Search

06.03.2018 tarihli ve 30352 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan “Yükseköğretim Kanunu İle Bazı Kanun Ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun” ile 18.06.2018 tarihli “Lisansüstü Tezlerin Elektronik Ortamda Toplanması, Düzenlenmesi ve Erişime Açılmasına İlişkin Yönerge” gereğince tam metin erişime açılmıştır. Bu araştırma, II. Mahmud döneminde ulemanın, bu dönemde modernleşmek yolunda gösterilen yenileşme hareketleri karşısındaki tavrını; tarihi ve kültürel bağların kendisine yüklediği sorumluluklar çerçevesinde modernleşme çabalarına bakışını ve göstermiş olduğu olumlu ve olumsuz tavrı, ayrıca bu tavrın olumlu ve olumsuz yönlerini incelemektedir. II. Mahmud dönemi yapılan ıslahatların ve Batı ile ilişkilerin tarihsel seyri ve etkileri takibe alınarak, modernleşme yolunda şekil ve öze yönelik yeniliklerin kültürel yansımalarına dikkat çekmektedir. Bürokrasi ile halk arasındaki ilişkilerin nasıl bir boyut kazandığına, bu yeni düzenlemelerin hangi istikamette yürütüldüğüne ve ulemanın (ilmiye sınıfı) bu düzenlemeler karşısında hangi konumda nasıl bir rol üstlendiğine değinilmiştir. Reformlar genellikle `yenilik' kavramıyla ifade bulmuş ve daha çok bu şekilde değerlendirilmiştir.a) Osmanlı son dönem modernleşme çabalarının ulema tarafından algılanış biçimi; ulemanın yapılan düzenlemelere olumlu ve olumsuz yaklaşımları, ulema ile yönetim arasındaki ilişkiler nasıl bir boyut taşımaktadır?b) Yapılan düzenlemeler karşısında ulema, halkın menfaatlerini sosyal ve kültürel bütünlük açısından hangi istikamette görmüş, gerçekleştirilmeye çalışılan kültürel değişimler karşısında nasıl bir tutum içerisinde olmuştur?Araştırmada, II. Mahmud dönemi ıslahatlarının teorik analizi, tarihi süreçteki seyriyle birlikte ele alınarak, ilgili kaynaklar gözden geçirilmiştir. Ayrıca ulema (ilmiye sınıfı) nın bu dönem konumu ve rolünü ele alan makaleler ve bildiriler araştırmanın amacı doğrultusunda incelenmiş ve yararlanılmıştır.Anahtar kelimeler: Modernleşme, Batılılaşma, Sekülerizm, Sosyal Değişme, Islahat, Ulema, İlmiye SınıfıStratejileri, Başarı Faktörleri In the 19th century,the position of the Ottoman State in global scale had begun to narrow and decline in the socio economic sense. To get rid of this situation and obtain the earlier power various solutions had been offered.Sultan Mahmud had found this solution in European-style inovations sand made some preparations to create a suitable position for the reforms.In this case two power which are the pillars of the state could be focused on `Army and Ulema?Firstly Army had to be worked on.Since Yeniçeri Ocağı which was adopted as the world?s most successful union had failed to maintain its old principals and begun to deteriorate.Thus indisciplined state of the army was creating dangers from the point of both country and innovations.By removing Yeniçeri Ocağı, Sultan Mahmut made a huge step in the reform process and in the initiation of the reforms.Afterwards he would consider ulema and by closing to them he would benefit from their spiritual influence.Therefore it happened like that.The leading Ulema had supported Sultan in the beginning of reforms.They had personally involved in designing, carrying out and making common of the reforms and they had played very important role during this process.In order to provide legitimacy among the population Şeyhülislam personally had given verdicts and tried to explain the position and reasons of innovations in religious rules.During this process, ulema in high positions showed attitudes in favor of the reforms.Many of the Ulema had supported the reforms by writing works about innovations.To be able to provide balance with Europe and maintain its own position in the global scale,Ulema and the administration were in concensus to make western tendency reforms. On the other hand Ulema from lower positions had opposed to reforms and showed anti-reformist attitude.At this point,it can be said that a disagreement had begun among Ulema. Ulema who supported taking science and technology from Europe had not showed the same determination about taking Europe?s lifestyle,moreover they had voiced their doubts about it.But,the result had not changed much and a new historical duration called the beginning of necessary cultural changes had begun.Keywords:Modernism, Westernization, Secularism, Social Change, Reform, Ulema, Ulema Class

06.03.2018 tarihli ve 30352 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan “Yükseköğretim Kanunu İle Bazı Kanun Ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun” ile 18.06.2018 tarihli “Lisansüstü Tezlerin Elektronik Ortamda Toplanması, Düzenlenmesi ve Erişime Açılmasına İlişkin Yönerge” gereğince tam metin erişime açılmıştır. SAÜ, Sosyal Bilimler Enstitüsü Yüksek Lisans Tez ÖzetiTezin Başlığı : ?18 ve 19. Yüzyıllarda Osmanlı Ordusunda Yapılan Islahatlar ve Yabancıların Rolü?Tezin Yazarı : Ali Rıza ŞİMŞEK Danışman: Yrd.Doç.Dr.Osman ÖZKULKabul Tarihi: 16.07.06 Sayfa Sayısı: VI (ön kısım) + 244 (tez)Anabilimdalı : Sosyoloji18 ve 19. yüzyıllarda Osmanlı Devletinde ortaya çıkan ıslshat hareketlerinin incelendiği bu araştırma, genel anlamıyla birtoplumun modernleşme serüveninin önemli bir aşamasına ışık tutmayı amaçlamaktadır. Bugünün Türkiye'sine uzanan birsürecin başlangıcında yer alan tarihsel veriler, kavramlar, kişi ve kurumların değerlendirilmesiyle, bir tarih bilincineulaşılarak; süre gelen yanlışlıkların, eksikliklerin ve kronikleşmiş sorunların nedenleri anlaşılmaya çalışılmıştır. Konunun elealınma yönteminde tarihsel gelişim çizgisi izlenmiş olup, Osmanlı geleneksel yapısı anlaşılmadan konunun sağlıklı elealınmasının mümkün olamayacağı düşüncesiyle, 18. yüzyıldan itibaren işleyen sürecin öncesine de değinilmiştir.Geleneksel yapısını muhafaza ederek Avrupa'yı titreten Osmanlı Devleti, yüzyıllar boyunca herhangi bir değişim ihtiyacıhissetmemiştir. Ancak bu sırada ekonomik, siyasal, kültürel ve teknolojik alanlarda gelişmekte olan Batı, 18. yüzyılagelindiğinde Osmanlı'ya karşı askeri zaferler kazanmaya başlamış, bu durumda Osmanlı, içinde bulunduğu durumusorgulama ihtiyacı hissetmiştir. Militer bir yapıya sahip olan Osmanlı Devleti'nin yenilgilere çözüm arayışının sonucundavardığı ilk sonuç ; yanlışın Osmanlı'nın geleneksel yapısının bozulmaya başlamasından kaynaklandığı olmuştur. Ancak LaleDevri ile birlikte batının üstünlüğü kabul edilmeye başlanmış ve Avrupa uygarlığından seçilmiş bazı unsurların taklidine vebenimsenmesine doğru ilk bilinçli adım atılmıştır.Genellikle dönemin padişahı veya sadrazamının kişiliklerine ve yetiştirilme tarzlarına göre şekillenen 18. yüzyıl yenilikleri,çoğunlukla askeri alanlarda ortaya çıkmış ve Fransa'nın etkisi altında cereyan etmiştir. Yabancı askeri uzmanların ilk defakullanılmaya başlandığı bu dönemde gerçekleştirilen yenilik hareketleri, daha çok teknik alanlarda gerçekleşmiş veçoğunlukla yüzeysel taklitler olarak kalmıştır. Osmanlı hizmetine giren yabancı uzmanlar bazı yenilikleringerçekleştirilmesinde faydalı olmuş, fakat daha çok Fransa'nın politik çıkarlarına uygun şekilde çalışmışlardır. Nispeten dahaplanlı bir modernleşme hareketi olan Nizam-ı Cedit reformları da uygulanan yöntemin yanlışlığı, iç ve dış etkenler nedeniylebaşarılı olamamıştır.19. yüzyıl, Osmanlı modernleşmesi açısından büyük değişimlerin yaşandığı bir yüzyıl olmuştur. Yapılan yeniliklerkonusunda Avrupa devletlerinin doğrudan etkileri bulunmakta olup, devlet yönetimi ve ordu üzerinde Fransız etkisinin yeriniAlmanya almıştır. Avrupa'ya eğitime gönderilen gençler, modernleşmenin itici gücünü oluşturmuş, batılı müesseselerinburada kurulmasına öncülük etmişlerdir. Bu dönem boyunca Osmanlı hizmetine giren Alman Subaylar, Osmanlı devletiniAlman silah sanayisinin en büyük müşterisi haline getirmiş ve ordu üzerindeki Alman nüfuzunu giderek artırmışlardır.Osmanlı Devletinin modernleşme serüveni boyunca, Avrupa devletleri gözlerini diktiği Osmanlı topraklarına sahip olabilmekiçin bir yandan onun kendi uygarlığının nimetlerine yönelmesini desteklemiş, diğer yandan onu bir kimlik kargaşasınasürükleyecek kültürel ve siyasi propagandayı yürüterek ekonomik olarak kendisine bağlı kılmıştır.Anahtar kelimeler: Osmanlı Devleti, Modernleşme, Ordu, Islahat, Yabancı Uzman.v Sakarya University Insitute of Social Sciences Abstract of Master?s ThesisTitle of the Thesis: The Reformation workouts at the Otoman Empire Army in the 18.th and 19.thcenturies and the role of the foreign experts in these workoutsAuthor: Ali Rıza ŞİMŞEK Supervisor: Yrd.Doç.Dr.Osman ÖZKULDate: 16.07.06 Nu.of pages: VI (pre text) + 244 (main body)Department: SociologyThis research which examines the reforms came out in Ottoman Empire in 18 th and 19 th century,objects, to reveal an important stage of a society?s modernization adventure. Historical accounts andnotions which has existed from the beginning period to the today?s Turkey are evaluated by figures andassociations in order to make clear the reasons of wrongs, lackings and chronic problems by reaching ahistorical conscious. Historical advancing line is followed at the method of the research and since it willnot be possible to deal with the subject thoroghly without making clear the traditional structure ofOttoman, the period before the 18 th century is also mentioned.Ottoman Empire that shaked the whole Europe by conserving it?s traditional structure, did not feel anyneed of changing. But, meanwhile, the west has deleloped at the fields of economy, politics, culture andtechnology and began to win military victories versus to Ottoman in the first years of 18 th century, soOttoman began to feel the need to inquir it?s situation. The first result Ottoman Empire that had amilitary structure had found out was that it?s traditional structure had began to deteriorate. But with theTulip Era, West?s superior had been began to be admitted and first conscious steps were done throughthe adoptation and imitation of some of the elements chosen from the European society.İnnovations ofthe 18 th century which took the shape according to personalities and growing up styles of the era?srulers and grand viziers, mainly appeared at the military field and occured under the French exert.At this period that foreign military experts were first employed, innovation efforts were mainly occuredat technical fields and generally stayed as the surfacial imitations. Foreign experts who were disposed tothe Ottoman?s service had been beneficial for some of the innovations but they mainly worked for thepolitical benefits of the French. Nizam-ı Cedit reforms that were relatively more planned modernizationactions were failed because of the era?s falses and the interior and exterior exerts.19 th century had been an era that crucial changes occured in order to modernize Ottoman Empire.European countries had direct relevance to the reforms and Germany took the place of France in order tooffect the politics and army. Youngerters that were sent to Europe were the leaders of the reforms andleaded to constitute the Western associations in Ottoman. During this term German officers who weredisposed to the service of Ottoman Empire leaded Ottoman Empire to be the Major consume of GermanWeapen industry and they increased the German effect above the army.During the modernization adventure term of Ottoman Empire, European countries supported Ottoman togear their civilization services in order to get Ottoman lands, on the other side carried on the cultural andpolitical propagandas for rendering it dependent on Europe in economic ways.Keywords: Ottoman Empire, Modernization, Army, Reform, Foreign Expert.vi