Search

RIVM rapport:Het Laboratorium voor Ecotoxicologie van het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu heeft een database gevuld met resultaten van eigen onderzoek van 1993 tot en met 1999. Deze database werd aangevuld met resultaten van onderzoek uitgevoerd in het Lheebroekerzand voor 1993, verkregen van samenwerkende organisaties en instituten of uit de literatuur. Dit rapport beschrijft de verwerking van de data en de uitvoering van de trend- en correlatie-analyses. Het eerste doel van dit onderzoek is om na te gaan of er met de beschikbare monitoringgegevens trends in de tijd statistisch zijn aan te tonen. Het tweede doel is om, van de biologische variabelen waarvoor statistisch een trend in de tijd is aangetoond, na te gaan of er correlaties te vinden zijn met chemische variabelen. De correlatieanalyse is beperkt tot chemische variabelen die gerelateerd zijn aan de milieubeleidsthema's verzuring, vermesting, verdroging en de aanwezigheid van zware metalen.Resultaten van de trend analyses voor biologische variabelen geven aan dat er geen indicatie is voor een afname van soorten en aantallen van vogels, bladmineerders, korstmossen en macrofauna in het Lheebroekerzand. Wel is er een afname te zien in het totale aantal aanwezige vlinders. De conditie van de bomen lijkt in de tijd te verbeteren. Concentraties van de meeste chemische stoffen in de verschillende compartimenten van het ecosysteem nemen af in de tijd, met uitzondering van ammonium, nitraat en sulfaat in het venwater, de zuurgraad van het venwater en lood in bladeren en naalden.Correlaties tussen biologische en chemische variabelen zijn aangetoond voor de aanwezigheid van vlinders met cadmium, lood and sulfaat in lucht en regenwater. Ontbladering van bomen is gecorreleerd met sulfaat en stikstof concentraties in de lucht en in regenwater en met de zuurgraad van het regenwater. Stoffen die verantwoordelijk zijn voor verzuring, vermesting, verdroging en aanwezigheid van zware metalen in het ecosysteem hebben geen invl, The Laboratory for Ecotoxicology of the National Institute for Public Health and the Environment build up a database with data collected in the Lheebroekerzand from 1993 to 1999. Data from studies carried out in the Lheebroekerzand before 1993 were obtained from co-operating organisations and institutes or found in literature. This report describes the handling of the data and the results of the trend- and correlation-analysis.The first objective is to detect and estimate trends in the extensive amount of monitoring data of the chemical, physical and biological variables through time. The second objective is to determine whether correlations between biological and chemical monitoring data are present. Only biological variables showing a trend through time, and chemical variables related to the environmental themes acidification, eutrophication, desiccation and the presence of heavy metals are examined.Results of the trend analysis of the biological variables show that there is no indication for a degradation of the bird, leafminer, epiphyte or macrofauna communities in the Lheebroekerzand. However the decrease in the total number of observed butterflies can be marked as an alarming situation. The condition of the trees is improving through time. The chemical concentrations of most pollutants indicate a downward trend in the different compartments of the ecosystem, with exception of ammonium, nitrate and sulphate in lakewater, the acidity of the lakewater and the concentration of lead in leaves and needles. Correlations between biological and chemical variables are seen for the presence of butterflies with cadmium, lead and sulphur content in air and deposition. Defoliation of the trees is correlated with sulphur, nitrogen and acidity in air and deposition. Substances responsible for acidification, eutrophication, desiccation and the presence of heavy metals in the ecosystem do not have a marked influence on the presence of birds, leafminers, epiphytes and macrofauna

RIVM rapport:In dit rapport worden de resultaten van 1994 van het monitoringsprogramma uitgevoerd in het Lheebroekerzand te Drenthe, gepresenteerd. Het programma wordt uitgevoerd in het kader van de United Nations Economic Commission for Europe (UN/ECE) International Co-operative Programme on Integrated Monitoring of Air Pollution Effects on Ecosystems (ICP/IM). Het belangrijkste doel van dit rapport is om de gegevens van 1994, gevraagd voor de internationale database in Helsinki (Finland) te verzamelen en te presenteren en daarnaast ook additionele resultaten van onderzoek uitgevoerd in het Lheebroekerzand te publiceren. In 1994 bestond het biologische gedeelte van het monitoring programma uit een regelmatige inventarisatie van vogels, bladmineerders en vlinders evenals inventarisaties van de macrofauna aanwezig in het ven Kliplo en observaties aan naaldbomen ter bepaling van de vitaliteit. Het chemisch-fysische deel van het programma bestond uit meteorologische variabelen zoals temperatuur, luchtvochtigheid, hoeveelheid neerslag en instraling samen met chemische analyses van lucht, neerslag, mossen, bladeren, naalden en venwater. Er kan nog geen interpretatie van de resultaten van deze variabelen plaats vinden tot dat meer gegevens over een langere periode beschikbaar komen. De monitoring activiteiten die volgens de ICP/IM manual uitgevoerd dienen te worden en die mogelijk zijn in het Lheebroekerzand worden allen verricht met uitzondering van de programmas Trunk epiphytes, Aerial green algae en Soil water chemistry. Voor de ontwikkeling en uitvoering van deze programmas in het Lheebroekerzand was in 1994 geen capaciteit beschikbaar. Voortgang en conclusies die getrokken kunnen worden uit de Nederlandse bijdrage aan het UN/ECE-integrale monitoring programma zijn: 1) Meer capaciteit is noodzakelijk om het programma te continueren. 2) De inrichting en ontwikkeling van het meetgebied is nog niet afgerond, verbeteringen en toevoegingen als boven vermeld moeten nog plaats vinden. 3), In this report the results of the monitoring-programme of 1994 in the Lheebroekerzand carried out in the framework of the United Nations Economic Commission for Europe (UN/ECE) International Co-operative Programme on Integrated Monitoring of Air Pollution Effects on Ecosystems (ICP/IM) are presented. The main objective of this paper is to compile and present the 1994 monitoring data which are obliged to be forwarded to the international database in Helsinki, Finland, by the end of September 1995. Additional non-obligatory data are also reported. In 1994, the biological part of the integrated monitoring programme consisted of a regular inventory of birds, leafminers and butterflies in the monitoring area, as well as inventories of the aquatic macrofauna present in the moorland pool Kliplo and observations on the performance of pine trees. The chemical-physical part included meteorological variables like temperature, humidity, the amount of precipitation and irradiation, together with chemical analysis of air, precipitation, mosses, leaves, needles and pool water. The obligatory monitoring activities described in the ICP/IM-manual, which are possible to be performed in the Dutch area, are carried out with exception of the programmes on trunk epiphytes, aerial green algae and soil water chemistry. For the development of these programmes, capacity was lacking in 1994. Concerning progress and conclusiveness of the Netherlands contribution to the UN/ECE-Integrated Monitoring Programme it can be stated that: 1) For the continuity of the programme more manpower capacity is needed. 2) The development of the monitoring area is not yet completed and additions to the monitoring programme have to be performed as described above. 3) More years of sampling and analysis are required to draw firm conclusions on the applicability of the data on leafminers and butterflies and other recent additions. 4) More capacity is needed to pay adequate attention to the interpretation and evaluat

RIVM rapport:In 1979 zijn op initiatief van de Economische Commissie voor Europa van de Verenigde Naties (UN-ECE) in de "Convention on Long-range Transboundary Air Pollution" (CLTAP) afspraken gemaakt met betrekking tot het voorkomen en bestrijden van grootschalige luchtverontreiniging. Dit leidde tot een overleg- en onderzoekskader dat o.a. het opstellen van protocollen ondersteunt. Dit kader bestaat uit een Executive Body dat verschillende expert-, coordinatie- en werkgroepen in het leven heeft geroepen, o.a. de "Working Group on Effects". Deze omvat een aantal "International Co-operative Programmes" (ICP's) gericht op: bossen (ICP Forests), zoetwater (ICP Freshwaters), materialen en gewassen (ICP Materials, ICP Crops), alsmede het "Programme on Integrated Monitoring on Air Pollution Effects on Ecosystems" (ICP/IM) dat na intensief overleg over indicatoren en variabelen van start ging. Ook maken deel uit het "Coordination Centre for Effects" (RIVM-CCE) en de "Task Force Mapping". Het ICP/IM is een programma dat zowel biologische als fysisch-chemische indicatoren meet in een gebied. Een van de belangrijkste doelen van dit effectgerichte programma is de ondersteuning van de mathematische analyse ter bepaling van kritische niveau's en emissies (critical levels and loads) en om inzicht te verwerven in de mogelijke effecten van luchtverontreiniging op ecosystemen. Het programma ging in 1988 van start. In het ICP/IM zijn in Europa (en Canada) een 40-tal meetstations voor dit doel ingericht. De centrale opslag en verwerking van gegevens vindt plaats in het "Environment Data Centre" (EDC, National Board of Waters and the Environment, Helsinki, Finland). Jaarlijks brengt het EDC rapport(en) uit met de gegevens van alle deelnemende landen welke ook informatie kan bevatten over specifieke studies. In 1989 is een start gemaakt met het opzetten van een Nederlands meetpunt, gelegen in het "Lheebroekerzand", provincie Drenthe. Het gebied voldoet niet aan alle eisen die door ICP/IM aan monito, In 1979 several monitoring programmes started within the UN/ECE Convention on Long-range Transboundary Air Pollution (CLTAP) with the purpose of monitoring and assessing effects from air pollutants in the environment and to support scientifically the development of protocols within this framework. These international cooperative programmes were directed towards: forests (ICP Forests), freshwaters (ICP Freshwaters), materials and crops (ICP Materials, ICP Crops). A programme on Integrated Monitoring on Air Pollution Effects" (ICP/IM) started later after intensive discussions on indicators and parameters. The ICP/IM is a programme that monitors biological as well as chemical indicators in one site. The programme came into effect since 1988. Around 40 monitoring sites in Europe and Canada are created. Since 1989 the Netherlands developed gradually its own monitoring site at Lheebroekerzand, in the province of Drenthe. This report presents results of all available data collected in 1990, 1991 and 1992. This report contains also a number of recommendations to improve the monitoring programme and communications within the ICP/IM and EDC.