Search

Amerika‟da yaşanan, dünyanın önemli şirketlerinden olan ve Amerikan borsasında işlem gören Enron (2001) ve Worldcom (2002) skandalları, finansal raporlara, şirket yönetimine, bağımsız denetimini üstlenmiş kuruluşlara ve sermaye piyasalarına karşı güvenin sarsılmasına neden olmuştur. Yaşanan bu gelişmeler Amerikan ekonomisini etkilemekle birlikte aynı zamanda gelişmekte ve ilerlemekte olan birçok ekonomiyi olumsuz etkilemiştir. 2002 tarihinde daha çok Enron skandalına karşı olarak yürürlüğe giren SarbanesOxley (SOX) Yasası, ABD‟deki borsalarda işlem gören halka açık şirketlerin çoğunu etkileyecek, kurumsal yönetimi desteklemeyi, bağımsız dış denetimin düzenini değiştirmeyi ve firmaların finansal raporlamaları üzerindeki kontrolleri düzeltmeyi hedeflemiştir. Bu tezin amacı, Türkiye‟de ve Dünya‟da meydana gelen hile ve usulsüzlükleri ortaya koymak ve hile denetim teknikleri ve düzenlemeleri ile alınan önlemleri belirtmektir. Tezin son bölümünde Türkiye‟deki firmalar ve iflas eden bankalar araştırılmıştır. Birinci bölümde, muhasebe ve denetim hakkında kısa bilgi verilerek mesleğin öneminden bahsedilmiştir. TMS/TFRS ve BOBİ FRS karşılaştırılması yapılmıştır. İkinci bölümde Dünyada meydana gelen önemli skandallar (Enron, Worldcom, Parmalat, Ahold, Kanebo, Tyco vb.) ele alınmıştır. Bağımsız Denetim Yönetmeliğine Göre Kurulca Yapılacak İdari Yaptırımlar incelenmiştir. Üçüncü bölümde,Türkiye ve Avrupa Birliği Ülkelerinde, İngiltere‟de ve Fransa‟da hile denetim teknikleri belirtilmiş, ABD ve AB‟de hile denetimi ile ilgili düzenlemeler ele alınmıştır. Dördüncü bölümde ise, iflas eden şirketler ve iflas eden bankalar incelenmiştir. The scandals of Enron (2001) and Worldcom (2002), two of the most important companies in the world and traded in the US stock market, have resulted in the loss of confidence in financial reports, company management, independent auditors and capital markets. These developments affected the American economy, as well as many developing economies. The Sarbanes Oxley (SOX) Act, which was enacted in 2002 mostly against the Enron scandal, was intended to affect most publicly traded companies in the US, to support corporate governance, to change the order of independent external auditing and to revise controls on companies' financial reporting. The aim of this thesis is to put forth cheating and irregularities occurring in Turkey and in the world and to specify fraud auditing techniques and regulations and the measures taken against them. In the last part of the thesis, sinking firms and banks in Turkey are investigated. In the first chapter, the importance of the accounting and auditing profession is explained by giving brief information about them. TMS/TFRS and BOB FRS were compared. In the second chapter, important scandals (Enron, Worldcom, Parmalat, Ahold, Kanebo, Tyco etc.) that happened in the world are discussed. According to the Independent Audit Regulation, Administrative Sanctions to be made by the Board are examined. In the third chapter, fraud auditing techniques are specified in Turkey and the European Union Countries, England and France; the US and EU regulations regarding fraud auditing are discussed. In the fourth section, bankrupt companies and sinking banks are examined.

Şirketler, toplumun önemli parçalarından biridir. Finansal tablo okuyucularının,firmaların mali durumunu anlayabilmesi için hazırlanması zorunlu olan nakit akıştablolarını doğru analiz etmesi gerekmektedir. Bu tezin amacı, son zamanlarda yapılandüzenlemelerle önem kazanan nakit akış tablosunun doğru yorumlanabilmesi için gereklianaliz tekniklerini incelemek ve analiz teknikleri doğru yorumlandığında işletmeler içindaha gerçekçi sonuçlar elde edileceğini göstermektir. Çalışmada, Kamuyu AydınlatmaPlatformu‟nda bağımsız denetim raporu yayımlanan bir firmanın 2016-2017 yıllarıarasındaki mali verilerine ulaşılarak Uluslararası Muhasebe Standartlarına göre hazırlanmışolan nakit akış tablosu, analiz teknikleri uygulanarak yorumlanmıştır.Birinci bölümde, nakit akış tablosu ile ilgili genel bilgiler, ülkemizde ve dünyadanakit akış tablosunun evreleri, nakit akış tablosunun önemi ve amacı, Finansal TablolarınSunuluşu Standardı TMS 1, Nakit Akış Tablosu Standardı TMS 7, nakit akış tablosuformatları ve nakit akış tablosunun hazırlanma yöntemlerinden bahsedilmiştir.İkinci bölümde, nakit akış tablosunun analiz tekniklerinin tanımı verilmiş ve her biranaliz tekniği detaylı olarak incelenmiştir. Nakit akış tablosu oranlarının tanımı,hesaplanması ve firmaların nakit akış oranlarını nasıl yorumlamaları gerektiği konusundabilgilere yer verilmiştir.Üçüncü bölümde ise Kamuyu Aydınlatma Platformunda bağımsız denetim raporuyayımlanan bir firmanın 2016-2017 yılları arasındaki mali verilerine ulaşılarakUluslararası Finansal Raporlama Standartlarına göre hazırlanmış olan nakit akış tablosu,analiz teknikleri uygulanarak yorumlanmıştır. Companies play one of the important roles in the society. In order for companies tocontinue their sustainability and for external sources to understand the financial situation ofthe companies it is necessary to properly analyze the cash flow statements that must beprepared. The purpose of this thesis is to examine the analytical techniques necessary forthe accurate interpretation of the cash flow statement, mostly left out in the recent times,and to show that the analytical techniques will result in more realistic results for businesseswhen correctly interpreted. In the following study, the financial data of a public companywas reached and the cash flow statement prepared according to the `IAS 7- Cash FlowTable` standard has been interpreted by applying the analysis methods.In the first part, general information about the cash flow, the stages of the cash flowchart in our country and in the world, importance of the cash flow table, ` IAS-7 Statementof Cash flows` and `IAS-1 Presentation of financial statements` were investigated.Inaddition to this, the methods of preparing the cash flow statement are discussed.In the second chapter, the description of the analytical techniques of the cash flowtable is given and the details of the preparation of each analytical technique are discussed.In addition to this, also explained the definition and calculation of cash flow table ratiosand how companies should interpret cash flow ratios.In the third section, cash flow table ratio analysis techniques and cash flow ratiosare calculated for a company that is subject to the KAP and the financial status of thecompany is interpreted.Key words: Cash flow chart, Financial analysis techniques, standards ofinternational financial reports, construction, cash. 117

Kurumsal faaliyetlerin sürdürülebilirliği konusunda şeffaf olmak, şirketler, işverenler, çalışanlar, sivil toplum kuruluşları ve yatırımcılar gibi farklı paydaşların hepsini ilgilendirmektedir. Son zamanlarda sürdürülebilirliğin faydaları birçok şirket tarafından kabul görmüştür. Bu durum ve artan rekabet koşullarının da etkisiyle şirketlerin sürdürülebilirlik ilkelerini kullanması şirket çıkarları açısından olumlu sonuçların oluşmasına katkı sağlamaktadır. Bu raporlamalar biriktirilerek belirli dönemlerde kamuoyu ve şirket ile ilgilenen tüm kesime duyurulmaktadır. Bu sayede herkes şeffaf bir şekilde fikir sahibi olabilir. Buna ek olarak şirketler sorumluluklarını yerine getirme konusunda daha dikkatli ve emin adımlar ile gelecekte neler yapabileceğinin sinyallerini kitlelere duyurabilir.Bu tezde ilk olarak sürdürülebilirlik kavramı ile ilgili genel bilgilerden bahsedilerek sürdürülebilirlik raporlaması ele alınmıştır. Daha sonra sürdürülebilirlik muhasebesinin rolü incelenerek GRI ve G4 konusu ele alınmıştır.BİST Sürdürülebilirlik Endeksinde işlem gören ve sürdürülebilirlik raporlarını yayımlayan bankaların bu raporlar ile hangi verileri paydaşlarına duyurduğu ve sürdürülebilirlik raporlarını yayımlayan bankaların diğer bankalarla, rapor içeriği yönünden karşılaştırılması yapılmıştır. BİST Sürdürülebilirlik Endeksinde işlem gören bankaların GRI ilkeleri ve GRI Finansal Hizmet Sektör Açıklamalarına ne derecede uyduğu incelenmiştir.Anahtar Kelimeler: Sürdürülebilirlik, GRI, G4, Sürdürülebilirlik Muhasebesi Standartları Transparency in the sustainability of corporate activities is all about companies, employers, employees, non-governmental organizations and investors. In recent times, the benefits of your sustainability have been recognized by many companies. The use of sustainability principles by companies under the influence of this situation and increasing competition conditions contributes to positive results in terms of company interests. These reports are accumulated to announce all the public and company-related incidents in certain periods. At this point, everyone can have a transparent idea. In addition, companies can often hear the signals of what they can do in the future with more careful and confident steps to fulfill their responsibilities.In this thesis, first of all, sustainability reporting is discussed by referring to general information about the concept of sustainability. Then, the role of sustainability accounting was examined and GRI and G4 topics were discussed.The banks, which are traded at the BİST and have published sustainability reports, have been compared in terms of content in terms of sustainability reports. The degree of compliance with the GRI principles and GRI Financial Services Sector Disclosures of The Banks Traded in the BIST has been examined.Keywords: Sustainability, GRI, G4, Sustainability Accounting Standards 128

Bir bilim olan muhasebe açısından değerleme, bir işletmenin finansal tablosunu oluşturan unsurlarının bilanço tarihi itibariyle değerini belirleme işlemidir ve bu amaçla farklı değerleme yöntemleri kullanılmaktadır. Finansal tabloların hazırlanmasında işlemin gerçekleştiği tarihteki maliyet değerleri (tarihi maliyet) esas alınmaktadır. Ancak tarihi maliyetleri esas alan finansal tablolar, söz konusu finansal kalemin işletmeye giriş tarihindeki maliyeti olduğu ve gerçek durumu yansıtmadığı nedeni ile gerek akademisyenler gerekse işletme yönetimi ve uygulayıcıları tarafından sürekli eleştirilmektedir. İşlemlerin gerçek durumunu gösteren değerleme yöntemi ise gerçeğe uygun değerdir. Gerçeğe uygun değer, varlık ve yükümlülüklerin cari piyasa değeridir. Bu nedenle günümüzde birçok finansal varlık ve yükümlülükler için gerçeğe uygun değer geçerli bir değerleme ölçüsü olarak kullanılmakta, kullanım kapsamı ise sürekli genişlemektedir. Bu çalışmada gerek işletmeler ve gerekse finansal bilgi kullanıcıları açısından gerçeğe uygun değerle değerlenenler dâhil muhasebe tahminlerinin denetimlerinin nasıl yapıldığı, muhasebe standartlarının uygulanması konusunda gerekli özenin gösterilip gösterilmediği ve son olarak da işletme yönetiminin taraflılığı olarak nitelendirilebilecek olayların finansal tabloları nasıl etkilediğini ortaya koymak amaçlanmıştır. Bu kapsamda BİST-30 endeksinde yer alan firmaların finansal tablo ve ekleri incelenmiş ve elde edilen bulgular sonuç kısmında maddeler halinde açıklanmıştır. Anahtar Kelimeler: Gerçeğe Uygun Değer, Yeniden Değerleme, Tarihi Maliyet In terms of accounting (which is considered as a science) valuation is a company's operation to determine the value of the elements of its financial statement as the balance sheet date and different valuation methods are used for this purpose.In the preparation of financial statements, cost value at the date of the transactions (historical cost) are taken into account. However, because of the fact that the financial statements based on historical costs, are the costs as date of entry to the company and the fact that it does not reflect the real situation, these costs are constantly being criticized by both academics and practitioners in business management. The valuation method which reflects the true state of the process is fair value. Fair value is the current market value of assets and liabilities. Therefore today, fair value is used as a considerable valuation measure for many financial assets and liabilities and is continuously expanding the scope of use.In this study, business management and as well as financial information users in terms of supervision of the fair value of valued those included in accounting estimate how it is done, it is shown the necessary attention in the implementation of accounting standards, and finally the financial statements of the event can be described as the bias of business management are intended to reveal how it affects. In this context, financial statements and attachements of companies located in BIST-30 index are examined and obtained results are discussed in the conclusion.Keywords: Fair Value, Revaluation, Historical Cost 165

Son yıllarda, ekonomi dünyasında meydana gelen dalgalanmalar sonucunda, bağımsız denetçiler olumlu ya da olumsuz görüş bildirmekte zorlanmaya başlamıştır. Denetçi raporunun daha güvenilir ve iletişimini kolay bir hale getirebilmek için ISA 701 standardı yayımlanmıştır. Kamu Gözetimi Kurumu kabul sürecinin ardından 2017 yılında BDS 701'i yayımlamıştır. Bu standart, kilit denetim konularının(KDK) belirlenmesini ve denetçi raporunda bu konuların bildirilmesini zorunlu kılmıştır. Bu çalışma, bağımsız denetimdeki bu yeni yaklaşımı incelemekte, kilit denetim konularının önemini, uygulanmasında esas alınacak hususları irdeleyerek ve diğer ülkelerdeki uygulamaları da kapsayacak şekilde anlatmayı amaçlamaktadır. Uluslararası Bağımsız Denetim ve Güvence Standartları Kurulu(IAASB) tarafından hazırlayıp, Uluslararası Muhasebeciler Federasyonu(IFAC) tarafından yayımlanan BDS 701 `Kilit Denetim Konularının Bağımsız Denetçi Raporunda Bildirilmesi` başlıklı standart, kilit denetim konuları ve bu kilit denetim konularını belirlerken denetçiye düşecek sorumlulukları düzenlemektedir.2018 yılında, Borsa İstanbul'da işlem gören 100 işletmenin, kilit denetim konuları üzerine bir araştırma yapılarak, denetim şirketlerinin belirlediği kilit denetim konuları açıklanmış ve bu kilit denetim konularını denetçi raporlarında hangi prosedürler uygulanarak açıklandığı araştırılmıştır. Bu araştırma, açıklanan kilit denetim konularının neden önem kazandığını, denetlenen şirketin nelere dikkat etmesi gerektiğini ve denetleyen şirketin bu kilit denetim konularını ele alırken hangi yöntemleri uyguladığını ele almaktadır. In recent years, as a result of the fluctaution in the economic world, independent auditer have difficulty in expressing possitive or negative opinion. The ISA 701 Standard has been published to make the auditor's report more reliable and easier to communicate. In 2017, The Publıc Oversight Autherity issued BDS 701 following to adoption process. This standard required the determinating of key audit matters and the reporting of these matters in the auditors report. This study examines, this ben approach in the indepented auditing, aims to explain the importance of key audit matters, by examining the matters that will be taken in the consideration their implemantation and covering them in their practies in other countries.Prepared by the International İndependent Auditing and Assurance Standards Board(IAASB) and published by the İnternational Fedaration of Accountants(IFAC), BDS 701 `Reporting of Key Auditing Matters in Independent Auditor Report` sets out the key auditing matters and responsibilities for the auditor.In 2018, 100 companies traded on Borsa Istanbul conducted a survey on key audit issues, revealing the key audit issues identified by the audit firms and investigating which produres were explained in the auditor reports. This examines why the key audit issues described become important, what the audited company should pay attention to, and what methods the auditing company applies when dealing with these key audit matters. 109

Bu tezin amacı, şirketlerin yıllık bazda yayınlamış oldukları sürdürülebilirlik raporlarında çevre ile ilgili nelerin raporlandığının araştırılmasıdır. Çevresel sorunların giderilmesi açısından şirketlerin yıl içerisinde çevreye dair ne gibi katkılarda bulunduklarının anlaşılabilmesi faaliyet gösteren diğer firmalara örnek teşkil etmesi açısından özellikle önemlidir. Bu bağlamda, araştırma Borsa İstanbul Sürdürülebilirlik Endeksi'nde yer alan imalat sanayi alt sektörlerindeki firmaların yayınlamış oldukları sürdürülebilirlik raporları üzerinde yapılmıştır.Çalışmanın sonucunda, şirketlerin çevreye karşı sorumluluklarını yerine getirmelerinde ve böylelikle çevresel sürdürülebilirliğin sağlanmasında inovasyonun büyük bir öneme sahip olduğu tespit edilmiştir.Anahtar Kelimeler: Çevre Sorunları, Sürdürülebilirlik Raporlaması, Borsa İstanbul Sürdürülebilirlik Endeksi, İmalat Sanayi The aim of this thesis is to investigate what do the companies report on the environment in the sustainability reports issued on an annual basis. In eliminating environmental problems, it is particularly important to understand the contribution of companies to the environment during the year in terms that they serve as a model to other operating companies. In this context, the research was carried out on the sustainability reports published by the companies in the manufacturing industry sub-sectors included in the Borsa İstanbul Sustainability Index.As a result of the study, it has been determined that innovation is of great importance in fulfilling the responsibilities of the companies towards the environment and thus ensuring environmental sustainability.Keywords: Environmental Issues, Sustainability Reporting, Borsa İstanbul Sustainability Index, Manufacturing Industry 116

Girişimcilerin en önemli problemi finansal kaynaklara ulaşmalarında yaşadıkları zorluklardır. Girişimciler finansal sorunlarını çözmek için geleneksel finansman yöntemlerinden ve Risk Sermayesi, Girişim Sermayesi, Bireysel Katılım Sermayesi, Mikrofinansman gibi alternatif finansman modellerinden yararlanmaktadır. Günümüzde girişimcilerin gereksinim duydukları sermayeye ulaşmak için kullandıkları yeni finansal yöntemlerden biri Kitle Fonlaması modelidir. Çalışmada girişimcilik, girişim finansmanı ve Kitle Fonlaması modeli konusunda literatür taraması yapılarak ilgili kavramlara değinilmiştir. Dünya'da 2000'lerin başından itibaren yoğun olarak kullanılan Kitle Fonlaması modelinin Türkiye'de kullanımı 2010 yılında başlamıştır. Ancak yasal engeller nedeniyle, 5 Aralık 2017 tarihinde gerçekleşen kanun değişikliğine kadar sadece Ödül ve Bağış Temelli Kitle Fonlaması modeli uygulanmıştır. Yapılan kanun değişikliği ile Türkiye'de Hisse Temelli Kitle Fonlaması da uygulanabilecektir. Çalışmada öncelikle Kitle Fonlaması Finansman modeli'nin dünya genelinde gerçekleşen uygulamaları irdelenerek, 2013-2016 yılları arasındaki fon hacimleri ile ülkelerde uygulanan yasal mevzuatlar incelenmiştir. Ayrıca çalışmada Türkiye'de Kitle Fonlaması modelinin gelişimi anlatılmış, faaliyet gösteren Kitle Fonlaması platformları ve işleyişlerine değinilmiş, platformlarında yayınlanan projeler içerik analizi ile kategorik ve model türlerine göre incelenerek Türkiye'nin Kitle Fonlaması hacmi ortaya konulmaya çalışılmıştır. Kanun değişikliği dünya genelinde en çok uygulanan ve en yüksek fon sağlayan model türü olan Borçlanma Temelli Kitle Fonlaması'nı içermemektedir. Çalışmada son olarak Borçlanma Temelli Kitle Fonlaması modeli geliştirilerek, girişimci ve yatırımcı profillerinin tümünün ilgilenebileceği `Bütünleştirici Borçlanma Temelli Kitle Fonlaması` adında yeni bir model önerilmektedir. Önerilen modelin Türkiye'deki Kitle Fonlaması uygulamalarında kullanılmasıyla gerçekleştirilecek proje sayıları ile toplanan fon miktarını artıracağı ve yatırımcılar için de tercih edilecek bir yatırım yöntemi olacağı düşünülmektedir. The most important problem faced by of entrepreneurs is difficulty in accessing financial resources. Entrepreneurs benefit from traditional financing methods to solve their financial problems and alternative financing models such as Venture Capital, Private Equity, Angel Capital, Microfinance. Crowdfunding model is one of the new financial methods used by entrepreneurs to reach the capital they need. In this study, a literature review on entrepreneurship, enterprise finance and the Crowdfunding model is performed and related concepts are explained. The use of Crowdfunding model in Turkey began in 2010. However, due to legal barriers, only Reward and Donation Based Crowdfunding models were in use until the change of the law on December 5, 2017. With changes made to the legislation, Equity Based Crowdfunding can now also be applied in Turkey. In the study, first of all, the applications of Crowdfunding Financing model in the world are examined and the fund volumes between 2013-2016 and the legal regulations in the countries are investigated. Moreover, development of the Crowdfunding model, and Crowdfunding platforms in Turkey are described. In addition, published projects in platform are analyzed according to the categorical model and type via content analysis to expose Turkey's Crowdfunding volume. The new amendment to the law does not include the Debt Based Crowdfunding model, which is the model most applied around the world and which provides the highest funding. At the end of study, a Debt Based Crowdfunding model is developed and a new model for Turkey called `Integrated Debt Based Crowdfunding` is proposed which might attract all entrepreneur and investor profiles. It is considered that using the proposed model in Crowdfunding applications in Turkey will lead to an increase in projects realized and funds collected, making it the preferred method of investment for investors. 228

ÖZETBu tezin amacı, Finansal Fair Play‟in futbol kulüpleri açısından önemini, amacını,kriterlerini, yaptırımlarını ve futbola etkisini belirtmektir. Futbol, Avrupa da hızla gelişmişve önemli boyutta ticarileşme dönemine girmiştir. Futbol kulüplerinin finansal yöndensorun yaşamadan devam etmesi için UEFA Finansal Fair Play kriterlerinden en önemlisi`Başa Baş Kuralı` ele alınmıştır. Başa baş kuralının futbol kulüpleri açısından önemibelirtilerek dört büyük futbol kulübünün başa başı hesaplanmıştır.Birinci bölümde, Türkiye‟de futbolun tarihsel süreci, yasal düzenlemeleri,ekonomik yapısı, halka arzı, hisse senetlerinin performansı, UEFA kriterleri gibi konularayer verilmiştir. İkinci bölümde ise, FFP‟in kavramsal çerçevesi, amacı, kriterleri, futbolaetkisi, ihlaller sonucunda ortaya çıkan yaptırımları ve başa baş kuralı açıklanmıştır.Üçüncü bölümde, futbol kulüplerinin muhasebe politikası açıklanarak tutulan defter vebelgeler belirtilmiştir. Daha sonra finansal raporlamanın öneminden bahsedilerek FFPkriterlerine uygulanması üzerinde durulmuştur. Son bölümde ise, başa baş kuralıhesaplamasında dört büyük futbol kulübü üzerinde bir uygulama yapılmıştır.Anahtar Kelimeler:Futbol, Spor Kulüpleri, UEFA Finansal Fair Play Kriterleri, Başa Baş Kuralı ABSTRACTThe purpose of this thesis is to indicate the importance, the purpose, the criteria, thesanctions and the effect of the Financial Fair Play on football with regards to footballclubs. Football has developed rapidly in Europe and has entered a period ofcommercializationsignificantly. The `Break-Even Rules` which is the most importantUEFA Financial Fair Play criteriafor football clubs to continue without financialproblemsis discussed. Break-Even Rules‟ importance is stressed and four major footballclubs‟ break-evensare calculated.In the first chapter, the historical process, the legislation, the economic structure,the public listing, the performance of shares, and the UEFA criteria of football inTurkeyare elaborated. In the second chapter, FFP's conceptual framework, its aim, itscriteria, its effect on football, the sanctions and consequences as a result of violations andbreak-even rules are explained. In the third chapter, the books and documents that arekeptby football clubs are mentioned by explaining the accounting policies of footballclubs. Then, the importance of financial reporting is discussed and its application on FFPcriteria are emphasized. In the last chapter, the break-even ruleson four major footballclubs are applied.Keywords: Football, Sports Clubs, UEFA Financial Fair Play Criteria, Break-EvenRules 106

Dünya'da meydana gelen teknolojik gelişmeler sonucunda muhasebe bilgi sistemleri ve bilgisayar sistemleri gelişmiş ve bu gelişmeler sonucunda muhasebe bilgi sistemlerinde her türlü işlemin ve bunların yanında hile, hata ve önemli yanlışlıkların ortaya çıkması söz konusu olmuştur. Böyle sıra dışı işlemlerin önlenmesinde denetim ortaya çıkmaktadır. Denetime ihtiyaç duyulması ile denetim alanında birçok yeni gelişme ve değişiklikler olmuştur. Akademisyenler, denetim ve bağımsız denetim organları, finansçılar ve danışmanlık şirketleri tarafından hata, hile ve önemli yanlışlıkları tespit edebilmek için çeşitli yöntemler geliştirilmiş ve günümüzde bu yöntemler denetçiler tarafından da uygulanmaktadır. Çalışmada, geliştirilen denetim yöntemleri, denetim süreçleri, hileler ve manupilasyonlar, hilenin tespitinde denetçilerin kullanmakta olduğu tespit yöntemleri incelenmiş olup bu yöntemlerin uygulamada kullanılmasının açıklığa kavuşturulması amaçlanmıştır. Çalışmamızın uygulama bölümünde bu amaca hizmet edebileceğini düşündüğümüz bir uygulama yer almaktadır. Bu uygulama; BİST Gıda sektöründe faaliyet gösteren şirketlerin bağımsız denetim raporlarında yer alan denetçi görüşlerinden, şartlı görüş verilen şirketlerin, şartlı görüş sebeplerinin ve sonuçlarının anlaşılmasını ve tespit edilmesini açıklamayı veya anlaşılmasını sağlamayı amaçlayan bir uygulamaya yer verilmiştir. As a result of the technological advancements across the world, the accountancy information systems and the computer systems have been developed. Nevertheless, these advancements have resulted in deceits, fallacies and remarkable mistakes. Inspection is of vital importance in order to prevent such kind of operations. The need for inspection has brought along various developments and changes. In order to detect the deceits, fallacies and mistakes, the academicians, the inspection and independent inspection bodies, the financiers and the consultancy companies have developed different methods which are commonly used by the inspectors today. In the present study, the inspection methods, the inspection processes, the deceits and manipulations, the methods used by the inspectors to detect the deceits are examined and it is targeted to clarify the practical uses of these methods. A practice considered to serve this aim is provided in the implementation part of the study. This practice aims at explaining and clarifying the reasons and the results of the qualified opinions of the inspection bodies in the light of the inspector opinions covered in the independent inspection reports of the companies operating in BIST Food industry. 115

Dünyadaki gelişmeler ve ekonomik gelişmelerle birlikte, denetim eski dönemlerden bu yana sosyal hayatın içinde yer alarak günümüze kadar gelmiştir. Denetimin pek çok sektöre yararı olmuş, farklı eksikliklerden iç denetim kavramı doğmuş işletmelerin yapısı içinde, kuruma değer katan, bağımsız ve tarafsız bir işlev olarak iç denetim kavramı ortaya çıkmış , ilk defa özel sektörde çalışmalar yapılmıştır. Özel sektörde iç denetim mesleği 1995 itibariyle örgütlenmiş ve Avrupa Birliği adaylığıyla iç denetim kamu sektöründe görülmüştür. Kamu sektöründe denetim kavramı 1927 yılında 1050 sayılı Muhasebe-i Umumiye Kanunu ile başlamış, Kanundaki eksik kavramlarla birlikte yerini, Avrupa Birliği adaylığıyla, 5018 sayılı Kamu Mali Yönetim ve Kontrol Kanununa bırakmıştır. Yeni Kanun ile birlikte hesap verilebilirlik, şeffaflık, iç kontrol gibi kavramlar kamu sektöründe yer bulmuştur. Bir anket çalışması yapılarak Türkiye'deki kamu kurumlarında iç denetim sisteminin durumu izlenmiştir. Bu çalışmada ülkemizdeki kamu kurumlarında iç denetim sistemi incelenmiş, uygulamada ise anket çalışması yapılmış, kamu kurumlarındaki mevcut durum tespit edilmeye çalışılmış, eksiklikler görülmüş, anket sonuçları değerlendirilmiştir. With the latest economic developments together around the World, auditing has been in our lives and has come from previous periods until today. Internal auditing concept arose as an independent and unbiased function, which adds value to the institution within the administrative structure, and first studies were performed in private sector. In public sector however, auditing concept has started with General Accounting Law (Muhasebe-i Umumiye Kanunu) numbered 1050 in 1927; but with the EU candidacy and inadequate concepts within the Law, it has been revised as Public Finance Management and Control Law. Numbered 5018, with the new Law in force, accountability, transparency, internal auditing concepts have found place in public sector. In this study, internal auditing system in the public sector in our country were investigated, a questionnaire was carried out practice, current situation in public instutions were tried to be determined, deficiencies were observed and the results of the questionaires were evaluated. 125

Bu çalışma, Türkiye Denetim Standartları başlığı altında yer alan Kalite Kontrol Standardı (KKS 1) Finansal Tabloların Bağımsız Denetim ve Sınırlı Bağımsız Denetimleri ile Diğer Güvence Denetimleri ve İlgili Hizmetleri Yürüten Bağımsız Denetim Kuruluşları ve Bağımsız Denetçiler için Kalite Kontrol kapsamında yapılacak anket formlarının düzenlenmesini ve alınan bildirimler kapsamında kalite kontrol uygulama aşamalarının raporlanması sürecini ele almaktadır. Çalışmada Türkiye'de yetkilendirilmiş olan denetim firmalarının bu süreçteki rol ve sorumluluklarının belirlenmesi amaçlanmaktadır. Yapılan anket çalışması ile mevcut durum tespit edilmeye çalışılmıştır. Buna göre denetim firmalarının bağımsız denetimde kalite kontrolü sağlarken belirli aşamaların farkında olduğu fakat bu aşamaların uygulamasının nasıl yapılması gerektiği hakkında yeterli bilgiye sahip olmadıkları tespit edilmiştir. Kalite kontrol standardının uygulamasına yön verebilecek olan bu aşamalar çalışmamızda incelenmiş ve ortaya çıkan anket sonuçları değerlendirilmiştir.Anahtar Kelimeler: Bağımsız Denetim, Denetim Riski, Kalite Kontrol Standardı, Kalite Kontrol Sisteminin Unsurları This study reports the organization of the surveys that is carried on according to the Quality Control Standard 1 Independent and Limited Independent Audit of the Financial Statements and Other Assurance Audits and The Independent Audit Foundations that Manages The Relevant Services and Quality Control for Independent Auditors which is within the Turkey Audit Standards, and the quality control practice stages according to the responses that received . The aim of the study is to determine the role and responsibilities of the authorized audit firms in Turkey in this process. We tried to state the current situation with a survey. It is concluded that audit firms are aware of certain stages while ensuring quality control in independent audit, however they don't have enough information about executing these stages. These stages which can orient the execution of quality control standards are reviewed in our study and the survey results were evaluated. Key Words: Audit, Audit Risk, Quality Control Standards, Elements of Quality Control Standards 107