Search

IMOZA is een project dat verschillende mosselzaadinvanginstallaties onderzoekt op de mogelijkheden voor mosselzaadinvang. Het project wordt uitgevoerd door het IMOZA-consortium, bestaande uit Roem van Yerseke B.V., Continental Shellfish Organisation B.V., De Koning Mosselkweek B.V., Centrum voor SChelpdieronderzoek (RIVO). Het consortuim voert sinds 2004 onderzoek uit naar optimalisatie van mosselzaadinvang. In 2005 zijn hiervoor op verschillende locaties in de Waddenzee (Doove Balg 31, Doove Balg 32, Malzwin, Vlieter. Stompe en Verversgat) monitoringsystemen uitgezet om de invangcapaciteit per locatie te beoordelen.

De gegevens uit het Evaluatie Schelpdiervisserij (EVAII) lijken aan te geven dat mosselkwekers in jaren met weinig mosselen in de Waddenzee meer mosselen naar de Oosterschelde verplaatsten dan in jaren met grote mosselbestanden in de Waddenzee. Achterliggende gedachte is dat als er weinig mosselen in de Waddenzee liggen, de kwekers eerder geneigd zijn deze naar de Oosterschelde te verplaatsen dan wanneer er veel mosselen aanwezig zijn. De vooronderstelling hiervoor is een bedrijfseconomische; als een kweker weinig mosselen heeft dan wil hij niet het risico lopen deze mosselen tijdens een storm te verliezen. Door de mosselen te verplaatsen naar de meer beschutte Oosterschelde vermindert de kweker dit risico. Deze conclusie was echter vooral gebaseerd op een verkennende studie met aannames over “gemiddeld kweekgedrag”. In het voorliggende rapport zijn de verplaatsingen van mosselen van de percelen in de Waddenzee naar percelen in de Oosterschelde bepaald aan de hand van gegevens die individuele kwekers hebben ingevoerd in een elektronisch zakboekje. Dit is een systeem waarin de kwekers alle handelingen die op de percelen worden uitgevoerd kunnen invoeren. In plaats van het noteren van deze gegevens in een notitieboek voeren de kwekers deze gegevens in een database programma. Begin 2005 is met dit systeem begonnen, en zes kwekers hebben hierin gegevens van ingevoerd. Met de huidige gegevens in het mosselzakboekje kunnen wij een goed beeld geven van de verplaatsingen van de individuele kwekers. Het is echter nog niet mogelijk een goed idee te krijgen van de mosselbestanden van die zelfde individuele kwekers op een bepaald moment. Verschillende berekeningen zijn uitgevoerd, maar op dit moment ontbreekt er nog informatie om de vraag of kwekers meer mosselen naar de Oosterschelde verplaatsen in arme jaren te beantwoorden. De verwachting is dat een betere analyse mogelijk is als het elektronisch mosselzakboekje door meer kwekers wordt gebruikt, en dat ook historische data is ingevoerd.

In december van 2005 is onderzoek gedaan naar de (schelpdier) waterkwaliteit in de Nederlandse kustwatergebieden. Hierbij werd gebruik gemaakt van indicatormicro-organismen: de fecale coliformen, ten einde de schelpdierwaterkwaliteit te kunnen beoordelen. Er werd gekeken naar de aanwezigheid van fecale coliformen in gebieden waar schelpdieren worden gekweekt, waar schelpdieren in het wild voorkomen en gebieden waar mogelijk schelpdieren in de toekomst in cultuur kunnen worden gebracht. Hiertoe zijn op 12 locaties in het Nederlandse kustwater, nl. Waddenzee en de Zuidelijke Delta, 5 afzonderlijke schelpdiermonsters genomen en geanalyseerd.

Litorale mosselbanken in de Waddenzee zijn van bijzondere ecologische betekenis. Het verdwijnen van bijna al deze litorale banken aan het eind van de jaren tachtig was voor de Nederlandse overheid een aanleiding om een beleid op te stellen voor de schelpdiervisserij. In het beleid van 2005 is vastgesteld dat buiten de gesloten gebieden in het litoraal alleen gevist mag worden indien er meer dan 2000 ha meerjarig mosselbanken aanwezig zijn. Alleen zaadbanken die een relatief grote kans hebben om het winterseizoen niet te doorstaan (instabiel zijn) mogen vervolgens worden opgevist. Bovengenoemd beleid wordt in deze rapportage geëvalueerd met behulp van gegevens over mosselbankvoorkomen in de Waddenzee in het voorjaar en het najaar, periode 1994-2003.

Voor de uitvoering en evaluatie van het schelpdierbeleid en de opzet van visplannen zijn gegevens nodig over de ligging en omvang van schelpdierbestanden. Deze gegevens worden sinds begin jaren negentig jaarlijks door het RIVO verzameld in opdracht van het ministerie van LNV en de schelpdiersector. Deze rapportage betreft de inventarisatie van het mosselbestand en het areaal aan mosselbanken op de droogvallende platen in de Waddenzee in het voorjaar van 2005.

Dit rapport bevat gegevens van de bestandsschatting, een analyse van de betrouwbaarheid van de bestandsschatting en een advies hoe deze survey ook in de toekomst zou kunnen worden ingevuld ten behoeve van de uitvoering en evaluatie van het schelpdierbeleid. Bij een groter aantal monsterpunten neemt de betrouwbaarheid toe. Alvorens een vergroting van de inspanning te overwegen dient eerst een discussie plaats te vinden over de gewenste betrouwbaarheid.

In juni van 2005 is onderzoek gedaan naar de (schelpdier) waterkwaliteit in de Nederlandse kustwatergebieden. Hierbij werd gebruik gemaakt van indicatormicro-organismen: de fecale coliformen, ten einde de schelpdierwaterkwaliteit te kunnen beoordelen. Er werd gekeken naar de aanwezigheid van fecale coliformen in gebieden waar schelpdieren worden gekweekt, waar schelpdieren in het wild voorkomen en gebieden waar mogelijk schelpdieren in de toekomst in cultuur kunnen worden gebracht. Hiertoe zijn op 12 locaties in het Nederlandse kustwater, nl. Waddenzee en de Zuidelijke Delta, 5 afzonderlijke schelpdiermonsters genomen en geanalyseerd.

In het kader van een MER voor het leggen van een kabel tussen Texel en Vlieland, is het RIVO gevraagd om gegevens te leveren van de visfauna in het Eierlandsche Gat. Dit gebied wordt tijdens de “Demersal Fish Survey (DFS)” bemonsterd.

De totale omvang van het mosselbestand in de Westelijke Waddenzee in het voorjaar van 2003 is geschat op 245 duizend mosselton netto versgewicht (1 mt = 100kg). Daarvan wordt 154 duizend mt gevormd door mosselzaad (broedval 2003). Vrijwel het gehele geïnventariseerde bestand ligt in de voor schelpdiervisserij opengestelde sublitorale gebieden (243 duizend mt netto)

In opdracht van het Rijksinstituut voor Kust en Zee (RIKZ) en Rijkswaterstaat Directie Noord-Nederland is door het RIVO gedurende 2000-2002 een monitoringprogramma van zeldzame diadrome vis aan de Waddenzeezijde van de Afsluitdijk uitgevoerd

In het kader van het RIKZ project ‘Lakmoes’ wordt de waterkwaliteit van de Waddenzee aan de hand van chemische parameters onderzocht. Omdat de ‘nieuwe milieuvervuilers’, de gebromeerde vlamvertragers al eerder zijn aangetoond in dit gebied [Zegers e.a. 2003], is het belangrijk om inzicht te krijgen in de verspreiding en gehaltes van deze verbindingen.

In opdracht van Vogelbescherming Nederland heeft het RIVO-CSO een aantal scenario’s doorgerekend m.b.t. voedselreservering en gebiedssluiting in de Waddenzee, met consequenties voor de aanvoer en continuï teit van de kokkelvisserij en de mosselvisserij en – kweek. De resultaten laten zien dat een verhoging van de voedselreservering grote consequenties heeft voor de schelpdiersector. Het is niet waarschijnlijk dat de kokkelsector kan voortbestaan bij een verhoging van de voedselreservering naar 22*106 kg in het litoraal, zeker als dit reserveringsniveau wordt gecombineerd met grote gesloten gebieden.

Ten behoeve van het beleid voor de kokkelvisserij heeft het RIVO in opdracht van het ministerie van LNV het kokkelbestand (Cerastoderma edule) in de Oosterschelde, de Westerschelde, de Waddenzee en de Voordelta geïnventariseerd. Deze inventarisatie vond plaats in het voorjaar van 2003 en is daarmee de veertiende inventarisatie in de Oosterschelde en de Waddenzee die op deze wijze werd uitgevoerd sinds 1990. In de Westerschelde wordt sinds 1992 geïnventariseerd.

In het kader van de evaluatie structuurnota fase II (EVA II) is informatie nodig over de omvang van de schelpdiervisserij-activiteiten in Waddenzee en Zeeuwse Delta, de wijze van vissen, de vangsten, de locatie van vissen en de bodemberoering. Dit rapport heeft vooral een beschrijvend karakter