Search

Lisansüstü tezlerin elektronik ortamda toplanması, düzenlenmesi ve erişime açılması konusuna ilişkin yök'ün 18.06.2018 tarihli yönergeye istinaden artık bu tarihten sonra gizlilik şartı aranmayan bütün tezler erişime açılacaktır. Bu çalışmada; ilk çağlardan beri yerleşim yeri olarak kullanılan ve birçok medeniyete ev sahipliği yapan Muş Sancağı'nın geleneksel ve modern eğitim-öğretim kurumlarının tanıtılması amaçlanmıştır. Bu çalışma giriş, iki bölüm ve sonuç kısmından oluşmaktadır. Giriş kısmında; Muş ilinin coğrafik konumu, Muş adının kaynağı ve Muş'un ilkçağdan itibaren, Osmanlı dönemi dâhil, günümüze kadar olan tarihi yapısı özetlenmiştir. Birinci bölümde; Tanzimat öncesi Osmanlı Devleti'nde sıbyan mektepleri ve medreseler hakkında bilgi verilmiştir. Tanzimat sonrasında ise, Osmanlı Devleti'nin temel eğitim kurumları, rüştiye mektepleri, idadi mektepleri, darülmuallimin, Osmanlı Devleti'nin son döneminde medresede yapılan değişiklikler, gayrimüslim ve yabancı okullar ana hatlarıyla açıklanarak Osmanlı Devleti'nin eğitim sistemi özetlenmiştir. İkinci bölümde ise; Klasik dönem eğitim kurumları olan sıbyan mektebleri ve medreseler, modern dönem eğitim kurumları olan maarif idaresi, ibtidai mektepleri, rüşdiye ve idadi mektepleri, gayrimüslim ve yabancı devlet kurumları, yaygın eğitim kurumları olan kütüphane, tekke ve zaviyeler arşiv kaynaklarına dayandırılarak ayrıntılı bir şekilde açıklanmıştır. Sonuç kısmında; Osmanlı Devleti'nin içinde bulunduğu siyasi, sosyal ve ekonomik zorluklara rağmen modern okulların gelişip yayılması için büyük bir çaba harcandığı açıklanmıştır. In this study; It was aimed to introduce the traditional and modern educational institutions of Muş Sancağı, which has been used as a settlement since the early ages and hosted many civilizations. This study consists of introduction, two parts and conclusion. In the introduction; The geographic location of the province of Muş, the source of the name Muş and the historical structure of Muş from the early age to the present, including the Ottoman period, are summarized. In the first chapter; Before the Tanzimat period, information about primary schools and madrasahs were given in the Ottoman Empire. After the Tanzimat period, the main educational institutions of Ottoman Empire, the schools of secondary schools, administrative schools, the Darülmallim, the changes in the madrasa in the last period of the Ottoman Empire, the non-Muslim and foreign schools are outlined and the educational system of the Ottoman State is summarized. In the second part; Classrooms and schools, educational institutions, classical education institutions, modern educational institutions, education administration, ibtidai schools, rüdiye and idadi schools, non-Muslim and foreign government institutions, non-formal education institutions, libraries, lodges and zaviyas are explained in detail on the basis of archival sources. In the conclusion part; Despite the political, social and economic hardships of the Ottoman Empire, a great effort has been made to develop and expand the modern schools.

Lisansüstü tezlerin elektronik ortamda toplanması, düzenlenmesi ve erişime açılması konusuna ilişkin yök'ün 18.06.2018 tarihli yönergesine istinaden artık bu tarihten sonra gizlilik şartı aranmayan bütün tezler erişime açılacaktır. Bu tez çalışmasında bölgede önemli bir güç olan aşiretleri tanımak ve aşiretlerin yapılanmalarını anlamak; Hamidiye Alayları'nın bölgede güvenlik ve devlet otoritesini sağlamak için kurulmasına rağmen, alayların zaman zaman kontrolden çıkarak aşiretler arası bir güç savaşına dönüşmesinde Mustafa Paşa şahsında Miran Aşireti'nin rolünü ortaya koymak; Miran Aşireti'ni tanıyarak tarihsel rolünü ve bölgeye etkilerini ortaya çıkarmak. Mustafa Paşa'yı tanımak ve bölgedeki rolü ve etkisini ortaya çıkarmak; Miran Aşireti ve Mustafa Paşa'nın Hamidiye Alayları içindeki rolünü ortaya çıkarmak; konuyla ilgili mevcut literatür boşluğunun doldurmak amaçlanmıştır. Birinci bölümde aşiret, eşkıyalık ve Hamidiye Alayları hakkında bilgiler verilmiştir. Bu hususta Kürtlerdeki aşiret yapılanmasına ve aşiretlerin bölge üzerindeki etkilerine değinilmiştir. Bunun yanında eşkıyalık kavramı ve faaliyetlerine değinilerek aşiret ve eşkıya arasındaki bağlar tartışılmıştır. Son olarak da Hamidiye Alayları'nın kurulması, amaçları ve bölgedeki etkilerine değinilerek alayların aşiret ile eşkıya üzerindeki etkileri incelenmiştir. İkinci bölümde ise Miran Aşireti ile Miran Aşireti Reisi Mustafa Paşa işlenmiştir. Miran Aşireti'nin yapısı, etki alanı açıklanarak Mustafa Paşa şahsında nasıl bir bölgesel güç haline geldiği ele alınmıştır. Özellikle Mustafa Paşa'nın aşiret reisi olmasının yanında, aynı zamanda eşkıyalık faaliyetleri yürütmesine ve son olarak da kendisinin Hamidiye Alayları'na katılmasına değinilerek kendisinin faaliyetleri ve bunların yankıları ele alınmaktadır. Çalışmamızda detaylı bir literatür taraması yapılıp Başbakanlık Osmanlı Arşivleri'nden Miran Aşireti ve aşiret reisi Mustafa Paşa ile ilgili birçok belgenin çözümlemesi yapılmıştır. İncelenen kaynaklar neticesinde Hamidiye Alayları'nın amaçlarına büyük ölçüde ulaşarak bölgenin Osmanlı Devleti'nin elinde kalmasını sağladığı, Miran Aşireti Reisi Mustafa Paşa'nın devletin vermiş olduğu gücü kötüye kullanarak hâkimiyetini pekiştirdiği ortaya çıkmıştır. The purpose of this thesis is to demonstrate the historical status and effect of Miran Tribe to the region and to introduce Mustafa Pasha and his leadership in the region; also, to lay the role of Miran Tribe and Mustafa Pasha on Hamidiye Regiments and to fill the present history literature gap by explaning the tribes which have powerful effects in the region and which are revealing the role of the Miran Tribe under the leadership of Mustafa on Hamidiye Regiments. Even though these regiments were established to provide regional security and state authority, many times, they were getting out of the control and turning into tribal power struggles. In the first part, information about banditry and Hamidiye Regiments is given. In this respect, the tribal structure among the Kurds and the effects of the tribes on the region are mentioned. Furthermore, by referring to the concept of banditry and its activities, the relations between the tribe and the banditry are discussed. In conclusion, the effects of the regiments on the tribes and the bandits are examined by focused on the establishment and the purposes of Hamidiye Regiments. In the second part, the Miran Tribe and its leader Mustafa Pasha are revealed. The structure of Miran tribe is handled by explaining its domain and how it could be a regional power. In addition to the fact that Mustafa Pasha was the leader of the tribe, he carried out banditry movements. After all, he got involved Hamidiye Regiments. His activities and their reflections after he got involved the Hamidiye Regiments are discussed. In this study, a detailed literature review is conducted, and many documents related to the Miran tribe and Mustafa Pasha from the Prime Ministry Ottoman Archives are analyzed. As a result of investigated resources, it has been revealed that the Hamidiye Regiments had reached the goals of Ottoman Empire in great extent and the leader of Miran Tribe Mustafa Pasha had strengthened his domination by abusing the power that had given to him by the state.

Soran bölgesi, Irak’ın kuzey doğusunda yer almakta olup, doğusunda İran, batısında Behdinan bölgesi bulunmaktadır. Sorân Emirliği, İsa Bey b. Kulûs tarafından tahminen miladi XII. yüzyılın sonunda kurulmuştur. Emirliğin 650 yılı bulan tarihinde, 24 Emir ve Hânzând adında bir Emire hüküm sürmüştür. Sorân Emirliği, 1514 yılında İranlılarla yapılan Çaldıran Savaşı’ndan sonra Osmanlıya bağlılığını sunan Beyliklerden birisidir. Sorân Emirliği, 1830'da Osmanlı'dan bağımsızlığını ilan etmişse de 1835'te Osmanlı Devleti tarafından hakimiyetine son verilmiştir. Sorân emirleri yönetim merkezi olarak Harîr, Şaklâve, Halîfân, Divîn ve Râvendûz gibi şehirleri tercih etmişlerdir. Sorân Emirliğinin son merkezi ise Rewanduz olmuştur. Osmanlı idari taksimatında Musul Vilayeti’nin Kerkük (Şehrezor) Sancağı sınırları içerisinde kalan Sorân Emirliğinin toprakları, siyasi ve askeri şartlara göre genişlemekte veya daralmaktadır. Seydî b. Şah Ali Bey döneminde Emirlik, Erbil, Musul ve Kerkük’ü de içine alacak şekilde genişlemiştir. Büyük Muhammed Paşa döneminde ise Emirliğin sınırları Mardin’den Beşder’e ve Mahmûr’dan Râvendûz kasabasına kadar uzanmıştır. 1813 yılında Mustafa Bey, Emirlikteki şeyhler, âlimler ve kumandanların huzurunda yönetimi kardeşi Emir Muhammed Bey (ö. 1837) bırakmıştır. Anahtar Kelimeler : Irak, Musul Vilayeti, Kerkük Sancağı, Kürtler, Rewanduz, Erbil. Sorân is situated in the northern eastern part of Iraq, its boundaries from the east is Iran and the west is Bahdinan region. The Imara of Sorân was established in the end of 12th century AD. It was established by Essay Pasha b. Kollos, one of the emperors. The Imara's extended 650 years. The Amirs, the princes, are 24,one succeeded the other. The Imara becomes one of states of the Ottoman Empire in 1514, especially after the famous battle Jaldiran with the Persia at that time . In 1830 the Imara declared its independence, but in 1835,the rule of this empire ended. In 1830the Imara declared its independence, but in 1835,the rule of this empire ended. The ruling cities of the Imara are Harir, Shaklawa, Khakiffan and Rawandooz is the capital. The boundaries of the Imara include Erbil and a part of Kirkuk which had been a part of the province of Mosul according to the Ottoman division. The Imara extended, depending on the political situations and time as well. In 1813 Mustafa Bag, one of the emperors, gives the throne to his prince Mohammad Pasha al kaber who died in 1837. Key Words : Iraq, Mousul wilayet, Karkuk sanjaq, Kurds, Erbil, Rawanduz.

Aydın Vilayet Salnameleri'ne Göre Bergama Kazası adlı tezimiz iki bölümden oluşmaktadır. Birinci Bölüm, 1879-1908 seneleri arasında 25 defa yayınlanmış olan Aydın Vilayet Salnamelerinde Bergama Kazası ile ilgili kısımların transkripsiyonundan oluşmaktadır. İkinci bölümde ise Salnamelerdeki bilgiler ışığında Bergama Kazası'nın idari, sosyal, iktisadi ve kültürel durumunun bir değerlendirmesini yaptık. This thesis, Aydın Vilayet Salnameleri'ne Göre Bergama Kazası, consists of two sections. The first section includesthe twenty-five transcripts of Annals of Aydın Province that mentions Bergama municipality, which were published between the years 1879- 1908. The second section analyzes governmental, social, economic, and cultural conditions of Bergama municipality in light of the Annals. 141

208 Nolu Mardin Şer'iyye Sicil Defteri, Mardin şehir merkezi ve köylerinde iki yıllık (1513-1514/1896-1897) süre içinde idari, iktisadi ve soyo-kültürel hayatta yaşanan sorunları konu alan resmi belgelerden oluşmaktadır.XIX.yüzyıl sonunda Mardin, Osmanlı idari yapısı içerisinde Diyarbekir Eyaletine bağlı bir sancak ve kaza merkezi durumundadır. Mardin, Anadolu ile Suriye ve Irak arasında geçiş noktasında bulunması nedeniyle ticari yönden büyük bir öneme sahiptir.Sosyal bakımdan Mardin, bazı farklılıklar dışında, bulunduğu İslam coğrafyasının genel özelliklerini yansıtmaktadır. Köylerde Müslüman nüfus yoğunluğu daha fazla iken; şehir merkezinde kırsal kesime göre gayr-ı Müslim nüfus yoğunluğunun daha fazla olduğu anlaşılmaktadır. Bu da Müslümanların daha çok tarım, ziraat ve hayvancılık; gayr-ı Müslimlerin ise sanat ve ticaretle uğraştıklarını ortaya koymaktadır.Mardin; Müslüman, Hıristiyan-Süryani ve Yahudiler gibi dinsel toplulukların, Arap, Türk ve Kürt halklarının beraber yaşadığı ve bunların bir birini kendi kimlikleriyle kabul edip, ayrılıklarını kültürel zenginlik olarak kabul ettikleri şehirlerden biridir.Çalışma , giriş ve iki bölümden oluşmaktadır. Girişte Mardin'in tarih ve coğrafyasına genel bir bakış ile Şer'iyye Mahkemeleri'nin işleyişi ve Mardin Şer'iyye Sicilleri hakkında genel bilgiler verildi. Birinci bölümde belge tasnifi ve metin transkripsiyonu yapıldı. İkinci bölümde ise Mardin Sancağı'nın idari yapısı , Mardin de sosyal hayat , dini ve sosyal müesseseler ile iktisadi durum hakkında ?defterin sunduğu olanaklar çerçevesinde- değerlendirme yapıldı. The 208 numbered Mardin Shar?ia (İslamic law) register notebook is consisted of formal documents that is about the problems of economical and social-cultural life in two years of Mardin city centre and its villages.At the end of nineteenth century Mardin is a sanjak (sancak) and town centre that bound to Diyarbekir Province in Ottoman administrative structure. Mardin has a commercial importance because of being at the point of passing between Anatolia and Syria and Iraq.Mardin, socially, reflects the general characteristics of its İslamic geography excepts some differences. İt is understood that there were more on-muslim people in the centre than villages, rural areas, where there were more muslim population.And this shows that, muslims struggled with agriculture and buying and selling of animals, non?muslims struggled with art and commerce.Mardin is one of the cities where religious communities live Muslim, Christian-Syrian Orthodox and Jewish people and nations live Arabic, Turkish and Kurdish people live together and tolerate each other?s own identities and consider the differences as cultural richness.The study is consisted of introduction and two chapters. İn the introduction, a general view to history and geography of Mardin and general information about process of the registers of Shar?ia Courts and Mardin Courts are given. At the first chapter, document correction and text transcription is made. At the second chapter it is eveluated about the administrative structure of Mardin, its social institutions and economical situation only around the opportunities of notebook gave. 229