Search

Bu çalışmada; Rize-Fırtına Dersi Havzasında bazı ekolojik faktörlerin Vaccinium arctostaphylos L.' un vejetatif ve generatif özellikleri ile toprak özelliklerine olan etkileri araştırılmıştır. Bu amaçla üç farklı yükselti grubunda, iki farklı Jeolojik formasyonda (Kaçkar ve Çatak) ve meşçere kapalılığında (% 0 ve % 40?60) toplam 30 adet deneme alanı alınmıştır. Bu deneme alanlarından 267 adet toprak örneği alınmış ve yapılan analizler sonucunda toprağın bazı fiziksel ve kimyasal özellikleri (kum, kil, toz oranı, hacim ağırlığı, gözenek hacmi, faydalı su, pH, organik madde, toplam azot vb.) belirlenmiştir. Ayrıca bitkinin boyu, m2'deki gövde sayısı, yaprak eni, boyu, alanı, LMA, meyve eni, boyu ve ağırlığı, toplam polifenol miktarı, antioksidan aktivitesi gibi özellikler de ortaya koyulmuştur.Çalışmanın sonucunda; çalılık alanda çalılık+orman göre daha düşük pH ve kil oranı görülürken, ortalama toplam azot, gözenek hacmi ve organik madde değerlerinde artış gözlenmiştir. Çalılık+ormanlık alanda çalılık alana göre 100 meyve ağırlığı, birim alandaki gövde sayısında ve LMA değerlerinde düşüş tespit edilmiştir. Yükseltiye göre LMA değerlerinde düzensiz değişim gözlenirken, bitki boyu, gövde sayısı ve yaprak alanı değerlerinde azalma görülmüştür. Yükselti ile toplam polifenol miktarı arasında pozitif yönlü korelasyon tespit edilmiştir. In this study, the effects some ecological factors on vegetative and generative characteristics of Vaccinium arctostaphylos L. and soil properties were investigated in Fırtına River Basin, Rize. For this purpose, 30 experimental sites were taken in three different levels of altitude, in two different geological formations (Kaçkar and Çatak) and stand closure (0% , and 40-60 %). A total of 267 soil samples were taken in the experiment sites. Some physical and chemical soil analysis (such as: sand, silt and clay ratio, bulk density, total porosity, available water, pH, soil organic matter, total nitrogen) were done in laboratorys. In addition plant height, number of stems in m2, leaf width, leaf length and leaf area, LMA, fruit width, length and weight, total polyphenol and antioxidant activity were determined.As a result of, while lower pH and clay ratio were determined in heath sites than heath+forest sites, total nitrogen, total porosity and soil organic matter were higher in heath sites than heath+forest sites. 100 fruit weight, number of stems per unit area and LMA were decreased in heath+forest sites than heath sites. According to elevation while the LMA values changed irregularly, plant height, number of stems per unit area and leaf area decrease. Positive corelation was determined between total polyphenol and altitude. 203

ÖZET Bu çalışma Türkiye'de çok geniş yayılışa sahip tüllerden biri olan karaçam populasyonlarında genetik varyasyonun ortaya koyulması amacıyla gerçekleştirilmiştir. Doğal yayılış alam içinden seçilen 14 populasyondan alınan tohum örnekleri izoenzim analizine tabi tutulmuştur. Çalışılan enzim sistemleri LAP ve GOT olup, materyal olarak çimlenmiş tohum endospermi kullanılmıştır. Araştırma sonucunda LAP enzim sisteminde LAP-A ve LAP-B olmak üzere iki enzim gen lokusunda toplam 5 allel, GOT enzim sisteminde ise GOT- A, GOT-B ve GOT-C olmak üzere üç enzim gen lokusunda 8 allel tipi tespit edilmiştir. Araştırılan populasyonlara göre belirlenen herbir lokustaki ortalama allel sayısı (A) 1.971, polimorfik lokus yüzdesi (P) % 76 ve beklenen heterezigotluk düzeyi (He) 0.187 olarak hesaplanmıştır. 0.2027 olarak belirlenen toplam genetik çeşitliliğin % 7.4'ünün populasyonlar arası genetik çeşitlilikten, % 92.6` sının populasyon içi genetik çeşitlilikten kaynaklandığı tespit edilmiştir. Gen akışı düzeyi (Nem) 3.14 olarak bulunmuştur. Populasyonlar arasında belirlenen ortalama genetik mesafe değeri Nei'ye göre 0.0223, Gregorius'a göre 0.0936 olarak hesaplanmıştır. Anahtar Kelimeler: Genetik Çeşitlilik, Populasyon, izoenzim, Pinus nigra, Allel, Lokus, Endosperm SUMMARY The Genetic Diversity of Black Pine Populations in Turkey In this study, the genetic variation in populations of Black Pine one of species large area in Turkey was investigated. The seeds collected 14 populations in natural distribution range. Isozymes patterns oof two enzyme systems (LAP, GOT) were studied. Megegametophyte of germinated seed used in isozyme analysis. It was found that, LAP-A and LAP-B enzyme gene loci showed 5 allele types, while GOT-A, GOT-B, and GOT-C shoowed 8 allele types for all populations. On the average, the expected heterozygosity ( He) was 1.187, 76 % of loci were polimorfic, and the number of alleles per locus was 1.971. Interpopulations genetic diversity was 7.4 % of total genetic diversity, moreover withinpopulation genetic diversity was 92.6 % of its. The level of gene flow was 3.14. Averaged genetic distance was 0.0936 according to Gregorius. Nef s genetic distance was 0.0223. Key Words: Genetic Diversity, Population, Isozyme, Pinus nigra, Allele, Locus, Megagametophyte. VI 87