Search

Os atlas lingüísticos constitúen unha excelente fonte de datos para coñecer a distribución xeográfica das va-riedades e tamén o modo en que estas se interrelacionan, unha vez que rexistran nas súas cartas as variantes recorrentes en determinadas áreas asociadas a unha mesma variable. A pesar do valor destas obras e da riqueza da información que fornecen para a investigación nos distintos ámbitos da lingüística, deica agora son poucos aínda os traballos que as utilizaron para descubrir as relacións de contacto entre dominios lingüísticos. Entre as razóns que explican esta desconsideración están a dificultade para tratar datos en formato cartográfico e o simple descoñecemento do valor da información que albergan estas obras. Neste traballo preséntase unha análise exploratoria dun pequeno grupo de pre-guntas da sección de léxico dos cadernos do Atlas Lingüístico de la Península Ibérica (ALPI) pertencentes a unha área do noroeste peninsular que comprende distintos dominios lingüísticos romances. As variantes léxicas seleccionadas corresponden a dez conceptos asociados con denominacións de partes do corpo humano. Os resultados do estudo com-páranse e póñense en relación con algunhas investigacións previas que abordaron os límites dos dominios lingüísticos nesta zona da península. Ademais, dáse conta das similitudes e semellanzas na distribución das variantes de distintos niveis de análise xeolingüística e identifícanse algúns padróns de distribución de variantes léxicas Los atlas lingüísticos constituyen una excelente fuente documental para conocer la distribución geográfica de las variedades y también el modo en que éstas se interrelacionan, dado que registran en sus mapas las variantes asociadas a una misma variable en un área territorial. A pesar del valor de estas obras y de la riqueza de la información que facilitan para la investigación lingüística, son todavía pocos los trabajos que las utilizan para mostrar las relaciones de contacto entre dominios lingüísticos. Entre las razones que explican esta desconsideración figuran la dificultad para tratar datos en formato cartográfico y el simple desconocimiento del valor de la información que albergan los atlas lin-güísticos. En este trabajo se presenta un análisis exploratorio de un pequeño grupo de preguntas de la sección de léxico de los cuadernos del Atlas Lingüístico de la Península Ibérica (ALPI) correspondientes a un área del noroeste peninsu-lar que comprende distintos dominios lingüísticos romances. Las variantes léxicas seleccionadas corresponden a diez conceptos relacionados con denominaciones de partes del cuerpo humano. Los resultados del estudio de las variantes lingüísticas se confrontan y se ponen en relación con algunas investigaciones previas que han abordado los límites de los dominios lingüísticos en esta zona peninsular. Además, se destacan las similitudes y diferencias en la distribución de las variantes de distintos niveles de análisis geolingüístico y se identifican algunos patrones de organización territorial de las variantes léxicas. Language atlases are an excellent source of data about the geographical distribution of language varieties and how they interact, once they have mapped recurring variants in different areas associated with the same variable. Des-pite the value of such works and the wealth of information they provide to researchers in a range of linguistic subdisci-plines, few studies have made use of them to explore contact between linguistic domains. Two reasons for this are the difficulty of processing cartographic data and a lack of awareness of the valuable information that such materials con-tain. This paper presents the results of an exploratory analysis of a small set of items in the lexical section of the part ofthe Atlas Lingüístico de la Península Ibérica (ALPI) that covers the northeast of the Iberian Peninsula, where se-veral distinct Romance languages coincide. The selected lexical variants have to do with ten concepts involving parts of the human body. The results of an analysis of the linguistic variants are compared and related to previous studies of the borders between the language areas cove-red, in order to chart similarities and correspondences in the distribution of variants at different levels of geolin-guistic analysis and to identify the distribution patterns of variants O traballo é un resultado parcial dos proxectos “Contacto e cambio lingüístico en galego”, financiado polo Ministerio de Economía y Competitividad (FFI2015-65208-P) e o Fondo Europeo de Desenvolvemento Rexional (FEDER, marco financeiro plurianual 2014‐2020), e “Variación y cambio en los dominios gallego y portugués en el siglo XX: análisis del habla rural a partir de materiales geo-lingüísticos” (financiado por MCIU/AEI/FEDER, UE; PGC2018-095077-B-C44) SI

This study examines the sibilant fricatives produced by seventeen Galician and twenty-two Portuguese speakers. Galician and Portuguese are closely related languages that present important continuities, although it is in their phonological and phonetic systems that they diverge most obviously. By means of the analysis of spectra and spectral moments, chiefly the spectral mean, postalveolar sibilants and front (alveolar or alveolo-dental) sibilants are differentiated in both Galician and Portuguese. Much variation has been found in front sibilant realizations among speakers and even between different realizations by the same speaker. This variation is especially striking among male Galician speakers, where it was possible to distinguish three different articulations, identified here as an apico-aveolar [s̺], a lamino-alveolar [s], and a lamino-dental [s̪] sibilant. The research results point to a loss of phonetic diversity on the Portuguese side of the political border, while in Galicia it is better preserved, although it is losing ground This paper was written within the project “Cambio lingüístico no galego actual”, funded by the Ministry of Economy and Competitivity of the Spanish Government (FFI2012-33845), and within the Tecnoloxías e Análise dos Datos Lingüísticos network, funded by the Xunta de Galicia (R2014/007)

The essential objective of dialectology, and especially geolinguistics, is the study of spatial linguistic variation, special relevance being given to the presentation of results through cartographic representations. The methods of geolinguistic data analysis focused for a long period on the description and evaluation of phenomena conventionally regarded as particularly relevant, either in isolated or in group cases, and the latter only when the discovery of the existence of limits between varieties was straightforward. The application of quantitative methods to geolinguistic studies began at the start of the 1970s and experienced a spectacular impulse over the last two decades. The development of new computer-based tools and the recognition that dialectal variation could not be reduced to simple characterizations encouraged researchers to employ new research methods, with which it was possible to understand in greater detail the patterns which function in geolinguistic variation. This present study seeks to provide an overview of the principal analytical techniques and representation of geolinguistic information developed during in recent years. Moreover, it intends to demonstrate, on the basis of some examples of application, the interest of these new methodologies and their usefulness for a better understanding of the spatial variety of languages. A dialectoloxía, e de xeito especial a xeolingüística, ten como obxectivo esencial o estudo da variación lingüística espacial, dándolle unha especial relevancia á presentación de resultados por medio de representacións cartográficas. Os métodos de análise de datos xeolingüísticos centráronse durante moito tempo na descrición e análise de fenómenos considerados por convención especialmente relevantes, ben illadamente ou ben de xeito agrupado, e isto último só cando resultaba doado descubrir a existencia de límites entre variedades. A aplicación de métodos cuantitativos ó estudo xeolingüístico iniciouse a comezos dos anos setenta e coñeceu un espectacular impulso nas dúas últimas décadas. O desenvolvemento de novas ferramentas informáticas e o recoñecemento de que a variación dialectal non podía ser reducida a caracterizacións simples animou os investigadores á utilización de novos métodos de investigación, cos que foi posible coñecer máis en profundidade os padróns que funcionan na variación xeolingüística. Esta contribución pretende facer un repaso das principais técnicas de análise e representación de información xeolingüística desenvolvidas nos últimos anos. Ademais, búscase demostrar, a partir dalgúns exemplos de aplicación, o interese destas novas metodoloxías e a súa utilidade para un mellor coñecemento da variación espacial das linguas. SI