Search

In 2020 is in het kader van het monitoringsprogramma “Contaminanten in vis uit Nederlandse binnenwateren” aal op 18 locaties bemonsterd. Hiervan lagen 10 locaties binnen het voor aalvisserij gesloten gebied en 8 locaties waar de aalvisserij is toegestaan. Voor de bemonstering van grote alen wordt sinds 2016 rekening gehouden met het zwaartepunt van de beroepsmatige vangst, waarbij iets grotere aal is bemonsterd (53-76 cm) dan vóór 2016 (>45 cm). Van de gevangen rode alen zijn mengmonsters samengesteld voor de lengteklassen 30-40 cm en 53-76 cm en deze zijn geanalyseerd op de aanwezigheid van dioxines, dioxineachtige-PCB’s (dl-PCB’s) en niet-dioxineachtige PCB’s (ndl- PCB’s). Voor som dioxines, som dioxines & dl-PCB’s (totaal-TEQ) en som ndl-PCB’s zijn Europese maximumgehalten (zogenaamde maximum levels, ML’s) vastgesteld (EC 1881/2006). De mengmonsters grote aal (53-76 cm) voldeden op de volgende onderzochte locaties aan alle ML’s: Volkerak (Steenbergen), IJsselmeer (Medemblik), IJsselmeer (Urkerbos) en Linge nabij Heukelum. De mengmonsters aal (53-76 cm) van de overige locaties overschreden één of meerdere ML’s. Aanvullend is getoetst of de beleidsregellimieten (ingesteld in 2017) overschreden worden. Dat geldt voor aal (53-76 cm) van de locaties IJsselmeer bij Urk, IJsselmeer nabij Lelystad en Ramsgeul (Ramspolbrug). Voor de locatie IJsselmeer bij Urk is wederom een overschrijding van een beleidsregellimiet waargenomen. Voor de mengmonsters aal in de klasse 30-40 cm overschreed het mengmonster van de Lek de ML voor ndl-PCB’s en dat van de Waal bij Tiel de beleidsregellimiet voor ndl-PCB’s. Van de locaties die nu nog geopend zijn voor visserij, overschreden Schokkerhaven en het IJ (meertje nabij Spaarndam) één of meerdere limieten. Voor de locatie Schokkerhaven is ook twee jaar achtereen een overschrijding van de (beleidsregel)limieten waargenomen. Het huidige rapport geeft de gegevens van voorgaande jaren weer, aangevuld met de resultaten van 2020. Op een enkele locatie is een verhoogd gehalte gevonden ten opzichte van voorgaande jaren, maar over het algemeen passen de gevonden gehalten in het beeld van de voorgaande jaren. De mengmonsters aal zijn ook geanalyseerd op zware metalen (cadmium, lood, kwik en arseen) en perfluoralkylstoffen (PFAS’s). Alle gehalten van cadmium, lood en kwik voldeden aan de geldende ML’s (EC 1881/2006), voor arseen is geen ML vastgesteld. In aanvulling op de vorige jaarlijkse rapportage zijn resultaten van de meting van PFAS’s opgenomen in dit rapport. Dit door de toegenomen aandacht voor deze stoffen in 2019 en 2020, en het recent beschikbaar komen van een risicobeoordeling door de Europese Autoriteit voor Voedselveiligheid (EFSA). De gesommeerde gehalten van de meest voorkomende PFAS’s variëren van circa 5 tot 40 ng/g product, waarbij PFOS de belangrijkste bijdrage leverde. Hoogste gehalten werden aangetroffen in aal uit het IJsselmeer en de Linge bij Heukelum. Voor deze stoffen is geen ML vastgesteld en kunnen de gemeten gehalten dus niet getoetst worden aan de ML.

In 2019 zijn monsters Chinese wolhandkrab (Eriocheir sinensis) onderzocht van de locaties Hollands Diep, Nieuwe Maas bij Pernis en Volkerak (Volkeraksluizen en Krammersluizen). Op deze locaties (de zogenaamd gesloten gebieden) is commerciële wolhandkrabvangst verboden. Van de locatie Den Oever, liggend in het gebied dat niet gesloten is voor wolhandkrabvangst, kon geen monster verzameld worden omdat onvoldoende krab gevangen werd, en daarom is uitgeweken naar het Kornwerderzand.De contaminantgehalten in wolhandkrab van deze locaties wordt gemonitord en vergeleken met voorgaande jaren. Naast de dioxine- en polychloorbifenyl (PCB)-gehalten zijn de gehalten aan zware metalen en per- en polyfluoralkylstoffen (PFAS’s) onderzocht. Binnen deze studie is alleen bruin vlees uit het lichaam van de wolhandkrab onderzocht. Vlees uit poten en scharen is in deze studie niet onderzocht omdat daarvan bekend is dat dioxine- en PCB-gehalten niet boven de maximum limiet (ML) uitstijgen (mede omdat dit vlees weinig vet bevat). Voor vlees uit het lichaam gelden geen ML’s. In de wolhandkrab die in 2019 is onderzocht varieerden de gehalten van 8.6-31.8 pg TEQ/g product voor de dioxines, 10.5-3-29.7 pg TEQ/g product voor de dl-PCB’s, 19.1-59.1 pg TEQ/g product voor de totaal-TEQ en 162-945 ng/g product voor het totaal aan ndl-PCB’s. De bijdrage van de dioxines aan de totaal-TEQ varieerde van 44-65%. De wolhandkrab gevangen op de locaties Hollands-Diep en Maas (Pernis) zijn het sterkst gecontamineerd, en de gehalten ontlopen elkaar niet veel. De krab van locatie Kornwerderzand was het minst gecontamineerd. De trendgrafieken van de dioxine-TEQ, PCB-TEQ en totaal-TEQ gehalten voor de locaties Hollands-Diep en Volkerak (Volkeraksluizen en Krammersluizen) zijn stabiel binnen een bandbreedte van 20% (op basis van 4 jaren), terwijl de krab van Maas (Pernis) meer variatie laten zien. De aanwezigheid van meerdere PFAS’s is aangetoond, namelijk PFNA, PFUnDA, PFDoDA en PFOS. De PFOS gehalten waren het hoogst (6.1-20 ng/g). Wolhandkrab van het Kornwerderzand bevatte de hoogste PFAS’s gehalten. Wat betreft de zware metalen in wolhandkrab varieerden de gehalten als volgt: 0.044-0.22 mg/kg voor cadmium

In 2019 is in het kader van het monitoringsprogramma 'Contaminanten in vis uit Nederlandse binnenwateren' aal op 18 locaties bemonsterd.

In 2018 zijn monsters Chinese wolhandkrab (Eriocheir sinensis) onderzocht van de locaties Hollands Diep, Nieuwe Maas bij Pernis, Volkerak (Volkeraksluizen en Krammersluizen) en het Noordzeekanaal. Op deze locaties is commerciële wolhandkrabvangst verboden (zogenaamd gesloten gebied). Van de locatie Den Oever, liggend in het gebied dat niet gesloten is voor wolhandkrabvangst, kon geen monster verzameld worden omdat onvoldoende krab gevangen werd.De contaminantgehalten in wolhandkrab van deze locaties wordt gemonitord en vergeleken met voorgaande jaren. Naast de dioxine- en polychloorbifenyl (PCB)-gehalten zijn de gehalten aan zware metalen onderzocht. Binnen deze studie is alleen vlees uit het lichaam onderzocht. Van vlees uit poten en scharen is bekend dat dioxine- en PCB-gehalten niet boven de maximum limiet (ML) uitstijgen (mede omdat dit vlees weinig vet bevat). Voor vlees uit het lichaam gelden geen ML’s. In de wolhandkrab die in 2018 is onderzocht varieerden de gehalten van 8.9-30 pg TEQ/g voor de dioxines, 6.3-32 pg TEQ/g voor de dioxineachtige (dl)-PCB’s, 15-60 pg TEQ/g voor de totaal TEQ en 135-1078 ng/g voor het totaal aan niet-dioxineachtige (ndl)-PCB’s. De bijdrage van de dioxines aan de totaal-TEQ varieerde van 50-65%. De locaties Hollands-Diep en Maas (Pernis) zijn het sterkst gecontamineerd, en de gehalten ontlopen elkaar niet veel. De krab van locatie Noordzeekanaal was het minst gecontamineerd. Voor het eerst zijn in dit rapport ook trendgrafieken opgenomen voor de locaties IJsselmeer (Den Oever), Ketelmeer, Maas (Pernis), Hollands-Diep en Volkerak (Volkeraksluizen en Krammersluizen). De trends op beide Volkeraklocaties zijn stabiel (op basis van 3 jaren), terwijl de andere locaties meer variatie laten zien. Dit wordt mogelijk veroorzaakt door het gegeven dat de gevangen krab geen standkrab is, maar trekkende krab, die van verschillende locaties stroomopwaarts afkomstig kan zijn. Dit is een mogelijke oorzaak voor de waargenomen variatie. De wolhandkrabmonsters van 2018 zijn net als in 2017 weer geanalyseerd op perfluoralkylverbindingen (PFAS). De aanwezigheid van meerdere PFAS is aangetoond, namelijk PFDA, PFUnDA, PFDoDA, PFTrDA en PFOS. De PFOS gehalten waren het hoogst met 7-14 ng/g. wolhandkrabwolhandkrab uit Volkerak (Volkeraksluizen) bevatte de hoogste PFAS gehalten. Wat betreft de zware metalen gehalten in wolhandkrab varieerden die als volgt: cadmium (0.013-0.28 mg/kg); lood (0.022-0.057 mg/kg) en kwik (0.009-0.027 mg/kg). Het totaal arseengehalte varieerde van 0.88-1.6 mg/kg. Wolhandkrab van de locatie Noordzeekanaal is het minst vervuild (m.u.v. lood).

In 2018 is in het kader van het monitoringsprogramma 'Contaminanten in vis uit Nederlandse binnenwateren' aal op 20 locaties bemonsterd.