Search

While Turkey and the World are dealing with current health issues, research on Dede Korkut continued unhindered. Causing the deaths of millions in Turkey and the World, new Coronavirus (Covit-19) outbreak has affected adversely our lives in all its parts. This very new circumstances have made us to reconstructed our daily life including relationship, nutrition, economics, education and even our health systems. Experiencing new priorities, the excitement among Turcologists and in the public created by the discovery of Dede Korkut’s 13th epos in 2019 has lost its influence. Furthermore, the abolishment of 100 basic literary work regulation has negative effect on the amount of popular publications as well. Being aware of all unfamiliar news, scholars have continued to work on Dede Korkut in 2020, as in the past years. However, have these foregoing events affected the studies centered on the Dede Korkut Book in terms of quantity? In this paper, it has been evaluated the studies appeared in 2020 by focusing on this question. All these studies have been evaluated by using statistics and annotated comparative analysis methods, which enable us to understand how Covid-19 climate has affected quantity of work on Dede Korkut in different rates., Dünya’da ve Türkiye’de ağır sağlık sorunlarının yaşandığı 2020 yılında, Dede Korkut Kitabı merkezli çalışmalara devam edilmiş, yayınlar yapılmıştır. 2020 yılında Dünya’da ve Türkiye’de hızla yayılarak ölümlere neden olan Covid-19 salgını, gündelik hayatın her alanında etkili olmuş ve olmaya devam etmektedir. Salgın, hayat tarzı, insan ilişkileri, sağlık, ticaret, beslenme, kültür, eğitim vd. pek çok ortam biçimi ve hâl tarzının yeniden kurgulanarak gündelik hayata dâhil edilmesine sebep olmuştur. Diğer yandan, Dede Korkut Kitabı’nın 2018 yılı sonunda İnsanlığın So¬mut Olmayan Kültürel Mirası Temsili Listesi’ne kayde¬dilmesinin yanında 2019 yılı içerisinde de yayımlanan “13. Dede Korkut Boyu”nun Türkoloji camiasında ve kamuoyunda oluşturduğu heyecan, etkisini yitirmiş ve “100 Temel Eser Genelgesi”nin yürürlükten kaldırılmasının ortaya çıkardığı menfi/müspet etkileri popüler yayın miktarlarına yansımaya başlamıştır. Söz konusu ortamda, Türkiye sahasında, Dede Korkut Kitabı merkezli çalışmalara, geçmiş yıllarda olduğu üzere 2020 yılında da devam edilmiştir. Ancak kaydedilen gelişmeler, Dede Korkut Kitabı merkezli çalışmaları nicelik bağlamında etkilemiş midir? Bu çalışmada bahse konu soru(n)dan yola çıkılarak 2020 yılı içinde gerçekleştirilen Dede Korkut Kitabı merkezli çalışmalar belirlenmiş; istatistik ve açıklamalı/karşılaştırmalı analiz yöntemlerinden yararlanılarak irdelenmişlerdir. Araştırma konusu olan bu çalışmaların yukarıda kaydedilen gelişmelerden farklı oranlarda ve menfi/müspet yönde etkilendikleri tayin ve tespit edilmiştir.

In Turkey, between 1916-2015 more than 1638 scientific, popular and artistic Works including theses, articles and books on the Book of Dede Korkut were published. In this work, production and publishing process of teh popular publications about The Book of Dede Korkut within a-100-years period was studied. Based on the imprint information of 456 popular publications, which were chosen with the exemplification method, with the main criterion of “book-writer-reader-target audience”, analysing them in terms of quality and quantity, the effects of tehese elements on the production and the publication of the works were studied. Besides, works chosen with the exemplification method among the publications which belong to 10-year periods were studied within the context of interteştuality. The research are of this work, which includes an introduction and four parts, consists of The National Library catalogues and some biographical publications published in Turkey. In tehs work studied with an interdisciplinary approach, along with the concepts and theories of interteştuality, quantification levels (scales) of statistics and the methods of statistical data were used. As a result, the reasons and motives of the alienation from the subtext in the popular publications on The Book of Dede Korkut published in Turkey were determined and indicated. İÇİNDEKİLER KABUL VE ONAY i BİLDİRİM ii YAYIMLAMA VE FİKRİ MÜLKİYET HAKLARI BEYANI iii ETİK BEYAN iv ÖZET v ABSTRACT vi İÇİNDEKİLER vii KISALTMALAR x TABLOLAR xi ÖNSÖZ xii GİRİŞ 1 1. BÖLÜM: DEDE KORKUT VE DEDE KORKUT KİTABI 7 1.1. DEDE KORKUT 7 1.2. DEDE KORKUT KİTABI 10 1.2.1. Genel Bakış 11 1.2.2. Dresden Nüshası 15 1.2.3. Vatikan Nüshası 20 1.2.4. Dede Korkut Kitabı Araştırmaları Tarihçesi 21 2. BÖLÜM: DEDE KORKUT KİTABI’NIN TÜRKİYE’DEKİ POPÜLER YAYINLARI 26 2.1. POPÜLER YAYIN KAVRAMI 26 2.2. DEDE KORKUT KİTABI’NIN POPÜLER YAYINLARINA İSTATİKSEL BAKIŞ 27 2.3. POPÜLER YAYINLARIN GENEL ANALİZ DENEMESİ 33 2.3.1. Yazar Bağlamlı Çıkarımlar 33 2.3.2. Yayın Bağlamlı Çıkarımlar 34 2.3.3. Okur Hedef Kitle Bağlamlı Çıkarımlar 37 2.4. POPÜLER YAYINLARIN DÖNEMSEL ANALİZ DENEMELERİ 38 2.4.1. 1916–1925 Yılları Arası Dönem 38 2.4.2. 1926–1935 Yılları Arası Dönem 40 2.4.3. 1936–1945 Yılları Arası Dönem 41 2.4.4. 1946–1955 Yılları Arası Dönem 42 2.4.5. 1956–1965 Yılları Arası Dönem 42 2.4.6. 1966–1975 Yılları Arası Dönem 43 2.4.7. 1976–1985 Yılları Arası Dönem 43 2.4.8. 1986–1995 Yılları Arası Dönem 44 2.4.9. 1996–2005 Yılları Arası Dönem 45 2.4.10. 2006–2015 Yılları Arası Dönem 46 3. BÖLÜM: DEDE KORKUT KİTABI POPÜLER YAYINLARINA METİNLERARASI YAKLAŞIM 48 3.1. ALTMETİN-ANAMETİN İLİŞKİLERİ 48 3.2. ANAMETİNLERİN ANALİZ DENEMELERİ 50 3.2.1. Boğaç Han Destanı/Niyazi Yıldırım Gençosmanoğlu 50 3.2.2. Salur Bey/Mustafa Rahmi 52 3.2.3. Bamsı Beyrek/Adnan Binyazar 54 3.2.4. Uruz’un Esir Olduğu Hikâye/Yazarı Yok 56 3.2.5. Deli Dumrul/Eflatun Cem Güney 57 3.2.6. Kanlı Koca Oğlu Kanturalı Boyu/Nurdan Özgür 59 3.2.7. Yigenek/Serdar Demircan 60 3.2.8. Tepegöz/Ziya Gökalp 61 3.2.9. Dede Korkut Masalları–3 Emren/Esra Gökşen 64 3.2.10. Uşun Koca oğlu Segrek Boyunu Beyan Eder/Suat Hızarcı 65 3.2.11. Salur Kazan’ın Tutsak Olup Oğlu Uruz’un Kurtarması/Tezer Taşkıran 66 3.2.12. Dış Oğuz’un İç Oğuz’a Başkaldırması Beyrek’in Ölümü/Sevgi Çırban 68 3.2.13. Anametinlerin Genel Değerlendirmesi 70 4. BÖLÜM: YENİDENYAZMA ÖRNEĞİ: YALTACIKOĞLU YUMSIK BOYU 76 4.1. YAYINI TANIMA 76 4.2. ANAMETİN ANALİZ DENEMESİ 77 SONUÇ 88 KAYNAKÇA 93 EK 1. Dede Korkut Kitabı’nın Türkiye’deki Popüler Yayınlarının Analiz Tablosu 103 EK 2. Boğaç Han Destanı (= Dirse Han Oğlı Buğaç Han Boyı) 150 EK 3. Salur Bey (= Salur Kazanun İvi Yağmalanduğı Boy) 169 EK 4. Bamsı Beyrek (= Kam Pürenün Oğlı Bamsı Beyrek Boyı) 176 EK 5. Uruz’un Esir Olduğu Hikâyesi (= Kazan Oğlı Uruz Biğen Tutsak Olduğı Boy) 188 EK 6. Deli Dumrul (= Duha Koca Oğlı Delü Dumrul Boyı) 194 EK 7. Kanlı Koca Oğlu Kanturalı Boyu (= Kanlı Koca Oğlı Kan Turalı Boyı) 199 EK 8. Yigenek (= Kazılık Koca Oğlı Yigenek Boyı) 205 EK 9. Tepegöz (= Basat Depegözi Öldürdügi Boy) 214 EK 10. Emren (= Begil Oğlı Ermen Boyı) 221 EK 11. Segrek (= Uşun Koca Oğlı Segrek Boyı) 226 EK 12. Salur Kazan’ın Tutsak Olup Oğlu Uruz’un Kurtarması (= Salur Kazan Tutsak Olup Oğlı Uruz Çıkarduğı Boy) 229 EK 13. Dış Oğuz’un İç Oğuz’a Başkaldırması Beyrek’in Ölümü (= İç Oğuz'a Taş Oğuz Âsi Olup Beyrek Öldügi Boy) 235 EK 14. Yaltacık Oğlu Yumsık 240 EK 15. Etik Kurul İzni Muafiyeti Formu 246 EK 16. Orijinallik Raporu 247 EK 17. Turnitin Benzerlik İndeksi 248 ÖZGEÇMİŞ 249 Dede Korkut Kitabı üzerine Türkiye’de 1916–2015 yılları arasında tez, makale, kitap ve sanatsal formlu bilimsel, popüler ve sanatsal 1638’den fazla miktarda yayın yapılmıştır. Bu çalışmada yüz yıllık süreçte Dede Korkut Kitabı’nın Türkiye’deki popüler yayınlarının üretim ve yayım işleyişi ele alınmıştır. Örnekleme yöntemiyle seçilen 456 popüler yayının künye bilgileri üzerinden “kitap-yazar-dönem-okur hedef kitle” ana ölçütleriyle, nicelik/nitelik merkezinde analizleri yapılarak, yayınların üretiminde ve yayımında bu unsurların etkileri etüt edilmiştir. Bunun yanı sıra onar yıllık dönem aralığındaki yayımlardan örnekleme yöntemiyle seçilen yayınlar metinlerarasılık bağlamında incelenmiştir. Giriş ve dört bölümden oluşan çalışmanın araştırma alanını Millî Kütüphane katalogları ile Türkiye’de yayımlanmış kimi biyografik yayınlardan oluşmaktadır. Disiplinlerarası yaklaşımla ele alınan çalışmada, metinlerarasılık kavram ve kuramlarının yanı sıra istatistik alanının ölçme düzeyleri (ölçekler) ve istatiksel seri yöntemleri kullanılmıştır. Sonuç olarak da Türkiye’de yayımlanan popüler Dede Korkut Kitabı yayınlarında genel olarak belli ölçülerde altmetinden hangi sebep ve saiklerle uzaklaşıldığı tespit ve tayin edilmiştir.