Search

Reuse and recycling of products are key elements in a circular economy. This exploratory RIVM study shows that a great number of waste streams may contain various substances of very high concern (ZZS), which may hamper safe recycling options in the Netherlands. RIVM recommends an adequate risk management of ZZS in a circular economy. The Dutch government takes priority action on ZZS substances as they are hazardous to people and the environment. Examples include substances that are carcinogenic, impede reproduction, or bioaccumulate in food chains. ZZS may be present in waste streams as they are intentionally used in the original processes or products, or they can be contaminants. The Dutch governmental program 'The Netherlands circular in 2050' appoints five priority chains and sectors in the transition towards a circular economy: biomass and food, plastics, production/manufacturing, construction, and consumer products. RIVM investigated to what extent dominant waste streams in these chains and sectors contain ZZS. It is difficult to get a complete overview of ZZS in waste streams, because information is often lacking on the actual ZZS concentrations in waste. This exploratory study, however, clearly demonstrates that various ZZS can be present in each of the investigated waste streams. Examples are flame-retardants in plastics, dyestuffs and pigments in textile, and heavy metals in agricultural waste streams. RIVM makes recommendations with respect to prioritization of ZZS and waste streams. In addition, it is advised to develop a decision scheme to select the most appropriate waste treatment options. The results of this study are useful for the implementation of the National Waste Management Plan (LAP) that is focusing on risk control. At medium and long term the drive should be to develop safer alternatives for ZZS resulting in safe loops, irrespective of the types of end-use.

Veel initiatieven zijn gaande, zowel in beleid als in de praktijk, om afval te hergebruiken (op weg naar een meer circulaire economie). Afval kan schadelijke stoffen bevatten die niet in het milieu mogen komen. Om te voorkomen dat dat gebeurt, gelden voorschriften. Voor afval dat zeer zorgwekkende stoffen (ZZS) bevat gelden extra regels op basis waarvan wordt afgewogen of het afval kan worden hergebruikt of moet worden vernietigd. Deze voorschriften maken deel uit van een nieuwe versie van het landelijke afvalbeheerplan (LAP3), dat eind 2017 is verschenen. Een onderdeel van het afvalbeheerplan is een risicoanalyse van de ZZS in afval, als de stoffen niet van het afval kunnen worden gescheiden. Het RIVM geeft in een handreiking en afwegingskader adviezen hoe de risicoanalyse van de ZZS in afval uit te voeren. De handreiking bestaat uit een stappenschema op basis waarvan een vergunninghouder kan afwegen of het afval veilig te recyclen is. Daarvoor moet de vergunninghouder eerst nagaan of de ZZS afgescheiden kunnen worden van de afvalstroom. Dit heeft de voorkeur. Als dat niet kan, is een risicoanalyse nodig van het ZZS-houdende afval voor de beoogde toepassing. De uitkomst daarvan geeft uitsluitsel of de risico's van de aanwezige ZZS aanvaardbaar zijn of niet. Uitgangspunt voor de risicoanalyse zijn de aspecten die volgens LAP3 dienen te worden meegewogen. Een voorbeeld is de mate waarin de ZZS uit het beoogde product vrijkomt. Als de risico's nog onvoldoende helder zijn, biedt het stappenplan een mogelijkheid om ze nader te bepalen. Als de risico's dan nog onaanvaardbaar blijken, kan geen vergunning worden afgegeven voor de toepassing. Er zal dan naar een minder risicovolle toepassing van het ZZS-houdende afval gezocht moeten worden, waarbij de risico's wel aanvaardbaar blijken. Het afwegingskader geeft wat meer achtergrondinformatie over enkele aspecten uit LAP3. Daarnaast biedt het overwegingen en aanbevelingen om de risicoanalyse verder te ontwikkelen.