Search

Contains fulltext : 35412.pdf (Publisher’s version ) (Open Access) Since Higler published his list of extinct and endangered caddis flies species in 1995 a number of new and rare species were recorded for the Netherlands. These new findings can be partly attributed to the growing interest among researchers to study caddis flies, which has resulted in a more thorough investigation of certain water types. Other records of rare species were discovered by collecting and identifying pupae and adults, such as Hydroptila vectis and Oxyethira falcata. Some rare species, which have not been recorded since 1950, are common nowadays, possibly caused by the improved water quality of the river systems in the Netherlands. Other new species to the Dutch fauna are the result of new taxonomic insights.

Omdat jarenlang sprake was van waterverontreiniging, is de soort afgenomen. Van kokerjuffers zijn er thans 181 soorten bekend; door verder onderzoek wordt een stijging van dat aantal verwacht

Dit rapport is het derde in de reeks: `Een expertsysteem voor de keuze van hydrologische maatregelen¿. Het beschrijft de resultaten van een inventarisatie en verzameling van projecten binnen Nederland waarbij hydrologische maatregelen genomen zijn. Dit onderzoek is uitgevoerd als vervolg op het literatuuronderzoek naar de effecten van hydrologische maatregelen op eutrofiëring en aquatische ecosystemen. Met behulp van de resultaten van dit onderzoek kan verder inzicht worden verkregen in de relatie maatregel-effect door analyse van de reeds uitgevoerde projecten en door het volgen van projecten in uitvoering of toekomstige projecten. De resultaten van die analyse zullen worden gebruikt in een expertsysteem waarmee voor een situatie de maatregel met het hoogste ecologisch rendement gekozen kan worden. De verzamelde projecten zijn samengevoegd in de database AQUAHERSTEL, die als webapplicatie beschikbaar zal komen.

Dit rapport beschrijft een methode voor het bepalen van schade aan landschaps-, natuur-, en cultuurhistorische waarden door overstroming van dijkringgebieden voor het hoogwaterinformatiesysteem van de Dienst Weg- en Waterbouwkunde. Voor vier aspecten zijn op basis van expertkennis schadecategorieën onderscheiden, waarvoor schadefuncties zijn opgesteld. De schade is vooral afhankelijk van de waterdiepte, maar ook van het zoutgehalte van het water en van de duur van de overstroming. In een protoype vande HIS-LNC-module zijn de schadefuncties gekoppeld aan ruimtelijke gegevens over de waterdiepte tijdens overstroming en aan gegevensbestanden van de aspecten. Voor twee dijkringgebieden is voor overstroming door zoet en door zout water de schade bepaald.Inzicht in de verschillen tussen gebieden is relevant voor keuzes ten aanzien van dijkonderhoud en veiligheidsniveaus.

Het doel van dit onderzoek is het selecteren van doel- en Rode Lijstsoorten uit aquatische soortgroepen, die prioritair aandacht kunnen krijgen vanuit het Natuurbeleid. Van de Platwormen (Tricladida), Steenvliegen (Plecoptera), Haften (Ephemeroptera) en Kokerjuffers (Trichoptera) zijn voldoende gegevens bekend om itz-criteria toe te passen. Tevens zijn deze groepen voldoende informatief en bezitten deze groepen een meerwaarde boven de reeds bestaande doelsoorten. In totaal zijn uit deze groepen 146 doelsoorten (onderverdeeld: Platwormen 4, Steenvliegen 19, Haften 39 en Kokerjuffers 84) geselecteerd. Daarna zijn alle doelsoorten toegedeeld aan één of meer van de watertypen uit het Aquatisch Supplement. Gemiddeld heeft ieder van de 135 watertypen 5.4 doelsoorten.

Het Milieu- en Natuurplanbureau (MNP) heeft als taak het monitoren van de toestand en de trend van de Nederlandse natuur. Voor deze monitoring worden indicatoren gebruikt. In dit rapport zijn bestaande indicatoren ge-evalueerd en potentiële nieuwe indicatoren geselecteerd. Om de monitoring in het kader van het werk van het MNP af te stemmen met monitoring voor de Kaderrichtlijn Water zijn de indicatoren ingevuld voor alle watertypen uit de typologie die is opgesteld voor de Kaderrichtlijn Water. De selectie van indicatoren vormt de basis voor het toekomstige monitoringsprogramma.

Effecten van laagwater en in extreme gevallen gedeeltelijke of totale droogval op aquatische levensgemeenschappen zijn in het algemeen negatief. Soorten verdwijnen of hele ecosystemen veranderen (bij verzilting). Het toelaten van peilwisselingen, die in het agrarisch gebied tegengegaan worden, leidt tot positieve reacties van water- en oeverplanten, ook als in droge zomers het water extra laag staat. In deze definitiestudie worden aanbevelingen gedaan voor een literatuurstudie en voor een pilotstudiewaarbij modellenketens hydrologie-ecologie toegepast zullen worden in concrete situaties met soortengroepen uit de Kaderrichtlijn Water in verschillende watertypen.

In het kader van het DWK-programma 'Natuurlijke biodiversiteit en soortenbeheer' van het Ministerie van LNV wordt het kennissysteem LARCH ontwikkeld. De afgelopen jaren heeft met name RWS, RIZA, ook bijgedragen aan de ontwikkeling van het systeem. Het kennissysteem kijkt 'door de ogen van een diersoort' naar het landschap en gaat hierbij uit van samenhangende netwerken van habitats / leefgebieden: ecologische netwerken. Het is gebaseerd op wetenschappelijke kennis en vuistregels en wordt vooral toegepast bij de het ontwerp en de toetsing van de ruimtelijke inrichting van bestaande of toekomstige landschappen. In dit rapport wordt ingegaan op de dispersie- en migratie-eigenschappen van aquatische insecten. De informatie uit dit rapport zal worden gebruikt voor de beoordeling van de mogelijkheden deze organismengroep al dan niet ook in LARCH op te nemen.

Recente beleidsdocumenten zijn geanalyseerd op kennisvragen over de relatie tussen water, voedsel en natuur, en over water als factor voor een vitaal platteland. Het DLO-onderzoeksprogramma is getoetst op lopend onderzoek op dit terrein en op uitwisseling van dergelijke kennis met ontwikkelingslanden. Collega-onderzoeksinstituten in Nederland zijn bevraagd over aldaar lopend onderzoek naar deze thematiek. DLO-programmaleiders zijn bevraagd over mogelijkheden om aan bovengenoemde kennisontwikkeling en-uitwisseling verder bij te dragen. Tenslotte zijn aanbevelingen voor intensivering van het wateronderzoek bij DLO geformuleerd. Er is acht miljoen gulden per jaar nodig voor versterking en dertien miljoen gulden per jaar voor uitwisseling met ontwikkelingslanden.

Het rapport behandelt de mogelijkheden voor het ontstaan van plagen door steekmuggen (Culicidae) en knutten (Ceratopogonidae), waarbij de nadruk valt op de omstandigheden in de Beneden-Delta, de uiterwaarden van de Nederlandse grote rivieren, en het IJsselmeergebied. Er wordt een overzicht gegeven van de biologie van de larven en adulten. Plaagvorming wordt veroorzaakt door ongestoorde ontwikkeling van grote aantallen larven en de bereikbaarheid door adulten van de slachtoffers. Er is veel ervaring met de bestrijding van plaagvorming door steekmuggen, maar over knutten is bijzonder weinig bekend. Het literatuuronderzoek heeft zich daarom vooral op deze groep gericht. Er zijn tot op heden 110 soorten voor de Nederlandse fauna vermeld, waarvan alleen de soorten van het geslacht Culicoides (15 soorten) mensen en vee steken. Vragen over de verblijfplaatsen en ontwikkelingsmogelijkheden van knuttenlarven zijn nog niet bevredigend opgelost. De larven kunnen zowel in vochtige (veen)gronden als in oppervlaktewateren voorkomen. De adulten worden vooral als hinderlijk ondervonden in rietmoerassen en laagveenplassen. Zij verspreiden in Nederland geen ziektes, in tegenstelling tot de situatie in (sub)tropische gebieden.

In het rapport zijn vier complementaire graadmeters uitgewerkt waarmee het nationale beleid gericht op natuurbehoud kan worden ondersteund in producten van het Natuur- en Milieuplanbureau: De Natuurwaarde geeft een beeld van hoe de natuur er als geheel voorstaat in natuurlijk, agrarisch en stedelijk gebied, het "ecologisch kapitaal". De Soortgroep Trend Index en de Rode Lijst Indicator geven aanvullende informatie op het niveau van soorten. Zij geven een beeld van respectievelijk de trend van soortgroepen sinds 1950 en van de mate waarin soorten in Nederland dreigen uit te sterven. De EHS-doelrealisatie graadmeter geeft een beeld van de realisatie van de doelen voor de Ecologische Hoofdstructuur. Deze graadmeters zijn relevant voor zowel de signalerings-, evaluatie- als verkenningsfunctie van het Natuur- en Milieuplanbureau. De graadmeters zijn bepaald op grond van de natuur- en milieubeleidwensen. Daarnaast is met operationele eisen rekening gehouden. Voor de rijks- en regionale watersystemen zullen bovengenoemde graadmeters nader vorm worden gegeven met het RIZA en het RIKZ, in aansluiting op de Europese Kaderrichtlijn Water.

Ten behoeve van de inhoudelijk ondersteuning voor het kwantificeren van effecten milieu op natuur is de onderzoeksvraag in drie delen gesplitst: 1) Wat zijn de huidige effecten van verzuring, verdroging, vermesting, verspreiding, geluidsverstoring en klimaatfactoren op terrestrische en aquatische soorten? Deze vraag heeft betrekking op de soortgroepen en thema's welke het RIVM niet modelleert. 2) Wat zijn de relatieve aandelen van bovenstaande thema's in de effecten? 3) Hoe veranderen de effecten en hun relatieve aandelen tussen nu en 2030?

Afscheid WJ Wolff, IBN

Bemonsteringen uitgevoerd naar de macrofauna in de Hierdense Beek.

The assessment of water with the help of water organisms is inventarized

This publication is a revision of one of the older KNNV publications on the Dutch leeches from 1960. A survey is given of the Dutch Hirudinea and a few species, marked with an asterisk, occurring in the vicinity of the Netherlands. Data are given on taxonomy, biology, ecology, habitat and distribution within and outside the Netherlands for all species considered. Besides an extensive key to all species a simplified key for the common freshwater species is given. Na de uitgave in 1960 van de „Wetenschappelijke Mededelingen no. 39: „De Nederlandse Bloedzuigers" zijn vele nieuwe biologische bijzonderheden over deze diergroep bekend geworden. In verband hiermede is de tekst van deze tweede druk belangrijk gewijzigd.

Hydrobiologische inventarisatie RIN

RIVON onderzoek De Peel

Inventarisatie in België en Nederland.

Door gebruik te maken van enige publikaties en een aantal nog niet verwerkte gegevens (eigen waarnemingen) is een overzicht ontstaan van de makro-organismen van de Doodemanskisten. De meeste opgaven zijn uit de jaren 1956, 1959, 1961, 1962, 1963 en 1965.

Inventarisatie in België en Nederland.