Search

Natural resources for food production, such as land, phosphate rock and fossil energy, are scarce. Despite their scarcity, these resources are currently inefficiently used in the food system. The objective of this thesis was to understand the combined effects of technical and consumption strategies, to reduce the use of natural resources in a food system. To this end, we first reviewed 12 life cycle assessments studies that explored various diets. We concluded that the ‘daily’ or ‘yearly’ diets instead of meals should be used to compare environmental impacts of diets. We also found that accounting for nutritional quality of the diets hardly affected our comparison of environmental impacts of diets varying in % of animal-source food. We then explored the minimum requirements of land, phosphorus (P) and energy independently to feed a human population with diets varying from 0% protein from animals (PA) (i.e. a vegan diet) to diets containing 80% PA, using an integrated food systems approach. Our material and nutrient flow model was a conceptual representation of a food system that was parameterised with crop and animal production data from the Netherlands. We assumed that there was no import and export of food and feed. While the Dutch food system is not representative of all food systems in the world, sensitivity analyses demonstrated that the principles deduced from our model results also hold for other food systems. Results indicated that land is used most efficiently if people consume ca. 12% of PA, especially from milk. The role of animals in such a land-based diet is to convert co-products from crop production and the human food industry, otherwise not used within the food system, into milk and meat. The optimal %PA in the human diet depends on population size and the relative share of land unsuitable for crop production. Recycling of human excreta showed most potential in reducing P waste, followed by prevention and finally recycling of agricultural waste. Fully recycling P reduces mineral P input by 90%. The optimal amount of animal protein in the diet depended on whether or not P waste from animal products was fully prevented or recycled: if it was fully prevented or recycled, then a small amount of animal protein in the human diet resulted in the most sustainable use of P, but if it was not fully prevented or recycled, then the most sustainable use of P results from a complete absence of animal protein in the human diet. In situations with anaerobic digestion and/or waste prevention, energy input continuously increased with increasing %PA, whereas if none of these strategies were applied, energy input was minimised at about 15% PA. Account must be taken of combined effects of technical and consumption strategies to reduce the use of natural resources in food systems. It requires efforts from all actors to develop a food system that is able to supply the global population with safe and healthy food within environmental limits.&nbsp

Using the Job Demands-Resources model literature and the life-span theory as scholarly frameworks, we examined the effects of job demands and job resources as mediators in the relationship between bundles of used HRM practices and employee outcomes. In addition, we tested for age differences in our research model. Findings confirmed the hypothesized original 2-factor structure representing maintenance and development HRM practices. Structural Equation Modeling analyses showed that the maintenance HRM bundle related directly and negatively to employee outcomes, without moderating effects of age. However, job resources appeared to mediate this relationship in a positive way as it also did for the development HRM bundle. Whereas this study showed the ‘driving power’ of the actual use of HRM bundles through job resources, regardless of the employee’s age, this study also suggests a ‘dark side’ of HRM. In particular, we found that development HRM bundles may also increase job demands, which, in turn, may result in lower levels of beneficial employee outcomes. These empirical outcomes demonstrate the strength of the driving power eliciting from job resources preceded by any HRM bundle. Moreover, this effect appears to apply to employees of all ages. Our moderated-mediation model appeared robust for several control variables. Overall, this study provides an extension of the well-known Job Demands-Resources model by including maintenance and development bundles of HRM practices used by employees that have a differential effect on job demands and job resources which in turn have an impact on employee outcomes.

Urban Agriculture magazine • number 32 • September 2017 49 www.ruaf.org High energy bills and litter on the streets caused a group of residents of the Wildeman neighbourhood in the district of Osdorp in Amsterdam to act. Expecting no solution from the municipality, they decided to take care of it themselves and tackled these two problems with one solution: using the technology of biodigestion to produce energy from municipal food waste - a perfect example of the urban food-waste-energy nexus.

Aanwezig bij Klimaattop Noord met stand ter vertegenwoordiging van het project BIO P2G: een uniek onderzoek naar biologische methaan uit overschotten.

Presentatie over het huidige gebruik en productie van energie in Nederland

Urban Agriculture magazine • number 32 • September 2017 49 www.ruaf.org High energy bills and litter on the streets caused a group of residents of the Wildeman neighbourhood in the district of Osdorp in Amsterdam to act. Expecting no solution from the municipality, they decided to take care of it themselves and tackled these two problems with one solution: using the technology of biodigestion to produce energy from municipal food waste - a perfect example of the urban food-waste-energy nexus.

Beetsterzwaag ligt in het coulissenlandschap van het Westerkwartier in Friesland, een landschap van weiden die worden omzoomd door houtwallen en elzensingels. Niet vreemd dus dat hier één van de eerste grotere houtgestookte energiecentrales van Nederland staat. Deze biomassa-installatie verwarmt water door houtsnippers te verbranden. Om het gehele jaar rond warmte te kunnen leven, heeft de energie-installatie vierhonderd kilometer houtwal en elzensingels nodig, die in een vijftienjarige rotatie afgezet worden.

The global potential to obtain clean energy from mixing river water with seawater is considerable. Reverse electrodialysis is a membrane-based technique for direct production of sustainable electricity from controlled mixing of river water and seawater. It has been investigated generally with a focus on obtained power, without taking care of the energy recovery. Optimizing the technology to power output only, would generally give a low energetic efficiency. In the present work, therefore, we emphasized the aspect of energy recovery. No fundamental obstacle exists to achieve an energy recovery of > 80%. This number was obtained with taking into account no more than the energetic losses for ionic transport. Regarding the feasibility, it was assumed to be a necessary but not sufficient condition that these internal losses are limited. The internal losses could be minimized by reducing the intermembrane distance, especially from the compartments filled with the low-conducting river water. It was found that a reduction from 0.5 to 0.2 mm indeed could be beneficial, although not to the expected extent. From an evaluation of the internal losses, it was supposed that besides the compartment thickness, also the geometry of the spacer affects the internal resistance.

2 ingezonden brieven, waarin het standpunt voor de teelt en het gebruik van biobrandstoffen wordt geplaatst tegenover een tegenstandpunt

Biodiesel, ethanol, plastics en heilzame stoffen. Wageningse onderzoekers brengen biomassa tot waarde voor de biobased economy

Door stimuleringsprogramma's voor duurzame energiebronnen en de aandacht voor milieuvriendelijke producten neemt de vraag naar biomassa als grondstof toe. Welke mogelijkheden biedt dit om bijproducten en afval onder die noemer af te zetten? Een inventarisatie

Onderzoekers in Wageningen werken aan brandstoffen voor voertuigen die hernieuwbaar zijn en tegelijk hetzelfde gemak kennen als benzine en diesel. In het BioSolar Cellsconsortium werken ze met technieken die geïnspireerd zijn op fotosynthese in planten. Van water wordt met zonlicht waterstof gemaakt. Met koolzuurgas en enzymen wordt dit gas omgezet in een vloeibare brandstof. Dat is makkelijker te transporteren dan waterstofgas. In plaats van benzine kan de automobilist dan straks klimaatneutrale zonnebrandstof tanken.

Capacitive energy extraction of the mixing process, also referred as Capacitive Mixing (CapMix), is a novel and promising technology that can convert salinity gradient power into electricity directly. This technology uses two porous activated carbon electrodes. The energy extraction is directly linked to the mixing process, while no emission of greenhouse gases and no thermal pollution occur. This emerging CapMix technology is still immature. In order to transform the proof-of-principle into a viable technology, many questions remain to be answered, not only in science (i.e. understanding what is happening), but also in technology (i.e. how to design and manufacture the system). In this thesis, the author investigated the optimized way to operate the system. Moreover, models were developed to understand the physical-chemical process; material including ion exchange membranes and activated carbon electrodes were evaluated; and the innovative cell design was made.

Capacitive energy extraction of the mixing process, also referred as Capacitive Mixing (CapMix), is a novel and promising technology that can convert salinity gradient power into electricity directly. This technology uses two porous activated carbon electrodes. The energy extraction is directly linked to the mixing process, while no emission of greenhouse gases and no thermal pollution occur. This emerging CapMix technology is still immature. In order to transform the proof-of-principle into a viable technology, many questions remain to be answered, not only in science (i.e. understanding what is happening), but also in technology (i.e. how to design and manufacture the system). In this thesis, the author investigated the optimized way to operate the system. Moreover, models were developed to understand the physical-chemical process; material including ion exchange membranes and activated carbon electrodes were evaluated; and the innovative cell design was made.

Besproken wordt "switch on", de winnende inzending van de ontwerp-prijsvraag levende energie

Dit onderzoek bestudeert de sterke en zwakke punten van de toepassing van publiek-private partnerschappen om duurzaamheid en het concurrentievermogen van de Nederlandse landbouwsector te bevorderen. In de twee cases Duurzame (intensieve) veehouderij en Kas als Energiebron is het middel van PPS vooral ingezet om systeeminnovatie richting duurzame landbouw te stimuleren, terwijl in de andere twee cases (Uitgangsmaterialen en Food & Nutrition) PPS werd ingezet om het Nederlandse kennissysteem en innovatiekracht bij bedrijven te versterken

Dit onderzoek bestudeert de sterke en zwakke punten van de toepassing van publiek-private partnerschappen om duurzaamheid en het concurrentievermogen van de Nederlandse landbouwsector te bevorderen. In de twee cases Duurzame (intensieve) veehouderij en Kas als Energiebron is het middel van PPS vooral ingezet om systeeminnovatie richting duurzame landbouw te stimuleren, terwijl in de andere twee cases (Uitgangsmaterialen en Food & Nutrition) PPS werd ingezet om het Nederlandse kennissysteem en innovatiekracht bij bedrijven te versterken

Denkend aan het opraken van de fossiele brandstoffen, wordt de noodzaak om naar hernieuwbare alternatieven te kijken alleen maar groter. Zon, wind, water en biomassa zijn al hernieuwbare bronnen die actueel gebruikt worden. Maar voor zonne-, wind- en waterenergie beperkt die discontinue aanwezigheid de verdere ontwikkeling en wordt de noodzaak voor elektriciteitsopslag benadrukt. Een andere technologie voor hernieuwbare elektriciteitsopwekking is de microbiële brandstofcel (MFC). In een MFC worden de organische bestanddelen van het afvalwater rechtstreeks in elektrische energie omgezet. MFCs zijn een opkomende technologie van de afgelopen 10 jaar en vele onderzoekers hebben onderzoek gedaan naar de verbetering van de stroomdichtheid en het vermogen. De continue verwerking van het afvalwater vraagt om opslag van het afvalwater of om opslag van de geproduceerde elektriciteit. Opslag van de elektriciteit kan bewerkstelligd worden door het combineren van een MFC met een condensator.

Een wereldprimeur voor Nederland: 26 november 2014 opende koning Willem-Alexander op de Afsluitdijk de eerste proefinstallatie voor ‘blauwe energie’. Hier wordt energie opgewekt door contact tussen zout en zoet water. Wageningse wetenschappers stonden aan de wieg van de nieuwe energievorm.

Denkend aan het opraken van de fossiele brandstoffen, wordt de noodzaak om naar hernieuwbare alternatieven te kijken alleen maar groter. Zon, wind, water en biomassa zijn al hernieuwbare bronnen die actueel gebruikt worden. Maar voor zonne-, wind- en waterenergie beperkt die discontinue aanwezigheid de verdere ontwikkeling en wordt de noodzaak voor elektriciteitsopslag benadrukt. Een andere technologie voor hernieuwbare elektriciteitsopwekking is de microbiële brandstofcel (MFC). In een MFC worden de organische bestanddelen van het afvalwater rechtstreeks in elektrische energie omgezet. MFCs zijn een opkomende technologie van de afgelopen 10 jaar en vele onderzoekers hebben onderzoek gedaan naar de verbetering van de stroomdichtheid en het vermogen. De continue verwerking van het afvalwater vraagt om opslag van het afvalwater of om opslag van de geproduceerde elektriciteit. Opslag van de elektriciteit kan bewerkstelligd worden door het combineren van een MFC met een condensator.

This thesis introduces the principle of Capacitive energy extraction based on Donnan Potential (CDP) to exploit salinity gradients. It also shows the fundamental characterization and improvements of CDP. An alternative application of this technology aimed at thermal gradients was tested. Chapter 2 introduces the principle and initial tests. The entropy increase of mixing two solutions of different salt concentrations can be harnessed to generate electrical energy. Worldwide, the potential of this resource, the controlled mixing of river and seawater, is enormous, but existing conversion technologies are still complex and expensive. Here we present a small-scale device that directly generates electrical power from the sequential flow of fresh and saline water, without the need of auxiliary processes or converters. The device consists of a sandwich of porous “supercapacitor” electrodes, ion-exchange membranes, and a spacer and can be further miniaturized or scaled-out. Our results demonstrate that alternating the flow of saline and fresh water through a capacitive cell allows direct autogeneration of voltage and current and consequently leads to power generation. Theoretical calculations aid in providing directions for further optimization of the properties of membranes and electrodes. In Chapter 3, traditional electrochemical techniques (galvanostatic charge–discharge and cyclic voltammetry) were used to investigate intrinsic properties of this open system. This study demonstrates the feasibility to characterize the capacitive behavior of the cell in low concentration (0.5 M). Presence of membranes, as well as the possibility of having the electrolyte flowing through the cell was investigated. In the studied cell, the presence of membranes showed a limitation by the anion exchange membrane at low current densities but no effect at high current densities. The flow rate did not influence the capacitance of the system either. Chapter 4uses again a stack of eight cells coupled in parallel to investigate the viability of this technology. An average power density of 0.055W/m2was obtained during the peak of the different cycles, though reasonable optimization suggests an expectation of 0.26W/m2at 6.2 A/m2. It was found that 83 ± 8% of the theoretical driving potential was obtained during the operating process. By studying the polarization curves during charging and discharging cycles, it was found that optimizing the feed fluid flow is currently among the most beneficial paths to make CDP a viable salinity difference power source. Another parallel route for increasing the efficiency is lowering the internal ohmic resistances of the cell by design modifications. A modification is proposed in Chapter 5, approaching the electrodes geometry that has a relevant impact on internal resistance and overall performance in CDP. In this work, we present the first effort to use wire-shaped electrodes and its suitability for improving CDP. Analytical evaluation and electrical measurements confirm a strong nonlinear decrease in internal resistance for distances between electrodes smaller than 3 mm. We also demonstrate that we get more power per material invested when compared to traditional flat plate designs. These findings show the advantages of this design for further development of CDP into a mature technology. Alternatively, in Chapter 6, we present a new principle for producing electricity from low temperature differences by using an affordable assembly combining ion exchange membranes and supercapacitor carbon electrodes. Our proposed design involves two isolated salty solutions, with equal concentration but different temperatures. The operation consists of an alternately and cyclic exposure of the electrodes to these electrolytes. This difference in temperature generates a thermomembrane potential that acts as a driving force for ionic adsorption/desorption cycles on the electrodes. Our simple system is interesting for exploiting the potential of low temperature waste heat. When two volumes with equal concentration have different temperatures, it is possible to immerse a pair of electrodes (anode and cathode) into the low temperature one and have ion adsorption. An electric current is then generated in the external circuit to achieve electro neutrality. After saturation, the same electrodes are immersed in the high T volume and then ions desorb from the electrodes and are released to the volume, leading to a reverse electric current in the external circuit compared to the first step. These experiments prove the principle and the direct dependence of the temperature gradient for energy extraction. Finally, Chapter 7discusses the internal energy losses identified and faced throughout this thesis. We summarize the solutions encountered for the major contributions hindering the CDP performance and give suggestions to further develop the technology.

In the near future the appearance and spatial organization of urban and rural landscapes will be strongly influenced by the generation of renewable energy. One of the critical tasks will be the re-integration of these sustainable energy landscapes into the existing environment—which people value and want to preserve—in a socially fair, environmentally sound, and economically feasible manner. Accordingly, Sustainable Energy Landscapes: Designing, Planning, and Development focuses on the municipal and regional scale, where energy-conscious interventions are effective, and stakeholders can participate actively in the transition process. This book presents state-of-the-art knowledge in the exciting new field of sustainable energy landscapes. It bridges the gap between theory and fundamental research on the one hand, and practice and education on the other. The chapters—written by experts in their fields—present a selection of interdisciplinary, cutting-edge projects from across the world, illustrating the inspiring challenge of developing sustainable energy landscapes. They include unique case studies from Germany, Taiwan, the United Kingdom, Canada, Denmark, Austria, Italy, and the United States. The editors and team of contributing authors aim to inspire readers, providing a comprehensive overview of sustainable energy landscapes, including principles, concepts, theories, and examples. The book describes various methods, such as energy potential mapping and heat mapping, multicriteria decision analysis, energy landscape visualization, and employing exergy and carbon models. It addresses how to quantify the impact of energy transition both on landscape quality and energy economy, issues of growing importance. The text infuses readers with enthusiasm to promote further research and action toward the important goal of building energy landscapes for a sustainable future.

Binnen de Europese Unie worden afspraken gemaakt omtrent het energiegebruik in de verschillende landen. Aan deze afspraken liggen afspraken uit het Kyoto-verdrag ten grondslag. Het Planbureau voor de Leefomgeving concludeerde dat het beleid rond de vermindering van de uitstoot van CO2 gedomineerd wordt door een nationale benadering terwijl gezamenlijke aanpak over landsgrenzen heen relatief weinig aandacht krijgt. Dit is dan ook een aanleiding om in deze studie te focussen op de aanpak binnen de verschillende landen. Het Ministerie van Economische Zaken had de wens om vooral te kijken naar landen die koploper zijn in het energiebeleid en enigszins vergelijkbaar zijn met Nederland. Er is gekozen het energiebeleid in beeld te brengen voor de vijf landen die in vergelijking met het aandeel energie uit hernieuwbare bronnen in 2005, de meest vooruitstrevende de bindende streefcijfers voor 2020 hebben. Dit zijn Verenigd Koninkrijk (+13,7%), Denemarken (+13,0%), Ierland (+12,9%), Frankrijk (+12,7%) en Duitsland (+12,2%).

Het topsectorenbeleid is gericht op samenwerking tussen bedrijven, kennisinstellingen en overheid binnen negen topsectoren. Deze notitie geeft de resultaten weer van een verkenning naar de effecten van het topsectorenbeleid energie en biobased economy op de fysieke leefomgeving. Op basis van de innovatiecontracten en gesprekken is de belangrijkste conclusie dat het topsectorenbeleid voornamelijk gericht is op technologische innovaties, maar deze innovaties hebben wel als doel het bevorderen van energie en biobased toepassingen. Deze ontwikkelingen hebben enorme gevolgen voor de fysieke leefomgeving en het beleid dat die ontwikkelingen ondersteunt indirect ook. Het gaat dan zowel om rode, groene en grijze aspecten van de fysieke leefomgeving. Deze notitie gaat ook in op specifieke effecten voor Mainport Rotterdam en Energy Valley. De innovatiecontracten hebben geen ruimtelijke en regionale vertaling, waardoor het lastig is effecten en eventueel kansen en bedreigingen voor Mainport Rotterdam en Energy Valley in te schatten op basis van de innovatiecontracten.

In the near future the appearance and spatial organization of urban and rural landscapes will be strongly influenced by the generation of renewable energy. One of the critical tasks will be the re-integration of these sustainable energy landscapes into the existing environment—which people value and want to preserve—in a socially fair, environmentally sound, and economically feasible manner. Accordingly, Sustainable Energy Landscapes: Designing, Planning, and Development focuses on the municipal and regional scale, where energy-conscious interventions are effective, and stakeholders can participate actively in the transition process. This book presents state-of-the-art knowledge in the exciting new field of sustainable energy landscapes. It bridges the gap between theory and fundamental research on the one hand, and practice and education on the other. The chapters—written by experts in their fields—present a selection of interdisciplinary, cutting-edge projects from across the world, illustrating the inspiring challenge of developing sustainable energy landscapes. They include unique case studies from Germany, Taiwan, the United Kingdom, Canada, Denmark, Austria, Italy, and the United States. The editors and team of contributing authors aim to inspire readers, providing a comprehensive overview of sustainable energy landscapes, including principles, concepts, theories, and examples. The book describes various methods, such as energy potential mapping and heat mapping, multicriteria decision analysis, energy landscape visualization, and employing exergy and carbon models. It addresses how to quantify the impact of energy transition both on landscape quality and energy economy, issues of growing importance. The text infuses readers with enthusiasm to promote further research and action toward the important goal of building energy landscapes for a sustainable future.

Het topsectorenbeleid is gericht op samenwerking tussen bedrijven, kennisinstellingen en overheid binnen negen topsectoren. Deze notitie geeft de resultaten weer van een verkenning naar de effecten van het topsectorenbeleid energie en biobased economy op de fysieke leefomgeving. Op basis van de innovatiecontracten en gesprekken is de belangrijkste conclusie dat het topsectorenbeleid voornamelijk gericht is op technologische innovaties, maar deze innovaties hebben wel als doel het bevorderen van energie en biobased toepassingen. Deze ontwikkelingen hebben enorme gevolgen voor de fysieke leefomgeving en het beleid dat die ontwikkelingen ondersteunt indirect ook. Het gaat dan zowel om rode, groene en grijze aspecten van de fysieke leefomgeving. Deze notitie gaat ook in op specifieke effecten voor Mainport Rotterdam en Energy Valley. De innovatiecontracten hebben geen ruimtelijke en regionale vertaling, waardoor het lastig is effecten en eventueel kansen en bedreigingen voor Mainport Rotterdam en Energy Valley in te schatten op basis van de innovatiecontracten.

This thesis introduces the principle of Capacitive energy extraction based on Donnan Potential (CDP) to exploit salinity gradients. It also shows the fundamental characterization and improvements of CDP. An alternative application of this technology aimed at thermal gradients was tested. Chapter 2 introduces the principle and initial tests. The entropy increase of mixing two solutions of different salt concentrations can be harnessed to generate electrical energy. Worldwide, the potential of this resource, the controlled mixing of river and seawater, is enormous, but existing conversion technologies are still complex and expensive. Here we present a small-scale device that directly generates electrical power from the sequential flow of fresh and saline water, without the need of auxiliary processes or converters. The device consists of a sandwich of porous “supercapacitor” electrodes, ion-exchange membranes, and a spacer and can be further miniaturized or scaled-out. Our results demonstrate that alternating the flow of saline and fresh water through a capacitive cell allows direct autogeneration of voltage and current and consequently leads to power generation. Theoretical calculations aid in providing directions for further optimization of the properties of membranes and electrodes. In Chapter 3, traditional electrochemical techniques (galvanostatic charge–discharge and cyclic voltammetry) were used to investigate intrinsic properties of this open system. This study demonstrates the feasibility to characterize the capacitive behavior of the cell in low concentration (0.5 M). Presence of membranes, as well as the possibility of having the electrolyte flowing through the cell was investigated. In the studied cell, the presence of membranes showed a limitation by the anion exchange membrane at low current densities but no effect at high current densities. The flow rate did not influence the capacitance of the system either. Chapter 4uses again a stack of eight cells coupled in parallel to investigate the viability of this technology. An average power density of 0.055W/m2was obtained during the peak of the different cycles, though reasonable optimization suggests an expectation of 0.26W/m2at 6.2 A/m2. It was found that 83 ± 8% of the theoretical driving potential was obtained during the operating process. By studying the polarization curves during charging and discharging cycles, it was found that optimizing the feed fluid flow is currently among the most beneficial paths to make CDP a viable salinity difference power source. Another parallel route for increasing the efficiency is lowering the internal ohmic resistances of the cell by design modifications. A modification is proposed in Chapter 5, approaching the electrodes geometry that has a relevant impact on internal resistance and overall performance in CDP. In this work, we present the first effort to use wire-shaped electrodes and its suitability for improving CDP. Analytical evaluation and electrical measurements confirm a strong nonlinear decrease in internal resistance for distances between electrodes smaller than 3 mm. We also demonstrate that we get more power per material invested when compared to traditional flat plate designs. These findings show the advantages of this design for further development of CDP into a mature technology. Alternatively, in Chapter 6, we present a new principle for producing electricity from low temperature differences by using an affordable assembly combining ion exchange membranes and supercapacitor carbon electrodes. Our proposed design involves two isolated salty solutions, with equal concentration but different temperatures. The operation consists of an alternately and cyclic exposure of the electrodes to these electrolytes. This difference in temperature generates a thermomembrane potential that acts as a driving force for ionic adsorption/desorption cycles on the electrodes. Our simple system is interesting for exploiting the potential of low temperature waste heat. When two volumes with equal concentration have different temperatures, it is possible to immerse a pair of electrodes (anode and cathode) into the low temperature one and have ion adsorption. An electric current is then generated in the external circuit to achieve electro neutrality. After saturation, the same electrodes are immersed in the high T volume and then ions desorb from the electrodes and are released to the volume, leading to a reverse electric current in the external circuit compared to the first step. These experiments prove the principle and the direct dependence of the temperature gradient for energy extraction. Finally, Chapter 7discusses the internal energy losses identified and faced throughout this thesis. We summarize the solutions encountered for the major contributions hindering the CDP performance and give suggestions to further develop the technology.

Op varkensbedrijven is er een grote spreiding in energiegebruik. Dit wordt veroorzaakt door verschil in management en verschil in bedrijfsuitrusting. Er zijn er in de varkenshouderij veel mogelijkheden om duurzame energie toe te passen.

Naast zonne-energie, windkracht en bodemwarmte is ook biomassa een duurzame energiebron. Bijvoorbeeld de verbranding van hout in een houtkachel. In de praktijk blijkt dat houtkachels goed bevallen op landbouwbedrijven. Ook vergisters kunnen voor de bloembollensector interessant zijn. PPO zette de methodes op een rij en bekeek de kosten en baten.

Hoe ziet een omgeving eruit als er zo efficiënt mogelijk met energie wordt omgesprongen? Sven Stremke kan het je zeggen. Hij onwerpt duurzame energielandschappen.

Energieproducent Eneco wil al haar klanten duurzaam opgewekte energie kunnen gaan leveren. Samen met Wageningen UR werkt de energieleverancier in het project Acrres aan technieken om dat te bereiken.

Met name de niet energie gerelateerde onderdelen van de Biobased Economy nemen in de komende jaren naar verwachting een grote vlucht. Dit legt een druk op het gebruik van biomassastromen voor bio-energie.Een te radicale transitie waarbij de aandacht voor bio-energie zou verslappen, heeft potentieel negatieve gevolgen voor de introductiesnelheid van nieuwe Biobased Economy toepassingen. In deze analyse wordt geargumenteerd dat de bio-energie sector juist een belangrijke rol kan spelen in de transitie naar de bredere Biobased Economy, o.a. bij het in stand houden, ontwikkelen en uitbouwen van biomassaketens en bij het verwerken van biomassareststromen.

In juni 2010 is voor de Agenda voor de Veenkoloniën het project Hotspot Veenkoloniën van start gegaan. Binnen dit project is het hoge ambitieniveau gesteld om als regio meer koolstofdioxide vast te leggen dan er uitgestoten wordt. Hiermee zal het gebied een bijzonder grote bijdrage gaan leveren in het tegengaan van klimaatveranderingen. Voor de Hotspot Veenkoloniën zijn diverse deelprojecten uitgeschreven om vanuit verschillende disciplines en mogelijkheden aan deze doelstelling bij te dragen. In dit rapport is een drietal van deze deelprojecten opgenomen: de netwerkanalyse, de energiepotentiestudie en een integrale energievisie. De ruimtelijke bouwstenen van de eerste twee projecten vormen de input voor het ruimtelijke structuurbeeld. Deze integrale energievisie omvat een duurzame energievisie waarin ook rekening is gehouden met de uitkomsten van andere deelstudies.

In 2008 is op initiatief van de provincie Flevoland het Innovatienetwerk Duurzame EnErgie opgericht. Doel van dit netwerk is de glastuinders in de Noordoostpolder en de Koekoekspolder via discussies en bedrijfsbezoeken binnen het netwerk, een beter inzicht en begrip van de achtergronden van nieuwe en duurzame energiesystemen te geven. Verwacht wordt dat hierdoor deze systemen eerder en beter onderbouwd toegepast gaan worden. In een tiental bijeenkomsten in 2009 en 2010 zijn de volgende onderwerpen uit het energie transitie traject van Kas als energiebron aan de orde geweest; Aardwarmte, Warmte koude opslag, benutting laagwaardige warmte, houtstook, biovergisting, Ontvochtigen via “Het Nieuwe Telen”, alternatieve vormen van CO2, Alternatieve voor CO2 voorziening. Onder leiding van een procesbegeleider is gekeken naar het achterliggende principe, het gewenste en het gerealiseerde resultaat. De voorlopers en de ontvangende ondernemers zijn de brengers van nieuwe ideeën, die door de volgers kritisch bekeken worden. Hierin werd met deelnemer gekeken naar de kansen en knelpunten en risico’s bij toepassing op het eigen bedrijf. Met als resultaat meer inzicht en begrip van het systeem.

De kas als energiebron krijgt een nieuwe dimensie. Niet alleen uit het kassyteem maar ook uit het substraat is energie te winnen. Speciale bacteriën die van worteluitscheidingen leven, maken stroom. Deze uitvinding is gedaan door Wageningen UR. Momenteel staan er komkommers in de proefkas in Bleiswijk.

De toekomst van de Nederlandse glastuinbouw ligt in energiebesparing en -productie. Want de glastuinbouw moet los gaan komen van fossiele brandstoffen. Dat concludeerden onderzoekers enkele jaren geleden in kennisbasisonderzoek. Ze lieten ook zien hoe kassen elektriciteit konden gaan leveren. In het programma Kas als Energiebron worden nu vervolgresultaten geboekt.

In dit rapport wordt een overzicht gegeven van duurzame energietechnieken die op bloembollenbedrijven toegepast kunnen worden. De volgende technieken zijn onderzocht: zonnepanelen, windenergie, zonnedak, warmtepomp, geothermie, warmtekrachtkoppeling en houtkachel.

Met name de niet energie gerelateerde onderdelen van de Biobased Economy nemen in de komende jaren naar verwachting een grote vlucht. Dit legt een druk op het gebruik van biomassastromen voor bio-energie.Een te radicale transitie waarbij de aandacht voor bio-energie zou verslappen, heeft potentieel negatieve gevolgen voor de introductiesnelheid van nieuwe Biobased Economy toepassingen. In deze analyse wordt geargumenteerd dat de bio-energie sector juist een belangrijke rol kan spelen in de transitie naar de bredere Biobased Economy, o.a. bij het in stand houden, ontwikkelen en uitbouwen van biomassaketens en bij het verwerken van biomassareststromen.

Dit rapport geeft een overzicht van beschikbare duurzame energiebronnen en technieken waarmee decentraal energie kan worden opgewekt in de bloembollensector. Door de verwachte stijging van de gas en elektriciteitsprijzen uit te zetten tegen de verwachte prijsdaling van de nieuwe, duurzame technologieën, is een schatting gemaakt van het jaar waarin deze technieken financieel aantrekkelijk worden voor bloembollenbedrijven. Hierbij is rekening gehouden met verschillende groeiscenario’s en het wel/niet verkrijgen van subsidie.

Nederland heeft veel bermen. Het gemaaide gras kan middels vergisting of compostering worden gebruikt als biogas. Maar er moeten nog wel wat praktische problemen worden opgelost.

In juni 2010 is voor de Agenda voor de Veenkoloniën het project Hotspot Veenkoloniën van start gegaan. Binnen dit project is het hoge ambitieniveau gesteld om als regio meer koolstofdioxide vast te leggen dan er uitgestoten wordt. Hiermee zal het gebied een bijzonder grote bijdrage gaan leveren in het tegengaan van klimaatveranderingen. Voor de Hotspot Veenkoloniën zijn diverse deelprojecten uitgeschreven om vanuit verschillende disciplines en mogelijkheden aan deze doelstelling bij te dragen. In dit rapport is een drietal van deze deelprojecten opgenomen: de netwerkanalyse, de energiepotentiestudie en een integrale energievisie. De ruimtelijke bouwstenen van de eerste twee projecten vormen de input voor het ruimtelijke structuurbeeld. Deze integrale energievisie omvat een duurzame energievisie waarin ook rekening is gehouden met de uitkomsten van andere deelstudies.

In dit rapport wordt een overzicht gegeven van duurzame energietechnieken die op bloembollenbedrijven toegepast kunnen worden. De volgende technieken zijn onderzocht: zonnepanelen, windenergie, zonnedak, warmtepomp, geothermie, warmtekrachtkoppeling en houtkachel.

De toekomst van de Nederlandse glastuinbouw ligt in energiebesparing en -productie. Want de glastuinbouw moet los gaan komen van fossiele brandstoffen. Dat concludeerden onderzoekers enkele jaren geleden in kennisbasisonderzoek. Ze lieten ook zien hoe kassen elektriciteit konden gaan leveren. In het programma Kas als Energiebron worden nu vervolgresultaten geboekt.

Energieproducent Eneco wil al haar klanten duurzaam opgewekte energie kunnen gaan leveren. Samen met Wageningen UR werkt de energieleverancier in het project Acrres aan technieken om dat te bereiken.

Dit rapport geeft een overzicht van beschikbare duurzame energiebronnen en technieken waarmee decentraal energie kan worden opgewekt in de bloembollensector. Door de verwachte stijging van de gas en elektriciteitsprijzen uit te zetten tegen de verwachte prijsdaling van de nieuwe, duurzame technologieën, is een schatting gemaakt van het jaar waarin deze technieken financieel aantrekkelijk worden voor bloembollenbedrijven. Hierbij is rekening gehouden met verschillende groeiscenario’s en het wel/niet verkrijgen van subsidie.

In 2008 is op initiatief van de provincie Flevoland het Innovatienetwerk Duurzame EnErgie opgericht. Doel van dit netwerk is de glastuinders in de Noordoostpolder en de Koekoekspolder via discussies en bedrijfsbezoeken binnen het netwerk, een beter inzicht en begrip van de achtergronden van nieuwe en duurzame energiesystemen te geven. Verwacht wordt dat hierdoor deze systemen eerder en beter onderbouwd toegepast gaan worden. In een tiental bijeenkomsten in 2009 en 2010 zijn de volgende onderwerpen uit het energie transitie traject van Kas als energiebron aan de orde geweest; Aardwarmte, Warmte koude opslag, benutting laagwaardige warmte, houtstook, biovergisting, Ontvochtigen via “Het Nieuwe Telen”, alternatieve vormen van CO2, Alternatieve voor CO2 voorziening. Onder leiding van een procesbegeleider is gekeken naar het achterliggende principe, het gewenste en het gerealiseerde resultaat. De voorlopers en de ontvangende ondernemers zijn de brengers van nieuwe ideeën, die door de volgers kritisch bekeken worden. Hierin werd met deelnemer gekeken naar de kansen en knelpunten en risico’s bij toepassing op het eigen bedrijf. Met als resultaat meer inzicht en begrip van het systeem.