Search

In het kader van wettelijke verplichtingen zoals de Kaderrichtlijn Water en ten behoeve van het visserij-beleid en het visstandbeheer is Rijkswaterstaat naast het ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit verantwoordelijk voor het monitoren van de visstand in de zoete rijkswateren. Een onderdeel daarvan is het meten van de soortsamenstelling van vis en de doortrekbaarheid van de rijkswateren voor trekvissen door middel van fuikenmonitoring. De inzet van fuiken in samenwerking met de beroepsvisserij heeft een aantal inherente nadelen, denk aan: mogelijke sterfte van vis, stroperij resp. hoge kosten, waardoor de overheid op zoek is naar nieuwe, kostenefficiënte technieken voor grootschalige toepassing. De vraag is of de inzet van camera’s en geautomatiseerde software een alternatief zou kunnen zijn. De inzet van camera’s is ook in het kader van dierenwelzijn voordeliger omdat hierbij, in tegenstelling tot traditionele monitoring, geen vissen uit het water hoeven te worden gehaald. Automatische beeldherkenning wordt wereldwijd toegepast door diverse aanbieders. Echter de kwaliteit van data is sterk afhankelijk van automatische beeldherkenning en machine learning op basis van voldoende referentiemateriaal. Dit onderzoek betreft een pilotstudie bij de vispassage te Lith waarbij de inzet van cameratechniek (van KBTS) en automatische beeldherkenning worden getest op hun mogelijkheden bij de huidige stand van zaken. De studie toont aan dat de techniek de potentie heeft om, daar waar het qua locatie technisch haalbaar is om een cameraopstelling te realiseren, de bestaande fuikenmonitoring te vervangen. De techniek geeft goed inzicht in gedrag en timing van vissen, en zorgt ervoor dat individuen van vissoorten die normaliter niet of nauwelijks in fuiken terechtkomen, nu wel worden waargenomen (bv. houting, winde, salmoniden). Bijkomend voordeel is dat zij ongeschonden uit de registratie komen, wat wenselijk is voor het dierenwelzijn, voornamelijk van kwetsbare soorten. Uit de resultaten blijkt dat de determinatie van bekende soorten vrij goed gaat, maar de automatische beeldherkenning van soorten met weinig referentiemateriaal nog relatief veel aandacht behoeft. Er is een verbeterslag in de tracking nodig om tot betere aantalsschattingen te komen en voor een correcte bepaling van aantal vis in een school incl. soortbepaling. Het onderzoek heeft helaas te beperkte gegevens weten te verzamelen die iets zouden kunnen aangeven over de betrouwbaarheid van lengtemetingen. Uit deze studie blijkt dat voor moeilijk te determineren soorten, sterk gelijkende soorten en voornamelijk voor kleine (juveniele) vissoorten fuikenmonitoring voorlopig noodzakelijk blijft.

This report drafts a monitoring program aiming at determining and optimizing the effectiveness of restoring fish migration at Kornwerderzand with the ‘Fish Migration River’ (FMR.) For an adaptive management of the operation of the FMR, monitoring and evaluation are key aspects. The main research questions underlying the monitoring program will be outlined. The proposed research and monitoring approach describes which monitoring techniques can be applied, what set-up and schedule of different research components involved.

In deze rapportage worden de bevindingen gepresenteerd van de bemonsteringen vanaf de T0 (2005-2007) tot na de instelling van het Bodembeschermingsgebied (2009-nu), voor zover mogelijk tot en met de resultaten van voorjaar 2013.

Het rapport “Toestand Vis en Visserij in de Zoete Rijkswateren” bestaat uit drie verschillende delen: Deel I “Trends”, Deel II “Methoden” en Deel III “Data”. In dit rapport (Deel I) worden (i) de trends in commercieel benutte vissoorten per VBC gebied, (ii) de trends in niet-inheemse vissoorten (exoten) en (iii) de trends in ecologische kwaliteitsratio’s vis gerapporteerd. Hiervoor is gebruik gemaakt van de gegevens die binnen de verschillende vismonitoringsprogramma’s op de Zoete Rijkswateren worden verzameld, aangevuld met gegevens over bv. aanlandingen. In de rapportage zijn trendanalyses voor de verschillende commercieel benutte vissoorten en niet-inheemse vissoorten (exoten) gemaakt aan de hand van de beschikbare monitoringsgegevens. De gegevens van deze monitoringsprogramma’s worden gebruikt als indicatoren voor de ontwikkeling van de bestanden van de geanalyseerde soorten over verschillende tijdsperioden. Het rapport concentreert zich op het weergeven van data en trends.

In deze rapportage worden de bevindingen gepresenteerd van de bemonsteringen vanaf de T0 (2005-2007) tot na de instelling van het Bodembeschermingsgebied (2009-nu), voor zover mogelijk tot en met de resultaten van voorjaar 2013.

Het rapport “Toestand Vis en Visserij in de Zoete Rijkswateren” bestaat uit drie verschillende delen: Deel I “Trends”, Deel II “Methoden” en Deel III “Data”. In dit rapport (Deel I) worden (i) de trends in commercieel benutte vissoorten per VBC gebied, (ii) de trends in niet-inheemse vissoorten (exoten) en (iii) de trends in ecologische kwaliteitsratio’s vis gerapporteerd. Hiervoor is gebruik gemaakt van de gegevens die binnen de verschillende vismonitoringsprogramma’s op de Zoete Rijkswateren worden verzameld, aangevuld met gegevens over bv. aanlandingen. In de rapportage zijn trendanalyses voor de verschillende commercieel benutte vissoorten en niet-inheemse vissoorten (exoten) gemaakt aan de hand van de beschikbare monitoringsgegevens. De gegevens van deze monitoringsprogramma’s worden gebruikt als indicatoren voor de ontwikkeling van de bestanden van de geanalyseerde soorten over verschillende tijdsperioden. Het rapport concentreert zich op het weergeven van data en trends.

Bittervoorns en zwanenmossels hebben een bijzondere symbiose. Wanneer door reguliere baggerwerkzaamheden de niet-beschermde zwanenmossel verdwijnt, kan dit daardoor desastreuze gevolgen hebben voor de voortplanting van de bittervoorn. Een innovatieve wijze van baggeren biedt uitweg. Verwezen wordt naar twee Alterra rapporten, verschenen over Vissen in Eemland

Het rapport “Toestand Vis en Visserij in de Zoete Rijkswateren” bestaat uit drie verschillende delen: “Trends”, “Methoden” en “Data”. In dit rapport (Deel I) worden (i) de trends in commercieel benutte vissoorten per VBC gebied, (ii) de trends in Habitatrichtlijnsoorten en (iii) de ecologische kwaliteitsratio’s vis gerapporteerd. Hiervoor is gebruik gemaakt van de gegevens die binnen de verschillende vismonitoringsprogramma’s op de Zoete Rijkswateren worden verzameld. In de rapportage zijn trendanalyses voor de verschillende commercieel benutte vissoorten en Habitatrichtlijn vissoorten gemaakt aan de hand van de beschikbare monitoringsgegevens. De gegevens van deze monitoringsprogramma’s worden gebruikt als indicatoren voor de ontwikkeling van de bestanden van de geanalyseerde soorten over verschillende tijdsperioden.

Dit document beschrijft de resultaten van de tussentijdse evaluatie voor het onderdeel ecologie van monitoring en evaluatieproject Zandmotor. In deze evaluatie zijn de hypothesen getoetst aan de hand van de veldgegevens die zijn verzameld in de periode 2010 tot en met 2014. Deze evaluatie is een opmaat voor de evaluatie die in 2016 zal worden uitgevoerd aan het eind van Fase II van dit project.

Binnen het monitoringprogramma dat is ingesteld om de compensatie opgave voor de aanleg van de Tweede Maasvlakte te onderzoeken is er in 2014 geen specifiek visprogramma uitgevoerd. In plaats daarvan is een analyse uitgevoerd van de data uit de lange termijn monitoring in het kader van de Demersal Fish Survey (DFS) met een tweeledig doel: 1. in het jaar waarin er geen vismonitoring plaatsvond, toch een ‘vinger aan de pols’ te houden. 2. om de ontwikkeling van vis in de Voordelta in breder kader te plaatsen: door recente ontwikkelingen in de visstand in de Voordelta te relateren aan lange termijn veranderingen en door de trends in vis in de Voordelta te contrasteren met die in andere gebieden in de Nederlandse zoute wateren.

Dit rapport bevat een overzicht van de gegevens verzameld tijdens de vismonitoringen in de zoete rijkswateren. Het omvat de volgende bemonsteringen: - Open water vismonitoring IJssel- en Markermeer met actieve vistuigen - Oever vismonitoring IJssel- en Markermeer met actieve vistuigen - Vismonitoring in IJssel- en Markermeer met kieuwnetten - Diadrome vis Kornwerderzand Waddenzee op basis van fuikregistraties - Vismonitoring grote rivieren met actieve vistuigen - Vismonitoring zoete rijkswateren op basis van vangstregistratie aalvissers - Diadrome vismonitoring zoete rijkswateren op basis van fuikregistraties (sinds najaar 2012) - Vismonitoring grote rivieren op basis van zalmsteekregistraties - Vismonitoring randmeren met actieve vistuigen - Monitoring glasaal op intreklocaties.

In de rapportage zijn trendanalyses voor de verschillende commercieel benutte vissoorten en habitatrichtlijn vissoorten gemaakt aan de hand van de beschikbare monitoringsgegevens. Van acht commercieel benutte vissoorten (aal, baars, blankvoorn, brasem, kolblei, snoekbaars, spiering en bot) is waar mogelijk een trendanalyse uitgevoerd. Omdat in de zoete Rijkswateren de visstand wordt beheerd op visstandbeheercommissie (VBC) niveau (behalve aal), zijn de trendanalyses uitgevoerd per VBC gebied.

Dit document beschrijft de resultaten van de tussentijdse evaluatie voor het onderdeel ecologie van monitoring en evaluatieproject Zandmotor. In deze evaluatie zijn de hypothesen getoetst aan de hand van de veldgegevens die zijn verzameld in de periode 2010 tot en met 2014. Deze evaluatie is een opmaat voor de evaluatie die in 2016 zal worden uitgevoerd aan het eind van Fase II van dit project.

In de rapportage zijn trendanalyses voor de verschillende commercieel benutte vissoorten en habitatrichtlijn vissoorten gemaakt aan de hand van de beschikbare monitoringsgegevens. Van acht commercieel benutte vissoorten (aal, baars, blankvoorn, brasem, kolblei, snoekbaars, spiering en bot) is waar mogelijk een trendanalyse uitgevoerd. Omdat in de zoete Rijkswateren de visstand wordt beheerd op visstandbeheercommissie (VBC) niveau (behalve aal), zijn de trendanalyses uitgevoerd per VBC gebied.

Dit rapport bevat een overzicht van de gegevens verzameld tijdens de vismonitoringen in de zoete rijkswateren. Het omvat de volgende bemonsteringen: - Open water vismonitoring IJssel- en Markermeer met actieve vistuigen - Oever vismonitoring IJssel- en Markermeer met actieve vistuigen - Vismonitoring in IJssel- en Markermeer met kieuwnetten - Diadrome vis Kornwerderzand Waddenzee op basis van fuikregistraties - Vismonitoring grote rivieren met actieve vistuigen - Vismonitoring zoete rijkswateren op basis van vangstregistratie aalvissers - Diadrome vismonitoring zoete rijkswateren op basis van fuikregistraties (sinds najaar 2012) - Vismonitoring grote rivieren op basis van zalmsteekregistraties - Vismonitoring randmeren met actieve vistuigen - Monitoring glasaal op intreklocaties.

De Nederlandse overheid is verplichtingen opgelegd door de Europese Commissie met betrekking tot het rapporteren van vangsten door recreatieve vissers. Deze regelingen verplichten Nederland tot het verzamelen van gegevens over de omvang van de vangsten in de recreatieve visserij op kabeljauw, aal, haaien en roggen. Sinds 2009 verricht IMARES onderzoek en het wordt uitgevoerd in samenwerking met Sportvisserij Nederland en recreatieve vissers. Dit rapport geeft een overzicht van de vangstschattingen van de meest gevangen zout en zoetwatersoorten uit de logboek survey van 2012-2013.

Het rapport “Toestand Vis en Visserij in de Zoete Rijkswateren” bestaat uit drie delen. Dit rapport (Deel II) is een achtergronddocument waarin de gebruikte monitoringsmethodieken in de verschillende vis-monitoringen in de zoete Rijkswateren in detail worden beschreven. Meer informatie over trends en vangsten is te vinden in rapportages Deel I: Trends visbestanden, vangsten en ecologische kwaliteit ratio’s en Deel III: Data).

Binnen het monitoringprogramma dat is ingesteld om de compensatie opgave voor de aanleg van de Tweede Maasvlakte te onderzoeken is er in 2014 geen specifiek visprogramma uitgevoerd. In plaats daarvan is een analyse uitgevoerd van de data uit de lange termijn monitoring in het kader van de Demersal Fish Survey (DFS) met een tweeledig doel: 1. in het jaar waarin er geen vismonitoring plaatsvond, toch een ‘vinger aan de pols’ te houden. 2. om de ontwikkeling van vis in de Voordelta in breder kader te plaatsen: door recente ontwikkelingen in de visstand in de Voordelta te relateren aan lange termijn veranderingen en door de trends in vis in de Voordelta te contrasteren met die in andere gebieden in de Nederlandse zoute wateren.

In 2014 zijn in het kader van het monitoringsprogramma "Monitoring contaminanten ten behoeve van de Nederlandse sportvisserij" 17 zoetwaterlocaties in Nederland bemonsterd. Van de gevangen rode alen zijn mengmonsters samengesteld voor de lengteklassen 30-40 cm en >45 cm en geanalyseerd op de aanwezigheid van dioxines, dioxineachtige- en nietdioxineachtige PCB's. De gevonden gehaltes sluiten goed aan bij de resultaten van 2013. Mengmonsters van kleine alen zijn onderzocht op 12 locaties en in 3 gevallen werden één of meerdere normen overschreden. De mengmonsters van grotere alen (>45 cm) voldeden op 9 van de onderzochte locaties niet aan één of meerdere normen. Naast aal uit de gesloten gebieden betrof dat ook aal uit het open gebied Amsterdam-Rijnkanaal bij Diemen. Per 1-1- 2015 behoort het Amsterdam-Rijnkanaal ook tot de gesloten gebieden. Anderzijds waren er ook locaties binnen de gesloten gebieden waar de mengmonsters aal wel voldeden aan de normen. Dit betrof beide locaties van het Volkerak.

Het rapport “Toestand Vis en Visserij in de Zoete Rijkswateren” bestaat uit drie verschillende delen: “Trends”, “Methoden” en “Data”. In dit rapport (Deel I) worden (i) de trends in commercieel benutte vissoorten per VBC gebied, (ii) de trends in Habitatrichtlijnsoorten en (iii) de ecologische kwaliteitsratio’s vis gerapporteerd. Hiervoor is gebruik gemaakt van de gegevens die binnen de verschillende vismonitoringsprogramma’s op de Zoete Rijkswateren worden verzameld. In de rapportage zijn trendanalyses voor de verschillende commercieel benutte vissoorten en Habitatrichtlijn vissoorten gemaakt aan de hand van de beschikbare monitoringsgegevens. De gegevens van deze monitoringsprogramma’s worden gebruikt als indicatoren voor de ontwikkeling van de bestanden van de geanalyseerde soorten over verschillende tijdsperioden.

In 2014 zijn in het kader van het monitoringsprogramma "Monitoring contaminanten ten behoeve van de Nederlandse sportvisserij" 17 zoetwaterlocaties in Nederland bemonsterd. Van de gevangen rode alen zijn mengmonsters samengesteld voor de lengteklassen 30-40 cm en >45 cm en geanalyseerd op de aanwezigheid van dioxines, dioxineachtige- en nietdioxineachtige PCB's. De gevonden gehaltes sluiten goed aan bij de resultaten van 2013. Mengmonsters van kleine alen zijn onderzocht op 12 locaties en in 3 gevallen werden één of meerdere normen overschreden. De mengmonsters van grotere alen (>45 cm) voldeden op 9 van de onderzochte locaties niet aan één of meerdere normen. Naast aal uit de gesloten gebieden betrof dat ook aal uit het open gebied Amsterdam-Rijnkanaal bij Diemen. Per 1-1- 2015 behoort het Amsterdam-Rijnkanaal ook tot de gesloten gebieden. Anderzijds waren er ook locaties binnen de gesloten gebieden waar de mengmonsters aal wel voldeden aan de normen. Dit betrof beide locaties van het Volkerak.

Het rapport “Toestand Vis en Visserij in de Zoete Rijkswateren” bestaat uit drie delen. Dit rapport (Deel II) is een achtergronddocument waarin de gebruikte monitoringsmethodieken in de verschillende vis-monitoringen in de zoete Rijkswateren in detail worden beschreven. Meer informatie over trends en vangsten is te vinden in rapportages Deel I: Trends visbestanden, vangsten en ecologische kwaliteit ratio’s en Deel III: Data).

De Nederlandse overheid is verplichtingen opgelegd door de Europese Commissie met betrekking tot het rapporteren van vangsten door recreatieve vissers. Deze regelingen verplichten Nederland tot het verzamelen van gegevens over de omvang van de vangsten in de recreatieve visserij op kabeljauw, aal, haaien en roggen. Sinds 2009 verricht IMARES onderzoek en het wordt uitgevoerd in samenwerking met Sportvisserij Nederland en recreatieve vissers. Dit rapport geeft een overzicht van de vangstschattingen van de meest gevangen zout en zoetwatersoorten uit de logboek survey van 2012-2013.

De sluiting van de 32 km lange Afsluitdijk in 1932 heeft grote gevolgen gehad voor de migratie van vis tussen de Zuiderzee en de aangrenzende rivieren. Waar eerst een natuurlijke overgang bestond van zoet en zout water, is nu een harde scheiding tussen het IJsselmeer en de Waddenzee ontstaan. Jaarlijks bieden zich, afhankelijk van de soort, enkele tientallen tot honderden miljoenen vissen aan bij het spuicomplex bij Kornwerderzand. Deze vissen willen tijdens hun stroomopwaartse migratie het IJsselmeer bereiken richting paai of opgroeigebieden, maar de Afsluitdijk vormt een barrière en veroorzaakt daarmee vertraging en of blokkering tijdens de stroomopwaartse migratie. Om deze reden zijn er plannen om een vispassage of een VismigratieRivier (VMR) te bouwen naast het spuicomplex te Kornwerderzand met als doel om de ecologische barrière, die de Afsluitdijk voor trekvissen vormt, te verzachten. Deze rapportage gaat in op de ruimtelijke verspreidingsdynamiek van kleine vis (driedoornige stekelbaars, spiering, botlarven en glasaal), het zoekgedrag en passagesucces van grotere vis (houting, zeeprik en zeeforel) en de aanwezigheid van diadrome vis buiten de spuikom.

De “Vismigratierivier Afsluitdijk” is een uniek project om het Nederlandse icoon de Afsluitdijk te vernieuwen. Het project heeft als doel om de ecologische barrière, die de Afsluitdijk voor trekvissen is, te verzachten. De Vismigratierivier (VMR) zorgt er voor dat een brede groep trekvissen, zoals de spiering, houting, aal (paling) en zalm, weer de ruimte krijgt om hun paai-, leef- en opgroeigebieden in het IJsselmeer, de Friese Meren, de Overijsselse Vecht, de IJssel en verder te bereiken. Voordat er een gedetailleerd werkplan voor de uitvoering van de Vismigratierivier bij Kornwerderzand kan worden uitgevoerd, moeten er een aantal cruciale vismigratieprocessen onderzocht worden. Voor dit programma worden zeven fuiken in het voor- en najaar twee keer per week gelicht. Deze monitoring heeft als doel jaarlijkse trends waar te nemen van diadrome vissen.

Sinds 2013 worden al deze monitoringprogramma’s jaarlijks in één rapportage gebundeld. Dit rapport bevat de gebruikte methodieken van de verschillende vis-monitoringsprogramma’s in de zoete Rijkswateren

De monitoringen in de zoete Rijkswateren zijn opgezet ten behoeve van het monitoren van de visstand en worden tegenwoordig ook uitgevoerd om de ecologische toestand van de zoete Rijkswateren in kaart te kunnen brengen.

Met betrekking tot een aantal opgedragen Wettelijke Onderzoekstaken (WOT) treedt het Central Veterinairy Institute op als Nationaal Referentie Laboratorium (NRL) voor aangifteplichtige virale, parasitaire, protozoaire en bacteriële ziekten, TSE’s en antimicrobiële resistentie. Dit verslag geeft een overzicht van onderzoek aan de dieren, die opgestuurd zijn naar het CVT. Enkele cijfers: 137 inzendingen in het kader van het wettelijke wilde fauna onderzoek. Maar ook 188 kadavers, 6 levende watervogels en 27 monsters verdacht materiaal. De kadavers zijn te verdelen in 65 roofvogels, 70 watervogels, 13 overige vogels, 26 zoogdieren en 14 vissen. Hier kon van 115 van de 188 kadavers de doodsoorzaak worden achterhaald. De meest vastgestelde doodsoorzaken zijn trauma, vergiftiging, uitputting, afschot en botulisme, afhankelijk van de diercategorie.

De visstand bemonsteringen die in opdracht van RWS Waterdienst plaatsvinden maken deel uit van een uitgebreider programma: de Monitoring van de Waterstaatkundige Toestand des Lands (MWTL). In de loop der tijd is uit pragmatische overwegingen de uitvoering en financiering van de visstand bemonsteringen verdeeld over RWS en Min EZ, waarbij grofweg RWS de vismonitoring in de rivieren en delta uitvoert en Min EZ de vismonitoring in het IJsselmeer en Markermeer

Het doel van dit onderzoek is om de interpretatie van de fuikvangsten die sinds 2001 worden uitgevoerd bij Kornwerderzand te verbeteren. Fuik vangsten zijn altijd een resultante van aanbod van vis en gedrag, met als gevolg dat dezelfde resultaten een verschillend onderliggend patroon in visgedrag en voorkomen van vis kunnen hebben. Voorafgaand aan het onderzoek zijn twee vragen geformuleerd: Worden er in de fuikvangsten terugvangsten gedaan van individuele vissen? Op welke schaal vindt er rondzwem-/zoekgedrag van rivierprik plaats?

Vanuit de Kader Richtlijn Water (KRW) wordt informatie vereist over de bestandsopbouw van onder andere snoekbaars en baars op het IJsselmeer en het Markermeer. In het IJsselmeer worden de visbestanden jaarlijkst bemonsterd. Deze reguliere bemonstering is echter niet geschikt om karakteristieken van de bestandsopbouw, zoals verhouding maatse en ondermaatse vis, mee te monitoren. Het doel van dit onderzoek is vooral om na te gaan of door het gebruik van staand want met verschillende maaswijdtes beter inzicht kan worden verkregen in de verhouding maatse en ondermaatse snoekbaars en baars.

Vanuit de Kader Richtlijn Water (KRW) wordt informatie vereist over de bestandsopbouw van onder andere snoekbaars en baars op het IJsselmeer en het Markermeer. In het IJsselmeer worden de visbestanden jaarlijkst bemonsterd. Deze reguliere bemonstering is echter niet geschikt om karakteristieken van de bestandsopbouw, zoals verhouding maatse en ondermaatse vis, mee te monitoren. Het doel van dit onderzoek is vooral om na te gaan of door het gebruik van staand want met verschillende maaswijdtes beter inzicht kan worden verkregen in de verhouding maatse en ondermaatse snoekbaars en baars.

Het rapport “Toestand Vis en Visserij in de Zoete Rijkswateren” bestaat uit drie delen. Dit rapport bevat de resultaten van de vismonitoringen in de zoete Rijkswateren. Het omvat de volgende bemonsteringen: - Open water monitoring IJssel- en Markermeer - Oeverbemonstering IJssel- en Markermeer - Bemonstering zeldzame vis IJssel- en Markermeer - Bemonstering diadrome vis Kornwerderzand - Actieve monitoring grote rivieren en delta - Passieve monitoring grote rivieren en delta - Zalmsteekmonitoring grote rivieren De monitoringen in en rond het IJssel- en Markermeer worden gefinancierd door het ministerie van EZ, de monitoringen op de rivieren door Rijkswaterstaat.

Sinds 2013 worden al deze monitoringprogramma’s jaarlijks in één rapportage gebundeld. Dit rapport bevat de gebruikte methodieken van de verschillende vis-monitoringsprogramma’s in de zoete Rijkswateren

De visstand bemonsteringen die in opdracht van RWS Waterdienst plaatsvinden maken deel uit van een uitgebreider programma: de Monitoring van de Waterstaatkundige Toestand des Lands (MWTL). In de loop der tijd is uit pragmatische overwegingen de uitvoering en financiering van de visstand bemonsteringen verdeeld over RWS en Min EZ, waarbij grofweg RWS de vismonitoring in de rivieren en delta uitvoert en Min EZ de vismonitoring in het IJsselmeer en Markermeer

Het rapport “Toestand Vis en Visserij in de Zoete Rijkswateren” bestaat uit drie delen. Dit rapport bevat de resultaten van de vismonitoringen in de zoete Rijkswateren. Het omvat de volgende bemonsteringen: - Open water monitoring IJssel- en Markermeer - Oeverbemonstering IJssel- en Markermeer - Bemonstering zeldzame vis IJssel- en Markermeer - Bemonstering diadrome vis Kornwerderzand - Actieve monitoring grote rivieren en delta - Passieve monitoring grote rivieren en delta - Zalmsteekmonitoring grote rivieren De monitoringen in en rond het IJssel- en Markermeer worden gefinancierd door het ministerie van EZ, de monitoringen op de rivieren door Rijkswaterstaat.

Het doel van dit onderzoek is om de interpretatie van de fuikvangsten die sinds 2001 worden uitgevoerd bij Kornwerderzand te verbeteren. Fuik vangsten zijn altijd een resultante van aanbod van vis en gedrag, met als gevolg dat dezelfde resultaten een verschillend onderliggend patroon in visgedrag en voorkomen van vis kunnen hebben. Voorafgaand aan het onderzoek zijn twee vragen geformuleerd: Worden er in de fuikvangsten terugvangsten gedaan van individuele vissen? Op welke schaal vindt er rondzwem-/zoekgedrag van rivierprik plaats?

Met betrekking tot een aantal opgedragen Wettelijke Onderzoekstaken (WOT) treedt het Central Veterinairy Institute op als Nationaal Referentie Laboratorium (NRL) voor aangifteplichtige virale, parasitaire, protozoaire en bacteriële ziekten, TSE’s en antimicrobiële resistentie. Dit verslag geeft een overzicht van onderzoek aan de dieren, die opgestuurd zijn naar het CVT. Enkele cijfers: 137 inzendingen in het kader van het wettelijke wilde fauna onderzoek. Maar ook 188 kadavers, 6 levende watervogels en 27 monsters verdacht materiaal. De kadavers zijn te verdelen in 65 roofvogels, 70 watervogels, 13 overige vogels, 26 zoogdieren en 14 vissen. Hier kon van 115 van de 188 kadavers de doodsoorzaak worden achterhaald. De meest vastgestelde doodsoorzaken zijn trauma, vergiftiging, uitputting, afschot en botulisme, afhankelijk van de diercategorie.

Dit rapport beschrijft de data die verzameld zijn tijdens het onderzoek naar juveniele vis en enkele epibenthos soorten in en rond de Zandmotor in het voorjaar en de zomer van 2013. De data is verzameld in 7 dagen verspreid over de periode mei tot en met augustus. De bemonstering is uitgevoerd met een rubberboot met een 2 meter boomkor tuig met maaswijdte van 10 mm en 20mm. Er zijn vistrekken uitgevoerd in de lagune en op 3 plekken rond de Zandmotor. Van iedere vistrek zijn alle vissen per soort gemeten en is al het epibenthos per soort geteld.

De monitoringen in de zoete Rijkswateren zijn opgezet ten behoeve van het monitoren van de visstand en worden tegenwoordig ook uitgevoerd om de ecologische toestand van de zoete Rijkswateren in kaart te kunnen brengen.

De “Vismigratierivier Afsluitdijk” is een uniek project om het Nederlandse icoon de Afsluitdijk te vernieuwen. Het project heeft als doel om de ecologische barrière, die de Afsluitdijk voor trekvissen is, te verzachten. De Vismigratierivier (VMR) zorgt er voor dat een brede groep trekvissen, zoals de spiering, houting, aal (paling) en zalm, weer de ruimte krijgt om hun paai-, leef- en opgroeigebieden in het IJsselmeer, de Friese Meren, de Overijsselse Vecht, de IJssel en verder te bereiken. Voordat er een gedetailleerd werkplan voor de uitvoering van de Vismigratierivier bij Kornwerderzand kan worden uitgevoerd, moeten er een aantal cruciale vismigratieprocessen onderzocht worden. Voor dit programma worden zeven fuiken in het voor- en najaar twee keer per week gelicht. Deze monitoring heeft als doel jaarlijkse trends waar te nemen van diadrome vissen.

De sluiting van de 32 km lange Afsluitdijk in 1932 heeft grote gevolgen gehad voor de migratie van vis tussen de Zuiderzee en de aangrenzende rivieren. Waar eerst een natuurlijke overgang bestond van zoet en zout water, is nu een harde scheiding tussen het IJsselmeer en de Waddenzee ontstaan. Jaarlijks bieden zich, afhankelijk van de soort, enkele tientallen tot honderden miljoenen vissen aan bij het spuicomplex bij Kornwerderzand. Deze vissen willen tijdens hun stroomopwaartse migratie het IJsselmeer bereiken richting paai of opgroeigebieden, maar de Afsluitdijk vormt een barrière en veroorzaakt daarmee vertraging en of blokkering tijdens de stroomopwaartse migratie. Om deze reden zijn er plannen om een vispassage of een VismigratieRivier (VMR) te bouwen naast het spuicomplex te Kornwerderzand met als doel om de ecologische barrière, die de Afsluitdijk voor trekvissen vormt, te verzachten. Deze rapportage gaat in op de ruimtelijke verspreidingsdynamiek van kleine vis (driedoornige stekelbaars, spiering, botlarven en glasaal), het zoekgedrag en passagesucces van grotere vis (houting, zeeprik en zeeforel) en de aanwezigheid van diadrome vis buiten de spuikom.

Dit rapport beschrijft de data die verzameld zijn tijdens het onderzoek naar juveniele vis en enkele epibenthos soorten in en rond de Zandmotor in het voorjaar en de zomer van 2013. De data is verzameld in 7 dagen verspreid over de periode mei tot en met augustus. De bemonstering is uitgevoerd met een rubberboot met een 2 meter boomkor tuig met maaswijdte van 10 mm en 20mm. Er zijn vistrekken uitgevoerd in de lagune en op 3 plekken rond de Zandmotor. Van iedere vistrek zijn alle vissen per soort gemeten en is al het epibenthos per soort geteld.

Het rapport “Toestand Vis en Visserij in de Zoete Rijkswateren” bestaat uit drie delen. Dit rapport (Deel II) is een achtergronddocument waarin de gebruikte monitoringsmethodieken in de verschillende vismonitoringen in de zoete Rijkswateren in detail worden beschreven. Het omvat de volgende bemonsteringen: - Open water monitoring IJssel- en Markermeer - Oeverbemonstering IJssel- en Markermeer - Bemonstering zeldzame vis IJssel- en Markermeer - Overige gegevens van vis in het IJssel-en Markermeer - Bemonstering diadrome vis Kornwerderzand - Actieve monitoring grote rivieren en delta - Passieve monitoring grote rivieren en delta - Zalmsteekmonitoring grote rivieren.

Dit rapport beschrijft het meetplan voor vis op en rond de Zandmotor in het voorjaar en de zomer van 2013. De monsterlocaties zijn de lagune van de Zandmotor, twee referentiegebieden aan de Noordzeekant van de Zandmotor en een referentiegebied aan de zuidkant van de Zandmotor langs de Noordzeekust. Met het monstertuig zal worden gevist op waterdieptes tussen 1,5 en 5 meter.

Dit rapport beschrijft het meetplan voor vis op en rond de Zandmotor in het voorjaar en de zomer van 2013. De monsterlocaties zijn de lagune van de Zandmotor, twee referentiegebieden aan de Noordzeekant van de Zandmotor en een referentiegebied aan de zuidkant van de Zandmotor langs de Noordzeekust. Met het monstertuig zal worden gevist op waterdieptes tussen 1,5 en 5 meter.