Search

In dit rapport wordt een onderbouwing met aanbevelingen gepresenteerd van het sanitair monitoringsprogramma voor schelpdieren. De analyse is opgesplitst in de Waddenzee, (Zuidelijk) Deltagebied (Oosterschelde, Grevelingenmeer, Veerse Meer en Westerschelde) en Noordzee.

Dit rapport omvat een overzicht van aantallen, reproductie en sterfte van zeehonden in het Deltagebied en de resultaten van een literatuuronderzoek naar mogelijke effecten van perfluorverbindingen (PFC’s) op de gezondheid van zeehonden. Momenteel zijn er in aantal voldoende gewone en grijze zeehonden in het Deltagebied aanwezig om aan het Natura2000 instandhoudingsdoel van 200 exemplaren in het Deltagebied te voldoen. Als het doel is om op zichzelf staande populaties aan zeehonden in het Deltagebied te hebben dan wordt hier niet aan voldaan. Het aantal pups dat jaarlijks wordt geboren in het Deltagebied is lager dan nodig om een populatie in stand te houden en blijft achter in vergelijking tot de Waddenzee

Wordt het benthos in het Voordelta kustecosysteem gereguleerd door bottom-up of top-down gerelateerde processen, en hoe zal dit systeem reageren op de maatregelen om de bodemberoerende visserij uit te sluiten in het Bodembeschermingsgebied.

Het Deltaprogramma Zuidwestelijke Delta werkt aan lange-termijn veiligheidsstrategieën voor de ZW Delta en onderzoekt de potentiële inzet van biobouwers als natuurlijke waterveiligheidsstrategie. Er is met name behoefte aan kennis over mogelijkheden voor het lokaal toepassen van biobouwers voor het optimaliseren van de waterveiligheid in de verschillende bekkens, zowel in de huidige situatie als voor mogelijke toekomst scenario’s. Deze studie onderzoekt welke biobouwers hiervoor in aanmerking komen en maakt een inschatting van de toepassingsmogelijkheden in de ZW Delta. Deze studie maakt onderdeel uit van een overkoepelende studie naar “innovatieve dijkconcepten” en is uitgevoerd binnen het Beleidsondersteunend onderzoek in het kader van EZ-programma's.

De Deltawerken brachten weliswaar veiligheid, maar daarmee verdween ook een groot deel van een zeer waardevol estuarien ecosysteem. Het oorspronkelijk stelsel van estuaria veranderde in een serie van elkaar gescheiden waterbekkens. Zoet en zout water zijn in de huidige situatie grotendeels gescheiden. Alleen de Westerschelde behield het karakter van een estuarium. Voorliggende rapportage geeft inzicht in de ecologische potenties van verschillende ontwikkelingsvarianten voor de Zuidwestelijke Delta (ZW Delta) als geheel en voor de verschillende waterbekkens binnen de ZW Delta. Hierbij gaat het om de ecologische potenties binnen de buitendijkse gebieden. In een eerdere studie, (IMARES, 2013), is een ecologische indeling ontwikkeld van systeem- en habitattypen die gebruikt kan worden om de verschillende ontwikkelvarianten op een gestandaardiseerde manier met elkaar te vergelijken. Voorliggende studie betreft de vervolgstap waarin een analyse is uitgevoerd naar het potentieel voorkomen van habitats en daarbij horende levensgemeenschappen in de verschillende ontwikkelvarianten

In 2011 is een meerjarig merkprogramma opgezet voor haaien in de Zeeuwse kustwateren. Dit project is geïnitieerd door Sportvisserij Nederland en wordt uitgevoerd in samenwerking met Stichting Noordzee en IMARES, Wageningen UR . In eerste instantie was de focus op de gevlekte gladde haai, omdat die relatief veel wordt gevangen in de Zeeuwse Delta, maar in 2012 is de focus uitgebreid naar een breder spectrum aan soorten haaien en zijn ook roggen gemerkt . Het doel van dit onderzoek is tweeledig: 1) over de biologie van deze soorten is nog relatief weinig bekend en met merk - terugvangst experimenten wordt kennis verkregen over bijvoorbeeld de verspreiding en beweging van gevlekte gladde haaien en andere soorten; 2) daarnaast werd dit merkprogramma gekoppeld aan een voorlichting - en publiciteitscampagne om meer bewustwording te genereren over de status van de haaien en roggen (elasmobranchen) van de Noordzee

Het concept wisselpolder gaat uit van een cyclisch opslibben van laaggelegen, ingeklonken binnendijkse gebieden en tegelijkertijd indijken van hooggelegen buitendijkse gebieden en deze zo beschikbaar te stellen voor traditionele landbouw. Het verwachte resultaat is een brede relatief hoog gelegen bufferrand langs estuaria, dat het achterliggende land beter helpt beschermen tegen calamiteiten dan de huidige strategie van steeds verder verhogen van de dijken. Het ontstaan van schorren in de wisselpolder is cruciaal voor het proces van opslibben. Randvoorwaarden die mee helpen te bepalen of een wisselpolder succesvol wordt, zijn geformuleerd op basis van studies aan natuurlijke dijkdoorbraken en doelbewuste ontpoldering. Hoe natuurlijker de regeneratie van schorren in termen van sedimentatie en kolonisatie gebeurt, hoe groter de kans op opslibbing in het gebied. Na kolonisatie door schorplanten zorgt de vegetatie voor sediment invang, dempen ze de golfenergie en vormen een zeer waardevolle habitat.

Het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) voert een studie uit naar “Samenhang in de delta, ontwikkelingsvarianten voor de Zuidwestelijke Delta”. Het doel van deze studie is het opstellen van een gedeeld beeld van mogelijke ontwikkelingsrichtingen voor de ZW Delta. De varianten “Zoute Delta” (volledig open zeearmen) en “Zoete Delta” (afgedamde, zoete bekkens) geven een vergezicht voor de lange termijn. De ontwikkelingsvarianten adresseren in samenhang opgaven voor economische ontwikkeling, bescherming tegen overstromingen, zoetwatervoorziening en ecologische ontwikkeling binnen het ZW Delta.

Klimaatverandering en de daarmee samenhangende zeespiegelstijging, extremere stormen en hogere piekafvoeren van de rivieren leiden tot nieuwe opgaven voor kustverdediging in de Zuidwestelijke Delta. Deze ontwikkelingen vragen om flexibele en robuuste waterkeringen die veilig zijn maar ook mogelijkheden bieden voor aanpassingen (adaptief beheer). In dit rapport ligt de nadruk op alternatieve vormen van kustverdediging of aanpassingen/toevoegingen aan huidige keringen in getijdensystemen die meer ruimte bieden voor natuurlijke processen of deze zelfs benutten om de kust- en getijdezone veiliger (robuuster) te maken. Daarnaast wordt aandacht besteed aan de kansen die deze alternatieve waterkeringen bieden voor andere functies en medegebruik.

One of the effects of climate change to the marine waters in the Southwestern part of the Netherlands is the increase in sea water temperature. The effect of an increase in temperature of 2°C on present and potentially arriving exotic species in the Delta area of the Netherlands was investigated

In reaction to an extreme flooding event in 1953 in the south-western part of the Netherlands, the Dutch shortened and strengthened their estuarine coastline with dams, dikes and land reclamation. In retrospect, the construction of these large scale artificial coastal defence structures and the closure of several sea inlets have come with several adverse effects. Hard substrate (i.e. dikes, dams) reduced the area with natural habitats like saltmarshes, mudflats and sandy intertidal areas and their associated ecosystem services. In case of the Oosterschelde, adverse effects occur as tidal flats are eroding and slowly disappearing into the gullies which are too large for the strongly reduced tidal exchange and water currents.

Herstel van estuariene dynamiek is een mogelijkheid om de Zuidwestelijke Delta beter bestand te maken tegen de effecten van klimaatveranderingen. Om tot een goed doordachte beleidskeuze te komen over het eventueel toelaten van meer estuariene dynamiek in de Zuidwestelijke Delta ontbreekt inzicht in de voordelen en nadelen ervan. Hoe gaat de natuur zich ontwikkelen? Hoe werkt meer estuariene dynamiek door naar de landbouw, de visserij en aquacultuur, de recreatie en het landschap? Wat zijn bedreigingen en waar liggen de kansen?

De term ”veerkracht” of “ecologische veerkracht” wordt met toenemende mate gebruikt als een gewenste eigenschap van een deltasysteem. Maar wat is ecologische veerkracht precies en wanneer is een systeem veerkrachtig? Dit zijn centrale vragen in dit rapport, die een eerste aanzet is om de betekenis van het concept ecologische veerkracht en verwante begrippen te bediscussiëren en concretiseren.

In deze studie worden de ontwikkelingen in de sedimenthuishouding als uitgangspunt beschouwd voor duurzame inrichting van de ZW Delta. Centraal staan de kansen van een sedimentstrategie: het gericht beïnvloeden van de sedimenthuishouding, met het oog op het bereiken van een of meer (beleids)doelen.

In de Voordelta, de Oosterschelde en de Westerschelde zijn een aantal gebieden gesloten voor schelpdier- en/of bodemberoerende visserij. Het voornaamste doel van deze sluiting is de bodem en de bodemdieren te beschermen. In deze studie wordt nagegaan hoe de natuurwaarden zich in deze gebieden hebben ontwikkeld sinds de sluiting en of de vooropgestelde beleidsdoelen zijn gehaald.

In deze studie wordt beschreven wat estuariene dynamiek is, worden opties voor herstel onderzocht en wordt bekeken wat de consequenties zijn voor natuur- en gebruiksfuncties. De hierin gepresenteerde varianten voor herstel richten zich op de lange-termijn en zijn projecties voor het jaar 2100.

In 2006 werden de volgende rijkswateren onderzocht: Hollands Diep, Volkerak, Hollandse IJssel en Haringvliet. Chemische analyses zijn uitgevoerd voor PCB's, PAKs, kwik, cadmium en lood

In opdracht van LNV is (tbv het beleid voor kokkelvisserij, zoals neergelegd in EVA II) in voorjaar 2007 het kokkelbestand in de Oosterschelde, Westerschelde, Waddenzee en de Voordelta geïnventariseerd