Search

Kur’ân, kendi içinde değişik açılardan bütünlüğe sahip mucize bir kitaptır. Tüm insanlığın ihtiyaçlarına göre indirilmiş bir vahiydir. Bir söz farklı muhataplara farklı zamanlarda yöneltildiğinde veya bir yazı değişik dönemlerde okunduğunda ifade ettiği anlam değişebilir. Fakat yirmi üç yıllık nüzul sürecinde ortam ve hitap edilenler farklılaştığı halde Kur’ân, çizgisini değiştirmeden aynı hakikatleri değişik şekillerde beyan edebilmiştir. O, muhtelif zaman ve mekânlarda indirilmesine rağmen tek seferde indirilmiş gibi tutarlıdır. Bu durumun en güzel göstergesi âyet ve sûrelerin farklı şekil ve vesilelerle birbirlerine bağlanıp bir bütünlük arzetmesidir. Münâsebâtu’l-Kur’ân ilmi de âyet ve sûreler arasında bağlam kurarak Kur’ân’ın bu tutarlılığını delillendiren bir ilimdir. Akıl ölçüsüne vurulduğunda aklın kabul edeceği mantıkî, tutarlı bir vakıa olan münasebet, Kur’ân özelinde değerlendirildiğinde âyetler ve sûreler arasındaki bağlantıların bir kısmının bu ilim içerisine dahil edilmesi düşünülebilir. Araştırmamız, münâsebât ilmine katkı sağlamanın ve Kur’ân’ı anlamakta lüzumu daha çok görülen bütüncül bakışa münâsebâtu’l-âyât ve’s-süver ilminin hangi açılardan katkı sağlayabileceğine Mekkî sûreler açısından bakmanın çabasıdır. Makalede Mekkî sûrelerin birbiriyle irtibat yönleri, âyetlerin nasıl uyum içerisinde olduğu ve Kur’ânî bütünlüğün oluşum tarzları ele alınacaktır., The Qur’ān is a miracle book that has integrity in it self from different aspects. It is a revelation according to the needs of all humanity. When a word is addressed to different addressees at different times or when an article is written in different periods, it can be expected to change completely. However, the Qur’ān is the only book that can express the same truths in different ways without changing its line, even though the environment and the addressees have changed during twenty-three-year descent process. Al though it is downloaded at various time sand places, it is consistent as if it was downloaded at once. The best indication of this situation is that the verses and surah sare connected toeachother in different ways and means and present a unity. The science of Munāsebāt al-Qur’ān is a science that proves this consistency of the Qur’ān by stablishing a context between verses and surahs. When the relation, which is a logical and consistent fact that the mind will accept when it is measured by the mind, is evaluated in the Qur’ān, it can be considered that some of the connections between the verses and the surahs should be included in this science. Our research is an effort to contribute to the science of relations and to look at the point of view of the Meccan Surahs, which can contribute to the holistic view that is more necessary to understand the Qur'an. In the article, the connection aspects of the Meccan surahs, how the verses are in harmony and the formation of the Qur’ānic integrity will be discussed.

Bu çalışmamızda mütekellim ve aynı zamanda bir müfessir olan Ebû Mansûr el-Mâtürîdî’nin (ö. 333/944), Te’vîlâtü’l-Kur’ân adlı tefsirinde kıraat farklılıklarından ne ölçüde yararlandığı, kıraat farklılıklarından bahsederken nasıl bir yöntem uyguladığı ve bunun Te’vîlâtü’l-Kur’ân’daki yorumları nasıl etkilediği incelenecektir. Te’vîlâtü’l-Kur’ân, tefsirde tedvîn faaliyetlerinin başladığı bir dönemde vücuda getirilmiştir. Önemli bir tefsir olması yönüyle de şimdiye kadar birçok yönlerden incelemeye tabi tutulmuştur. Te’vîlâtü’l-Kur’ân, dirayet yöntemiyle yazılan tefsirler içerisinde yer alıyor olmasına rağmen rivayetlerden yararlanmayı da ihmal etmemektedir. Bu nedenle İmam Mâtürîdî, Te’vîlâtü’l-Kur’ân’da kıraatlerle ilgili değerlendirmelerinde detaya girmese de onlardan yararlanmış, kıraatle ilgili rivayet, âhad haber şeklinde gelse bile ondan yararlanılması gerektiğini belirtmiştir. Mâtürîdî bazen fıkhî meselelerin izahında, bazen de açıklamasını yaptığı kelimelerde kabul ettiği manayı delillendirirken kıraatlere başvurmuştur. Kıraatlerden yararlanırken yazım ve kıraat farklılıkları hususunda sahabe mushaflarına sıkça atıfta bulunmuştur. İsim belirtmeden yaptığı nakiller de söz konusudur. Ayrıca, tefsirin yazıldığı zamanda kıraatler henüz tam anlamıyla sahih ve şâz gibi bir tasnife tabi tutulmuş olmadığı için bütün kıraatlerden nakillerde bulunduğunu da söyleyebiliriz. Yine ayet hakkında nakledilen kıraat ve yazım farklılıklarının tamamını dikkate aldığı da olmuştur. Ancak kıraatlerin gerektirdiği manayı her zaman doğru bulmamış, bazen sahabeden gelen genel bir kıraatin yanı sıra farklı bir sahabî kıraatine de yer vermiş, fakat onu delil olarak kabul etmeyip sadece nakletmekle yetinmiştir. Bütün bu hususları, öncelikle Te’vîlâtü’l-Kur’ân’ın özellikle kıraatlerle ilgili açıklamalarından, daha sonra da konu ile ilgili yapılan çalışmalardan nakillerle birlikte makalemizdeele almaya çalışacağız., In this paper, I examine to what extent does Abu Mansur al-Mâturîdî (d. 333/944), as a mutakallim and at the same time as a mufassir,benefit from the differences in various qira’at styles (Qur’anic recitations)and what kind of method does he follow in accounting the differencesin various qira’at styles in his work Ta’wîlât al-Qur’ân. Ta’wîlâtal-Qur’ân was written at a time when the activities regarding the codificationof hadith (tadwin) were in the earlier stages. It has been subjectof various examinations in many ways as it is considered to be one ofthe distinguished commentaries on the Qur’an. Although Ta’wîlât al-Qur’ân is considered to be among Tafsir bi al-dirayah (interpretation ofthe Qur’an through the ijtihad or reason), it does not neglect to employthe narrations. Thus, Imam al-Mâtürîdî benefits from various qira’atstyles, even though he does not go into more details about them. Heasserts that even though a narration about qira’at is considered to be akhabar al-ahad, it still can be of benefit. Al-Māturîdî occasionally refersto the qira’at in explaining some juridical issues. On some other occasions,he refers to them that in bringing evidences for the meaning of aword. He often addresses to mushafs (codex or collection of the sheetsof the Qur’an) belonging to some Companions of the Prophet in benefitingfrom various qira’at styles concerning the differences in orthographyand recitation of the Qur’an. In his commentary, there are alsosome narrations in which the names of narrators are not mentioned.Moreover, we can also say that since at the time that commentary wasbeing written the qira’at styles were not being classified such as sahih orshaz in the strict sense, he narrated from all qira’at styles. It also happensthat he takes into account all of the different qira’at styles andorthographic differences about a verse. However, he does not alwaysconsider the meaning that the qira’at styles necessitate as a true meaning.Additionally, he sometimes gives place to a certain recitation whichcomes from one of the Companions of the prophet Muhammad rightalong with different style of recitations coming from a different Companion,however not accepting it as an evidence but confining himselfto narrating it. I present all these issues, firstly, based on the explanationsabout the qira’at styles taking place in Ta’wîlât al-Qur’ân itself, andsecondly the studies done on the subject matter.

Makalemiz Arap dili nahiv meselelerinden birisi olan ziyâdelik kavramını ele almaktadır. Yapı ve anlam ilişki biçimlerinin en güzel örneklerinin verildiği alanlardan birisi de ziyâdeliktir. Makalemiz bu kavramın lügat ve terim manalarını, hangi ıstılâhların bu kavram yerine kullanıldığı bilgisini sunmaktadır. Ayrıca makalemiz genelde nahiv, tefsîr, hadîs, belâgat âlimlerin bu kavrama bakış açılarını, özelde ise Kur’an’da ziyâdelik var mıdır sorusuna verdikleri farklı cevapları içermektedir. Ziyâdelik, varlığı ile yokluğu arasında bir fark bulunmayan gereksiz bir kelime fazlalığı değildir. Ziyâdelik, zayıf olan âmili kuvvetlendirmek, dilin belâgat yönünü öne çıkarmak için yapılır. Ziyâdelik, kelâmı süsleyerek ahengi sağlayan ve nahiv disiplininde yapı ile anlam arası ilişkileri düzenleyen farklı bir edebî üslûp çeşididir. Makalemiz Kur’ân-ı Kerim’de ve Arap dilinde ziyâdelik konusunun İslâm’ın ilk dönemlerinden sonra ortaya çıktığı, kavrama bakış açılarının farklılığının akidevî yönünün bulunmasından dolayı günümüze kadar çeşitli alanlarda ve zamanlarda tartışılmasına zemin hazırladığı gerçeğini göstermiştir. Bu tartışmaların sebepleri Arap dilinin kendine has özelliklerinin tam olarak kavranamamasına, yapı ve anlam uyumunu sağlamak ve manevî hikmetlere ulaşmak olduğunun idrak edilmemesine dayandırılmaktadır. İşte makalemizde Kur’ân-ı Kerim’de ziyâde olduğu iddiâlarına karşılık yapılan reddiyeleri ve tepkileri mercek altına alıp ulaşılan sonuçları irdeleyeceğiz. Kur’ân-ı Kerim’in hem lafzî ve hem de teşriî yönden nasıl mu’cîz bir kitap olduğuna şahitlik edilerek Arap dilinin güzelliklerinden olan ziyâdelik üslûbuna vurgu yapılacaktır. This paper deals with one of the terms of Arabic grammar (nahw), ziyādah (excess). One of the areas where the best examples of structure and meaning relationship styles are given is ziyādah. Our article presents the lexicon and terminological meanings of this concept and the terms that are used instead of this concept. In addition, this paper tries to give the views of scholars from the fields of syntax, tafseer, hadith, rhetoric (balagha) and more specifically answers to the question of whether there is ziyādah in the Quran or not. Ziyādah is not an unnecessary excess of words that its existence and absence does not differ. Ziyādah is used to strengthen the weak agent (āmil), and to highlight the rhetorical aspect of the language. Ziyādah is a different type of literary style that decorates the word, provides harmony, and regulates the relationships between structure and meaning in the discipline of Arabic syntax. The issue of ziyādah in the Quran and the Arabic language emerged after the first periods of Islam, and the difference in the perspectives of the concept has paved the way for discussion in various fields and times until today. The reasons for these discussions are based on the inability to fully grasp the peculiar features of the Arabic language, to see that the aim is the harmony of structure and meaning and reaching the spiritual wisdom. In the present study, I examine the rejections and reactions against the understanding that there is no ziyādah in the Quran, together with their results. By witnessing how the Quran is a miraculous book, both literally and historically, I will emphasize on the method of ziyādah as one of the beauty of Arabic language.

Kur’an bilimleri sahasında pek çok çalışma yapılmış olup, bu çalışmada onlardan birisidir. Bu çalışmanın hedefi, aslen Belagat ilimlerinde kullanılan tevşîh kavramının daha sonra Kur’an ilimlerinde bir ıstılahi kavram olarak yeni kullanımlarını ve onun diğer Kur’anî kavramlarla olan ilişkisini ortaya çıkarmaktır. Bunun yanında, bu kavramın Kur’an’ın anlaşılmasında nasıl bir rol oynadığı üzerinde durulacaktır. Many studies have been carried out on the Qur’ānic sciences, and the present article is one of them. The aim of this article is to find out the new usages of the concept of tawshīḥ, which had been used in Arabic Rhetoric, as a terminological concept used in the Qur’ānic sciences and its relationship with other Qur’ānic concepts. Besides, I will elaborate on its role in understanding the Qur’ān.