Search

Op verzoek van het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) heeft Alterra de methode om de openheid van het landschap te berekenen vernieuwd. Het model Viewscape dat op basis van zichtlijnen de oppervlakte zichtbaar landschap berekent, is daartoe aangepast, getest en gevalideerd. Er is een methode ontwikkeld die topografische informatie bewerkt tot een basiskaart voor het model dat rekening houdt met reliëf. In de basiskaart worden bomenrijen als ondoorzichtige elementen meegenomen, maar een toekomstige nuancering op dit punt is wenselijk. Bij het reliëf lag de uitdaging in het negeren van flauwe hellingen. Uit de validatie bleek dat de oppervlaktes van grotere open ruimten goed konden worden berekend, maar structureel iets worden onderschat. De oppervlakte van het zichtbare deel van het landschap blijkt een goede maat te zijn voor de openheid ervan. De verbeterde versie van ViewScape is gebruikt om met een resolutie van 100 meter die oppervlakte landsdekkend te berekenen. Het resultaat voldoet aan de verwachtingen van het PBL. Het is nog wel de vraag of de topografische informatie betrouwbaar genoeg is om de openheid te kunnen monitoren aangezien een onbekend deel van de veranderingen op de kaart niet voortkomt uit veranderingen in het veld, maar uit verbeterde kartering.

Het doel van dit project is een methode te ontwikkelen waarmee landsdekkend informatie over kleine groene landschapselementen in het landelijke gebied en over het groen in de stad c.q. bebouwd gebied verzameld wordt. Op basis van de beschikbare luchtfoto 2006 is voor Utrecht en Almere het groen in het stedelijk gebied verzameld. Voor het landelijk gebied is een deel van het Nationaal Landschap Het Groene Woud verwerkt.

Het onderzoek naar verrommeling is tot nu toe vooral gebaseerd op oordelen van deskundigen. Maar vinden gewone burgers ook dat Nederland een steeds rommeliger landschap krijgt? WOt-paper 1 doet verslag van een onderzoek waarin door middel van foto’s en interviews aan burgers is gevraagd of ook zij vinden dat het landschap verrommelt, en zo ja welke elementen zij dan als meest storend ervaren. Het blijkt onder andere dat mensen zich vooral ergeren aan de verstoring naarmate het landschap er om heen nog gaaf is. En ook: hoe verder weg de verstoring is, hoe minder storend deze is.

Deze studie richt zich op opgaande landschapselementen, ofwel landschapselementen met een opgaande, houtige, begroeiing. Hierbij moet gedacht worden aan onder andere houtwallen, singels, bomen, kleine bosjes en heide (

Het doel van dit onderzoek is voor het Planbureau voor de Leefomgeving het actualiseren van een landelijke grondprijskaart 2001 en een landelijke eigendomskaart 2004. Om te komen tot een landelijke eigendomskaart hebben we diverse bronbestanden verzameld en bewerkt. De gegevens van het Kadaster zijn het meest voor de hand liggende bronbestand, maar deze kwamen door de hoge verstrekkingskosten niet in beeld voor dit project. Daarom zijn de volgende bronbestanden gebruikt: • Vastgoed Rijksoverheid – domeinen, defensie, Rijkswaterstaat, LNV, Prorail; • Overige overheden – provincies, gemeenten, waterschappen, etc. • Natuurbeherende organisaties: Staatsbosbeheer, Provinciale Landschappen, Natuurmonumenten; • Natuur overig: waterwingebieden, recreatieschappen, nationaal park Hoge Veluwe, Landgoed Twickel; • Basisregistratie Percelen van het ministerie van LNV.

De fotocollectie die Dirk Sijmons bij zijn vertrek van de Academie van Bouwkunst in beheer heeft gekregen blijkt in de periode 1975-76 door Hubert de Boer te zijn gemaakt in opdracht van de directie van de afdeling Landschapsarchitectuur van de Academie van Bouwkunst in Amsterdam. De directie vroeg Hubert de Boer destijds bij zijn afscheid als docent (1974/1975) wat hij miste. Het antwoord was een beeldbank van beelden van het Nederlandse landschap voor onderwijsdoeleinden. Dit vormde de aanleiding voor een betaalde opdracht aan een nu niet meer aan de Academie gebonden Hubert de Boer om een dergelijke collectie aan te leggen. Om de locaties van de beelden te bepalen, heeft Hubert de Boer zich in grote lijnen laten leiden door de geomorfologische landschapsindeling volgens Bijhouwer in 'Het Nederlandse Landschap' (Bijhouwer,1977). Het merendeel van de foto's is vanaf de openbare weg genomen. De verzameling beslaat zo’n 1000 (grootbeeld) diaframes van 5,8 bij 5,8 cm. Daar zitten naast landschapsfoto’s en luchtfoto’s ook foto’s van kaartbeelden bij. Herfotografie kan veranderingen in het landschap inzichtelijk maken voor een groot publiek en daarmee leiden tot een beter begrip van de impact van ontwikkelingen op de omgeving. Een gerichte samenwerking met de makers van de ‘Canon Nederlandse Landschappen’, het VROM herfotografieproject en andere (regionale) initiatieven bieden kansen voor een grote publieksmanifestatie, zoals in Gent in 2005 het geval is geweest of bijvoorbeeld mogelijk is bij een volgende Triënnale Tuin en Landschap in Apeldoorn.

Dit onderzoek bouwt voort op twee publicatie van de WOT Natuur & Milieu: Verrommelt het platteland onder stedelijke druk? (Veeneklaas et al., 2004, Planbureaurapport 22) en Verrommeling in Nederland (Veeneklaas et al., 2006, WOt-rapport 6). Daar is gekeken welke elementen in het landschap potentieel storend zijn. Op basis van oordelen van deskundigen van Alterra werd geconcludeerd dat de storendheid van een element afhangt van het landschap waarin het staat. Het huidige onderzoek gaat verder: deelt de Nederlandse bevolking het oordeel van de deskundigen? Welke kenmerken van de landschappen zijn hierbij belangrijk? En verschillen elementen in de mate waarin ze storend worden gevonden? Kortom: Welke elementen, waar en voor wie zijn deze storend? Een element wordt als storend beschouwd, als het landschap zonder het element aantrekkelijker wordt gevonden dan hetzelfde landschap met dat element. Het gaat hierbij om empirisch onderbouwde uitspraken.

De specifieke opgaven voor dit project zijn: • Verkennen van de mogelijkheden, die nieuwe gedetailleerde luchtfoto’s bieden voor de object georiënteerde classificatie en monitoring van kleine landschapselementen (voornamelijk opgaande beplanting). • Bepalen welke mogelijkheden de inzet van vrijwilligers (MKLE) biedt voor de veldcontrole van een nulmeting (en herhalingsmetingen) op basis van landelijke en provinciale databestanden met betrekking tot aardkunde en cultuurhistorie.