Search

Bu çalışmada Şanlıurfa Siverek bölgesinde yetişen taze badem meyvesindeki, ağır metal, fenolik asit ve antioksidan içerikleri araştırıldı. Ülkemizde kuruyemiş olarak çokça tüketilen ve besin değeri yüksek olan bu badem meyvesinin beş faklı örneği incelendi. Kimyasal yaş yakma işlemi ile çözelti haline getirilen taze badem örneklerinin ağır metal ((Arsenik (As), Çinko (Zn), Kadmiyum (Cd), Kobalt (Co), Krom (Cr) Kurşun (Pb), Mangan (Mn), Nikel (Ni), ve Selenyum (Se)) derişimleri İndüktif Eşleşmiş Plazma-Optik Emisyon Spektrometresi (ICP-OES) cihazı ile okunarak, bulunan değerler literatür verileri ile karşılaştırıldı. Yine aynı badem örnekleri üzerinde, yakma işlemi sonrasında Sıvı KromatografisiKütle Spektrometresi (LC-MS/MS) cihazı ile 37 farklı fenolik bileşik araştırıldı ve 23 tane fenolik bileşiğin tespit edilebilir seviyenin altında olduğu gözlemlenmiştir. Geriye kalan ve tespit edilebilir düzeyde olan 14 fenolik bileşikler literatür verileri ile karşılaştırıldı. Bu çalışmamızda sentetik antioksidanlar (BHA, BHT ve trolox) kullanarak analizler yapıldı. ABTS+ (Serbest Raikal Giderme), DPPH (Söndürücü Radikal Giderme) ve İndirgeme Güç Yöntemleri kullanılarak bileşiklerimizin antioksidan aktiviteleri ölçüldü. ABTS+ ve DPPH yöntemlerinde, antioksidan bileşiklerden serbest radikallere doğru elektron geçişi sağlayarak absorban değeri ile antioksidan güç aktiviteleri ölçüldü. İndirgeme Güç yönteminde ise Fe+3 iyonun Fe+2 iyonuna indirgemesi ile absorban değeri ve antioksidan güç aktiviteleri UV spektrofotometre cihazıyla ölçüldü., In this study, heavy metal, phenolic acid and antioxidant contents of fresh almond fruits grown in Siverek region of Şanlıurfa were investigated. Five different samples of this almond fruit which is consumed a lot as dried fruits and has high nutritional value in our country were examined. The samples of fresh almonds which were dissolved by chemical wet ashing process were heavy metal (Arsenic (As), Zinc (Zn), Cadmium (Cd), Cobalt (Co), Chromium (Cr) Lead (Pb), Manganese (Mn), Nickel (Ni), and Selenium (Se)) concentrations were determined by using Inductively Coupled Plasma-Optical Emission Spectrometer (ICP-OES) and compared with the literature data on the same almond samples, Liquid Chromatography-Mass Spectrometer (LC-MS/MS) after combustion. 37 phenolic compounds were investigated and 23 phenolic compounds were found to be below the detectable level. For the remaining 14 detectable phenolic compounds were compared with the literature data. In this study, synthetic antioxidants (BHA, BHT and trolox) were analyzed. Even using ABTS + (Free Raical Removal), DPPH (Extinguishing Radical Removal) and Reduction Power Methods antioxidant activity was measured by our ik. ABTS + DPPH and methods of the absorbed power value, the antioxidant activity of free radicals by providing accurate electron transition from antioxidant compounds were measured. In the Reduction Power method, the absorbance value and antioxidant power activities were measured by the reduction of Fe+3 ions to Fe+2 ions using UV spectrophotometer.

Lisansüstü tezlerin elektronik ortamda toplanması, düzenlenmesi ve erişime açılması konusuna ilişkin 18.06.2018 tarihli yönergeye istinaden artık bu tarihten sonra gizlilik şartı aranmayan bütün tezler erişime açılacaktır. Günümüzde karşılaşılan ciddi sorunlardan biri de sanayi ve diğer atıklardan kaynaklanan çevre kirlenmesidir. Daha çok endüstriyel atıklardan olan ağır metaller toprak, hava ve su için önemli kirleticiler arasındadır. Kirlenen bu sahalar bünyesinde barındırdığı canlı organizmalar için büyük tehlikeler oluşturmaktadır. Bu nedenle zamanımızın en önemli konusu olan endüstrileşmenin ve hızlı nüfus artışının ortaya çıkardığı çevre kirlenmesine uygulanabilir, ekonomik ve kesin bir çözüm getirmektir. Kirlenmiş çevreyi temizlemek oldukça pahalı ve kompleks tesisler gerektiren uzun bir çalışma ile mümkündür. Bu sebeple su, toprak ve havanın kirlenmesini önleyici tedbirlerin alınmasına çalışmak daha da önem kazanmaktadır. Yukarıda işaret edilen sahalardan en önemlisi su kirliliğidir. Çünkü toprak ve havada kirlilik yaratan materyaller zamanla yağmur ve kar gibi etkenlerle suya geçmektedir. Ayrıca zararlı maddeler canlı organizmalar tarafından su ile birçok yoldan kolay ve yaygın olarak alınabilmektedir. Suda bulunan ağır metaller; bitkiler, hayvanlar ve su ürünleri tarafından depo edilirler. Böylece insanlar bütün yiyecek ve içecekleri ile birlikte belirli miktarlarda ağır metalleri de alırlar. Özellikle toksik organik atıkların metallerle birleşerek veya başka bileşiklere dönüşerek daha toksik hale geçmeleri önemli sorunlar yaratmaktadır. Bu nedenle tarım, hayvancılık ve içme suyu olarak kullanılacak suların ağır metal kirliliğini dünyaca kabul edilen limite indirgemek gerekmektedir. Kirli suların temizlenmesinde, suyun orijinine, türüne, temizlendikten sonra kullanım amacına ve yöre kaynaklarına göre değişik yöntemler kullanılmaktadır. Ağır metalleri atık sulardan ayırmak için kimyasal çökeltme, membran filtrasyonu, iyon değişimi ve adsorpsiyon gibi çeşitli yöntemler kullanılmıştır. Son zamanlarda, ağır metal kirliliklerini uzaklaştırmak için nano ölçekli sıfır değerli demir (nFe0) kullanılmaktadır. nFe0, çok küçük parçacık boyutu, geniş yüzey alanı ve yüksek reaktivitesi nedeniyle umut verici ve etkili iyileştirme teknolojilerinden biri haline gelmiştir. nFe0, toksik maddeleri toksik olmayan formlarına da dönüştürme yeteneğine sahiptir. nFe0, Cr (VI) gibi toksik ve kanserojen metallerin, Cr (III) gibi daha stabil formlara indirgenmesi ve çöktürülmesini teşvik etmek için de kullanılabilir. Bununla birlikte, geleneksel arıtma sistemlerinde kullanıldığında reaktivitesinin ve mekanik mukavemetinin azalmasının yanı sıra aglomere olması, nFe0'in uygulamasını sınırlamıştır. Ayrıca, nFe0 uygulamasından kaynaklanan ve küçük boyutu ile ilgili diğer bir sorun da, sulu ortamdan zor ayrılmasıdır. Son yıllarda, nFe0'in silika, zeolit, kaolinit, bentonit, aktif karbon, zeolitler veya polimer membranlar gibi destekleyici malzemelere immobilizasyonu, yüzeylerine sabitlenmesi veya gözeneklerine hapsedilmesi ile bu sorun telafi edilmiştir. Bu tür malzemelere immobilizasyon, nFe0'nın hareketsiz hale getirilmesinden ayrı olarak, fizikokimyasal özelliklerini de etkilemiştir. Pomza, gözenekli bir volkanik kayadır. Su ve iyonların kristal yapıya girip çıkmasına izin veren açık kanalları içeren geniş bir yüzey alanına ve iskelet yapısına sahiptir. Ayrıca, kolayca işlenebilir ve düşük maliyetli bir ağır metal adsorbenti olarak kullanılabilir. Sudaki kirliliklerin giderilmesinde adsorbentin sulu ortamdan ayrılması ile ilgili en etkili yöntemlerden biri manyetik ayırmadır. Bu yöntem diğer klasik yöntemlerle karşılaştırıldığında, hız, zaman ve tekrar kullanılabilirlik açısından önemli avantajlara sahiptir. Bu çalışmada, dağılabilirliğini ve stabilitesini arttırmak için nFe0, Bitlis ve Diyarbakır pomzası (BP-nFe0, DP-nFe0) üzerinde desteklenmiş ve Cr (VI) 'nın sulu çözeltiden uzaklaştırılmasında kullanılmıştır. Temel hedefler şunlardır: (1) Bitlis ve Diyarbakır pomzası yapısal analizi, (2) Bitlis ve Diyarbakır pomzasının Cr (VI) giderimi için adsorbent olarak kullanılarak adsorpsiyon parametrelerinin araştırılması (3) Bitlis ve Diyarbakır pomza ile desteklenmiş yeni ve stabil nFe0 (BP-nFe0, DP-nFe0) kompozitini sentezlemek ve karakterize etmek (4) farklı deneysel koşullar altında BP-nFe0, DP-nFe0'in, Cr (VI) 'nın Cr(III)'e indirgenmesinde kullanılması ve adsorpsiyon verimliliğini belirlemek ve değerlendirmek, (5) BP-nFe0, DP-nFe0'in sulu ortamdan ayrılması için manyetik ayırma yöntemi kullanmaktır. One of the serious problems encountered today is environmental pollution from industry and other wastes. Heavy metals, mostly industrial wastes, are important pollutants for soil, air and water. These polluted sites constitute a great danger for living organisms. For this reason, the most important issue of our time is to bring a feasible, economic and definitive solution to environmental pollution caused by industrialization and rapid population growth. Cleaning the contaminated environment is quite expensive and is possible with a long operation requiring complex facilities. Therefore, it is even more important to try to take measures to prevent pollution of water, soil and air. The most important of the areas mentioned above is water pollution. Because soil and air pollutant materials pass into the water with rain and snow. In addition, harmful substances are easily and widely absorbed by living organisms with water in many ways. Heavy metals in water; they are stored by plants, animals and aquaculture. Thus, people take all their food and drink along with certain amounts of heavy metals. Especially toxic organic wastes become more toxic by combining with metals or converting to other compounds. Therefore, it is necessary to reduce the heavy metal pollution of the waters to be used as agriculture, livestock and drinking water to the world-accepted limit. Different methods are used according to the origin, type of water, purpose of use and local resources after cleaning. Various methods such as chemical precipitation, membrane filtration, ion exchange and adsorption have been used to separate heavy metals from waste water. Recently, nano-scale zero-value iron (nFe0) has been used to remove heavy metal impurities. nFe0 has become one of the promising and effective healing technologies due to its very small particle size, large surface area and high reactivity. nFe0 is also capable of converting toxic substances into their non-toxic forms. nFe0 can also be used to promote the reduction and precipitation of toxic and carcinogenic metals such as Cr (VI) to more stable forms such as Cr (III). However, the reduction in reactivity and mechanical strength as well as agglomeration when used in conventional treatment systems limited the application of nFe0. In addition, another problem with the small size arising from the application of nFe0 is its difficult separation from the aqueous medium. In recent years, this problem has been compensated for by immobilization, fixation, or confinement of nFe0 to supporting materials such as silica, zeolite, kaolinite, bentonite, activated carbon, zeolites or polymer membranes. Immobilization of such materials, apart from the immobilization of nFe0, also affected their physicochemical properties. Pumice is a porous volcanic rock. It has a large surface area and skeletal structure, including open channels that allow water and ions to enter and exit the crystal structure. It can also be easily processed and used as a low cost heavy metal adsorbent. Magnetic separation is one of the most effective methods for the removal of adsorbent from the aqueous medium to remove water impurities. This method has significant advantages in terms of speed, time and reusability compared to other conventional methods. In this study, nFe0, Bitlis and Diyarbakir were supported on pumice (BP-nFe0, DP-nFe0) and used to remove Cr (VI) from aqueous solution in order to increase its dispersibility and stability. The main objectives are: (1) structural analysis of Bitlis and Diyarbakır pumice, (2) investigation of adsorption parameters using Bitlis and Diyarbakır pumice as adsorbent for Cr (VI) removal (3) new and stable nFe0 (BP-nFe0) supplemented with Bitlis and Diyarbakır pumice. (4) to determine and evaluate the use of BP-nFe0, DP-nFe0 in the reduction of Cr (VI) to Cr (III) and to evaluate the adsorption efficiency under different experimental conditions, (5) BP-nFe0 is a magnetic separation method for the separation of DP-nFe0 from aqueous medium. Dicle Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri Koordinatörlüğü

ÖZETAmaç: Bu çalışmada Düzce ilinin Kaynaşlı ve Gümşova bölgelerinden 2018 yılında toplanan ve hem tamamlayıcı tıp amaçlı hem de gıda olarak tüketilen Trachystemon orientalis (L.) G. Don (Boraginaceae) bitkisi içerisindeki ağır metal konsantrasyonlarını tayin ederek sonuçlar doğrultusunda bilgilendirme yapmayı hedeflemekteyiz.Gereç ve Yöntem: İlkbahar mevsiminde toplanıp uygun koşullarda kurutularak saklanan bitkinin yaprakları yaş yakma ve mikrodalga bozundurma yöntemleri ile çözündürülmüştür. Bitki numunelerinde demir, çinko, bakır, kurşun, kadmiyum ve krom metallerinin tayini alevli atomik absorbsiyon spektrofotometresi(FAAS) ve indüktif eşleşmiş plazma optik emisyon spektrofotometresi (ICP-OES) kullanarak yapılmıştır.Bulgular: Çözünüşleştirilmiş bitki numunelerindeki demir, çinko, bakır ve krom metalleri konsantrasyonları bitkiler için kabul edilebilir seviyeler içinde bulunmuştur. Ancak kurşun ve kadmiyum konsantrasyon açısından toksik düzeyde bir birikimden bahsedebilir.Sonuçlar: Yaş yakma ve mikrodalga bozundurma yöntemleri ile çözünürleştirilen numunelerdeki metal konsantrasyonları için iki spektrofotometrik yöntem kullanılarak elde edilen sonuçların % 95 ve % 90 güven aralığında t-testi uygulanarak karşılaştırılması yapılmıştır.--------------------SUMMARYObjective: In this study, we aim to indicate the results of heavy metal concentrations in Trachystemon orientalis (L.) G. Don (Boraginaceae) plant which are collected from two different regions and consumed both as complementary medicine and food in Düzce Kaynaşlı and Gümüşova.Material and Methods: Plant leaves sample which are collected in spring season kept under suitable conditions and prepared by wet digestion and microwave digestion. Plant samples was analyzed by flame atomic absorption spectrophotometer (FAAS) and inductively coupled plasma optical emission spectrophotometer (ICP-OES) to indicate heavy metals which are iron, zinc, copper, lead, cadmium and chromium.Results: The concentrations of iron, zinc, copper and chromium metals in the dissolved plant samples were within acceptable levels for the plants. However, lead and cadmium concentration in terms of toxic accumulation can be avoided.Conclusions: The results obtained by using two spectrophotometric methods for the metal concentrations in samples dissolved by wet digestion and microwave decomposition methods were compared by applying t-test between 90% and 95% confidence interval.

Lisansüstü tezlerin elektronik ortamda toplanması, düzenlenmesi ve erişime açılması konusuna ilişkin yök'ün 18.06.2018 tarihli yönergesine istinaden artık bu tarihten sonra gizlilik şartı aranmayan bütün tezler erişime açılacaktır. Amaç: Ülkemizin birçok bölgesinde yetişen tıbbi bitkiler sağlık açısından önemli bir yere sahiptir. Bu çalışmada amacımız, Diyarbakır aktarlarında satılan kırkkilit otu, hatmi, ayva yaprağı, ada çayı, biberiye, ısırgan otu, meryemhort, aslanpençesi, ıhlamur, sinameki, rezene, nane, keten tohumu, sarı kantaron, keçiboynuzu, yeşil çay, meyan kökü, yaban mersini gibi halk arasında hastalıkların tedavileri için sıklıkla kullanılan bazıları baharat olarak ta tüketilen 19 çeşit tıbbi bitkinin ve infüzyonlarının As, Hg, Cd ve Pb seviyelerini belirleyip karşılaştırmak ayrıca elde edilen bu sonuçları istatistiki olarak değerlendirmektir. Gereç ve Yöntem: Tıbbi bitklerde ve infüzyonlarında As, Hg, Cd ve Pb miktarları ICP-MS tekniği ile analiz edildi. Bitkiler analiz öncesi derişik nitrik asit ve hidrojen peroksit ile mikrodalga sisteminde çözünürleştirildi. SRM 1515 Elma Yaprağı kullanılarak metodun doğruluğu ve kesinliği değerlendirildi. Ayrıca istatistik çalışmalarımızda SPSS-21 programında, "Eşleşmiş T Testi", "Wilcoxon T Testi", "Spearman Korelasyon Analizi" ve "Shapiro-Wilk Analizi" uygulandı. Bulgular: Çalışılan bitkilerin ve infüzyonlarının As, Hg, Pb ve Cd değerlerinin WHO tarafından belirlenen sınır değerlerin altında olduğu belirlendi. İstatistik çalışmaları sonucunda sadece Pb için (p=0,279 (p>0,05)) verilerin normal dağıldığı, bitki ve infüzyon numuneleri arasında Pb elementi miktarı açısından istatistik açıdan anlamlı bir fark olduğu p=0,032 (p 0,05) and there are a statistically significant difference in the amount of Pb element between the plant and infusion samples (p

Bu çalışmada Diyarbakır Yöresindeki bazı (n:118) tarım topraklarının hümik asit içerikleri uygun yöntemlerle belirlendi ve bu toprak örneklerinin bazı ağır metal (Al, As, Ba, Be, Cd, Fe, Mn, Pb, Sb, Sn, Se, V, P) konsantrasyonları ICP-OES (İndüktif Eşleşmiş Plazma Optik Emisyon Spektrometresi) yöntemiyle tespit edildi. Elde edilen sonuçlar çok değişkenli istatistiksel metotlarla değerlendirildi. Metotların doğruluğu için SRM 2586 NIST, CRM-SOİL-A Standart Referans Maddeleri(SRM) kullanıldı. Toprakları çözme işlemi üç farklı metotla yapıldı. Metotlarda SRM içeriğine göre Al, P ve Ba kralsuyu klasik yaş yakma yöntemine göre, As, Pb, Sb, Se, Sn ve V mikrodalga yaş yakma yöntemine göre, Be, Fe, Mn, ve Cd ise mikrodalga kralsuyu ve HF ile yaş yakma metoduna göre iyi çözündüğü saptandı. Elementlerin ICP-OES ile analizi sonucu geri kazanım değerleri %91.6 ile %105.9 arasında bulundu. Hümik asit analizinin doğruluğu için (Humic acid sodium salt) maddesi kullanıldı ve elde ettiğimiz sonuç maddenin içeriğine yakın bulundu. Çalışmada toprak örneklerinin hümik asit içerikleri ortalama, minimum ve maksimum değerleri sırasıyla (%) olarak 0.221, 0.040 ve 2.340 bulundu, CV (Varyasyon Katsyısı) değeri % 143.63 olarak bulundu ve bulunan değerlerin çok varyasyonlu olduğu, lokasyonlar arasında hümik asit yönünden çok farklılık olduğu görüldü. Faktör (PCA) ve aşamalı kümeleme (HCA) analizinde HA(Hümik asit) ile P aynı grupta yer aldı. ANOVA (Analysis of Varians)'da ilçeler arasında HA ortalamaları yönünden önemli bir fark bulunmadı. Çoklu regresyon analizinde Stepwise metoduna göre HA bağımlı değişken olduğunda Mn ve P ile (P P> V> Sn> Be> Se> Ba> Ca> Al> Fe> Mg> Sb> Mn> Pb> Cd şeklinde olduğu görüldü. Yöredeki toprakların HA yönünden fakir olduğu ve toprakların daha da zenginleştirilmesi gerektiği anlaşıldı. Anahtar Kelimeler:Hümik Asit, Ağır Metaller, Korelasyon, Regresyon, Kümeleme Analizi In this study, the humic acid contents of some (n: 118) agricultural soils in Diyarbakır Region were determined by suitable methods and some of these soil samples were determined as heavy metals (Al, As, Ba, Be, Cd, Fe, Mn, Pb, Sb, Sn, Se, V, P) concentrations were determined by ICP-OES (Inductively Coupled Plasma Optical Emission Spectrometry) method. The obtained results were evaluated with multivariate statistical methods. SRM 2586 NIST, CRM-SOIL-A Standard Reference Materials (SRM) were used for the accuracy of the methods The dissolving of the soil was done by three different dissolving processes. According to this, Al, P and Ba were well dissolved according to the method of classic Aqua regia, Be, Fe, Mn, and Cd according to the method of microwave Aqua regia and HF burning, As, Pb, Sb, Se, Sn and V according to microwave burning methods according to SRM contents. Analysis of the elements by ICP-OES showed recovery values of 91.6% to 105.9%. For the accuracy of humic acid analysis Humic acid sodium salt was used and obtained result was close to the content of the material.The mean, minimum and maximum values of the humic acid contents of the soil samples were 0.221, 0.040 and 2.340, respectively (%). The CV (Coefficient of Variation) value was found as 143.63% and the value of which is much variation in terms of the locations between the humic acid was found to be quite different. In Factor (PCA) and hierarchical clustering (HCA) analysis, HA and P were in the same group. There was no significant difference in the ANOVA (Analysis of Variance) regarding the HA averages between the regions. According to the Stepwise method, multiple regression analysis showed that when HA was the dependent variable, significant regression model with Mn and P (P P> V> Sn> Be> Se> Ba> Ca> Al> Fe> Mg> Sb> Mn> Pb> Cd. It has been understood that the territories in the region are poor in terms of HA and that the lands should be further enriched. Key Words: Humic Acid, Heavy Metals, Correlation, Regeresion, Cluster Analysis

Bu yüksek lisans tez çalışmamızda, Trabzon ilinin Akçaabat ilçesinde bulunan 16 farklı köyden (Aykut, Helvacı, Erikli, Düzköy, Akçakale, Demirkapı, Acısu, Yaylacık, Çiçeklidüz, Esentepe, Arpacılı, Işıklar, Adacık, Osmanbaba, Yeşiltepe, Mersin) temin edilen inek sütlerinde krom, kobalt, nikel, bakır, galyum, arsenik, stronsiyum, kadmiyum, baryum, kurşun, alüminyum, selenyum, gümüş, demir, çinko, rubidyum, sodyum, magnezyum, fosfor, kükürt, potasyum ve kalsiyum miktarlarının tayini yapılmıştır. Çalışma 2015 yılı içerisinde iki farklı dönemde yapılmıştır. 1. Dönem, hayvanların ahırda kuru yemle beslendiği kış dönemi (Kasım-Aralık-Ocak ayları); 2. dönem ise hayvanların çayır ve meralarda taze yemlerle beslendikleri yaz dönemi (Haziran-Temmuz-Ağustos ayları)'dir. Toplam 256 adet örnek analiz edilmiştir. Örneklerdeki element düzeyleri ICP-MS yöntemiyle belirlenmiştir.Kış ve yaz dönemi sütlerindeki ortalama galyum, baryum, kurşun, rubidyum, sodyum, fosfor, kükürt, alüminyum, potasyum ve kalsiyum miktarları birbirine yakın, krom, kobalt, çinko, nikel, bakır, demir, magnezyum ve kadmiyum miktarları kış döneminde daha fazla, arsenik ve selenyum miktarları yaz döneminde daha fazla, stronsiyum kış döneminde yaz döneminin yaklaşık üç katı kadar bulunmuştur.Tüm köylerdeki sütlerde nikel ve dört köydeki gümüş ve bir köydeki kurşun hariç analizi yapılan sütlerde bulunan ağır metal miktarları literatürde verilen değerler arasında ya da altında bulunmuştur. Tüm köylerdeki sütlerde mineral madde miktarları literatürde verilen değerlerin altında bulunmuştur. In this study of master's thesis, amounts of chrome, cobalt, nickel, copper, gallium, arsenic, strontium, cadmium, barium, lead, aluminium, selenium, argent, iron, zinc, rubidium, sodium, magnesium, phosphorus, sulfur, potassium, calcium are indicated in cow's milk provided from 16 different villages (Aykut, Helvacı, Erikli, Düzköy, Akçakale, Demirkapı, Acısu, Yaylacık, Çiçeklidüz, Esentepe, Arpacılı, Işıklar, Adacık, Osmanbaba, Yeşiltepe, Mersin) in Trabzon, Akçaabat. Study was done in two different terms of 2015. First term is winter season (November, December, January) during which animals are fed with dry fodder in the barn. Second term is summer season (June, July, August) during which animals are fed with fresh feed. A totalof 256 examples are analyzed. Levels of elements in the examples are specified by with means of ICP-MS method.It is found that the amounts of gallium, barium, lead, rubidium, sodium, phosphorus, sulfur, aluminium, potassium and calcium in milk of winter and summer season are closeto each other while the amounts of chrome, cobalt, zinc, nickel, copper, iron, magnesium, cadmium are a bit more in winter season. Besidges, the amounts of arsenic and selenium are a bit more in summer season and strontium are about 3 times of summer season in winter season.The amounts of heavy metal in the analyzed milks are found between or under the specified rates given in literature except nickel in milk from all villages, argent in four villages, lead in one village. The amounts of mineral matter in milk in all villages are found under the rates given in literature. 88

06.03.2018 tarihli ve 30352 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan “Yükseköğretim Kanunu İle Bazı Kanun Ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun” ile 18.06.2018 tarihli “Lisansüstü Tezlerin Elektronik Ortamda Toplanması, Düzenlenmesi ve Erişime Açılmasına İlişkin Yönerge” gereğince tam metin erişime açılmıştır. Sapanca, Türkiye'de içme suyu sağlayan birkaç gölden biridir. Buna ek olarak Sapanca Gölü, Sakarya ili ve çevresindeki en önemli içme suyu kaynaklarından biridir. Bu çalışmada, örnekleme noktası olarak on farklı istasyon seçildi. Ocak 2016, Nisan 2016, Temmuz 2016 ve Ekim 2016 yıllarında bu istasyonlardan su ve sediment örnekleri toplandı. Su ve sediment örneklerinin ağır metal analizi ICP-MS kullanılarak gerçekleştirildi. Genel olarak, göl suyundaki ağır metal konsantrasyonları aşağıdaki sırayla azalmıştır: Fe > Mn > Zn > Cu > Ni > Cr > Pb > Cd. Sapanca Gölü suyundaki Cd, Cr, Cu, Fe, Pb, Mn, Ni ve Zn ağır metal konsantrasyonları WHO (Dünya Sağlık Örgütü) ve TS 266 (Türk Standardı) su standartlarına göre kabul edilebilir düzeydedir. Bu çalışma yanı sıra, Sapanca gölündeki sedimentlerin çevresel kirlilik seviyesi üzerinde yoğunlaşmaktadır. Ağır metallerin kimyasal fraksiyonları, modifiye edilmiş BCR ardışık ekstraksiyon yöntemi, mikrodalga destekli BCR ardışık ekstraksiyon yöntemi ve ultrasonik destekli BCR ardışık ekstraksiyon yöntemi kullanılarak belirlendi. Ultrasonik destekli ardışık ekstraksiyon metodunda, geleneksel BCR ardışık ekstraksiyon yöntemine kıyasla, toplam ekstraksiyon süresi 48 saatten 3 saate kadar kısaltıldı. Ayrıca, mikrodalga destekli ardışık ekstraksiyon metodunda geleneksel BCR ardışık ekstraksiyon metoduna kıyasla, toplam ekstraksiyon süresi 48 saatten 44 dakikaya kadar kısaltılmıştır. Sediment numunelerinde tüme yakın toplam metal miktarının belirlenmesinde mikrodalga sindirim (parçalama) yöntemi kullanılmıştır. Önerilen prosedürün hassasiyeti ve doğruluğu, sertifikalı bir referans madde (BCR 701) kullanılarak değerlendirildi. Sapanca is one of the few lakes in Turkey which provides drinking water. In addition, Sapanca Lake is one of the most important drinking water sources for the province of Sakarya and its surroundings. In this study, ten different stations were chosen as sampling points. Water and sediment samples were collected from these stations in January 2016, April 2016, July 2016 and October 2016. The heavy metal analysis of water and sediment samples was carried out using ICP-MS. In general, heavy metal concentrations in the lake water decreased in the following sequence: Fe > Mn > Zn > Cu > Ni > Cr > Pb > Cd. Concentrations of the heavy metals Cd, Cr, Cu, Fe, Pb, Mn, Ni, and Zn in the water of Sapanca Lake are at acceptable levels according to WHO (World Health Organization) and TS 266 (Turkish Standard) water standards. In addition, this study concentrates on the environmental pollution level of sediments in the Sapanca Lake. Chemical fractions of the heavy metals were determined by using modified BCR sequential extraction procedure, BCR microwave assisted BCR sequential extraction procedure and ultrasonic assisted BCR sequential extraction procedure. In the ultrasonic assisted sequential extraction method, the total extraction time was shortened from 48 hours to 3 hours compared to the conventional BCR sequential extraction method. In addition, in the microwave assisted sequential extraction method, the total extraction time was shortened from 48 hours to 44 minutes compared to the conventional BCR sequential extraction method. Microwave digestion method was used to determine the pseudo total metal amount in sediment samples. The precision and accuracy of the proposed procedure were evaluated by using a certified reference material (BCR 701). Keywords: Sapanca Lake, heavy metals, seasonal changes, microwave assisted digestion, ICP-MS, Ultrasonic, Microwave, BCR, sediment.

Ağır metal kirliliği insan sağlığı, canlı kaynaklara ve ekolojik sistemleri için ciddi bir tehdit haline gelmiştir. Bundan dolayı, su ve gıda numunelerinde ağır metal derişimlerinin belirlenmesi önem taşımaktadır. Bu projede; ağır metal iyonlarının kolayca tayin edilebilmesi için, nanopartikül temelli metal sensör elektrot hazırlanmıştır. Nanopartiküller sahip oldukları çeşitli özelliklerden (elektronik, optik, manyetik, yapısal ve mekanik özellikler) dolayı elektrot modifikasyonlarında kullanılırlar. Bu amaçla, nanopartikül olarak yeni sentezlenen kalikserenle fonksiyonlandırılmış çok duvarlı karbon nanotüp kullanılarak katı yüzey elektrotlar hazırlanmış, hazırlanan yüzeylerde metal tayinin yapılabilmesi için yeni bir yöntem geliştirilmiştir. Hazırlanan CNT-Calix-Cra/GCE elektrodun tez çalışmasında analizi yapılması istenilen Cd(II) iyonuna karşı performansını belirlemek için belli aralıkta hazırlanan standart Cd (II) iyonuna karşı SWASV( kare dalda anodik sıyırma) voltamagram grafikleri elde edilmiştir. Duyarlılıkları ve çalışma aralıkları incelendiğinde modifiye edilmiş olan elektrodun Cd duyarlılığının daha yüksek olduğu gözlemlenmiştir. Modifiye elektrot için optimum pH, kaliks[4]aren immobilize çok duvarlı karbon nanotüp miktarı, tampon derişimi ve çalışma potansiyeli sırasıyla; pH-5,00; 5µL; 0.1M ve -1.3 V olarak bulunmuştur. Modifiye elektrodun biriktirme süresi 120 s ve CNT-Calix-Cra/GCE için doğrusal çalışma aralığı 3,23x10-7 - 4,81x10-5 ve korelasyon sabiti 0,9905 olarak hesaplanmıştır., Heavy metal pollution for human health , living resources and ecological systems has become a serious threat Therefore, the determination of heavy metal concentration in water and food samples is important. In this project ; can be readily determined heavy metal ions , metal nanoparticles is based sensor was prepared. Nanoparticles of various properties they own (electronic, optical , magnetic, structural and mechanical properties ) for the electrodes used in modifications . For this purpose, it kalikser newly synthesized nanoparticle functionalized multiwalled karbonnanotüp prepared solid surface electrodes using a new method in order to enable identification of metal prepared surface has been develope .The prepared CNT- Calix -Cre / GCE electrode thesis done analysis work required Cd (II ) certain range of standards prepared Cd to determine the performance against ion ( II) ions against SWASV ( square branches anodic stripping ) voltamagra plots were obtained. When the sensitivity and operating range of the electrode modified examined it was observed that a higher Cd sensitivity. Modified electrode for optimum pH, Calix [4] arene immobilized multi-walled carbon nanotube quantity, buffer concentration and work potential, respectively; pH-5,5µL, 0.1 M and -1.3 V found. Modified electrode deposition time 120 s and CNT- Calix -Cre / linear operating range for GCA 3,23.10-7 - 4,81.10-5 and correlation coefficient was recorded as 0,9905., Bu tez çalışması BAP tarafından 16201004 nolu proje ile desteklenmiştir.

Bu çalışma, 2013 yılında, Giresun ilinde tüketilen beş farklı balık türünün gökkuşağı alabalığı (Oncorhynchus mykiss), çipura (Sparus aurata), hamsi (Engraulis encrasicolus), mezgit (Merlangius merlangus), istavrit (Trachurus trachurus) kas dokularında protein, yağ, nem, kül ve ağır metal düzeylerini belirlenmesi amacıyla yapılmıştır. Beş farklı balık türünün kas dokularındaki ağır metal düzeyleri ICP-MS (Inductively Coupled Plasma–Mass Spectrometer) cihazıyla tayin edildi. Bu çalışmada protein, yağ, nem, kül analizleri mevsimsel olarak, ağır metal analizleri ise sadece kış mevsiminde yapılmıştır. Çalışılan balık türleri için protein, yağ, nem ve kül miktarları kış aylarında sırasıyla % 12,71, % 3,91, % 74,68, % 1,40; yaz aylarında ise sırasıyla % 14,73, % 2,21, % 78,81, % 1,12 olarak bulunmuştur. Bulunan değerlere göre balıkların kış mevsiminde yağ ve kül miktarlarında artış, protein ve su miktarlarında azalma gözlenmiştir. Balıkların kas dokularındaki ağır metal değerleri ppm (mg/kg) olarak Cr: 0,350-0,861; Mn: 1,203-2,262; Fe: 27,076-75,789; Co: 0,001-0,075; Ni: 11,581-18,617; Cu: 1,125-4,507; Zn: 19,318-48,061; Cd: 0,004-0,044; Pb: 1,935-4,486 aralıklarında bulunmuştur. Bulunan değerler bir insanın günlük tolere edebileceği değerlerle kıyaslanmıştır. Sonuç olarak Giresun ilinde satışa sunulan ve tüketilen bu beş balık türü için ağır metal konsantrasyonlarının tolere edilebilir değerlerin altında olduğu bulunmuştur.Anahtar Kelimeler: Balık, Protein, Yağ, Nem, Kül, Ağır Metal, Karadeniz. This research is conducted to determine the levels of protein, lipid, moisture, ash and heavy metals in the muscle tissue of five different species of fish consumed in Giresun. Heavy metal values in the muscle tissues of the five fish species have been measured by ICP-MS device (Inductively Coupled Plasma-Mass Spectrometer). The average values (%) of protein, lipid, moisture and ash in fish species are analysed seasonally and it is respectively as follows: 12.71, 3.91, 74.68, 1.40 during the winter months and 14.73, 2.21, 78.81, 1.12 during the summer months. The research shows that there is an increase of fat and ash during winter and a decrease in protein and moisture levels. Heavy metal values (ppm) in the muscle tissues of fish are as follows; Cr: 0.861-0.350, Mn: 1.203-2.262, Fe: 27.076-75.789, Co: 0.001-0.075, Ni: 11.581-18.617, Cu: 1.125-4.507, Zn: 19.318-48.061, Cd: 0.004-0.044, Pb: 1.935-4.486, These values are compared to the daily intake which can be tolerated by humans beings. As a result, this study shows that the heavy metal concentration in the five fish species that are found and sold in Giresun is below the daily intake level that can be tolerated by human beings. Keywords: Fish, Protein, Lipid, Moist, Ash, Heavy Metal, Black Sea. 91

Katı ve sıvı örneklerde majör, minör ve iz elementlerin ve aynı zamanda izotop oranlarının belirlenmesinde LA- ICP-MS (Lazer Ablasyon Indüktif Eşleşmiş Plazma Kütle Spektrometresi) tekniğinin kullanımı son yıllarda oldukça gelişmiştir. Şimdilerde esas olarak farklı dalga boylarında UV lazer ışığı ile çalışan bu sistem , inorganik eser element analizi alanında mevcut olan çok yönlü mikro analitik tekniklerden biridir. Bir numune hazırlama ve örnekleme tekniği olarak lazer ablasyon kullanımının çeşitli avantajları vardır: Hemen hemen hiçbir örnek hazırlama aşaması içermez, çözücüler ve asitlerden gelen kontaminasyon ve girişimlerden uzaktır düşük çözünürlüğe sahiptir (1-2 µm), element ve izotopik bilgilere ulaşmaya olanak verir, gözlenebilme sınırı diğer katı örnekleme tekniklerine göre üstündür, veri toplama hızı, yüksek sayıda örneklerin makul süreler içerisinde analiz edilmesine olanak verir. Lazer ablasyonun birçok avantajı olmasına rağmen, en büyük dezavantajı nicel analizdir. LA-ICP - MS ile nicel analiz birçok örnek türleri için zordur . Bu zorluk numune ile hem kimyasal hem de fiziksel olarak uygun olan standart eksikliğini yansıtmaktadır . Bu teknikte doğru sonuçlar genellikle numune ve standardın aynı matrise sahip olduğu durumda elde edilir. Numuneler ve standartların matriks uyumunun sağlanması için çeşitli stratejiler geliştirilmiştir. Bunlar arasında en sık kullanılan kalibrasyon standardı NIST referans camı olmuştur. Bu çalışmada kalibrasyon standardı olarak, eritiş disk tekniğini kullanılmış , polimerlerde brom ve kalay tespiti için kalibrasyon standartları hazırlanmıştır. Ayrıca laboratuvar ortamında hazırlanan standartların homojenliği kontrol edilmiş, lazer enerjisi, lazer frekansı, tarama hızı,spot büyüklüğü, taşıyıcı gaz hızı gibi önemli lazer parametreleri optimize edilmiştir. Daha sonra brom ve kalay için kalibrasyon eğrileri hazırlanmış, doğrusallığı kontrol edilmiş ve ayrıca metodun doğruluğu da değerlendirilmiştir. Elde edilen sonuçlar, bu tekniğin plastik malzemelerde özellikle Avrupa Birliği tarafından kullanımı kısıtlanmış polibromlu alev geciktiriciler ve organo kalay bileşiklerinin taranması için oldukça uygun olduğunu göstermiştir. Bunun yanında, lazer parametrelerinin amaca uygun optimizasyonu ile LA-ICP-MS metodu yine plastiklerde bulunması istenmeyen agır metallerin (Cr, Cd, Pb ve Hg) eş zamanlı tespitine de olanak vermekte ve ayrıca LA cihazının bir ekstraksiyon ekipmanı gibi kullanılarak, plastik malzemelerde bulunan katkı maddelerinin GC –MS cihazı ile taranmasına imkan vermektedir. The using of laser ablation in combination with ICP–MS for the determination of major, minor and trace elements as well as isotopic ratios in solids and liquids has grown over the past decade. This sample introduction system, now mainly operating with UV laser light at different wavelengths, is one of the most versatile micro-analytical techniques currently available in the field of inorganic trace element analysis. There are several advantages using laser ablation as a sampling technique: Almost no sample preparation and no contamination from solvents and acids, less interferences due to the absence of solvents and acids, spatial resolution to as low as few µm (1-2 µm) are possible, elemental and isotopic information are obtainable, limits of detection are superior to other solid sampling techniques and the speed of data acquisition allows large quantities of samples to be analyzed within reasonable time. Although laser ablation has many advantages, the bigest disadvantages of this technique is quantitative analysis. Quantitative analysis by laser ablation ICP-MS is difficult to achieve for many sample types. This reflects a lack of suitable standards which ideally, though unobtainably, need to be identical to the sample both chemically and physically on all relevant spatial scales. Accurate results are generally obtained only when the sample and the standard are prepared in the same matrix. Various strategies have been investigated in order to obtain matches between samples and standards. However, still the most commonly used calibration standards are the NIST reference glasses. In this study, we use fusion disc technique for preparation of standarts for the determination of bromine and tin in polymers for the next studies. In this study,fusion discs were used as calibration standarts which are prepared in laboratory, then the homogenity was checked and some important laser parameters; laser energy, laser frequency, scan rate, carier gas flow and aperture size were optimized. By using optimized parameters calibration curves were prepared for bromine and tin, and checked by linearity evaluation software and also evaluation of the truness of this standart preparation and calibration technique. The results obtained have shown that this technique can be used for screening of plastics materials ın terms of polybrominated flame retardants and organotin compounds which are under regulation by most of the countries especially in EU countries. Besides the LA-ICP-MS method can be used for heavy metals (Cr,Cd, Pb and Hg) analysis in platics with optimization of some laser parameters and also using LA as an extraction technique some plastic additives can be screened by GC-MS. 112

Bu çalışmada, taşıyıcı olarak kaliks[4]resorsinaren türevleri içeren polimer içerikli membranlar (PIM) ile nitratlı ortamdan farklı metal iyonlarının taşınımı araştırılmıştır. Yüksek geçirgenlik gösteren Zn2+ ve Cd2+metal iyonları, polimer destek madesi olarak selüloz triasetat (CTA) ve plastikleştirici olarak 2-NPOE kullanılarak hazırlanan PIM'ler aracılığıyla transportu gerçekleştirilmiştir. Akseptör fazdaki toplam Zn2+ ve Cd2+ konsantrasyonları Atomik Absorbsiyon Spektroskopisi (AAS) ile tayin edilmiştir. Hazırlanan PIM'ler Fourier Dönüşümlü Kızılötesi Spektroskopisi (FT-IR), Taramalı Elektron Spektroskopisi (SEM) ve SEM-EDX, Atomik Kuvvet Mikroskobu (AFM) teknikleri ve temas açısı ölçümleri kullanılarak karakterize edilmiştir. Polimer içerikli membran ile gerçekleştirilen transport deneylerinde Zn2+ ve Cd2+ metal iyonlarının transportuna membran kompozisyonunun, taşıyıcıdaki fonksiyonel grubun etkisinin, plastikleştirici türü ve plastikleştirici miktarının, taşıyıcı konsantrasyonunun, donör ve akseptör faz pH etkisi, ve membran kalınlığının etkisi araştırılmıştır. Hız sabiti (k), geçirgenlik katsayısı (P), akı (J) ve difüzyon katsayısı (D) gibi kinetik parametreler hesaplanmıştır. Zn2+ ve Cd2+ metal iyonlarının geri kazanım faktörleri (RF %) optimize edilmiş koşullar altında ligand 1 için 67.53% ve Ligand 2 için 63.08% olarak tespit edilmiştir. Bu çalışma, Zn2+ ve Cd2+ metal iyonlarının taşıyıcılı vasıtasıyla difüzyon mekanizması ile transportunda pH'nın itici güç olduğunu göstermiştir. Hazırlanan polimer içerikli membran yapısının hidrofobik yapıya yakın bulunması membranın uzun ömürlü olduğunu göstermektedir. In the present work, the transport of metal ions from an aqueous nitrate solution of different metal ions from through a polymer inclusion membrane (PIM) containing calix[4]resorcinarenes derivetives used as a carrier were investigated. Zn2+and Cd2+metal ions showing high permeability were transported through PIMs prepared of cellulose triacetate (CTA) as a polymeric support material and 2-NPOE as a plasticizer. Total Zn2+ and Cd2+concentrations were analyzed with an Atomic Absorption Spectrometer (AAS) in the acceptor phase. The prepared PIM was characterized by using Fourier Transform Infrared (FT-IR) spectroscopy, Scanning Electron Microscopy(SEM) and SEM-EDX, Atomic Force Microscopy (AFM) techniques and contact angle measurements. The effects of membrane composition, functional groups attached to carrier, type of plasticizer and amount of plasticizer in the membrane, effects of carrier concentration, effect of pH in the acceptor phase and donor phase and the thickness of the membranes was examined in the transport experiments of Zn2+ and Cd2+ions through PIM. The kinetic parameters which have been calculated as the constant rate (k), permeability coefficient (P), flux (J) and diffusion coefficient (D). The recovery factors (RF %) of Zn2+and Cd2+metal ions are found to be 67.53% for Ligand 1 and 63.08 % for Ligand 2 under optimized conditions. This study has demonstrated the driving force of pH through the mechanism of carrier-mediated diffusion of transport of Zn2+and Cd2+metal ions. The prepared polymer inclusion membrane structure is proximity to hidrofobic nature and this makes the membrane durable. 156

Talyum doğada, Tl+1 ve Tl+3 olarak bulunabilmektedir. Talyum, periyodik tablonun IIIA grubunda yer alan, bileşiklerinde çoğunlukla +1 değerliğine sahip olan ve toksik etkiye sahip bir ağır metaldir (Leung and Ooi, 2000; Cheng-Hang and Tser-Sheng, 2005). Çok düşük oranlarda talyum teması bile canlı organizmaya çok büyük zararlar (sinir hastalıkları, ileri seviyede kellik, görme bozuklukları vb.) vermektedir.Son on yılda, moleküler baskılanmış polimerler ayırt edici birçok özelliği sayesinde ilgi duyulan polimerler olmuştur. Önceden belirlenmiş tanıma özelliği, sağlamlığı, kolaylığı, ucuz maliyeti, birden fazla hedef moleküle olan potansıyel uygulanabilirliği bu polimerleri tercih sebebi haline getirmiştir. Moleküler baskılanmış polimerler, hedef moleküller için yüksek tanıma özelliğine sahip sentetik polimerlerdir. Moleküler baskılama prensibinde; fonksiyonel gruplar içeren polimerleşebilen uygun monomerlerin, kalıp ya da başka bir deyişle hedef moleküle kovalent veya non-kovalent etkileşimler ile bağlanarak kompleks oluşturması baz alınır. Yapıda hedef moleküllerin yerini alacak boşlukların oluşturulması amacıyla, kalıp molekül polimerden uzaklaştırılır (Beekhuis, 1975).Bu çalışmada, Tl+1 baskılanmış kriyojel ayırma sistemleri hazırlanarak sulu çözeltilerden talyumun uzaklaştırılması amaçlanmıştır.Bu amaçla, doğal biyopolimer olan kitosan, Tl+1 iyonları ile kompleksleştirilerek çapraz bağlanmıştır. Hazırlanan Tl+1 baskılı polimer kriyojel içine gömülmüştür. Moleküler baskılama tekniğinin seçicilik avantajı, kriyojel sistemlerin hızlı ayırma avantajından yararlanmak amaçlanmıştır. Tl+1 baskılı kriyojelin adsorpsiyon-desorpsiyon ve seçicilik çalışmalarındaki performansı değerlendirilmiştir.Anahtar Kelimeler: Moleküler baskılanmış polimerler, ağır metaller, talyum, kriyojel, adsorpsiyon. Thallium can be found in nature as Tl+1 and Tl+3 ions. Thallium, which is heavy metal, exists in monovalent Tl+1 and trivalent Tl+3 states and monovalent thallium ions are more stable in compounds (Leung and Ooi, 2000; Cheng-Hang and Tser-Sheng, 2005). Even very low concentration of thallium possibility of contact with living organism can be harmful (eg; neurological disease, extremely hairlessness, visual disorder etc.).In the last decade, molecularly imprinted polymers have gained more attention due to their many distinctive properties. Their recognition properties, robustness, simplicity, potential applicability towards multiple target compunds made these polymers preferable. Molecularly imprinted polymers are synthetic polymers which have high recognition properties. In the molecular recognition principle, appropriate polymerizable monomers which contain functional groups form complexes by binding to the template in other word target compound through covalent or non-covalent interaction. Template compound is removed from the polymer to make cavities for target compounds (Beekhuis, 1975).In this study, Tl+1 imprinted cryogel separation systems were prepared and aimed at removal of thallium from aqueous solutions.For this purpose, chitosan which is a natural biopolymer was complexed with Tl+1 by cross-linking. Prepared Tl+1 imprinted polymer was embedded into cryogel.The performance of Tl+1 imprinted cryogel on adsorption?desorption and selectivity studies was evaluated.Keywords: Molecular imprinting polymers, heavy metals, thallium, cryogel, adsorption. 115

Karaman Konya, Karaman Organize Sanayi Bölgesi otoyolu ve Karaman'a bağlı bazı köylerden olmak üzere 3 grup olarak toplanan 2011 yılı mahsülü buğdaylar laboratuar değirmeninde kırılarak tam buğday unu haline getirildi. Tam buğday unundan 250 mikron elekte elenerek buğday unu haline getirildi. Mikrodalga fırında 10 mL %98'lik H2SO4 +10 mL %35'lik HNO3 + 10 mL %30'luk H2O2 kombinasyonu ile eritiş yapıldıktan sonra 3 grup numune hazırlandı. Anodik sıyırma voltametrisi metodu için optimum şartlar tespit edildi. Aranacak olan Zn(II), Pb(II), Cd(II) ve Cu(II) metalleri için kalibrasyon grafikleri çizildi. Optimum şartlar kullanılarak Zn(II), Pb(II), Cd(II) ve Cu(II) için, hazırlanan tam buğday unu ve elenmiş un numunelerinde ölçümler yapıldı. Daha sonra standart ekleme yöntemi ile tam buğday unu ve elenmiş un numunelerine hazırlanan standart metal çözeltisi karışımı eklenerek ölçümler yapıldı. Sonuçlara göre numunelerde Pb(II) ve Cd(II) tespit edilemedi, Zn(II) ve Cu(II) insan sağlığı için tehlike sınırının altında bulundu. In 2011 three group of crop wheat were gathered from respectively Karaman-Konya, Karaman-Organized Industrial zone motorway and some villages of Karaman. These samples were crushed at laboratory mill for obtain whole wheat flour and then sieved with 250 micron sieve. So some whole wheat flour were sample converted into wheat flour for analyses. All samples were prepared after melting with mixture of 10 mL 98% H2SO4 + 10 mL 35% HNO3 + 10 mL 30% H2O2 at microwave oven. Optimized conditions were determined for Anodic Stripping Voltammetry method. Calibration curves were plotted for analyses of Zn(II), Pb(II), Cd(II) and Cu(II). After that standart metal mixturewhich were prepared with standart addition method were added in to both of whole wheat flour and sieved wheat flour. So those samples were analyzed. According to these results; those samples do not include Pb(II) and Cd(II). Also determined amount of Zn(II) and Cu(II) below to the limit of danger for human health. 82

Tez (yüksek lisans) - Anadolu Üniversitesi, Anadolu Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Kimya Anabilim Dalı, Kayıt no: 183384, Bu çalışmada, organik bir bileşik olan ftalhidrazit, doğal bentonite immobilize edilmiş ve immobilizasyonun gerçekleşip-gerçekleşmediği FTIR spektroskopik ve termal analiz yöntemleri kullanılarak test edilmiştir. Doğal bentonit ve ftalhidrazit-immobilize-bentonit üzerine Cu+2 ve Pb+2 iyonlarının adsorpsiyonunda en yüksek adsorpsiyon değerine ulaşabilmek için pH çalışmaları 1-5,5 aralığında gerçekleştirilmiştir. Adsorpsiyon kinetiğini belirlemek için deneysel verilere Lagergren-birinci-derece, yalancı-ikinci-derece, Elovich kinetik ve partikül içi difüzyon modelleri uygulanmıştır. Doğal bentonit ve ftalhidrazit-immobilize-bentonit üzerine Cu+2 ve Pb+2 iyonlarının adsorpsiyonunun yalancı-ikinci-dereceden kinetik model ile uyumlu olduğu bulunmuştur. Kinetik modellerin validasyonu kantitatif olarak normalleştirilmiş standart sapma değerleri (%?q) kullanılarak gerçekleştirilmiştir. Adsorpsiyon olayını anlayabilmek için izoterm çalışmaları da yapılmıştır. Ayrıca ftalhidrazit-immobilize-bentonitin, Cu+2 ve Pb+2 iyonları için tekrar kullanabilirliğinin belirlenmesi için desorpsiyon çalışmaları da yapılmıştır. Elde edilen sonuçlara göre, Pb+2 iyonları için doğal bentonitin; Cu+2 iyonları için ise ftalhidrazit-immobilize-bentonitin daha iyi adsorban olduğu kanısına varılmıştır.

Tez (yüksek lisans) - Anadolu Üniversitesi, Anadolu Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Kimya Anabilim Dalı, Kayıt no: 183345, Bu çalışmada, 4-aminobenzhidrazit (M1), 3-aminobenzhidrazit (M2), 2- aminobenzhidrazit (M3), 4,5-diamino-6-hidroksi-2-merkapto pirimidin (MM) doğal bentonite (DB) ayrı ayrı immobilize edilmiştir. İmmobilizasyonun gerçekleşipgerçekleşmediğini anlamak için örneklere FTIR ve termal analizler uygulanmıştır. Daha sonra doğal ve immobilize formlarının üzerine kurşun(II) ve kadmiyum(II) iyonlarının adsorpsiyonu incelenmiştir. Elde edilen sonuçlara göre, ağır metal kirliliklerini gidermek için 4,5-diamino-6-hidroksi-2-merkapto pirimidin immobilizebentonitin (MM-B), diğerlerine göre daha etkili bir adsorban olduğu kanısına varılmıştır. Adsorpsiyonda; pH, derişim ve sıcaklık gibi parametreler incelenmiştir. Kurşun(II) ve kadmiyum(II) iyonları için maksimum adsorpsiyon değerleri pH=5,50’de gözlenmiştir. Lagergren-birinci-dereceden, yalancı-ikinci-dereceden, Elovich kinetik ve partikül içi difüzyon modelleri deneysel verilere uygulanarak hız sabitleri çıkartılmıştır. Deneysel verilerden yararlanarak kurşun(II) ve kadmiyum(II) iyonları adsorpsiyonun yalancı-ikinci dereceden kinetik model (çok yüksek r2 değerleri) ile uyumlu olduğu bulunmuştur. Kurşun(II) ve kadmiyum(II) iyonları için derişim arttıkça, adsorpsiyon kapasitesi de artmaktadır. MM-B üzerine kurşun(II) ve kadmiyum(II) iyonlarının adsorpsiyonuna ait izoterm grafikleri çizilmiştir. MMB’nin tekrar kullanılabilirliği de araştırılmıştır. Ayrıca, ağır metallerin MM-B üzerine yarışmalı adsorpsiyon deneyleri gerçekleştirilmiş ve MM-B’nin kurşun(II) iyonlarının giderimi için daha seçici adsorban olduğu bulunmuştur.

06.03.2018 tarihli ve 30352 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan “Yükseköğretim Kanunu İle Bazı Kanun Ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun” ile 18.06.2018 tarihli “Lisansüstü Tezlerin Elektronik Ortamda Toplanması, Düzenlenmesi ve Erişime Açılmasına İlişkin Yönerge” gereğince tam metin erişime açılmıştır. Bitki, meyve ve siyah çay türündeki çaylar Türkiye'de ve diğer dünya ülkelerinde oldukça fazla miktarda tüketilmektedir. Çaylar çok eski çağlardan beri baş, vücut ağrı ve sızıları, sindirim sistemi sağlığı ve depresyon tedavisinde kullanılmaktadır. Çaylar birçok yararlı özelliğinin yanı sıra yapılarında ağır metalleri de barındırmaktadır. Çevre kirliliği arttıkça çaylardaki ağır metal kirliliği de artmaktadır. Bu çalışmada Al, Cd, Cr, Cu, Fe, Ni, ve Pb metallerinin aktarlardan alınan açık ve paket çaylardan deme geçen derişimleri ICP-OES cihazı ile incelenmiştir.Sonuçlar incelendiğinde tüm çay örneklerinde deme geçen metallerin insan vücuduna alınması gereken miktarların üzerinde olduğu görülmüştür. Bu metal miktarlarının paket çaylarda çok fazla olduğu, açık çaylarda ise paket çaylara göre nispeten daha az olduğu görülmüştür.Ayrıca açık ve poşet çaylardaki metal miktarları 2, 5, 10 dakikalık sürelerle deme geçen süreleri karşılaştırılmıştır. Çaylar, demlenme sürelerine göre içerdiği ağır metal miktarları karşılaştırıldığında, demleme süresi arttığında çaya geçen metal miktarının arttığı gözlemlenmiştir. Herbal Tea and Black Tea is being used pretty much in Turkey and the other world countries. Teas are being used in treatment of headache and somatalgia, digestive system and depression since time immemorial. Besides having a lot of beneficial speciality teas carry heavy metals in their structure. Heavy metal pollution in teas increase with environmental pollution. In this study, concentrations of Al, Cd, Cr, Cu, Fe, Ni, Pb metals in open teas and tea bag which were bought from herbalist, have been researched with ICP-OES enstrument.According to the results, in all tea samples, metals that pass to blood are over than the neccessary amounts for human body. It has been seen that theese metals are too much in tea bags, and less than tea bags in open teas.Also, passing time to blood of metals in open tea and tea bags are compared at 2, 5 and 10 minutes. When the teas were compared in accordance with passing time to blood, ıt has been seen that amount of metal has been increased when the passing time to blood has been increased.Keywords: Heavy Metals, Herbal Tea, Black Tea, Aluminnium, Cadmium, Chromium, Copper, Ferric, Nickel, Plumb

Bu çalışmada, doğal adsorbanlar olarak ceviz kabuğu (CK), fındık kabuğu (FK) ve badem kabuğu (BK), bu kabukların modifikasyonu ile elde edilen sitrik asit modifiye edilmiş ceviz kabuğu (SA-CK), fındık kabuğu (SA-FK) ve badem kabuğu (SA-BK) ve ayrıca ticari adsorbanlar olan selüloz ve lignin üzerine ağır metal iyonlarının sorpsiyonu incelenmiştir. Katı adsorbanların metal iyonları ile etkileşimi kesikli kaplarda gerçekleştirilmiştir. Adsorban maddeler, Cu(II), Zn(II), Ni(II), Co(II), Pb(II), Cd(II), Cr(III) ve Cr(VI) metallerinin sulu çözeltilerinin sorpsiyonu için, kesikli düzende çalışan karıştırmalı kaplara konulmuştur. Her bir metal iyonunun optimum adsorplama şartları belirlenmiştir. Metal-sorpsiyon işlemlerinde denge sorpsiyon izoterm eğrileri Freundlich, Langmuir, Dubinin-Radushkevich (D-R) ve Scatchard sorpsiyon izotermleri kullanılarak çizilmiş ve bu izotermlerden adsorpsiyon parametreleri (k, n, As, Kb Xm, K, E, Qs ve Ks ) hesaplanmıştır. Metal-adsorban denge çalışmalarında, metal iyonu konsantrasyonu, pH, sıcaklık, adsorban miktarı ve zaman faktörlerinin denge üzerine etkileri incelenmiştir. Cr(VI) iyonunun çözeltilerdeki miktarı UV-visible, diğer bütün çözeltilerde bulunan metal miktarı ise AAS cihazı kullanılarak ölçülmüştür., In this study, the metal sorption is investigated on natural shells such as walnut, hazelnut and almond shells and modified shells obtained from modification of these shells with citric acid (citric acid modified walnut shells (CA-WS), hazelnut shells (CA-HS) and almond shells (CA-AS)) and synthetic adsorbents such as cellulose and lignin. The interaction of metal ions with solid adsorbent was realized in a batch arrangement. They were submerged in the batch vessels for the sorption of liquid solutions of cations; Cu(II), Zn(II), Cd(II), Ni(II), Pb(II), Cr(III) and Cr(VI). Optimum adsorption conditions of each metal ion have been determined. The isotherm curves of equilibrium sorption of metal-sorption process are drawn by using Freundlich, Langmuir, Dubinin-Radushkevich (D-R) and Scatchard sorption isotherms, and the adsorption parameters (k, n, As, Kb, Xm, K, E, Qs and Ks) were calculated from the isotherms. In the metal-adsorbent equilibrium studies, the effects of initial metal concentration, pH, temperature, amount of adsorbent and time on the equilibrium were examined. The Cr(VI) ion concentration was determined by UV-Visible Spectrophotometer. The toxic metal contents of all other solutions were measured with AAS.

ÖZET2-AKRİLAMİDO-2-METİLPROPAN SULFONİK ASİT BAZLI HİDROJELLERLE AĞIR METALLERİN ADSORPSİYONUHidrojeller sıvı ve katı arasında ara durumlarından dolayı önemli özellikler gösterirler. Ağır metal iyonlarının uzaklaştırılmasında ve geri kazanımı uygulamalarında su ve sulu çözeltileri absorlama ve depolama kabiliyeti hidrojelleri yegane madde yapar.Bu çalışmada, sulu çözeltilerden Pb(II) ve Cd(II) iyonlarının uzaklaştırılması amacıyla tiyoüre, guanidin ve üre modifiye 2-akrilamido-2-metilpropan sülfonik asid (AMPS) monomerleri sentezlendi. Sonra radikalik fotopolimerizasyonla Poli(Tiyoüre modifiye AMPS/Akrilik Asit/N-Vinil-2-Pirolidon/2-Hidroksietil Metakrilat) [P(AMPSTU/AAc/NVP/HEMA)] hidrojeli, Poli(Guanidin modifiye AMPS/ Akrilik Asit / N-Vinil-2-Pirolidon /2-Hidroksietil Metakrilat) [P(AMPSG/AAc/NVP/HEMA)] hidrojeli ve Poli(Üre modifiye AMPS/ Akrilik Asit / N-Vinil-2-Pirolidon /2-Hidroksietil Metakrilat) [P(AMPSU/AAc/NVP/HEMA)] hidrojeli hazırlandı. Monomer ve hidrojellerin yapıları Fourier Transform Infrared Spektroskopisi, Termal Gravimetrik Analiz, Taramalı Elektron Mikroskobu ile karakterize edildi.Hidrojellerin metal iyonlarını adsorplama kapasitesi üzerine pH, başlangıç metal iyon konsantrasyonu ve adsorpsiyon denge süresinin etkisi incelendi.Diğer metal iyonlarına karşı hidrojellerin seçiciliği incelendi. Hidrojellerle Pb(II), Cd(II), Hg(II) ve Au(III) iyonlarının yarışmalı adsorpsiyonunda sırasıyla P(AMPSTU/AAc/NVP/HEMA) hidrojeli için seçimlilik sırasının Pb(II)>Au(III) >Cd(II)>Hg(II) şeklinde, P(AMPSG/AAc/NVP/HEMA) hidrojeli için seçicilik Hg(II)>Pb(II)>Au(III)>Cd(II) ve P(AMPSU/AAc/NVP/HEMA) hidrojeli için Pb(II)>Au(III)>Cd(II)>Hg(II) şeklinde olduğu görüldü.Adsorpsiyon parametreleri Langmuir ve Freundlich izoterm modelleri kullanılarak tayin edildi. 0.5 M HNO3 çözeltisi kullanılmasıyla yapılan rejenerasyon işlemleri modifiye polimerlerin adsorpsiyon kapasitesinde kayıp olmaksızın beş kez kullanılabileceğini göstermiştir.ABSTRACTADSORPTION OF HEAVY METALS BY 2-ACRYLAMIDO-2-METHYLPROPAN SULFONIC ACID BASED HYDROGELS Hydrogels have special properties due to their intermediate state between a liquid and a solid. The ability to absorb and to store much water and water solutions make hydrogels unique materials for a variety of applications of removal and recovery of heavy metal ions In this study, thiourea, guanidine and urea modified 2-acrylamido-2-methylpropan sulfonic acid (AMPS) monomers were synthesized in order to remove Pb(II) and Cd(II) from aqueous solutions. Then Poly(Thiourea modified AMPS/Acrilic Acid/N-Vinyl-2-Pyrrolidone/2-Hydroxyethyl Methacrilate) [P(AMPSTU/AAc/NVP/HEMA)] hydrogels, Poly(Guanidine modified AMPS/Acrilic Acid/N-Vinyl-2-Pyrrolidone/2-Hydroxyethyl Methacrilate) [P(AMPSG/AAc/NVP/HEMA)] hydrogels, Poly(Thiourea modified AMPS/Acrilic Acid/N-Vinyl-2-Pyrrolidone/2-Hydroxyethyl Methacrilate) P(AMPSU/AAc/NVP/HEMA) hydrogels were prepared by radicalic photopolymerization. The structures of monomers and hydrogels were characterized by Fourier Transform Infrared Spectroscopy, Thermal Gravimetric Analysis and Scanning Electron Microscopy.The effect of pH, initial metal ion concentration and adsorption equilibrium time on the metal ion binding capacity of hydrogels was also investigated.The selectivity of the hydrogels towards the different metal ions was tested. The competitive adsorption of Pb(II), Cd(II), Hg(II), and Au(III) by hydrogels was found to be Pb(II)>Au(III)>Cd(II)>Hg(II) for P(AMPSTU/AAc/NVP/HEMA) hydrogels, Hg(II)>Pb(II)>Au(III)>Cd(II) for P(AMPSG/AAc/NVP/HEMA) hydrogels and Pb(II)>Au(III)>Cd(II)>Hg(II) for P(AMPSU/AAc/NVP/HEMA), respectively. The adsorption parameters were determined using both Langmuir and Freundlich isotherm models. A regeneration procedure by treatment with 0.5 M HNO3 solution showed that the modified polymers could be used five times without loss of their adsorption capacities.

Bu çalışmada; kolonda karboksimetil diaminoetan sporopollenin (CDAE-S) ve karboksimetil triaminodietan sporopollenin (CTAE-S) kullanılarak önderiştirme yapıldıktan sonra elue edilen metal iyonları ContrAA ve UV-vis spektrofotometre tekniği ile tayin edilmiştir. Literatürlere uygun olarak sentezlenen CDAE-Sporopollenin ve CTAE- Sporopollenin maddeleri kolonda dolgu maddesi olarak kullanılmıştır. 0.5 µg/mL 100 mL Cu ve Co iyonları içeren çözelti optimum pH'da, akış hızı 5 mL/dk olacak şekilde kolondan geçirildi ve metal iyonları 1 M HNO3 ile elue edildi. Elue edilen metal iyonları ContrAA ve UV-vis spektrofotometre ile tayin edildi. CDAE-S kullanılarak Cu % 96.6, Co % 98.7 geri kazanılmıştır. CTAE-S kullanılarak Co % 99 geri kazanılmıştır., In this study heavy metal ions were determined after preconcentration using column filled with carboxy methyl diaminoethane-sporopollenin (CDAE-S) and carboxy methyl triaminodiethane-sporopollenin (CTAE-S). CDAE-S and CTAE-S were synthesized according to the literature and used in the column as a supporting material. A 100 mL solution containing 0.5 µg/mL Cu and Co ions was passed through the column at optimum pH value using 5 mL/min flow rate. The metal ions were elueted from the column using 1M HNO3. The obtained solution was analyzed for its Cu and Co content using ContrAA and UV-vis spectrophotometry. The % recovery for Cu and Co were % 96.5 and % 99 respectively when CDAE-S used as a supporting material. The recovery for Co % 99.3 when CTAE-S was used as a supporting material.

ÖZETAĞIR METALLERİN TUTUKLANMASI İÇİN YENİ BİR KATI FAZ GELİŞTİRİLMESİBu çalışmanın amacı; pestisidlerin HPLC analizinde kullanılan kolon dolgu maddelerinden farklı olarak, siklotetramerik titanodifenilsiloksan ve 1,3,5-Tritian içeren yeni bir kolon dolgu maddesi kullanılarak analizlerinin yapılması, ayrıca bu maddelerin atıksulardaki bazı metallarin adsorpsiyon yoluyla uzaklaştırılmasında kullanılabilirliğinin araştırılmasıdır.Öncelikle siklotetramerik titanodifenilsiloksan maddesinin sentezi yapılmış olup daha sonra kolon dolgu maddesi olarak kullanılabilmesi için uygun partikül boyutuna getirilerek, pestisidlerin analizinde denenmiş ancak olumsuz sonuçlar alınmıştır.Ticari olarak temin edilen 1,3,5-Tritian maddesi, siklotetramerik titanodifenilsiloksan maddesinde olduğu gibi kolon dolgu maddesi olarak kullanılmıştır. Bu amaçla, 1,3,5-Tritian uygun partikül boyutuna (5-25 µm) getirilerek pestisidlerin analizinde kullanılmış olup çalışma sonucunda bu kolon dolgu maddesinin de pestisidlerin analizleri için uygun olmadığı gözlenmiştir.İkinci kısımda ise, siklotetramerik titanodifenilsiloksan ve 1,3,5-Tritian maddeleri ayrı ayrı kullanılarak atıksulardaki yaygın ağır metallerin adsorpsiyon yoluyla uzaklaştırılması için Atomik Absorpsiyon Spektroskopisi yardımıyla optimum şartlar belirlenmeye çalışılmıştır. Sonuçlar irdelendiğinde, siklotetrametrik titanodifenilsiloksan ve 1,3,5-Tritian maddelerinin HPLC de pestisid analizinde kullanımının başarısız olduğu buna karşın yaygın ağır metallerin siklotetramerik titanodifenil siloksan tarafından tutuklanmadığı, 1,3,5-Tritian tarafından tutuklandığı görülmüştür. ABSTRACTDEVELOPMENT OF A NEW SOLID PHASE MATERIAL FOR THE UPTAKE OF HEAVY METALSThe aim of this dissertation is to develop a cyclotetrameric titanodiphenylsiloxane and 1,3,5-Trithiane containing new HPLC column packing materials different than previously used ones for the analysis of pesticides. Additionally, these materials have been used to study in removing common heavy metals from wastewater by adsorption.Cyclotetrameric titanodiphenylsiloxane was synthesized first, and then sieved through to uniform particle size (5-25 µm) to be able to used as column packing material for the analysis of pesticides in High Performance Liquid Chromatography (HPLC). Inconclusive results were obtained in this study. In another study, a commercial product of 1,3,5-Trithiane was used the same way as Cyclotetrameric titanodiphenylsiloxane and also inconclusive results were obtained. Both these materials are not suitable column packing material for the analysis of pesticides in HPLC. In the second part of the study, both these materials were used separately to remove common heavy metals from wastewater by adsorption. Atomic Absorption Spectroscopy (AAS) was utilized to find out the optimum conditions.As a conclusion, cyclotetrameric titanodiphenylsiloxane and 1,3,5-Trithiane were not suitable column packing materials for the analysis of pesticides in HPLC. However, it has been found that 1,3,5-Trithiane has some capacity to efficiently remove common heavy metals from wastewater by adsorption.

Bu çalışmada, toprakta bulunan bazı ağır metaller, 4-morfolinoasetofenon tiyosemikarbazon (MAPT), 4-morfolinoasetofenon-4-fenil-3-tiyosemikarbazon (MAPPT) ve 2-metilindol-3-karboksilaldehit-4-fenil-3-tiyosemikarbazon (MICPT) ile organik bir faza ekstrakte edildi. Daha sonra organik çözücü uçurulup kalan katı, seyreltik nitrik asitte tekrar çözülerek analizler ICP-AES ile gerçekleştirildi. ICP-AES'den elde edilen verilerden, doğrudan kalibrasyon ve standart ilave etme tekniği kullanılarak, metal derişimleri hesaplandı. Aynı analizler yaygın kullanılan dietilentriamin pentaasetik asit (DTPA) ile de tekrarlandı. İstatiksel işlemler sonucu % 95 güven seviyesinde her üç metodun kesinlikleri ile DTPA metodunun kesinliği arasında anlamlı bir farkın olmadığı görüldü. MAPT ile yapılan ekstraksiyon sonuçları DTPA metodu ile elde edilen sonuçlara oldukça yakındır. MAPPT ve MICPT ile yapılan ekstraksiyon sonuçları ise daha fazla metali ekstrakte edilebileceğimiz sonucunu verdi. Ayrıca bu metotlar az çözücü gerektirmesinin yanında bazı metaller için geniş pH aralığında çalışma imkanı tanımaktadır. Günümüzde rutin toprak analizlerinin ne kadar çok ve sıkça yapıldığını düşünürsek, önerilen bu metod doğru ve güvenilir olup rutin analizlerde alternatif bir metod olarak kullanılabilir., In this study, some heavy metals in soil were extracted with 4- morpholinoacetophenone thiosemicarbazone (MAPT), 4-morpholinoacetophenone- 4-phenyl-3-thiosemicarbazone (MAPPT) and 2-methylindole-3-carboxylaldehyde-4- phenyl-3-thiosemicarbazone (MICPT) into an organic phase. Following the evaporation of organic solvent, the residue was dissolved with diluted nitric acid and then analysed by ICP-AES. The data obtained from ICP-AES were used to calculate metal concentrations by using calibration curve and standart addition method. The same soil analysis was repeated with diethylenetetraaminepentaasetik asit (DTPA) method. Statistical calculations showed that at the %95 confidence level there is no significant difference between the precisions of DTPA and other three methods. The amounts of metals that were extracted from soil by DTPA and MAPT were about the same. The amounts of extracted metals with MAPPT and MICPT were a little higher. The developed method not only requires less chemicals but also provides wider pH working range for some metals. When we consider the number of soil analyses, proposed method can be used as an alternative to DTPA extract method.

06.03.2018 tarihli ve 30352 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan “Yükseköğretim Kanunu İle Bazı Kanun Ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun” ile 18.06.2018 tarihli “Lisansüstü Tezlerin Elektronik Ortamda Toplanması, Düzenlenmesi ve Erişime Açılmasına İlişkin Yönerge” gereğince tam metin erişime açılmıştır. Fındık zurufundan ZnCl2 aktivasyonu ile 700 0C azot atmosferinde aktif karbonhazırlandı. Elde edilen aktif karbonun BET yüzey alanı 1092 m2/g olarak belirlendi.Hazırlanan aktif karbon kullanılarak Cu(II) ve Pb(II) iyonlarının sulu çözeltilerindenadsorpsiyonla uzaklaştırılmasına pH, aktif karbon miktarı, temas yüzeyi vekonsantrasyonun etkisi araştırılarak optimum adsorpsiyon koşulları belirlendi.Adsorpsiyon verileri Freundlich ve Langmuir izotermlerine uygulanarak her ikiizoterme ait sabitler hesaplandı. Activated carbon was prepared in nitrogen atmosphere at 7000C by ZnCl2 activationfrom hazelnut husk BET surface area of activated carbon obtained was determined as1092 m2/g.The prepared activated carbon was used for removal of Cu (II) and Pb (II) ions fromaqueous solutions by adsorption. The optimum condition has been determined byinvestigating the effect of pH, amount of activated carbon, contact time andconcentration.The adsorption data were applied to Freundlich and Langmuir isotherms and theconstants belong to both isotherms were calculated.

ÖZETBu çalışmada araştırma materyali olarak seçilen istavrit örnekleri (Trachurus trachurus L., 1758) Kuzey Marmara Denizi’nde avlanan balıkçı teknelerinin kasalarından rasgele örnekleme yöntemine göre toplanmıştır. Örnekleme zamanları Kasım 2005 ile Mayıs 2006 tarihleri arasında kalan aylık periyotlar şeklindedir. Çalışmada toplam 750 adet istavrit bireyi kullanılmıştır.Laboratuvara getirilen İstavritler Küçük, Orta ve Büyük olmak üzere 3 boya ve kendi aralarında ise iki alt boya ayrılmıştır [Küçük boy 1 (K1), Küçük boy 2 (K2), Orta boy 1 (O1), Orta boy 2 (O2) , Büyük boy 1 (B1), Büyük boy 2 (B2)]. Cıva ve diğer metaller (Cu, Cd, Zn, Pb) için iki ayrı örnek hazırlanmış ve etüvde kurutulmuştur. Metaller sıvı faza kuvvetli asit çözünürleştirmesiyle alınmıştır. Atomik absorbsiyon cihazı (Shimadzu firmasının AA-6701-F modeli) ile okumalar yapılmıştır. Cıva için hidrür sistemi, diğer metaller için alev sistemi kullanılmıştır.Türkiye denizlerinde istavrit balığında ağır metal analizi çok fazla çalışılmış bir konu değildir ve çalışılan bölgeler farklı olduğundan ve farklı zamanlarda çalışıldığından elde edilen sonuçlar da farklılıklar göstermektedir.Yapılan araştırma sonucunda kirliliğin aylara göre değiştiği, Bakır’ın çalışma süresince bütün aylarda ve bütün boylarda su ürünleri yönetmeliğinde tolere edilebilen değeri aşmadığını, Kurşun ve Kadmiyum’un çalışma süresince bütün aylarda ve bütün boylarda tolere edilebilen değeri aştığı, Cıva’nın ise sadece şubat ayında tolere edilebilen değeri aştığı tespit edilmiştir. Çinko içerikleri ise bazı aylarda ve bazı boylarda tolere edilen değerin üzerine çıkmış, bazı aylarda ve bazı boylarda ise altında kalmıştır. Haziran, 2006 ABSTRACTIn this study, selected research material Horse Mackerel samples which were ( Trachurus trachurus L., 1758 ) randomly selected and gathered from Fishmongers Shipdesk were hunted from The Northern Sea of Marmara . Timeframe for sampling periods are monthly between November 2005 and May 2006 In this study, I gathered 750 samples of Horse Mackerel. Horse Mackerels brought to the laboratory came in three different sizes which are small, medium and big and among themselves they are also seperated into two subsizes [Small size 1 (K1), Small size 2 (K2), Middle Size 1 (O1), Middle Size 2 (O2) , Big size 1 (B1), Big size2 (B2)] two different samples are prepared and dried into the stove for Mercury and other Metals (Cu, Cd, Zn, Pb). Metals are extracted by strong acid solubility liquid phase and results read by Atomic Absorption Machine ( The Model of AA-6701-F made by Shimadzu Company ) Hydrid system used for Mercury and Flame System is used for other Metals.In the seas of Turkey Heavy Metal analysis for Horse Mackarels are not excessive subject in the studied areas and slightly dissimilar to those studies made in different timeframes. As a result these studies are different than the others.At the end of this research, pollutions are variable on monthly basis, also during the copper working period, all the months and sizes do not exceed the allowance Water Products Regulations. However, the working period of Lead and Cadmium exceed allowance rate , and Mercury only exceeds allowance rate in February. Zinc contents in some months exceeded allowance rate but in some months and some sizes allowance rates stayed below level.June, 2006 Atilla RADJAEİ

Bu çalışmada sporopolleninin kimyasal modifikasyonla ksantat bağlı Ksantat S poropollenin ( Ksan-Sp) v e D ietilditiyokarbamat S poropollenin (DTC-Sp) formları hazırlanmıştır. Hazırlanmış olan bu adsorbanlar üzerine Cu (II), Pb (II) ve Cd (II) metal iyonlarının adsorpsiyon şartları optimize edilmiştir. Deneysel sonuçlar kullanılarak kinetik değerlendirmeler yapılmış ve adsorpsiyona ilişkin termodinamik parametreler tespit edilmiştir. Cu (II), Pb (II) ve Cd (Il)'nin sporopollenine adsorpsiyonlannm Freundlich tipi adsoprsiyon izotermine; Ksan-Sp ve DTC-Sp'nin ise Langmuir tipi adsorpsiyon izotermine uygunluk gösterdiği görülmüş ve Ksan-Sp ve DTC-Sp'nin Sporopollenine göre adsorpsiyon kapasitelerinin çok yüksek olduğu tespit edilmiştir. Sporopollenin, Ksan-Sp ve DTC-Sp'ye Cu (II), Pb (II) ve Cd (Il)'nin adsoprsiyonlarının 2. dereceden adsorpsiyon kinetiğine uygunluk gösterdiği görülmüştür. Ayrıca parçacık içi difüzyonun adsorpsiyona etki ettiği ancak hız belirleyen basamak olmadığı anlaşılmıştır. Her üç adsorbanda da adsorpsiyon mekanizması iyon değişim reaksiyonuyla açıklanmıştır. Adsorpsiyonda her üç adsorbanın da şelatlaştırıcı etkilerinin adsorpsiyona katkıda bulunduğu görülmüştür. Her üç adsorban içinde termodinamik parametreler tespit edilmiş adsorpsiyona ilişkin AH0, AS0 ve AG° değerleri hesaplanmıştır. Elde edilen sonuçlardan Cu (II), Pb (II) ve Cd (Il)'nin sporopollenin, Ksan-Sp ve DTC-Sp'ye adsorpsiyonlannm endodermik ve kendiliğinden olduğu tespit edilmiştir. Ayrıca AS0 değerlerinin pozitif olduğu görülmüştür., In this study Sporopollenin has been chemicaly modified to give two novel adsorbents : Xanthate-Sporopollenin (Xan-Sp) and Diethyldithiocarbamate (DTC- Sp). These two new adsorbents were evaluated for the adsorption of Cu (II), Pb (II) and Cd (II) metal ions. Adsorption conditions of Cu (II), Pb (II) and Cd (II) metal ions were optimized for all those three adsorbents. Experimental data were exploited for kinetic and thermodynamic evaluations related to the adsorption processes. Cu (II), Pb (II) and Cd (II) adsoption processes followed the Freundlich type adsorption isotherms for Sporopollenin whereas those metal ions followed Langmuir IV type adsorption isotherms for both Xan-Sp and DTC-Sp. Adsorption c apacities of Xan-Sp and DTC-Sp for all metal ions studied were found to be much higher than the original supporting polimeric structure sporopollenin. Experimental data were also evaluated to find out kinetic characterictics of the adsorption process. Adsorption processes for three target heavy metal ions onto sporopollenin, Xan-Sp, and DTC-Sp were found to follow pseudo-second order type adsorption kinetics. Intraparticle diffusion process was found to take part in adsorption processes but it could not be accepted as the primary rate determining step. Adsorption mechanism for all three adsorbents was explained as an ion- exchange process. But it was observed that chelating effect is also playing an important role in the adsorption of Cu(II), Pb(II) and Cd(II) metal ions on Sporopollenin, Xan-Sp and DTC-Sp. Thermodynamic parameters, AH0, AS0 and AG0 were calculated from graphical interpretation of the experimental data. Standard heat of adsorption (AH0) were found to be endothermic for all adsorption processes. AG0 values indicated that adsorption process for Cu(II), Pb(II) and Cd(II) on Sporopollenin, Xan-Sp and DTC- Sp is spontaneous. Calculated AS0 values were found to be positive for all adsorption processes.

Atıksulardaki ağır metaller, zehirli olmaları nedeni ile çevre sağlığı açısından oldukça önemlidir. Ağır metalleri içeren atıksular genellikle endüstrilerden kaynaklanmakta, ya bir ön arıtımdan sonra yada hiç arıtılmadan kanalizasyon sistemine deşarj edilmektedir. Özellikle kanala deşarj edilen atıksuları Konya atıksu ana tahliye kanalı civarındaki çiftçilerin tarımda sulama amaçlı kullanmaları ile verimli topraklar kirlenmekte ve bitki kalitesi olumsuz yönde etkilenmektedir. Ağır metaller gıda zinciri yolu ile insanlara ve hayvanlara kadar ulaşarak zehir etkisi yapmaktadır. Bu araştırma, Konya Ana Tahliye Kanalı suları ile sulanan arazilerdeki toprak ve bitkide ağır metal birikmesinin tespiti amacı ile yapılmıştır. Altı aylık süre ile su, toprak numunesi ve üç aylık süre ile de bitki numunesi alınarak ağır metal konsantrasyonu analizleri yapılmıştır. Araştırma sonucunda, topraktaki ağır metal konsantrasyonu, kanal suyuna göre daha fazla olduğu, buğday bitkisindeki ağır metal konsantrasyonu ise zehir etkisi yapacak seviyeye ulaşmadığı tespit edilmiştir., Heavy metals in wastewater are quite important because of being toxic effect for public health. Wastewaters that contain heavy metals are generally caused by industries discharged, either after primary treatment or even no-treatment farmers in Konya use wastewater for irrigation that discharged into canal. This causes soil pollution also decreases plant quality. Heavy metals can reach to humans and animals and causes toxic effects through foodchain. The aim of this study is determining heavy metal accumulation on soils and plants that were irrigated by Konya main sewage system waters. Water and soil samples have been taken and heavy metal concentration analysed for six months time period and three months for plant samples. As the result of this study, heavy metal concentration in soil was higher than canal water. Heavy metal concentration in wheat dose not reach to toxic affect level.

m ÇÖZELTİDEN KURŞUN VE KADMİYUM UZAKLAŞTIRILMASI ÖZET Çevre sorunlarının oldukça büyük boyutlara ulaştığı günümüzde, bu konu ile ilgili çalışmaların da önemi bir hayli artmıştır. Bu alanda yapılan çalışmaların önemli bir kısmım gerek içme sularında ve gerekse bir çok atık sularda ağır elementlerin giderilmesi oluşturmaktadır. Gelişen endüstrileşme ile birlikte özellikle suların ağır elementler bakımından kirlenmesi, zamanla artan bir problem olarak ortaya çıkmaktadır. Bu elementlerden kurşun ve kadmiyum önemli bir yer tutmaktadır. Bu çalışmada, çeşitli konsantrasyonlarda hazırlanmış olan kurşun ve kadmiyumun ayrı ayrı ve birlikte bulundukları çözeltilerinin kalker, kalsit, dolomit, magnezit (kalsit ve kuvars içeren) ile dolomit ve magnezitin bitümlü şist külleriyle çeşitli şekillerde elde edilen karışımlarının işleme sokulmalarıyla çözeltiden uzaklaştırılan bu elementlerin değerleri saptanmıştır. Çalışmalar sonucunda oldukça etkili ayırma işlemlerinin yapıldığı da ortaya çıkmıştır. IV SUMMARY The environmental problems have currently reached a crucial dimension, and thus the studies on this subject have became more important. The removal of heavy metals from both drinking water and wastewater constitute the main part of studies of this field. Developments in industries cause great environmental problems, especially water pollution by heavy metals, emerged as an increasing one. Of these metals lead and cadmium take a large part. In this study; to sollutions containing various amounts of lead and cadmium separately and lead-cadmium mixture were added calcite, calcareous, dolomite and magnesite. The mixtures obtained were proccessed and finally the amount of lead and cadmium removed from solution was determined. The results showed lead and cadmium were effectively removed. 80

Tez (yüksek lisans) - Anadolu Üniversitesi, Anadolu Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Kimya Anabilim Dalı, Kayıt no: 164702, Bu çalışmada, önce ortalama 400000 molekül ağırlığa sahip kitosanın yapısal dayanıklılığını arttırmak için glutaraldehit ile çapraz bağlanmıştır daha sonra çaprazbağlı kitosanın yüzeyi Pb(II) ve Cd(II) iyonlarına karşı adsorpsiyon kapasitesini artırmak için sistamin ve 2-aminoetantiyol ligandları ile modifiye edilmiştir. Bu modifiye edilmiş çaprazbağlı kitosanın Pb(II) ve Cd(II) iyonlarını adsorplama davranışı çeşitli Ph, sıcaklık ve farklı ligand derişimleri ile farklı destek miktarları için atomik absorpsiyon spektrometresi kullanılarak incelenmiştir. Böylece Pb(II) ve Cd(II) için modifiye edilmiş çapraz bağlı kitosanın adsorpsiyon kapasitesinin en uygun olduğu koşullar tespit edilmiş ve bu adsorbanın çeşitli koşullardaki adsorpsiyon kapasitesi belirlenmiştir.

Bu çalışmada, Amberlite İR- 120 ve Dowex 50-W kuvvetli asidik katyon değiştirici reçineleri ve Lewatit CNP-80 zayıf asidik şelat değiştiriciler kullanılarak, Cu, Zn, Cd, Ni ve Pb ağır metallerinin sulu çözeltilerden uzaklaştırılması incelenmiştir. Bu metaller insan sağlığına verdiği zararlar açısından oldukça önemlidir. İyon değiştirme işlemlerinde denge sorpsiyon izoterm eğrileri Langmuir ve Freundlich adsorpsiyon izoterm eğrileri kullanılarak çizilmiştir. Bu eğrilerin eğimlerinden ve y eksenini kestiği noktalardan adsorpsiyon parametreleri(As, Kb, k ve n) hesaplanmıştır. Reçine-metal denge çalışmaları; başlangıç metal konsantrasyonu, pH, sıcaklık, adsorban miktarı ve temas süresinin fonksiyonu olarak yapılmıştır. Reçineler ile metallerin seçimlilikleri incelenmiştir. Kolon çalışmalarında; kolon sızıp geçme eğrileri çizilerek, reçinelerin kapasiteleri hesaplanmıştır. Yapılan bu çalışmalarda, çözelti fazındaki metal miktarı AAS ile tespit edilmiştir., In this study, separation of Cu, Zn, Cd, Ni and Pb heavy metals from the aqueous solutions by using strong acidic cation-exchange resins(Amberlite IR-120 and Dowex 50-W) and weak acidic chelate exchange resin(Lewatit CNP-80) are examined. These metals are very important due to their damage to human health. In ion exchange processes, the equilibrium sorption isotherm curves were drawn by using Langmuir and Freundlich adsorption isotherms. Adsorption parameters (As, Kb, k and n) are calculated from the slopes of these curves. The resin-metal equilibrium studies are carried out as a function of starting metal concentration, pH, temperature, amount of adsorbent and contact time. The metal ion selectivity of these resins were investigated. The breakthrough curves of columns with resins were processed and the capacities were calculated in the column studies. In all these experiments, the metal content in the solution phase are determined by using AAS.

Balıkesir Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Kimya Ana Bilim Dalı, Ülkemizde bir temel gıda olmasa da, oldukça fazla tüketilen içeceklerden biri olan şalgam suyunun içerisindeki toksik metallarin düzeyinin doğru, duyar, kolay ve ucuz saptanması oldukça önemlidir. Bu amaçla Türkiye piyasalarında satılan şalgam suyu içerisinde bulunan Cu, Pb, Cd, Zn ve Ni düzeylerinin belirlenmesi için doğrudan voltammetrik sıyırma yönteminin uygulanabilirliği araştırılmış, Hg ve As içeriği ise mikrodalga bozundurmadan sonra ICP-AES hidrür oluşturma tekniği ile belirlenmiştir. Şalgam suyunun pH'leri ortalama 4,6 olarak ölçülmüştür. Cu, Pb. Cd ve Zn tayini için askıda civa damla elektrodu ile kare dalda anodik sıyırma voltammetrisi (KDASV), Ni tayini için ise adsorptif katodik sıyırma voltammetrisi (AdKSV) kullanılmıştır. Sıyırma analizi için biriktirme süresi, karıştırma hızı ve pH optimize edilmiştir. Ayrıca Cu, Pb, Cd, Zn ve Ni için elde edilen voltammetrik sıyırma sonuçlan ile ICP-AES sonuçlan karşılaştırılmış ve Cu, Pb ve Zn için uyumlu sonuçlar elde edilmiştir. Bu matriksde örneği bozundurmadan ve destek elektrolit kullanmadan ve herhangi bir girişim olmadan Cu, Pb, ve Zn tayini yapılabilmiştir. Ancak Cd tayininde yaklaşık -620 mV da bir organik pikin girişimi gözlenmiş, bu nedenle özellikle 50 ug/L den daha az Cd tayininin örneği bozundurmadan yapılamayacağı saptanmıştır. Ni tayininde Zn'nun girişimi gözlenmiş ve bu EDTA ilavesi ile giderilmiştir., Accurate, selective, sensitive, simple and cheap determination of heavy metals in turnip juice which is consumed in large quantities in Turkey is important. For this purpose Cu, Pb, Cd, Zn and Ni contents of turnip juice samples marketed in Turkey were investigated at a hanging mercury drop electrode (HMDE) using voltammetric stripping analysis without sample pre-treatment. Deposition time, stirring rate and pH were optimised for the analysis. The average pH of different turnip juices was measured as 4.6. Furthermore, Hg and As contents of these samples were determined ICP-AES hydride tecnique after microwave digestion. Square wave anodic striping voltammetric method was used for determination of Cu, Pb, Cd and Zn at HMDE while adsorptive cathodic stripping method was used for Ni determination. Measurements were carried out for non-digested samples and were compared by ICP-AES method. The results with good agreement were obtained for Cu, Pb and Zn. An unknown organic peak interfered with Cd peak was observed at -620 mV during the direct analysis without sample pre-treatment. For this reason Cd could not determined below 50 ug/L without sample pretreatment. The interference of Zn was eliminated by addition of EDTA.

ÖZET Bu çalışmada sulu çözeltiden bazı ağır metallerin ( MnSCv», C0SO4, N1SO4,CuSC»4 ) kaolinle uzaklaştırılması incelendi. Kaolin ile ağır metallerin denge temas süreleri 2 saat olarak belirlendi ve adsorpsiyon hız sabitleri sırasıyla 25 °C 'de 0.0012dk -1, 0.0024dk _1, 0.0030dk _1, 0.0051 dk_1 ve 40 °C 'de 0.0019 dk`1, 0.0038 dk-1, 0.0085 dk _I ve 0.0090 dk _1 olarak bulundu. Bu ağır metallerin adsorpsiyon izotermlerinin Langmuir adsorpsiyon izotermine uydukları görüldü. Langmuir denklemine ilişkin Cm sabitleri sırasıyla 25 °C 'de 0.446 mgg _1, 0.919 mgg -1, 1.669 mgg ~/ 10.787 mgg ~/ ve 40 °C 'de 0.431 mgg _1, 1.470 mgg ~/ 2.79 mgg _1 ve 11.037, b sabitleri ise 25 °C 'de 0.067,0.108, 0.112, 0.155 ve 40 °C 'de 0.142, 0.167, 0.240, 0.348 olarak bulundu. Bu elde edilen verilere göre kullanılan ağır metallerin kaolin üzerinde adsorplanabilme sırası Cu+2 > Ni+2 > Co*2 > Mn+2 olarak bulundu. VI SUMMARY In this study, the removal of some heavy metals (MnS04,CoS04, NİSO4, C11SO4) from aqueous solution was investigated by kaolinite adsorbent. Equilibrium contact times of the heavy metals were determined for 2 hours. Adsorption rate, constants were found out at 25 °C as 0.0012 min`1, 0.0024 min l, 0.003 min`1, 0. 0051 min'1, and at 40 °C as 0.0019 min'1, 0.0038 min`1, 0. 0085 min'1, 0.0090 min`, respectively by kaolinite. It was seen that adsorption.isotherms of this heavy metals fitted to Langmuir adsorption isotherm. Cm constanst of the Langmuir equation were found at 25°C as 0.446 mgg _1, 0.919 mgg -1, 1.669 mgg ~/ 10.787 mgg _1, and 40 °C 'at as 0.431 mgg ~/ 1.470 mgg -1, 2.79 mgg _1, 11.037 mgg-1 respectively, b constants were seen at 25 °C as 0.067,0.108, 0.112, 0.155 and 40 °C ' as 0.142, 0.167, 0.240, 0.348 respectively. According to these adsorsivity parameters used for these heavy metals on kaolinite Cu+2 > Ni+2 > Co+2 > Mn+2 respectively were found. 52

ÖZET Bu çalışmada, Güney Marmara Bölgesi ' ndeki Nilüfer Çayı ve Kocasu'da Nisan 1991- Nisan 1993 döneminde mevsimsel aralıklarla Geçit, Göbelye, Hayırlar ve Ekmekçi istasyonlarından alınan örneklerde bazı anorganik kirletici derişimleri ile ağır metallerin kirlilik düzeyleri belirlenmiştir. Ayrıca belirlenen bu kirletici derişimleri, Su Kirliliği Kontrolü yönetmeliği sınır değerleri ve Türkiye'nin bazı yüzey sularındaki eşdeğer kirletici parametrelerine ait değerler ile karşılaştırılarak sonuçlar açıklanmıştır. ABSTRACT In this study, the concentrations of some inorganic pollutants and heavy metals have been measured in the samples; which vere taken between April 1991- April 1993, on relation with seasonal intervals, Cro;n four stations; namely, Geçit, Göbelye, Hayırlar and :'.!;'iekçi; on Nilüfer and Kocasu streams which are in the South Marmara Region. We have also compared our results with boundary values of the Water Resources Pollution Constitution and the concentrations of related pollutants which were measured in some Turkey surface waters; then the results have been explained. 72