Search

Finansal gelişme günümüzde ekonomik büyümenin önemli bileşenlerinden birisi haline gelmiştir. Özellikle yükselen piyasa ekonomileri ve gelişmekte olan ülkelerde bankacılık sektörü, finans sektörünün lokomotifi durumundadır. Bu nedenle bankacılık sektörünün etkin ve sağlıklı bir şekilde çalışması, tüm ekonomik birimler için çok önemlidir. Bu çalışmada panel regresyon analizini kullanarak 1998-2015 döneminde içsel ve dışsal etkenlerin Orta ve Doğu Avrupa Birliği ülkelerinde bankacılık sektörünün karlılığı üzerindeki etkisini analiz etmiştir. Çalışma sonucunda banka sermayesi, ekonomik büyüme ile finansal gelişmenin bankacılık sektörü karlılığını pozitif etkilediği, banka büyüklüğü, takipteki krediler ve bankacılık sektörü yoğunlaşma oranının bankacılık sektörü karlılığını negatif etkilediği belirlenmiştir. Financial development has become one of the important components of economic growth at the present day. Banking sector is locomotive of the financial sector especially in emerging markets and developing countries. Therefore, efficiently and healthfully functioning of the banking sector is crucial for the whole economy. This study investigates the impact of internal and external factors on banking sector profitability in Central and Eastern European Union countries during 1998-2015 period. We found that bank capital, economic growth and financial development affected banking sector profitability positively, while banking sector size, non-performing loans, and bank sector concentration affected the banking sector profitability negatively. 113 more...

Bu çalısmada Avrupa Birliği'ne giris sürecinin Orta ve Doğu Avrupa ülkeleri veTürkiye'ye doğrudan yabancı yatırımlara olan etkisi incelenmektedir. YaptığımızARDL panel modeli Arrelano ve Bond (1991) tarafından gelistirilen GMM yöntemiile tahminlenmistir. Ekonometrik tahminlemede kullanılan ülke sayısı 11 olup zamanverisi aralığı 1990 ve 2009 yılları arasını kapsamaktadır. Ampirik bulgular pazarbüyüklüğü, isçi ücretleri ve risk etkenlerini istatistiksel olarak doğrudan yabancıyatırım akımları üzerinde etkisiz bulurken, yabancı sirket yoğunluğu, dıs ticaretserbestliği ve Avrupa Birliği'ne giris süreci istatistiksel olarak açıklayıcı olarakbulunmustur This thesis analyzes the impact of EU accession prospects on FDI flows intoCentral and Eastern European Countries and Turkey. We perform ARDL panelmodel and employ dynamic panel data approach by using generalized method ofmoments (GMM) technique developed by Arrenalo and Bond (1991) to get empiricalresults of the determinants of FDI flows into CEECs and Turkey. The data used inthis study covers a pool of 11 countries, including CEECs and Turkey between 1990and 2009. The empirical results suggest that as agglomeration effects and tradeopenness are significant determinants of MNCs? cross-border activity during theperiod, traditional determinants, i.e., risk factors, labor cost, and market size arefound to be insignificant. Our empirical work also indicates that the effect of EUaccession prospects increase FDI flows into transition countries significantly. 94 more...

Küreselleşme ile birlikte 20.yüzyılda uluslararası sermeye hareketleri hız kazanmış ve dışa kapalı ulus ekonomiler yerlerini dışa açık ekonomilere bırakmışlardır. Doğrudan yabancı sermaye yatırımları uluslararası sermaye hareketlerinin bir çeşididir ve bir ülkede faaliyet gösteren bir firmanın başka bir ülkede yeni bir firma kurması veya o ülkedeki mevcut bir firmayı satın alması yoluyla meydana gelir. Doğrudan yabancı sermaye yatırımları genel olarak gelişmiş ülkelerden gelişmekte olan ülkelere doğru hareket ederler. Gelişmiş ülkelerde faaliyet gösteren firmaları gelişmekte olan ülkelerde yatırım yapmaya iten temel sebep kârlarını arttırmak istemeleridir. Gelişmekte olan ülkeler ise, yurt içindeki tasarruf açığı sebebiyle ekonomik büyümeyi sağlayan iç yatırımları finanse edemezler ve tasarruf açığını kapatmak için uluslararası sermaye yatırımlarını bir araç olarak görürler. Bu sebeple gelişmekte olan ülkeler arasında, yabancı sermaye yatırımlarını kendilerine çekebilmek için rekabet söz konusudur. Gelişmekte olan ülkeler arasında yer alan Türkiye'de özellikle 1980 yılının ardından ülkeye yabancı sermaye girişini teşvik eden uygulamalar yürürlüğe girmiştir. Bunun ardından 1980'li yıllardan günümüze kadar Türkiye'ye giren doğrudan yabancı sermaye yatırımları yıllar içerisinde artan bir seyir göstermiş ve bu yatırımlar içerisinde önemli bir payı otomotiv sektörü almıştır. Türkiye'de otomotiv sektörü, yarattığı istihdam, teknolojik katma değer ve üretim hacmi ile ekonomik büyümeyi destekleyen lokomotif sektörlerden birisidir. Günümüzde Türk Otomotiv sektöründe faaliyet gösteren on beş ana sanayi firması bulunmaktadır ve bu firmalardan on tanesi yabancı sermayeli firmalardır. Türkiye, bulunduğu coğrafya içerisinde, Doğu Avrupa ülkeleri ile otomotiv sektöründe yabancı sermaye yatırımlarını çekme konusunda rekabet halindedir. Bu ülkeler, eski doğu bloğu ülkeler olan Polonya, Macaristan, Çek Cumhuriyeti ve Romanya'dır. Bu çalışmada, Türkiye'nin sözü edilen ülkeler karşısında otomotiv sektöründe doğrudan yabancı sermaye yatırımı çekme konusunda rekabet gücü incelenecek ve iyileştirme noktaları ortaya konulacaktır. In 20th century, as a result of globalization, international capital flows has accelerated to spread out and externally closed national economies becomes to be transformed into open economies. Foreign direct investment flow is a kind of international capital movements, and it takes place in form when a company operating in a country establishes a new company or purchase an actual company in another country. Foreign direct investments are mainly from developed countries to developing countries to act. The fundamental reason of the companies operating in developed economies to invest to the developing economies is to increase their profit. In developing countries, domestic investments which provide economic growth can not be financed because of domestic saving deficit and developing countries see the foreign direct investments as a tool of compensating this deficit. Therefore, among developing countries, there is an intense competition to attract foreign direct investments. In Turkey, which takes its place among developing countries , foreign-owned companies has been operating since the Ottoman Empire period but especially after 1980?s foreign direct investments has become encouraged by governmental incentive policies. After 1980?s, entering of foreign direct investments to the Turkey has been increased over years and the automotive industries is the one who has a significant share on foreign direct investment flow to the country. Automotive industry in Turkey, with its employment capacity, created added value, production volumes and exporting facilities, is one of the leader sectors in the economy which encourages economic growth. Today, In Turkish automotive industry there are 15 main constructor companies and ten of them are foreign-owned firms. Turkey competes for attracting foreign direct investments in the automotive with Eastern European countries in its geography. These countries are the former eastern bloc countries, Poland, Hungary, the Czech Republic and Romania. In this study, the countries mentioned in the face of Turkey's automotive sector competitiveness in attracting foreign direct investments will be reviewed and improvements points will be put forward. 176 more...

Sosyalist blok'un dağılması ve planlı ekonominin çökmesi ile ortaya çıkan geçiş ekonomilerinin hepsi piyasa ekonomisine yönelmişlerdir. Bu ekonomileri esas itibariyle iki ana gruba ayırmak mümkündür. Bir tarafta Merkezi ve Doğu Avrupa (MDA) ülkeleri diğer tarafta Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği (SSCB)'nin çözülmesiyle bağımsızlığını kazanmış, Bağımsız Devletler Topluluğu (BDT) ülkeleri yer almaktadır. Geçiş sürecinde ülkelerin bir kısmı geçiş sürecinin gerektirdiği reformları başarılı bir şekilde uygularken, diğer bir kısmı geçiş için gerekli reformları uygulama da geride kalmıştır. MDA ülkeleri hem Avrupa ülkelerine olan yakınlıklarıyla, hem de Avrupa Birliği (AB)'den aldıkları teknik-mali destek ve yardımlarla geçiş sürecinde BDT ülkelerinin önüne geçmişlerdir. Geçiş için yapılması gerekli reformları gerçekleştirmede ülkelerin bir kısmı şok terapi, bir kısmı ise aşamalı stratejiyi tercih etmiştir.Bu çalışmanın amacı, dört MDA ülkesi geçiş ekonomisinde AB'ye üyelik sürecinin bu ekonomilerin makro ekonomik performansları üzerindeki etkisini araştırmaktır. Dört MDA geçiş ekonomisinin 1996-2008 dönemine ait veri seti ve Pedroni eşbütünleşme testleri kullanılarak AB'ye üyeliğin bu ekonomilerin makro ekonomik performanslarına etkisi ortaya konmaya çalışılmıştır.Çalışmanın analiz kısmında elde edilen sonuçlara göre, 1996-2008 döneminde dört MDA geçiş ekonomilerinde istihdam hacmindeki artış reel Gayri Safi Yurtiçi Hasıla (GSYİH)'yı artırmış ve AB'ye üyelik reel GSYİH, kişi başına düşen reel GSYİH ve sanayileşme üzerinde olumlu etkiye sahip olmuştur. Yani AB'ye üye olduktan sonra bu dört geçiş ekonomisinde reel GSYİH, kişi başına düşen reel GSYİH ve GSYİH içinde sanayinin payı artmıştır. All transition economies emerged from the disintegration of the Socialist bloc and the collapse of the planned economy headed for the free market economy. It is likely in essence to divide these economies into two main groups. One hand is there Central and Eastern Europe (CEE) countries, on the other hand there is the Commonwealth of Independent States (CIS) which have gained their independence by disintegration of Soviet Socialist Republics (USSR). In the process of transition, while certain countries performing the required reforms. In the process of transition, CEE countries forged ahead both through their proximity to the European countries and outsourcing technical and financial aid support. In the realizition of the required reforms bounden for the transition, certain countries would rather shock therapy, while the others prefer progressive therapy.The purpose of this study is to research the effects of the CEE countries affiliation process to European Union (EU), on the macro ecomomic structues of the countries. By using the data in respect of the period from 1996 to 2008 of the four CEE transition ecomomies and pedroni cointegration test the effects of EU affiliation process on the macro economies structures of the four economies was also presented.According to the reuslts obtaines from analysis of this study, during 1996- 2008, increment of transition economies have increased the real gross domestic product (GDP) and affiliation to EU, had a positive impact on the real GDP, per capita real GDP an industrializition after being a member of EU, the real GDP, per capita real GDP and the share of industry GDP has increased in these four transition economies. Stated in others words, after being affiliation to EU the real GDP, per capita real GDP and the share of industry in GDP has increased in these four transition eccomies. 174 more...

Bu çalışma, Latin Amerika ve Doğu Avrupa'nın gelişmekte olan ülkelerinde yaygın olarak görülen emeklilik sistemlerinin özelleştirilmesini, Türkiye ile karşılaştırarak, neden Türkiye'de bu ülkelerde görüldüğü gibi radikal emeklilik reformu yapılmadığını incelemeyi amaçlamaktadır. Bu bağlamda, başlıca dört faktör, yapısal emeklilik reformlarının gerçekleştirilmesinde belirleyici rol oynamakta ve bu belirleyici faktörler, Türkiye'nin emeklilik reformları konusunda neden Latin Amerika ve Doğu Avrupa ülkelerinden daha farklı bir yol izlediğini açıklamaktadır. Başlıca belirleyici faktörler, ekonomilerin ve emeklilik sistemlerin durumlarını içeren makroekonomik etmenler; demokrasi seviyesini, refah mirasını ve seçim engelini içeren siyasi ortam; çıkar gruplarının etkileri ve bir uluslararası finansal kurum olarak Dünya Bankası'nın etkileridir. Bu araştırma, birbirleriyle ilişkili bu faktörleri emeklilik sistemini tam olarak özelleştiren, kısmi olarak özelleştiren ve hiç özelleştirmeyen vakalarda, değişik değerler aldıklarında nasıl farklı reform sonuçlarına yol açtıklarını inceleyerek literatüre katkı sağlamaktadır. The present study aims to explore the diffusion of pension privatization among developing countries of Latin America and Eastern Europe in comparison with Turkey in order to understand why Turkey did not institute radical pension reforms in its public pension system in contrast to Latin American and Eastern European countries. In this regard, I argue that four principal factors play a determining role in the implementation of structural pension reforms and these determinants explain why Turkey and countries of Latin American and Eastern European went in such different directions in terms of pension reforms. Examples of these principal determinants include macroeconomic factors regarding the situation of economies and pension systems; the context of political regimes in terms of levels of democracy, welfare legacy and electoral constraints; the influence of interest groups and the influence of World Bank as an international financial institution. This research contributes to the literature by examining these factors in an interrelated relationship in cases that instituted full, partial or no pension privatization in order to understand how variations on these principal determinants lead to different pension reform outcomes. 130 more...

1989 sonrasında, Avrupa ve Asya'daki planlı ekonomiler piyasa ekonomisine geçiş sürecine girmişlerdir. Sosyalist sistemin terk edilişi sonucunda pek çok siyasal, iktisadi ve sosyal değişiklik yaşanmış ve bu değişiklikler, toplum üzerinde önemli etkiler bırakmıştır. Bu değişim süreci, toplumun bir kısmının yoksulluğuna sebep olan sosyal bir kriz yaratmıştır. Geçiş süreci yoksulluğu, sadece alışılmadık maddi yoksunluktan ibaret değildi. Ayrıca, normal yaşam koşulları ve sosyal alışkanlıkların yıkımına sebep oldu. Bu nedenle, geçiş sürecinin sonucunda ortaya çıkan yoksulluk ve eşitsizlik özel olarak incelenmeyi hak ediyor. Söz konusu çalışma, Orta ve Doğu Avrupa'daki ülkelerin, yaşadıkları geçiş sürecinin yoksulluk ve eşitsizlik üzerindeki etkilerini, sebeplerini ele almayı amaçlamaktadır. Bu bağlamda; Arnavutluk, Bosna-Hersek, Bulgaristan ve Sırbistan'ın geçiş süreci incelenmiştir. After 1989, planned economies have begun the process of transition from communism to capitalism. The abandonment of the socialist system has resulted in several political, economic and social factors that, in their turn, directly affected the life of the people. The transition process has created an open social crisis characterized by an impoverishment of the population. The transition has brought not only unusual material deprivation, but also the destruction of normal life and social rituals. In that manner, the transition poverty deserves a particular attention. This work aims to analyze poverty and inequality in the countries of Central and Eastern Europe during the transition. In this context, transition data of Albania, Bosnia-Herzegovina, Bulgaria and Serbia have been analyzed. 67 more...

2004 ve 2007 yıllarında gerçekleşen ve Merkez ve Doğu Avrupa ülkelerini (Bulgaristan, Çek Cumhuriyeti, Estonya, Letonya, Litvanya, Macaristan, Polonya, Romanya, Slovakya ve Slovenya) birliğe dahil eden genişlemeden sonra bölgeler arası dengesizlik çok fazla artmıştır. AB eski üye ülkelerin sosyo-ekonomik açıdan Merkez ve Doğu Avrupa Ülkeleri ile önemli farklılıklar içermesi sebebiyle, bu yeni üye ülkelerin Avrupa Birliği'ne girmesiyle Birliğin yapısı değişikliklere uğramış ve Avrupa Birliği içerisinde ekonomik ve sosyal sorunların doğmasına neden olmuştur.Avrupa Birliği'nde ülkeden ülkeye değişiklik gösteren önemli bölgesel farklılıklar mevcuttur. Bunlar gelir düzeyleri, büyüme hızları, ticaret oranları, enflasyon ve faiz oranları, doğrudan yabancı yatırımlar ve işsizlik oranları gibi bölgesel farklılıklardır. Bu sorunu gidermek amacıyla Birlik, üye devletlerle işbirliği yaparak az gelişmiş bölgelerin gelişip Avrupa Birliği'nde ki eski üyelere uyum sağlamasına yönelik bölgesel programlar uygulamaya başlamıştır. Bu bölgesel programlar bölgesel politika olarak adlandırılarak, Merkez ve Doğu Avrupa Ülkeleri'ne yapılan mali yardımları ve verilen fonları kapsamış ve dengeli bir Avrupa kurmak amacını gütmüştür. Avrupa Birliği Bölgesel Politikası, dezavantajlı bölgelerin sorunlarını çözmelerini hedefleyerek Birlik düzeyinde yardım sağlayacak şekilde oluşturulmuş ve bütçenin büyük bir kısmı bu bölgesel politikaya ayrılmıştır.Her ne kadar Avrupa Birliği Bölgesel Politikası bölgesel eşitsizliklerin azalmasını ve ülkeler arasında yakınlaşmayı sağlasa da, beklenen düzeyde olmamıştır. Bu nedenle hem Avrupa Birliği genelinde hem de yerel ve bölgesel düzeyde dengesizlikler devam etmektedir. After the enlargement of the Union realized in 2004 and in 2007 as a result of the accession of Central and Eastern European Countries (Bulgaria, Czech Republic, Estonia, Latvia, Lithuania, Hungary, Poland, Romania, Slovakia, Slovenia), interregional disparities have reached to a high level. Since old member states have socio-economical differences comparing to the Central and Eastern European Countries, the structure of the Union have changed significantly after the accession of the new member states and these new member states have caused economic and social problems to be aroused in the European Union.There are regional disparities spesific to each country in the European Union. These regional disparities cover the differences in their income levels, growth rates, trade rates, inflation and interest rates, rate of foreign direct investments and rates of unemployment. In order to solve this issue, the Union, by cooperating with the members states, has initiated regional programs to help the underdeveloped regions to achieve regional development and convergence with the old member states. These regional programs known as regional policies cover financial aids and funds granted to Central and Eastern European Countries and target to establish a properly balanced Europe. Regional policy of the European Union has been set to provide aid at the Union level with the aim of solving the problems of the poorly developed regions and high proportion of the budget has been directed to this regional policy.Although Regional Policy of the European Union has generated interregional convergence between countries and decreased regional disparities, the process have not yet reached to the expected level. Due to these reasons, disparities remain both at the local and regional levels. 153 more...

öz Yazdığım tez, Doğu Avrupa'da Polonya, Macaristan ve Çek Cumhuriyeti bağlamında piyasa ekonomisine doğru oluşan değişiklikler incelenmektedir. Çalışmamda `sosyalist merkezi planlama`nın ikinci Dünya Savaşı'ndan önce ve sonra bu üç ülkede başarı ile uygulanıp uygulanmadığını araştırdım. Polonya, Macaristan ve Çek Cumhuriyeti'nde `komünist` önderlik, `sosyalist merkezi planlama`yı kısmen de oka piyasanın yerine geçirebilmiştir fakat hem sermaye hem de sektörel bazdaki endüstriyel yapılanma, süratle hafif sanayiden ağır sanaiye kaymıştır. Bunun başlıca iki önemli nedeni vardır: Diri, aşın büyüme, ikincisi Sovyetler Birliği modeline göre yapılanma. Tek partili sistem bu ülkelerde demokrasi yetersizliğine ve hantal bürokrasinin yarattığı güçlüklere neden olmuş, bu nedenle üç ülkede `sosyalizmin` çöküşü ağır ve iç nedenlerle gerçekleşmiştir. Küresel düzeydeki dönüşüm ve değişimler ile Sovyetler Birliği'ndeki değişiklikler olmasaydı ne Polonya ve Macaristan'da ne de Çek Cumhuriyeti'nde muhalifler sistemi yok edemezdi. Bu araştırmada amaç, bu ülkelerde dönüşüm sürecinde ne ölçüde değişiklik olduğunu açıklamak ve nelerin daha iyiye, nelerin daha kötüye gittiğini ortaya çıkarabilmenin yanı sıra bu ülkelerin bize neyi anlattığını fark edebilmektir. ABSTRAC This research paper examines the strategy transition of Eastern Europe to a market economy, focusing on Poland, Hungary and Czech Republic. I examined that `socialisf ' central planing could be applied succesrully or not before and after World War EL in three countries. Under the process of `communis^ ' led reform in Poland, Hungary and Czechoslovakia, `socialisf ' central planing was replaced in part by market-type controls but on a sectoral level, the industrial structure is strongly skewed towards heavy industry also capital goods a way from light industry. This emphasis mainly reflects two factors: First, is the obsessive growth orientation, second, trade patterns instituted by the Soviet Union. One party system in these contries caused lack of democracy, another profound political difficulty was bureaucracy so that in three countries collapse of `socialism` was gradual and was caused by internal factors. Of course withouth effects of global transition and changes in the Soviet Union neither Polish and Hungarian nor the Czech oposition could have brougth down the system. In this reseacrh objective is to clarify to how much these countries have changed over during the transition and what have done better and which have done worse in addition to realize what tell us about these societies. Ill i öz Yazdığım tez, Doğu Avrupa'da Polonya, Macaristan ve Çek Cumhuriyeti bağlamında piyasa ekonomisine doğru oluşan değişiklikler incelenmektedir. Çalışmamda `sosyalist merkezi planlama`nın ikinci Dünya Savaşı'ndan önce ve sonra bu üç ülkede başarı ile uygulanıp uygulanmadığını araştırdım. Polonya, Macaristan ve Çek Cumhuriyeti'nde `komünist` önderlik, `sosyalist merkezi planlama`yı kısmen de oka piyasanın yerine geçirebilmiştir fakat hem sermaye hem de sektörel bazdaki endüstriyel yapılanma, süratle hafif sanayiden ağır sanaiye kaymıştır. Bunun başlıca iki önemli nedeni vardır: Diri, aşın büyüme, ikincisi Sovyetler Birliği modeline göre yapılanma. Tek partili sistem bu ülkelerde demokrasi yetersizliğine ve hantal bürokrasinin yarattığı güçlüklere neden olmuş, bu nedenle üç ülkede `sosyalizmin` çöküşü ağır ve iç nedenlerle gerçekleşmiştir. Küresel düzeydeki dönüşüm ve değişimler ile Sovyetler Birliği'ndeki değişiklikler olmasaydı ne Polonya ve Macaristan'da ne de Çek Cumhuriyeti'nde muhalifler sistemi yok edemezdi. Bu araştırmada amaç, bu ülkelerde dönüşüm sürecinde ne ölçüde değişiklik olduğunu açıklamak ve nelerin daha iyiye, nelerin daha kötüye gittiğini ortaya çıkarabilmenin yanı sıra bu ülkelerin bize neyi anlattığını fark edebilmektir. ABSTRAC This research paper examines the strategy transition of Eastern Europe to a market economy, focusing on Poland, Hungary and Czech Republic. I examined that `socialisf ' central planing could be applied succesrully or not before and after World War EL in three countries. Under the process of `communis^ ' led reform in Poland, Hungary and Czechoslovakia, `socialisf ' central planing was replaced in part by market-type controls but on a sectoral level, the industrial structure is strongly skewed towards heavy industry also capital goods a way from light industry. This emphasis mainly reflects two factors: First, is the obsessive growth orientation, second, trade patterns instituted by the Soviet Union. One party system in these contries caused lack of democracy, another profound political difficulty was bureaucracy so that in three countries collapse of `socialism` was gradual and was caused by internal factors. Of course withouth effects of global transition and changes in the Soviet Union neither Polish and Hungarian nor the Czech oposition could have brougth down the system. In this reseacrh objective is to clarify to how much these countries have changed over during the transition and what have done better and which have done worse in addition to realize what tell us about these societies. Ill i 256 more...

217 ÖZET Fransa, İtalya, Almanya, Belçika, Hollanda ve Lüksemburg'un AKÇT'nin kuruluşuyla başlattıkları entegrasyon hareketi, Avrupa Topluluklan'nın kurucusu bu altı ülke ile sınırlı kalmamıştır. Maastricht Antlaşması ile AB adını alan Avrupa bütünleşmesi hareketi, 1995 yılma kadar gerçekleşen dört genişleme dalgası ile onbeş üye devleti kapsayan bir yapı haline dönüşmüştür. AB'nin genişlemesi, 80'li yılların sonlarından itibaren, Birliğin gündemindeki öncelikli konular arasındaki yerini muhafaza etmektedir. Günümüzde Avrupa Birliği, Türkiye, Malta, Kıbrıs ve on Orta ve Doğu Avrupa ülkesini - Polonya, Macaristan, Çek Cumhuriyeti, Slovenya, Estonya, Litvanya, Letonya, Bulgaristan, Romanya, Slovakya - kapsayan yeni ve benzersiz bir genişleme dalgası ile karşı karşıyadır. `Avrupa Birliği'nin Genişlemesi ve Orta ve Doğu Avrupa Ülkeleri` başlığım taşıyan bu çalışma, AB'nin genel genişleme politikasının hukuki ve tarihsel altyapısı çerçevesinde, Birliğin Orta ve Doğu Avrupa ülkelerini kapsayan genişleme sürecini detaylı bir biçimde ele almaktadır. AB'nin Orta ve Doğu Avrupa ülkelerine yönelik genişlemesinin temelinde, `1989 devrimleri` olarak anılan, Doğu Bloku ülkelerinde sosyalist rejimlerin tasfiyesi ve bu ülkelerin serbest piyasa ekonomisi ile liberal demokratik sisteme yönelmeleri sonucunu doğuran gelişmeler yatmaktadır. Sovyet hegemonyasından kurtularak bağımsızlıklarına kavuşan Orta ve Doğu Avrupa ülkeleri için Avrupa bütünleşmesine dahil olmak, uzun yıllar boyunca Berlin Duvarı ile ayrıldıkları `Avrupa'ya dönüşü` simgelemesi bakımından öncelikli bir hedef haline gelmiştir. ODAÜ'lerde pazar ekonomisi ve liberal demokrasiye dönüşüm hareketine Topluluk kayıtsız kalmamış ve bu gelişmeler `Avrupa kıtasının bölünmüşlüğünün giderilmesi` için tarihi bir fırsat olarak değerlendirilmiştir. AT, ilk etapta üyelik perspektifi tanımadığı ODAÜTere yönelik olarak öncelikle ekonomik ve ticari işbirliği anlaşmalarının imzalanması, ardından teknik ve mali yardımlar yapılması ve nihayetinde de söz konusu ülkelerle Topluluk arasında ortaklık ilişkisi tesis eden Avrupa Anlaşmalarının aktedilmesi suretiyle aşamalı bir politika izlemiştir. Topluluk Haziran 1993 tarihli Kopenhag Zirvesi ile AB'ye katılma arzusu bulunan ODAÜ'lere üyelik perspektifi tanıyarak, bu ülkeleri kapsayan bir genişleme stratejisinin oluşumu için ilk adımı atmıştır. Kopenhag'da ODAÜ'lere üyelik kapılarının açılmasının218 ardından, bu ülkeler 1994-1996 yıllan arasında AB 'ye tam üyelik başvurusunda bulunmuşlardır. ODAÜ'lere yönelik olarak Kopenhag'da ilk adımlan atılan genişleme stratejisi, 1994 tarihli Essen Zirvesi 'nin söz konusu ülkeleri üyelik yolunda hazırlayacak bir `Katılım Öncesi Strateji` benimsemesiyle birlikte yeni bir ivme kazanmıştır. Aralık 1997 tarihli Lüksemburg Zirvesi, AB'nin ODAÜ'leri kapsayan genişleme stratejisinde, söz konusu ülkelerin adaylıklanm tescil etmesi ve Orta ve Doğu Avrupa' daki on aday ülke için katılım sürecini resmen başlatmaya yönelik karan alması bakımından bir dönüm noktasıdır. Lüksemburg Zirvesi'nin ardından, AB'nin Orta ve Doğu Avrupa'ya doğru genişleme stratejisi hızlı bir gelişim temposuna girmiş; bu tarihten sonraki Zirvelerde söz konusu stratejiye yönelik önemli kararlar alınmıştır. Bugün Orta ve Doğu Avrupa' daki on aday ülke ile katılım müzakereleri devam etmektedir. Nice ve Göteborg Zirvesi kararlan uyarınca, katılım yolunda en ileri düzeyde gelişme gösteren aday ülkelerle müzakereler 2002'de sona erecek ve onay işlemlerinin tamamlanmasının ardından bu ülkeler en geç 2004'te AB'ye tam üye olabileceklerdir. Genişlemenin hukuki ve tarihsel çerçevesinin çizildiği, AB'nin ODAÜ'lerini kapsayan ve yukanda kısaca özetlenen genişleme sürecinin tüm boyutlanyla ele alındığı bu tez çalışmasında amaçlanan, bu sürecin ilk dört genişlemeden aynlan yönlerini ortaya koymak ve bu yatay entegrasyon hareketinin doğuracağı olumlu ve olumsuz sonuçlan saptamaktır. 219 ABSTRACT Enlargement plays an important role in the European Union's historical development. The Treaties of Paris establishing the European Coal and Steel Community and Rome establishing the European Economic Community and EURATOM, were signed by six founding members: Belgium, Italy, France, Germany, Luxembourg and the Netherlands. From six original members in the 1950's, the EU gradually expanded to fifteen member states by 1995 via four successive enlargement waves. The enlargement facing the EU today which is unprecedented in terms of scope and diversity, comprises Turkey, Cyprus, Malta and the ten Central and Eastern European countries: Poland, Czech Republic, Hungary, Slovenia, Estonia, Slovak Republic, Bulgaria, Romania, Latvia and Lithuania. The main aim of this study is to examine the development of EU's policy on enlargement towards the countries of Central and Eastern Europe. Until the end of the Cold War the eastern half of Europe had no opportunity to participate in the process of European integration. The end of the Cold War and the revolutionary changes of 1989 which brought democracy and market economy to the former Soviet Bloc countries, made enlargement into Eastern Europe possible for the first time. For the newly independent countries of Cental and Eastern Europe, joining the EU became a primary goal. In historical terms, EU membership symbolized the return of these countries to the European cultural, political and economic mainstream after more than forty years of enforced separation from the continent with the Iron Curtain. For the European Union, the developments of 1989 meant the integration of European countries that share common values and objectives, but which had remained artificially separated over a large part of the recent century. Since 1989, as a part of its historic task for overcoming the division of Europe, the EU has been playing the pivotal role in the international efforts to support the reform process and to increase stability in Central and Eastern Europe. As a response to the revolutionary changes of 1989 in Eastern Europe, the EU had adopted a gradual policy towards the Central and Eastern European countries. Trade and Cooperation Agreements were signed between the CEECs and the EC as an initial reaction. Secondly, the Community had offered to these post-communist countries financial220 assistance. The last stage of this gradual policy was the conclusion of `Europe Agreements` with the ten countries of Central and Eastern Europe, which provide the legal basis for bilateral relations between these countries and the EU. hi 1993, at the Copenhagen European Council, the member states took a decisive step towards the current enlargement agreeing that `the associated countries in Central and Eastern Europe that so desire shall become members of the Union.` After the Copenhagen Summit, which accepted the eastward enlargement in principle, ten CEECs had formally applied to join the EU. With the historic decisions of the Luxembourg European Council, the EU had set the stage for the formal beginning of the accession process for the ten CEECs. After the Luxembourg Summit, which was a turning point for the enlargement strategy towards the countries of Central and Eastern Europe, several important decisions concerning this strategy were taken at successive summits. As it begins the new century, the EU's historic process of enlargement towards the CEECs is well under way. According to the decisions taken at Nice and Göteborg European Councils, the negotiations with the best-prepared candidate countries would be completed before the end of 2002. The goal is that they should be able to vote as members in the European Parliamentary elections in 2004. 220 more...

Tez (yüksek lisans) - Anadolu Üniversitesi, Anadolu Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İktisat Anabilim Dalı, Kayıt no: 138458, Türkiye 1950'li yılların sonunda siyasi ve ekonomik çıkarları doğrultusunda Avrupa bütünleşmesine ilgi duymaya başlamıştır. Nitekim Türkiye-Topluluk ilişkilerinde 35 yıllık uzun ve zorlu bir sürecin başlangıcı sayılan ve gelecekte Türkiye'nin Topluluğa tam üyeliğini hedefleyen Ankara Antlaşması 1963 yılında imzalanmıştır. 2000'e iki kala, Ankara Antlaşması'ndaki Gümrük Birliği hariç diğer hedeflerin gerçekleşmediği ve nihai amaçtan git gide uzaklaşıldığı görülmektedir. Orta ve Doğu Avrupa Ülkeleri'nde, 1989 yılında başlayıp 1990'ların ortalarına kadar devam eden, ''Kadife Devrim'' olarak nitelendirilen yapısal anlamdaki siyasi ve ekonomik değişim, Türkiye-Topluluk ilişkilerine yeni bir boyut kazandırmıştır. Böylece Türkiye, Topluluğun gözünde soğuk savaş dönemindeki önemini ve önceliğini, Orta ve Doğu Avrupa Ülkeleri'ne bırakmıştır. Bu çalışmada, Avrupa Birliği'nin genişleme sürecinde, seçilmiş bazı makroekonomik kriterler çerçevesinde, Türkiye ile Orta ve Doğu Avrupa Ülkeleri'nin ekonomileri birbirinden bağımsız olarak incelenmiştir. Daha sonra üyelik sürecinde, Türkiye ve Aday Ülkelerin ekonomik performanslarının değerlendirilmesi yapılmıştır. Bu değerlendirmede siyasi kriterler çalışmanın kapsamı dışında bırakılmıştır. more...

ÖZET Avrupa Birliği'nin dış ilişkilerinin temelinde genellikle ticari amaçlar bulunmakta ve ilişkiler ülkelerin bölgesel gruplara ayrılması suretiyle geliştirilmektedir. Aynı bölgede bulunan benzer özellikler gösteren ülkelerle, benzer yaklaşımlar çerçevesinde ilişkiler sürdürülmüş ve ticaretin de ötesine gidilerek diğer alanlarda işbirliği ve yardımlaşma şeklinde derinleştirilen ilişkiler tüm dünyada geniş bir ticaret ağının kurulmasını sağlamıştır. Avrupa Birliği'nin genelde ticarete dayanan ilişkilerine baktığımızda bölgesel temele dayanan gruplamada Orta ve Doğu Avrupa Ülkeleri, Akdeniz Ülkeleri, Afrika, Karayip ve Pasifik Ülkeleri, EFTA Ülkeleri, Asya, Latin Amerika, ABD ve gelişmekte olan ülkeler yer almaktadır. Anılan gruplardaki ülkeler ile Avrupa Birliği ilişkileri sistematik bir şekilde gelişmekte ve belirli bir düzen içerisine oturtularak anlaşmalar aracılığı ile yürütülmektedir. Türkiye de 5 yıl içerisinde Topluluğun Ortak Dış Ticaret Politikasına uyum kapsamında, Avrupa Birliği'nin üçüncü ülkelerle akdettiği anlaşmalara uyum sağlaması yönünde taahhütte bulunmuştur. Tezin konusunu teşkil eden Avrupa Birliği ile Orta ve Doğu Avrupa Ülkeleri arasındaki ilişkiler hem tam üyelik yolunda güçlü adayların bulunduğu bu grupla olan ilişkilerimizin derinleştirilmesi hem de önemli ticari rakiplerimiz olmaları açısından önem taşımaktadır. Orta ve Doğu Avrupa Ülkelerinin ekonomik durumlarının ele alındığı birinci bölümde, bu ülkelerde yaşanan ekonomik sorunlar ve kaydedilen son gelişmeler ile Avrupa Birliği'nin sözkonusu ülkelerle ilgili düşüncelerine yer verilecektir. Avrupa Birliği'nin Ortak Dış Ticaret Politikası çerçevesinde oluşturduğu ilişkiler ve bu politikanın hukuki temeli ile Türkiye'nin Avrupa Birliği Ortak Dış Ticaret Politikasına Uyumu tezin birinci bölümünde ele alınan diğer başlıklardır.Bu genel bakış açısı altında ikinci bölümde Avrupa Birliği ile Orta ve Doğu Avrupa Ülkeleri arasındaki ilişkiler, başladığı başka bir değişle yoğunlaştığı 1989 yılından itibaren ele alınacak, günümüzde gelinen son aşamada ilişkilerin seyri incelenecek, bu kapsamda anılan ülkelere yönelik yardım programları ele alınacak, anılan ülkelerle akdedilen Avrupa Anlaşmaları'na değinilerek bu anlaşmaların özelliklerinden ve ilk olan Macaristan ile imzalanan ve diğer ülkelerle yapılan anlaşmalara örnek teşlik eden anlaşma Ek'te detaylı şekilde yer verilecektir. Avrupa Birliği ile Orta ve Doğu Avrupa Ülkeleri arasındaki ilişkiler, bu ülkelerin önemli birer rakip olmaları ve Avrupa Birliği'nin tam üyesi olmaları konusundaki son gelişmeler de dikkate alınarak Türkiye açısından değerlendirilmesine yer verilecektir. Ayrıca Türkiye'nin AB'nin Ortak Dış Ticaret Politikasına uyum kapsamında, üçüncü ülkelerle görüşmelere başlamış ve Macaristan ve İsrail ile serbest ticaret anlaşmalarını imzalamıştır. 130 more...

221