Search

Rapport over een betere afstemming van de N-bemesting op de werkelijke N behoefte van het aardappelgewas.

De stikstofwerking van dierlijke mest geeft aan welk percentage van een bepaalde gift aan stikstof (N) in deze mestvorm even werkzaam is als kunstmest. De forfaitaire waarden, waarmee boeren volgens de wet moeten rekenen, zijn bepalend voor de aanvullende kunstmest N-giften die binnen de wettelijke gebruiksnormen toegediend mogen worden. Op verzoek van het ministerie van LNV liet de Commissie Deskundigen Meststoffenwet (CDM) door Wageningen UR onderzoeken of de forfaits, zoals die in de Meststoffenwet staan, volgens de meest actuele inzichten nog kloppen. Bij dat onderzoek zijn recente proeven en modelstudies betrokken. Dit infoblad vat de bevindingen van de CDM samen

Er is onderzocht of bij de teelt van andijvie er een verschil in opbrengsteffect was bij het geven van een stikstofstartgift of -bemesting 3 weken na planten.

In Helden werd een veldproef met winterprei aangelegd om onderzoek te verrichten naar de effecten van verschillende stikstofbemestingsmethoden. Met name bij de Cultanmethode, een stikstofbemestingsmethode, waarbij een vloeibare stikstofmeststof wordt toegediend, werd nagegaan of de stikstof uit het Cultan-depot gedurende de winter in voldoende mate beschikbaar blijft om het gewas bij de hergroei na de winter van voldoende stikstof te kunnen voorzien. De stikstof-nalevering aan het volggewas (Italiaans raaigras) werd in deze proef ook onderzocht

Verlaging van de N bemesting leidt tot verlaging van de nitraatuitspoeling op zandgronden. Deze overweging vormt de grondslag voor de aanscherping van N-gebruiksnormen voor ‘uitspoelingsgevoelige gewassen’. In het Telers Mineraal Paraat project werden enkele toetsen bij telers uitgevoerd met het doel om de impact vast te stellen van een verlaagde N-gift (groeiseizoen 2006) op de nitraatconcentratie in grondwater [NO3], gemeten in het opvolgend voorjaar (2007). Daarnaast werden ook ‘indicatoren’ voor nitraatuitspoeling bepaald: het N-overschot op de bodembalans, en de hoeveelheid minerale N in het bodemprofiel (Nmin, 0-90 cm) in het najaar. Een tweede doel was het effect op de knolopbrengst en -sortering vast te stellen

Scheiding van mest in een dunne (‘natte’) fractie met relatief veel minerale stikstof (N) en weinig fosfaat en een dikke (‘droge’) fractie met relatief weinig minerale N en veel fosfaat, kan bijdragen aan een betere benutting van nutriënten. Op die manier kan, onder voorwaarden, op kunstmestkosten bespaard worden. Daartoe moet de N-werking van de fracties gekend worden. In 2007 vond opnieuw veldonderzoek plaats waarin de N-werking van dunne fracties werd vergeleken met kunstmest-N en onbewerkte drijfmest. Overeenkomstig de resultaten in het jaar daarvoor, bleken dunne fracties zeer weinig fosfaat te bevatten en was het aandeel direct beschikbare, minerale N hoog. De N-werking was daarom hoog en in overeenstemming met de wettelijke forfaits van 80%. Hoewel in onbewerkte mest het aandeel direct beschik-bare N veel lager was, deed de N-werking nauwelijks onder voor die van dunne fracties. Kennelijk kwam uit het organische N-fractie van de gebruikte drijfmest (m.n. varkensdrijfmest) veel N voor het gewas beschikbaar. De aangetroffen N-werking was daarmee veel hoger dan het wettelijke forfait van 60%.

In vroege winterprei zijn op proefbedrijf Vredepeel in twee seizoenen proeven uitgevoerd om de N-benutting uit verschillende meststoffen te toetsen. De meststoffen Cultan, Entec, Kas, Orgaplus en Scotts R&D zijn vergeleken. Het bemestingsniveau is relatief laag gehouden om verschillen duiidelijker naar voren te laten komen.

In voorgaande jaren zijn proeven met N-bemesting in aardbeien uitgevoerd Op praktijkbedrijven van Telen met Toekomst. In de twee uitgebreide proeven in 2006 werden verschillende bemestingsniveaus met Kas vergeleken ter toetsing van de gebruiksnorm van 160 kg/ha. De resultaten van dit onderzoek en de discussie daarover leidde tot een drietal vragen: 1- Hoe zouden de verschillende behandelingen uitgepakt hebben op schralere grond?; 2- Zou herhaling van dit onderzoek onder andere weersomstandigheden leiden tot dezelfde resultaten?; 3- Kunnen de verschillende meststoffen beter vergeleken worden? Deze vragen zijn uitgewerkt in een proef welke in 2007 is uitgevoerd op proefbedrijf Vredepeel op een perceel met beperkte organische bemesting in het verleden. De gehele proef is uitgevoerd onder twee beregeningsniveaus om verschillen in uitspoeling van meststoffen te kunnen bekijken en de volgende meststoffen zijn vergeleken: Agroblen, Entec, Kas en Orgaplus

In een demoproef met meststoffen werd in 2006 gevonden dat een startgift een positief effect had op de opbrengst van andijvie, ondanks een hoge Nmin-voorraad in de bodem. Dit sloot aan bij ervaringen van telers, en discussie hierover in de bladgewassenwerkgroep van Telen Met Toekomst leidde tot de huidige proef, waarin het effect van timing en plaatsing van stikstofkunstmest op de productie van andijvie bekeken is. De proef is uitgevoerd in twee plantingen: begin juli (proef 1) en begin augustus (proef 2). In proef twee is meer bemest dan in proef 1 en is er gevarieerd met de verdeling van de meststof (Kas) tussen planttijdstip en drie weken na planten. Een gift bij start blijkt een snellere weggroei te hebben en kan een hogere opbrengst bij oogst. Wanneer een startgift volvelds gegeven wordt, komt er veel N tussen de planten en tussen de rijen, dus nog buiten bereik van de pas geplante plantjes. Om het risico op uitspoeling te beperken kan volstaan worden met een kleiner startgift specifiek toegediend bij de plantjes

Dit rapport is een samenvoeging van verslagen van twee jaren onderzoek naar bemesting in aardbei. In het kader van de invoering van het nieuwe mestbeleid per 1 januari 2006 zijn in 2005 N-bemestingsproeven gedaan op drie praktijkbedrijven. In deze proeven werden geleide bemestingssystemen bekeken met als doel om te zien of er bespaard kan worden op de N-gift. De proeven zijn gedaan in de planting van eind juni. Groei en productie van het gewas is gevolgd, evenals de voorraad minerale N in het bodemprofiel. Naast metingen en berekeningen van N-mineralisatie vanuit de bodem is een analyse gemaakt van de mogelijkheden en onmogelijkheden om zuinig met N te bemesten

In het nieuwe mestbeleid gelden gebruiksnormen voor stikstof, fosfaat en dierlijke mest. Daarvoor is het nodig de giften van mest en kunstmest te beperken en beter te benutten. Groenbemesters kunnen bijdragen aan die betere benutting via tal van mechanismen zoals; structuurverbetering, vergrote berijdbaarheid, grotere bodemgezondheid en beperking van stikstofverliezen. Maar goed groenbemesters telen vraagt ook aandacht

In dit infoblad wordt op de gevolgen voor de Boomteeltsector ingegaan. De behoefte en opname van stikstof en fosfaat in een meerjarige teelt is doorgaans laag in het jaar van planten. Dit is echter ook het jaar dat organische producten toegediend worden. In de Boomteelt is daarom specifiek aandacht nodig voor duurzaam bodembeheer met beperkte stikstof- en fosfaatoverschotten

In Infoblad 398.28 werd betoogd dat een hoger N-leverend vermogen van de bodem - bij gelijkblijvende N-gift - weliswaar leidt tot een lager overschot op de bodembalans, maar dat tegelijkertijd op die 'rijkere' bodem de verliezen toch groter kunnen zijn. Dat verschijnsel werd de 'overschot-paradox' genoemd, en treedt op in datasets die van meerdere lokaties betrokken zijn. Deze paradox vertaalt zich meestal niet in een volledige omkering van de relatie tussenoverschot en verlies (dus: hoge verliezen bij lage overschotten) omdat variatie in de N-gift en in de 'N-recovery' binnen een dataset kan overheersen, of tenminste even belangrijk kan zijn als variatie in N-leverend vermogen. De mechanismen die de paradox veroorzaken blijven echter wel bestaan, en zorgen dan op zijn minst voor forse ruis in de relatie tussen overschot en verliesindicatoren. Bedoelde mechanismen worden hier verder toegelicht aan de hand van experimentele data

De variatie in afvoer van nutriënten binnen Telen met Toekomst is onderzocht. Gekeken is in welke mate de hierin geregistreerde afvoer hoger is dan gemiddeld. In dit rapport worden de resultaten van deze analyse, beperkt tot consumptieaardappelen en prei, kort weergegeven

In Telen met Toekomst doen doen 33 praktijkbedrijven mee, welke zijn ingedeeld in zeven groepen, verdeeld over verschillende sectoren en regio's. Dit rapport beschrijft de gewassen die op de bedrijven worden geteeld met de bemesting en de hoeveelheid minerale stikstof (Nmin) bij oogst en in het najaar. Daarnaast wordt de relatie tussen bemesting en Nmin bekeken

Bij de Evaluatie van de Meststoffenwet in 2002 is het model FARMMIN gebruikt om de N-giften op gras- en maïsland te berekenen bij verschillende MINAS-normen. In FARMMIN gebeurt dit door voor het betreffende melkveebedrijf de kosten van aanvoer en afvoer van meststoffen en veevoeders te minimaliseren binnen de gegeven verliesnormen. FARMMIN is vervolgens gebruikt voor een systematische verkenning van de effecten van structuur en management van melkveebedrijven op de aan- en afvoerposten van de N-balans en de bijbehorende N-bemesting van gras- en maïsland

In 2000 werd in een tweetal veldexperimenten met verschillende stikstof-bemestingstrappen, gecombineerd met al dan niet toepassing van kunstmatige beregening en verschillende zetmeelaardappelrassen, getracht inzicht te verkrijgen in de eigenschappen die bepalend zijn voor de kwaliteit van zetmeelaardappelrassen voor vroege en late oogst en bewaring. Stikstofbemesting had invloed op de kwaliteit van zetmeelaardappelen. Met kunstmatige beregening werd het fosforgehalte in het zetmeel in de fractie kleine knollen van één proef verhoogd. Er waren duidelijke verschillen tussen de zetmeelaardappelrassen (Karakter en Seresta). De rijpheid van de knollen was van invloed op het zetmeelgehalte en het ruw- en winbaar-eiwitgehalte, het aantal en de grootte van de zetmeelkorrels en het fosforgehalte in het zetmeel. Er is bepaald onder welke condities het hoogste uitbetalingsgewicht werd verkregen. Dit rapport beschrijft de resultaten van de aanvullende chemische gewasanalyses en de industriële karakterisering van de knol van de in 2000 uitgevoerde veldexperimenten. In Hoofdstuk 2 worden de opzet van de proeven en de analysebeschrijving beschreven. In Hoofdstuk 3 worden de resultaten gepresenteerd en besproken. Hoofdstuk 4 bevat de conclusies en de aanbevelingen voor de veldexperimenten in 2001.

In 1999 werd in een tweetal veldexperimenten met verschillende stikstof-bemestingstrappen, gecombineerd met al dan niet kunstmatige beregening en verschillende zetmeelaardappelrassen, getracht inzicht te verkrijgen in de eigenschappen die bepalend zijn voor de kwaliteit van zetmeelaardappelrassen voor vroege en late oogst en bewaring. In twee veldproeven, één op proefboerderij ‘'t Kompas’ te Valthermond op veenkoloniale dalgrond en de andere op proefboerderij ‘Kooijenburg’ te Rolde op leemhoudende zandgrond werd van twee zetmeelaardappelrassen (Karakter en Seresta) de industriële kwaliteit en zetmeelkwaliteit van de knol gedurende het groeiseizoen bepaald

The effect of nitrogen fertilization on growth, yield and quality of starch potatoes was studied for the third year in four field experiments carried out in 1999. Optimizing nitrogen fertilization is economically and environmentally desirable so that fertilization meets crop requirements In 1999 werd voor het derde jaar in vier veldproeven met zetmeelaardappel als proefgewas getracht om door middel van sturing van de stikstofbemesting de groei te beïnvloeden. Een op de eisen van het gewas afgestemde bemesting is zowel vanuit economisch als vanuit milieu-oogpunt gewenst. In vier proeven, twee veldproeven op proefboerderij ‘'t Kompas’ te Valthermond op veenkoloniale dalgrond en twee op proefboerderij ‘Kooijenburg’ te Rolde op leemhoudende zandgrond, werd nagegaan hoe dit met een gedeelde stikstofgift, bestaande uit een beperkte stikstof-basisbemesting, al of niet in de vorm van organische mest (varkensdrijfmest), met daarbij een aanvulling tijdens het groeiseizoen, kan worden gestuurd

The effect of nitrogen fertilization on growth, yield and quality of starch potatoes was studied for the third year in four field experiments carried out in 1998. Optimizing nitrogen fertilization is economically and environmentally desirable so that fertilization meets crop requirements In 1998 werd in vier veldproeven met zetmeelaardappel als proefgewas getracht om door middel van sturing van de stikstofbemesting de groei te beïnvloeden. Een op de eisen van het gewas afgestemde bemesting is zowel vanuit economisch als vanuit milieu-oogpunt gewenst. In vier proeven, twee veldproeven op proefboerderij ‘'t Kompas’ te Valthermond op veenkoloniale dalgrond en twee op proefboerderij ‘Kooijenburg’ te Rolde op leemhoudende zandgrond, werd nagegaan hoe dit met een gedeelde stikstofgift, bestaande uit een beperkte stikstof-basisgift, al of niet in de vorm van organische mest (varkensdrijfmest), met daarbij een aanvulling tijdens het groeiseizoen, kan worden gestuurd. Om het juiste moment van de aanvullende stikstofgift te kunnen bepalen werden drie verschillende methoden om de stikstofstatus van het gewas te meten toegepast