Search

Bu tez çalışması Rize ili Çamlıhemşin bölgesinde görülen tulum çalgısının yapımı ve icrasının yanı sıra, bölge müzik kültürü hakkında bilgiler sunmaktadır. Gerek bölge müzik türleri hakkındaki literatürün sınırlılığı, gerekse uzun yıllardır bölgede icra edilen tulum çalgısı hakkında daha önceden bir çalışma yapılmamış olması bu araştırmanın gerçekleşmesini sağlayan iki önemli etken olarak belirtilebilir. Çalışmada literatür taraması yapılarak bölgenin tarihi, coğrafyası ve bölgede yaşayan etnik yapıların kimliksel aidiyetlikleri hakkında veriler toplanılarak incelenmiştir. Daha sonra bölge müzik kültürü içerisinde görülen alt türler tespit edilmiş ve bu eserlerin nerede ve nasıl icra edildikleri hakkında bilgiler sunularak eser analizleri gerçekleştirilmiştir. Çalışmanın son bölümünde tulum çalgısının tarihi ile ilgili bilgiler sunulmuş, yapımı hakkında tüm evreler aşama aşama anlatılmış ve çalgının notasyonu hakkında öneriler paylaşılmıştır This thesis includes both the production of musical instrument called `Tulum` played in Çamlıhemşin area in Rize, and also information about the musical culture in the area. There are two actual factors for being realized this study that one of them is the limited knowledge about the music genres of the area, and the other one is having not made a study about local instrument `tulum` before. In this study, the history and geography of the area and the identity of the ethnic groups living in the area have been examined by collecting datas and literature review. After that the subspecies including in the music culture of the area have been identified and by presenting information about where and how to perform these works, the analyses of these works have been made. In the last part of study you can see the information about the history of the local instrument `Tulum` and also you can see the information about the how to produce this instrument step by step. The suggestions about the notation of the insturment have been shared at the end of study.

ÖZET Bu çalışmada; yüzyıllar boyunca gerek kendi yörelerinde, gerekse öğrenim görmek ve/veya ekonomik koşulların yarattığı zorluklardan dolayı, iş bularak çalışmak amacıyla gittikleri değişik yerleşim alanlarında kendilerinden farklı kültürel yapıya sahip topluluklarla etkileşime giren, buna rağmen kendilerine özgü kültürel kimliklerini olabildiğince koruma ve yaşatma çabası içerisinde olan Hemşinliler ve onların müzikleri ele alınmıştır. Hemşinlilerin yerel müziklerinin ve halk danslarının, toplumsal yaşamdaki işlevlerinin saptanması amacıyla hazırlanan çalışma, Çamlıhemşin ilçesinin merkezinde, Ayder ve Yukarı Kavrun yaylalarında 18-28 Ekim 2000, 8-28 Ağustos 2001 tarihleri arasında düzenlenen güz-yaz (yayla) şenliklerine bizzat katılınarak, gözlem ve görüşmeye dayalı bir şekilde yürütülmüştür. Köyde ve kentte yaşayan, geçimlerini gurbette (farklı illerde ve/veya ülkelerde) sağlamalarından dolayı uzun süre birbirlerinden ayrı kalan ailelerin bir araya gelmesine vesile olan şenliklerde ve düğünlerde icra edilen yöre müziğinin işlevleri saptanmaya çalışılmıştır. Çalışmada, notaya alınarak belgelenen yerel müziklerin yanı sıra, Hemşinlilerin kültürel geleneklerine ilişkin bilgilere de yer verilmiştir. Araştırma sonucunda, çoğunlukla beş notadan oluşan bir dizi içerisinde inşa edilen Hemsin müziğinin, bazı çeşitlemelerin ve yinelemelerin art arda gelmesiyle oluşturulduğu, parçaların ritm, makam ve ezgi açısından birbirlerine benzer karakteristik özellikler taşıdığı, bir parça içerisinde yer alan bazı bölümlerin sürekli olarak yinelenmesinin, dinleyicileri ve horon tepenleri zihnen ve bedenen etkilediği, bu tekrarların, insanları bütünleştirici ve onların coşkularını artırıcı bir etki yarattığı gözlenmiş, anlık duyguların, yansımasını anında yaratılan sözlerde ve onunla ortak bir noktada buluşan ezgide kendini bulduğu görülmüştür. Yörede, `atma türkü` olarak adlandırılan bu sözlü ezgilerin, sadece düğün ve yayla şenliği gibi eğlencelerde ve aile toplantılarında söylendiği tespit edilmiştir. Araştırma içerisinde,iii yöredeki düğün törenlerinin, `gelin alma`, `kına gecesi`, `koç akşamı` ve `yüz açımı ` gibi aşamalarında, yöre müziğinin ve dansının işlevlerine de yer verilmiştir. IV SUMMARY For many centuries, Hemsin people have been interacting with different cultures in their populace lands and the other areas in which, they are for economical conditions and/or education. In this work, in spite of this interacition, Hemsin people, who try to keep their cultural identities alive, and their music were studied. This work, which was thought for determining the functions of Hemşin's ethnic music and dances in their social life, was studied by attending personally in the centre of Çamlıhemşin, Ayder and Yukarı Kavrun High Plateous in the Autumn and Summer festivals which were organised between the dates of IS^-IS^ October 2000 and ^-2^ August 2001. Observation and conversation techniques were used in this thesis. Functions of Hemşin's music that was performed in the said festivals created and environment of family unity and togetherness for families who are apart due to displacement caused by working in other countries or cities was being attempted to be ascertained. Ethnic music, which was documented by taking music notes also includes information about cultural traditions of Hemsin. At the end of this research, it was determined by forming some variations and repetitions which comes one after another that Hemsin music is mostly constructed in a scale, which is formed of five musical notes. It was discerned that these repetitions have caused people to come together, increasing their unity and deep felt feelings within themselves resulting in reflective lyrics, which have been created spontaneously as opposed to the melodies which were pre-composed, to form songs which are used today. It was determined, in Çamlıhemşin, these vocal melodies, which are called `atma türkü `, have been sung at ceremonies such as weddings, high plateous festivalls and family meetings. This work includes the functions of music and dance which have been performed in some parts of weddings like `gelin alma`, `kına gecesi `, `koç akşamı ` and `yüz açımı ` too. 150