Search

ÖZET Bu çalışmada Rize-Pazar Deresi Yağış Havzasında farklı arazi kullanım şekilleri altındaki toprakların bazı fiziksel, hidro-fiziksel ve kimyasal özellikleri ile aşınım eğilimlerinin nasıl değişim gösterdiği araştırılmıştır. Araştırma sahası, Türkiye'nin doğu Karadeniz bölgesinde ve Rize'nin 38 km. doğusundaki Pazar (Hemsin) deresi havzasıdır. Bu amaçla, araştırma sahasındaki üç farklı arazi kullanım şeklinde (Tarım, Orman ve Otlak) ve havzayı temsil edecek şekilde toprak profil yerleri belirlenmiştir. Orman alanlarında 36, otlaktan 19 ve tarımdan 20 adet olmak üzere toplam 75 adet profilden stürktür yapısı bozulmuş ve bozulmamış olmak üzere toplam 366 adet toprak örneği alınmıştır. Alman toprak örnekleri laboratuarda analize hazır hale getirildikten sonra, örnekler üzerinde: mekanik analiz (tekstür), toprak fraksiyonları, toprak suyu sabitleri, geçirgenlik, hacim ağırlığı, tane yoğunluğu, gözenek hacmi, ateşte kayıp, organik madde, pH ve aşınım eğilimleri gibi 20 toprak özelliği analiz edilmiştir. Toprak özelliklerinin arazi kullanım şekli, orman topraklarında yükselti kademelerine, bük tiplerine, bakıya, anakaya ve derinlik katmanlarına göre; otlak ve tarım topraklarında derinlik katmanlarına göre gösterdikleri değişimler varyans analizi, duncan testi, korelasyon ve regresyon analizi yöntemleriyle istatistiksel olarak karşılaştınlmıştır. Labararuvar analizleri ve istatistik değerlendirmeler sonucu belirlenen bazı sonuçlar özetle aşağıda verilmiştir. 1. Araştırma sahasında yer alan toprakların farklı özellikler kazanmasında rol oynayan en önemli etken arazi kullanım şeklindeki farklılıklardır. Aşınım eğilim indeksi değerlerine göre tüm havza topraklan aşınıma duyarlı bulunmuştur. 2. Organik madde miktarı % 0.556-5.804 arasında değişmektedir. En yüksek organik madde miktarına ` Dorukağacı + Kayın` bükleri altında gelişen orman üst topraklarında, en düşük organik madde miktarına tarım alt topraklarında rastlanmıştır. Geçirgenlik ortalama olarak 30.229-149.288 mm/saat arasındadır. En yüksek geçirgenlik değerine gölgeli bakılar altında gelişen orman üst topraklarında rastlanmıştır. Anahtar Kelimeler: Fiziksel, Hidro-Fiziksel Toprak Özellikleri, Arazi Kullanım Şekli ve Toprak Erodibilitesi. X SUMMARY Investigations on Soil Erodibility and Some Properties of The Soils Under Different Land Use Types in Pazar Creek Watershed Near, Rize. In this study, effects of different land use types on soil erodibility and some other soil properties in Pazar (Hemsin) watershed were studied. The study area, Pazar watershed creek is located in The East Blacksea region 38 kilometers fer away from Rize. For this purpose, soil samples were taken from three different land use types such as forestland, rangeland and cultivated land at different altitudes and physiographical conditions in such a way that they represent general conditions öf the watershed area. 75 soil profile were determined, 36 in forestland areas, 19 in rangeland and 20 in cultivated areas for the three different depth steps. Totafy 366 units destroyed and undestroyed soil samples were taken, and samples were prepared for analysis. As indicated below on each soil sample, twenty soil properties were measured. Mechanical analysis (texture), soil fractions smaller than 2 mm and greater than 2 mm., soil moisture constants, water holding capacity, permeability, bulk density, particle density, soil porosity, loss on ignition, organic matter, dispersion ratio, colloid/moisture equivalent ratio, erosion ratio and pH. On the data obtained concerning these properties statistical evaluations such as analysis of variance, Duncan's multiple range test, correlation and stepwise multiple regression analyses were performed. The results of laboratory tests and statistical analysis obtained can be summarized as follows: 1. Land use types has the major effect on variation of erodibilty and some properties of soils in the study area. According to three erodibilty index, all soils of watershed are sensitive to erosion. 2. The highest level of organic matter was determined under 'Ticea orientalis L.+ Fagus orientalis L.` mixed stands. The average permeability were changed between 30.229- 1 49.288 mm/saat. Key Words: Sou Properties, Land Use Types And Soil Erodibility. XI -1(,c. vOTSSWf Ö?RÜTÎM WJEOTJ3 206

ÖZET Bu çalışmada, Trabzon Limli Deresi Yağış Havzasında değişik yükseklik kademeleri (150-400, 401-650, 651-960m.) ve farklı bakılarda (Kuzey, Güney) korunganın yetiştirilmesi ve verim potansiyeli araştırılmıştır. Araştırma havzası, Türkiyenin Doğu Karadeniz bölgesinde, Trabzon'a 16 km. uzaklıktadır. Bu amaçla, 3 farklı yükseklik kademesi ve 2 farklı bakıda 8 adet deneme parseli oluşturulmuştur. Havzayı temsil edecek şekilde 24 adet toprak profili açılmış ve farklı derinlik kademelerinden (0-20 cm., 20-50 cm.) toprak örnekleri alınmıştır. Alınan bu toprak örnekleri üzerinde; tekstür, erozyon eğilimleri, nem sabitleri, geçirgenlik, hacım ağırlığı, dane yoğunluğu, gözenek hacmi, ateşte kayıp ve pH gibi 13 özellik belirlenmiştir. Topraklar bu özellikleri bakımından varyans analizi, Duncan testi ve korelasyon analizi yöntemleriyle istatistiki olarak kanlaştrnlmış, farklılıklar araştırılmıştır. Ekimden önce, parseller üzerindeki diri örtü uzaklaştırılmış ve her parselde 3 tekrarlı (toplam 24 adet) bloklar oluşturulmuştur. Blokların üzerinde 20 cm. genişliğinde, 150 cm. uzunluğunda, 40 cm. sıra aralığında yastıklar oluşturulmuştur. Ekimler 2.5-4 cm. derine, 15 Eylül 1995 tarihinde yapılmış ve dekara 8.5 kg. kabuklu tohum kullanılmıştır. Her ayın 15' inde bitki boyu ve bitki ile kaplı alan 40 x 40 cm2 boyutlarındaki quadrat ile ölçülmüş ve resimleri çekilmiştir. 28 Mayıs 1996 tarihinde çiçeklenme başlangıcında (%20-35) quadrat içindeki korunga toprak seviyesinden biçilmiş ve kağıt torbalarla laboratuvara götürülmüştür. Yeşil ot miktarı belirlendikten sonra bitkiler kurutma dolabında 70 °C de 24 saat kurutulmuştur. Daha sonra bitkiler tartılarak kuru ot miktarı belirlenmiştir. Yapılan laboratuvar analizleri ve istatistik değerlendirmelerden çıkarılan bazı özet sonuçlar şunlardır: Deneme parsellerinde I., II. ve III. yükseklik kademelerinde sırasıyla dekardaki ortalama yeşil ot 224.94, 207.21 ve 159.09 kg.; ortalama kök miktarı sırasıyla 24.05, 40.27 ve 15.52 kg. olarak bulunmuştur. Bakıya göre, dekardaki ortalama yeşil ot miktarı kuzey ve güney bakıda 210.93, 192.72 kg.; ortalama kök miktarı kuzey ve güney bakıda 29.97 ve 24.52 kg. olarak bulunmuştur. Anahtar Kelimeler: Korunga, Verim (Yeşil-kuru ot), kök miktarı, kül oranı, toprağın hidrofiziksel özellikleri. VI SUMMARY Investigations on Raising and Yield Potential of Sainfoin (Onobrychis viciifolia Scop.) in Kaynarca, Trabzon Creek Watershed. In this study, Raising and yield potential of sainfoin have investigated at different altitudes and exposures in Kaynarca. The study area, Kaynarca (Limli) which is 16 km. far away form Trabzon city center. For this purpose, 8 unit trial plots have determined at 3 different altitudes and 2 different exposures. 24 Soil profiles have dug and soil sample have taken from different depth steps such as 0-20, 20-50 cm. As indicated below thirteen properties have measured connected with soil samples: Texture, dispersion ratio, colloid / moisture equivalent ratio, erosion ratio, soil moisture constants, water holding capasity, permeability, bulk density, soil particle density, porosity, loss on ignition and pH. Measurements on the parameters have analyzed in stastically by using Analysis of Variance, Duncan' s Multiple Range Test. Differences and relations between the properties were examined. Before sowing, graund cover have removed on each plot and 3 repeated trial blocks ( totaly 24) have determined. Nursey beds in the range of 20 cm. width and 150 cm. lenght have made. Rowing space have arranged as 40 cm. between nursey beds of each block. 8.5 kg., skin sainfoin seed have sowed to a decaare ( 0.247 acre) into 2.5-4.0 cm. depth in September 1995. Plant lenght and bazal area have measured with quadrat (40x40cm., square) and their photographs have taken every month. On may 28, 1996, at the beginning of Morning ( % 20-40) sainfoin into quadrat has cut from soil. They have carried to laboratory with paper bag. Green grass weight have determined before drying procedure. They have dried at 70 °C 24 hours and dry plant weight have measured. As a result weightening of green grass have determined 224.94 and 207.21, 159.90 kg / da at the first, second and third altitude leves in respectively. Weightening of Root ratio have determined, 24.05, 40.27 and 15.52 kg / da. at the first, second and third leves altitude inrespectively. Green grass have measured 210.32, 192.72 kg / da. in northern exposure and southern exposure in respectively. Root ratio have measured 29.97, 24.52 kg / da. in northern and southern exposure in respectively. Key Words: Yield (Green-Dry weight), Root and ashes ratio of sainfoin {Onobrychis viciifolia Scop.), Hydrophysical properties of soil. VII 88

Bu çalışmada Artvin-Demirkent yöresinde zeytin yetiştiriciliği yapılan toprakların bazı fiziksel, hidro-fiziksel ve kimyasal özelliklerinin yükseltiye göre nasıl değişim gösterdiği araştırılmıştır.Araştırma sahası, Çoruh havzasında ve Artvin iline yaklaşık 80 km uzaklıktaki Demirkent yöresidir. Bu amaçla, araştırma sahasında iki farklı yükselti kademesinde her biri 4 tekrarlı 3'er adet deneme alanları alınmıştır. Araştırma parsellerinde rastgele seçilen yerlerde 24 adet toprak çukuru açılmış, 0-20 cm ve 20-40 cm derinliklerinden strüktür yapısı bozulmuş ve bozulmamış toprak örnekleri alınmıştır. Toprak özelliklerinin yükselti ve derinlik kademelerine göre gösterdikleri değişimler Independent Samples T-Testi ve korelasyon analizi yöntemleriyle istatistiksel olarak karşılaştırılmıştır.Labaratuvar analizleri ve istatistiki değerlendirmeler sonucu belirlenen bazı sonuçlar özetle aşağıda verilmiştir.?Su tutma kapasitesi ortalama olarak % 43.10- % 48.56, solma noktasındaki nem miktarı % 13.79-%19.78, faydalı su miktarı % 8.28-%14.17 arasında değişmektedir. En yüksek faydalı su miktarına I. Yükselti kademesindeki zeytin üst topraklarında rastlanmıştır.?Deneme parsellerindeki geçirgenlik yükselti kademelerine göre ortalama olarak sırasıyla 33.51 ve 90.12 mm/saat bulunmuştur. En yüksek geçirgenlik değeri I. yükselti kademesindeki üst topraklarda, en düşük geçirgenlik değeri II. yükselti kademesindeki alt topraklarda belirlenmiştir.?Organik madde miktarı % 4.92-7.31 arasında değişmektedir. En yüksek organik madde miktarına I. yükselti kademesindeki üst topraklarda, en düşük organik madde miktarı II. yükselti kademesindeki alt topraklarda rastlanmıştır.?Hacim ağırlığı 0.83-1.24 g/cm3 arasında değişmektedir. En düşük hacim ağırlığı I. yükselti kademesindeki üst topraklarda, en yüksek hacim ağırlığı değeri II. yükselti kademesindeki alt topraklarda belirlenmiştir.Anahtar Kelimeler: Demirkent, Olea europea L., pH, Organik Madde, Azot, Zeytin Verimi, Çoruh Nehri Havzası, Toprak Özellikleri In this study, some of the physical, hydro-physical and chemical soil properties of olive plantation were investigated in Demirkent, Artvin.The study area, Demirkent, is located within the Çoruh River Valley 80 kilometers away from Artvin city center. For this purpose, two experimental sites were established at two different altitude ranges; 360 ? 380m (1st range) and 480 m ? 520 m (2nd range). The experimental design at each site was a randomized complete block with four replications. The four disturbed and four undisturbed soil samples were randomly taken at a soil depth of 0-20 and 20-40 cm in each plot in the study area. Statistical analyses were performed by Independent Samples T-Test.The results of laboratory tests and statistical analysis obtained can be summarized as follows:?The mean water holding capacity was 43.10% and 48.56% for 1st and 2nd altitude range, respectively. The mean permanent wilting point was 13.79% and 9.78% while the mean plant available water was 8.28% and 14.17% for each altitude range, respectively. The highest plant available water was found at 0-20 cm soil depth in the first altitude.?The mean soil hydraulic conductivity was between 33.51-90.12 mmh-1. The highest soil hydraulic conductivity was found at 0-20 cm soil depth in the first altitude while the lowest soil hydraulic conductivity was found at 20-40 cm soil depth in the second altitude.?The mean soil organic matter was 4.92 and 7.31% for 1st and 2nd altitude sites. The highest soil organic matter was found at 0-20 cm soil depth in the first altitude while the lowest soil organic matter was found at 20-40 cm soil depth in the second altitude.?The mean soil bulk density was 0.83 gcm-3 and 1.24 gcm-3 for each altitude sites, respectively. The highest soil bulk density was found at 0-20 cm soil depth in the first altitude while the lowest soil bulk density was found at 20-40 cm soil depth in the second altitude.Key words: Demirkent, Olea europea L., pH, Organic matter, Nitrogen, Olive Yield, the Coruh River Watershed, Soil Properties 68