Search

The study was carried out under different drought/osmotic stresses (0.00 MPa-control, 0.25 MPa, 0.50 MPa, 0.75 MPaand 1.00 MPa applications) created by using PEG 6000 with 43 genotypes under laboratory, with 5 replications accordingto a split-plot experiment design. The genotypes constituted the main plots, and the drought/osmotic stress applicationsconstituted the sub-plots.In the study, seedling weight, root number, root length, root weight, shoot length, and shoot weight characters weredetermined. It was determined that drought stress applications caused statistically significant decreases in root and shootcharacters. Osmotic stress of, 1.00 MPa and 0.75 MPa caused statistically significant reductions in root and shoot characters.The results indicated that early and mid-early varieties were more tolerant to drought than the late varieties. AlthoughAglika, Anapo, Enola and Hamza varieties were outstanding for their root properties, while Maden, NKU Ergene andBezostaja-1 cultivars showed more appropriate shoot characteristics than other cultivars. Enola, Aglika, Bezostaja-1,NKU Ergene, Anapo, Hamza and Maden bread wheat varieties showed better growth characteristics under drought stressconditions in the study.

Leaf rust caused by Pucinia recondita tritici is one of the most important diseases of bread wheat worldwide. It is considered that the most environmentally sound; low cost method of controlling leaf rust is to breed and grow genetically resistant wheat varieties. In the research, twenty-four bread wheat varieties grown intensively were used as genetic material in Trakya Region where the North-West Part of Turkey. To create artificial leaf rust epidemic in field conditions, two sensitive varieties (Morrocco and Cumhuriyet 75) was sown after each ten genotypes, and the reactions of the varieties to leaf rust were investigated in field conditions. Isogenic lines carrying the genes Lr9, Lr14, Lr19, Lr24 and Lr47 from CIMMYT were used as control genotypes in molecular analysis. In the field conditions, although Pehlivan, Selimiye, Sagittario, Tina, Anapo, Montchill and Saraybosna were the most sensitive genotypes, Nota, Kate A1, Prostor and Sana were the most resistant bread wheat varieties to leaf rust. It was determined that Sana, Pehlivan, Golia, Falmura 85, Saroz 95, Renan, Sirena, Kate A1, Selimiye, Bezostoja 1, Saraybosna, Nina and Tina varieties have Lr9 gene with SSR analysis. It has been observed that all bread wheat varieties carry Lr14, Lr19, Lr24 and Lr47 (except Krasunia, Aldane and Gelibolu varieties) genes. It is revealed that Lr9 and Lr47 genes should be taken into consideration in the studies to be performed in the region and these genes will be useful to examine together with a larger number of leaf rust genes for more successful results in breeding studies. © Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi.

In this study, the heterotic and heterobelthiotic performance of 22 bread wheat hybrids were evaluated for plant yield and some important yield components during 2006-07 growing season under Tekirdağ, Thrace conditions. Wide genetic variability was observed in the experimental material for the characters. The maximum heterosis and heterobelthiosis were recorded in Syrena x Bezostaja and Sana x Bezostaja (-5.05 and -14.01%) for plant height, Krasunia x Sana and Syrena x Krasunia (25.93 and 9.40%) for spike length, Sadovo 1 x Bezostaja (26.96 and 26.56%) for grains/spike, Pehlivan x Krasunia (25.00 and 22.28%) for grain weight/spike, Bezostaja x Sana and Bezostaja x Sadovo 1 (8.62 and 5.45%) for 1000 grain weight, Sadovo 1 x Bezostaja (9.28 and 9.14%) for harvest index and Pehlivan x Krasunia (27.85 and 24.10%) for grain yield/plant respectively. It is concluded that parents Pehlivan, Sana, Sadovo 1 and Krasunia should be utilized to improve certain traits in hybridization scheme and the hybrid combinations Sana x Bezostaja, Syrena x Krasunia, Sadovo 1 x Bezostaja, Pehlivan x Krasunia and Bezostaja x Sadovo 1 could be recommended for improved yield and enhanced biological production of bread wheat. Bu çalışmada, 2006-07 yetiştirme döneminde Tekirdağ, Trakya koşullarında 22 ekmeklik buğday melezinin bitki verimi ve bazı önemli verim unsurları için heterotik ve heterobeltiotik performansları incelenmiştir. Deneme materyalinde incelenen özellikler için oldukça geniş bir genetik varyabilite gözlenmiştir. En yüksek heterosis ve heteroeltiosis oranları sırasıyla; bitki boyu için Syrena x Bezostaja ve Sana x Bezostaja’da (%-5.05 ve %-14.01), başak uzunluğu için Krasunia x Sana ve Syrena x Krasunia’ da (%25.93 ve %9.40), başakta tane sayısı için Sadovo 1 x Bezostaja’ da (%26.96 ve %26.56), başakta tane ağırlığı için Pehlivan x Krasunia’ da (%25.00 ve %22.28), 1000 tane ağırlığı için Bezostaja x Sana ve Bezostaja x Sadovo 1’de (%8.62 ve %5.45), hasat indeksi için Sadovo 1 x Bezostaja’da (%9.28 and %9.14) ve bitki verimi için Pehlivan x Krasunia’ da (%27.85 ve %24.10) hesaplanmıştır. Pehlivan, Sana, Sadovo 1 ve Krasunia anaçlarının melezleme çalışmalarında belirli özellikleri iyileştirmek için kullanılabileceği ve sırasıyla Sana x Bezostaja, Syrena x Krasunia, Sadovo 1 x Bezostaja, Pehlivan x Krasunia ve Bezostaja x Sadovo 1 melez kombinasyonlarının ekmeklik buğdayda verim artışı için önerilebilecekleri sonucuna varılmıştır.

Araştırma, 2016-2017 yetiştirme döneminde Namık Kemal Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarla Bitkileri Deneme Alanı'nda tesadüf blokları deneme desenine göre yürütülmüştür. 2016 yılında ekimi yapılan Pehlivan, Sana, Tina, Tekirdağ, Gelibolu, Nina, Flamura-85, Saban, Kate A-1 buğday genotiplerine Lr 9, Lr 14, Lr 19, Lr 22, Lr 24, Lr 34 kahverengi pas dayanıklılık genlerini içeren izogenik hatlardan baba olarak kullanılarak melezleme yapılmıştır. Araştırmada ekmeklik buğday genotipleri, Lr genleri içeren izogenik hatlar ve bunların melezlenmesi sonucu elde edilen F2 populasyonları deneme alanına her genotip için 2 sıra olmak üzere 5 metrelik sıralara 3 tekrarlamalı olarak ekilmiştir. Ekim sırasında denemenin başına, sonuna ve her 10 sırada bir olmak üzere kahverengi pasa hassas olan Morocco genotipi ekilmiştir. Deneme alanındaki bitkilerde hastalık değerlendirmeleri 2 dönemde (erken - geç) Modifiye edilmiş Cobb skalası (Peterson et al. 1948) baz alınarak yapılmıştır. Tarla koşullarında yapılan hastalık okumalarına göre ekmeklik buğday çeşitleri ve Lr 9 ve Lr 24 izogenik hatları arasındaki tüm melez kombinasyonlarının kahverengi pasa dayanıklılık özelliği gösterdiği belirlenmiştir. Buna karşın bu üç ekmeklik buğday çeşidi ile Lr 14, Lr 19, Lr 22 ve Lr 34 dayanıklılık genlerini taşıyan izogenik hatlar arasında yapılan melez dölleri ise kahverengi pasa karşı hassas özellik göstermiştir. Flamura-85, Pehlivan, Saban ekmeklik buğday genotipleri ve 6 farklı kahverengi pasa dayanıklılık geni taşıyan izogenik hatlar arasındaki melez popülasyonlarda yapılan SSR analiz sonuçlarına göre Lr 9 ve Lr 19 genini tüm bireylerin taşıdığı belirlenmiştir. Lr 22 geninin ise F2 bitkilerinde farklı oranlarda aktarıldığı belirlenmiştir. Lr 24 geni ise Flamura çeşidi ile yapılan melezlerin tümünde, Saban melezlerinde ise % 33 oranında aktarılmıştır. Lr 34 geni melez populasyonlarda ise melezlenen buğday genotipine göre farklı oranlarda bulunmuştur. Elde edilen veriler Trakya Bölgesi için özellikle Lr 9 ve Lr 24 dayanıklılık geninin önemli seleksiyon kriteri olduğunu göstermektedir. Ekmeklik buğday çeşitleri ile Lr 22 geni bulunan izogenik hat arasındaki melez kombinasyonlarda Lr 22 geninin bulunmaması bu gen yönünden daha ayrıntılı çalışmalar yapılması gerektiğini ortaya koymaktadır. Yapılan melez popülasyonlarda Lr 14, Lr 19 ve Lr 34 kahverengi pasa dayanıklılık genleri bulunmasına rağmen yüksek oranda hastalık oluşması Trakya Bölgesi' nde hastalık ırkları yönünden önem taşımadığını göstermektedir. The research was carried out according to the randomized block trial design in the Field Crops Experimental Area of the Faculty of Agriculture of Namık Kemal University in 2016-2017 cultivation period. Pehlivan, Sana, Tina, Tekirdağ, Gallipoli, Nina, F-85, Saban, Kate A-1 bread wheat varieties and brown rust resistance genes Lr 9, Lr 14, Lr 19, Lr 22, Lr 24, Lr 34 (father) isogenic lines crossed. In this study, F2 populations obtained as a result of cross-breeding wheat genotypes and isogenic lines containing Lr genes were planted in 5-row rows with 3 replications for each genotype. In the planting of F2 plants, Morocco genotype, which is sensitive to brown rust, was planted in every 10th order. Disease evaluations in the plants in the trial area were done in 2 periods (early and late) based on the modified Cobb scale (Peterson et al. 1948). It was determined that all hybrid combinations between bread wheat varieties and isogenic lines with Lr 9 and Lr 24 genes showed leaf rust resistance according to the disease readings in field conditions. On the other hand, hybrid progenies between bread wheat varieties and isogenic lines carrying Lr 14, Lr 19, Lr 22 and Lr 34 showed sensitive to leaf rust. According to the results of SSR analysis performed in the hybrid populations between three bread wheat genotypes and the isogenic line carrying 6 different brown rust resistance genes, it was determined that all F2 progenies carried Lr 9, Lr 19 genes. The Lr 22 gene was found at different rates in F2 plants of the hybrid combinations. The Lr 24 brown rust gene was transferred to all of the hybrid offspring made with the Flamura cultivar, while this ratio was 33% in the Saban hybrids. The Lr 34 gene was found to be different in the hybrid populations compared to the hybridized wheat genotype. The data obtained indicate that Lr 9 and Lr 24 leaf rust resistance genes are important selection criteria for Thrace region. The lack of the Lr 22 gene in the hybrid combinations between the bread wheat varieties and the isogenic line with the Lr 22 gene showed that more detailed studies should be carried out for this gene. Althoug the transfer of Lr 14, Lr 19, and Lr 34 brown rust resistance genes in hybrid populations, high rates of disease in F2 plants of these combinations indicate that these genes are not important in terms of disease races in Thrace region. 59

Araştırma, 2016-2017 yetiştirme dönemi tesadüf blokları deneme desenine göre yürütülmüş ve 20 tane melezin F2 materyali olarak kullanılmıştır. Bitkilerden 2 dönemde (Erken- Geç) hastalık okumaları Modifiye Cobb skalasına göre yapılmıştır. NKÜ Ziraat Fakültesi Tarla Bitkileri bölümüne ait 20 ekmeklik buğday F2 hatları Lr 9, Lr 14, Lr 19, Lr 24, Lr 34 ve Lr 35 genlerinin taşıyıp taşımadıklarının belirlenmesi amacıyla CIMMYT-Meksika'dan sağlanan izogenik hatlar kullanılmıştır. Çalışma kahverengi pasa dayanıklılığın moleküler karakterizasyonu için Basit Dizi Tekrarları (SSR) analizlerlerinde 6 SSR markırı (J13, Xgwm146, Gb, J09, Lr35 ve csLV34) kullanılarak F2 popülasyonları Lr 9, Lr 14, Lr 19, Lr 24, Lr 34 ve Lr 35 genleri yönünden incelenmiştir. 2016-2017 yetiştirme dönemi bölgede iklim koşulları nedeni ile kahverengi pas yönünden tarla koşullarında önemli bir hastalık bölge düzeyinde gözlenmemiştir. Fakülte deneme alanında da 12 F2 popülasyonunda hastalık gözlenmezken Szala/Genesis melezinde 20R değeri gözlenmiştir. Elde edilen verilere bakıldığında ekmeklik buğday F2 döllerinin kahverengi pasa dayanıklılığının önemli düzeyde farklı olduğu belirlenmiştir. Bazı F2 dölleri dayanıklılık gösterirken, bazı F2 döllerinde ise dayanımın düşük olduğu gözlenmiştir. Sonuç olarak, SSR markırları ile yapılan analizler sonucunda, F2 döllerinin tümü Lr 9 ve Lr 24 genini taşımamaktadır. Lr14 genini 16 ve Lr35 genini 14 tane ekmeklik buğday F2 dölleri taşımaktadır. Lr 19 ve Lr 34 genlerini sırası ile 3 ve 5 tane ekmeklik buğday F2 dölleri taşımaktadır. Elde edilen verilere göre kahverengi pas çalışmalarında Lr 9 genine ve Lr 24 genine dayanıklılığın öncelikli olarak dikkate alınması gerektiği ortaya koymaktadır. Yapılacak çalışmalarda F2 de daha fazla bitki ile çalışmanın elde edilecek sonuçların daha sağlıklı olmasını sağlayacaktır. The study was carried out between 2016 and 2017 according to randomized block trial design and 20 F2 hybrid population was used as material. The brown rust level in the plants was determined according to the Modified Cobb scale. The study was carried out in the experimental field and laboratory of the NKU Agricultural Faculty Field Crops Department and the isogenic lines provided from CIMMYT-Mexico were used to determine whether the Lr 9, Lr 14, Lr 19, Lr 24, Lr 34 and Lr 35 genes were carried in 20 populated wheat F2 populations. SSR analysis was performed for the molecular characterization of the brown pasa durability and the F2 populations Lr 9, Lr 14, Lr 19, Lr 24, Lr 34 and Lr 35 with the 6 SSR markers (J13, Xgwm146, Gb, J09, Lr35 and csLV34) . Due to the climatic conditions in the region in 2016-2017, a significant disease rate in field conditions was not observed at the regional level. While no disease was observed in the 12 F2 population on the experimental area, the 20R value was observed in the Szala / Genesis hybrid. When examined in the obtained data, it is seen that the tolerance of the wheat F2 popülations to leaf rust disease is considerably different. As a result of the analysis with the SSR markers, all of the F2 populations have carry the Lr 9 and Lr 24 genes. In the fourteen F2 populations, Lr 14, Lr 16 and Lr 35 genes were identified. The genes of Lr 19 and Lr 34 was seen 3-5 wheat F2 populations. The obtained data suggest that the Lr 9 gene and Lr 24 genes should be considered as important selection criteria in leaf rust studies. In the work to be done, working with more plants in F2 will make the results more beneficial. 57

Çalışma 2010-2011 yetiştirme döneminde Namık kemal Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarla Bitkileri Bölümü deneme alanında yürütülmüştür. Çalışmada farklı dönemde ıslah edilmiş 36 ekmeklik buğday çeşit ve hattı materyal olarak kullanılmıştır. Çalışmada, kalite özellikleri olarak bin tane ağrılığı, hektolitre ağırlığı, protein oranı, gluten, sedimentasyon ve beklemeli sedimentasyon değerleri incelenmiştir. Ayrıca ekmeklik buğday genotiplerinin kalite özelliği ve protein band desenleri arasındaki ilişkiyi ortaya koymak için SDS PAGE analizi yapılmıştır. Elde edilen sonuçlara göre, Denemeye alınan çeşitlerde kalite özelliklerinde bin tane ağırlığı yönünden Selimiye, Montchill, Peh x Kat., BBBD-7 hattı ve Aldane, hektolitre ağırlığı yönünden Marmara 86, Pehlivan, Peh x Kat hattı, Selimiye ve YP 47, protein oranı yönünden YP 69, YP 46, YP 70, YP 17 ve Bezostoja 1, gluten Yönünden YP 70, YP 17, YP 46, YP 19 ve Bezostoja 1, sedimantasyon değeri yönünden YP 17, Bezostoja 1, Aldane, YP 19 ve Sakarya 75 ve b. sedimentasyon yönünden YP 17 Bezoztoja 1, YP 19 Krasunia ve Sagittario genotipleri üstün özellik göstermişlerdir. Kalite özelliklerinde genotiplerin gösterdiği değerler incelendiğinde bin tane ağırlığı ve hektolitre ağırlığının yüksek kalite özelliğinin belirlenmesinde etkili karakterler olmadığı görülmüştür. Bu iki karakter daha çok genotiplerin yüksek un verimi özelliği yönüyle seleksiyonunda yararlanılabilir. Kalite özellikleri yönünden protein, gluten ve sedimentasyon değeri önemli tarımsal karakterlerdir ve genotiplerin geliştirilmesinde seleksiyon amacıyla etkin olarak kullanılabileceği sonucu elde edilmiştir. Anahtar Kelimeler: Ekmeklik buğday, protein molekül ağırlığı, kalite kriterleri, gliadin bant deseni This study was carried out in the experimental area of Field Crops Department in Agricultural Faculty of Namık Kemal University during 2010-2011 growing season. Thirtysix bread wheat cultivars developed at different times were used as experimental material. quality characteristics Thousand kernel weight, test weight, protein content, gluten, sedimentation and retired sedimentation value were examined. In addition, SDS PAGE analysis was made to detemine the relationship between the quality characters of bread wheat genotypes and patterns of gliadin protein bands and to reveal the relationship between patterns of protein bands. According to the experimental results obtained, Selimiye, Montchill, Peh x Kat., BBBD-7 hattı ve Aldane for thousand kernel weight, Marmara 86, Pehlivan, Peh x Kat hattı, Selimiye ve YP 47 for test weight YP 69, YP 46, YP 70, YP 17 and Bezostoja 1 for protein rate, YP 70, YP 17, YP 46, YP 19 ve Bezostoja 1 for gluten rate ,YP 17, Bezostoja, 1 Aldane, YP 19 ve Sakarya 75 fo sedimentation value and YP 17 Bezoztoja 1, YP 19 Krasunia ve Sagittario for retired sedimentation showed the highest values. Thousand kernel weight and test weight were not found to be effective for identifying the high quality characters. These two characters could be used for higher flour yield selection. Proteincontent, gluten and sedimentation values quality characteristics were determined to be mostly important selection criteria for quality. improvement Gliadin protein bands can be also used effective as a criterion in the development of high quality wheat. Keywords: Bread wheat, protein molecular weight, quality criteria, gliadin band patterns 73

Araştırma, 2010 ve 2011 yıllarında, Hayrabolu, Malkara, Merkez, Şarköy ve Saray olmak üzere beş farklı lokasyonda yürütülmüştür. Süne-buğday çeşidi ilişkisini belirlemek amacıyla, 23 farklı ekmeklik buğday çeşidi, Tekirdağ Ziraat Fakültesi'nin deneme alanında üstü açık ve kapalı olarak yetiştirilmişlerdir. Ekmeklik buğday çeşitlerinde nifm sayısı, süne emgi oranı, embriyo kararması, protein oranı, danede nem oranı, sedimantasyon değeri, beklemeli sedimantasyon değeri, gluten değeri, gluten indeksi ve dane verimi özellikleri incelenmiştir. Farklı süne emgi oranının kalite kriterleri üzerine etkilerini belirlemek için farklı süne emgili danelerde ekstensograf, farinograf ve alveograf analizleri yapılmıştır. Ekmeklik buğday çeşitlerinin genotipik farklılıkları ve genotipik farklılıklar ile süneye dayanım arasındaki ilişkiyi ortaya koymak için SDS PAGE analizi yapılmıştır. Lokasyonlara göre incelenen kalite özelliklerinde, nifm sayısı süne zararı ve embriyo kararması oranında önemli farklar bulunmuştur. Lokasyonlar arasında en yüksek embriyo kararması oranları Merkez ve Saray lokasyonlarında bulunmuş, Merkez lokasyonunda ilk yıl Za-75, Gelibolu ve Guadalupe çeşitlerinde, ikinci yıl Esperia, Gelibolu, Nina ve Sirena çeşitlerinde, Saray lokasyonunda da ise her iki yılda da Flamura 85 çeşidinde en yüksek değer elde edilmiştir.Süne emgi oranı yönünden ilk yıl en yüksek nifm sayısı bulunan Malkara lokasyonunda en yüksek süne emgi oranları elde edilmiştir. Bu lokasyonu Şarköy ve Merkez lokasyonları izlemiştir. Malkara lokasyonunda en yüksek süne zararı Nina ve Sana çeşitlerinde, Şarköy lokasyonunda ise en yüksek süne emgi oranı Pandas ve Flamura 85 çeşitlerinde elde edilmiştir, En düşük süne emgi oranı Malkara lokasyonunda Nina, Krasunia ve Edirne çeşitlerinde, Şarköy lokasyonunda ise Tekirdağ çeşidinde elde edilmiştir. İkinci yetiştirme yılında süne emgi oranı en yüksek Malkara, Hayrabolu ve Şarköy lokasyonlarında bulunmuştur. Malkara lokasyonunda en yüksek süne emgisi Nina ve Golia çeşitlerinde, Hayrabolu lokasyonunda Flamura 85, Krasunia ve Gelibolu çeşitlerinde, Şarköy lokasyonunda ise Guadalupe ve Nina çeşitlerinde görülmüştür. En düşük süne zararı ise Malkara lokasyonunda Dropia, Gelibolu, Edirne ve Esperia çeşitlerinde, Hayrabolu'da ise Krasunia, Bankal ve Esperia çeşitlerinde elde edilmiştir. Beş lokasyonda elde edilen kalite özellikleri incelendiğinde, özellikle Malkara ve Şarköy lokasyonlarında süne zararının yüksek olduğu ilk yıl kalite özelliklerinde önemli düşüşler görülmüştür. Süne zararı görülen çeşitlerde gluten, gluten indeksi, Zeleny sedimentasyon ve özellikle beklemeli sedimantasyon değerinde azalma görülmüştür. Protein oranı ve danede nem oranı ise süne emgisi ile ilişkili bulunmamıştır. Dane verimi ilk yıl 298-733 kg/da arasında, ikinci yıl ise dane verimi 200-540 kg/da arasında değişmiştir. İlk yıl Malkara ve Merkez lokasyonlarında verimler yüksek, diğer lokasyonlarda ise düşük bulunmuştur. Beş lokasyon arasında en yüksek dane verimi 733,00 kg ile Pinzon çeşidinde, 670 kg ile Esperia çeşidinde, 648 kg ile Saraybosna çeşidinde elde edilmiştir. İkinci yetiştirme yılında ise en yüksek dane verimi 540 kg ile Sana çeşidinde, 520 kg ile Krasunia ve Flamura 85 çeşitlerinde bulunmuştur. Denemede ilk yıl ve ikinci yıl 64 ekmeklik buğday örneğinde yıllar bazında ayrı ayrı incelendiğinde, süne emgi oranında ilk yıl değerleri ikinci yıl değerlerine göre daha düşük olmuştur. İlk yıl süne emgi oranı % 0,10-4,97 arasında ikinci yıl ise % 0,10-6,0 arasında değişmiştir. İlk yıl en yüksek süne emgisi Pandas, Flamura 85,Sana, Nina ve Gelibolu çeşitlerinde, ikinci yıl ise Nina, Guadalupe, Golia ve Odeskaya çeşitlerinde bulunmuştur. En düşük süne emgisi ise ilk yıl Krasunia, Nina ve Edirne çeşitlerinde, ikinci yıl ise Bankal çeşidinde elde edilmiştir. Nina, Krasunia, Pehlivan, Flamura 85, Guadalupe ve Gelibolu çeşitlerinde farklı süne emgisi olan danelerde ekstensograf özelliklerinden Rmak ve uzama kabiliyeti, farinograf özelliklerinde su kaldırma ve yumuşama değeri, alveograf özelliklerinde ise direnç, uzama ve enerji değerlerinde çeşitlere ve süne emgi oranlarındaki artışa bağlı olarak önemli oranda azalmalar görülmüştür. Açık alanda yetiştirilen çeşitlerde en yüksek süne emgisi % 3,08 ile Tekirdağ çeşidinde olmuş, bu çeşidi Alga, Renan, Sadova, Geya ve Krasnodarskaya-99 çeşitleri izlemiştir. En düşük süne emgisi ise % 1,60 ile Enola ve Dropia çeşitlerinde, % 1,63 ile Krasunia çeşidinde elde edilmiştir. Üstü kapatılarak yetiştirilen ekmeklik buğday çeşitlerinde süne emgi oranı önemli bir artış göstererek % 4,93-12,75 arasında değişmiştir. İki yıl ortalamasına göre en yüksek süne emgisi sırasıyla Tekirdağ, Geya, Renan ve Sadova çeşitlerinde elde edilmiş, en düşük değerler ise Gelibolu, Kate A1, Krasunia ve Dropia çeşitlerinde olmuştur. Kalite özellikleri incelendiğinde gluten, gluten indeksi, sedimentasyon ve beklemeli sedimentasyon değerleri açık alandaki değerlere göre büyük oranda azalma göstermiştir. Beklemeli sedimantasyon değerleri ise tüm çeşitlerde ürünün kullanılamayacak düzeyde olmasına sağlayacak oranda düşük düzeyde olmuştur. Ekmeklik buğday çeşitlerinin genotipik farklılıklarını ortaya koymak için yapılan SDS PAGE analiz sonuçları göre çeşitlerde protein bantları 17-21 adet arasında değişirken, bant yoğunluğu ve bantların molekül ağırlıkları yönünden çeşitler arasında önemli düzeyde farklılıklar bulunmuştur. Çeşitlerin protein bantları ağırlıklı olarak omega (ω) bölgesinde dağılırken, gama (γ) ve beta (β) bölgelerinde ise bant sayısı daha düşük olmuş, alfa bölgesinde ise bant görülmemiştir. Kapalı ve açık alanda yetiştirilen buğday çeşitleri birlikte değerlendirildiğinde, süne zararına en yüksek dayanıklılık gösteren çeşitler Gelibolu, Krasunia, Dropia ve Kate A1 çeşitleri benzer molekül ağırlığına sahip bantları, en düşük dayanıklılık gösteren çeşitler Tekirdağ, Geya, Renan ve Sadova benzer molekül ağırlığına sahip bantları ortak olarak taşımışlardır. Anahtar Kelimeler: Süne zararı, ekmeklik buğday, kalite, verim, embriyo kararması, SDS PAGE The research was conducted in five different locations which are Hayrabolu, Malkara, Merkez, Şarköy and Saray in 2010 and 2011. 23 different varieties of bread wheat were grown in open fields and closed areas in Tekirdağ Faculty of Agriculture testing regions.Moreover nifm number of bread wheat varieties, sunn pest damage ratio, black point, protein ratio, moisture ratio, sedimentation rate, gluten rate and index and particle productivity features were analyzed.What is more, extensograph, pharynograph, alveograph analyses were made on different sunn pest damage to determine the effects of different sunn pest damage ratio on the criterion of quality. SDS PAGE analysis was made to reveal the relationship between genotypic differences and resistance to sunn pest and genotypic differences. When the results are analyzed in terms of quality features examined considering the locations, the highest level of black point occurs in Center and Saray locations. The highest levels in the first year at the Center were in Za-75, Gelibolu and Guadalupe varieties. The highest level in the second year at the Center were Esperia, Gelibolu, Nina and Sirena varieties. Flamura 85 was the highest level in Saray in both years.In Malkara where the highest number of nifm number was acquired in the first year was also the highest in sunn pest damage ratio. This location is followed by Şarköy and Center locations. The highest number of deficiencies were in Malkara location with Nina and Sana varieties whereas the highest sunn pest damage ratio was attained with Pandas and Flamura 85 varieties. The lowest sunn pest damage ratio was with Nina and Krasunia and with Tekirdağ type in Şarköy.In the second year of growing the highest ratio of sunn pest damage was in Malkara, Hayrabolu and Şarköy locations. The highest level of sunn pest in Malkara location was Nina and Golia varieties; in Flamura 85, Krasunia and Gelibolu varieties in Hayrabolu location and in Guadalupe and Nina varieties in Şarköy location. The lowest sunn pest loss was in Dropia, Gelibolu, Edirne and Esperia varieties in Malkara location and Krasunia, Baykal and Esperia in Hayrabolu.When the quality features of five locations are examined, these features tend to get worse in the first year when the sunn pest loss was high, especially in Malkara and Şarköy locations. Contents of gluten, gluten index, Zeleny sedimentation and especially retarted sedimentation values in the varieties with sunn pest loss. Protein level and particle humidity are not directly affected by sunn pest damage. While crop yield changed between 298 and 733 kg in the first growing season, it changed between 200 and 540 kg in the second one. In the first season, Malkara and city center had high crop yield while the other locations had low crop yields. Among five locations, the highest crop yield was gained in Pinzon with 733 kg, Esperia with 670 kg, Sarajevo with 648 kg. In the second growing season, the highest crop yield was gained in Sana with 540 kg, Krasunia and Flamura 85 with 520 kg. When 64 bread wheat samples were analyzed on yearly basis, in the first season parasitism rates of sunn pest was lower than the second season rates. The first season parasitism rates were between 0,10-4,97% and the second season rates were between 0,10-6,0 %. In the first season, the highest the parasitism rate was obtained from Pandas, Flamura 85, Sana, Nina and Gelibolu samples. In the second season, the highest rate was obtained from Nina, Guadalupe, Golia and Odeska. The lowest parasitism rate was obtained from Krasunia, Nina and Edirne samples in the first season; and from Baykal sample in the second season. In crops which have different parasitism of sunn pest with Nina, Krasunia, Pehlivan, Flamura 85, Guadalupe and Gelibolu samples reduced considerably depending on the Rmak and extendibility from extensograph properties; water lifting ratio and softening value from falinograph properties; resistance, extension from alveograph properties. With the samples grown outdoors, the highest parasitism rate of sunn pest was in Tekirdağ sample with 3,08 % and followed by Alga, Renan, Sadova, Geya and Krasnodarskaya-99 samples. The lowest parasitism rate was obtained from Enola and Dropia with 1,60 %; Krasunia with 1,63 %. In bread wheat samples grown in closed areas, the parasitism of sunn pest rate increased considerably and measured between 4,93-12,75%. According to the average of two seasons, the highest parasitism rate was obtained respectively from Geya, Tekirdağ, Renan and Sadova samples. The lowest parasitism rates was obtained from Gelibolu, KateA-1, Krasunia and Dropia samples. When the quality features were analysed, gluten, gluten index, Zeleny sedimentation and retarted sedimentation values reduced substantially in comparison with values obtained outdoors. Retarted sedimentation values in all samples were at a quite low level that making the crop useless. According to the SDS PAGE analysis results done in order to present the genotypic differences among bread wheat samples, while protein bands were changing between 17-21 pieces, many considerable differences were found between samples in terms of band density and molecular weights of bands. While protein bands of samples were mainly ranged in Omega region, band number in Gama and Beta regions was less and in Alpha region, no bands were seen. When the closed area and outdoor area results were analysed, the most resistant samples to the parasitism of sunn pest were the varieties Gelibolu, Krasunia, Dropia ve Kate A1 which have same bands with kDa molecular weights. The least resistant samples were the varieties Tekirdağ, Geya, Renan and Sadova which have same bands with molecular weights. Key Words: Bug-(Eurygaster spp.) damage, bread wheat, quality, yield, black point and SDS PAGE 209

Çinko eksikliği topraklarda en yaygın olarak görülen mikro besin element eksikliklerinden biridir. Tarım topraklarındaki mikro element eksiklikleri sadece bitkisel üretimde verim ve kaliteyi olumsuz etkilememekte, aynı zamanda hayvan ve insan sağlığını da tehdit etmektedir. Tahıllarda tanedeki Zn element konsantrasyonunu arttırmanın en önemli yollarından biri Zn gübrelemesidir. Bitkilerde çinko eksikliği, topraktan, yapraktan veya tohumdan uygulanarak giderilebilir. Bu çalışmada buğdaya artan dozda ve farklı formlarda Zn hem toprak hem de yapraktan uygulanmış ve yeşil aksam kuru maddesi, yeşil aksam Zn konsantrasyonu üzerine etkileri ile tanedeki Zn element konsantrasyonu ve tane verimi belirlenmiştir. Bildiğimiz kadarıyla, literatürde, buğday çeşitlerine tanedeki Zn konsantrasyonunu artırmak için yapraktan sadece ZnSO4 formunda Zn uygulanmasına odaklanılmış ve bunun etkilerine bakılmıştır. Bu çalışmada, ZnSO4'ün yanında diğer Zn formlarının yapraktan ve topraktan uygulamadaki etkilerine bakılıp karşılaştırma yapılmıştır. Ekmeklik buğdaya yapraktan ve topraktan ZnSO4, ZnO, ZnEDTA ve ZnCl2 formlarında Zn uygulanarak hangisinin bitki tarafından daha fazla alındığı ve verime daha olumlu etki ettiği karşılaştırılmıştır. Yapılan bu araştırmada, sonuç olarak, topraktan artan dozlarda uygulanan Zn formlarından ZnEDTA’nın verim ve Zn element konsantrasyonu üzerinde en fazla etkiye sahip olduğu görülürken, en az etkiye sahip olan ise ZnO formu olarak belirlenmiştir. Yapraktan uygulanan Zn formlarından ise, ZnCl2 formunun Zn element konsantasyonunu en fazla arttırdığı, ZnO formunun ise yine en zayıf etkiye sahip olduğu saptanmıştır. Zinc deficiency is one of the most common micronutrient deficiencies. Micronutrient deficiencies of agricultural soils do not only have various negative effects on crop yield and quality but also constitute a threat to animal and human health. In cereals, Zn fertilization is one of the most practical strategies to increase the Zn concentration of grains. Zinc deficiency of plants can be corrected by soil, foliar and seed applications of Zn. In this study, Zn was applied to the soil and/or foliage of wheat plants at increasing amounts and in different forms and the effects on shoot dry matter and shoot Zn concentration as well as grain yield and grain Zn concentration were determined. To the best of our knowledge, recent literature focused on only ZnSO4 for foliar Zn application in order to enrich wheat grain with Zn. In this study, the effects of ZnSO4 and other Zn forms as soil and foliar fertilizers were investigated and compared to each other. Foliar and soil applications of ZnSO4, ZnO, ZnEDTA and ZnCl2 to bread wheat were compared based on their absorption by the plants and their positive effects on yield. The findings of this study demonstrated that ZnEDTA applied to the soil at increasing amounts is the most effective Zn form for increasing yield and Zn concentration, whereas ZnO has the least effect. In the case of foliar Zn application, ZnCl2 turned out to be the best at increasing the shoot Zn concentration, while ZnO is again the least effective one

Yüksek Lisans Tezi 2003-2004 ve 2004-2005 ekim yıllarında Trakya Üniversitesi Tarla Bitkileri Bölümü Deneme Alanında yapılan bu araştırmada in vitro ve in vivo (saksı ve tarla) koşullarda 15 buğday çeşidi kurağa dayanım yönünden incelenmiştir. Onbeş buğday çeşidi, Pehlivan, Flamura 85, Saraybosna, Milena, Prostor, Dariel, Kıraç 66, Altay 2000, Sagittario, Gediz 75, Golia, Sadova, Bezostoja 1, Todora ve Süzen, materyal olarak kullanılmıştır. Denemeler in vitro ve in vivo koşullarında tesadüf parsellerinde faktöriyel deneme olarak kurulmuştur. Tarla denemeleri ise tesadüf blokları deneme desenine göre yürütülmüştür. Çalışmada tane verimi, başaklanma gün sayısı, bitki uzunluğu, başak uzunluğu, ana başakta tane sayısı, ana başakta tane ağırlığı, mumsuluk, bayrak yaprak alanı, bayrak yaprak açısı, stoma sayısı, tek bitki tane verimi, kılçıklılık, hektolitre ağırlığı, 1000 tane ağırlığı, sürgün ve kök ağırlığı, sürgün ve kök uzunluğu, sürgün ve kök kuru madde oranı, farklı dönemlerde yaprak sus tutma kabiliyeti kriterleri incelenmiştir. Çalışmada farklı kuraklık ortamlarında in vitro ve in vivo koşullarında incelenen özelliklerde önemli oranda azalmalar meydana gelmiştir. Ekmeklik buğday çeşitlerinin farklı kuraklık ortamlarından değişik düzeylerde etkilendikleri belirlenmiştir. Tarla koşullarında 2 yıl süresince yapılan çalışmalarda tane verimi 301.00 -552.00 kg/da, ikinci yıl ise 282.92-623.33 kg/da arasında değişmiştir. En yüksek yaprak su kayıp oranı 159 g ile Golia ve Prostor çeşitlerinden elde edilmiştir. En az yaprak su kayıp oranı ise 62.67 g ve 63.67 g ile sırasıyla Flamura 85 ve Kıraç 66 çeşitlerinden belirlenmiştir. . Anahtar Kelimeler : Ekmeklik buğday, makarnalık buğday, kuraklık, bitki uzunluğu, başak uzunluğu, 1000 tane ağırlığı, in vitro, in vivo, yaprak su tutma, stoma sayısı, tane verimi, PEG, kurağa dayanıklılık. Abstract In this research carried out in the research area of Field Crops Department, Tekirdag Agricultural Faculty in Thrace University in 2003-2004 and 2004-2005 growing period, it was aimed to determine the drought resistance of fifteen wheat cultivars under vitro and in vivo conditions. This research, based on the random blocks of experimental design with three replications for field experiment and factorial random plot of experimental design in vivo and in vitro conditions with six replications. Pehlivan, Flamura 85, Saraybosna, Milena, Prostor, Dariel, Kıraç 66, Altay 2000, Sagittario, Gediz 75, Golia, Sadova, Bezostoja 1, Todora and Suzen wheat cultivars were used. Grain yield per main spike, grain yield per decare, number of heading days, plant height, spike length, number of grain per main spike, weight of grain per main spike, lag leaf area per plant, number of stomata, test weight, thousand kernel weight, shout and root weight, shout and root length, dry matter weight of shout and root per plant, leaf retention ability in different conditions were examined Most of the plants characters decreased significantly under different drought conditions both in vitro and pots important level when compared to the control groups. Response of bread wheat genotypes under different drought conditions changed with genotypes. Grain yields of the cultivars ranged from 301.00 -552.00 kg/da in 2003-2004 and 282.92 to 623.33 kg/da in 2004-2005 growing period. The highest leaf retention ability was obtained genotypes Golia and Prostor with 159 g while the lowest values were determined in genotypes Flamura 85 and Kıraç 66 with 62.67 and 63.67 g, respectively. Key Words : Bread wheat, durum wheat, different drought levels, plant height, spike length, thousand kernel weight, protein ratio, test weight, in vitro, in vivo condition, leaf retention ability, stomata, grain yield ,drought resistance