Search

ÖZETKöroğlu Destanı Türk topluluklarının arasında yüzyıllardır ağızdan ağza,kuşaktan kuşağa aktatılmış, anlatılan döneme ve yöreye göre olayların kimi yerleri ve dilözellikleri değişikliğe uğramış, bu nedenle çeşitli kolları oluşmuş bir sözlü kültürürünüdür. Bu çalışmada, Azerbaycan İlimler Akademisi Muhammed Fuzūli ElyazmalarıEnstitüsü’nde bulunan, müellifi belli olmayan, Mirza Halil Yüzbaşıyev Karabağītarafından istinsah edilen “Kitâb-ı Köroğlu” adlı eserin 139a-163a varakları üzerindeçalışılmıştır. Eser, Klasik Dönem Sonrası Çağatay Türkçesi özelliklerini muhafazaetmekle birlikte karışık saha özelliğini gösteren bir metindir. Gerek konusu gerekse sözvarlığı bu eseri incelemeye değer kılmaktadır.Çalışmanın Giriş bölümünde Türk destanlarının önemi, Kitâb-ı Köroğlu vevaryantları hakkında bilgi verilmiştir. İnceleme blümünüde araştırmaya konu olanvaraklar incelenip özetlenmiş, ayrıca ses ve şekil özellikleri üzerinde durulmuştur. Metinbölümünde eser, transkripsiyon alfabesiyle Latin harflerine aktarılmıştır. Son olarak,metnin alfabetik dizini ve sözlüğü oluşturulmuştur.Kitâb-ı Köroğlu, Çağatay Türkçesinin son dönemlerinin dil özelliklerinitaşımasının yanında Özbek Türkçesine geçiş dönemini de yansıtması bakımından Türkdili açısından öenmli bir kaynaktır. Eser hem karışık dilli eserleri hem de son dönemÇağatay Türkçesi ile yazılmış edebî eserleri inceleme noktasında önem arz etmektedir.Ayrıca Türk topluluklarının sözlü kültüründe anlatılagelen bir destan olması sebebiyleTürk halk edebiyatı çalışmaları için de kaynak teşkil etmektedir. Çalışmanın ana hedefiKöroğlu’nun söz konusu varyantının ses ve şekil özelliklerine yer verirken aynı zamandadestanın zengin muhtevasını ortaya koymaya çalışmaktır.Anahtar Kelimeler: Destan, Kitâb-ı Köroğlu, Köroğlu Destanı, Türk dili,Çağatay Türkçesi, Türk halk edebiyatıVIIIABSTRACTThe Epic of Koroghlu is the result of oral culture in Turkic communities that hasbeen passed down and changed the language property and some cases in the epic, so thatoccurred a lot of variants. In this thesis, it is worked on the pages between 139a-163a theBook of Koroghlu which are preserved in Azerbaijan National Academy of Sciences,Institute of Mohammed Fuzuli Manuscripts. The editor is not known but copied by MirzaHalil Yüzbaşıyev Karabagi. The work belongs to the last era of the Chagatai language butalso demonstrates characteristics of other Turkic dialects. Thus, it is worth studying theBook of Koroghlu.In the introduction, it was informed about the importance of Turkic epics, theBook of Koroghlu and its variants. In textual analysis it was attempted that the sheetswere abstracted, phonetic and morphological features were described. In the transcribedtext part, the text was transcribed from Arabic to Latin alphabet. Finally, the index anddictionary were formed at the end of the thesis.The Book of Koroghlu has a worth of both Chagatay language and Turkish folkliterature. The main goal of the thesis is not only phonetic and morphological features butalso to prove the wide content of the text.Key Words: Epopee, Kitâb-ı Köro