Search

Dit rapport brengt met een modelstudie de duurzaamheid van houtoogstscenario’s in beeld ten aanzien van nutriëntenbalansen op verschillende Nederlandse bosgroeiplaatsen. Tegelijkertijd geeft de studie aan waar (nog aanzienlijke) onzekerheden liggen bij de vertaling naar een adviessysteem voor houtoogst. De voor houtoogst relevante groeiplaatsen zijn gekarakteriseerd met 11 typen. Voor elk van deze groeiplaatstypen is met een model nagegaan in welke mate combinaties van boomsoort, groeiklasse (groeiverwachting) en oogstscenario leiden tot een negatieve nutriëntenbalans voor calcium (Ca), magnesium (Mg), kalium (K) en fosfor (P). Ook is nagegaan hoe snel de bosbodem wordt uitgeput.

In het terrein is een gedetailleerd veldbodemkundig onderzoek verricht. Er zijn bodemmonsters gestoken en geanalyseerd. Uit het gedetailleerde bodemecologisch onderzoek blijkt dat de huidige stabiele staat van het grasland vooral samenhangt met de eigenschappen van de humus-houdende, biotisch actieve bovengrond. Op grond van gedetailleerd veldonderzoek zijn een bodem- en fysiotopen kaart vervaardigd die een goed overzicht geven van de ecopedologische geschiktheid van het gebied voor instandhouding en ontwikkeling van heischraal grasland. Door uitgebreide analyse van bodemmonsters is inzicht verkregen in de zuur-, basen- en nutriëntenhuishouding van de verschillende standplaatsen en daarmee hun geschiktheid voor behoud en uitbreiding van het heischrale grasland.

In het terrein is een gedetailleerd veldbodemkundig onderzoek verricht. Er zijn bodemmonsters gestoken en geanalyseerd. Uit het gedetailleerde bodemecologisch onderzoek blijkt dat de huidige stabiele staat van het grasland vooral samenhangt met de eigenschappen van de humus-houdende, biotisch actieve bovengrond. Op grond van gedetailleerd veldonderzoek zijn een bodem- en fysiotopen kaart vervaardigd die een goed overzicht geven van de ecopedologische geschiktheid van het gebied voor instandhouding en ontwikkeling van heischraal grasland. Door uitgebreide analyse van bodemmonsters is inzicht verkregen in de zuur-, basen- en nutriëntenhuishouding van de verschillende standplaatsen en daarmee hun geschiktheid voor behoud en uitbreiding van het heischrale grasland.

Dit rapport brengt met een modelstudie de duurzaamheid van houtoogstscenario’s in beeld ten aanzien van nutriëntenbalansen op verschillende Nederlandse bosgroeiplaatsen. Tegelijkertijd geeft de studie aan waar (nog aanzienlijke) onzekerheden liggen bij de vertaling naar een adviessysteem voor houtoogst. De voor houtoogst relevante groeiplaatsen zijn gekarakteriseerd met 11 typen. Voor elk van deze groeiplaatstypen is met een model nagegaan in welke mate combinaties van boomsoort, groeiklasse (groeiverwachting) en oogstscenario leiden tot een negatieve nutriëntenbalans voor calcium (Ca), magnesium (Mg), kalium (K) en fosfor (P). Ook is nagegaan hoe snel de bosbodem wordt uitgeput.

In het noordwestelijk deel van het Noorderpark is onderzoek gedaan naar de abiotische geschiktheid voor soortenrijke graslanden. Hierbij is de nutriëntentoestand en de zuurbuffer beoordeeld. Met profielbeschrijvingen is de veraardingsgraad van veenlagen vastgesteld. Er zijn 100 boringen gedaan waarbij twee lagen bemonsterd zijn. Van twintig boringen is een derde laag bemonsterd. De bodemmonsters zijn voor analyse samengevoegd tot 76 mengmonsters waaraan de analyses zijn uitgevoerd. Voor het plannen van de bemonstering en het samenstellen van de mengmonsters is een stratificatie uitgevoerd op basis van de Landschapsleutel. De nutriëntentoestand is beoordeeld op basis van de fosfaattoestand en de kans op het vrijkomen van nutriënten door mineralisatie en interne eutrofiëring. Bij de beoordeling van de fosfaattoestand is ook beoordeeld in hoeverre deze verbeterd kan worden door een verschralingsbeheer of door afgraven van een deel van de bovengrond. Afhankelijk van de realisatiekans voor natuurdoelen bij verschillende maatregelen is per deelperceel een inrichtingsadvies opgesteld

Binnen Natura 2000-gebied de Oostelijke Vechtplassen is in het kader van LIFE project ‘New Life for Dutch Fens’ bodemonderzoek uitgevoerd naar geschikte locaties om met plaggen Blauwgrasland te ontwikkelen. Binnen een zoekgebied van 34,5 ha is eerst een selectie gemaakt van te onderzoeken percelen. Hiervoor zijn bodemtype, drooglegging en kwelverwachting vergeleken met de abiotische randvoorwaarden voor Blauwgrasland. Daarna is gedetailleerd veldonderzoek uitgevoerd in Hollands Ankeveen (0,51 ha) en Weersloot Oost (18,76 ha). Daarnaast is 1,65 ha in Het Hol onderzocht. Hierbij is een gedetailleerde bodem- en grondwatertrappenkaart gemaakt, zijn waterkwaliteitsmetingen gedaan en is het bodem- en pH-profiel beschreven op 22 locaties. Op deze locaties zijn bodemmonsters genomen van twee dieptes waaraan de fosfaattoestand is gemeten en beoordeeld. Door combinatie van deze gegevens en vergelijking met de abiotische randvoorwaarden is een knelpuntenanalyse uitgevoerd en een inrichtingsadvies opgesteld. Met name de fosfaattoestand is in de huidige situatie vaak ongeschikt, maar ook de vochttoestand is vaak aan de droge kant. Door afgraven van de bovengrond tot 20 à 30 cm kan ca. 13 ha beter geschikt gemaakt worden voor Blauwgrasland. Het valt te overwegen ook enkele percelen die al geschikt lijken toch ondiep af te plaggen om de vochttoestand verder te verbeteren

In het noordwestelijk deel van het Noorderpark is onderzoek gedaan naar de abiotische geschiktheid voor soortenrijke graslanden. Hierbij is de nutriëntentoestand en de zuurbuffer beoordeeld. Met profielbeschrijvingen is de veraardingsgraad van veenlagen vastgesteld. Er zijn 100 boringen gedaan waarbij twee lagen bemonsterd zijn. Van twintig boringen is een derde laag bemonsterd. De bodemmonsters zijn voor analyse samengevoegd tot 76 mengmonsters waaraan de analyses zijn uitgevoerd. Voor het plannen van de bemonstering en het samenstellen van de mengmonsters is een stratificatie uitgevoerd op basis van de Landschapsleutel. De nutriëntentoestand is beoordeeld op basis van de fosfaattoestand en de kans op het vrijkomen van nutriënten door mineralisatie en interne eutrofiëring. Bij de beoordeling van de fosfaattoestand is ook beoordeeld in hoeverre deze verbeterd kan worden door een verschralingsbeheer of door afgraven van een deel van de bovengrond. Afhankelijk van de realisatiekans voor natuurdoelen bij verschillende maatregelen is per deelperceel een inrichtingsadvies opgesteld

In een OBN studie heeft Alterra onderzoek gedaan naar succesvolle maatregelen en kennisvragen van belang voor het behoud van biodiversiteit in binnendijkse graslanden en moerassen. De volgende primaire standplaatsen (PS) vielen binnen de onderzoeksvraag naar graslanden en moerassen op zeeklei: Brak verlandingsveen (PS025), Binnendijkse zilte kleigronden (PS041), Zoet en brak verlandingsveen (PS026), Eutrofe, matig basenrijke veengronden (PS019), Kalkrijke, of kalkarme vochtig tot natte zeekleigronden (PS042A, PS042C), en kalkrijke, of kalkarme afgesloten strandvlakten en kreekruggen (PS043A, PS043C)

Landsdekkende kaarten zijn gemaakt voor zowel fosfaattoestand als het fosfaatbindend vermogen door relaties af te leiden tussen uitspoelings parameters (vanuit model PLEASE) en vlakdekkende informatie (bodemtype, Gt en landgebruik). Gemiddeld voor heel Nederland (inclusief natuur) bedraagt de langjarige gemiddelde fosforuitspoeling 0,75 kg/ha/jr.

Binnen Natura 2000-gebied de Oostelijke Vechtplassen is in het kader van LIFE project ‘New Life for Dutch Fens’ bodemonderzoek uitgevoerd naar geschikte locaties om met plaggen Blauwgrasland te ontwikkelen. Binnen een zoekgebied van 34,5 ha is eerst een selectie gemaakt van te onderzoeken percelen. Hiervoor zijn bodemtype, drooglegging en kwelverwachting vergeleken met de abiotische randvoorwaarden voor Blauwgrasland. Daarna is gedetailleerd veldonderzoek uitgevoerd in Hollands Ankeveen (0,51 ha) en Weersloot Oost (18,76 ha). Daarnaast is 1,65 ha in Het Hol onderzocht. Hierbij is een gedetailleerde bodem- en grondwatertrappenkaart gemaakt, zijn waterkwaliteitsmetingen gedaan en is het bodem- en pH-profiel beschreven op 22 locaties. Op deze locaties zijn bodemmonsters genomen van twee dieptes waaraan de fosfaattoestand is gemeten en beoordeeld. Door combinatie van deze gegevens en vergelijking met de abiotische randvoorwaarden is een knelpuntenanalyse uitgevoerd en een inrichtingsadvies opgesteld. Met name de fosfaattoestand is in de huidige situatie vaak ongeschikt, maar ook de vochttoestand is vaak aan de droge kant. Door afgraven van de bovengrond tot 20 à 30 cm kan ca. 13 ha beter geschikt gemaakt worden voor Blauwgrasland. Het valt te overwegen ook enkele percelen die al geschikt lijken toch ondiep af te plaggen om de vochttoestand verder te verbeteren

Landsdekkende kaarten zijn gemaakt voor zowel fosfaattoestand als het fosfaatbindend vermogen door relaties af te leiden tussen uitspoelings parameters (vanuit model PLEASE) en vlakdekkende informatie (bodemtype, Gt en landgebruik). Gemiddeld voor heel Nederland (inclusief natuur) bedraagt de langjarige gemiddelde fosforuitspoeling 0,75 kg/ha/jr.

Tijd en geld ontbreken meestal om overal en altijd waarnemingen te verrichten. Daarom moeten in vrijwel elk onderzoek gegevens worden geïnterpoleerd naar niet-bezochte locaties of tijdstippen. Ook moeten gegevens vaak worden geaggregeerd tot bijvoorbeeld ruimtelijke of temporele totalen of gemiddelden, of worden gedesaggregeerd van grote naar kleine ruimtelijke of temporele eenheden. Dat kan op vele manieren, maar welke manier is het meest geschikt? Om onderzoekers te helpen bij het maken van een gefundeerde keuze hebben we een website met een beslissingsondersteunend systeem ontworpen, die we in deze paper onder de aandacht brengen (www.mapmakersguide.org). Voorbeelden maken duidelijk dat de keuze van de juiste interpolatie-, aggregatieof desaggregatiemethode er wel degelijk toe doet.

In de binnendijkse zeekleigebieden heeft de mens de strijd met de natuur gewonnen. Hoge dijken beschermen vruchtbare landbouwgebieden tegen de zee. De natuur in de polders verandert, omdat met het zeewater ook het zout en de dynamiek is verdwenen. Binnen de dijken, gaat de landbouw samen met kunstmatige ontwatering, peilbeheersing en bodemdaling. Dit leidt tot problemen bij de realisering van natuurdoelen. In een OBN studie heeft Alterra onderzoek gedaan naar succesvolle maatregelen en kennisvragen van belang voor het behoud van biodiversiteit in binnendijkse graslanden en moerassen. De volgende primaire standplaatsen (PS) vielen binnen de onderzoeksvraag naar graslanden en moerassen op zeeklei: Brak verlandingsveen (PS025), Binnendijkse zilte kleigronden (PS041), Zoet en brak verlandingsveen (PS026), Eutrofe, matig basenrijke veengronden (PS019), Kalkrijke, of kalkarme vochtig tot natte zeekleigronden (PS042A, PS042C), en kalkrijke, of kalkarme afgesloten strandvlakten en kreekruggen (PS043A, PS043C)

Tijd en geld ontbreken meestal om overal en altijd waarnemingen te verrichten. Daarom moeten in vrijwel elk onderzoek gegevens worden geïnterpoleerd naar niet-bezochte locaties of tijdstippen. Ook moeten gegevens vaak worden geaggregeerd tot bijvoorbeeld ruimtelijke of temporele totalen of gemiddelden, of worden gedesaggregeerd van grote naar kleine ruimtelijke of temporele eenheden. Dat kan op vele manieren, maar welke manier is het meest geschikt? Om onderzoekers te helpen bij het maken van een gefundeerde keuze hebben we een website met een beslissingsondersteunend systeem ontworpen, die we in deze paper onder de aandacht brengen (www.mapmakersguide.org). Voorbeelden maken duidelijk dat de keuze van de juiste interpolatie-, aggregatieof desaggregatiemethode er wel degelijk toe doet.

Natuurmonumenten en Dienst Landelijk Gebied hebben de potenties voor natuurontwikkeling in graslanden in de kwelrijke flank van de Oostelijke Vechtplassen laten onderzoeken. Het gaat hierbij de ontwikkeling van Blauwgrasland, Dotterbloemhooiland en Kamgrasweiden, voornamelijk door een intensief maaibeheer en lokaal afgraven. In eerste instantie is 350 ha geselecteerd als zoekgebied voor de meest kansrijke percelen. Op basis van een Landschapsecologische Systeemanalyse (LESA) volgens de benadering van de Landschapsleutel zijn ca. 40 percelen (61 ha.) geselecteerd voor een gedetailleerd ecopedologisch en bodemchemisch onderzoek. Van de percelen is een gedetailleerd bodem- en grondwatertrappenkaart gemaakt, is de waterkwaliteit van grond- en oppervlaktewater afgeleid uit EGV-metingen en is de mate van kwelinvloed afgeleid uit pH-profielen. Voor het vaststellen van de voedselrijkdom zijn bodemmonsters genomen van de bovengrond en de laag daaronder. De eenheden van de bodemkaart zijn herleid tot primaire standplaatsen met bijbehorende potentiële vegetaties. De standplaatscondities voor vocht, zuurgraad en voedselrijkdom van de onderzochte percelen zijn getoetst aan de abiotische randvoorwaarden voor de potentiële vegetaties. Op basis hiervan is een knelpuntenanalyse uitgevoerd en zijn inrichtings- en beheeradviezen gegeven

Voor veertien graslandpercelen (ca. 30 ha) in de omgeving van Muggenbeet, in het overgangsgebied tussen De Wieden en de Weerribben zijn in opdracht van Natuurmonumenten de potenties voor natte schraallanden onderzocht. Volgens de benadering van de Landschapsleutel is een Landschapsecologische systeemanalyse uitgevoerd. Bestaande regionale en lokale gegevens over geologie, geomorfologie, hydrologie en bodem zijn gecombineerd om een aantal primaire standplaatsen te kunnen onderscheiden. Hierbij is zowel gebruik gemaakt van bestaande gegevens als van nieuwe in het veld verzamelde gegevens en bodemmonsters. Er komen voornamelijk 'Eutrofe, matig basenrijke veengronden' voor met een gunstige vochttoestand en zuurgraad voor de doeltypen Blauwgrasland en Dotterbloemhooiland. Ook de voedselrijkdom, afgemeten aan de fosfaattoestand, is overwegend gunstig. Aanbevelingen zijn gedaan voor verbeteringen in de waterhuishouding en het beheer

Het verlagen van de fosfaatgehaltes in het profiel van de landbouwgrond in de Westelijke Langstraat kan twee doelen dienen: • Voorkomen dat de bodem fosfaat afgeeft aan het grondwater (en dus oppervlaktewater) waardoor er fosfaat arm oppervlaktewater wordt aangevoerd naar de Natura 2000 natuurgebieden binnen de WL. • Verschralen van de bouwvoor waardoor de soortensamenstelling van de vegetatie verandert, toeneemt en bijzonder kan worden.

Natuurmonumenten en Dienst Landelijk Gebied hebben de potenties voor natuurontwikkeling in graslanden in de kwelrijke flank van de Oostelijke Vechtplassen laten onderzoeken. Het gaat hierbij de ontwikkeling van Blauwgrasland, Dotterbloemhooiland en Kamgrasweiden, voornamelijk door een intensief maaibeheer en lokaal afgraven. In eerste instantie is 350 ha geselecteerd als zoekgebied voor de meest kansrijke percelen. Op basis van een Landschapsecologische Systeemanalyse (LESA) volgens de benadering van de Landschapsleutel zijn ca. 40 percelen (61 ha.) geselecteerd voor een gedetailleerd ecopedologisch en bodemchemisch onderzoek. Van de percelen is een gedetailleerd bodem- en grondwatertrappenkaart gemaakt, is de waterkwaliteit van grond- en oppervlaktewater afgeleid uit EGV-metingen en is de mate van kwelinvloed afgeleid uit pH-profielen. Voor het vaststellen van de voedselrijkdom zijn bodemmonsters genomen van de bovengrond en de laag daaronder. De eenheden van de bodemkaart zijn herleid tot primaire standplaatsen met bijbehorende potentiële vegetaties. De standplaatscondities voor vocht, zuurgraad en voedselrijkdom van de onderzochte percelen zijn getoetst aan de abiotische randvoorwaarden voor de potentiële vegetaties. Op basis hiervan is een knelpuntenanalyse uitgevoerd en zijn inrichtings- en beheeradviezen gegeven

In de binnendijkse zeekleigebieden heeft de mens de strijd met de natuur gewonnen. Hoge dijken beschermen vruchtbare landbouwgebieden tegen de zee. De natuur in de polders verandert, omdat met het zeewater ook het zout en de dynamiek is verdwenen. Binnen de dijken, gaat de landbouw samen met kunstmatige ontwatering, peilbeheersing en bodemdaling. Dit leidt tot problemen bij de realisering van natuurdoelen. In een OBN studie heeft Alterra onderzoek gedaan naar succesvolle maatregelen en kennisvragen van belang voor het behoud van biodiversiteit in binnendijkse graslanden en moerassen. De volgende primaire standplaatsen (PS) vielen binnen de onderzoeksvraag naar graslanden en moerassen op zeeklei: Brak verlandingsveen (PS025), Binnendijkse zilte kleigronden (PS041), Zoet en brak verlandingsveen (PS026), Eutrofe, matig basenrijke veengronden (PS019), Kalkrijke, of kalkarme vochtig tot natte zeekleigronden (PS042A, PS042C), en kalkrijke, of kalkarme afgesloten strandvlakten en kreekruggen (PS043A, PS043C)

Het verlagen van de fosfaatgehaltes in het profiel van de landbouwgrond in de Westelijke Langstraat kan twee doelen dienen: • Voorkomen dat de bodem fosfaat afgeeft aan het grondwater (en dus oppervlaktewater) waardoor er fosfaat arm oppervlaktewater wordt aangevoerd naar de Natura 2000 natuurgebieden binnen de WL. • Verschralen van de bouwvoor waardoor de soortensamenstelling van de vegetatie verandert, toeneemt en bijzonder kan worden.

Deze notitie van Alterra maakt deel uit van een reeks adviezen over de bodemchemische toestand van terreinen in Overijssel waar in het kader van Subsidieregeling Kwaliteitsimpuls Natuur en Landschap (SKNL) een inrichtingsplan voor gemaakt wordt.

Deze notitie van Alterra maakt deel uit van een reeks adviezen over de bodemchemische toestand van terreinen in Overijssel waar in het kader van Subsidieregeling Kwaliteitsimpuls Natuur en Landschap (SKNL) een inrichtingsplan voor gemaakt wordt.

Deze notitie van Alterra maakt deel uit van een reeks adviezen over de bodemchemische toestand van terreinen in Overijssel waar in het kader van Subsidieregeling Kwaliteitsimpuls Natuur en Landschap (SKNL) een inrichtingsplan voor gemaakt wordt.

Deze notitie van Alterra maakt deel uit van een reeks adviezen over de bodemchemische toestand van terreinen in Overijssel waar in het kader van Subsidieregeling Kwaliteitsimpuls Natuur en Landschap (SKNL) een inrichtingsplan voor gemaakt wordt.

Deze notitie van Alterra maakt deel uit van een reeks adviezen over de bodemchemische toestand van terreinen in Overijssel waar in het kader van Subsidieregeling Kwaliteitsimpuls Natuur en Landschap (SKNL) een inrichtingsplan voor gemaakt wordt.

Deze notitie van Alterra maakt deel uit van een reeks adviezen over de bodemchemische toestand van terreinen in Overijssel waar in het kader van Subsidieregeling Kwaliteitsimpuls Natuur en Landschap (SKNL) een inrichtingsplan voor gemaakt wordt.

Deze notitie van Alterra maakt deel uit van een reeks adviezen over de bodemchemische toestand van terreinen in Overijssel waar in het kader van Subsidieregeling Kwaliteitsimpuls Natuur en Landschap (SKNL) een inrichtingsplan voor gemaakt wordt.

Deze notitie van Alterra maakt deel uit van een reeks adviezen over de bodemchemische toestand van terreinen in Overijssel waar in het kader van Subsidieregeling Kwaliteitsimpuls Natuur en Landschap (SKNL) een inrichtingsplan voor gemaakt wordt.

Deze notitie van Alterra maakt deel uit van een reeks adviezen over de bodemchemische toestand van terreinen in Overijssel waar in het kader van Subsidieregeling Kwaliteitsimpuls Natuur en Landschap (SKNL) een inrichtingsplan voor gemaakt wordt.

Deze notitie van Alterra maakt deel uit van een reeks adviezen over de bodemchemische toestand van terreinen in Overijssel waar in het kader van Subsidieregeling Kwaliteitsimpuls Natuur en Landschap (SKNL) een inrichtingsplan voor gemaakt wordt.