Search

Bu çalışmada adliyede çalışan personelin iş stresi, tükenmişlik ve depresyon düzeyleri arasındaki ilişkiler ve bu değişkenlerin sosyo-demografik özelliklerle olan ilişkilerinin anlamlı bir farklılık gösterip göstermediği araştırılmıştır. Araştırmanın örneklem grubunu Gaziantep Adliyesi'nde çalışan 270 personel oluşturmuştur. Araştırma verileri Sosyo-Demografik Form, İş Stresi Ölçeği, Beck Depresyon Envanteri ve Maslach Tükenmişlik Ölçeği Türkçe uyarlamaları kullanılarak toplanmıştır. Verilerin analizinde Pearson Çarpım Moment Korelasyon Analizi, bağımsız gruplar t testi, Mann-Whitney U testi, Kruskal Wallis ve Anova testleri kullanılmıştır. Analiz sonuçlarına göre depresyon ile tükenmişlik puanları ve iş stresi ile tükenmişlik düzeyleri arasında orta düzeyde pozitif ve anlamlı bir ilişki saptanmıştır. Bu değişkenlerin sosyo-demeografik verilerle olan ilişkilerine bakıldığında depresyon ve adliyede çalışan meslek grupları arasında, tükenmişlik ve cinsiyet arasında, tükenmişlik ve adliyede çalışılan birim arasında ve son olarak iş stresi ve adliyede görev yapılan birim arasında istatistiksel olarak anlamlı farklar tespit edilmiştir. This study investigate the corrolation between the work stress, burnout snydrome and depression levels of courthouse personel while investigating these variables if show suggestive reletionship with socio-demographic features. The sample group of this study is formed by 270 people who are employed by Gaziantep Courthouse. Study data was collected by Socio-demographic Form, Work Strees Inventory, Turkish translation of Beck Depression inventory and Maslah Burnout Inventory. Analysising the data Pearson Corrolation Analysis, independant sample group T test, Mann-Whitney U test, Kruskal Wallis and Anova tests were practiced. According to the analysis, there are a mid-level positive meanings were determined between depression with burn out points and work stress with burn out levels. Analysing the variables while looking into the corrolation between the variables and socio-demographic data; there were statistical differences were found between depression and occupational groups working in courthouse, burnout and gender, burnout and departments of courthouses and finally between work stress and the departmen of courhouses. 122

İntihar tüm dünyada özellikle de genç nüfus arasında önemli bir halk sağlığı sorunu olarak görülmektedir. İntihar davranışı, sonuçları itibariyle yalnızca intihar davranışı gerçekleştiren kişiyi değil aynı zaman da yakın çevresini de etkilemektedir. Yakınları intihar eden kişiler genellikle yoğun üzüntü, suçluluk ve pişmanlık duyguları yaşamaktadırlar. Alanyazın incelendiğinde yakınları intihar eden kişilerle ilgili çalışmaların çoğunlukla intiharın olumsuz psikolojik sonuçlarına odaklandığı görülmektedir. Mevcut çalışma kapsamında ise yakınları intihar girişiminde bulunan ve yakınları intihar eden kişilerde travma sonrası stres belirtileri (TSSB) ve travma sonrası gelişim (TSG) ile ilişkili değişkenlerin ele alınması amaçlanmıştır. Bu bağlamda sosyo-demografik özelliklerin, intihar olayı ile ilişkili özelliklerin, temel inançların sarsılmasının, olayla ilişkili ruminasyonların, dini başa çıkma yollarının, intihara yönelik tutumların ve kültürel yönelimin TSSB’ yi ve TSG’ yi yordamadaki rolü araştırılmıştır. Bununla birlikte temel inançların sarsılması ile TSSB ve TSG arasındaki ilişkide istemsiz ve istemli ruminasyonların aracı rolü incelenmiştir. Son olarak intihara yönelik tutumlar ve TSG arasındaki ilişkide kültürel yönelimin (Bireycilik ve toplulukçuluk) düzenleyici rolü araştırılmıştır. Araştırmaya yakını intihar girişiminde bulunan 205 kişi ve yakınını intihar nedeniyle kaybeden 143 kişi olmak üzere toplam 348 üniversite öğrencisi katılmıştır. Katılımcılara demografik özelliklere ve yakınlarının intiharına ilişkin bilgi formu ile birlikte 7 öz-bildirim ölçeği (Travma Sonrası Gelişim Ölçeği, Olayların Etkisi Ölçeği, Temel İnançlar Envanteri, Olayla İlişkili Ruminasyon Envanteri, Dini Başa çıkma Ölçeği, Eskin İntihara Yönelik Tutumlar Ölçeği ve Bireycilik-Toplulukçuluk Ölçeği) uygulanmıştır. Bulgular kadınların erkeklere kıyasla TSSB puanlarının anlamlı olarak daha yüksek olduğunu; buna karşın TSG puanlarının anlamlı olarak farklılaşmadığını göstermektedir. Bununla birlikte TSSB ve TSG puanlarının intihar davranışının türüne (girişim ve intihara bağlı ölüm) göre anlamlı olarak farklılaşmadığı bulunmuştur. Regresyon analizi sonuçları viii incelendiğinde intihar nedeniyle yaşanan suçluluk duygusu, temel inançların sarsılması, olayla ilişkili istemli ve istemsiz ruminasyonlar TSSB’ yi pozitif yönde ve anlamlı olarak yordamaktadır. TSG’ yi yordayan değişkenler incelendiğinde olumlu dini başa çıkmanın, istemli/amaçlı ruminasyonların ve kendine yönelik temel inançlardaki sarsılmanın hem toplam TSG puanını hem de alt alanları pozitif yönde ve anlamlı olarak yordadığı bulunmuştur. İntiharın kabul edilebilirliğine yönelik tutumların ise toplam TSG’ yi ve alt alanlarını negatif yönde ve anlamlı olarak yordadığı görülmüştür. Bununla birlikte temel inançların sarsılması ve TSSB arasındaki ilişkide istemsiz ruminasyonların; temel inançların sarsılması ve TSG arasındaki ilişki de ise istemli ruminasyonların kısmi aracı rolünün olduğu bulunmuştur. Son olarak intiharın kabul edilebilirliğine yönelik tutumlar ve TSG arasındaki ilişkide kültürel yönelimin düzenleyici bir rolünün olmadığı görülmüştür. Bulgular ilgili alan yazın bağlamında tartışılarak, söz konusu araştırmanın sınırlılıkları ve gelecek çalışmalar için öneriler sunulmuştur İÇİNDEKİLER KABUL VE ONAY SAYFASI .............................................................................................. iii BİLİMSEL ETİK BİLDİRİM SAYFASI ................................................................................ v ÖZET ..................................................................................................................................... vii ABSTRACT ........................................................................................................................... ix ÖNSÖZ ................................................................................................................................... xi ŞEKİLLER DİZİNİ .............................................................................................................. xvi TABLOLAR DİZİNİ ............................................................................................................ xix EKLER DİZİNİ .................................................................................................................... xxi KISALTMALAR DİZİNİ ................................................................................................... xxii GİRİŞ ....................................................................................................................................... 1 1. BÖLÜM .............................................................................................................................. 7 1. İNTİHAR VE TRAVMA SONRASI GELİŞİM ................................................................. 7 1.1. İntihar Davranışının Yaygınlığı ................................................................................... 7 1.2. İntihara Bağlı Kayıpların Psikolojik Etkileri ............................................................... 8 1.2.1. İntihara Bağlı Kayıplarda Duygusal Süreçler .................................................... 8 1.2.2. İntihara Bağlı Kayıplar ve Travma Sonrası Stres Belirtileri............................ 11 1.3. Travma Sonrası Gelişim ............................................................................................ 14 1.4. Travma Sonrası Gelişime İlişkin Kuramsal Yaklaşımlar .......................................... 17 1.5. Travma Sonrası Gelişim Alanları .............................................................................. 23 1.5.1. Kendilik Algısında Değişim ............................................................................ 23 1.5.2. Kişilerarası İlişkilerde Değişim ....................................................................... 24 1.5.3. Yaşam Felsefesinde Değişim ........................................................................... 25 1.6. Travma Sonrası Gelişim İle İlişkili Faktörler ............................................................ 27 1.6.1. Temel İnançların Sarsılması ve Travma Sonrası Gelişim ............................... 27 1.6.2. Olayla İlişkili Ruminasyonlar ve Travma Sonrası Gelişim ............................. 32 1.6.3. Dini Başa Çıkma ve Travma Sonrası Gelişim ................................................. 37 xiv 1.6.4. Kültür ve Travma Sonrası Gelişim .................................................................. 40 1.6.5. İntihara Yönelik Tutumlar ............................................................................... 45 1.7. Araştırmanın Amacı .................................................................................................. 47 1.8. Araştırmanın Önemi .................................................................................................. 47 1.9. Araştırma Soruları ..................................................................................................... 47 2. BÖLÜM ............................................................................................................................ 49 2. YÖNTEM .......................................................................................................................... 49 2.1. Katılımcılar ................................................................................................................ 49 2.2. Ölçüm Araçları .......................................................................................................... 49 2.2.1. Demografik Özellikler ve İntihara İlişkin Bilgi Formu ................................... 49 2.2.2. Travma Sonrası Gelişim Ölçeği (TSGÖ) ........................................................ 50 2.2.3. Olayların Etkisi Ölçeği (OEÖ)- Gözden Geçirilmiş Formu ............................ 51 2.2.4. Temel İnançlar Envanteri (TİE) ...................................................................... 52 2.2.5. Olayla İlişkili Ruminasyon Envanteri (OİRE) ................................................ 53 2.2.6. Dini Başa Çıkma Ölçeği-Kısa Formu ............................................................. 54 2.2.7. Eskin İntihara Yönelik Tutumlar Ölçeği (E-İYTÖ) ........................................ 54 2.2.8. Bireycilik-Toplulukçuluk Ölçeği (B-T Ölçeği)- Kısa Formu ......................... 55 2.3. İşlem .......................................................................................................................... 56 2.4. İstatistiksel Analizler ................................................................................................. 56 3. BÖLÜM ............................................................................................................................ 58 3. BULGULAR ..................................................................................................................... 58 3.1. Genel Değerlendirme ................................................................................................. 58 3.2. Yakınların İntiharına İlişkin Betimsel İstatistik Sonuçları ........................................ 58 3.3. Travma Sonrası Stres Belirtileri Puanının (OEÖ-Toplam Puan) Cinsiyet ve İntihar Davranışının Türü Açısından İncelenmesine İlişkin Bulgular ................................ 59 3.4 Travma Sonrası Gelişim Puanının (TSGÖ-Toplam Puan) ve Alt Boyutlarının Cinsiyet ve İntihar Davranışının Türü (İntihar Girişimi ve İntihara Bağlı Ölüm) Açısından İncelenmesine İlişkin Bulgular .............................................................. 60 xv 3.5. Regresyon Analizinde Kullanılan Değişkenler Arasındaki Korelasyonlar ............... 61 3.6. Regresyon Analizleri: Travma Sonrası Stres Belirtilerini ve Travma Sonrası Gelişimi Yordayan Değişkenler .............................................................................. 65 3.6.1. Travma Sonrası Stres Belirtileri Puanını (OEÖ-Toplam Puan) Yordayan Değişkenler ....................................................................................................... 66 3.6.2. Toplam Travma Sonrası Gelişim Puanını (TSGÖ-Toplam) Yordayan Değişkenler ....................................................................................................... 67 3.6.3. TSG’ nin ‘Kişilerarası İlişkilerde Değişim’ Alt Boyutunu Yordayan Değişkenler ....................................................................................................... 69 3.6.4. TSG’ nin ‘Yaşamın Kıymetini Anlama’ Alt Boyutunu Yordayan Değişkenler .......................................................................................................................... 70 3.6.5. TSG’ nin ‘Bireysel Güçlülük’ Alt Boyutunu Yordayan Değişkenler ............. 71 3.6.6. TSG’ nin ‘Yeni Olanakların Algılanması’ Alt Boyutunu Yordayan Değişkenler ....................................................................................................... 73 3.6.7. TSG’ nin ‘Manevi Değişim’ Alt Boyutunu Yordayan Değişkenler ................ 74 3.7. Bağımlı Değişkenleri Yordayan Değişkenlerin Genel Özeti ..................................... 75 3.8. Temel İnançların Sarsılması ve Travma Sonrası Stres Belirtileri (OEÖ-Toplam Puan) Arasındaki İlişkide İstemsiz (Girici) Ruminasyonların Aracı Rolünün İncelenmesi .............................................................................................................. 77 3.9. Temel İnançların Sarsılması ve Travma Sonrası Gelişim (TSGÖ-Toplam Puan) Arasındaki İlişkide Olayla İlişkili İstemli (Amaçlı) Ruminasyonların Aracı Rolünün İncelenmesi ............................................................................................... 78 3.10. İntihara Yönelik Tutumlar (İntiharın Kabul Edilebilirliği) ve Travma Sonrası Gelişim Arasındaki İlişkide Kültürel Yönelimin Düzenleyici Rolü ....................... 79 4. TARTIŞMA VE SONUÇ ................................................................................................ 80 4.1. Travma Sonrası Stres ve Travma Sonrası Gelişim Düzeyinin, Cinsiyet ve İntihar Davranışının Türü (İntihar Girişimi ve İntihara Bağlı Ölüm) Yönünden Değerlendirilmesi .................................................................................................... 80 4.2 Travma Sonrası Stres ve Travma Sonrası Gelişim Puanlarının Diğer Araştırmalarda Elde Edilen Puanlarla Karşılaştırılması ................................................................... 83 4.3 Travma Sonrası Stres Belirtilerini Yordayan Değişkenlerin Değerlendirilmesi ........ 85 4.4. Travma Sonrası Gelişimi Yordayan Değişkenlerin Değerlendirilmesi ..................... 91 4.4.1. Toplam Travma Sonrası Gelişim Puanı (TSGÖ-Toplam) ............................... 91 4.4.2. Travma Sonrası Gelişim: Kişilerarası İlişkilerde Değişim .............................. 95 xvi 4.4.3. Travma Sonrası Gelişim: Yaşamın Kıymetini Anlama ................................... 97 4.4.4. Travma Sonrası Gelişim: Bireysel Güçlülük ................................................... 98 4.4.5. Travma Sonrası Gelişim: Yeni Olanakların Algılanması ................................ 99 4.4.6. Travma Sonrası Gelişim: Manevi Değişim ................................................... 101 4.5. Temel İnançların Sarsılması ile Travma Sonrası Stres Arasındaki İlişkide İstemsiz/Girici Ruminasyonların Aracı Rolünün Değerlendirilmesi .................... 102 4.6. Temel İnançların Sarsılması ile Travma Sonrası Gelişim Arasındaki İlişkide İstemli/Amaçlı Ruminasyonların Aracı Rolünün Değerlendirilmesi.................... 103 4.7. İntiharın Kabul Edilebilirliği ve Travma Sonrası Gelişim Arasındaki İlişkide Kültürel Yönelimin (Bireycilik ve Toplulukçuluk) Düzenleyici Rolünün Değerlendirilmesi .................................................................................................. 104 4.8. Araştırmanın Sonuçları ............................................................................................ 106 4.9. Araştırmanın Sınırlılıkları ....................................................................................... 107 4.10. Klinik Doğurgular ................................................................................................. 108 4.11. Gelecek Çalışmalar İçin Öneriler .......................................................................... 109 5. KAYNAKLAR ............................................................................................................... 111 6. EKLER ........................................................................................................................... 137 ÖZGEÇMİŞ ....................................................................................................................... 149

Bu çalışmada gebelerde doğum korkusuyla, sıkıntıya ve rahatsızlığa dayanma düzeyleri gibi bilişsel faktörler arasındaki ilişkinin araştırılması amaçlanmıştır. Çalışmaya Aralık 2017 ile Haziran 2018 tarihleri arasında Adıyaman Eğitim ve Araştırma Hastanesi Kadın Hastalıkları Polikliniğine antenatal takip amacıyla başvuran, 103 gebe dahil edilmiştir. Doğum korkusu, `Wijma-A Doğum Beklentisi/Deneyimi Ölçeği`; sıkıntıya dayanıklılık, `Sıkıntıya Dayanma Ölçeği (SDÖ)`; rahatsız edici duyumlara dayanıklılık, `Rahatsızlığa Dayanma Ölçeği (RDÖ)` ile değerlendirilmiştir. Çalışmada, sıkıntıya dayanma düzeyi azaldığında doğum korkusunun arttığı (r=-0,382; p0.05) ve gebelik esnasında destek görüp görmedikleri (t=-2,006; p 0.05), support during pregnancy (t = -2.006; p

Bu araştırmada üniversite öğrencilerinin internet bağımlılığının, risk alma davranışı ve yenilik arayışı ile ilişkisinin incelenmesi amaçlanmıştır. Çalışmanın örneklem grubu, Hasan Kalyoncu Üniversitesi Psikoloji Bölümü ve Psikolojik Danışmanlık ve Rehberlik Bölümü Öğrencileri ile Sütçü İmam Üniversitesi Tıp Fakültesi, Kahramanmaraş Sağlık Yüksekokulu, Kahramanmaraş Sağlık Meslek Yüksekokulunda 2017-2018 yılında öğrenim gören 476 öğrenciden oluşmuştur. Veri toplamak amacıyla Kişisel Bilgi Formu, İnternet Bağımlılığı Kısa Test Formu, Risli Davranışlar Ölçeği Üniversite Formu ve Mizaç Karakter Envanterinin Yenilik Arayışı Ölçeği kullanılmıştır. Yapılan bağımsız örneklemler t-testi sonucuna göre erkek katılımcıların Young İnternet Bağımlılığı Testi Kısa Formu (YİBT-KF) puan ortalamaları kadın katılımcıların puan ortalamalarından daha yüksek bulunmuştur. Çoklu doğrusal regresyon analizi sonucuna göre Yenilik Arayışı ölçeği ve Riskli Davranışlar Ölçeğinin alt ölçeklerinden Antisosyal Davranışlar, Sigara Kullanımı, İntihar Eğilimi, Beslenme Alışkanlıkları, Okul Terki ve Madde Kullanımı alt ölçekleri Young İnternet Bağımlılığı Testi puanlarının %22.4'ünü açıklamaktadır Elde edilen bulgular literatür doğrultusunda tartışılmıştır. In this study, it is aimed to examine the relationship between Internet addiction, risk taking behaviors and novelty seeking of university students. The sample of the study consisted of 476 students who were studying psychology and guidance and psychological counseling in Hasan Kalyoncu University, Sütçü İmam University Faculty of Medicine, Kahramanmaraş High School of Health, Kahramanmaraş Health Vocational School in 2017-2018. Sociodemographic information of the participants was collected, and Turkish forms of Young's Internet Addiction Test-Short Form (YIAT-SF), University Form of Risk Behavaiors Scale, and Novelty Seeking (NS) Scale of Temperament and Character Inventory were administered. The results of independent sample t-test revealed that the scores of male participants from YIAT-SF were significantly higher from ones of female participants. The results of multiple linear regression analysis revealed that Antisocial behavior, Smoking, Suicide Tendency, Nutrition habits, School stuff, Substance use, and novelty seeking were significant predictors of Internet addiction. Personal Accomplishment Prediction success overall was 22.4%. The findings were discussed in accordance with the literature. 86

Bu çalışma, otizm spektrum bozukluğu (OSB) tanısı almış olan çocukların annelerinin etkilenme düzey ve şekillerini saptamayı amaçlamıştır. Bu amaçla yapılan çalışma nedensel karşılaştırma modeli bağlamında yürütülmüştür. Araştırmanın çalışma grubu otizm spektrum bozukluğu olan 194 çocuğun annesinden oluşmaktadır. Araştırma verileri Sosyo-Demografik Form, Beck Depresyon Envanteri, Beck Umutsuzluk Ölçeği, Maslach Tükenmişlik Envanteri ve Gilliam Otistik Bozukluk Derecelendirme Ölçeği-2 Türkçe Versiyonu kullanılarak toplanmıştır. Verilerin analizi bağımsız örneklemler t testi ve Mann-Whitney U testi kullanılarak yapılmıştır. Çalışmanın sonucunda otistik bozukluk indeks puanları yüksek olan çocukların annelerinin depresyon, tükenmişlik ve umutsuzluk düzeyleri, otistik bozukluk indeks puanları düşük olan çocukların annelerinin depresyon, tükenmişlik ve umutsuzluk düzeylerinden anlamlı derecede yüksek bulunmuştur. Araştırma sonucu elde edilen bulgular ve olası çözümler literatür ışığında tartışılmıştır. This causal-comparative study aims at exploring relationship between depression, burnout and hopelessness levels of parents of children with autism spectrum disorders with severity of autism spectrum disorder. Participants of the study include 194 mothers of children with autism spectrum disorders. Data were collected via Socio-Demographic Information Form, Beck Depression Inventory, Beck Hoplessness Scale, Maslach Burnout Inventory and Gilliam Autism Rating Scale-2-Turkish Version. Data were analyzed with Independent-Samples t-test and Mann-Whitney U. Results revealed that mothers of children having higher autistic disorder index points showed higher depression, burnout and hopelessness levels than mothers of children having lower autistic disorder index points. Results were being discussed and suggestions were being provided based on related literature. 103

Bu çalışmada Borderline Şiddet Değerlendirme Ölçeğinin Türkiye toplumunda geçerliği, güvenirliği ve faktör yapısının incelenmesi amaçlanmıştır. Araştırma örneklemi Hasan Kalyoncu Üniversitesinde 201 kadın ve 105 erkek olmak üzere toplam 306 üniversite öğrencisinden oluşmaktadır. Türkçe BEST ölçeğinin iç tutarlılığı Cronbach Alfa güvenirlik analizi tekniği ile hesaplanmıştır. Düşünceler ve Duygular, Olumsuz Davranışlar ve Olumlu Davranışlar alt ölçeklerinin Cronbach Alfa katsayıları sırasıyla 0.80, 0.65 ve 0.67 olarak bulundu. Bütün ölçek için ise iç tutarlılık katsayısı 0.75'dir. Yapılan test-tekrar test analizlerinde Düşünceler ve Duygular, Negatif Davranışlar ve Pozitif Davranışlar alt ölçeklerinin test-tekrar test puanları arasındaki korelasyon katsayıları sırasıyla 0.61, 0.50 ve 0.51 bulundu. Türkçe BEST ile Türkçe BPQ (r=0.337, p

Amaç: Bu çalışmada, Türkçe BPQ ölçeğinin geçerlik, güvenirlik ve faktör yapısının incelenmesi amaçlanmaktadır. Yöntem: Araştırmanın örneklemini, Hasan Kalyoncu Üniversitesinde 2015-2016 yıllarında öğrenim görmekte olan 18‒36 yaş arasında 306 üniversite öğrencisi oluşturmaktadır. Çalışmada, araştırmacı tarafından hazırlanan Sosyodemografik Bilgi Formu, Borderline Kişilik Ölçeği (Türkçe BPQ), Borderline Şiddet Değerlendirme Ölçeği (BEST), Marlowe-Crowne Sosyal Arzulanırlık ölçeği (MCSAÖ), Beck Depresyon Ölçeği (BDÖ), Kişilik İnanç Ölçeği Kısa Formu (KİÖ-KTF), Durumluk ve Sürekli Kaygı Ölçeği kullanılmıştır. Tüm istatistiksel değerlendirmeler için SPSS 23 yazılım programı kullanıldı. Bulgular: Türkçe BPQ iç tutarlılık katsayısı Cronbach αdeğeri 0.89 olarak hesaplandı. Test-tekrar test için Türkçe BPQ 4 hafta arayla tekrar uygulandı ve iki uygulama arasındaki korelasyon katsayıları Dürtüsellik, Duygulanımda Kararsızlık, Terk Edilme, İlişkiler, Kendilik İmgesi, İntihar/ Kendini Yaralama Davranışı, Boşluk Duygusu, Yoğun Öfke ve Psikoz Benzeri Durumlar boyutları için sırasıyla 0.50, 0.77, 0.40, 0.68, 0.72, 0.48, 0.73, 0.74 0.62 olarak bulundu. Türkçe BPQ ile BEST (r=0.337, p

Bu çalışma, bireylerin internet kullanımının kaygı, internet kullanım alanları ve bazı sosyodemografik özellikler ile arasında ilişki olup olmadığını incelemektedir. Araştırmaya, Gazianep ilinden 18 ile 25 yaş arasında 251 kişi katılmıştır.Çalışmada, Young tarafından geliştirilen İnternet Bağımlılık Ölçeği, Bayraktar (2001) tarafından Türkçeye uyarlaması yapılmış ve standardize edilmiş olan ölçek ile Spielberger ve arkadaşları tarafından geliştirilen Sürekli Kaygı Ölçeği, Öner ve Le Compte (1985) tarafından Türkçe uyarlaması, güvenirlik ve geçerlik çalışmaları yapılan ölçek kullanılmıştır. Verilerin analiz edilmesinde ki-kare, varyans analizi, Pearson Çarpım Moment Korelasyon Analizi, tek boyutlu varyans analizi (ANOVA) testleri uygulanmıştır.Araştırma örnekleminin %2' si internet bağımlısı olarak bulgulanmıştır. Analiz sonucuna göre sosyodemografik özelliklerden eğitim durumu ile internet bağımlılığı semptomları arasında anlamlı bir bağımlılık bulunmuştur. Ancak diğer sosyodemografik özelliklerle internet bağımlılığı semptomu arasında anlamlı bir bağımlılık bulunmamıştır. İnternet kullanım amacı değişkeni ile internet bağımlılık semptomları arasında istatistiksel olarak anlamlı bir bağımlılık bulunmamıştır. İnternet bağımlılığı ile kaygı arasında pozitif yönde ve istatistiksel olarak anlamlı bulunmuştur.Anahtar kelimeler: İnternet Kullanımı, Kaygı. This study examines whether individuals' internet use is related to anxiety, internet usage, and some sociodemographic characteristics. 251 people between the ages of 18 and 25 participated in the research in the province of Gaziantep.In the study, the Internet Addiction Scale developed by Young, Bayraktar (2001) adapted the Turkish version and the standardized scale, The Trait Anxiety Inventory developed by Spielberger et al. The scale was used by Öner and Le Compte (1985) in the Turkish version, reliability and validity studies. Chi-square, variance analysis, Pearson Product Moment Correlation Analysis, one-dimensional variance analysis (ANOVA) tests were applied in the analysis of the data.2% of the sample was detected as internet addict. According to the result of analysis, sociodemographic characteristics showed a significant dependence between educational status and internet addiction symptoms. However, no significant dependence was found between other sociodemographic characteristics and the Internet addiction symptom. There was no statistically significant dependence between internet use intention and Internet addiction symptoms. There was positive correlation between internet addiction and anxiety and statistically significant.Keywords: Internet Addiction, Anxiety. 57

Bu çalışma ile yüksek işlevli otizm spektrum bozukluğu (YİOSB) tanısı almış olan bireylerin düşünce içeriklerini değerlendirmek amaçlanmıştır. Bu amaçla yapılan çalışma, nitel araştırma desenlerinden olgu bilim deseni bağlamında yürütülmüştür. Araştırmanın çalışma grubu yüksek işlevli otizm tanışı almış 26 bireyden oluşmaktadır. Araştırma verileri Sosyo-demografik Bilgi Formu ve Beier Cümle Tamamlama Testi kullanılarak toplanmıştır. Verilerin analizi için betimsel ve içerik analizi kullanılmıştır. Yapılan bu çalışmada, betimsel ve içerik analizlerinde yüksek işlevli otizmli bireylerin cümle tamamlama testine verdikleri cevaplar kodlar halinde uygulayıcı tarafından kategori haline getirilmiştir. Tamamlanan cümlelerden 26 bireyin en çok doldurduğu cümlelerin frekansı belirlenmiştir. En çok tamamlanan sekiz cümle tema olarak seçilmiştir. Bu temalar otizmli bireylerin verdiği cevaplara göre araştırmamıza uygun kodlara ayrılmıştır. Bu cümlelerden duygu ve düşünce kodları bizim çalışmamızı anlamlı kılmıştır. Araştırma sonucu elde edilen bulgular ve olası çözümler literatür ışığında tartışılmıştır.Anahtar Kelimeler: Otizm Spektrum Bozukluğu, Yüksek İşlevli Otizm, Zihin Kuramı. This study is an attempt to evaluate the thinking content of people diagnosed with high functioning autism spectrum disorder (ASD). For this purpose, this study is conducted within the context of the phenomenology design of qualitative research design. Study group consists of 26 people diagnosed high functioning autism spectrum disorder. The data was gathered through Socio-demographic Form and Beier Sentence Completion Test. Descriptive analysis and content analysis were used to analyse the data gathered. Through this, sentence completions' answers given by people diagnosed with high functioning autism disorder categorised as codes by the practitioner. Out of the completed sentences, the frequency of the sentences was defined using the most completed sentences by 26 people. Eight sentences completed most were chosen as themes. These themes categorised as fitting to our study regarding the answers given by autistic people. Feelings and thoughts codes from these sentences make our study meaningful. The finding and possible solutions gathered from the study was discussed within the frame of literature.Key Words: Autism Spectrum Disorder, High Functioning Autism, Theory of Mind. 69

Testlerin Türkçe versiyonlarının, Hayatta Amaç Ölçeği (HAÖ), Hayatta Anlam Anketi (HAA) ve !aşam !önelimi Testi Revizenin geçerliği, güvenirliği ve faktör yapısının incelenmesi amaçlanmıştır. Araştırmanın örneklemi farklı üniversitelerde eğitim görmekte olan 648 öğrenciden oluşmaktadır. Türkçe HAÖ, HAA ve !!T-R'nin iç tutarlılığı Cronbach Alfa güvenirlik analizi tekniği ile hesaplanmıştır. HAÖ, HAA ve alt ölçekleri olan Hayatta Anlamın Varlığı ve Hayatta Anlam Arayışı ile YYT-R'nin Cronbach Alfa katsayıları sırasıyla 0.63, 0.74, 0.80, 0.79 ve 0.38 bulunmuştur. !apılan test-tekrar test analizlerinde HAÖ, Hayatta Anlamın Varlığı ile Hayatta Anlam Arayışı alt ölçeği ve YYT-R'nin test-tekrar test puanları arasındaki korelasyon katsayıları sırasıyla 0.79, 0.64, 0.73, 0.75 bulundu. Türkçe HAÖ ile Hayatta Anlamın Varlığı alt ölçeği (r=0.332, p

Bu çalışmada,erteleme eğilimi yüksek ve düşük olan kişilerin rahatsızlığa dayanma güçlerinin karşılaştırılması ve erteleme davranışının, rahatsızlığa dayanıksızlık ve mükemmeliyetçilikle olan ilişkisinin incelenmesi amaçlanmaktadır. Çalışma grubunu, İstanbul ilinde üniversitesi eğitim gören, gönüllü katılımı kabul eden 70 öğrenci oluşturmaktadır. Araştırma da, Genel Erteleme Ölçeği, Akademik Erteleme Ölçeği, Çok Boyutlu Mükemmeliyetçilik Ölçeği, Sıkıntıya Dayanma Ölçeği, Rahatsızlığa DayanmaÖlçeği ve Kişisel Bilgi Formu kullanılmıştır. Çalışmada genel erteleme, akademik erteleme, çoklu mükemmeliyetçilik, sıkıntıya ve rahatsızlığa dayanıksızlık düzeylerinin birbirleri ile arasındaki ilişki analiz edilmiş ve katılımcıların sıkıntıya dayanıksızlık ile başkalarının kendinden beklediği mükemmeliyetçiliği arasında ters yönlü ilişki olduğu bulgular arasındadır. Sıkıntıya dayanma ile akademik ortalama ile pozitif yönlü ilişkinin olduğu, genel erteleme ile akademik erteleme arasında pozitif yönlü ilişkinin olduğu, genel erteleme ile akademik ortalama ile ters yönlü ilişki olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Araştırmanın sonuçları, sınırlılıkları ve gelecek araştırmalar için öneriler literatür doğrultusunda tartışılmıştır. In this study, it is aimed to compare the strengths of people with high and low procrastination tendencies towards discomfort intolarance and to examine the relation between procrastination behavior, discomfort intolarance and perfectionism. The working group constitutes 70 university students who are staying in Istanbul and accepting voluntary participation. In this research General Procrastination Scale, Academic Procrastination Scale, Multidimensional Perfectionism Scale, Distress Intolerance Scale, Discomfort Intolerance Scale and Personal Information Form were used. In this study, the relationship between general procrastination, academic procrastination, perfectionism, disstres and discomfort intolerance with each others were analyzed. Findings show that there is a negative relationship between participants' persistence in suffering and the perfectionism others expect of themselves. It was found that there was a positive relationship between distress intolerance and academic average, a positive relationship between general delay and academic delay, and an inverse relationship between general delay and academic average. The results of the research, limitations and suggestions for future research are discussed in the light of the literature. 71

Bu araştırmanın amacı, engelli çocuğa sahip olan annelerle, engelli çocuğa sahip olmayan annelerin Ölüm Kaygısı düzeyi ile Durumluk-Sürekli Kaygı düzeylerindeki farklılaşmanın incelenmesidir. Bu çalışma, nedensel karşılaştırmalı nicel bir araştırmadır. Araştırma örneklemi, 80 engelli çocuğa sahip anne ile 78 engelli çocuğa sahip olmayan anne olmak üzere toplamda 158 anneden oluşmaktadır. Araştırma sonucunda ölüm anksiyetesi `Ölümü hatırlatan diğer durumlarla ilişkili korku` alt boyutunda, engelli çocuğa sahip annelerin puanlarının istatistiksel olarak anlamlı düzeyde engelli çocuğa sahip olmayan annelerden yüksek olduğu tespit edilmiştir. Ölüm anksiyetesi diğer alt boyutlarında ise engelli çocuğa sahip olmaktan kaynaklı bir farklılık tespit edilmemiştir.Ayrıca, engelli çocuğu olan annelerin, Durumluk kaygı düzeyleri ile Sürekli kaygı düzeylerinin, engelli çocuğu olmayan annelerin puanından anlamlı düzeyde yüksek olduğu tespit edilmiştir. The purpose of this research to investigate the differentiation between Death Anxiety and State-TroitAnxiety levels of the mothers with a disabled child and without a disabled child. The screening model of this study is quantitative. The research sample consists of 158 mothers in total, 80 of whom with a disabled child and 78 of whom without. As a result of the research, it was determined that the death anxiety scores in the sub dimension of `the fear associated with other states as reminders of death` were statistically significantly higher in the mothers with a disabled child than the ones without. However, in the other sub-dimension of death anxiety, no any differentiation resulting from having a disabled child was observed. In addition, it was determined that State anxiety levels and Troit anxiety levels of the mothers with a disabled child were significantly higher than the scores of the mothers without a disabled child. 85

Bu araştırmada 8 - 10 yaş aralığında bulunan çocuklarda baba katılımı ile davranış problemleri ile iyi olma hali arasındaki ilişkilerin incelenmesi amaçlanmıştır.Araştırma İstanbul ili içindeki Avrupa yakasında bulunan 9 farklı ilçede yaşayan 8 -10 yaş arası 274 çocuk, anneleri ve babaları ile gerçekleştirilmiştir. Babaların kişisel ve ailesel özelliklere ilişkin veriler `Baba Bilgi Formu`, babaların baba katılımına ilişkin veriler `Baba Katılım Ölçeği`, çocukların davranış problemlerine ilişkin veriler `Conners Anne-Baba Değerlendirme Formu`, çocukların iyi olma haline ilişkin veriler araştırmacı tarafından hazırlanan `Çocukların İyi Olma Hali Anketi` kullanılarak elde edilmiştir. Verilerin analizinde Bağımsız Gruplar için T-testi ve Pearson Momentler Çarpımı Katsayı tekniklerinden yararlanılmıştır.Araştırma sonuçlarına göre babaların kız çocuklarına yönelik daha fazla katılımda bulundukları bulunmuştur. Baba katılımının yüksek olduğu çocuklarda iyi olma halinin yüksek olduğu bulunmuştur. Baba katılımının çocukların davranış problemleri üzerinde etki ettiği bulunmuştur. Anne ve babanın çocuklarını davranış problemleri açısından ayrı olarak değerlendirmeleri ilişkisel olarak anlamlı bulunmuştur. Son olarak Çocukların iyi olma hali ile bunu ölçen göstergelerin ilişkili olduğu saptanmıştır. The aim of the study was to investigate the relationship between 8 to 10 year old children and their fathers. Factors as the participation of the fathers in the education of the children and the well-being situation were considered in this study.The research was carried out with 274 children their mothers and fathers who live in nine different areas İstanbul. The data of the fathers personal and family traits were collected by the `Fathers Demographic İnformation Form`, the data of the participation involvement by the fathers were collected by the `Father İnvolvement Scale`, the data of the childrens behaviour problems were collected by the ` Conners' Parent Rating Scale` and the date of the childrens well- being situation were collected by `Child well-being survey`, which was prepared by the analyst. One Way Anova Analysis and Pearson Product Moments Correlation coefficient were used for statistical analyses.According to study, fathers participate more of their daughters. The more participation children get from their fathers the higher is the rate of their well-being situation. Furthermore, the father's participation has also an influence on the behaviour problems of the children. İt was found, that there is relation between fathers and mothers judge according their children's behaviour problems. Last but not least, the children's well-being and the means to measure this observation are in relation to each other. 107

Amaç: Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu (DEHB) ve anksiyete bozuklukları çocukluk döneminin en sık görülen psikiyatrik bozukluklarındandır. DEHB' ye Karşıt Olma Karşı Gelme Bozukluğu (KOKGB) ve Davranım Bozukluğunun (DB) eşlik etmesi bilinmektedir. DEHB'ye anksiyete bozuklukları da sıklıkla eşlik etmektedir. DEHB'ye anksiyete bozuklukluklarının eşlik etmesi %20 ile %50 arasında değişmektedir. Fakat bu alanda az sayıda çalışma vardır. Aynı zamanda DEHB Alt Tipleri (DE Önde Tip, DEHB Bileşik Tip ) anksiyete bozuklukları belirtilerinin görülmesinde önemli bulunmuştur. Çalışmamızda yeni tanı alan ve öncesinde tedavi edilmemiş DEHB'li çocuk ve ergenlerde anksiyete bozuklukları alt tiplerinin birlikteliği ve ilişkilerini saptamakamaçlanmıştır. Cinsiyet, yaş, DEHB alt tipinin anksiyete bozuklukları belirtileri ile ilişkisi değerlendirilmiş ve sağlıklı kontrollerle karşılaştırılmıştır. Yöntem: Çalışmamız 01 Ocak 2015 – 01Haziran 2015 tarihleri arasında İstanbul ilindePEDAM Psikiyatri Kliniği ve MEVA Psikiyatri Kliniği'ne başvuran çocuk ergen psikiyatri uzmanı tarafından DSM-IV kriterlerine göre ilk kez DEHB tanısı alan ve ilaç tedavisi olmayan 8-15 yaş aralığında, zeka bölümü 90 ve üstü olan 60 (36 Erkek, 24 Kız) araştırma olgusundan oluşmuştur. Tüm DEHB'li olguların yaş ortalaması (11,18 ± 2,28)'dir. DEHB ve DEHB Alt Tipi (DE Önde Tip, DEHB Bileşik Tip) tanıları DSM-IV tanı ölçülerine göre uzman hekimlerin klinik değerlendirilmesi ile konuldu. 36 olgu (%60) DEHB Bileşik Tip, 24 olgu (% 40) DE Önde Tip tanısı aldı. DEHB Hiperaktivite- Impulsivite'nin Önde Geldiği Tip tanısı alanolgular çalışmaya dahil edilmedi.DEHB Bileşik Tip olgularının %69,44'ünde (n:25) KOKGB; DE Önde Tip olguların %41,6'sında (n:10) KOKGB tanısı vardı. DEHB Bileşik Tip olguların %5,5 (n:2) Davranım Bozukluğu (DB), DE Önde Tip tanısı alan olgularda DB tanısı alan olgu yoktu.Tüm DEHB'li olgularda %58,3 KOKGB, %3,3 DB tanısı bulunmaktaydı. Olguların değerlendirilmesinde Sosyodemografik Bilgi Formu, Turgay Yıkıcı Davranım Bozuklukları İçin DSM-IV'e Dayalı Tarama ve Değerlendirme Ölçeği, Çocukluk Çağı Anksiyete Tarama Ölçeği (ÇATÖ) kullanıldı.DEHB tanısı almayan Kontrol Grubu (n:66); 29 Erkek, 37 Kızdan oluşturuldu ve bu grubun yaş ortalaması (11,88±2,11) idi. Kontrol Grubu İstanbul ilindeki özel bir ilköğretim okulunun 3. Sınıf - 9. Sınıf dahil 239 öğrencisinin içinden seçilmiştir. Aile ve öğretmenlerin Turgay Yıkıcı Davranım Bozuklukları için DSM-IV'e dayalı Tarama ve Değerlendirme Ölçeğini her öğrenci için doldurulması istenmiştir. Seçilen Kontrol Grubuna araştırmacı tarafından Çocuklarda Anksiyete Bozukluklarını Tarama Ölçeği (ÇATÖ) uygulanmıştır. Bulgular: DEHB'li tüm olguların %56,7'sinde, DEHB Bileşik Tipinin %69,4'ünde, DE Önde Tipin %37,5'inde anksiyete bozukluğu belirtileri saptanmıştır. DEHB Alt Tipleri anksiyete bozuklukları belirtilerinin görülmesinde önemli bulunmuştur (DE Önde Tipe nazaran DEHB Bileşik Tip). DEHB alt tipleri arasında DEHB Bileşik Tipte DE Önde Tipe nazaran anksiyete bozuklukları belirtileri görülmesi istatiksel olarak anlamlı derecede yüksek bulunmuştur (p0,05). Tüm DEHB'li olgularda yaş grubu anksiyete bozuklukları görülme sıklıklarıfarklı bulunmuştur (p

The purpose of the study was to investigate the emotion recognition from faces in young adults and its linkwith childhood traumas by controlling the level of general psychological symptomatology and alexithymia through using FACES Turkish sample data set, which was used for the first time in the literature. The sample of the study was composed of 94 female (54,7%) and 78 male (45,3%) university students who were from different faculties at Hacettepe University and Middle East Technical University. In this study, “Childhood Trauma Questionnaire”, “Brief Symptom Inventory”, “20-item Toronto Alexithymia Scale”, “FACES Turkish Sample Data Set” and Demographic Information Form were administered to collect data. According to the examination of percentages of the recognition accuracy and the results of variance analyses which were conducted to answer the research questions, it was concluded that FACES Turkish Sample Data Set is a valid and useful tool for emotion recognition assessment from faces when the photos of middle-aged male and old female displaying anger are excluded from the data set.The results of hierarchical regression analyses indicated that childhood traumas significantly predict the recognition time of fear at positive direction when the level of general psychological symptomatology and alexithymia were controlled. In other words, it was found that young adults with childhood traumas looked longer to those faces to recognize the emotion of fear. Nevertheless, childhood traumas did not predict significantly the recognition accuracy and time of anger, disgust, sadness and happiness. KABUL VE ONAY…………………………………………………………………......i YAYIMLAMA VE FİKRİ MÜLKİYET HAKLARI BEYANI…………..………….....ii ETİK BEYAN……………………………………………………….…...……….…....iii TEŞEKKÜR………………………………………………………….........................iv ÖZET…………………………………………………………………………………..viii ABSTRACT……………………………………………………………………….......ix İÇİNDEKİLER……………………………………………………………………........x TABLOLAR DİZİNİ……………………………………………………...…………..xvi ŞEKİLLER DİZİNİ…………………………………………………………….…....xviii GİRİŞ…………………………………………………...…………………………........1 1.BÖLÜM: ÇOCUKLUK ÇAĞI TRAVMA YAŞANTILARI VE YÜZ İFADELERİNDEN DUYGU TANIMA……………………….……………………….4 1.1. ÇOCUKLUK ÇAĞI TRAVMA YAŞANTILARI………………………...4 1.1.1. Çocuk İstismarı Tanımı ve Yaygınlığı…………………........5 1.1.2. Çocuk İstismarı Türleri……………………………………....11 1.1.2.1. Fiziksel İstismar……………………………………..11 1.1.2.2. Cinsel İstismar……………………………………….16 1.1.2.3. Duygusal İstismar…………………………………...21 1.1.3. Çocuk İhmali ve Yaygınlığı……………………………….....25 1.1.4. Çocuk İhmali Türleri………………………………………….27 1.1.4.1. Fiziksel ve Duygusal İhmal………………………...27 1.1.5. Çocukluk Çağı Travmalarının Etkileri…………………….…30 xi 1.1.5.1. Çocuğa Kötü Muamele ve Sinirbilim Görüşleri…..32 1.1.5.2. Beyin Yoğrulabilirliği (Plastisite) ve Deneyimin Gelişmekte Olan Beyin Üzerindeki Etkisi………………………....35 1.1.5.3. Çocuğa Kötü Muamele ve Stres Sistemindeki Düzensizliğe Dair Güncel Araştırmalar…………………………………….37 1.2. YÜZ İFADELERİNDEN DUYGU TANIMA…………….……............39 1.2.1. Duygunun Tanımı ve İşlevi……………………………..........39 1.2.2. Duygu Olgusunu Açıklayan Kuramlar………………………41 1.2.2.1. Evrimsel Duygu Kuramı…………………………....41 1.2.2.2. Bilişsel Yorumlama Kuramı………………….........43 1.2.2.3. James-Lange Duygu Kuramı……………………...44 1.2.2.4. Sosyal Yapısalcı Kuram…………………………...45 1.2.2.5. Duygu Olgusunu Açıklayan Kuramların Entegrasyonu………….……………………........................46 1.2.3. Duygu Tanıma…………………………………………………47 1.2.3.1. Duygu Tanımanın Psikopatolojiyle İlişkisi………..47 1.2.3.2. Yüz İfadelerinden Duygu Tanıma ve Bu Olguyu Açıklayan Kuramlar…………………………………………………..50 1.2.3.2.1. Temel Duygu Kuramı……………………..51 1.2.3.2.2. Yapısalcı Kuram………………………….52 1.2.3.2.3. Somutlaşmış Biliş Kuramı………….........53 1.2.3.2.4. İki Aşamalı Olasılık Kuramı………………56 1.2.3.3. Yüz İfadelerinden Duygu Tanımanın Gelişimsel Süreçte İncelenmesi……………………………………………........56 1.3. YÜZ İFADELERİNDEN DUYGU TANIMA İLE ÇOCUKLUK ÇAĞI TRAVMALARI ARASINDAKİ İLİŞKİYE DAİR ALANYAZIN BULGULARI………………………………………………………………….59 1.4. ÇALIŞMANIN ÖNEMİ VE AMAÇLARI……………………………….68 xii YÖNTEM………….………………………………………………………………......71 2. BÖLÜM…………………………………………………………………………….71 2.1. ÖRNEKLEM…………………………………………………………….71 2.2. VERİ TOPLAMA ARAÇLARI………………………………………….73 2.2.1. Bilgilendirilmiş Onam Formu………………………………....73 2.2.2. Demografik Bilgi Formu………………………………………73 2.2.3. Çocukluk Çağı Travmaları Ölçeğ (ÇÇTÖ)……………….…74 2.2.4. Kısa Semptom Envanteri (KSE)…………………………..…76 2.2.5. Yirmi Maddelik Toronto Aleksitimi Ölçeği (TAÖ-20)….……77 2.2.6. FACES Türkiye Örneklemi Veri Seti………………………...78 2.3. İŞLEM…………………………………………………………………...81 2.4. VERİLERİN ANALİZİ……………………………………………….…82 BULGULAR…………………………………………………………………………..83 3. BÖLÜM…………………………………………………………………………….83 3.1. ÖRNEKLEMİN TEMEL DEĞİŞKENLER AÇISINDAN ÖZELLİKLERİ…………………………………………………………..……84 3.2. YÜZ İFADELERİNDEN DUYGU TANIMA ÖLÇÜMÜNDE FACES TÜRKİYE ÖRNEKLEMİ VERİ SETİNİN GEÇERLİLİĞİ…………….…...85 3.2.1. Yüz İfadelerinden Duygu Tanıma Doğruluğu Analizleri…..85 3.2.1.1. Yüz İfadelerinden Duygu Tanıma Doğruluğu Yüzdelerinin İncelenmesi……………………………………85 3.2.1.2. Yüz İfadeleriyle Aktarılan Beş Duygunun Tanınma Doğrulukları Arasındaki Farklar…………………………….91 3.2.1.3. Yüz İfadelerine Ait Duyguların, Fotoğraftaki Yaş Grupları ve Fotoğraftaki Yüzün Cinsiyetine Göre (Genç-Kadın, Orta Yaşlı-Kadın, Yaşlı-Kadın, Genç-Erkek, Orta Yaşlı-Erkek, Yaşlı-Erkek) Tanınma Doğrulukları Arasındaki Farklar…………………………………………………………94 xiii 3.2.2. Yüz İfadelerinden Duygu Tanıma Süresi Analizleri……….96 3.2.2.1. Yüz İfadeleriyle Aktarılan Beş Duygunun Tanınma Süreleri Arasındaki Farklar………………………………….96 3.2.2.2. Yüz İfadelerine Ait Duyguların, Fotoğraftaki Yaş Grupları ve Fotoğraftaki Yüzün Cinsiyetine Göre (Genç-Kadın, Orta Yaşlı-Kadın, Yaşlı-Kadın, Genç-Erkek, Orta Yaşlı-Erkek, Yaşlı-Erkek) Tanınma Süreleri Arasındaki Farklar…………………………………………………………99 3.3. ANA DEĞİŞKENLER ARASINDAKİ İLİŞKİLER………………….102 3.4. HİYERARŞİK REGRESYON ANALİZİ SONUÇLARI…………….106 3.4.1. Beş Duygunun Tanınma Doğruluğu Açısından Hiyerarşik Regresyon Analizi Sonuçları………………………………………106 3.4.1.1. Öfke Duygusunun Tanınma Doğruluğunun Yordanmasına İlişkin Hiyerarşik Regresyon Analizi Sonuçları…………………………………………………….106 3.4.1.2. Tiksinme Duygusunun Tanınma Doğruluğunun Yordanmasına İlişkin Hiyerarşik Regresyon Analizi Sonuçları…………………………………………………….108 3.4.1.3. Korku Duygusunun Tanınma Doğruluğunun Yordanmasına İlişkin Hiyerarşik Regresyon Analizi Sonuçları…………………………………………………….109 3.4.1.4. Üzüntü Duygusunun Tanınma Doğruluğunun Yordanmasına İlişkin Hiyerarşik Regresyon Analizi Sonuçları…………………………………………………….110 3.4.1.5. Mutluluk Duygusunun Tanınma Doğruluğunun Yordanmasına İlişkin Hiyerarşik Regresyon Analizi Sonuçları…………………………………………………….111 3.4.2. Beş Duygunun Tanınma Süreleri Açısından Hiyerarşik Regresyon Analizi Sonuçları………………………………………112 3.4.1.1. Öfke Duygusunun Tanınma Süresinin Yordanmasına İlişkin Hiyerarşik Regresyon Analizi Sonuçları…………………………………………………….112 xiv 3.4.1.2. Tiksinme Duygusunun Tanınma Süresinin Yordanmasına İlişkin Hiyerarşik Regresyon Analizi Sonuçları…………………………………………………….113 3.4.1.3. Korku Duygusunun Tanınma Süresinin Yordanmasına İlişkin Hiyerarşik Regresyon Analizi Sonuçları…………………………………………………….114 3.4.1.4. Üzüntü Duygusunun Tanınma Süresinin Yordanmasına İlişkin Hiyerarşik Regresyon Analizi Sonuçları…………………………………………………….115 3.4.1.5. Mutluluk Duygusunun Tanınma Süresinin Yordanmasına İlişkin Hiyerarşik Regresyon Analizi Sonuçları…………………………………………………….116 TARTIŞMA……………………………………………………………………….….118 4. BÖLÜM…………………………………………………………………………...118 4.1. YÜZ İFADELERİNDEN DUYGU TANIMA ÖLÇÜMÜNDE FACES TÜRKİYE ÖRNEKLEMİ VERİ SETİNİN GEÇERLİLİĞİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ……………………………………………………118 4.1.1. Yüz İfadelerinden Duygu Tanıma Doğruluğu ve Süresine İlişkin Sonuçların Değerlendirilmesi ……………………………...120 4.1.1.1. Öfke Duygusunun Tanınma Doğruluğu ve Süresinin Değerlendirilmesi………………………………..120 4.1.1.2. Tiksinme Duygusunun Tanınma Doğruluğu ve Süresinin Değerlendirilmesi………………………………..122 4.1.1.3. Korku Duygusunun Tanınma Doğruluğu ve Süresinin Değerlendirilmesi………………………………..124 4.1.1.4. Üzüntü Duygusunun Tanınma Doğruluğu ve Süresinin Değerlendirilmesi………………………………..127 4.1.1.5. Mutluluk Duygusunun Tanınma Doğruluğu ve Süresinin Değerlendirilmesi………………………………..129 4.1.1.6. Yüz İfadelerinden Duygu Tanıma Doğruluğu ve Süresine İlişkin Genel Değerlendirme …………………...130 xv 4.1.1.7. Yüz İfadelerinden Duygu Tanımadaki Farklılıkların Katılımcı Cinsiyeti Bağlamında Değerlendirilmesi………131 4.1.1.8. Yüz İfadelerine Ait Duyguların, Fotoğraftaki Yaş Grupları ve Fotoğraftaki Yüzün Cinsiyetine Göre (Genç-Kadın, Orta Yaşlı-Kadın, Yaşlı-Kadın, Genç-Erkek, Orta Yaşlı-Erkek, Yaşlı-Erkek) Tanınma Doğruluğu ve Sürelerinin Değerlendirilmesi……………………………...136 4.1.2. FACES Türkiye Örneklemi Veri Setinin Geçerliliğine İlişkin Genel Değerlendirme………………………………………………140 4.2. ANA DEĞİŞKENLER ARASINDAKİ İLİŞKİLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ……………………………………………………141 4.3. YÜZ İFADELERİNDEN DUYGU TANIMA İLE ÇOCUKLUK ÇAĞI TRAVMA YAŞANTILARI ARASINDAKİ İLİŞKİYE DAİR BULGULARIN DEĞERLENDİRİLMESİ…………………………………………………....145 4.5. ARAŞTIRMANIN ÖNEMİ, KLİNİK DOĞURGULARI VE SINIRLILIKLARI……………………………............................................153 SONUÇ…………………………………………………...……….…………………161 KAYNAKÇA....................................................................................................163 EK 1. ORİJİNALLİK RAPORU………….……………….…………………….....214 EK 2. ETİK KURUL / KOMİSYON İZNİ YA DA MUAFİYET FORMU…...…...215 EK 3. BİLGİLENDİRİLMİŞ ONAM FORMU……………………………………..216 EK 4. DEMOGRAFİK BİLGİ FORMU…………………………………………....217 EK 5. ÇOCUKLUK ÇAĞI TRAVMALARI ÖLÇEĞİ (ÇÇTÖ)…………………..220 EK 6. KISA SEMPTOM ENVANTERİ (KSE)…………………………………....223 EK 7. YİRMİ MADDELİK TORONTO ALEKSİTİMİ ÖLÇEĞİ (TAÖ-20)…......226 EK 8. PEARSON KORELASYON ANALİZİ SONUÇLARI-1………………….228 EK 9. PEARSON KORELASYON ANALİZİ SONUÇLARI-2………………….229 EK 10. PEARSON KORELASYON ANALİZİ SONUÇLARI-3………………..230 xvi TABLOLAR DİZİNİ Tablo 1. Örneklemin Demografik Özellikleri……………………………………....72 Tablo 2. Çalışmadaki Ana Değişkenlerin Ortalama, Standart Sapma ve Aralık Değerleri……………………………………………………………. ………………..84 Tablo 3. Yüz İfadelerinden Beş Duygunun Genç Yetişkinler Tarafından Tanınma Doğruluğu Yüzdeleri……………………………………………………...86 Tablo 4. Genç Erkek ve Yaşlı Erkeğe Ait Tiksinme İfadesine Verilen Yanıtlar ve Yüzdeleri……………………………………………………………………………....89 Tablo 5. Orta Yaşlı Erkek ve Yaşlı Kadına Ait Öfke İfadesine Verilen Yanıtlar ve Yüzdeleri……………………………………………………………………………....90 Tablo 6. Duyguları Tanıma Doğruluklarının Katılımcıların Cinsiyetine Göre Ortalama ve Standart Sapma Değerleri…………………………………………...93 Tablo 7. Fotoğraftaki Yüzün Cinsiyeti ve Yaş Grubu için Duyguları Tanıma Doğruluklarının Katılımcı Cinsiyetine Göre Ortalama ve Standart Sapma Değerleri……………………………………………………………………………....95 Tablo 8. Duyguları Tanıma Sürelerinin Katılımcı Cinsiyete Göre Ortalama ve Standart Sapma Değerleri……………………………………………………….….98 Tablo 9. Fotoğraftaki Yaş Grupları ve Fotoğraftaki Yüzün Cinsiyetine Göre Duyguların Tanınma Sürelerinin Katılımcı Cinsiyetine Göre Ortalama ve Standart Sapma Değerleri…………………………………………………….…...101 Tablo 10. Ruhsal Belirti Düzeyi, Aleksitimi Düzeyi ve Çocukluk Çağı Travma Yaşantıları Değişkenlerinin Pearson Korelasyon Analizi Sonuçları…………...104 Tablo 11. Öfke Duygusunun Tanınma Doğruluğunun Yordanmasına İlişkin Hiyerarşik Regresyon Analizi Sonuçları………………………………………….106 Tablo 12. Tiksinme Duygusunun Tanınma Doğruluğunun Yordanmasına İlişkin Hiyerarşik Regresyon Analizi Sonuçları………………………………………….107 Tablo 13. Korku Duygusunun Tanınma Doğruluğunun Yordanmasına İlişkin Hiyerarşik Regresyon Analizi Sonuçları………………………………………….108 Tablo 14. Üzüntü Duygusunun Tanınma Doğruluğunun Yordanmasına İlişkin Hiyerarşik Regresyon Analizi Sonuçları……………………………………….....109 Tablo 15. Mutluluk Duygusunun Tanınma Doğruluğunun Yordanmasına İlişkin Hiyerarşik Regresyon Analizi Sonuçları………………………………………….110 xvii Tablo 16. Öfke Duygusunun Tanınma Süresinin Yordanmasına İlişkin Hiyerarşik Regresyon Analizi Sonuçları…………………..……………………..112 Tablo 17. Tiksinme Duygusunun Tanınma Süresinin Yordanmasına İlişkin Hiyerarşik Regresyon Analizi Sonuçları………………………………………….113 Tablo 18. Korku Duygusunun Tanınma Süresinin Yordanmasına İlişkin Hiyerarşik Regresyon Analizi Sonuçları………………………………………….114 Tablo 19. Üzüntü Duygusunun Tanınma Süresinin Yordanmasına İlişkin Hiyerarşik Regresyon Analizi Sonuçları………………………………………….115 Tablo 20. Mutluluk Duygusunun Tanınma Süresinin Yordanmasına İlişkin Hiyerarşik Regresyon Analizi Sonuçları………………………………………….116 xviii ŞEKİLLER DİZİNİ Şekil 1. Kadın ve erkeklerde beş duygunun tanınma doğruluğu ortalamaları…………………………………………………………………………...92 Şekil 2. Kadın ve erkek katılımcılarda fotoğraftaki yüzün cinsiyeti ve yaş grubuna göre duyguları tanıma doğruluğu ortalamaları………………………….94 Şekil 3. Kadın ve erkek katılımcılarda beş duygunun tanınma süresi ortalamaları…………………………………………………………………………...97 Şekil 4. Kadın ve erkek katılımcılarda fotoğraftaki yüzün cinsiyeti ve yaş grubuna göre duyguları tanıma süreleri……………………………………….......99 Bu araştırmada genç yetişkinlerde yüz ifadelerinden duygu tanıma olgusunun ve ruhsal belirti ve aleksitimi düzeyi kontrol edildiğinde çocukluk çağı travma yaşantılarının yüz ifadelerinden duygu tanıma doğruluğu ve süresini ne düzeyde yordadığının alanyazında ilk defa kullanılan bir veri seti olan FACES Türkiye Örneklemi Veri Seti aracılığıyla incelenmesi amaçlanmıştır. Araştırmanın örneklemini Hacettepe Üniversitesi ve Orta Doğu Teknik Üniversitesinde lisans ve lisansüstü düzeyde öğrenim gören 94’ü kadın (%54,7), 78’i erkek (%45,3) olmak üzere 172 üniversite öğrencisi oluşturmaktadır. Araştırmada veri toplama amacıyla Çocukluk Çağı Travmaları Ölçeği, Kısa Semptom Envanteri, 20 Maddelik Toronto Aleksitimi Ölçeği, FACES Türkiye Örneklemi Veri Seti ve Demografik Bilgi Formu kullanılmıştır. Araştırma sorularını yanıtlamak amacıyla yürütülen varyans analizleri ve tanıma doğruluğu yüzdelerinin incelenmesi sonucunda FACES Türkiye örneklemi veri setinin, orta yaşlı erkeğe ve yaşlı kadına ait öfke ifadesi çıkarıldığında yüz ifadelerinden duygu tanıma için kullanılabilir ve geçerli bir ölçüm olduğu sonucuna varılmıştır. Yürütülen hiyerarşik regresyon analizleri, ruhsal belirti ve aleksitimi düzeyi kontrol edildiğinde çocukluk çağı travma yaşantılarının yüz ifadelerinden korku duygusunun tanınma süresini anlamlı olumlu şekilde yordadığını göstermiştir. Başka bir ifadeyle çocukluk çağı travma yaşantısı olan genç yetişkinlerin yüz ifadesindeki korku duygusunu tanımak amacıyla bu ifadelere daha uzun süre baktıkları bulunmuştur. Bununla birlikte çocukluk çağı travma yaşantıları öfke, tiksinme, üzüntü ve mutluluk duygularının tanınma doğruluğu ve süresini yordamamıştır. Mevcut çalışma bulguları, ilgili alanyazın çerçevesinde tartışılmıştır.

Aim of the study is to examine the mediator roles of posttraumatic cognitions and perceived social support between the trauma type (human-induced vs. nature-induced) and posttraumatic stress symptoms. The study was conducted with the participation of 216 female (70%), 91 male (30%) university students (307 in total) who were above 18 and has at least one traumatic experience. “Demographic Information Form”, Turkish forms of “The Posttraumatic Diagnostic Scale”, “Posttraumatic Cognitions Inventory” and “The Multidimensional Scale of Perceived Social Support” were conducted for data gathering. The relation between the variables was analyzed by correlation analysis. MANOVA was carried out to investigate the differences of the variables according to trauma type and lastly mediator analysis was conducted. In this study, posttraumatic cognitions refer to negative cognitions include negative cognitions about self, negative cognitions about world and self-blame subgroups. According to results, there is a positive relationship between posttraumatic stress symptoms and posttraumatic cognitions, but negative relationship exists between posttraumatic stress symptoms and perceived social support and between posttraumatic cognitions and perceived social support. After the MANOVA analysis, it is shown that trauma type has no effect on posttraumatic stress symptoms and perceived social support but effect of trauma type on posttraumatic cognitions are statistically significant which means that effect of human-induced trauma on posttraumatic cognitions is higher than nature-induced traumatic events. There is no significant relation between trauma type and posttraumatic stress symptoms but as Hayes (2009) recommended, mediator analysis was conducted. Results showed that the posttraumatic cognitions variable has an indirect effect on the relation between human-induced traumas and posttraumatic stress symptoms. Also, if the trauma type is human-induced trauma, then the traumatic experience affects the posttraumatic cognitions which later affect the perceived social support. But it is shown that the perceived social support has not a mediator effect and total effect of trauma type on posttraumatic stress symptoms is not significant. Results were discussed according to related literature. Trauma type may be an important variable while studying posttraumatic cognitions. Also, effect path of the trauma type on perceived social support was also shown in this study. İÇİNDEKİLER KABUL VE ONAY ......................................................................................................... i YAYIMLAMA VE FİKRİ MÜLKİYET HAKLARI BEYANI................................. ii ETİK BEYAN ................................................................................................................. iii TEŞEKKÜR ................................................................................................................... iv ÖZET ............................................................................................................................... v ABSTRACT ................................................................................................................. vii İÇİNDEKİLER ............................................................................................................. ix TABLOLAR DİZİNİ ................................................................................................... xii ŞEKİLLER DİZİNİ .................................................................................................... xiii GİRİŞ .............................................................................................................................. 1 1.BÖLÜM: KURAMSAL ÇERÇEVE ......................................................................... 3 1.1. TRAVMATİK YAŞANTI ............................................................................ 3 1.1.1. Travmatik Yaşantı Türleri ............................................................... 5 1.2. AKUT STRES BOZUKLUĞU VE TRAVMA SONRASI STRES BOZUKLUĞU ..................................................................................................... 6 1.2.1. Travma Türü ve Travma Sonrası Stres Belirtileri ......................... 7 1.3. TRAVMA SONRASI BİLİŞLER ............................................................... 8 1.3.1. Travma Sonrası Bilişler ve Travma Sonrası Stres Belirtileri ....... 11 1.4. SOSYAL DESTEK ..................................................................................... 12 1.4.1. Algılanan Sosyal Destek ................................................................ 13 1.4.2. Algılanan Sosyal Destek ve Travma Sonrası Stres Belirtileri ....... 13 1.5. ARAŞTIRMANIN ÖNEMİ VE AMACI ................................................. 15 2. BÖLÜM: YÖNTEM ................................................................................................. 17 2.1. ÖRNEKLEM .............................................................................................. 18 2.2. VERİ TOPLAMA ARAÇLARI ................................................................ 18 2.2.1. Demografik Bilgi Formu ............................................................... 19 2.2.2. Travma Sonrası Stres Tanı Ölçeği ................................................. 19 2.2.3. Travma Sonrası Bilişler Envanteri ................................................ 20 2.2.4. Çok Boyutlu Algılanan Sosyal Destek Ölçeği’nin Gözden Geçirilmiş Formu ..................................................................................... 21 2.3. İŞLEM ......................................................................................................... 21 2.4. VERİLERİN ANALİZİ ............................................................................. 22 3. BÖLÜM: BULGULAR ............................................................................................. 23 3.1. DEĞİŞKENLERİN BETİMLEYİCİ ANALİZ SONUÇLARI .............. 23 3.2. DEĞİŞKENLER ARASI İLİŞKİLERİN İNCELENMESİ ................... 25 3.3. TRAVMA SONRASI STRES BELİRTİLERİ DÜZEYİNİN, TRAVMA SONRASI BİLİŞLERİN VE ALGILANAN SOSYAL DESTEĞİN TRAVMA TÜRÜNE GÖRE KARŞILAŞTIRILMASI (MANOVA) ........... 25 3.3.1. Değişkenlerin Travma Türüne Göre Karşılaştırılması .................. 26 3.3.2. Travma Sonrası Bilişler Alt Boyutları ile Travma Türü Arasındaki Farklar ...................................................................................................... 27 3.4. TRAVMA TÜRÜ İLE TRAVMA SONRASI STRES BELİRTİLERİ ARASINDAKİ İLİŞKİNİN TRAVMA SONRASI BİLİŞLER VE ALGILANAN SOSYAL DESTEK ARACI ROLÜ AÇISINDAN İNCELENMESİ (PROCESS UYGULAMASI) .............................................. 27 3.4.1. Travma Türünün Travma Sonrası Bilişler ve Algılanan Sosyal Destek Aracılığıyla Travma Sonrası Stres Düzeyini Yordamasına İlişkin Bulgular ................................................................................................... 29 4. BÖLÜM: TARTIŞMA ............................................................................................. 34 4.1. DEĞİŞKENLER ARASI İLİŞKİLERİN İNCELENMESİNE İLİŞKİN BULGULAR ..................................................................................................... 34 4.2. TRAVMA SONRASI STRES BELİRTİLERİ DÜZEYİNİN, TRAVMA SONRASI BİLİŞLERİN VE ALGILANAN SOSYAL DESTEĞİN TRAVMA TÜRÜNE GÖRE KARŞILAŞTIRILMASINA İLİŞKİN BULGULAR ..................................................................................................... 36 4.3. TRAVMA TÜRÜ VE TRAVMA SONRASI STRES BELİRTİLERİ İLİŞKİSİNDE TRAVMA SONRASI BİLİŞLER VE ALGILANAN SOSYAL DESTEK DEĞİŞKENLERİNİN ARACI ROLÜNE İLİŞKİN BULGULAR ..................................................................................................... 38 4.4. ARAŞTIRMANIN ÖNEMİ ...................................................................... 41 4.5. ARAŞTIRMANIN SINIRLILIKLARI VE ÖNERİLER ...................... 42 SONUÇ ........................................................................................................................... 43 KAYNAKÇA ................................................................................................................. 45 EK 1. AYDINLATILMIŞ ONAM FORMU .............................................................. 59 EK 2. DEMOGRAFİK BİLGİ FORMU .................................................................... 60 EK 3. TRAVMA SONRASI STRES TANI ÖLÇEĞİ (TSSTÖ) ............................... 61 EK 4. TRAVMA SONRASI BİLİŞLER ENVANTERİ (TSBE) .............................. 66 EK 5. ÇOK BOYUTLU ALGILANAN SOSYAL DESTEK ÖLÇEĞİ’NİN GÖZDEN GEÇİRİLMİŞ FORMU (ÇBASDÖ) ......................................................... 68 EK 6. ETİK KURUL İZNİ .......................................................................................... 70 EK 7. ORİJİNALLİK RAPORU ................................................................................ 71 Bu çalışmada travma türü (insan ve doğa kaynaklı) ve travma sonrası stres belirtileri ilişkisinde travma sonrası bilişler ve algılanan sosyal desteğin aracı rolünün gösterilmesi hedeflenmiştir. Araştırma, geçmişte en az bir travmatik yaşantısı olan, 18 yaş ve üzeri, 216’sı kadın (%70), 91’i erkek (%30) olmak üzere 307 üniversite öğrencisi ile yürütülmüştür. Çalışmada katılımcılara “Demografik Bilgi Formu”, “Travma Sonrası Stres Tanı Ölçeği (TSSTÖ)”, “Travma Sonrası Bilişler Envanteri (TSBE)” ve “Çok Boyutlu Algılanan Sosyal Destek Ölçeği’nin Gözden Geçirilmiş Formu (ÇBASDÖ)” uygulanmıştır. Değişkenler arası ilişkiyi incelemek için korelasyon analizi uygulanmıştır. Ayrıca değişkenlerin travma türüne (insan kaynaklı ve doğa kaynaklı) göre incelenmesi amacıyla MANOVA uygulanmış ve değişkenlerin aracı etkisi, aracı değişken analizi (PROCESS) ile çalışılmıştır. Çalışma boyunca travma sonrası bilişler travmatik yaşantı sonrası sahip olunan olumsuz düşünceleri ifade etmektedir. Analiz sonuçlarına göre, travma sonrası stres belirtileri ve travma sonrası olumsuz bilişler arasında pozitif yönde bir ilişki varken, travma sonrası stres belirtileri ve algılanan sosyal destek arasındaki ilişki negatif yöndedir. Benzer şekilde travma sonrası olumsuz bilişler ve algılanan sosyal destek arasındaki ilişki de negatif yöndedir. Değişkenler travma türüne göre incelendiğinde, travma sonrası stres belirtileri ve algılanan sosyal desteğin travma türüne göre farklılaşmadığı görülmüştür. Bununla birlikte, travma türünün travma sonrası olumsuz bilişlere etkisi anlamlıdır ve insan kaynaklı travmatik yaşantılarda travma sonrası olumsuz bilişler (benlik hakkında bilişler ve kendini suçlama alt boyutları) daha yüksektir. Travma türü ve travma sonrası stres belirtileri arasında, yani bağımsız ve bağımlı değişkenler arasında, anlamlı ilişki çıkmamıştır fakat Hayes (2009)’in önerdiği gibi aracı değişken analizi uygulanmıştır. Buna göre, insan kaynaklı travmatik yaşantı ve travma sonrası stres belirtileri ilişkisine travma sonrası olumsuz bilişlerin dolaylı bir etkisi olduğu söylenebilir. İnsan kaynaklı travma yaşamak travma sonrası olumsuz bilişleri etkilemekte ve travma sonrası olumsuz bilişler de algılanan sosyal desteği etkilemektedir. Fakat algılanan sosyal desteğin aracı rolü gösterilememiştir ve travma türünün travma sonrası stres belirtilerine olan toplam etkisi de anlamlı değildir. Bulgular ilgili alanyazın ışığında tartışılmıştır. Travma türünün travma sonrası bilişler açısından önemli bir değişken olabileceği düşünülmüştür. Ayrıca insan kaynaklı travmatik yaşantıların algılanan sosyal desteği etkileyiş yolu da bu çalışmada gösterilmiştir.

The aim of this study was to test the theoretical models explaining the relationship between regulation of positive and negative emotions, femininity and masculinity norms, body dissatisfaction and deterioration in eating attitudes. For this aim, the psychometric properties of Feminity Ideology Scale (FIS), Male Body Attitude Scale (MBAS) and Ben-Tovim Walker Body Attitude Scale (BTWBTO) were examined in the preliminary study. The sample of the preliminary study (N= 1516) consisted of male and female participants studyi4ng in different departments of Akdeniz University. The results of the preliminary study indicated that Turkish versions of all three scales were valid and reliable with acceptable ranges. In the main study, the theoretical models based on the literature were tested on 430 women and 414 men with the same characteristics of the preliminary study. In the main study, Emotion Regulation Processes Scale, Eating Attitude Test, Male Role Norms Scale, FIS, MBAS and BTWBTÖ were filled out by the participants. The model tested for women showed that adherence to the ideas of femininity directly predicted the increase in body dissatisfaction and the decrease in impaired eating attitudes. In women, emotion regulation processes positively affected the decrease in body dissatisfaction while predicting deterioration of eating attitudes in a positive direction. When the indirect relationships between the variables were examined in women, the increase in the use of emotion regulation processes indirectly predicted the decrease in eating attitudes, while adherence to thoughts on femininity indirectly predicted deterioration in eating attitudes in a positive way. In addition, the increase in women's approvals for masculine role norms positively predicted deterioration in eating attitudes. In men, the increase in the use of emotion regulation processes positively predicted the deterioration in eating attitudes. However, increase in adherence to masculinity role norms positively predicted body dissatisfaction and indirectly impaired eating attitudes. In addition, the increase in body dissatisfaction in both men and women positively predicted deterioration in eating x attitudes. The findings and clinical implications of the study were discussed in the light of the literature. KABUL VE ONAY………………………………………………………………... i BİLDİRİM ………………………………………………………………………… ii YAYIMLAMA VE FİKRİ MÜLKİYET HAKLARI BEYANI ……………….. iii ETİK BEYAN …………………………………………………………………….. iv ADAMA ……………………………………………………………….................... v TEŞEKKÜR ………………………………………………………………............. vi ÖZET ………………………………………………………………........................ vii ABSTRACT ……………………………………………………………….............. ix İÇİNDEKİLER ………………………………………………………………........ xi TABLOLAR DİZİNİ ……………………………………………………………... xix ŞEKİLLER DİZİNİ ………………………………………………………………. xxii KISALTMALAR DİZİNİ ………………………………………………………... xxiii GİRİŞ ………………………………………………………………........................ 1 1. BÖLÜM: YEME BOZUKLUKLARI ………………………………… 2 1.1. DSM SİSTEMİNDE YEME BOZUKLUKLARI ALANINDA YAPILAN DEĞİŞİKLİKLER …………………………………………….. 3 1.2. YEME BOZUKLUKLARININ YAYGINLIK ORANLARI ……….. 5 1.3.YEME BOZUKLUKLARINDA EŞ TANI …………………………… 7 2. BÖLÜM: DUYGU DÜZENLEME VE YEME TUTUMLARI ARASINDAKİ İLİŞKİ ……………………………………………… 8 2.1. DUYGU DÜZENLEME ……………………………………………… 8 2.1.1. Duygu Düzenleme Süreci …………………………………….. 9 2.1.2. Duygu Düzenleme Süreci ve Psikopatoloji…………………… 12 2.2. DUYGU DÜZENLEME SÜRECİ: OLUMLU VE OLUMSUZ DUYGULAR ……………………………………………………………….. 15 2.2.1. Olumlu Duyguların Düzenlenmesi …………………………… 17 2.3. DUYGU DÜZENLEME VE YEME BOZUKLUKLARI ………….. 19 2.3.1. Olumsuz Duyguların Düzenlenmesi: Yeme Tutumu ……… 21 2.3.2. Olumlu Duygular, Duygu Düzenleme ve Yeme Tutumu …… 22 3. BÖLÜM: BEDEN İMGESİ ……………………………………… 25 xii 3.1. FARKLI GELİŞİM DÖNEMLERİ VE BEDEN MEMNUNİYETSİZLİĞİ………………………………………………….. 25 3.2. BEDEN MEMNUNİYETSİZLİĞİ, DUYGU DÜZENLEME VE YEME TUTUMLARI ARASINDAKİ İLİŞKİ …………………………... 28 3.2.1. Yeme Bozuklukları ve Beden Memnuniyetsizliğinde Cinsiyet Farklılıkları …………………………………………………………. 30 4. ÇALIŞMANIN AMACI …………………………………………... 37 5. ARAŞTIRMA SORULARI ……………………………………….. 39 BÖLÜM II …………………………………………………………………… 40 6. BEN TOVİM WALKER BEDEN TUTUM ÖLÇEĞİ (BTWBTÖ)’NİN GEÇERLİK VE GÜVENİRLİK ÇALIŞMASI ... 40 6.1. BTWBTÖ’NÜN GEÇERLİK VE GÜVENİRLİK ÇALIŞMASI: YÖNT xiii BULGULAR ……………………………………………………………… 6.3.1. BTWBTÖ’nün Faktör Analizi Bulguları ……………………. 49 6.3.2. BTWBTÖ’nün Faktör Yapısının Doğrulanması ……………. 58 6.4. BTWBTÖ’NÜN PSİKOMETRİK ÖZELLİKLERİ ………………... 59 6.5. BTWBTÖ’NÜN BİRLEŞEN GEÇERLİĞİ …………………………. 61 6.6. DEMOGRAFİK DEĞİŞKENLER İLE BTWBTÖ’DEN ALINAN PUANLAR ARASINDAKİ İLİŞKİ ………………………………………. 64 6.7. BTWBTÖ’NÜN GEÇERLİK VE GÜVENİRLİK ÇALIŞMASI: SONUÇ ……………………………………………………………….......... 64 7. ERKEKLERE ÖZGÜ BEDEN TUTUM ÖLÇEĞİ (EÖBTÖ)’NİN GEÇERLİK VE GÜVENİRLİK ANALİZİ ……… 68 7.1. EÖBTÖ’NÜN GEÇERLİK VE GÜVENİRLİK ANALİZİ: ÖRNEKLEM ……………………………………………………………….. 68 7.2. EÖBTÖ’NÜN GEÇERLİK VE GÜVENİRLİK ANALİZİ: VERİ TOPLAMA ARAÇLARI ………………………………………………… 70 7.2.1. Sosyo- Demografik Form II ……………………………. 71 7.2.2. Kaslı Olma İsteği Ölçeği ……………………………….. 71 7.2.3. Sosyal Beğenilirlik Ölçeği ……………………………… 72 7.2.4. Erkeklere Özgü Beden Tutum Ölçeği …………………. 72 7.2.5. Yeme Tutum Testi ………………………………………. 73 7.2.6. Vücut Algısı Ölçeği (VAÖ) ……………………………... 73 7.2.6. Rosenberg Benlik Saygısı Ölçeği ………………………. 73 7.3. EÖBTÖ’NÜN GEÇERLİK VE GÜVENİRLİK ANALİZİ: İŞLEM 73 7.3.1. EÖBTÖ’nün Çeviri Süreci …………………………………………. 73 7.3.2. EÖBTÖ’nün Veri Toplama Süreci ………………………………. 73 7.3.3. EÖBTÖ’nün Veri Analizi Süreci …………………………………. 74 7.4. EÖBTÖ’NÜN GÜVENİRLİK VE GEÇERLİK ANALİZLERİ: BULGULAR ……………………….……………………….…………….. 75 7.4.1. EÖBTÖ’nün Faktör Analizi Bulguları ……………………… 75 7.4.2. EÖBTÖ’nün Güvenirlik Analizleri ………………………….. 77 xiv 7.4.3. EÖBTÖ’nün Birleşen Geçerliği ……………………………… 78 7.5. EÖBTÖ’NÜN GÜVENİRLİK VE GEÇERLİK ANALİZLERİ: SONUÇ ……………………….……………………….……………………. 80 8. KADINLIĞA DAİR DÜŞÜNCELER ÖLÇEĞİ- KISA FORMU (KDDÖ-K): GEÇERLİK VE GÜVENİRLİK ANALİZİ …………. 82 8.1. KDDÖ-K’NİN GEÇERLİK VE GÜVENİRLİK ANALİZİ: YÖNTEM ……………………….……………………….………………… 82 8.1.1. KDDÖ-K’nin Geçerlik ve Güvenirlik Analizi: Örneklem …. 82 8.2. KDDÖ-K’NİN GEÇERLİK VE GÜVENİRLİK ANALİZİ: VERİ TOPLAMA ARAÇLARI ……………………….…………………………. 84 8.2.1. Sosyo- Demografik Bilgi Formu-III…………………………... 84 8.2.2. Kadınlığa Dair Düşünceler Ölçeği …………………………… 84 8.2.3. Bem Cinsiyet Rolü Envanteri ………………………………… 86 8.2.4. Erkeklik Rol Normları ………………………………………... 87 8.2.5. Görünüme Yönelik Sosyo-Kültürel Tutumlar Ölçeği ……… 87 8.3. KDDÖ-K’NİN GEÇERLİK VE GÜVENİRLİK ANALİZİ: İŞLEM 88 8.3.1. KDDÖ-K’nin Geçerlik Ve Güvenirlik Analizi: Çeviri Süreci 88 8.3.2. KDDÖ-K’nin Geçerlik Ve Güvenirlik Analizi: Veri Toplama Süreci ……………………….……………………………… 88 8.3.3. KDDÖ-K’nin Geçerlik ve Güvenirlik Analizi: Doğrusallık Sayıltılarının İncelenmesi ……………………….………………….. 89 8.3.4. KDDÖ-K’nin Geçerlik Ve Güvenirlik Analizi: Veri Analizi Süreci ……………………….……………………….……………….. 89 8.4. KDDÖ-K’NİN GEÇERLİK VE GÜVENİRLİK ANALİZİ: BULGULAR ……………………….……………………….………………. 90 8.4.1. Kadınlığa Dair Düşünceler Ölçeği Kısa Formu (KDDÖK xv 8.7. ÖN ÇALIŞMA III: SONUÇ……………………….…………………. 94 9. ANA ÇALIŞMA ……………………….……………………….………….. 97 9.1. YÖNTEM ……………………….……………………….……………. 97 9.1. 1. Örneklem ……………………….……………………………... 97 9.1.2. Veri Toplama Araçları ……………………………………….. 101 9.1.2.1. Duygu Düzenleme Süreçleri Ölçeği ………………….... 101 9.1.2.2. Yeme Tutum Testi …………………………………….. 102 9.1.2.3. Ben Towim Walker Beden Tutum Ölçeği …………….. 102 9.1.2.4. Erkeklik Rol Normları …………………………………. 102 9.1.2.5. Kadınlığa Dair Düşünceler Ölçeği …………………….. 102 9.1.2.6. Erkeklere Özgü Beden Tutum Ölçeği …………………. 102 9.2. İŞLEM ……………………….……………………….……………….. 102 9.2.1. Veri Toplama Süreci ……………………….…………………. 102 9.2.2. Verilerin Analizi ……………………….…………………….. 103 9.2.3. Kadınlardan Toplanan Verinin Doğrusallık Sayıltılarının İncelenmesi ……………………….……………………….…………. 103 9.2.4 Erkeklerden Toplanan Verinin Doğrusallık Sayıltılarının İncelenmesi ……………………….……………………….…………. 108 9.3. ARAŞTIRMA DEĞİŞKENLERİ ARASINDAKİ FARKLAR ……. 111 9.3.1. Cinsiyete göre Araştırma Değişkenleri Arasındaki Farklara ait Bulgular ……………………….……………………….…………. 111 9.3.2. Yüksek ve Düşük Bozulmuş Yeme Tutumu ve Beden Memnuniyetsizliği Gösteren Grupların Duygu Düzenleme Süreçleri Açısından Karşılaştırılması ……………………………… 113 9.4. KADIN ÖRNEKLEMİNDE KURAMSAL MODELİN TEST EDİLMESİ ……………………….……………………….………………... 117 9.4.1. Kadınlarda Araştırma Değişkenleri Arasındaki İlişkiler ….. 117 9.4.2. Kadınlarda Test Edilen Kuramsal Modelin Analiz Sonuçları 119 9.4.3. Kadınlarda Test Edilen Kuramsal Modelin Yeniden Düzenlenmiş Versiyonuna İlişkin Analiz Sonuçları ……………….. 121 9.4.4. Kadınlarda Test Edilen Modele ait Değişkenler Arasındaki Toplam, Doğrudan ve Dolaylı Etkiler ……………………………… 123 xvi 9.4.5. Kadın Katılımcılara ait Sosyo-Demografik Değişkenler ile Araştırma Değişkenleri Arasındaki Farklar ………………………. 125 9.5. ERKEK KATILIMCILARDA KURAMSAL MODELİN TEST EDİLMESİ ……………………….……………………….……………….. 132 9.5.1. Erkek Katılımcılarda Test Edilen Modelin Değişkenleri Arasındaki Korelasyon Değerleri …………………………………... 132 9.5.2. Erkek Örnekleminde Yürütülen Yapısal Eşitlik Modeli Analizine İlişkin Bulgular ……………………….…………………... 133 9.5.3. Erkeklerde Test Edilen Kuramsal Modelin Yeniden Düzenlenmiş Versiyonuna İlişkin Analiz Sonuçları ……………….. 134 9.5.4. Erkeklerde Test Edilen Modelin Bağımlı ve Bağımsız Değişkenleri Arasındaki Doğrudan ve Dolaylı Etkiler …………… 137 9.5.5. Erkek Katılımcılara ait Sosyo-Demografik Değişkenler ile Araştırma Değişkenleri Arasındaki Farklar ………………………. 138 10. SONUÇ: BULGULARIN ÖZETİ ……………………….…………... 141 11. GENEL TARTIŞMA ……………………….………………………….. 145 11.1. ARAŞTIRMA DEĞİŞKENLERİNİN CİNSİYETE GÖRE FARKLARININ DEĞERLENDİRİLMESİ ……………………….……... 145 11.2. DUYGU DÜZENLEME VE BEDEN MEMNUNİYETSİZLİĞİ ARASINDAKİ İLİŞKİYE AİT BULGULARIN DEĞERLENDİRİLMESİ ……………………….………………………… 146 11.3. KADINLIĞA VE ERKEKLİĞE DAİR DÜŞÜNCELERİN BEDEN MEMNUNİYETSİZLİĞİ İLE İLİŞKİSİNİN TARTIŞILMASI 148 11.3.1. Kadınlığa Yönelik Düşüncelerin Beden Memnuniyetsizliği İle İlişkisinin Tartışılması ……………………….…………………... 148 11.3.2 Erkeklik Rol Normları ile Beden Memnuniyetsizliği Arasındaki İlişkinin Tartışılması …………………………………... 151 11.4. DUYGU DÜZENLEME SÜREÇLERİ VE YEME TUTUMLARI ARASINDAKİ DOĞRUDAN VE DOLAYLI İLİŞKİLERİN TARTIŞILMASI ……………………….…………………………………... 154 11.5. BEDEN MEMNUNİYETSİZLİĞİ VE YEME TUTUMLARI 158 xvii ARASINDAKİ İLİŞKİYE AİT BULGULARIN TARTIŞILMASI …….. 11.6. KADINLIĞA VE ERKEKLİĞE DAİR DÜŞÜNCELER İLE YEME TUTUMLARI ARASINDAKİ DOĞRUDAN VE DOLAYLI İLİŞKİLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ ………………………………... 160 11.7. SOSYO-DEMOGRAFİK DEĞİŞKENLERİN ARAŞTIRMA DEĞİŞKENLERİ İLE ARASINDAKİ İLİŞKİ ………………………….. 163 12. ÇALIŞMANIN GÜÇLÜ YANLARI, KLİNİK DOĞURGULARI VE SINIRLILIKLARI ……………………………… 168 12.1. ÇALIŞMANIN KLİNİK DOĞURGULARI ……………………….. 168 12.2. SINIRLILIKLAR VE GELECEK ÇALIŞMALAR İÇİN ÖNERİLER ……………………….……………………….……………….. 169 KAYNAKÇA ……………………….……………………….…………………….. 170 EKLER Bu çalışmada yeme tutumlarındaki bozulmalarla ilişkili olduğu düşünülen olumlu ve olumsuz duyguların düzenlenme süreçleri, kadınlığa ve erkekliğe dair normlara bağlılık ve beden memnuniyetsizliği faktörlerinin birbiriyle ilişkisini açıklayan kuramsal modelin test edilmesi amaçlanmıştır. Bu amaç doğrultusunda ön çalışmada, Kadınlığa Dair Düşünceler Ölçeği (KDDÖ), Erkeklere Özgü Beden Tutum Ölçeği (EBÖBTÖ) ve Ben-Tovim Walker Beden Tutum Ölçeği (BTWBTÖ)’nin psikometrik özellikleri incelenmiştir. Ön çalışmanın örneklemi (N= 1516) Akdeniz Üniversite’sinin farklı bölümlerinde okuyan kadın ve erkek katılımcılardan oluşmaktadır. Her üç ölçeğin de Türkçe formlarının kabul edilebilir düzeyde geçerli ve güvenilir olduğu bulunmuştur. Ana çalışmada ise ilgili alan yazın doğrultusunda oluşturulan kuramsal model, ön çalışma örneklemine benzer özelliklerdeki 430 kadın ve 414 erkek üzerinde test edilmiştir. Katılımcılara Duygu Düzenleme Süreçleri Ölçeği, Yeme Tutum Testi, Erkeklik Rol Normları Ölçeği, KDDÖ, BTWBTÖ ve EBÖBTÖ uygulanmıştır. Kadınlar arasında test edilen modele göre, kadınlığa dair düşüncelere bağlılığın, beden memnuniyetsizliğindeki artışı ve bozulmuş yeme tutumlarındaki azalmayı doğrudan yordadığı bulunmuştur. Kadınlarda duygu düzenleme süreçleri beden memnuniyetsizliğindeki azalmayı negatif yönde yordarken, yeme tutumlarındaki bozulmayı pozitif yönde doğrudan yordamaktadır. Kadınlarda değişkenler arasındaki dolaylı ilişkiler incelendiğinde duygu düzenleme süreçlerinin kullanımındaki artış dolaylı olarak yeme tutumlarındaki bozulmayı negatif yönde yordarken, kadınlığa dair düşüncelere bağlılık dolaylı olarak yeme tutumlarındaki bozulmayı pozitif yönde yordamaktadır. Ayrıca, kadınların erkeklik rol normlarına yönelik onaylarındaki artış, yeme tutumlarındaki bozulmaları pozitif yönde yordamaktadır. Erkeklerde ise duygu düzenleme süreçlerinin kullanımındaki artış, yeme tutumlarındaki bozulmaları pozitif yönde yordamaktadır. Bununla birlikte, erkeklik rol normlarına bağlılığın artması, viii beden memnuniyetsizliğini doğrudan, yeme tutumlarındaki bozulmaları ise dolaylı olarak pozitif yönde yordamaktadır. Ek olarak hem kadınlarda hem de erkeklerde beden memnuniyetsizliğindeki artış, yeme tutumlarındaki bozulmaları pozitif yönde yordamaktadır. Araştırmanın bulguları ve klinik doğurguları ilgili alan yazın ışığında tartışılmıştır.

Bu çalışmanın amacı, düşük ve yüksek depresyon belirtilerine sahip okul çağı çocuklarının hikayelerindeki farklılıkları araştırmaktır. Çocukların depresyon seviyeleri Çocuklar için Depresyon Ölçeği kullanılarak ölçülmüştür. Çocukların hikayelerindeki farklılıklar yeni geliştirilen bir projektif test olan Çocukların Yaşam Değişimleri Ölçeği ile incelenmiştir. İki grup cinsiyet özellikleri, kullandıkları ortalama kelime sayısı, ve yaşları açısından eşitlenmiştir. Hikayeler içerik analizi ve tematik analiz yöntemleri kullanılarak analiz edilmiştir. Yedi tema çıkarılmıştır: Hikayenin Sonlanması, Duygular, Aile, Dış Dünya Algısı, Okul, Arkadaş ve Hareket Halinde Olmak. Yüksek depresyon skoruna sahip olan grup düşük depresyon skoruna sahip gruba kıyasla hikayelerini daha fazla kez olumsuz sonlandırmış ve daha fazla olumsuz duygu kullanmıştır. Bu fark aile figürleri içeren kartlarda görülmemiştir. İki grup dış dünyayı algılamaları ve içselleştirilmiş ebeveyn figürleri bakımından da farklılık göstermiştir. Yüksek depresyon skoruna sahip olan grup diğer gruba kıyasla daha fazla olumsuz ebeveyn figürleri kullanmıştır ve dış dünya algıları daha özgürlüklerini kısıtlayıcı ve zararlıdır. Sonuçlar mevcut literatür doğrultusunda tartışılmış ve klinik uygulamalar ve gelecek araştırmalar için öneriler sunulmuştur. The purpose of this study has been to explore the differences in the narratives of school age children that have shown symptoms of low and high depression. The depression level of the children were measured using the Children's Depression Inventory. The differences in the narratives of the children were explored by the newly developed projective test named the Children's Life Changes Scale. The study groups were controlled in terms of gender, word usage and age. The narratives were analyzed using content analysis and thematic analysis. Seven main themes have emerged: The Ending of the Story, The Feelings, The Family, The Perception of the External World, The School, The Friend and The Being in Action. The group with the high depression level, compared to the low depression level group had encountered more negative endings in their stories and overall used more negative feelings. This difference was not apparent in the cards with the family figures. The two groups were also different in relation to their perception of the external world and internalized parental figures. The group with high depression level had more negative parental figures and their perception of the external world was more freedom limiting and harmful compared to the other group. Findings were discussed in the light of existing literature and recommendations were made for clinical implications and future research. 116

Bu araştırma ile Adana'nın dört merkez ilçesi olan Seyhan, Çukurova, Yüreğir ve Sarıçam'da, İl Milli Eğitim Müdürlüğü'ne bağlı kurumlarda görev yapan psikolojik danışmanların öz-yetkinlik ve mesleki doyum düzeyi arasındaki ilişkide çocukluk çağı travmalarının aracı rolünün incelenmesi amaçlanmaktadır. Araştırmanın çalışma grubunda, Adana'nın Seyhan ilçesinden 173; Çukurova ilçesinden 92; Yüreğir ilçesinden 103; Sarıçam ilçesinden 26 olmak üzere toplam 394 psikolojik danışman bulunmaktadır. Araştırmaya katılan psikolojik danışmanlara, araştırma için gerekli olan bireysel verileri elde etmek amacıyla"Kişisel Bilgi Formu'', mesleki doyum düzeyini ölçmek amacıyla"Mesleki Doyum Ölçeği'', çocukluk çağı travmaları ile ilgili verileri toplamak amacıyla"Çocukluk Çağı Travmaları Ölçeği'' ve öz yetkinlik düzeyi ile ilgili verileri elde etmek amacıyla"Okul Psikolojik Danışman Öz Yetkinlik Ölçeği'' uygulanmıştır. Elde edilen veriler R programlama dilinde lavaan paketi kullanılarak yapısal regresyonlar ve aracılık analizi yapılarak değerlendirilmiştir. Araştırmadan elde edilen verilere göre; okul psikolojik danışmanların öz-yetkinlik düzeyi ile mesleki doyum düzeyi arasında pozitif yönde anlamlı bir ilişki olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Ancak; okul psikolojik danışmanlarında öz-yetkinliğin kişisel-sosyal gelişim, liderlik-değerlendirme, mesleki-akademik gelişim, işbirliği, kültürel kabul alt boyutları ile mesleki doyumun niteliğe uygunluk ve gelişme fırsatı alt boyutları arasında çocukluk çağı travmaları alt boyutlarının aracı rolünün olmadığı sonucuna ulaşılmıştır. Yani okul psikolojik danışmanlarının öz-yetkinlik ve mesleki doyum düzeyi arasındaki anlamlı ilişkide çocukluk çağı travmalarının aracılık rolü bulunmamaktadır. Ülkemizde psikolojik yardım hizmeti veren kişilere yönelik çocukluk çağı travmaları ile ilgili çalışmaların yetersiz kaldığı, dolayısıyla bu tür çalışmaların arttırılmasının yardım hizmetinin kalitesini arttıracağı düşünülmektedir. Ayrıca okul psikolojik danışmanları ile yaptığımız bu çalışmanın farklı meslek mensuplarıyla karşılaştırmalı olarak çalışılmasının alan-yazına katkı sağlayacağı düşünülmektedir., In this study, it was aimed to investigate the mediating role of childhood traumas in the relationship between self-efficacy and job satisfaction level of school counselors working in institutes affiliated to National Education Ministry in four central districts of Adana province. The sample of the study was composed of 394 school counselors; 173 of whom were from Seyhan; 92 of whom were from Çukurova; 103 of whom were from Yüreğir; 26 of whom were from Sarıçam. To obtain the necessary personal data for the research "Personal Information Form", to measure job satisfaction level "Job Satisfaction Scale", to collect information about childhood traumas "Childhood Trauma Questionnaire" and to obtain information about self-efficacy level "Counseling Self-Efficacy Scale" was used. The data obtained were evaluated by using the lavaan package in R programming language by analyzing structural regressions and intermediation. According to the data obtained from the research; It was concluded that there was a significant positive relationship between the self-efficacy level and the level of professional satisfaction of the school psychological counselors. However, it was concluded that school psychological counsellors were not mediating role of Childhood Trauma sub-dimensions in terms of personal-social development, leadership-evaluation, professional-academic development, cooperation, cultural acceptance sub-dimensions of self-efficacy and eligibility, development opportunity sub-dimensions of professional satisfaction. In other words, there is no mediating role of childhood traumas in the significant relationship between self-efficacy and professional satisfaction level of school counselors. It is considered that studies related to childhood traumas are insufficient for the people who provide psychological assistance in our country, and thus increasing such studies will increase the quality of the aid service. In addition, it is thought that this study which we have done with the school counselors will contribute to the field of study comparatively with different professionals.

Text in Turkish ; Abstract: Turkish and English Includes bibliographical references (leaves: 64-80) xi, 90 leaves Amaç: Bu araştırma yaşlıların algıladıkları sosyal destek ile depresyon ve bilişsel beceriler arasındaki ilişkinin incelenmesini amaçlamıştır. Yöntem: Araştırma örneklemini Kocaeli’ndeki 8 adet Semt Konağından, 65 yaş üzeri bireyler oluşturmaktadır. 61 kadın, 68 erkek olmak üzere 109 kişi araştırmaya katılmıştır. Veri toplama aşamasında örneklem grubuna sırasıyla, Gönüllü Olur Formu, Sosyodemografik Bilgi Formu, Çok Boyutlu Algılanan Sosyal Destek Ölçeği (ÇBASDÖ), Geriatrik Depresyon Ölçeği (GDÖ) ve Standardize Mini Mental Test (SMMT) uygulanmıştır. Bulgular: Araştırmanın bulguları incelendiğinde araştırmaya katılan kişilerin depresyon düzeyi ile bilişsel beceri ve algılanan sosyal destek arasında negatif yönde ve anlamlı bir ilişki gözlenmiştir. Kişilerin depresyon düzeyi arttıkça algılanan sosyal destek ve bilişsel becerilerde azalma olduğu gözlenmektedir. Sonuç: Araştırmadan elde edilen bulgulara göre, depresyonun bilişsel beceriler üzerindeki etkisinin algılanan sosyal destek tarafından sağlandığı gözlenmektedir. Bunun yanında sosyodemografik özelliklere göre de 65 yaş üstü bireylerin algıladıkları sosyal destek, depresyon ve bilişsel becerileri istatiksel olarak anlamlı fark göstermiştir. Elde edilen tüm bulgular literatür ışığında tartışılmıştır. Objevtive: The aim of this study was to investigate the relationship between perceived social support and depression and cognitive skills in the elderly. Method: The current research consisted of 109 participants (68 male and 61 female) aged above 65 selected from 8 differend Semt Konağı in Kocaeli. The participants completed the informed consent form, sociodemographic data and information form, the multidimensional scale of perceived social support (MSPSS), Geriatric Depression Scale (GDS) and Standardized Mini-Mental State Examination (SMMSE) respectively. Results: When the findings of the research were examined, a significant and negative relationship between depression levels, cognitive skills and perceived social support was observed. It is observed that the perceived social support and cognitive skills decrease as the level of depression increases. Conclusion: According to the findings from this research, It is observed that the effect of depression on cognitive skills is provided by perceived social support. Furthermore, individuals aged 65 and above with different sociodemographic characteristics showed significant differences in perceived social support, depression and cognitive skills. All results have been discussed with regard to past research. GİRİŞ Araştırmanın Amacı ve Özgünlüğü Araştırmanın Önemi Araştırmanın Amacı Araştırma Sorusu Araştırma Hipotezleri Teorik Çerçeve ve Tanımlar Yaşlılık Dünyada Yaşlılık Türkiye’de Yaşlılık Genel Olarak Yaşlılık ve Yaşlanma Algılanan Sosyal Destek Yaşlılarda Algılanan Sosyal Destek Depresyon Farklı Yaklaşımlara Göre Depresyon Yaşlılıkta Depresyon Bilişsel Beceriler Yaşlılık Döneminde Bilişsel Beceriler ve Becerileri Etkileyen Etmenler YAPILAN ARAŞTIRMALAR Yaşlılarda Algılanan Sosyal Destek ile İlgili Yapılan Araştırmalar Yaşlılarda Depresyon ile İlgili Yapılan Araştırmalar Yaşlılarda Bilişsel Beceriler ile İlgili Yapılan Araştırmalar Yaşlılarda Depresyon ve Algılanan Sosyal Destek ile İlgili Yapılan Araştırmalar Yaşlılarda Depresyon ve Bilişsel Beceriler ile İlgili Yapılan Araştırmalar YÖNTEM Araştırmanın Deseni Araştırm Örneklemi Veri Toplama Araçları Sosyodemografik Bilgi ve Veri Formu Çok Boyutlu Algılanan Sosyal Destek Ölçeği(ÇBASDÖ) Geriatrik Depresyon Ölçeği (GDÖ) Standardize Mini Mental Test (SMMT) Verilerin Analizi BULGULAR Demografik Bilgiler İlişki Analizleri Güvenilirlik Analizi Korelasyon Analizi Mediasyon Analizi TARTIŞMA Araşırmanın Sınırlılıkları Sonuç ve Öneriler Bilgilendirilmiş Gönüllü Olur Formu Sosyodemografik Bilgi ve Veri Formu Çok Boyutlu Algılanan Sosyal Destek Ölçeği (ÇBASDÖ) Geriatrik Depresyon Ölçeği (GDÖ) Standardize Mini Mental Test (SMMT)

Bu araştırmada, ergen bireylerin stresle başa çıkma tarzları ile bilişsel esneklik düzeyleri arasındaki ilişkiyi ve bu iki değişkenin, cinsiyet, yaş ve sosyoekonomik düzeylerinegöre değişip değişmediğini incelemek amaçlanmıştır. Araştırma, Kahramanmaraş ili Pazarcık ilçesinde ilköğretim ikinci kademesi olan 6.,7. ve 8. sınıf düzeyindeki öğrencilerle 2018–2019 eğitim - öğretim yılında, okullarına devam eden 557 öğrencinin katılımı ile gerçekleştirilmiştir. Araştırmadaveriler, bilişsel esnekliği ölçmek amacıyla Çelikkaleli (2014a) tarafından Türkçeyeuyarlaması yapılan, "Bilişsel Esneklik Ölçeği" (Martin ve Rubin, 1995) vestresle başa çıkma tarzlarınıölçmek amacıyla Şahin ve Durak (1995) tarafından geliştirilen"Stresle Başa Çıkma Tarzları Ölçeği" kullanılmıştır. Öğrencilerin kişisel bilgilerini ve sosyoekonomik düzeyini belirlemek için araştırmacı tarafından "Kişisel BilgiFormu" oluşturulmuş ve verilertoplanmıştır.Verilerin analizinde Pearson Korelasyon Analizi, Bağımsız Gruplar t-Testi ve Tek Yönlü Varyans Analizi (ANOVA) uygulanmıştır. Araştırma sonucunda, bilişsel esneklik düzeyi ile stresle başa çıkma tarzları alt boyutu olan kendine güvenli yaklaşım arasında pozitif yönde anlamlı ilişki bulunmuştur. Bilişsel esneklik düzeyinin katılımcı bireylerin cinsiyetlerine göre anlamlı farklılık göstermediği bulunmuştur. Stresle başa çıkma tarzları alt boyutu olan kendine güvenli yaklaşım ile cinsiyet arasında anlamlı farklılık olduğu, kızların kendine güvenli yaklaşım tarzı erkeklerden yüksek olduğu, boyun eğici yaklaşım tarzının erkek öğrencilerde daha fazla olduğu ve kızların iyimser yaklaşım tarzının erkeklerden daha yüksek olduğu bulunmuştur. Yaş ile bilişsel esneklik düzeyi arasında anlamlı ilişki bulunamamıştır. Yaş ile stresle başa çıkma tarzları alt boyu kendine güvenli yaklaşım ve iyimser yaklaşım arasında negatif yönde anlamlı ilişki bulunamamıştır. Aylık ortalama gelir ile bilişsel esneklik düzeyi arasında anlamlı olmayan ilişki bulunmuştur. Aylık ortalama gelir ile stresle başa çıkma tarzları alt boyutu boyun eğici yaklaşım arasında anlamlı bir ilişki bulunmuştur., In this study, it was aimed to investigate the relationship between coping styles and cognitive flexibility levels of adolescents and whether these two variables have changedaccording to gender, age, and socioeconomic levels. The study was carried out witha total of 557 students (6th, 7th and 8th grades in the second level of primary education)attending school in 2018-2019 academic year in Pazarcık district of Kahramanmaraş province.The datawere collected by " Cognitive Flexibility Scale " (Martin and Rubin, 1995)adapted to Turkish by Çelikkaleli (2014a) to measure cognitive flexibility, and " Coping Styles Scale" developed by Şahin and Durak (1995) to measure coping styles.In order to determine the students'personal information and socioeconomic level, the researcher has created " Personal Information Form". Pearson Correlation Coefficient, Independent Samples t-Test and One-Way Variance Analysis (Anova) were used to analyse. It was found that there was apositive correlation between cognitive flexibility and self-confident approach. The level of cognitive flexibility did not show a significant difference according to gender of the participants. There was a significant difference between self-confident approachand gender: female students had higher self-confident approach style than male students, the submissive approach was higher in male students' scores and optimistic approach level was higher in female students' scores.There was no significant relationship between age and cognitive flexibility level. A significant negative correlation was found between age and self-confident approach and optimistic approach.There was no significant relationship between monthly average income and cognitive flexibility level. A significant relationship was found between monthly average income and submissive approach.

Bu çalışmanın amacı çocukluktan yetişkinliğe geçişte hassas bir dönem olan ön ergenlik ve ergenlik dönemindeki bireylerde ebeveyn kabul reddi ile öfke düzeyi arasındaki ilişkide kişiler arası şemaların aracı rolünü incelemektir. Bu bağlamda araştırmada 'ebeveyn kabul reddi ile öfke arasındaki ilişkide anne ve babaya yönelik kişiler arası şemaların aracı rolü olduğu' sonucu beklenmektedir. Ayrıca ebeveyn kabul ret algısının, kişiler arası şemaların ve sürekli öfke düzeyinin araştırmada ele alınan demografik değişkenlere göre farklılık göstermesi beklenmektedir. Araştırma örneklemi, Ankara ili sınırları içerisinde bulunan 10-16 yaş arasındaki 102 gönüllü bireyden oluşmaktadır. Araştırma örneklemi basit seçkisiz örnekleme yöntemi ile seçilmiştir. Araştırmaya katılan bireylerin sosyodemografik özelliklerini, sürekli öfke düzeylerini, ebeveyn kabul reddine ilişkin algılarını, anne ve babaya yönelik kişiler arası şemalarını belirlemek amacıyla `Kişisel Bilgi Formu`, `Sürekli Öfke ve Öfke İfade Tarz Ölçeği`, `Ebeveyn Kabul Reddi Ölçeği` ve `Kişiler Arası Şemalar Ölçeği` kullanılmıştır. Araştırma kapsamında katılımcılardan elde edilen veriler SPSS 25 (Statistical Package for the Social Sciences) adlı bilgisayar programı ile analiz edilmiştir. Değişkenler arasındaki ilişki ve anlamlı bir farklılık olup olmadığının belirlenmesi için t ve ANOVA testleri kullanılmıştır. Ebeveyn kabul reddi ile öfke düzeyi arasındaki ilişkide anne ve babaya yönelik kişiler arası şemaların aracı rolü olup olmadığının belirlenmesi için ise doğrulayıcı faktör analizi (DFA) kullanılarak Analysis of Moment Structures (AMOS) istatistik paket programında ölçüm modelleri ve yapısal modeller test edilmiştir. Araştırma sonuçlarında sürekli öfkeye ilişkin yapılan analizlerde sürekli öfke düzeyinin cinsiyete göre farklılaşmadığı saptanmıştır. 14-16 yaş grubunda sürekli öfke düzeyinin 10-13 yaş grubuna oranla daha yüksek olduğu belirlenmiştir. Ebeveyn Kabul Reddine yönelik yapılan analizlerde; kızların erkeklere göre babalarından daha fazla red, düşmanlık saldırganlık, ayrışmamış red algıladıkları tespit edilmiştir. Ayrıca kabul red algısının yaş gruplarına göre değişmediği saptanmıştır. Kişiler arası şemalara ilişkin yapılan analizler ise baskınlık boyutunda kızların anneden bekledikleri tamamlama tepkilerinin erkeklerin beklentilerine göre daha fazla olduğu, düşmanlık boyutunda erkeklerin anneden bekledikleri tamamlanma tepkilerinin kızların beklentilerine göre daha fazla olduğu ve düşmanlık boyutunda erkeklerin babadan bekledikleri tamamlanma tepkilerinin kızların beklentilerine göre fazla olduğunu göstermektedir. Ayrıca yaş grupları ile anne babaya yönelik kişiler arası şemalar arasında anlamlı bir farklılık olmadığı saptanmıştır.. Araştırmanın temel sorusu kapsamında ise anne red algısı ile öfke düzeyi arasındaki ilişkide anneye yönelik kişiler arası şemaların aracı rolü olduğu, anne red algısı ile öfke düzeyi arasındaki ilişkide babaya yönelik kişiler arası şemaların aracı rolü olduğu, baba red algısı ile öfke düzeyi arasındaki ilişkide anneye yönelik kişiler arası şemaların aracı rolü olduğu tespit edilmiştir. Ayrıca babaya yönelik reddin babaya yönelik şemaları pozitif yönde anlamlı olarak yordadığı ancak babaya yönelik kişiler arası şemaların öfkeyi anlamlı olarak yordamadığı sonucuna ulaşılmıştır. The aim of this study is to analyze the relationship between parental acceptance/rejection and anger level with interpersonal schemas in pre-adolescence and adolescence, a sensitive period in the transition from childhood to adulthood. In this context, the expected outcome in this study is that interpersonal schemas for parents have a role in the relationship between parental acceptance refusal and anger. In addition, it is expected that parental acceptance rejection perception, interpersonal schemas and trait anger level will vary according to the demographic variables discussed in the study.The research sample consists of 102 volunteer individuals aged between 10 and 16 years who live in Ankara. The research sample was chosen by simple random sampling method.`Personal Information Form`, `Trait Anger and Anger Expression Style Scale`, `Parental Acceptance/Rejection Scale` and `Interpersonal Schemas Questionnaire` were applied to individuals participating in the research to determine their sociodemographic characteristics, trait anger levels, perceptions about parental acceptance rejection, interpersonal diagrams for parents .In the scope of the research; data received from 102 adolescents were analyzed by SPSS 25 (Statistical Package for the Social Sciences). T and ANOVA tests were used to determine the relationship between the variables and whether there was a significant difference. In order to determine whether there is an intermediary role for interpersonal schemes for parents in the relationship between parental rejection and anger level, measurement models and structural models have been tested in the Analysis of Moment Structures (AMOS) statistical package program using confirmatory factor analysis (CFA).According to the results of the research, analysis of trait anger revealed that trait anger level did not differ according to gender. and trait anger level was higher in the 14-16 age group than in 10-13 age group. it is established that girls perceive more rejection, hostility, aggression, undifferentiated rejection than boys from their fathers. In addition, it was determined that acceptance / rejection perception does not change according to age groups. The analysis of interpersonal schemas revealed that in the dominance dimension, the completion responses of the girls expected from mother are higher than the boys' responses; in the hostility dimension, the completion responses of the boys expected from mother are higher than the girls' responses; and also in the hostility dimension, the completion responses of the boys expected from father are higher than the girls' responses. In addition, it was determined that there is no significant difference between age groups and interpersonal schemas for parents.In the context of the basic question of the study, it was determined that the interpersonal schemas directed to the mother have a mediating role in the relationship between the perception of mother rejection and anger level; and that the interpersonal schemas directed to the father have a mediating role in the relationship between perception of mother rejection and anger level; and that the interpersonal schemas for the mother have a mediating role in the relationship between the perception of father rejection and anger level. In addition, it was concluded that rejection directed to the father positively predicts the schemas directed to father; however that the interpersonal schemas directed to the father did not significantly predict anger. 170

Bu çalışmada OKB tanısı almış hastaların anksiyete ve benlik saygıları incelenmiştir. İlk olarak OKB'li 75 hasta, hem durumluk-sürekli anksiyete hem de benlik saygıları bakımından çeşitli sosyo-demografik özelliklerine göre karşılaştırılmıştır. Bu karşılaştırmalarda hem parametrik testlerden (t-test ve ANOVA) hem de parametrik olmayan testlerden (Mann Whitney U ve Kruskal-Wallis H) yararlanılmıştır. Durumluk ve sürekli kaygı verileri Durumluk-Sürekli Kaygı Envanteri, benlik saygısı verileri ise Rosenberg'in Benlik Saygısı Envanteri kullanılarak toplanmıştır. Çalışmada hastaların benlik saygıları, OKB tedavi sürelerine ve eğitim durumlarına göre anlamlı bir şekilde farklılık göstermiştir. Fakat yaş, cinsiyet, gelir, medeni durum ve iş durumlarına göre anlamlı bir farklılaşma tespit edilmemiştir. Bunların yanı sıra OKB hastalarının sürekli kaygı seviyeleri cinsiyete göre farklılık göstermektedir. Kadın hastaların sürekli kaygı düzeyleri erkek hastalardan daha yüksektir. Çalışmada ayrıca kontrol grubu da kullanılmıştır ve toplam 75 gönüllü birey bu gruba katılmıştır. Kontrol grubuyla yapılan karşılaştırmalarda ise OKB'li hastaların diğer insanlara göre daha yüksek durumluk-sürekli kaygı ve daha düşük benlik saygısına sahip oldukları bulunmuştur. Bunun yanı sıra durumluk-sürekli kaygı ile benlik saygısı arasında güçlü ve negatif yönlü bir ilişki mevcuttur. Anahtar kelimeler: Benlik saygısı, anksiyete, OKB, Durumluk-Sürekli Kaygı Envanteri The Relationship Between Self-Esteem and Anxiety in Adults with Obsessive-Compulsive DisorderIn this study, anxiety and self-esteem of patients with OCD were examined. First, 75 patients with OCD were compared according to their state-trait anxiety and self-esteem. In these comparisons, both parametric tests (t-test and ANOVA) and non-parametric tests (Mann Whitney U and Kruskal-Wallis H) were used. State and trait anxiety data were collected by State-Trait Anxiety Inventory and self-esteem data were collected by Rosenberg's Self-Esteem Inventory.In the study, self-esteem of the patients differed significantly according to OCD treatment duration and patients' educational levels. However, no significant difference was found by age, gender, income, marital status and job status. In addition, trait anxiety levels of OCD patients differ according to gender. Trait anxiety levels of female patients are higher than male patients.The control group was also used in the study and a total of 75 volunteer individuals were included in this group. It was concluded that OCD patients had higher state-trait anxiety and lower self-esteem than others. Besides, there is a strong and negative relationship between state-trait anxiety and self-esteem.Keywords: Self-esteem, anxiety, OCD, State-Trait Anxiety Inventory 91

Ergenlerde Sosyal Medya Kullanımı İle Dissosiyasyon ve Duygu İfadesi Arasındaki İlişkiBu tez çalışmasında; lise öğrencilerinin sosyal medya kullanım düzeyi ile dissosiyatif yaşantıları ve duygu ifadesi arasındaki ilişkinin incelenmesi amaçlanmıştır. Çalışma kesitsel olup örneklem grubu İstanbul'da farklı okullardaki ergenlik çağında bulunan 14-18 yaş aralığındaki 250 bireyden oluşmaktadır. Katılımcılara Ergenler İçin Sosyal Medya Bağımlılığı Ölçeği Kısa Formu, Ergen Dissosiyatif Yaşantılar Ölçeği ve Duyguları İfade Ölçeği verilmiştir. İstatistiksel değerlendirmede betimsel analizler ve Spearman Korelasyonu uygulanmıştır. Araştırma sonucunda; Duyguları İfade Ölçeği ile Ergenler İçin Sosyal Medya Bağımlılığı Ölçeği Kısa Formu puanları arasında zayıf düzeyde anlamlı pozitif korelasyon tespit edilmiştir (p=0.019). Ayrıca Ergen Dissosiyatif Yaşantılar Ölçeği ile Ergenler İçin Sosyal Medya Bağımlılığı Ölçeği Kısa Formu puanları arasında zayıf düzeyde anlamlı pozitif korelasyon tespit edilmiştir (p=0.001). Ancak Ergen Dissosiyatif Yaşantılar Ölçeği ile Duyguları İfade Ölçeği puanları arasında istatistiksel açıdan anlamlı bir ilişki saptanmamıştır (p=0.606). Katılımcıların Ergenler İçin Sosyal Medya Bağımlılığı Ölçeği Kısa Formu puanları ve Duyguları İfade Ölçeği puanları erkeklere kıyasla kadınlarda istatiksel açıdan anlamlı olarak daha yüksek bulunmuştur. Sonuç olarak, sosyal medya bağımlılığı düzeyleri arttıkça ergenlerin kendilerini duygusal yönden ifade etmeleri de artmakta, dissosiyatif yaşantılar arttıkça ise sosyal medya bağımlılığında artma görülmektedir. Bu çalışmada ergenlerde problemli sosyal medya kullanımı ile ilişkili olabilecek bazı psikolojik etmenler belirlenmiştir. Anahtar kelimeler: Ergen, Sosyal Medya Bağımlılığı, Duyguları İfade Etme, Dissosiyatif Yaşantılar. The aim of this study is to investigate the relationship between the level of social media usage and dissociative experiences and emotion expression in high school students. The study was cross-sectional and the sample group consisted of 250 individuals aged 14-18 years in adolescence in different schools. Social Media Addiction Scale for Adolescents, Short Form of Adolescent Dissociative Experiences and Emotional Expression Scale were given to the participants. Descriptive analysis and Spearman Correlation were applied in statistical analysis.A weak positive correlation was found between Emotional Expression Scale score and Social Media Addiction Scale for Adolescents Score (P = 0.019). In addition, there was a weak positive correlation between the Adolescent Dissociative Experiences Scale score and Social Media Addiction Scale for Adolescents Scale score (p = 0.001). However, there were no statistically significant relationship between Adolescent Dissociative Experiences Scale and Emotional Expression Scale scores (p = 0.606). Social Media Addiction Scale for Adolescents Short Form and Emotional Espression Scale scores were found to be statistically positive in women compared with men.As a result, as the levels of social media addiction increase, self-expression of adolescents' emotions increases, and as dissociative experiences increase there is also an increase in social media addiction. In this study, some psychological factors that may be associated with problematic social media usage in adolescents have been identified.Key words: Adolescent, Social Media Addiction, Expression of Emotions, Dissociative Experiences. 87

Bu araştırmanın amacı, bir üniversitenin Fen-Edebiyat Fakültesi öğrencilerinin Üstbiliş düzeyleri ile sınav kaygısı düzeyleri arasındaki ilişkiyi incelemektir. Yasal izinler alındıktan sonra; araştırma, evreni 815 öğrenciden oluşan bir üniversitenin, Fen-Edebiyat Fakültesinin lisans öğrencileri üzerinde uygulanmıştır. Araştırmanın örneklemi; 370 üniversite öğrencisidir. Yapılan araştırmanın modeli, genel ilişkisel tarama modelidir. Bu araştırmada veri toplama aracı olarak 10 maddelik "Westside Sınav Kaygısı Envanteri" ve 30 maddelik "Üstbiliş Ölçeği-30" kullanılmıştır. Bu araştırmada "Westside Sınav Kaygısı Envanteri" ve "Üstbiliş Ölçeği-30" kullanılarak elde edilen veriler öncelikle bilgisayar ortamına aktarılmıştır. Verilerin analizinde SPSS programı kullanılmıştır. Verilerin analizi, betimsel istatistik teknikleri olan Kolmogorov-Smirnov Testi, Yüzde, Bağımsız Gruplar için T Testi, İlişkisiz Örneklemler için Tek Faktörlü Varyans Analizi (ANOVA), Pearson Momentler Çarpımı (Korelasyon Katsayısı) kullanılarak gerçekleştirilmiştir. Araştırmada elde edilen bulgulara göre; Üstbilişin "olumlu inançlar" alt ölçeğinin, sınav kaygısı ile pozitif yönde ilişkili bulunmuştur. Ayrıca, bireylerin bilişsel güven puanları arttıkça sınav kaygılarının arttığı bulgusuna ulaşılmıştır. Ek olarak, kontrol edilemezlik ve tehlike alt boyutu puanlarının arttıkça, öğrencilerin sınav kaygılarının arttığı gözlenmiştir. Bir diğer hipotezde, bilişsel farkındalık puanları ile sınav kaygısı arasında anlamlı bir ilişki bulunamamıştır. Ayrıca, düşünceyi kontrol ihtiyacı alt boyutunun artmasıyla sınav kaygısının da arttığı görülmüştür. Son hipotezde, öğrencilerin sınav kaygı düzeyleri ile toplam Üstbiliş puanı arasında anlamlı bir ilişki olduğu, Üstbiliş düzeyi arttıkça sınav kaygısının da arttığı, iki değişken arasında pozitif yönde bir ilişkinin olduğu gözlemlenmiştir., The aim of this research is to examine the relationship between the metacognition levels and the exam anxiety levels of the students of the Faculty of Science and Letters and of an university. In this study, literature review has been done primarily. The researches about metacognition, metacognition models, anxiety, exam anxiety and theories about anxiety disorders have been done. After obtaining the legal permissions; the research has been applied on the undergraduate students of the Faculty of Science and Letters of an university, consisting of 815 students. The sample of the research is 370 university students. The model of the research applied is the general relational screening model. In this study, 10 items form "Westside Exam Anxiety Scale" and 30 items form "Metacognition Scale-30" has been used as data collection tools. In this study, the datas obtained by using "Westside Exam Anxiety Scale" and "Metacognition Scale-30" have been transferred to the computer first. In the analysis of the datas, SPSS program has been used. Analysis of the datas have been carried out using the Kolmogorov-Smirnov Test, Percentage, T Test for Independent Groups, Single Factor Variance Analysis, Pearson Moments Multiplication (Correlation Coefficient), which are descriptive statistical techniques. According to the findings obtained in the research; the "positive beliefs" subscale of metacognition has been found to be positively related to exam anxiety. Also, the finding that as individuals' cognitive confidence scores increased, the exam anxiety increased has been reached. In addition, it is observed that as scores of uncontrollability and danger sub-dimension increased, students' exam anxiety increased. In another hypothesis, there has been no significant relationship between the cognitive awareness scores and exam anxiety. In addition, it has been seen that the exam anxiety increased as the sub-dimension of necessity of the thought control increased. In the last hypothesis, it has been observed that there is a significant relationship between the students' exam anxiety levels and the total metacognition score, and as the metacognition level increased, the exam anxiety increased and there is a positive correlation between the two variables.

Narsisizm, psikoloji ve psikiyatrinin ilgi ve dikkatini çektiği ilk dönemlerden, son yıllara kendilik kuramcılarından, nesne ilişkileri kuramcılarına kadar alanda yetkin kuramcılar tarafından, karmaşık ve çok yönlü niteliğiyle farklı şekillerde çalışılmıştır. Araştırma kapsamında narsisizmin büyüklenmeci ya da kırılgan boyutunda yer alan bireylerin kendisi ve önemli diğeri arasındaki ilişkinin kişiler arası karşılıklılığa dayanarak Bilişsel Kişilerarası Kuram temelinde çalışılması planlanmaktadır. Çalışmanın yürütülebilmesi için Patolojik Narsisizm Envanteri'nin (PNE) Türkçeye uyarlanması ve Romantik İlişkilerde Öykü Tamamlama Hikâyeleri'nin (RİÖTH) oluşturulması sağlanmıştır. Ardından narsisizmin büyüklenmeci ve kırılgan boyutunda yer alan bireylerin; romantik ilişkilerde başarısızlık, terk edilme, reddedilme ve eleştirilme gibi zorlayıcı yaşam deneyimlerine verdikleri tepkiler incelenmiştir. Bu amaçla PNE'nin Türkçe formunun geçerlik ve güvenirliğini incelemek için yaşları 18-35 arasında değişen 518 kişi çalışmanın ilk kısmında yer almıştır. Öykü Tamamlama Hikâyeleri'nin geçerlik ve güvenirlik göstergelerinin yeterli düzeyde olup olmadığı değerlendirmeciler ve yargıcıların kodlamaları aracılığıyla incelenmiştir. PNE'nin standardizasyonunda doğrulayıcı ve açımlayıcı faktör analizi, RİÖTH'nin uygunluğunun değerlendirilmesinde ise yargıcılar arası güvenirlik (ICC) hesaplaması kullanılmıştır. Çalışmanın ikinci kısmında ise PNE'nin büyüklenmeci ve kırılgan boyutlarından bir standart sapmanın üstünde yer alan toplamda 110 (44'ü kırılgan, 43'ü büyüklenmeci ve 23'ü her iki boyutu da barındıran) katılımcı yer almaktadır. Çalışmanın ikinci kısmında kişinin kendi tepkilerinin değerlendirilmesinde Kruskal Wallis-H analiz yöntemi kullanılmış, eşinin tepkileri ise kendi içinde yüksek, düşük ve ilişkisiz olmasına göre sınıflandırılmıştır. Çalışmanın ikinci kısmının sonucunda zorlayıcı yaşam deneyimleri karşısında katılımcıların narsisizmin farklı boyutlarında yer almalarına göre vereceği tepkilerin başarısızlık için davranışsal, terk edilme için bilişsel, reddedilme ve eleştirilme hikâyeleri için ise duygusal düzeyde farklılık gösterdiği bulunmuştur. Büyüklenmeci boyutta yer alan bireylerin eşlerinden beklenen tepkileri şema uyumsuzken, kırılgan boyutta yer alanlarda her bir hikâye için şema uyumludur. Özetle kırılgan boyuttakiler tepkilerini verirken de, eşinin tepkilerini değerlendirirken de diğeri yönelimliyken; büyüklenmeci boyuttakiler kendileri odaklıdır. Bu iki farklı boyuttaki kişilerin, farklı savunma mekanizmaları kullanıyor olabilecekleri ya da kırılgan boyuttakilerin de büyüklenmeci fanteziler ve hak ettiğini düşünme etrafında düzenlenen gizli bir büyüklenmeci çekirdeğe sahip oldukları ön görülmüştür. From the earliest periods of psychology and psychiatry to recent years, narcissism has attracted the attention and interest of scholars and it has been studied in different ways by competent theorists in the field like self-theorists and object relations theorists with a focus on its complex and multidisciplinary qualities. Within the scope of the current research, it is planned to work with Cognitive Interpersonal Theory on the interpersonal reciprocity of the relationship between the individual and the significant others in the grandiose or fragile dimension of narcissism. In order to carry out the study, Pathological Narcissism Inventory (PNI) and Completing Stories in Romantic Relations Inventory (CSRRI) were adapted into Turkish. Then, the reactions given to distressing interpersonal experiences such as failure in romantic relations, abandonment, rejection and criticism were examined across the grandiose and vulnerable dimensions of narcissism. For this purpose, in assessing the validity and reliability of the PNI's Turkish version, 518 people aged between 18-35 years were included in the first part of the study. The reliability and validity of the CSRRI were examined via the encodings done by judges. Confirmatory and exploratory factor analysis were used in the standardization of PNI and intraclass correlation coefficient (ICC) was used to assess the reliability and validity of CSRRI. In the second part of the study, there were a total of 110 (44 vulnerable, 43 grandiose and 23 common) participants who scored one standard deviation above from the grandiose and vulnerable dimensions of PNI. In the second part of the study, Kruskal Wallis-H analysis was conducted for the evaluation of one's own reactions and the reactions of the partner were classified as whether they were high, low and unrelated. According to the results of the second part, it was revealed that in the face of distressing interpersonal experiences, the reactions of the participants from varying dimensions of narcissism differ from one another; these reaction differences were significant (1) at behavioral level for failure, (2) at cognitive level for abandonment and (3) at emotional level for the rejection and criticism stories. While the responses of the partners in the grandiose dimension are not compatible with the schemas, the schema is compatible or each story in the fragile dimension. Briefly, vulnerable narcissists were found to be other-oriented while reacting to their partners or while evaluating the reactions of their partners; on the other side, the grandiose people were found to be self-oriented. The main reason for this is that they may be using different defense mechanisms and also that vulnerable people have a secret grandiose nucleus around grandiose fantasies. 232

Otizmli çocuğa sahip annelerin depresyon, umutsuzluk ve tükenmişlik düzeylerinin çocuğun otizm ağırlık derecesine göre karşılaştırılmasını konu edinen bu araştırma; 2018-2019 eğitim-öğretim yılında Balıkesir/Bandırma Özel Yeni Hayat Özel Eğitim ve Rehabilitasyon Merkezi'nde özel eğitim alan otizmli çocukların annelerine uygulanmıştır. Annelerin 30'u Bandırma, 13'ü Gönen, 11'i Biga, 24'ü Erdek, 10'u Karacabey, 8'i Susurluk ve 10'u Manyas ilçelerinden olmak üzere otizmli çocuğa sahip `toplam 106 anne` katılmıştır. Araştırmanın verileri, sosyo-demografik veri formu Otizm Davranış Kontrol Listesi, Beck Depresyon Ölçeği, Beck Umutsuzluk Ölçeği ve Maslach Tükenmişlik Ölçeği yoluyla elde edilmiştir. Çocukların otizm ağırlık oranlarına göre 32 çocuk % 40, 44 çocuk % 70 ve 30 çocuk ise % 80 olarak otizm ağırlık taşımaktadır. Araştırmanın bazı önemli sonuçları ise şöyledir: Araştırmaya katılan annelerin 85'i otizm davranış kontrol listesi temelinde çocuklarının yüksek düzeyde otizm davranışları gösterdiğini belirtmiştir. Geriye kalan 21 annenin ise çocuklarına ilişkin düşük düzeyde otistik davranış gösterdiği tespit edilmiştir. Annelerin umutsuzluk içerisinde olduğu, duygusal tükenme yaşadıkları belirlenmiştir. (30 anne) Çocukların engelli sağlık kurulu raporuna göre engel oranı % 80 olan annelerin depresyon düzeyleri, umutsuz olma düzeyleri de artmaktadır. Ancak çocukların otizm davranış gösterme düzeylerinin annelerin tükenmişlik düzeylerini etkilemediği tespit edilmiştir. Çocuğun sağlık kurullarından alınan ağırlık derecesi oranı arttıkça annelerin umutsuzluk durumları da artmaktadır. Otizm tanısı alan çocukların ebeveynlerine,özellikle de otizm tanısı konmuş çocuğun bakım sorumluluğunu yerine getiren bireylere; psikolojik destek sağlanması gerekmektedir. This study, which focuses on the levels of depression, hopelessness and burnout of mothers with autistic children according to autism severity, was applied to mothers of children with autism who received special education in Balıkesir / Bandırma Private New Life Special Education and Rehabilitation Center in 2018-2019 academic year.Of the mothers, a total of 106 mothers with children with autism, including 30 mothers in Bandırma, 13 in Gönen, 11 in Biga, 24 in Erdek, 10 in Karacabey, 8 in Susurluk and 10 i Manyas. The data of the study were obtained by means of Autism Behavior Checklist, Beck Depression Scale, Beck Hopelessness Scale and Maslach Burnout Scale. Children 40% according to their autism weight ratio; 44 children have a weight of autism as % 70 and 30 children as % 80. Some important results of the study were as follows: 85 of the mothers participating in the study indicated that their children showed high levels of autism behavior based on the autism behavior rating scale. The remaining 21 mothers had a low level of autistic behavior related to their children. It was determined that mothers were in despair and emotional exhaustion. As the levels of autism behaviors increase, mothers' levels of depression and levels of hopelessness increase. However, it was determined that children's levels of autism behavior did not affect the levels of burnout of mothers. As the autism severity of the child increases, mothers' hopelessness also increases. Parents of children diagnosed with autism should be provided with psychological support especially for individuals who are responsible for the care of the child diagnosed with autism. 104

Bu araştırmada sosyal medyanın üniversite öğrencilerinin içe kapanıklık ve yalnızlık düzeylerine etkisinin incelenmesi amaçlanmıştır. Araştırmaya Ufuk Üniversitesinde okuyan 150 öğrenci katılmıştır. Araştırmada Kişisel Bilgi Formu, UCLA Yalnızlık Ölçeği, Gözden Geçirilmiş Eysenck Kişilik Anketi-Kısaltılmış Formu (EKA-GGK) ve Sosyal Medya Tutum Ölçeği kullanılmıştır. Elde edilen verilerin analizinde bağımsız gruplar arası t-testi, Mann Whitney U testi, tek yönlü varyans analizi (ANOVA), Kruskall-Wallis H testi Pearson-r Korelasyon analizi ve Çoklu Regresyon Analizi kullanılmıştır. Elde edilen bulgular sosyal medyanın üniversite öğrencilerinin yalnızlık ve içe kapanıklık düzeylerini etkilemediğini göstermiştir. In this study, it is aimed to investigate the effect of social media on introvertedness and loneliness levels of university students. 150 students from Ufuk University participated in the study. Personal Information Form, UCLA Loneliness Scale, The short-form Revised Eysenck Personality Questionnaire (EPQR-S) and Social Media Attitude Scale were used in the study. In the analysis of the data obtained, Independent Samples T-test, Mann Whitney U test, One-way Analysis of Variance (ANOVA), Kruskall-Wallis H test, Pearson-r Correlation Analysis and Multiple Regression Analysis were used. Findings showed that social media did not affect the loneliness and introversion levels of university students. 101

Bu çalışma ile Anadolu Bölgesinde sigara bağımlılığı bulunan bireylerin aleksitimi ve kişisel iyi oluşları arasındaki ilişkinin incelenmesi amaçlanmıştır. Çalışmaya gönüllü katılan kişilerin sigara bağımlılıkları ile aleksitimi ve kişisel iyi oluşları incelenmiştir. Türkiye Bağımlılık ve Ruh Sağlığı Haritası çalışmasında yer alan dokuz demografik bölgeden biri olan Anadolu Bölgesi içinde yaşayan, 18 yaşın üzerinde olan 6000 kişi çalışmanın örneklemini oluşturmaktadır. Örneklem çeşitli çalışma alanlarından seçilmiştir. Toplam örneklemin %50,0'sinin (n=3000) kadınlardan ve %50,0'sinin (n=3000) erkeklerden oluşmaktadır. Erkeklerin yaş ortalaması 30.6, kadınların yaş ortalaması ise 29.6'dır ve genel yaş ortalaması yaş ortalaması 31,1'dir.Katılımcıların demografik özelliklerini belirlemek için `Demografik Bilgi Formu`, öznel iyi oluş puanlarını ölçmek için `Kişisel İyi Oluş İndeksi-Yetişkin Türkçe Formu` kullanılmıştır. Ek olarak katılımcıların aleksitimi boyutlarını saptamak için `Toronto Aleksitimi Ölçeği-20` uygulanmıştır.Çalışmanın verileri SPSS-21 programı kullanılarak analiz edilmiştir. Verilerin analizinde Tukey Tek Yönlü ANOVA Analizi ve Lineer Regresyon kullanılmıştır. Araştırmanın sonucunda Anadolu Bölgesinde sigara bağımlılığı bulunan kişilerin sigara kullanımı ile kişisel iyi oluşları arasında negatif yönde anlamlı bir ilişki saptanmıştır.Ayrıca sigara bağımlılığı ile aleksitiminin 3 alt boyutunda da istatistiksel olarak anlamlı bir farklılık tespit edilmiştir.Araştırmada elde edilen sonuçların, sigara bağımlılığı ile ilişkili psikolojik ve demografik faktörlerin ele alınması bakımından önemli bulgular sağladığı düşünülmektedir. İlerleyen dönemlerde yapılacak olan çalışmalarla da birlikte, uygulama alanında sigara bağımlılığına ilişkin koruyucu ve önleyici müdahalelerin geliştirilebileceği öngörülmektedir. In this study, it is aimed to investigate the relationship between alexithymia and personal well-being of individuals with smoking addiction in Anatolia. Smoking addiction, alexithymia and personal well-being of volunteers were examined. 6000 people over the age of 18 who living in Anatolia Region, one of the nine demographic region in Addiction and Mental Health Map of Turkey, constitute the sample of the study. The sample was selected from various study areas. Of the total sample, 50.0 % (n= 3000) were female and 50.0 % (n = 3000) were male. The mean age of the males was30.6 and the mean age of the females was 29.6.`Demographic Information Form` was used to determine the demographic characteristics of the participants, `Personal Well-being Index-Adult Turkish Form` was used to measure subjective well-being scores. In Addition, `Toronto Alexithymia Scale- 20` was used to determine the alexithymia dimensions of the participants.The data of the study were analyzed using SPSS-21 program. Tukey One-Way ANOVA Analysis and Linear Regression were used to analyze the data. As a result of the study, a significant negative correlation was found between smoking and personal well-being of the people with addiction in Anatolia. In addition, a statistically significant difference was found in 3 sub-dimensions of smoking addiction and alexithymia.The results of the study are thought to provide important findings in terms of addressing the psychological and demographic factors associated with smoking addiction. It is foreseen that protective and preventive interventions related to smoking addiction can be developed in the field of application with the studies to be conducted in the future. 56

Briquet sendromu olarak da bilinen somatizasyon bozukluğu, güncel olarak klinik bir tanı olarak görülmese de, klinik olarak anlamlı şikayetler ile karakterize edilen bir ruhsal sorundur. DSM-V-TR ve ICD-10'da da yer alan somatizasyon bozukluğu semptomları, çeşitli fiziksel sendromların hiçbir klinik bulgu olmadan belirmesine sebep olmaktadır. Somatik belirtiler, oldukça gerçekçidir ve bu sebeple birçok insan, somatik bir tetikleyicinin etkisiyle birinci basamak tedavi yöntemlerine başvurmaktadır.Bu araştırma, somatizasyon konulu tezlerin farklı değişkenler açısından incelenerek dağılımlarının çıkarılması, bu konunun farklı açılardan sınıflanmasını ve hangi alanlarda semptomların daha çok inceleme konusu yapıldığının belirlenmesi ve eksikliklerin neler olabileceğinin saptanması açılarından da literatüre katkı sağlayabilmeyi hedeflediği için önem teşkil etmektedir. Somatizasyon bozukluğu semptomlarının empati düzeyi ve anksiyete ile ilişkisini bulmayı hedefleyen bu çalışmanın bulguları için, Sosyo-demografik Bilgi Formu, Ruhsal Belirti Tarama Listesi (SCL90R), Beck Anksiyete Ölçeği ve Empati Düzeyi Belirleme Ölçeği olmak üzere dört bölümlük bir anket formu kullanılmıştır. Araştırmanın çalışma grubunu lisans ve lisansüstü öğrenim gören öğrenciler arasında bireysel olarak seçilen 100 kişi oluşturmuştur. Bulgular içerisinde de değinilen konular için, empati ve anksiyete düzeyleri arasında ilişki bulunmaması; empati ve somatizasyon arasında ilişki bulunmamasıyla aktarılırken diğer taraftan anksiyete ve somatizasyon belirtileri arasında anlamlı bir ilişki bulunmuştur.Duygular ve fiziksel belirtiler arasındaki bu bağlantılar, zihin-beden bağlantısı görünümündedir. Bu semptomların, özellikle klinik psikologlarca irdelenmesi, belirtilerin semptomların en aza indirilmesi konusunda yardımcı olabilmektedir. Anahtar Kelimeler: Somatizasyon, Empati, Anksiyete, Ruhsal Belirti Tarama Listesi, Beck Anksiyete Ölçeği, Empati Düzeyi Belirleme Ölçeği. Somatization disorder, also known as Briquet syndrome, is a mental disorder characterized by clinically significant complaints, although it is not currently considered a clinical diagnosis. The symptoms of somatization disorder in DSM-V-TR and ICD-10 cause various physical syndromes to appear without any clinical findings. Somatic symptoms are very realistic and therefore many people resort to first-line treatment with the effect of a somatic trigger.This research is important because it aims to contribute to the literature in terms of determining the distributions of somatization theses in terms of different variables, classifying this subject from different angles and determining the areas in which the symptoms are being investigated more and determining what the deficiencies may be. A four-part questionnaire including the Sociodemographic Information Form, the Psychological Symptom Check List (SCL90R), the Beck Anxiety Inventory, and the Empathy Level Determination Scale were used for the findings of the present study. The study group of the study consisted of 100 people selected individually among undergraduate and graduate students.There is no relationship between the levels of empathy and anxiety for the subjects mentioned in the findings; While there was no relationship between empathy and somatization, there was a significant relationship between anxiety and somatization symptoms. These connections between emotions and physical symptoms appear to be a mind-body connection. Examination of these symptoms, especially clinical psychologists, can help to minimize symptoms and symptoms.KeyWords: Somatization, Empathy, Anxiety, Mental Symptom Check List, Beck Anxiety Scale, Empathy Level Determination Scale. 77

Koruyucu ailelik, çocuklara güvenli ve stabil bağlanma ilişkileri kurabilecekleri bir ortam sağladığı için çocuk koruma sistemleri arasındaki en uygun sistemlerden biridir. Bununla beraber, çocukların birçoğu bu ilişkiye önceki olumsuz bakım deneyimleriyle birlikte başlar ve bu durumun koruyucu ailedeki ebeveyn-çocuk ilişkisi üzerinde önemli bir etkisi vardır. Literatür, koruyucu ailelerin bu konuda yaşadıkları zorlukları göstermektedir. Bu çalışma, koruyucu ailelerin bu zorluklarla baş etmesine yardım etmek amacıyla farklı terapi yaklaşımlarından uyarlanmış ebeveyn-çocuk bağlanma ilişkisine odaklanan kısa dönemli yarı yapılandırılmış bir terapi modeli sunmaktadır. Bu destekleyici psikoterapi müdahale programının uygulanabilirlik ve etkililik değerlendirmesine dair ön bulgular 3-6 yaş arası çocuğu olan altı koruyucu aile ile yapılan uygulamanın ardından kalitatif ve kantitatif yöntemlerle gösterilmiştir. Ebeveynlerin koruyucu aileliğe ve programa dair deneyimlerini değerlendirmek için müdahaleden önce ve sonra ebeveyn görüşmeleri yapılmış ve bu görüşmeler tematik analiz ile incelenmiştir. Müdahalenin çocuklar üzerindeki etkisini ölçmek için Çocuk Davranış Değerlendirme Ölçeği, Oyuncak Öykü Tamamlama Testi ve Oyun Değerlendirme Skalası puanları sürecin başında ve sonunda toplanmıştır. Aynı zamanda, çocukların oyun kapasitelerindeki gelişmeleri takip edebilmek amacıyla Oyun Değerlendirme Skalası puanları her oyun seansı için hesaplanmıştır. Sonuçlar, ebeveynlik becerilerinde ve çocukların oyun kapasitelerinde önemli değişimler göstermiştir. Ebeveynler, ebeveyn-çocuk ilişkisinde kendilerine dair gelişmiş mentalizasyon ve uyumlanma becerileri belirtmiştir. Çocukların sembolik oyun becerilerinde anlamlı gelişme görülmüştür. Çocukların semptomlarında ve bağlanma modellerinde müdahaleden sonra anlamlı değişim olmamıştır. Bu sonuçlar, koruyucu aileler için uygulanabilir ve etkili bir müdahale programı sunarak Türkiye literatürüne ve klinik pratiğine katkıda bulunmaktadır. Foster care is considered to be one of the most appropriate services for children who are under government protection by providing them an opportunity to form stable and secure attachment relationships. Nevertheless, most of the children come into this relationship with their earlier adverse caretaking experiences, which is likely to have considerable influence on their interaction with foster parents. Literature demonstrates the difficulties foster families face following the placement of the child. This study presents a short-term semi-structured play therapy model that is adapted from different therapy approaches with an aim to support foster families in dealing with the difficulties of parenting by targeting the attachment relationship between foster parents and their children. A preliminary evaluation of the applicability and effectiveness of this supportive psychotherapy intervention is presented through qualitative and quantitative methods following the implementation of the program with six foster families who have three-to-six years old children. In order to examine the experiences of foster parents during the program, parent interviews were conducted before and after the intervention and were analyzed by using thematic analysis. To assess intervention outcome on children, Child Behavior Checklist (CBCL), Attachment Story Completion Task, and Play Assessment ratings were collected pre- and post-intervention. Play Assessment ratings were also scored for each play session in order to examine the process of children's play capacities. Results revealed significant improvements in parenting skills and children's play capacities. Parents indicated better mentalization and attunement skills on parent-child interaction, and children showed progress in symbolic play capacity. No significant results were found regarding children's symptoms and attachment patterns after the intervention. These results contribute to the literature and clinical practice by presenting an applicable and effective intervention for foster families. 155

Bu çalışmanın amacı, genç yetişkinlerin cinsel mitlere olan inancının yaşam doyumlarına ve cinsel doyumlarına olan etkisini araştırmaktır. Cinsel mitler, toplum içerisinde konuşulan cinselliğin doğasına aykırı olan abartılı tutum ve beklentilerdir. Araştırma kapsamında üç aydan daha fazla süredir heteroseksüel bir partnerle duygusal ilişkisi olan 24-40 yaş arasındaki 128 kişiye online olarak ulaşılmıştır. Çalışmanın ölçek bataryasını, Golombok-Rust Cinsel Doyum Ölçeği, Yaşam Doyumu Ölçeği ve Cinsel Mit Değerlendirme Formu oluşturmuştur. Çalışmanın bulguları sonucunda; cinsel doyumun az olmasının yaşam doyumunu düşük düzeyde etkilediği, cinsel mitlerin evli bireylere göre bekar bireylerde daha çok olduğu ve cinsel mitlere inanç düzeyinin ilk ve ortaokul mezunlarında daha çok olduğu bulunmuştur. Cinsel bilgilerin ilk aile içerisinde öğrenilmesinin Cinsel Doyum Ölçeği'nin Kaçınma alt boyutuyla ilişkisi gözlemlenmiştir. Türk toplumunda cinsel eğitim milli eğitim bünyesinde verilerek yaygınlaştırılırsa cinselliğe olan yanlış inanışlar azalacaktır.Anahtar Kelimeler: Cinsel mitler, cinsel doyum, yaşam doyumu, cinsellik, cinsel eğitim The aim of this study is to investigate the effect of young adults' belief in sexual myths on life satisfaction and sexual satisfaction. Sexual myths are exaggerated and nonscientific attitudes and expectations that are common in society. Wtithin research, 128 people aged 24-40 years who has romantic heterosexual partner for more than three months were joined research online.In this study Golombok-Rust Sexual Satisfaction Scale, Life Satisfaction Scale, and Sexual Myth Evaluation Form were used. As a result of the study; it was found that sexual satisfaction had a low effect on life satisfaction and that sexual myths were more common in singles than married couples. The level of believe in sexual myths was higher in primary and secondary school graduates. The relationship between learning sexual information at family and avoidance of sexuality has a low lovel significant. This research suggests that the sexual education given with national education system would for increase scientific sexual information.Key words: Sexual myths, sexual satisfaction, life satisfaction, sexuality, sexual education. 109

Bu çalışmanın temel amacı anne ve babaların duygusal zekaları ve ilk okul seviyesindeki çocuklarının sosyal beceri düzeyleri arasındaki ilişkide, anne ve babalarının ortak ebeveynlik algılarının aracı rolünü incelemektir. Çalışmanın başlangıç noktası, ebeveynlerin duygusal becerileri ile aile işleyişinin çeşitli yönleri arasında bir ilişki olduğunu belirten `ebeveyn meta-duygu felsefesi` üzerine kurulmuştur (Gottman, Katz ve Hooven, 1996).Çalışmaya, Avcılar ve Beylikdüzü Mektebim İlköğretim Okulu'nda okuyan toplam 99, 2.sınıf, 3.sınıf ve 4.sınıf öğrencisinin ebeveynleri (yalnızca evli olanlar) ve öğretmenleri katılmıştır. Her bir ebeveyn, ortak ebeveynlik tutumlarına yönelik Ortak Ebeveynlik Envanteri (PAI)'ni , kendi duygusal zekalarını değerlendirmek adına Schutte Duygusal Zeka Ölçeği (SEIS)'ni ve çocuklarının sosyal beceri düzeylerini değerlendirmek adına Sosyal Beceri Değerlendirme Ölçeği (SBDÖ)'ni tamamlamıştır. Son olarak ebeveynlerden yalnızca bir tanesinin demografik formu tamamlanması istenmiştir. Ayrıca her bir öğrencinin sınıf öğretmeni de öğrencinin sosyal beceri düzeyini değerlendirmek adına Sosyal Beceri Değerlendirme Ölçeği (SBDÖ)'ni doldurmuştur. Yapılan analizler sonucunda, annenin ve babanın duygusal zeka puanı ile çocuğun sosyal beceri toplam puanı arasındaki ilişkinin annenin ve babanın ortak ebeveynlik algısı aracılığıyla gerçekleşmediği ortaya konmuştur. Keşifsel nedenlerle yapılan çoklu regresyon analizinin sonuçları ise, annenin duygusal zekası ve annenin ortak ebeveynlik algısının çocuğun toplam sosyal beceri puanını olumlu yönde tahmin ettiğini göstermiştir ancak baba için benzer sonuçlar bulunamamıştır. Çalışmada, annelerin duygusal zekasının ve ortak ebeveynlik algılarının çocukların sosyal becerilerini nasıl öngördüğüne ilişkin sonuçlar, ebeveynlerin çocuğun sosyal beceri düzeyleri üzerindeki etkisinin önemine işaret etmiştir. Çalışmanın kısıtlılıkları ve gelecek araştırmalar için öneriler tartışılmıştır. The present study was designed to examine the relationship between emotional intelligence (EI) of both parents, and their children's social skill levels through the mediation of co-parenting alliance perceptions of each parent. The starting point of the current study was based on `parental meta-emotion philosophy`, which indicated that there is a relation between parents' emotional abilities and various aspects of family and child functioning (Gottman, Katz, & Hooven, 1996). Participants of this study were the teachers and parents (except the divorced parents) of the 2nd to 4th grade children in Avcılar and Beylikdüzü Campuses of Mektebim Elementary School. Total of 99 children's parents and teachers participated in this study. Each parent of each child completed the Parenting Alliance Inventory (PAI). Furthermore, they each filled the Schutte Emotional Intelligence Scale (SEIS) and Social Skill Assessment Scale (SSAS). Additionally only one parent of each child completed the demographic form. The classroom teachers of each child completed only the Social Skill Assessment Scale (SSAS). Results revealed that, the indirect effect of mother's EI and father's EI on SS-Total Score, via co-parenting was not significant, indicating that the association between mother's EI scores and father's EI scores and child's total score for social skills was not mediated by mother's and father's perception of co-parenting. On the other hand the results of the multiple regression analysis done for exploratory reasons showed that mothers' EI and mother's perceptions of co-parenting positively predict child's total score in social skills. However, father's EI and perception of co-parenting were not significantly associated with child's total score in SS. The results on how the mothers' EI and mothers' co-parenting alliance perceptions predict social skill levels of children pointed out the importance of parental effect on child's social skill levels. Limitations of the study and recommendations for future research were discussed. 110

Performans kaygısı uzun süredir araştırmacıların dikkatini çeken bir konu olmasına rağmen, sporcularla bu konu üzerinde yapılmış az sayıda çalışma bulunmaktadır. Yüksek kaygı seviyeleri, odaklanmış dikkat, güçlü fiziksel kuvvet ve tam kontrol gerektiren spor performansları göz önüne alındığında özellikle büyük problem yaratabilir. Çalışmanın amacı, bilişsel davranışçı terapinin (BDT) profesyonel sporcuların kaygı seviyesini azaltarak performanslarını yükseltmek üzerindeki etkisini araştırmaktır. 15-19 yaşları arasındaki, 22 gönüllü profesyonel Türk sprinter koşucu ile yapılan çalışmada, sporcular BDT grubu ve kontrol grubu olarak ikiye ayrılmıştır. 6 günlük BDT uygulaması sonucunda, BDT grubundaki sporcuların, kontrol grubundaki sporculara nazaran performans skorlarında belirgin bir iyileşme ve kaygı skorlarında belirgin bir düşüş beklenmiştir. Ön test son test yöntemi uygulanarak, BDT uygulaması iki ulusal müsabaka arasında yapılmış, kaygı ve skor ölçümleri için de bu müsabakalar kullanılmıştır. Katılımcıların kaygı seviyeleri yarışlar öncesinde Dört Sistem Kaygı Envanteri (DSKE) ile ölçülmüştür. 2x2 ANOVA ve eşleştirilmiş örneklemler t testi ile yapılan analize göre, BDT grubunun ön test ve son test ölçümleri arasında performans ve kaygı skorları anlamlı bir farklılık gösterirken, kontrol grubu için anlamlı bir fark görülmemiştir. Sonuçların performans kaygısı sağıltım teknikleri açısından etkileri çalışmada tartışılmıştır. Performance anxiety has been a hot research topic for a couple of decade; however, the research is relatively rare with athletes. Elevated levels of anxiety symptoms may especially be problematic during a sport performance that requires increased focus, high physical strength and high control. The aim of the present study is to investigate the effectiveness of cognitive behavioral therapy (CBT) to reduce performance anxiety of elite athletes. 22 voluntary participants from a group of elite Turkish sprinters, between the ages of 15 and 19, were randomly assigned to CBT group or control group. After six sessions of CBT, it is expected that participants of CBT group show significantly reduced levels of anxiety before the competition, and significantly improved scores compared to participants from the control group. In accordance with a pretest-posttest design, the CBT application was held between two competitions, the scores of the competitions were used as performance measurement. The anxiety levels of participants were measured before each competition with Four Systems Anxiety Questionnaire (FSAQ). 2X2 ANOVA and Paired samples t-test detected significant differences between pretest and posttest scores of CBT group in terms of performance and anxiety level, whereas there was no significant difference for control group. The implications of the results were discussed regarding treatment of performance anxiety in sports. 70

Bu araştırma, Türkiye Bağımlılık ve Ruh Sağlığı Profili Çalışması kapsamında İstanbul'nde yaşayan bireylerin Yeme Bağımlılığı ve Aleksitimi düzeylerini incelemeyi amaçlamaktadır. Araştırmaya İstanbul'dan 1995 kişinin katılımı sağlanmış ve demografik bilgiler, yeme bağımlılığı ve Aleksitimi düzeylerine ilişkin anket çalışması yürütülmüştür. Araştırmada, Sosyodemografik Bilgi Formu, Davranış Etkileme Yükü Formu ve Toronto Aleksitimi Ölçeği (TAÖ-20) veri ölçüm araçları olarak kullanılmıştır. Araştırma betimsel ve karşılaştırmalı analiz yöntemlerini içeren nicel araştırma yöntemleri kullanılarak gerçekleştirilmiştir.Araştırmanın sonuçları doğrultusunda, cinsiyet ve yaş değişkenine göre yeme bağımlılığı düzeyinin anlamlı düzeyde farklılaştığı saptanmıştır. 18-23 yaş arası olan katılımcılarda yeme bağımlılığı puan ortalamalarının daha yüksek olduğu görülmüştür. Ayrıca, Aleksitimi düzeyi, katılımcıların yeme bağımlılığı düzeylerine göre farklılaşmaktadır. Aleksitimi alt boyutları olan kaçınma ve kaygının, yeme bağımlılığı belirtileri yüksek olan katılımcılarda anlamlı düzeyde daha yüksek bulunmuştur. Yeme bağımlılığını yordayıcı değişkenlerin analizine ilişkin bulgular doğrultusunda, eğitim düzeyi, yaş ve güvensiz Aleksitimi düzeyinin yeme bağımlılığını anlamlı düzeyde yordadığı saptanmıştır. Genç katılımcılar, düşük eğitim seviyesinde olanlar ve güvensiz Aleksitimi biçimleri yüksek olanlar yeme bağımlılığı skorlarını yüksek bildiren katılımcılar olarak bulunmuştur. Saptanan açıklayıcı ilişki varyansın %6'sında anlamlı saptanmıştır.Araştırmada elde edilen bulguların, ilerleyen dönemlerde ülke ve bölge bazında bağımlılık alanında yapılacak çalışmalara önemli katkılar sunacak ve ülke genelindeki bağımlılık oranlarının ve ilişkili psikolojik faktörlerin ele alınmasıyla ilerleyen dönem araştırma ve uygulamalara destek olacaktır. This research mainly based on Addiction and Mental Health Profile of Turkey aimed to examine the relationship between food addiction and personal well-being of individuals living in İstanbul. A total of 1995 people from İstanbul participated in the study and a survey study was conducted on demographic information, food addiction and attachment levels In the study, Sociodemographic Information Form, Behavior Impact Load Form and Toronto Alexithymia Scale (TAS-20) were used as measurement instruments. The study was carried out using quantitative research methods including descriptive and comparative analysis methods.According to the results of the study, it was determined that the level of food addiction was significantly different according to age. It was observed that the mean scores of food addiction was higher in the participants aged 18-23 years. In addition, the level of having difficulties with expressing and identifying emotions differs according to the participants' level of food addiction. The level of avoidant and anxious attachment styles was significantly higher in the participants who had higher levels of food addiction. In accordance with the findings regarding the analysis of variables predicting food addiction, gender, educational level, age, number of children, and higher scores in difficulties identifying emotion subscale significantly predicted food addiction. Participants who were younger and. those with low education level, and those with high levels of difficulties with identifying emotions were found to have higher food addiction scores. The explanatory relationship was significant in 6% of the variance.It is thought that the findings of the study may contribute to the fields of behavioral addictions and related psychological factors due to presence of increasing trend in the field of eating psychopathology with food addiction. 77

Bu çalışma, ergenlerin algılanan ebeveyn tutumları ve erken dönem uyumsuz şemaları arasındaki ilişkinin incelenmesini amaçlamaktadır. Çalışma için, yaşları 15- 18 arasında değişen 100 ergen katılımcının ebeveyn tutumları ve ergenlerin erken dönem uyumsuz şemaları karşılaştırılmıştır. Ayrıca, 15-18 yaş katılımcıların demografik değişkenleri, araştırma değişkenleri ile karşılaştırılmıştır. Çalışma, betimsel tarama modellerini kapsayan nicel çalışma olarak yürütülmüştür.Çalışmanın sonuçlarına göre, algılanan ebeveyn tutumlarının demografik değişkenlere göre farklılıkları olduğu görülmüştür. Algılanan demokratik ebeveyn tutumlarının zedelenmiş otonomi şema alanı ile negatif yönlü ilişkisi olduğu saptanmıştır. Ergenlerin bildirdiği otoriter ebeveyn tutumunun tüm şema alanlarıyla (Zedelenmiş otonomi, zedelenmiş sınırlar, reddedilmişlik, başkaları yönelimlilik, aşırı duyarlılık olmak üzere) pozitif yönlü ve anlamlı ilişkili olduğu saptanmıştır. Zedelenmiş otonomi ve reddedilmişlik şema alanlarının, ergenlerin algıladığı ebeveyn tutumlarını yordadığı tespit edilmiştir. Çalışmada elde edilen bulguların, erken dönem uyumsuz şemalar ile ailesel faktörlerin ilişkisini incelemesi bakımından önemli katkıları olduğu düşünülmektedir. İlerleyen dönemlerde yapılacak çalışmalarda çalışmanın daha geniş örneklem gruplarıyla genişletilerek tekrarlanabileceği düşünülmektedir. This study aimed to examine the relationship between perceived parental attitudes and early maladaptive schemas of 15-18 year-old adolescents. As participants, 100 adolescents and took part the survey research. This research included comparative and descriptive analyses with research and sociodemographic variables.Based on the findings, perceived parental attitudes and early maladaptive schemas were found significantly different in term of participants' demographic variables. Adolescents' democratic parental attitudes were found as negatively associated with impaired autonomy. All schema categories including disconnection/rejection, impaired autonomy, impaired limits, other-directedness, overvigilance/inhibition were found as positively correlated with adolescents' perceived parental attitudes.The result of the study is prominent in terms of providing results regarding early maladaptive schemas and family-related factors. However, further studies may be needed by extending the scope of the study by including different samples. 77

The aim of the present study is to gain a deeper understanding of the predictive roles of thought-action fusion beliefs, beliefs about rituals, stop signals, thought control strategies and reassurance seeking in predicting obsessive compulsive symptoms in a metacognitive model. First, the psychometric properties of the Thought-Fusion Inventory, Beliefs About Rituals Inventory and Stop Signals Questionnaire were evaluated in a sample of 120 university students as these scales had not been adapted to Turkish culture before. The validity and reliability of these scales were found to be acceptable. In the subsequent main study the explanatory power of metacognitive beliefs domains in explaining Obsessive Compulsive Disorder (OCD) symptomatology was analysed based on the data obtained from a non-clinical sample of 566 university students. The mediator role of metacognitive thought control strategies and reassurance seeking behaviours in the relationship between metacognitive belief domains and OCD symptoms were also investigated. In addition to the scales given in the preliminary study, the participants were administered the Revision of the Padua Inventory of Obsessive Compulsive Symptoms, Meta-Cognitions Questionnaire-30, The Thought Control Questionnaire, Reassurance-Seeking Questionnaire, The State-Trait Anxiety Inventory, Beck Depression Inventory and Demografic Information Form in the main study. The findings showed that metacognitive beliefs predict OCD symptomatology when depression and trait anxiety are controlled for and that the strongest predictor for OCD symptoms were thought-fusion beliefs. According to SEM, metacognitive beliefs affected OCD symptoms directly and indirectly through thought control strategies and thought-fusion beliefs affected OCD symptoms directly and indirectly, through reassurance seeking. Stop signals affected OCD symptoms indirectly, through reassurance seeking. In addition to these, spesific metacognitive belief domains were found to trigger thought control strategies used to cope with unwanted thoughts, and thought control strategies in turn were found to contribute to increases in OCD symptom intensity. Increases in OCD symptoms were found to elevate approval seeking behaviors. These findings were discussed in the context of the literature in the field along with suggestions for future studies and the limitations of the current study. İÇİNDEKİLER Sayfa No KABUL VE ONAY ..........................................................................................................i BİLDİRİM.......................................................................................................................ii YAYIMLAMA VE FİKRİ MÜLKİYET HAKLARI BEYANI………………………..........iii ETİK BEYAN……………………………………………………………………..……………iv TEŞEKKÜR…………………………………….………………………………..……..v ÖZET ..............................................................................................................................vi ABSTRACT .................................................................................................................viii İÇİNDEKİLER ...............................................................................................................x TABLOLAR DİZİNİ ...................................................................................................xiv ŞEKİLLER DİZİNİ .....................................................................................................xvi EKLER DİZİNİ………………………………………………………………...…....xvii 1. BÖLÜM: GİRİŞ...................................................................................................1 1.1. Obsesif Kompulsif Bozukluk…………………………………..……..…..….2 1.1.1. Obsesif Kompulsif Bozukluğun Tanımı……………….….……….…2 1.1.2. Obsesif Kompulsif Bozukluğun Yaygınlığı ve Başlangıç Yaşı............4 1.1.3. Eş Tanı ………………….……………………..…………………......5 1.2. Obsesif Kompulsif Bozukluğun Bilişsel Modelleri………….……….…..6 1.3. Üstbilişsel Model………………..………………………………..……….10 1.4. OKB’nin Üstbilişsel Modeli…………...……………………..…………..20 1.4.1. Düşünce-Kaynaşma İnançları…………………………………….....25 1.4.1.1.Düşünce-Olay Kaynaşması………………………………….….26 1.4.1.2. Düşünce-Eylem Kaynaşması………….......................……...…27 1.4.1.3. Düşünce-Nesne Kaynaşması……………………...........….…...27 1.4.2. Ritüeller ile İlgili İnançlar………………..……………………….....27 1.4.3. Durdurma İşaretleri……………………………..……………….…..29 1.4.4. Düşünce Kontrol Yöntemleri………………………………………..30 1.5. Onay Arama……………………………………………..………………..32 1.6. Obsesif Kompulsif Belirtiler İle İlişkili Çalışmalar………….………....34 1.7. Araştırmanın Amacı……………...…………………………………..…..48 2. BÖLÜM: YÖNTEM……………………………………………………….…...52 2.1. Ön Çalışma.……………………………………………….........................52 2.1.1. Katılımcılar………………………………………………………....52 2.1.2. Veri Toplama Araçları………………………….............................54 2.1.2.1. Demografik Bilgi Formu…………………………….…….....54 2.1.2.2. Düşünce- Kaynaşma Envanteri………………….……….…..55 2.1.2.3. Ritüeller Hakkındaki İnançlar Envanteri………………...…..55 2.1.2.4. Durdurma İşaretleri Ölçeği………………………….…….…56 2.1.2.5. Padua Envanteri-Washington Eyalet Üniversitesi Revizyonu.57 2.1.2.6. Üstbilişler Ölçeği-30……………………….………….….….58 2.1.2.7. Düşünce-Eylem Kaynaşması Ölçeği…………………….…...59 2.1.2.8. Düşünceleri Kontrol Etme Ölçeği……………………..….….60 2.1.3. İşlem………………………………………...………………….…...60 2.2. Esas Araştırma ……………...…………..……………………………..…61 2.2.1. Katılımcılar………………….….…………………………….….....61 2.2.2. Veri Toplama Araçları………………….…………………….…...63 2.2.2.1. Onay Arama Ölçeği…………….………….……………..….63 2.2.2.2. Durumluk-Sürekli Kaygı Envanteri-Sürekli Kaygı Formu…..64 2.2.2.3. Beck Depresyon Envanteri………………………………......64 2.2.3. İşlem……………………………………………………………..….65 3. BÖLÜM: BULGULAR…………………………………………………….…..66 3.1. Düşünce-Kaynaşma Envanteri, Ritüeller Hakkında İnançlar Envanteri ve Durdurma İşaretleri Ölçeği’nin Geçerlik ve Güvenirliğine İlişkin Bulgular………………………………………………………..…..……...66 3.1.1. Düşünce-Kaynaşma Envanteri Faktör Analizi………..…...….……..69 3.1.1.1. Düşünce-Kaynaşma Envanteri Yapı Geçerliği…………..…71 3.1.2. Ritüeller Hakkındaki İnançlar Envanteri Faktör Analizi……………72 3.1.2.1 Ritüeller Hakkındaki İnançlar Envanteri Yapı Geçerliği........74 3.1.3. Durdurma İşaretleri Ölçeği Faktör Analizi……………………...…..75 3.1.3.1. Durdurma İşaretleri Ölçeği Yapı Geçerliği…………………76 3.1.4. Düşünce-Kaynaşma Envanteri, Ritüeller Hakkında İnançlar Envanteri ve Durdurma İşaretleri Ölçeği’nin Güvenirlik ve Geçerlik Analiz Sonuçları……………………………………………………….........77 3.2. Çalışmanın Ana Değişkenlerine Bağlı Betimsel İstatistik Katsayıları ve Değişkenler Arası Korelasyon Analizleri ……..…………………...…...81 3.3. Üstbilişlerin Obsesif Kompulsif Belirtiler ve Belirti Alt Tiplerini Yordamasına Yönelik Regresyon Analizi Sonuçları………………...…87 3.3.1. Üstbilişler Tarafından Obsesif Kompulsif Belirtilerin Yordanmasına Yönelik Hiyerarşik Regresyon Analizi Sonuçları ……………..……87 3.3.2. Üstbilişler Tarafından Obsesif Kompulsif Belirti Alt Tiplerinin Yordanmasına Yönelik Hiyerarşik Regresyon Analizi Sonuçları .....90 3.3.3. Üstbilişler ve Düşünce Kontrol Yöntemleri Tarafından Obsesif Kompulsif Belirtilerin Yordanmasına İlişkin Hiyerarşik Regresyon Analizi Sonuçları…………………………………………………….95 3.4. Obsesif Kompulsif Belirtilerin Onay Arama Davranışı Tarafından Yordanmasına Yönelik Regresyon Analizi Sonuçları ………………....96 3.5. Yapısal Eşitlik Modeli Analizleri………………………………..………97 3.5.1. Düşünce-Kaynaşma İnançları, Ritüeller Hakkındaki İnançlar, Durdurma İşaretleri ve OKB Arasındaki İlişkiler…………….….....98 3.5.2. Üstbilişsel İnançlar ve OKB Belirtileri Arasındaki İlişkide Düşünce Kontrol Yöntemleri ve Onay Aramanın Aracı Rolü……..….101 3.5.3. Üstbilişsel İnançlar, Düşünce Kontrol Yöntemleri, OKB ve Onay Arama Arasındaki Yordayıcı İlişkiler…………………………………104 4. BÖLÜM: TARTIŞMA……………………………….……………………….108 4.1. Düşünce Kaynaşma Envanteri, Ritüeller Hakkında İnançlar Envanteri ve Durdurma İşaretleri Ölçeği’nin Psikometrik Özellikleri………...........109 4.2. Obsesif Kompulsif Belirtilerin ve Belirti Alt Tiplerinin Üstbilişsel İnançlar ve Düşünce Kontrol Yöntemleri Tarafından Yordanması.......113 4.3. Obsesif Kompulsif Belirtilerin Onay Arama Davranışı Tarafından Yordanması……………………………………………………………123 4.4. Obsesif Kompulsif Belirtilere Yönelik Önerilen Yapısal Model Değerlendirmesi….................................................................................127 4.4.1. Düşünce-Kaynaşma İnançları, Ritüeller Hakkındaki İnançlar, Durdurma İşaretleri ve OKB Arasındaki İlişkiler……………….……127 4.4.2. Üstbilişsel İnançlar ve OKB Belirtileri Arasındaki İlişkide Düşünce Kontrol Yöntemleri ve Onay Aramanın Aracı Rolü……...…128 4.4.3. Üstbilişsel İnançlar, Düşünce Kontrol Yöntemleri, OKB ve Onay Arama Arasındaki Yordayıcı İlişkiler…………………………………130 4.5. Çalışmanın Sınırlılıkları…………………………………………...…..133 4.6. Klinik Doğurgular…………………………………………….….……134 4.7. Yeni Çalışmalar İçin Öneriler……………………………………........137 4.8. Sonuç……………………………………………….…………….........138 KAYNAKÇA……………………………………………………………………...….140 EKLER……………………………………………………………………………….156 Mevcut araştırma, obsesif kompulsif belirtilerin üstbilişsel model temelinde yordanmasında düşünce-kaynaşma inançları, ritüeller hakkındaki inançlar, durdurma işaretleri, düşünce kontrol yöntemleri ve onay aramanın rolünü değerlendirmeyi hedeflemiştir. Bu amaçla, bir ön çalışma ile Türkçe’ye uyarlaması bulunmayan Düşünce-Kaynaşma Envanteri, Ritüeller Hakkındaki İnançlar Envanteri ve Durdurma İşaretleri Ölçekleri’nin psikometrik özellikleri bir üniversite öğrenci örnekleminde (N=120) incelenmiştir. Bu ölçeklerin Türk kültüründe geçerli ve güvenilirliğinin kabul edilebilir düzeyde olduğu gözlenmiştir. Ardından yapılan esas çalışmada yine üniversite örnekleminde (N=566) üstbilişsel inanç alanlarının Obsesif Kompulsif Bozukluk (OKB) belirtilerinin açıklanmasında katkısı üzerinde analizler yürütülmüş ve bu ilişkide düşünce kontrol yöntemlerinin ve onay aramanın aracı değişken rolleri değerlendirilmiştir. Esas çalışmada ön çalışmadakilere ilaveten katılımcılara Demografik Bilgi Formu, Padua Envanteri-Washington Eyalet Üniversitesi Revizyonu, Üstbilişler Ölçeği-30, Düşünceleri Kontrol Etme Ölçeği, Onay Arama Ölçeği, Durumluk Sürekli Kaygı Envanteri - Sürekli Kaygı Formu ve Beck Depresyon Envanteri uygulanmıştır. Bulgular, depresyon ve sürekli kaygı düzeyleri kontrol edildiğinde, üstbilişsel inançların obsesif kompulsif belirtileri yordadığını, üstbilişsel inançlardan düşünce-kaynaşma inançlarının OKB belirtilerinin en güçlü yordayıcısı olduğunu ortaya çıkarmıştır. YEM sınamasına göre, üstbilişsel inançların doğrudan ve de dolaylı olarak, düşünce kontrol yöntemleri aracılığı ile; düşünce-kaynaşma inançlarının doğrudan hem de dolaylı olarak onay arama davranışları aracılığı ile OKB belirtilerine ve durdurma işaretlerinin dolaylı olarak onay arama davranışları aracılığı ile OKB belirtilerine katkıda bulunduğu sonucuna ulaşılmıştır. Ayrıca özgül üstbilişsel inanç alanları, istenmeyen düşüncelerle baş etmede kullanılan düşünce kontrol yöntemlerini tetiklemekte, düşünce kontrol yöntemleri ise OKB belirti düzeyinin artmasına katkıda bulunmaktadır. OKB belirtilerinin artması ise onay arama davranışında artışa neden oluyor görünmektedir. Elde edilen sonuçlar ilgili alan yazın ışığında tartışılmıştır.

Beck'in depresif bozukluklara getirdiği bilişsel yaklaşım ile hastalarda görülen, fonksiyonel olmayan tutumlar ve otomatik düşünceler gibi bilişsel örüntülere odaklanılmıştır. Bilişsel içerik özgünlüğü hipotezine göre depresyondaki bilişler kayıp, kendini değersiz görme ile ilişkili iken, anksiyetedeki bilişler tehlike, tehdit ve savunmasızlık ile ilişkilidir. Bu çalışmanın amacı, depresif bozukluklarla ilişkili olarak geliştirilen otomatik düşünceler ve fonksiyonel olmayan tutumları ölçen araçlar ile anksiyete arasındaki ilişkiyi incelemektir. Dolayısıyla bu çalışma, anksiyete ve depresyon arasındaki bilişsel içerik ortaklığına odaklanmaktadır. Üniversite öğrencisi olan 100 katılımcı, Otomatik Düşünceler Ölçeği, Fonksiyonel Olmayan Tutumlar Ölçeği ve Beck Anksiyete Envanteri ve yaş, cinsiyet, yaşanan yer, psikiyatrik tanı geçmişi gibi soruları içeren sosyodemografik formu çözmüştür. Veriler SPSS 24 programı ile analiz edilmiştir. Bulgulara göre otomatik düşünceler ve anksiyete belirtileri arasında orta düzeyde pozitif korelasyon vardır. Fonksiyonel olmayan tutumlardan mükemmeliyetçi tutum ve onaylanma ihtiyacı ile anksiyete belirtileri arasında zayıf pozitif korelasyon bulunmuştur. Regresyon analizi, özellikle benliğe yönelik negatif otomatik düşüncelerin anksiyete belirtileri üzerinde yordayıcı etkisi olduğunu göstermektedir. Fonksiyonel olmayan tutumlardan mükemmeliyetçi tutum ve onaylanma ihtiyacının ise anksiyete belirtileri üzerinde yordayıcı etkisi bulunmamıştır.Özellikle benliğe yönelik negatif düşüncelerin anksiyete belirtileri ile ilişkili olması, depresyon ve anksiyete arasında önemli bir ortaklığa işaret etmektedir. Bu bulgu, bilişsel içeriğin keskin olarak farklılaşmadığını desteklemektedir. Depresyon ve anksiyete arasındaki ortaklıklar ve farklılıkların çalışılması, bu bozuklukların tedavisinde gelişmeleri destekleyecektir. Anahtar kelimeler: anksiyete, otomatik düşünceler, fonksiyonel olmayan tutumlar Cognitive patterns such as automatic thoughts and dysfunctional attitudes in depressive patients were began to be studied with the cognitive approach introduced by Aaron T. Beck. The content specificity hypothesis proposes that while cognitive content of depression is related to loss and self-degradation, cognitive content of anxiety is related to danger, threat and insecurity. The aim of this study is to investigate the relationship between symptoms of anxiety and measures of automatic thoughts and dysfunctional attitudes which were developed for depression. Therefore, this study focuses on the degree of cognitive overlap between depression and anxiety. One-hundred university students completed the Turkish version of Beck Anxiety Inventory, Automatic Thoughts Scale, Dysfunctional Attitudes Scale and a demographic form. Data were analysed using SPSS 24. The results indicated that there was a moderate positive correlation between anxiety and automatic thoughts. Dysfunctional attitudes, specifically Perfectionism and Need for Approval showed weak positive correlation with anxiety symptoms. Results of regression analysis showed that Negative Self-Concept had a significant predictive power over anxiety symptoms. There were no effects of dysfunctional attitudes on anxiety. The relationship between anxiety and Negative Self-Concept addresses to a significant overlap between anxiety and depression. This finding shows that the cognitive content of both disorders cannot be fully separated. Investigating the similarities and differences between the cognitive content of anxiety and depression will be beneficial for developing the understanding and treatment of these disorders. Key words: anxiety, automatic thoughts, dysfunctional attitudes 115

Bu çalışmanın amacı Akdeniz Bölgesi'nde alkol kullanan bireylerde aleksitimi ile pozitif ve negatif duygudurum arasındaki ilişkiyi incelemektir. Çalışmaya gönüllü katılan bireylerin alkol kullanım sıklıkları, aleksitimi düzeyleri, pozitif ve negatif duygudurumları incelenmiştir.Türkiye Bağımlılık ve Ruh Sağlığı Haritası Çalışması'nda yer alan dokuz demografik bölgeden biri olan Akdeniz Bölgesi içerisinde yaşayan ve 18 yaşın üstünde olan 2800 kişi çalışmanın örneklemini oluşturmaktadır. Örneklem çeşitli çalışma ve kamu alanlarından seçilmiştir. Toplam örneklemin %49,8'i kadın (n=1395), %50,2'si erkektir (n=1405) ve yaş ortalaması 33,2'dir.Verilerin toplanmasında demografik bilgilere ilişkin soruların yer aldığı araştırmacı tarafından hazırlanmış Sosyodemografik Bilgi Formu, Pozitif ve Negatif Duygu Ölçeği (PNDÖ) ve 20 Maddelik Toronto Aleksitimi Ölçeği (TAÖ-20) kullanılmıştır.Çalışmanın verileri SPSS21 kullanılarak analize tabi tutulmuştur. Verilerin analizinde Tukey Tek Yönlü ANOVA Analizi ve Lineer Regresyon kullanılmıştır. Çalışmanın sonucunda negatif duygudurumu ile alkol bağımlılığı arasında pozitif yönde anlamlı bir ilişki tespit edilmiştir. Katılımcıların alkol kullanım sıklıkları ile negatif duygudurumları arasındaki ilişki incelendiğinde, alkol kullanmayanlar ile haftada 1-2 defa alkol kullananlar arasında istatistiksel olarak anlamlı bir fark bulunmuştur. Anahtar Kelimeler: Alkol bağımlılığı, Aleksitimi, Negatif duygudurum, Pozitif duygudurum. This study investigates the relationship between alexithymia and the positive and negative affect in alcohol consumers in Mediterranean Region. Alcohol consumption frequency, alexithymia levels, positive and negative affect of the volunteers were examined.The sample consists of 2800 people who are 18 years old or older and live in Mediterranean Region, which is one of the nine demographic regions that takes place in The Study of Turkey's Addiction and Mental Health Map. The samples were chosen from various workplaces and public spaces. 49,8 percent of the participants were female (n=1395) while 50,2 percent of them were male (n=1405) and average age is 33,2.The data has been collected by using Toronto Alexithymia Scale, Positive and Negative Affect Schedule and Socio-demographic Background Form, which were created by the researcher.The data has been been analyzed by using SPSS21. Tukey One-way ANOVA Analysis and Linear Regression have been used for the analysis.As a result of this study, a positive correlation between negative affect and alcohol addiction was found. The examination of the relationship between alcohol consumption frequency and negative affect of the participants showed a statistically-meaningful difference between alcohol non-users and those who consume once or twice a week.Keywords: Alcohol Addiction, Alexithymia, Negative affect, Positive affect. 71

Bu çalışma, erken erişkin bireylerin kişilik özelliklerinin çocukluk çağı travması ve cinsel mitlerle olan ilişkisi incelenmiştir. Çalışmaya 111 kişi katılmış ve katılımcılara araştırma değişkenlerini incelemek amacıyla anketler uygulanmıştır. Bu araştırmada, katılımcılara `Demografik Bilgi Formu`, `TEMPS-A Mizaç Ölçeği`, `Çocukluk Çağı Travmaları Ölçeği` ve `Cinsel Mitlerin Değerlendirme Formu` uygulanmıştır. Araştırmada, kişilik özellikleri, cinsel mitler ve çocukluk çağı alt boyutlarının demografik değişkenlerle karşılaştırılması yapılmış ve araştırma değişkenleri arasındaki ilişki incelenmiştir.Bulgulara göre, demografik değişkenler arasındaki cinsiyet, medeni durum, daha önceki dönemlerde okul başarısı ve disiplin cezası ile anne eğitim düzeyi bakımından çocukluk çağı travmaları ve kişilik alt boyutları ile cinsel mitler puan ortalamalarının farklılaştığı görülmüştür. Korelasyon bulgularına göre, cinsel mitler, tüm mizaç alt boyutları ile pozitif yönlü ilişkili bulunmuştur. Baskın özellikleri gösteren yüksek puanlar daha fazla sayıda cinsel mitlerin olması ile doğrusal ilişki bulunmuştur. Ayrıca, çocukluk çağı travmaları alt boyutlarının baskın mizaç özellikleriyle anlamlı ilişkisi olduğu saptanmıştır. Tüm mizaç tipleri ile ilişkisi olan travma alt boyutu duygusal ihmal olarak saptanmıştır. Açıklayıcı ilişki analizi bulgularına göre ilk modelde cinsel mitlerin cinsel ve fiziksel istismar tarafından yordandığı bulunmuştur. Açıklayıcı ilişki varyansın %9'unda anlamlı bulunmuştur. İkinci modelde mizaç alt boyutlarının dahil edilmesiyle cinsel mitlerin yordayıcıları cinsiyet ve duygusal istismar olarak bulunmuştur. Cinsel mitler duygusal istismar puanlarının yüksek olması ve kadın katılımcılarda artış göstermiş ve saptanan açıklayıcı ilişki varyansın %26'sında anlamlı bulunmuştur. Çalışmada elde edilen bulguların kişilik özelliklerinin çocukluk çağı travmaları alt boyutları ve bireylerin cinsel mitlerinin arasındaki ilişkiyi inceleyen ilk çalışma olması bakımından, elde edilen bulguların literatüre katkı sağlayabileceği düşünülmektedir. Anahtar Sözcükler:Cinsel Mitler, Çocukluk Travmaları, Mizaç In this study, the relationship among temperament, early childhood trauma and sexual myths is investigated. A total of 111 people participated in the study and surveys were conducted to investigate the research variables. In this study, `Demographic Information Form``TEMPS-A Temperament Scale `, `Childhood Trauma Questionnaire` and `Sexual Myths Evaluation Form`, were applied to the participants. In this study, personality traits, sexual myths and childhood sub-dimensions were compared with demographic variables and the relationship between research variables was examined.According to the findings, childhood traumas and personality sub-dimensions and sexual myths mean scores differed, in terms ofgender, marital status, school success and disciplinary punishment in previous periods, and mother education level. According to the correlation findings, sexual myths were found to be positively correlated with all temperament sub-dimensions. High scores showing dominant characteristics were found to be linear with the presence of more sexual myths. In addition, it was found that the childhood trauma sub-dimensions had a significant relationship with dominant temperament characteristics. The trauma subdimension associated with all temperament types was found to be emotional neglect. According to the results of the explanatory relationship analysis, it was found that sexual myths were predicted by sexual and physical abuse in the first model. The explanatory relationship was significant in 9% of the variance. In the second model, the predictors of sexual myths were found to be gender and emotional abuse by the inclusion of temperament sub-dimensions. Sexual myths were higher in emotional abuse scores and increased in female participants, and the explanatory association was found to be significant in 26% of the variance.It is thought that the findings obtained in this study may contribute to the literature because of the fact that personality traits are the first study to examine the relationship between childhood trauma sub-dimensions and sexual myths of individuals.Keywords:Childhood Traumas, Sexual Myths, Temperament 98

Bu çalışmayla, lise öğrencilerinin anne-baba tutumlarının kişilerarası problem çözme becerileri ile İlgisi araştırılarak, ergenlerin kişilerarası problem çözme süreçlerinin anlaşılmasına bir katkı sağlamak amaçlanmıştır.Araştırma, 2016-2017 eğitim-öğretim yılında İstanbul İli Anadolu Yakasında liseye devam eden toplam 291, 9-12. Sınıf öğrencisini kapsamaktadır. Çalışmaya katılan öğrencilere, Kişilerarası Problem Çözme Envanteri (KPÇE) lise formu ve Leuven Algılanan Ana Babalık Ölçeği Ergen Formu (LAABÖ) anket yolyla uygulanmıştır. Öğrencilerin, babalarını, davranışsal denetim ve psikolojik kontrol bakımından orta düzeyde tutum gösterir olarak algıladıkları ancak duyarlık ve özerklik desteği bakımından ise yüksek düzeyde (olumlu) tutum gösterdiklerini düşündükleri bulunmuştur. Öğrencilerin, annelerini ise psikolojik kontrol bakımından düşük tutum, davranışsal denetim bakımından orta düzeyde tutum gösterir olarak algıladıkları, duyarlık ve özerklik desteği bakımından ise yüksek düzeyde (olumlu) tutum gösterdiklerini düşündükleri bulunmuştur.Öğrencilerin, kişilerarası problem çözme beceri düzeylerine ilişkin sonuçlara bakıldığında; probleme olumsuz yaklaşma ve kendine güvensizlik düzeylerinin düşük, yapıcı problem çözme, sorumluluk almama ve ısrarcı-sebatkâr yaklaşım düzeylerinin ise orta düzeyde olduğu anlaşılmaktadır.Öğrencilerin, anne-baba tutumlarının kişilerarası problem çözme becerileri üzerindeki etkisi doğrusal çoklu regresyon analizleri ile incelenmiş ve aşağıdaki sonuçlara varılmıştır;Baba psikolojik kontrol ve anne psikolojik kontrol alt boyutlarının anlamlı bir şekilde öğrencilerin probleme olumsuz yaklaşım düzeylerini yordamakta (tahmin etmekte) kullanılabileceği bulunmuştur. Baba psikolojik kontrol ve anne psikolojik kontrol alt boyutları ile öğrencilerin probleme olumsuz yaklaşım düzeyleri arasında pozitif yönlü bir ilişki olduğu, baba psikolojik kontrol boyutunun çok küçük bir farkla da olsa öğrencilerin probleme olumsuz yaklaşım düzeylerini açıklamada anne psikolojik kontrol boyutundan daha önemli bir değişken olduğu bulunmuştur.Baba özerklik desteği ve anne duyarlılık alt boyutlarının anlamlı bir şekilde öğrencilerin yapıcı problem çözme düzeylerini yordamakta (tahmin etmekte) kullanılabileceği bulunmuştur. Baba özerklik desteği ve anne duyarlılık alt boyutları ile öğrencilerin yapıcı problem çözme düzeyleri arasında pozitif yönlü bir ilişki olduğu, anne duyarlılık boyutunun küçük bir farkla da olsa öğrencilerin yapıcı problem çözme düzeylerini açıklamada baba özerklik desteği boyutundan daha önemli/etkili bir değişken olduğu bulunmuştur.Anne psikolojik kontrol alt boyutunun, anlamlı bir şekilde öğrencilerin kendine güvensizlik düzeylerini yordamakta (tahmin etmekte) kullanılabileceği bulunmuştur. Anne psikolojik kontrol alt boyutu ile öğrencilerin kendine güvensizlik düzeyleri arasında pozitif yönlü bir ilişki olduğu, diğer alt boyutların ise öğrencilerin kendine güvensizlik düzeylerini yordamakta (tahmin etmekte) katkıları olmadığı bulunmuştur.Baba psikolojik kontrol ve anne psikolojik kontrol alt boyutlarının, anlamlı bir şekilde öğrencilerin sorumluluk almama düzeylerini yordamakta (tahmin etmekte) kullanılabileceği bulunmuştur. Baba psikolojik kontrol ve anne psikolojik kontrol alt boyutları ile öğrencilerin probleme olumsuz yaklaşım düzeyleri arasında pozitif yönlü bir ilişki olduğu, anne psikolojik kontrol boyutunun çok küçük bir farkla da olsa öğrencilerin sorumluluk almama düzeylerini açıklamada baba psikolojik kontrol boyutundan daha önemli/etkili bir değişken olduğu bulunmuştur.Baba özerklik desteği ve anne duyarlılık alt boyutlarının anlamlı bir şekilde öğrencilerin ısrarcı-sebatkâr yaklaşım düzeylerini yordamakta (tahmin etmekte) kullanılabileceği bulunmuştur. Baba özerklik desteği ve anne duyarlılık alt boyutları ile öğrencilerin ısrarcı-sebatkâr yaklaşım düzeyleri arasında pozitif yönlü bir ilişki olduğu, anne duyarlılık boyutunun küçük bir farkla da olsa öğrencilerin ısrarcı-sebatkâr yaklaşım düzeylerini açıklamada baba özerklik desteği boyutundan daha önemli/etkili bir değişken olduğu bulunmuştur. With this study, it was aimed to contribute to the understanding of the interpersonal problem solving processes of adolescents by investigating the parental attitudes of high school students with their interpersonal problem solving abilities.The study was carried out in the year of 2016-2017 in Istanbul, Turkey. It includes the 291 high school students. The students who participated in the study were administered the Personal Problem Solving Inventory (high school form) and the Leuven Perceived Parenting Scale via a questionnaire.It was found that the students perceive their fathers as moderate attitudes in terms of behavioral and psychological control, but they think that they showed high (positive) attitudes in terms of sensitivity and autonomy support. It was found that the students perceived that their attitudes were low in respect of psychological control, perceived as moderate attitude in behavioral supervision, and high (positive) in attitude and autonomy support.When the results of the students' level of interpersonal problem solving skills were examined; approaching problems in a negative way and self-esteem levels were low, constructive problem solving, unwilling to take responsibility and insistent-persevering approach were moderate.The effect of students' parental attitudes on interpersonal problem solving skills was examined by linear multiple regression analyzes and the following conclusions were reached; It has been found that the subscales of parental psychological control and maternal psychological control can be used to predict students' probable approaching problems in a negative way. It had been found that there was a positive relationship between father's psychological control and maternal psychological control sub-dimensions and students' approaching problems in a negative way levels.It had been found that the subscales of parental autonomy and maternal sensitivity can be used to predict students' constructive problem solving levels significantly. It was found that there was a positive relationship between father autonomy support and maternal sensitivity subscales and constructive problem solving levels of students and mother sensitivity dimension was a more significant / effective variable in explaining constructive problem solving levels of students than in father autonomy support dimension.It had been found that the mother psychological control sub-dimension can be used to predict the levels of insecurity of the students in a meaningful way. It had been found that there was a positive relationship between the mother psychological control subscale and the self-insecurity levels of the students and the other subscales did not contribute to predict the self-insecurity levels of the students.It had been found that the subscales of parental psychological control and maternal psychological control can be used to predict (or predict) the level of non-responsibility of the students in a meaningful way. It had been found that there was a positive relationship between father's psychological control and maternal psychological control sub-dimensions and students' approaching problems in a negative way levels, mother's psychological control dimension was a more important / effective variable than father psychological control dimension in explaining the level of unwilling to take responsibility of students.Finally, it had been found that the subscales of parental autonomy and maternal sensitivity can be used to predict students' insistent-persevering approach levels. It was found that there was a positive relationship between the levels of father autonomy support and maternal sensitivity and insistent-persevering approach of the students and that the maternal sensitivity dimension was a more significant / effective variable in explaining the insistent-persevering approach levels of the students. 112

Bu tezde, üniversite öğrencilerinin belirsizliğe tahammülsüzlük, endişe ve bilişsel sınav kaygısı düzeylerinin birbirleriyle olan ilişkisi araştırılmış ve mevcut demografik farklılıklar test edilmiştir. Çalışmada verilerin toplanmasında Belirsizliğe Tahammülsüzlük Ölçeği (BTÖ), Bilişsel Sınav Kaygısı Ölçeği (BSKÖ) ve Penn State Endişe Ölçeği (PSEÖ) kullanılmıştır. Verilerin değerlendirilmesinde bağımsız örneklem t-tesi, ANOVA ve korelasyon analizi gibi yöntemlerden yararlanılmıştır. Elde edilen bulgulara göre hem belirsizliğe tahammülsüzlük hem de sınav kaygısı, cinsiyete göre anlamlı bir şekilde farklılaşmıştır. Kız öğrencilerin belirsizliğe tahammülsüzlük ve sınav kaygısı düzeyleri erkek öğrencilere göre daha yüksek bulunmuştur. Bunun yanı sıra öğrencilerin belirsizliğe tahammülsüzlükleri, yaş, mezun oldukları lise türü, anne-baba eğitimleri ve gelirlerine göre anlamlı bir şekilde farklılık göstermemektedir. Bunlara ilave olarak öğrencilerin sınav kaygıları kaçıncı sınıfta olduklarına, üniversite giriş sınavı başarı sıralarına ve anne ya da babalarının eğitim seviyelerine göre farklılık göstermektedir. Öte yandan yaş, gelir ve barınma tercihleri gibi değişkenler yönünden öğrencilerin sınav kaygıları anlamlı bir şekilde farklılaşmamıştır. Bu bulguların yanı sıra sınav kaygısı, belirsizliğe tahammülsüzlük ve endişe arasında güçlü ve pozitif yönlü bir korelasyonun varlığı ispatlanmıştır. Bir başka ifadeyle, yüksek belirsizliğe tahammülsüzlük ve/veya endişenin, yüksek sınav kaygısına sebep olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Anahtar kelimeler: Belirsizliğe tahammülsüzlük, sınav kaygısı, endişe, BTÖ, BSKÖ, PSEÖ. Uncertainty Intolerance, Worry, and Cognitive Test Anxiety in University StudentsIn this thesis, the relationship between university students' intolerance of uncerteanity, worry and cognitive test anxiety levels were investigated and existing demographic differences were tested. Intolerance of Uncerteanity Scale (IUS), Cognitive Test Anxiety Scale (CTAS) and Penn State Worry Questionnaire (PSWQ) were used to collect data. In the evaluation of the data, independent sample t-test, ANOVA and correlation analysis were used.According to the findings, both intolerance of uncerteanity and test anxiety differed significantly by gender. Female students' uncertainty intolerance and test anxiety levels were higher than the male students. In addition, students' uncertainty intolerance levels do not differ significantly by age, the type of high school they graduate, their parents' education and monthly income. In addition to these, class levels, the success of the university entrance exam and the level of education of their parents were found effective on the test anxiety. On the other hand, in terms of variables such as age, income and shelter preferences, the students' exam anxiety did not differ significantly. Also, there is a strong and positive correlation between test anxiety, intolerance of uncerteanity and worry. In other words, it has been concluded that high uncertainty intolerance and / or worry cause high test anxiety.Keywords: Intolerance of uncerteanity, test anxiety, worry, IUS, CTAS, PSWQ. 88

Bu araştırmada Yetişkin Bağlanma Boyutları ile Parasosyal Etkileşimin Parasosyal Ayrılık ve Ayrılık Anksiyetesiyle arasındaki ilişkiyi incelemek amaçlanmıştır. Bu hedefle ölçekler link üzerinden ulaşılabildiği kadar farklı yetişkin katılımcılar tarafından doldurulmuştur. Toplamda 180 katılımcıya ulaşılabilmiştir. Araştırmada yetişkin bireylerin çocukluk ayrılma anksiyetesi belirtilerini ölçmek için Diriöz ve arkadaşları (2011) tarafından Türkçe'ye kazandırılmış olan Ayrılma Anksiyetesi Belirti Envanteri kullanılmıştır. Yetişkinlik dönemi ayrılma anksiyetesinin belirtilerini değerlendirmek için ise yine Diriöz ve arkadaşları tarafından (2011) Türkçe'ye kazandırılan Yetişkin Ayrılma Anksiyetesi Anketinden yararlanılmıştır. Katılımcıların en sevdikleri dizi karakteri ile olan parasosyal etkileşim düzeylerini ölçmek için, Türkçe'ye Arda (2006) tarafından kazandırılan Parasosyal Etkileşim Ölçeğinden yararlanılmıştır. En sevilen dizi karakterinin diziden ayrılması ya da dizinin bitmesiyle ilgili duyguları değerlendirmek amacıyla Parasosyal Ayrılık Ölçeği kullanılmıştır. Kişilerarası ilişkilerde sergilenen bilişsel çarpıtmaları değerlendirmek amacıyla İlişkilere İlişkin Bilişsel Çarpıtmalar Ölçeği kullanılmıştır. Fonksiyonel olmayan ve depresyonla ilişkili olan tutumları değerlendirmek amacıyla 1992 yılında Şahin ve Şahin tarafından Türkçe'ye kazandırılan Fonksiyonel Olmayan Tutumlar Ölçeğinden yararlanılmıştır. Bağlanma bayutlarını değerlendirmek amacıyla Selçuk ve arkadaşlarının 2005 yılında Türkçe adaptasyonunu kazandırdığı Yakın İlişkilerde Yaşantı Envanterinden faydalanılmıştır. Ek olarak katılımcıların demografik bilgilerini almak için kişisel bilgi formu kullanılmıştır.Bulgulara göre parasosyal etkileşim, parasosyal ayrılık, yetişkin ayrılık anksiyetesi, çocukluk ayrılık anksiyetesi birbirleri ile istatistiksel olarak anlamlı şekilde ilişkili bulunmuştur. Bu değişkenlerin dörtlü bağlanma stillerinin her çeşidinde birbiri ile farklılaşmadığı gözlemlenmiştir. Yapılan regresyon analizinde yetişkin ayrılık anksiyetesi için kaygılı bağlanma alt boyutu ve gerçekçi olmayan ilişki beklentisi olumlu yönde yordayıcı faktörler olarak bulunmuştur.Klinik örneklem üzerinde de bu tip bir çalışma yürütmek klinik psikoloji ve parasosyal etkileşim açısından daha yararlı olabilir. Bir diğer öneri olarak ise, sevilen karakterler dışında nötr ve sevilmeyen karakterlerle olan parasosyal etkileşimin de bu açıdan incelenmesinin faydalı olabileceği belirtilebilir.Anahtar sözcükler; Parasosyal etkileşim, Parasosyal Ayrılık, Bağlanma Boyutları, Kişilerarası İlişkiler, Bilişsel Çarpıtmalar, Fonksiyonel Olmayan Tutumlar. The study aims to investigate the relationships between adult attachment styles, parasocial interaction, parasocial separation and separation anxiety. The distribution style of the online surveys is snowball sampling. The total number of the participants is 180. Instruments are Turkish validated Parasocial Interaction Scale, Parasocial Brekup Scale, Adult Seperation Anxiety Questionnaire (ASA), Separation Anxiety Symptom Inventory (SASI), Dysfunctional Attitude Scale, Interpersonal Cognitive Distortions Scale and a demographic form.According to results parasocial interaction, parasocial breakup, adult separation anxiety, chilhood separation anxiety have statistically significant relationships each other. However, the attachment styles (four-cetagory model ) does not differ to the other variables for each category. According to the regression analysis results, anxious attachment sub-dimension and unrealistic relationship expections are predictors of adult separation anxiety.Studying the same topics with clinical sample can broaden the knowledge of clinical psychology and parasocial interaction literature. Addtionally, parasocial interaction with neutral and hated characters are good options for future studies.Keywords: Parasocial Interaction, Parasocial Brekup, Adult Seperation Anxiety, Separation Anxiety Symptom Inventory, Dysfunctional Attitude, Interpersonal Cognitive Distortions, Attachment Styles 130

Bu çalışma kapsamında ilk olarak sınır kişilik özelliği düzeyleri farklılaşan bireylerin bağlanma stilleri göz önünde bulundurularak duygu farkındalığı ve duygu düzenleme güçlüğü düzeylerinin incelenmesi ve ikinci olarak bağlanma stilleri ile sınır kişilik özelliği ilişkisinde duygu düzenleme güçlüğü ve duygu farkındalığının aracı rolünün değerlendirilmesi amaçlanmıştır. Yapılan çalışmanın örneklemini lisans ve lisansüstü eğitimi devam eden toplam 247 üniversite öğrencisi oluşturmuştur. Katılımcıların 18 - 28 yaşları arasında (SS = 1.87) olduğu, 239'unun lisans (%96.8), 7'sinin ise yüksek lisans (%2.8) öğrencisi olduğu gözlenmiştir. Ayrıca, katılımcıların 217'sini (%87.9) kadın, 30'unu (%12.1) ise erkek katılımcılar oluşturmuştur. Araştırma kapsamında katılımcılara, demografik bilgilerini almak amacıyla Demografik Bilgi Formu, sınır kişilik özelliği düzeylerini değerlendirmek amacıyla Borderline Kişilik Envanteri (BKE), duygusal farkındalığı düzeylerini belirlemek amacıyla Duygusal Farkındalık Düzeyi Ölçeği (DFDÖ), duygu düzenleme güçlüğü düzeylerini değerlendirmek amacıyla ise Duygu Düzenleme Güçlüğü Ölçeği-Kısa Form (DDGÖ-16) ve bağlanma stillerini değerlendirmek amacıyla İlişki Ölçekleri Anketi (İÖA) uygulanmıştır. Araştırmanın ilk amacı doğrultusunda, sınır kişilik özelliği düzeyleri farklılaşan gruplar bağlanma stilleri göz önünde bulundurularak duygu farkındalığı ve duygu düzenleme güçlüğü düzeyleri açısından MANOVA aracılığı ile karşılaştırılmıştır. Yapılan analizler sonucunda, sınır kişilik özelliği düzeyi düşük grubun yüksek gruba kıyasla duygu farkındalığı ortalama puan puanının daha yüksek, duygu düzenleme güçlüğü ortalama puanının ise daha düşük olarak görülmüştür. Bağlanma stilleri açısından ise güvenli, korkulu, saplantılı ve kayıtsız bağlanma stillerinin duygu farkındalığı puan ortalamalarının anlamlı olarak farklılaşmadığı sonucuna ulaşılmaktadır. Saplantılı bağlanma stiline sahip bireylerin güvenli bağlanma stiline ve kayıtsız bağlanma stiline sahip bireylere kıyasla duygu düzenleme güçlüğü puan ortalamalarının daha yüksek olduğu, ancak korkulu bağlanma stiline sahip bireylerin diğer bağlanma stilleri ile duygu düzenleme güçlüğü puanları açısından farklılaşmadığı bulgusuna ulaşılmıştır. Sınır kişilik özelliği düzeyleri ve bağlanma stillerinin duygu farkındalığı ve duygu düzenleme güçülüğü üzerindeki etkileşim etkisine ise anlamlı olmadığı görülmüştür. Araştırmanın ikinci amacı doğrultusunda, bağlanma stilleri ile sınır kişilik özelliği ilişkisinde duygu farkındalığının ve duygu düzenleme güçlüğünün aracı rolü incelenmiştir. Yapılan analiz sonucunda, güvenli ve saplantılı bağlanma stilleri ile sınır kişilik özelliği arasında duygu düzenleme güçlüğünün tam aracı rol oynadığı ancak korkulu bağlanma stili ile sınır kişilik özelliği ilişkisinde duygu farkındalığının aracı rolünün güven aralığında bulunmadığı, duygu düzenleme güçlüğünün ise kısmi aracı rolünün olduğu görülmüştür. Kayıtsız bağlanma stilinin ise duygu farkındalığı ve duygu düzenleme güçlüğü ile ilişkisi istatistiksel olarak anlamlı olmadığı için aracı değişken analizine dahil edilmemiştir. Araştırma kapsamında elde edilen bulgular ilgili alanyazın ışığında tartışılmış, araştırmanın bulguları belirtilmiştir. In this study, it is aimed to examine the emotional awareness and emotion dysregulation in relation to the attachment styles of individuals with varied border personality features and to evaluate the mediating role of emotion regulation and emotional awareness in the relationship between attachment styles and border personality features. The sample of the study consisted of 247 university students with undergraduate and graduate education. It was observed that the participants were between the ages of 18-28 (SD = 1.87), 239 of them were undergraduate (96.8%) and 7 of them were graduate (2.8%). In addition, 217 women (87.9%) were male and 30 (12.1%) were male. Demographic Information Form was used to evaluate demographic information, Borderline Personality Inventory (BPI) was used to assess borderline personality feature levels, The Levels of Emotional Awareness Scale (LEAS) was used to determine the levels of emotional awareness, Difficulties in Emotion Regulation Scale-Brief Form (DERS-16) was used to evaluate emotion dysregulation levels and Relationships Scales Questionnaire (RSQ) was used to evaluate attachment styles. For the first purpose of the study, groups with different levels of border personality features were compared with MANOVA in terms of emotion awareness and emotion dysregulation by considering attachment styles. It was found that the level of emotion awareness was lower and the emotion dysregulation levels were higher in the group with higher borderline personality features when compared with lower borderline personality features. There was no difference in the emotional awareness level in the differentiation of attachment styles, but it was found that there were differences in terms of emotion dysregulation. The group with a preoccupied attachment style exhibits higher levels of emotion dysregulation when compared with secure and dismissing attachment style. When borderline personality feature levels and attachment styles are considered together, it is concluded that they do not differ in terms of emotion awareness and emotion dysregulation. For the second purpose of the study, the role of emotion awareness and emotion regulation mediator between the attachment styles and the border personality feature was investigated. Difficulty of emotion regulation among the safe and preoccupied attachment styles have been found to play the role of full mediator among the border personality feature. It was observed that the mediating role of emotion awareness was not within the confidence interval between fearful attachment style and borderline personality feature, while emotion dysregulation was partially mediated role. In terms of dismissing attachment style, because there was not statistically significant correlation between dismissing attachment style, emotional awareness and emotion dysregulation, dismissing attachment style did not interpret in mediator analyse. The findings of the study were discussed in the light of the related literature and the findings of the study were stated. 132

Negatif, olumsuz duyguların eşlik ettiği bir duygulanım bozukluğu hali olan depresyon, bir çok nedene bağlı olarak ortaya çıkarken insanın kendisini değersiz hissetmesi, elem, keder, umutsuzluk, yeme içme düzeninde bozulma, dikkat ve konsantrasyon eksikliği, fiziksel rahatsızlık ve intihar gibi bir çok olumsuzluğa yol açmaktadır. İnsanların psikolojisindeki ve ruhsal yapılarındaki bir bozulmayı işaret eden depresyon, bir çok değişkenle ilgili bir kavram olarak ele alınmaktadır. İnsanların başkalarına amaçlı bir şekilde zarar verme davranışı anlamına gelen saldırganlığın da depresyonla ilişkili bir kavram olduğu düşünülmektedir.Bu araştırmada mahkumların depresyon ve saldırganlık düzeyleri arasındaki ilişki incelenmiştir. Gümüşhane Kapalı Cezaevi'nde hükümlü olarak kalmakta olan 249 mahkumdan Beck Depresyon Ölçeği (BDÖ) ve Saldırganlık Ölçeği ile veriler toplanarak Statistical Package for the Social Sciences (SPSS) 22.0 Paket Programı'nda analiz edilmiştir. İstatiksel ölçümlerde ortalama ve standart sapma hesaplamaları yapılarak frekans, yüzde ve varyans analizleri, t testi ve korelasyon analizleri yapılmıştır. Yapılan analizlerde mahkumların depresyon puanları orta düzeyde, saldırganlık puanları ise çok yüksek düzeyde çıkmıştır. Mahkumların depresyon ve saldırganlık düzeylerinin demografik değişkenlere göre farklılaşmadığı, sağlık durumuna göre farklılaştığı görülmektedir. Depresyon ile saldırganlık arasında % 36,8 düzeyinde pozitif yönlü bir ilişki olduğu görülmüştür.Anahtar Kelimeler: depresyon, saldırganlık, depresyon ile saldırganlık ilişkisi, Beck Depresyon Ölçeği, Saldırganlık Ölçeği ABSTRACTINVESTIGATION OF THE RELATIONSHIP BETWEEN DEPRESSION LEVELS AND ATTITUDE BEHAVIOR OF THE PROVISIONS IN THE TYPE OF GÜMÜŞHANE E TYPE OPEN AND CLOSE PRISONDepression, which is a negative, negative emotion accompanied by mood disorders, causes many adversities such as feeling self-worth while appearing due to many reasons, elimination of sorrow, sorrow, hopelessness, eating disorder, lack of attention and concentration, physical discomfort and suicide. It is open. Depression, which points to a deterioration in the psychology and psychic structures of people, is considered as a concept related to many variables. It is thought that aggression is a concept that is related to depression, which means that people are intentionally hurting others.In this study, the relationship between the level of depression and aggression of prisoners is investigated. Beck Depression Inventory (BDI) and Aggression Inventory were collected from 249 inmates who were convicted in Gümüşhane Closed Prison and analyzed in SPSS 22.0 Packet Program. For statistical measurements, mean and standard deviation calculations were made and frequency, percentage and variance analysis, t test and correlation analysis were performed. In the analyzes, the depression scores of the prisoners were at a moderate level and the aggression scores were at a very high level. It was observed that the levels of depression and aggression of the prisoners did not differ according to the demographic variables. A positive correlation was found between depression and aggression at 36.8%.Keywords: depression, aggression, aggression with depression, Beck Depression Scale, Aggression Scale. 97

Bu çalışmanın amacı evlilik doyumunun gebeliğe uyum süreci ile olan ilişkisini inceleyerek literatüre katkı sağlamaktır. Nicel araştırma tarzına göre hazırlanan çalışmaya 58 gebe katılmıştır. Gebelere; Sosyodemografik Bilgi Formu, Evlilik Doyumu Ölçeği, Gebelik Deneyimleri Ölçeği ve Durumluk-Sürekli Kaygı Ölçeği uygulanmıştır. İstanbul'daki bir özel hastanenin kadın-doğum polikliniğiyle anlaşılarak ölçekler gebelere uygulanmıştır. Katımcıların sosyodemografik verileri tanımlanmıştır. SPSS.25 paket programında analiz edilen verilere göre evlilik doyumu ve gebeliğe uyum arasında anlamlı bir ilişki bulunmamıştır (p>0,05). Evlilik Doyumu ve Gebelik Deneyimleri Ölçeğinin alt ölçekleri arasında da korelasyon analizi yapılmıştır. Ayrıca, evlilik doyumu skorları yüksek ve düşük olan iki grup gebelik deneyimleri skorları açısından karşılaştırılmıştır. Bu test sonucunda da iki grup arasında anlamlı bir farklılık bulunmamıştır (p>0,05). The purpose of this research is to contribute to the literature by investigating the relationship between marital satisfaction and adaptation to course of pregnancy. This study is quantitative research model and there are 58 participants in the research. Socio-demographic Data Form, Marital Satisfaction Inventory, Pregnancy Exprience Scale and State-Trait Anxiety Inventory were applied to 58 pregnant women. Inventories were applied in a gynaecology policlinic of a private hospital in Istanbul. Statistics of socio-demographic data of the participants were described. SPSS.25 packet program was used to analyze the data and it is found that there is no significant relationship between marital satisfaction and adaptation to course of pregnancy (p>0,05). The relationship between subscales Marital Satisfaction Inventory and Pregnancy Experience Scale was also investigated. Also, high marital satisfaction and low marital satisfaction groups are compared. The result is not significant (p>0,05). 65

Bu çalışma, üniversite öğrencilerinde yaşam kalitesi ile yakın ilişkilerdeki eğilimleri ve yetersizlik duygusu arasındaki ilişkiyi incelemektedir. Araştırmaya katılmayı onaylayan 113 kişinin verisiyle incelenen araştırma değişkenlerinin ölçümü için katılımcılara Demografik Bilgi Formu, Çok Boyutlu İlişki Ölçeği, Yetersizlik Duygusu Ölçeği ve Yaşam Kalitesi Ölçeği uygulanmıştır. Araştırmada elde edilen veriler betimsel, karşılaştırmalı ve yordayıcı-ilişkisel analiz yöntemleriyle değerlendirilmiştir.Araştırmanın bulgularına göre yetersizlik düzeyi gelir ve eğitim görülen şehire göre anlamlı düzeyde farklılaşmaktadır. Ayrıca, öğrencilerin eğitim gördüğü şehir değişkenine göre yakın ilişkilerdeki eğilimleri ve yaşam kalitesi boyutları anlamlı düzeyde farklılaşmaktadır. Cinsiyete göre yetersizlik düzeyi, yakın ilişkilerdeki eğilimler ve yaşam kalitesi anlamlı düzeyde farklılaşmamaktadır. Korelasyon bulgularına göre yetersizlik düzeyi, yaşam kalitesi ve yakın ilişkilerdeki tutum alt boyutları ile anlamlı ilişkili bulunmuştur. Ayrıca, ilişki izlenimi yaratma ve yaşam kalitesi psikolojik sağlık alt boyutunun yetersizlik duygusunu anlamlı düzeyde açıkladığı tespit edilmiştir. Araştırmanın bulgularına göre üniversite öğrencilerinin yetersizlik duygusunun, ilişkilere yönelik eğilimler ve yaşam kalitesi ile ilişkili olduğu; eğitim gördükleri üniversitenin bulunduğu şehir bakımından değişkenlerin farklılık gösterdiği görülmektedir. Elde edilen sonucun, üniversite öğrencilerine yönelik müdahalelerin, bulundukları bölgelere ve şehirlere göre yapılandırılabileceği ve çalışmanın bulgularının ileri çalışmalarla tekrar edilebileceği düşünülmektedir.Anahtar Sözcükler: Yakın İlişkiler, Yaşam Kalitesi, Yetersizlik This study examines the relationship between the tendencies in close relationships with the quality of life and the feelings of inadequacy in university students. Demographic information form, Multidimensional Relationship Scale, Disability Emotion Scale and Quality of Life Scale were applied to the participants to measure the research variables. The data obtained from the study were evaluated with descriptive, comparative and predictive-relational analysis methods.According to the findings of the study, the level of inferiority differs significantly according to income and education. In addition, according to the city variable in which students are studying, tendencies in close relationships and quality of life subdimensions were found as significantly different. According to gender, inferiority, close relationships tendencies, and quality of life do not differ significantly. According to the correlation findings, the level of inferiority was found to be significantly correlated to the quality of life and the attitudes towards close relationships. In addition, it has been found that relationship monitoring subdimension and the quality of life psychological health sub-dimension explain the sense of inferiority.The findings of the study indicate that university students' feelings of inferiority are related to tendencies towards relationships and quality of life; it can be seen that the variables differ in terms of the city where the university is located. Also, it is thought that the result obtained can be structured according to the regions and cities where the students are located and the findings of the study can be repeated with further studies.Keywords: Close Relationship, Inferiority, Quality of Life 78

Araştırmada baba-çocuk arasında kişilik özellikleri bağlamında farklılıklar ve benzerlikler gözden geçirildi. Kişilik özellikleri ile ilgili gerçekleştirilen değerlendirmede örneklemin demografik özelliklerinin de belirleyici rol oynadığı gözlemlendi. Veri toplama aracı olarak Beş Faktör Kişilik Envanteri kısa formu ve Demografik Bilgi Formu kullanıldı. Yürütülen çalışmada babanın çocuğun kişilik özellikleri bağlamında etken rol üstlendiği sonucuna ulaşıldı. Kişiliğin `dışadönüklük` alt boyutunda baba ile çocuk arasında anlamlı farklılık olmadığı sonucuna ulaşıldı. Kişiliğin `dışadönüklük` alt boyutunda baba ile kız ve erkek çocukları arasında istatistiksel olarak anlamlı farklılık olmadığı sonucuna ulaşılmıştır. Kişiliğin `duygusal tutarsızlık` alt boyutunda baba ile çocuklar arasında anlamlı farklılık olduğu, çocukların toplam puan ortalamalarının, babaların toplam puan ortalamalarından yüksek olduğu tespit edildi. Baba ile kız çocuklarının toplam puan ortalamaları arasında istatistiksel olarak anlamlı farklılık olduğu tespit edildi. Kişiliğin `duygusal tutarsızlık alt boyutunda kız çocuklarının toplam puan ortalamalarının babaların toplam puan ortalamalarından yüksek olduğu gözlemlendi. Kişiliğin `özdenetim/sorumluluk alt boyutunda, babalar ile çocuklar arasında anlamlı farklılık oluğu, babaların toplam puan ortalamalarının, çocukların toplam puan ortalamalarından yüksek olduğu sonucuna ulaşıldı. Kişiliğin özdenetim/sorumluluk alt boyutunda baba ile kız ve erkek çocuklar arasında anlamlı farklılık elde edildi. Babanın bu boyuttaki toplam puan ortalamalarının, kız ve erkek çocuklarının toplam puan ortalamalarından yüksek olduğu tespit edildi. Kişiliğin `gelişime açıklık` alt boyutunda baba ile çocuklar arasında anlamlı farklılık olduğu, çocukların toplam puan ortalamalarının babaların toplam puan ortalamalarından yüksek olduğu tespit edildi. Kişiliğin bu alt boyutunda kız ve erkek ile babalar arasında anlamlı farklılık olduğu, kız ve erkek çocukların toplam puan ortalamalarının, babaların toplam puan ortalamalarından yüksek olduğu sonucuna ulaşıldı. Kişiliğin `gelişime açıklık` alt boyutunda baba ile çocuklar arasında anlamlı farklılık olduğu tespit edildi. Kişiliğin bu boyutunda, çocukların toplam puan ortalamalarının babaların toplam puan ortalamalarından yüksek olduğu sonucuna ulaşıldı. Kişiliğin `gelişime açıklık` alt boyutunda baba ile kız ve erkek çocukları arasında anlamlı farklılık tespit edilmiş olup, kız ve erkek çocukların toplam puan ortalamalarının babaların toplam puan ortalamalarından yüksek olduğu tespit edildi. Kişiliğin `yumuşakbaşlılık/geçimlilik` alt boyutunda baba ile çocukların toplam puanları arasında anlamlı farklılık olduğu, babalar ile kız çocukları ve erkek çocuklarının toplam puanları arasında anlamlı farklılık olmadığı sonucu elde edildi.Anahtar Kelimeler: baba, çocuk, beş faktör, dışadönüklük, yumuşakbaşlılık, öz-denetim, duygusal tutarsızlık, gelişime açıklık Investigation of the father-child in the context of personality traits between differences and similarities have been reviewed. Personality traits associated with the demographic characteristics of sampling in the evaluation performed in plays a decisive role in the observed. As a tool for data collection, the short form of the Five-factor personality inventory and demographic information form was used. In The study, carried out in the context of the child's personality traits factors father role undertaken by the conclusion has been reached. In the Personality `extroverted` child-size, father and children concluded that no significant difference between has been reached in the personality extroverted child-size, as between girls and boys with father, concluded that no significant difference has been reached. An `emotional inconsistency` child-size personality father is significant differences among children, children with total points are the total of the average of the average father was identified as high points. The average totals of girls with the father points were found to be statistically significant differences between. An `emotional inconsistency child-size personality girls total points are the total of the average father of observed high average score. Personality `self-regulatory/liability child size, significant differences among children with chute, father, the children of the total points are the average high was reached to the conclusion that the average total points. Father child-size self-regulatory personality/responsibility with no significant difference between boys and girls. Father's total score averages of this size, the total points are the average girls and boys were found to be high. Father's total score averages of this size, the total points are the average girls and boys were found to be high. Father child-size `development, openness` personality with no significant difference between children, father of the children, the average total average total points are the points were found to be high. This child-size personality father with no significant difference between girls and boys, girls and boys total points are the total of the average of the average father, concluded that the high score has been reached. In the child-size of development, openness of personality, father with no significant difference between girls and boys has been identified; girls and boys with an average total of point's total points are the averages of the father were found to be high. in the child size of` the human moderate`, father with no significant difference between girls and boys has been identified, girls and boys with an average total of points total points are the average of the father were found to be high.Key Words: father, child, five factor, extraversion, agreeableness, conscientiousness, emotional instability, openness to experience 73

Bu araştırmanın temel amacı, bir grup üniversite öğrencisinde narsisistik kişilik özellikleri ve yaşam doyumu arasındaki ilişkiyi ve bu ilişkide duygusal zekanın aracı rolünü incelemektir.Çalışmanın örneklemi, 250 üniversite öğrencisinden oluşmaktadır. Veri toplamak amacıyla Kişisel Bilgi Formu, Narsistik Kişilik Envanteri (NKE), Kırılgan Narsisizm Ölçeği (KNÖ), Yaşam Doyumu Ölçeği (YDÖ)ve Gözden Geçirilmiş Schutte Duygusal Zeka Ölçeği (GGSDZÖ) kullanılmıştır. Araştırmada elde edilen veriler SPSS (Statistical Package for Social Sciences) 24 programı kullanılarak analiz edilmiştir.Çalışmadan elde edilen verilere göre; narsisistik kişilik özellikleri ve yaşam doyumu arasında arasında anlamlı bir ilişkiye rastlanmamıştır. Bu sebeple, duygusal zekanın bu ilişkideki aracı rolüne bakılamamıştır. Ancak araştırma sonuçlarına göre Schutte duyguların değerlendirilmesi alt boyutu yaşam doyumunu anlamlı düzeyde yordamaktadır. Bunlarla beraber, cinsiyet değişkenine göre kadınlarda yaşam doyumu, sömürücülük ve hak iddia etme puanları erkeklere göre anlamlı olrak daha yüksektir. Yaş değişkenine göre kırılgan narsisizm puanları 18-21 yaş arasındaki katılımcılarda diğer yaş gruplarına göre anlamlı olarak daha yüksektir. Eğitim durumuna göre yaşam doyumu, duyguların kullanımı alt boyutu, kırılgan narsisizm ve hak iddia etme puanları üniversite öğrencilerinde diğer gruplara göre anlamlı olarak daha yüksektir. Gelir seviyesine göre, yaşam doyumu yüksek gelir seviyesine sahip katılımcılarda diğer gelir gruplarına göre anlamlı olarak daha yüksektir. Meslek değişkenine göre yaşam doyumu öğrencilerde diğer meslek gruplarına göre daha yüksektir. Duyguların değerlendirilmesi ve kendine yeterlilik, yaşam memnuniyeti ile negatif yönde anlamlı olarak ilişkili bulunmuştur. Hak iddia etme, yaşam doyumu ile anlamlı olarak pozitif ilişkilidir.Duyguların kullanımı ve duyguların değerlendirilmesi, kırılgan narsisizm ile anlamlı olarak pozitif ilişkili bulunmuştur. Duyguların kullanımı, hak iddia etme ile anlamlı olarak negatif ilişkilidir. Sömürücülük ve hak iddia etme, duyguların değerlendirilmesiyle anlamlı olarak negatif ilişkili bulunmuştur. Kırılgan narsisizm, üstünlükle pozitif, hak iddia etme ile negatif ilişkilidir.Son olarak, çalışmamızda elde edilen bulgular, literatür ışığında tartışılmış, çalışmanın sınırlılıkları ve gelecek çalışmalar için öneriler belirtilmiştir.Anahtar Kelimeler: Büyüklenmeci narsisizm, kırılgan narsisizm, yaşam doyumu, duygusal zeka The main purpose of this study was to investigate the relationship between narcissistic personality characteristics and life satisfaction on a group of university students and to examine the mediating role of emotional intelligence on this relationship.The sample of the study consisted of 250 university students. Demographic Information Form, Narcissistic Personality Inventory (NPI-16), Hypersensitive Narcissism Scale (HSNS), Satisfaction with Life Scale (SWLS) and revised Schutte Emotional Intelligence Scale were used in the study. The data obtained in the research are analyzed by using SPSS (Statistical Package for Social Sciences) 24.According to the data obtained from the study; no significant relationship was found between narcissistic personality traits and life satisfaction. Therefore, the mediator role of emotional intelligence on this relationship could not be examined. However, according to the results of the research, the sub-dimension of the evaluation of emotions in Schutte Emotional Intelligence Scale significantly predicted life satisfaction. In addition, according to the gender variable, life satisfaction, exploitation and entitlement are significantly higher in women. According to the age variable, vulnerable narcissism scores are significantly higher in participants aged 18-21 years. According to the education level, life satisfaction, the use of emotions sub-dimension, vulnerable narcissism and entitlement points are significantly higher in university students. According to income level, life satisfaction is significantly higher in participants with high income level. Evaluation of emotions and self- sufficiency were found significantly negatively correlated with satisfaction with life. Entitlement was significantly positively correlated with satisfaction with life. Use of emotions and evaluation of emotions were found to be significantly positively correlated with vulnerable narcissism. Use of emotions was significantly negatively correlated with entitlement. Exploitativeness and entitlement were found significantly negatively correlated with evaluation of emotions. Vulnerable narcissism was significantly positively correlated with superiority and negatively associated with entitlementFinally, the results were discussed according to current literature. Limitations of the current study and suggestions for future studies were stated.Key Words: Grandiose narcissism, vulnerable narcissism, life satisfaction, emotional intelligence 96

Hemodiyaliz Tedavisi Gören Hastaların Yaşam Kalitesi Düzeyi ile Yaşam Doyumu Arasındaki İlişkinin DeğerlendirilmesiKronik böbrek yetmezliği tanısı alan ve hemodiyaliz tedavisi gören hastalar psikososyal bakımdan birçok olumsuz durum yaşayabilmektedir. Bu çalışmanın amacı hemodiyaliz tedavisi gören hastaların ve sağlıklı bireylerin yaşam kalitesi, yaşam doyumu, depresyon ve anksiyete düzeylerinin incelenip karşılaştırılmasının yapılmasıdır.Araştırmanın örneklem grubunu iki ayrı özel diyaliz merkezinde tedavi gören 50 hemodiyaliz hastası, kontrol grubunu ise random olarak seçilmiş 52 sağlıklı birey oluşturmaktadır. Hasta ve sağlıklı grubun yaş aralığı 18-65 yaş olarak seçilmiştir. Hasta grubunun tanı almadan önce herhangi bir psikiyatrik rahatsızlığının olmamasına, kontrol grubunun ise herhangi bir kronik hastalığının bulunmamasına dikkat edilerek araştırma tamamlanmıştır. Araştırmaya katılan kişilere Sosyodemografik Form, Kısa Form 36 Yaşam Kalitesi Ölçeği (KF-36), Yetişkin Yaşam Doyumu Ölçeği (YYDÖ), Beck Depresyon Envanteri (BDE) ve Beck Anksiyete Ölçeği (BAÖ) verilmiştir.Araştırmada ulaşılan bulgular ele alındığında sağlıklı grubun yaşam kalitesi ve yaşam doyumu ölçek puanları hemodiyaliz hastalarının ölçek puanlarından anlamlı derecede yüksek bulunmuştur. Depresyon ve anksiyete puanları incelendiğinde hasta grubunun aldığı puanlar, sağlıklı gruptan anlamlı derecede yüksek bulunmuştur.Bu çalışma ile birlikte hemodiyaliz hastalarının yaşadığı güçlüklerle baş edebilmeleri için hastalara verilen psikolojik desteğin artırılmasının yararlı olacağı düşünülmektedir.Anahtar Kelimeler: Yaşam kalitesi, yaşam doyumu, depresyon, anksiyete, hemodiyaliz The Evaluation of the Relationship Between the Quality of Life and the Life Satisfaction of Patients That Are Having Hemodialysis TreatmentThe aim of this study is to examine and compare the quality of life, life satisfaction, the level of depression and the level of anxiety of hemodialysis patients and healthy individuals. As it's known that patients, who are diagnosed with chronic renal failure and having hemodialysis treatment, may encounter with many psychosocially negative situations.In this study, only patients without any psychiatric disorder and healthy individuals without any chronic disease background were used. The sample group of this study consisted of 50 hemodialysis patients that were having their treatments in two different special dialysis centers and the control group was composed of 52 randomly selected healthy individuals. Their age range was determined as 18-65 years and they were handed the following; Sociodemographic Form, Short Form 36 Quality of Life Scale (SF-36), Adult Life Satisfaction Scale (BDL), Beck Depression Inventory (BDI) and Beck Anxiety Inventory (BAI).As the findings of this study showed that the quality of life and life satisfaction scale scores of the healthy group was significantly higher than that of the hemodialysis patients and the depression and anxiety scale scores of the patient group was significantly higher than that of the healthy groups.It has been concluded, as a result of the findings in this study, that the psychological support given to patients should be increased in order to cope with the difficulties experienced by the hemodialysis patients.Keywords: Quality of life, life satisfaction, depression, anxiety, hemodialysis 94