Search

Kistik Nefroma sıklıkla orta yaş grubundaki kadınlarda asemptomatik, rastlantısal olarak saptanan nadir görülen benign bir neoplazidir. Olgu sunumumuzda rastlantısal saptanan renal kitle nedeni ile opere ettiğimiz 29 yaşında bir bayan hastada saptadığımız kistik nefroma olgusunu radyoloji ve patoloji görüntüleri eşliğinde sunmaktayız. Cystic Nephroma is a rare benign neoplasia, which is mostly discovered incidentally in middle aged women and mostly asymptomatic. In this case report we present a 29 year old female patient with cystic nephroma, who was referred and operated for incidental renal mass, together with pathological and radiological images.

Amaç: Prostat kanseri dünyada en sık görülen kanserlerden biridir ve insidansı hızla artmaktadır. Bir grup hasta yalnızca aktif izlemle yönetilebilirken bir grup hasta agresif bir seyir göstermektedir. Şu anda, özel sinyal yolları ve immünoterapi hedefleyen çeşitli yeni tedavi stratejileri prostat kanseri için araştırılmaktadır. Son zamanlarda yapılan araştırmalar mammalian target of rapamycin (mTOR) yolunun tedavi için bir hedef olabileceğini göstermiştir. Deneysel ve klinik çalışmalarda, mTOR inhibitörlerinin çeşitli kanser türlerinde büyümeyi engelleyici ve anti-anjiogenik özellikleri olduğu gösterilmiştir. Ancak, mTOR yolunun değişiklikleri prostat kanserli hastalarda çok iyi araştırılmamıştır. Bu çalışma ile çeşitli tümörlerde moleküler olarak tanımlanan ve prognoz ile ilişkisi saptanan mTOR sinyal yolağı proteinleri (AKT, p-mTOR, 4E-BP1, p-P70S6K, PIK3CA) ve bu yolağı etkileyen çeşitli proteinlerin (PTEN, Stathmin-1, Cyp4z1, E-cadherin, Hey2) immunohistokimyasal yöntemle çalışılıp sonuçlarının prostat karsinomlarındaki patolojik prognostik parametreler ve biyokimyasal nüks ile ilişkisinin araştırılması planlanmıştır.Gereç ve Yöntem: 2003-2013 yılları arasında DEÜTF Tıbbi Patoloji Anabilim Dalı'nda `Prostat Karsinomu` tanısı alan 389 olgu çalışmaya dahil edilmiştir. Olgulara ait hazır Hematoksilen & Eozin (H&E) boyalı preparatlardan seçilen tümörlü alanlar parafin bloklar üzerine işaretlenerek doku mikroarray kalıplarına yerleştirilmiştir. Hazırlanan mikroarray bloklarından yapılan kesitlere p-mTOR, PIK3CA, AKT1, p-P70S6kinaz, 4E-BP1, Anti-PTEN, Stathmin-1, Cyp4z1, E-cadherin, Hey2 immunhistokimyasal boyamaları uygulanmıştır. Boyanma olmaması 0, %0-10 arası tümör hücresinde boyanma olması 1, %10-50 arası tümör hücresinde boyanma olması 2, %50'den fazla tümör hücresinde boyanma olması 3 puan olarak değerlendirilmiştir. Tümör hücrelerindeki zayıf boyanma yoğunluğu (+) 1, orta boyanma yoğunluğu (++) 2, güçlü boyanma yoğunluğu (+++) 3 puan olarak kabul3edilmiştir. İmmunreaktivite skoru ve boyanma yoğunluk skoru birbiri ile çarpılarak 0-9 arası toplam boyanma skoru elde edilmiştir. Elde edilen toplam boyanma skoru kendi içinde gruplandırılmış olup 0-3 arası skoru olanlar zayıf ekspresyon (negatif boyanma), 4-9 arası olanlar güçlü ekspresyon (pozitif boyanma) olarak kabul edilmiştir. Elde edilen immunhistokimyasal bulguların prognostik verilere etkileri istatistiksel olarak araştırılmıştır. Analizlerde sürekli değişkenler için bağımsız grup T testi, süreksiz değişkenler için de Pearson ki-kare testi uygulanmıştır. Tüm testler iki yönlü olup ve p≤0.05 değerleri anlamlı olarak değerlendirilmiştir. Bağımsız değişkenlerin biyokimyasal nüks ile ilişkisi Cox regresyon modeli ile değerlendirilmiştir (%95 güven aralığı).Bulgular: Gleason skoru, cerrahi sınır pozitifliği, pT evresi ve tümör hacmi biyokimyasal nüksü belirlemede istatistiksel olarak anlamlı bulunmuştur. Tersiyer patern, vaskuler invazyon, perinöral invazyon ve lenf nodu tutulumu ile biyokimyasal nüks arasında anlamlı ilişki saptanmamıştır. p-P70S6K ve PTEN ekspresyonu ile Gleason skoru ve pT evresi arasında, Stathmin-1 ekspresyonu ile Gleason skoru ve perinöral invazyon arasında istatistiksel anlamlılık saptanmıştır. AKT pozitifliğinin negatifliğine göre biyokimyasal nüks riskini 0,357 kat (%64,3) azalttığı ve istatistiksel olarak da anlamlı olduğu saptanmıştır.Sonuç: Çalışmamızda biyokimyasal nüks ile patolojik prognostik parametrelerden Gleason skoru, cerrahi sınır pozitifliği, pT evresi ve tümör hacmi ile anlamlı ilişki saptanırken tersiyer patern, vaskuler invazyon, perinöral invazyon, lenf nodu tutulumu ile anlamlı ilişki saptanmadı. mTOR yolağında etkileri olan proteinlerden p-P70S6K, PTEN ve Stathmin-1 ile prognostik değeri yüksek iki parametre olan Gleason skoru ve pT evresi arasında anlamlı ilişki saptandığından doğrudan biyokimyasal nüksü belirleyen AKT ekspresyonu ile birlikte bu proteinlerin prostat kanserinde prognostik değerleri olabileceği düşünüldü. Aim: Prostate cancer is the most frequent type of cancer in the world and it's incidence is increasing. Even though this cancer can be managed by active surveillance for a group of patients, it is not a proper way for other group of patients that show more aggressive features. Many researches conduct to find out for new treatment methods based on immunotherapy. Recent researches show that mammalian target of rapamycin (mTOR) cascade may be an alternative for prostate cancer's treatment. Experimental and clinical studies shows that mTOR inhibitors have anti-angiogenic and growth inhibitory characteristic on several types of cancer. However, the studies on mTOR pathway changes for prostate cancer patients have not been detailed. In this study, mTOR signaling pathway proteins (AKT, p-mTOR, 4E-BP1, p-P70S6K, PIK3CA) and several proteins that affect this pathway (PTEN, Stathmin-1, Cyp4z1, E-cadherin, Hey2) were studied by immunohistochemistry. Immunohistochemical data were compared with pathologic prognostic parameters and biochemical recurrence.Material& method: 389 prostate carcinoma patients were included in the study diagnose between 2003 and 2013. Tissue micro-array blocks were prepared from tumor areas. AKT, p-mTOR, 4E-BP1, p-P70S6K, PTEN, Stathmin-1, Cyp4z1, E-cadherin, Hey2 immunhistochemical stains were applied to the sections prepared from these blocks. Staining extent of >0% but

Amaç: Formalin ve ksilolün önemli toksik, allerjen ve karsinojen etkileri vardır. Günümüzde, bu kimyasalların yerine geçebilecek daha az toksik maddeler piyasaya sürülmüştür. Bu maddelerin, histokimyasal ve immünohistokimyasal boyamalara; in situ hibridizasyon, polimeraz zincir reaksiyonu gibi incelemelere olumsuz etki etmemesi beklenir. Çalışmamızda, Türkiye'de ticari olarak satılan alternatif kimyasalların etkilerinin araştırılması amaçlanmıştır.Gereç ve Yöntem: 5 farklı fiksatif (Formalin, Glyo-Fixx ? , FineFIX ? , Cell block ? ve Greenfix ? ) ve 4 farklı şeffaflandırıcı (Ksilen, Sub-X ? , Bio Clear ? , Shandon Xylene Substitute ? ) kullanılarak 13 farklı doku takibi kurgulanıp, 13 farklı dokuya uygulandı. Hematoksilen-Eozin boyalı kesitler histomorfolojik düzeyde niteliksel olarak karşılaştırıldı. Hazırlanan doku mikrodizini kesitlerine histokimyasal ve immünohistokimyasal boyamalar uygulandı. Histokimyasal boyamalar niteliksel, immünohistokimyasal boyamalar ise bilgisayar programında (3D Histech NuclearQuant ? , MembraneQuant ? ) niceliksel olarak karşılaştırıldı. Kromojenik in situ hibridizasyon uygulandı ve sinyal kalitesi değerlendirildi. DNA ve RNA ekstraksiyonu uygulanarak ve DNA niteliği polimeraz zincir reaksiyonu ile değerlendirilerek doku takipleri moleküler düzeyde kıyaslandı.Bulgular: Tüm doku takiplerinde kesit kalitesinin iyi olduğu gözlendi. Histokimyasal boyama sonuçları, alternatif solüsyonların tümünün bu uygulamalar açısından uyumlu olduğunu gösterdi. İmmünohistokimyasal boyamalarda etken maddesi glyoxal olan fiksatiflerle olumsuz sonuçlar elde edildi. Kromojenik in situ hibridizasyon ile tüm doku örneklerinde sinyalin okunaklığı, zeminin kontrastı benzer ve iyi özellikte bulundu. Ayrıca formalin içermeyen takiplerin moleküler korunma açısından, formalin içerenlere göre üstün olduğu görüldü.Sonuç: Tüm parametreler birlikte değerlendirildiğinde, Glyo-Fixx ? , Cell block ? ve FineFIX ? kullanılan doku takiplerinin, biraz daha üstün oldukları dikkati çekmektedir. Daha az toksik, daha az irritan olmaları, iyi morfolojik sonuç vermeleri, histokimyasal boyamalar ile uyumlu olmaları ve moleküler koruma açısından formaline üstün olmaları nedeni ile alternatif fiksatifler, rutin patoloji ve araştırmalarda formalinin yerini almaya adaydır. Alternatif fiksatif arayışının geri planda bıraktığı alternatif şeffaflandırıcıların da ksilenin yerini almaya güçlü adaylar olduğu görülmüştür.Anahtar Sözcükler: Doku fiksasyonu, formalin, DNA, RNA, patoloji, moleküler Aim: Formaldehyde and xylene are main solutions of tissue processing. But these chemical substances have important toxic, allergen and carcinogenic effects on human body. Nowadays, nontoxic or lesser toxic new commercial solutions have been produced to be used in place of formaldehyde and xylene. It is expected to be compatible with histochemical and immunohistochemical stainings, also with in situ hibridisation and polymerase chain reaction from these new alternative solutions. In this study, we aimed to assess the impact of new alternative solutions on methods mentioned above.Methods: Thirteen different tissue processings were designed and performed on 13 different tissues by using five different fixatives (Formaldehyde, Glyo-Fixx ? , FineFIX ? , Cell block ? ve Greenfix ? ) and four different clearing agents (Xylene, Sub-X ? , Bio Clear ? , Shandon Xylene Substitute ? ). Haematoxylin&Eosine stained sections were compaired by using qualitative histomorfological criterions. Histochemical and immunohistochemical stains were performed by using tissue microarrays. Histochemical staining results were compaired by using qualitative criterions while immunohistochemical staining results were compaired with quantitative datas which were had by using a computer programme (3D Histech NuclearQuant ? , MembraneQuant ? ). Tissue sections were tested for the availability of chromogenic in situ hibridisation, by using a Her-2/neu protocol. Also different tissue processings were compaired at molecular level by performing DNA and RNA extraction, and DNA quality by polymerase chain reaction.Results: The quality of sections was well for all tissue processings. Histochemical staining results showed that all alternative solutions which were used are suitable for this application. Immunohistochemical staining results showed that alternative solutions which contain glyoxal as active agent need optimization fort his application. The clearance of signals with chromogenic in situ hibridisation were nearly same and well for all tissue samples. Furthermore, tissue processes which do not contain formaldehyde were found to be superior compaired with ones which contain formalin as fixative solution on molecular preservation.Conclusion: We have demonstrated that formaldehyde-free fixatives have potential in routine pathology and research to replace formaldehyde in histomorphology and protein preservation. When all parameters were evaluated together it was found that the tissue processes which contain Glyo-Fixx ? , Cell block ? and FineFIX ? as fixative solution were superior compared the others. We have also demonstrated that alternative clearing agents which stayed behind the scenes because of the search of ideal fixative have the potantial in routine pathology to replace xylene.Key Words: Tissue fixation, formalin, DNA, RNA, pathology, molecular 100

ÖZET?Renal Hücreli Karsinomlarda Survivin, p53 ve PGP'nin Prognostik Değeri?Dr. Halil Fırat BAYTEK NDokuz Eylül Üniversitesi Tıp Fakültesi Patoloji A.D.nciraltı/ ZM RAmaç ve hipotez: Tüm kanserlerin yaklaşık % 3'ünü oluşturan renal hücreli karsinom (RHK),standart kriterlere göre düşük risk grubuna girmesine karşın, metastaz ve/veya nüks gelişenhastaların erken tanınması RHK için tanımlanan standart prognostik parametrelerden fazlasınıgerektirir. Bu amaçla, dünya çapında bir çok merkezde, çok sayıda farklı molekülün RHK'daprognostik değeri araştırılmaktadır. Biz çalışmamızda apopitoz mekanizmalarında ve hücre siklusdüzenlenmesinde görev yapan survivin ve p53 ile çoklu ilaç direncinde rol aldığı bilinen P-glikoproteinin (PGP) renal hücreli karsinomdaki prognostik değerini araştırdık.Yöntem: 1986-2004 yılları arasında nefrektomi yapılan ve RHK tanısı alan 104 hastanın tümörlübloklarına ait hematoksilen-eozin boyalı kesitleri ile raporları incelenmiş T evresi, nükleer derecesi,histolojik alt türleri listelenmiş ve güncel bilgilerle gerekli değişiklikler yapılmıştır. Tümör venormal böbrek parankimini bir arada içeren kesitler survivin, p53 ve PGP antikorları ile standartstreptavidin-biotin yöntemi uygulanarak boyanmıştır. mmunhistokimyasal değerlendirmesemikantitatif olarak yapılmış ve sonuçların tümör evresi, Furhman nükleer derecesi, histolojik tür vesağ kalımla ilişkisi araştırılmıştır.Bulgular: Pozitif kontrolün sağlanabildiği 34 olgunun yalnızca üçü PGP ile boyanmıştır. p53 ile eşikdeğerinin üzerinde boyanan tümör sayısı 14 (%13.5) olup, p53 pozitifliği tümör evresi ile ilişkili(p=0.014) bulunmuştur. Survivin 49 olguda (%52.9) değişen yoğunluk ve yaygınlıkta, nükleer ya dasitoplazmik boyanma göstermiştir. PGP pozitifliği tüm klinik-patolojik değişkenlerle ilişkisiz olaraksaptanmıştır. p53'ün tümör evre ve derecesi ile ilişkili ancak sağ kalımla ilişkili olmadığı sonucunavarılmıştır. Survivin pozitifliğinin klinik ve patolojik değişkenler ve sağ kalımla ilişkili olmadığı,buna karşın tanı anında metastazı bulunan ve tanı anında metastazı olmayıp da sonradan metastatikhastalık saptanan olgularda benzerlik olduğu bulunmuştur. Ayrıca metastaz gelişen ve gelişmeyenolgular arasında survivin ekspresyonu arasında anlamlı fark saptanmıştır (p=0.02 ).Sonuç: p53'ün prognozla ilişkisinin dolaylı olduğu, prognostik faktör olmadığı gözlenmiştir.Survivin pozitifliğinin metastatik potansiyeli olan RHK'ları belirlemede faydalı olabileceği ancaktek başına özgüllük ve duyarlılığının düşük olduğu, bağımsız prognostik faktör olmadığısaptanmıştır. Kemoterapiye büyük oranda dirençli RHK'da bu dirençten sorumlu mekanizmanın tekbaşına PGP olmadığı söylenebilir. SUMMARY?Prognostic significance of survivin, p53 and PGP in Renal Cell Carcinoma?Purpose of review: Renal cell carcinoma (RCC) consists 3% of all human malignancies. Morethan the standart prognostic parameters are needed to identify the tumors with metastaticpotential, but classified in low risk group. By the way, various biologic molecules are beingstudied for their prognostic significance, worldwide. In this study, we evaluated the proteinssurvivin and p53 which are entegrated in cell cycle regulation and apoptosis, and P-glycoproteinwhich plays a role in multidrug resistance.Material and methods: We established the data from pathology reports, H&E stained slides of104 patients who has undergone radical nephrectomy, diagnosed as RCC, and had archivalmaterial, between 1986-2004. Slides which contain tumour and normal renal parenchyma werestained immunohistochemically for survivin, p53, PGP antibodies by standart streptavidin biotinmethod. Immunohistochemical evaluation was made semiquantitatively, and the results wereanalysed for the correlation of the expressions with tumour stage, Fuhrman nuclear grade,histologic subtype, and survival.Results: Of the 34 cases with positive control, only three were positive for PGP. 14 (13.5%)were positive above the cut-off value (10%) for p53, and p53 positivity was found to becorrelated with tumour stage (p=0.014). 49 of 104 (52.9%) cases were nuclear and/orcytoplasmically positive for survivin. PGP positivity did not show any correlation with theclinical and pathological parameters. p53 correlated with grade and stage, but not with survival.Survivin positivity also did not correlate with clinical and pathological prognostic parameters,however, there was similar staining patterns between the cases with initial or late metastaticdisease. In addition, there was a significant survivin staining difference between the metastaticand non-metastatic diseases.Conclusion: p53 seems to correlate indirectly with the prognosis, and is not a prognosticindicator for RCC. Survivin may be helpfull in assassing the tumours which have metastaticpotential, but does not seem to be a prognostic marker. PGP looks like playing a minor role inchemoresistance of RCC. 45

ÖZET Radikal Prostatektomi Materyallerinin Histopatolojik incelenmesi Ve Konvansiyonel Prognostik Faktörlerin Araştırılması Giriş ve Amaç: Radikal prostatektomi (RP)' den sonra prostat karsinomu (PK) progresyonunu etkilediği öngörülen birçok faktör öne sürülmüştür. Gleason ve DSÖ dereceleri, klinik ve patolojik evre, ekstrakapsüler yayılım (ECE) varlığı, lokalizasyonu ve yaygınlığı, cerrahi sınır (CS) pozitifliği, lokalizasyonu ve yaygınlığı, kapsüler insizyon (Ki) varlığı ve lokalizasyonu, tümör hacmi, lenf nodu metastazı (LNM) varlığı, lenfovasküler invazyon (LVİ) varlığı ile HPIN varhğı ve lokalizasyonu üzerinde en çok çalışılan faktörlerdir. Bu çalışmada, RP materyallerinin histopatolojik incelenmesi sonucu elde edilen patolojik bulguların birbirleriyle karşılaştırılarak aralarında ilişki olup olmadığının saptanması ve klinik ve patolojik bulgular birlikte değerlendirilerek PK progresyonunu öngörmede etkili olabilecek patolojik özelliklerin belirlenmesi amaçlanmıştır. Gereç ve Yöntem: Bu çalışmaya 1991-2001 yıllan arasında PK nedeniyle RP yapılmış 83 olgu alınmıştır. Materyallerin herbiri tümüyle işleme alınarak, H-E boyalı preparatlan incelenmiştir. Olgular Gleason ve DSÖ dereceleri, klinik ve patolojik evre, ekstrakapsüler yayılım (ECE) varlığı, lokalizasyonu ve yaygınlığı, cerrahi sınır (CS) pozitifliği, lokalizasyonu ve yaygınlığı, kapsüler insizyon (Kİ) varlığı ve lokalizasyonu, tümör hacmi, lenf nodu metastazı (LNM) varlığı, lenfovasküler invazyon (LVİ) varhğı ile HPIN varhğı ve lokalizasyonu açısından incelenmiştir. Histopatolojik bulgulardan parametrik değerler (tümör hacmi, prostat hacmi, tümör yüzdesi) arasında tek yönlü analitik değerlendirmede Oneway ANOVA, Kruskal-Wallis varyans analizi yöntemleri kullanılmıştır. Parametrik olmayan değerler (GS, primer patern, DSÖ derecesi, patolojik evre, CS pozitifliği, CS pozitifliğinin lokalizasyonu ve yaygınlığı, ECE pozitifliği, ECE pozitifliğinin lokalizasyonu ve yaygınlığı, Kİ varlığı ve lokalizasyonu, HPIN varlığı ve lokalizasyonu, LNM varhğı, LVİ varlığı, tümörün CS'a yakınlığı) arasında tek yönlü analizde Ki-kare testi kullanılmıştır. Tek yönlü analiz ile anlamlı bulunan parametrelerin çok yönlü analizi için lojistik regresyon testi kullanılmıştır. Ayrıca olguların ameliyat sonrası izlemleri elde edilerek lokal rekürrens ya da uzak metastaz gösteren olgular ile ex olan olgular belirlenmiştir. Olgular 2-116 ay (SD=38,5±29,8) izlenmiştir. 58Bulgular: GS ile ECE, CS pozitifliği, patolojik evre ve LVİ arasında anlamlı ilişki bulunmuştur (sırasıyla p=0,041; p=0,05; p=0,003; p

ÖZET Renal Hücreli Karsinomlar erişkinde görülen en sık renal tümörlerdir ve tüm ürolojik tümörlerin 1/3'ünü oluşturmaktadır. RHK'larda bugün kullanılan en önemli prognostik belirleyici evredir. 2. önemli faktör ise derecedir. Ancak dereceyi belirlemek oldukça sübjektif kriterlere dayanmaktadır. Ayrıca da RHK'lar yaygın olarak heterojenite göstermektedirler. Tüm bu nedenlerle hastaların prognozlarını tahmin etmek oldukça güçleşmektedir. Bu amaçla diğer tümörlerde prognostik değeri gösterilmiş anjiogenez, proliferatif aktjvite, nükleer volüm gibi faktörler RHK'larda da yoğun olarak araştırılmaktadır. Bu çalışmada 70 RHK olgusunda yaş, cins, histolojik derece (WHO ve Fuhrman), histolojik tür, evre, anjiogenez, proliferatif aktjvite ve nükleer volümün prognostik değeri araştırılmış ve bundan çıkacak sonuçlarla bir prognostik indeks belirlemek amaçlanmıştır. GEREÇ VE YÖNTEM: DEÜTF-Patoloji Anabilim Dalında RHK tanısı almış 70 adet olgu çalışma kapsamına alınmıştır. Bu olgulara ait H-E boyalı preparatların tümü yeniden değerlendirilmiştir. Olguların WHO ve Fuhrman dereceleri, histolojik alttürleri saptanmış, olgulara ait TNM evreleri patoloji arşivinden elde edilmiştir. Bunun yanısıra olguların klinik izlemleri DEÜTF- Üroloji kliniğinden sağlanmıştır. Daha sonra olgulara CD-31 ve Ki-67 antijenleri İHICsal olarak uygulanmıştır. CD-31 antijeni ile endotelyal hücreler görülebilir hale getirildikten sonra `Hot spot ` yöntemiyle VSD ve NVES değerleri hesaplanmıştır. Ki-67 antijeni ile ise pozitif boyanan hücre yüzdesi; ortalama 500-1000 hücre sayılarak hesaplanmıştır. Nükleer volüm ise Gundersen ve ark.larının tanımladığı morfometrik yöntemle hesaplanmıştır. istatistik: Cins, tür, derece ile evre ve sağkalım arasındaki tek yönlü analiz Chi-Square testi ile; Ki-67, NV, VSD, NVES ile evre ve sağkalım arasındaki ilişki ise Oneway-ANOVA ile araştırılmıştır, iki değişken arasındaki doğrusal ilişki Spearman Korelasyon testi ile yapılmıştır. İncelenen parametrelerin hastaların klinik durumlarına etkileri Mann-Whitney U testi ile yapılmıştır. Olguların Ki-67 skoru, Fuhrman ve WHO dereceleri, NV, VSD, NVES, evre, histolojik türlerinin sağkalım yüzdeleri Kaplan-Meier testi ile değerlendirilmiştir. Çok değişkenli analiz ise `Lojistik Regresyon Analizi ` ile yapılmıştır. BULGULAR: 70 RHK olgusunun 46'sı (% 65, 71) erkek, 24'ü (%34, 2) kadındır. Yaş ortalamaları 56, 63±11, 32'dir. 14 kromofob, 29 berrak, 13 granüler, 5 papiller, 9 sarkomatoid tür RHK saptanmıştır. Bu olguların 11'i Fuhrman derece 1, 37'si derece 2, 15'i derece 3 ve 7'si derece 4'tür. Ayrıca 17'si WHO derece 1, 37'si derece 2 ve 16'si ise derece 3'tür. 43 olgu TNM evre 2, 17 olgu evre 3, 10 olgu ise evre 4'tür. 52Olguların yaş, cins, histolojik tür ile evre ve sağkalım arasında istatistiksel olarak anlamlı ilişki saptanmazken; Fuhrman ve WHO derecesi, NV ile evre ve sağkalım arasında anlamlı ilişki saptanmıştır. WHO derecesi ile Ki-67 skoru ve Fuhrman derecesi arasında çok iyi bir doğrusal ilişki bulunmuştur. Fuhrman derecesi ile histolojik tür, Ki-67 skoru ve nükleer volüm; Ki-67 skoru ile nükleer volüm ve histolojik tür; VSD ile NVES arasında; ayrıca WHO derecesi ile NV arasında iyi derecede doğrusal ilişki saptanmıştır. Yaş, cins, WHO ve Fuhrman derecesi, NV, VSD, NVES ve histolojik türlerin hastaların klinik durumlarına etki etmediği gözlenmiştir. Fuhrman derecesi, TNM evresi, Ki-67 skoru ile sağkalım yüzdeleri arasında istatistiksel ilişki saptanırken; NV, NVES, VSD, histolojik tür ve WHO derecesi arasında sağkalım yüzdeleri istatistiksel olarak anlamlı değildir. Yapılan çok değişkenli analizde yalnızca Fuhrman derecesi bağımsız prognostik parametre olarak saptanmıştır. SONUÇ: İncelenen 70 RHK olgusunda değişik prognostik faktörler araştırılmış ve bunlardan proliferatif aktivite ve nükleer volümün dereceye bağımlı prognostik faktörler olduğu saptanmıştır. Bu tümörlerde anjiogenik aktiviteyi belirleyen VSD ve NVES'in ise hiçbir parametreyle ilişkisinin bulunmaması RHK'ların diğer tümörlerden farklı sinüzoidal damar yapısına bağlanmıştır. Bu parametrelerden yalnızca Fuhrman derecesinin bağımsız faktör olarak saptanması ise başlangıçta amaçlanan prognostik indeksi hesaplamaya izin vermemiştir. Bunun için de daha geniş serili olgularla daha ileri çalışmalar yapılmasına gerek vardır. 53 62