Search

Amaç: Canlıdan karaciğer transplantasyonu olan alıcıların bilgi gereksinimlerini açıklamak ve Roy Uyum Modeline göre temellendirilen hemşirelik girişimlerinin hastaların anksiyete, depresyon ve yaşam kalitesine etkisini incelemektir. Yöntem: Araştırma, nitel ve kontrol gruplu yarı deneysel tipte olmak üzere iki bölümden oluşmaktadır. Nitel araştırmada canlıdan karaciğer transplantasyonu olan (n=16) alıcılarla yarı yapılandırılmış görüşme formu kullanılarak derinlemesine görüşme yapılmıştır. Yarı deneysel aşamada ise kontrol (n=31) ve girişim (n=30) olmak üzere 61 karaciğer transplantasyonu olan hastadan girişim öncesi (baseline), taburculuk sonrası birinci ve üçüncü ayda olmak üzere veriler toplanmıştır. Verilerin toplanmasında Hasta Tanıtıcı ve Klinik Özellikler Formu, Hastane Anksiyete ve Depresyon Ölçeği ile SF 36 Yaşam Kalitesi Ölçeği kullanılmıştır. Verilerin değerlendirilmesinde tanımlayıcı istatistiklerden sayı, yüzde, ortalama, standart sapma, ki kare, t testi ve tekrarlı ölçümlerde iki faktörlü varyans analizi kullanılmıştır.Bulgular: Nitel araştırmada, alıcıların bilgi gereksinimleri, transplantasyon öncesi ve transplantasyon sonrası bilgi gereksinimi olmak üzere iki ana temadan oluşmuştur. Transplantasyon öncesi bilgi gereksinimi ana teması üç alt tema, transplantasyon sonrası bilgi gereksinimi ana teması ise dört alt temadan oluşmuştur. Yarı deneysel araştırmada da; Roy Uyum Modeline göre temellendirilen hemşirelik girişimlerinin (interaktif eğitim CD'si ve rehberi ile verilen eğitim, bireysel danışmanlık), hastaların anksiyete ve depresyon düzeylerini azalttığı ve yaşam kalitelerini olumlu yönde etkilediği saptanmıştır (p

Roy Uyum Modeli, hemşirelikte yaygın olarak kullanılan modellerden olup bireylerin uyum gereksinimlerinin belirlenmesini temel alarak insanın uyum sisteminde ve çevresinde meydana gelen değişimlere odaklanmaktadır. Amaç: Canlıdan karaciğer transplantasyonu sonrası alıcıların Roy Uyum Modeline göre deneyimlerini açıklamaktır. Yöntem: Araştırmada tanımlayıcı niteliksel araştırma tasarımı kullanılmış, etik kuruldan onay, kurumdan ve hastalardan yazılı izin alınmıştır. Örneklemi; ilk kez ve canlıdan karaciğer transplantasyonu yapılan alıcılar (n:10) oluşturmuştur. Veriler, "hasta tanılama formu ve yarı yapılandırılmış görüşme formu" kullanılarak "derinlemesine görüşme" yöntemiyle toplanmış ve "içerik analizi" ile değerlendirilmiştir. Bulgular: Canlıdan karaciğer transplantasyonu sonrası alıcılar Roy Uyum Modeli'nin Fizyolojik alanında uyumlu davranışları; enfeksiyondan korunma, ilaç kullanımına özen gösterme, uyumsuz davranışları; diyete uymama, unutkanlık olarak açıklamışlardır. Benlik kavramı alanında uyumlu davranışlar; geleceğe umutla bakma, dünyaya yeniden gelme düşüncesi, uyumsuz davranışlarda; vericiye zarar verme korkusu, suçluluk duygusu olarak ifade edilmiştir. Rol fonksiyon alanında uyumlu davranışlar; ebeveyn rolüne odaklanma ve öz bakımını sürdürme, uyumsuz davranışlar; anne rolünün sürdürülmesindeki sorunlar, iş yaşamının olumsuz etkilenmesi olarak açıklanmıştır. Karşılıklı bağlılık alanında uyumlu davranış; aile içi ilişkilerin düzelmesi, uyumsuz davranış; sosyal izolasyon olarak açıklanmıştır. Sonuç: Karaciğer transplantasyonu sonrası alıcılar, uyum modelinin dört alanında, uyumlu ve uyumsuz davranışlar deneyimlediklerini açıklamışlardır. Alıcıların, uyumsuz davranışların geliştirilerek uyumlu davranışa dönüştürülmesinde etkili hemşirelik girişimlerinin uygulanması önerilmektedir. Intraduction: Roy’s adaptation model is one of the most frequently used models in nursing. It requires determination of individuals’ adaptation needs and focuses on changes which appear around individuals and in their adaptation systems. Objective: To reveal experiences of recipients of liver transplantations from live donors based on Roy’s adaptation model. Methods: A descriptive, qualitative research design was used, approval was obtained from the ethical committee and the institution where the study was conducted and informed consent was obtained from the patients included in the study. The sample included ten patients receiving liver transplants from live donors. Data were collected with a descriptive characteristics form and a semi-structured interview form at in-depth interviews and analyzed with the content analysis. Results: The patients reported adaptive behavior in the physiological mode of Roy’s adaptation model, prevention of infections and taking care of using medications and non-adaptive behavior, not complying with diet and forgetfulness. They also reported adaptive behavior in the self-concept mode being hopeful about the future and thinking of being born again and non-adaptive behavior fear of giving harm to the donor and feeling of guilt. In addition, they mentioned adaptive behavior in the role-function mode focusing on parental roles and maintaining self-care and non-adaptive behavior problems with maintaining motherhood roles and negative effects on work life. Finally, the patients mentioned adaptive behavior in the interdependence mode arrangement of relationships between family members and non-adaptive behavior social isolation. Conclusion: The liver transplant recipients reported to experience adaptive and non-adaptive behavior in four modes of Roy’s adaptation model. It can be recommended that effective nursing interventions should be implemented to change non-adaptive behavior into adaptive ones

Araştırma, yoğun bakım ünitesinde bulunan bireylerin aile üyelerinin gereksinimlerinin belirlenmesi ve yoğun bakımda çalışan hemşireler ile aile üyelerinin bu gereksinimleri algılama durumlarının karşılaştırılması amacıyla tanımlayıcı ve kesitsel olarak yapıldı. Araştırmanın hasta yakını örneklemini; Recep Yazıcıoğlu Devlet Hastanesi, Cevdet Aykan Devlet Hastanesi ve Cumhuriyet Üniversitesi Araştırma ve Uygulama Hastanesi yoğun bakım ünitelerinde hastası tedavi görmekte olan, 18 yaş ve üzerinde olan 353 hasta yakını oluşturdu. Hemşire örneklemini ise Tokat, Sivas, Kayseri, Amasya, Erzurum, Malatya illerinde bulunan Araştırma ve Uygulama Hastanesi ve devlet hastaneleri yoğun bakım birimlerinde görev yapan 252 hemşire oluşturdu. Araştırmanın verileri araştırmacı tarafından hazırlanan hasta yakınları kişisel bilgi formu, hemşire kişisel bilgi formu ve Molter (1979) tarafından geliştirilen ?Yoğun Bakımda Aile Gereksinimleri Envanteri? aracılığıyla toplandı. İstatistiksel değerlendirmede; alt ölçek puanları elde edildi ve tek yönlü varyans analizi, Kruskall Wallis tek yönlü varyans analizi, bağımsız 2 örneklem t testi veya Mann Whitney U testi, Pearson korelasyon analizi kullanıldı. Envanter puanları aritmetik ortalama ve standart sapma ile gösterildi, p değerleri 0.05'in altında hesaplandığında istatistiksel olarak önemli kabul edildi. Sonuç olarak ölçekte hem hasta yakınları için hem de hemşireler için dört faktörlü bir yapı ortaya çıkmış ve yapılan değerlendirmelerde ölçeğin ülkemiz için geçerlilik ve güvenirliğin yüksek olduğu ortaya konmuştur.Gereksinimleri algılama durumları karşılaştırıldığında hasta yakınlarının güven ve bilgi gereksinimlerinin karşılanmasını en önemli gereksinim olarak ifade ettikleri, hemşirelerin de benzer bir şekilde güven gereksinimini en önemli gereksinim olarak gördüğü belirlendi. Hasta yakınları ve hemşireler en önemsiz olarak belirledikleri gereksinimlerden sadece destek ve yakınlık gereksinimine ait beş maddede hem fikir olabilmişlerdir. Kadın cinsiyete sahip hasta yakınlarının destek ve yakınlık gereksinimi ile rahatlık gereksinimi puanları erkek hasta yakınlarına göre ortalamanın üzerinde bulunmuştur (p