Search

Vanwege de eindigheid van de wereldvoorraad makkelijk winbaar fossiel fosfor en om fosforemissies uit (overbemeste) landbouwgronden naar grond- en oppervlaktewater te verminderen, is het Nederlandse landbouwbeleid gericht op het verlagen van fosforbemesting. Het doel van dit beleid is om de P-toestand in bodems met een hoge fosfortoestand te laten dalen en relatief lage toestanden in bodems niet meer dan landbouwkundig noodzakelijk te verhogen. Op termijn speelt de vraag hoe bij lage fosforbemesting toch nog goed gewassen te telen zijn. Het wordt steeds belangrijker om het fosfor dat in de bodem aanwezig is, te benutten. Binnen project Verbetering benutting bodemvoorraad fosfaat wordt onderzocht hoe dit kan en of dit gekwantificeerd kan worden. Het project wordt uitgevoerd door het Louis Bolk Instituut en PPOAGV.

Vanwege de eindigheid van de wereldvoorraad makkelijk winbaar fossiel fosfor en om fosforemissies uit (overbemeste) landbouwgronden naar grond- en oppervlaktewater te verminderen, is het Nederlandse landbouwbeleid gericht op het verlagen van fosforbemesting. Het doel van dit beleid is om de P-toestand in bodems met een hoge fosfortoestand te laten dalen en relatief lage toestanden in bodems niet meer dan landbouwkundig noodzakelijk te verhogen. Op termijn speelt de vraag hoe bij lage fosforbemesting toch nog goed gewassen te telen zijn. Het wordt steeds belangrijker om het fosfor dat in de bodem aanwezig is, te benutten. Binnen project Verbetering benutting bodemvoorraad fosfaat wordt onderzocht hoe dit kan en of dit gekwantificeerd kan worden. Het project wordt uitgevoerd door het Louis Bolk Instituut en PPOAGV.

Vanwege de eindigheid van de wereldvoorraad makkelijk winbaar fossiel fosfor (P) en om fosforemissies uit (overbemeste) landbouwgronden naar grond- en oppervlaktewater te verminderen, is het Nederlandse landbouwbeleid gericht op het verlagen van fosforbemesting. Het doel van dit beleid is om de fosfortoestand in bodems met een hoge fosfortoestand te laten dalen, en bodems met een relatief lage toestand niet meer dan landbouwkundig noodzakelijk te verhogen. Op termijn speelt de vraag hoe je bij lage fosforbemesting toch nog goed gewassen kunt telen. Het wordt steeds belangrijker om het fosfor dat in de bodem aanwezig is, te benutten. Dit project heeft als doel te onderzoeken hoe dit kan en hoe dit gekwantificeerd kan worden.

Vanwege de eindigheid van de wereldvoorraad makkelijk winbaar fossiel fosfor (P) en om fosforemissies uit (overbemeste) landbouwgronden naar grond- en oppervlaktewater te verminderen, is het Nederlandse landbouwbeleid gericht op het verlagen van fosforbemesting. Het doel van dit beleid is om de fosfortoestand in bodems met een hoge fosfortoestand te laten dalen, en bodems met een relatief lage toestand niet meer dan landbouwkundig noodzakelijk te verhogen. Op termijn speelt de vraag hoe je bij lage fosforbemesting toch nog goed gewassen kunt telen. Het wordt steeds belangrijker om het fosfor dat in de bodem aanwezig is, te benutten. Dit project heeft als doel te onderzoeken hoe dit kan en hoe dit gekwantificeerd kan worden.

PAV heeft fosfaatgegevens van een perceel kalkrijke zavel geanalyseerd. De analyse bevestigt dat het huidige bemestingsadvies (streefwaarde Pw 25) en de Minas-norm (maximaal 85 kg/ha) goed bruikbaar zijn

De benutting van fosfaat kan wellicht nog verbeteren door extra aandacht voor de verdeling van de dierlijke mest.

The national phosphorus balance can be made more sustainable by reducing the accumulation of phosphorus in agricultural soils and by increasing recycling from waste streams. This study investigated different scenarios for reduction of the national soil surplus on agricultural land. The focus was on scenarios that will not compel agriculture in the Netherlands to change radically e.g. reduction of phosphorus fertilisation levels and reducing animal phosphorus excretion by improving feeding efficiency while maintaining national milk and meat production levels.

The national phosphorus balance can be made more sustainable by reducing the accumulation of phosphorus in agricultural soils and by increasing recycling from waste streams. This study investigated different scenarios for reduction of the national soil surplus on agricultural land. The focus was on scenarios that will not compel agriculture in the Netherlands to change radically e.g. reduction of phosphorus fertilisation levels and reducing animal phosphorus excretion by improving feeding efficiency while maintaining national milk and meat production levels.

Het overdadig gebruik van (kunst)mest heeft geleid, en leidt nog steeds, tot milieuproblemen voor oppervlakte- en grondwater. Gevolg hiervan is een groeiende behoefte, alsmede een steeds stringenter mestbeleid, om bemestingsadviezen te optimaliseren waarbij zowel de gewasopbrengst als milieudoelstellingen worden verenigd. Om deze optimalisatie te bereiken is het belangrijk de gekozen meetmethodes en de interpretatie van de resultaten die dat oplevert, beter te onderbouwen. Deze dissertatie presenteert resultaten van onderzoek dat zich richt op de vergroting van het inzicht in de chemische processen die de beschikbaarheid van fosfaat (P) en kalium (K) in de bodem bepalen. Deze inzichten zijn vervolgens gebruikt om een combinatie van standaard bodem meetmethodes af te leiden die in routinelaboratoria gebruikt kunnen worden.

Het overdadig gebruik van (kunst)mest heeft geleid, en leidt nog steeds, tot milieuproblemen voor oppervlakte- en grondwater. Gevolg hiervan is een groeiende behoefte, alsmede een steeds stringenter mestbeleid, om bemestingsadviezen te optimaliseren waarbij zowel de gewasopbrengst als milieudoelstellingen worden verenigd. Om deze optimalisatie te bereiken is het belangrijk de gekozen meetmethodes en de interpretatie van de resultaten die dat oplevert, beter te onderbouwen. Deze dissertatie presenteert resultaten van onderzoek dat zich richt op de vergroting van het inzicht in de chemische processen die de beschikbaarheid van fosfaat (P) en kalium (K) in de bodem bepalen. Deze inzichten zijn vervolgens gebruikt om een combinatie van standaard bodem meetmethodes af te leiden die in routinelaboratoria gebruikt kunnen worden.

Nederland heeft met de EU afgesproken dat vanaf 2015 het gebruik van fosfaatmeststof overeenkomt met de hoeveelheid fosfaat in geoogst gewas. Kortom: evenwichtsbemesting; met als doel verdere verrijking van landbouwgronden met fosfaat te voorkomen. Maar wat betekent dit voor de Nederlandse melkveehouderij? Koeien & Kansen toont aan dat bedrijfspecifieke fosfaatgebruiksnormen meer recht doen aan de werkelijke bedrijfsomstandigheden dan generieke normen.

Nederland heeft met de EU afgesproken dat vanaf 2015 het gebruik van fosfaatmeststof overeenkomt met de hoeveelheid fosfaat in geoogst gewas. Kortom: evenwichtsbemesting; met als doel verdere verrijking van landbouwgronden met fosfaat te voorkomen. Maar wat betekent dit voor de Nederlandse melkveehouderij? Koeien & Kansen toont aan dat bedrijfspecifieke fosfaatgebruiksnormen meer recht doen aan de werkelijke bedrijfsomstandigheden dan generieke normen.

Nederland heeft met de EU afgesproken dat vanaf 2015 het gebruik van fosfaatmeststof overeenkomt met de hoeveelheid fosfaat in geoogst gewas. Kortom: evenwichtsbemesting; met als doel verdere verrijking van landbouwgronden met fosfaat te voorkomen. Maar wat betekent dit voor de Nederlandse melkveehouderij? Koeien & Kansen toont aan dat bedrijfspecifieke fosfaatgebruiksnormen meer recht doen aan de werkelijke bedrijfsomstandigheden dan generieke normen.

In de jaren 1996 tot en met 1998 zijn door het PAV 12 proeven uitgevoerd naar het effect van de fosfaattoestand en de fosfaatbemesting op de groei van vijf vollegrondsgroentegewassen

Veehouders in een relatienotagebied kunnen een beheersovereenkomst sluiten. Hiermee kunnen in de bedrijfsvoering maatregelen genomen worden die een positief effect hebben op natuur- en landschapswaarden. Dat leidt in de meeste gevallen tot een verhoging van het fosfaatoverschot. Maar stikstof- en fosfaatoverschotten zijn door MINAS aan maxima gebonden.

Een beleidsvoornemen is om binnen afzienbare tijd het fosfaatkunstmestgebruik in Nederland samen met het fosfaat van dierlijke mest te reguleren. Een stelsel van gebruiksnormen voor fosfaat uit dierlijke mest, overige organische meststoffen en kunstmest zal worden ingevoerd. Dit stelsel gaat ervan uit dat de bodem niet fosfaatarm is. Voor fosfaatarme gronden wordt een voorziening getroffen. Dit rapport behandelt deze voorziening. Een protocol voor het aanwijzen van fosfaatarme gronden die in aanmerking komen voor een verhoogde gebruiksnorm voor fosfaat is opgesteld. Dit rapport geeft de technisch-wetenschappelijke achtergronden bij het protocol. Het protocol is getest in de praktijk. Op basis van de technisch-wetenschappelijke achtergronden en de ervaringen met de test in de praktijk worden opties voor beleidskeuzen gegeven.

Een beleidsvoornemen is om binnen afzienbare tijd het fosfaatkunstmestgebruik in Nederland samen met het fosfaat van dierlijke mest te reguleren. Een stelsel van gebruiksnormen voor fosfaat uit dierlijke mest, overige organische meststoffen en kunstmest zal worden ingevoerd. Dit stelsel gaat ervan uit dat de bodem niet fosfaatarm is. Voor fosfaatarme gronden wordt een voorziening getroffen. Dit rapport behandelt deze voorziening. Een protocol voor het aanwijzen van fosfaatarme gronden die in aanmerking komen voor een verhoogde gebruiksnorm voor fosfaat is opgesteld. Dit rapport geeft de technisch-wetenschappelijke achtergronden bij het protocol. Het protocol is getest in de praktijk. Op basis van de technisch-wetenschappelijke achtergronden en de ervaringen met de test in de praktijk worden opties voor beleidskeuzen gegeven.

De grote variatie binnen de bedrijven en het nog vrij grote percentage percelen met hoge P-AL-getallen toont aan dat er is nog ruimte is voor verbetering van het bemestingsregime, met name de verdeling van dierlijke mest.

Om de kwaliteitsdoelstelling te waarborgen voor fosfor (P) in oppervlakte- en grondwater (maximaal 0,15 mg P/l), mogen verliezen van fosfaat uit landbouwgronden naar het grondwater niet meer dan 1 kg/ha/jr bedragen. Deze randvoorwaarde vergt een bemestingsaanpak waarbij fosfaat zich niet ophoopt in landbouwgronden. Een dergelijke werkwijze is in Nederland niet gangbaar; er wordt nog steeds overbemest. Op het proefbedrijf voor Melkveehouderij en Milieu ‘De Marke’ wordt al vanaf 1992 bemest volgens de strategie van evenwichtsbemesting voor fosfaat. Om te onderzoeken wat de invloed is van verschillende bemestingregiems die gericht zijn op uitmijnen van fosfaat, dan wel het voorkomen van accumulatie is op het perceel op ‘De Marke’ met de hoogste fosfaattoestand een proef aangelegd met drie verschillende fosfaatbehandelingen: * nulbemesting voor fosfaat (P-0); * een fosfaatgift overeenkomstig de helft van de onttrekking door het gewas (P-½evenwicht); * een fosfaatgift gelijk aan de geschatte fosfaatonttrekking door het gewas (P-evenwicht)

Uit langlopende veldproeven van Alterra en PPO op kalkrijke zavelgrond in Lelystad en Marknesse (Fl.) en op kalkarme zandgrond in Wijster (Dr.) blijkt dat het niet zinvol is om de fosfaattoestand van de grond te verhogen met een extra gift kunstmestfosfaat. Het leidt slechts tot een geringe verhoging van de fosfaatbeschikbaarheid (Pw-getal) en is slecht voor het milieu en de portemonnee. In tabellen de effecten van diverse bodem-, gewas- en teeltfactoren op de voorraad voor de plant beschikbaar fosfaat in de bodem, en de effecten van verschillende fosfaatgiften en fosfaatoverschotten (bemesting minus afvoer) op het Pw-getal in verschillende bodemlagen

Uit langlopende veldproeven van Alterra en PPO op kalkrijke zavelgrond in Lelystad en Marknesse (Fl.) en op kalkarme zandgrond in Wijster (Dr.) blijkt dat het niet zinvol is om de fosfaattoestand van de grond te verhogen met een extra gift kunstmestfosfaat. Het leidt slechts tot een geringe verhoging van de fosfaatbeschikbaarheid (Pw-getal) en is slecht voor het milieu en de portemonnee. In tabellen de effecten van diverse bodem-, gewas- en teeltfactoren op de voorraad voor de plant beschikbaar fosfaat in de bodem, en de effecten van verschillende fosfaatgiften en fosfaatoverschotten (bemesting minus afvoer) op het Pw-getal in verschillende bodemlagen

Om de kwaliteitsdoelstelling te waarborgen voor fosfor (P) in oppervlakte- en grondwater (maximaal 0,15 mg P/l), mogen verliezen van fosfaat uit landbouwgronden naar het grondwater niet meer dan 1 kg/ha/jr bedragen. Deze randvoorwaarde vergt een bemestingsaanpak waarbij fosfaat zich niet ophoopt in landbouwgronden. Een dergelijke werkwijze is in Nederland niet gangbaar; er wordt nog steeds overbemest. Op het proefbedrijf voor Melkveehouderij en Milieu ‘De Marke’ wordt al vanaf 1992 bemest volgens de strategie van evenwichtsbemesting voor fosfaat. Om te onderzoeken wat de invloed is van verschillende bemestingregiems die gericht zijn op uitmijnen van fosfaat, dan wel het voorkomen van accumulatie is op het perceel op ‘De Marke’ met de hoogste fosfaattoestand een proef aangelegd met drie verschillende fosfaatbehandelingen: * nulbemesting voor fosfaat (P-0); * een fosfaatgift overeenkomstig de helft van de onttrekking door het gewas (P-½evenwicht); * een fosfaatgift gelijk aan de geschatte fosfaatonttrekking door het gewas (P-evenwicht)

Uit onderzoek blijkt dat met uiteenlopende fosfaatoverschotten op grasland, het P-AL-getal op veel proefveldjes is gedaald.

Uit onderzoek blijkt dat met uiteenlopende fosfaatoverschotten op grasland, het P-AL-getal op veel proefveldjes is gedaald.

Verlaging van een landbouwkundig 'optimaal' fosfaatoverschot naar fosfaatevenwichtsbemesting laat na twee jaar nog geen diepe sporen na. Het P-AL getal van de bodem nam af, maar bleef nog in de klasse 'ruim voldoende'. De droge-stofopbrengst van het grasland bleef op peil, terwijl het fosforgehalte in het gras licht daalde.

Een vijfjarige maaiproef op de Waiboerhoeve laat zien dat fosfaatbemesting gericht op een overschot van nul niet meer dan 200 kg droge stof per ha per jaar kost.

PAV heeft fosfaatgegevens van een perceel kalkrijke zavel geanalyseerd. De analyse bevestigt dat het huidige bemestingsadvies (streefwaarde Pw 25) en de Minas-norm (maximaal 85 kg/ha) goed bruikbaar zijn

PAV heeft fosfaatgegevens van een perceel kalkrijke zavel geanalyseerd. De analyse bevestigt dat het huidige bemestingsadvies (streefwaarde Pw 25) en de Minas-norm (maximaal 85 kg/ha) goed bruikbaar zijn

Een vijfjarige maaiproef op de Waiboerhoeve laat zien dat fosfaatbemesting gericht op een overschot van nul niet meer dan 200 kg droge stof per ha per jaar kost.

Verlaging van een landbouwkundig 'optimaal' fosfaatoverschot naar fosfaatevenwichtsbemesting laat na twee jaar nog geen diepe sporen na. Het P-AL getal van de bodem nam af, maar bleef nog in de klasse 'ruim voldoende'. De droge-stofopbrengst van het grasland bleef op peil, terwijl het fosforgehalte in het gras licht daalde.

Uit proeven binnen het onderzoek naar verbetering van het fosfaatadvies voor de vollegrondsgroenten blijkt dat bloemkool weinig reageert op fosfaat

In de jaren 1996 tot en met 1998 zijn door het PAV 12 proeven uitgevoerd naar het effect van de fosfaattoestand en de fosfaatbemesting op de groei van vijf vollegrondsgroentegewassen

Uit proeven binnen het onderzoek naar verbetering van het fosfaatadvies voor de vollegrondsgroenten blijkt dat bloemkool weinig reageert op fosfaat

In de jaren 1996 tot en met 1998 zijn door het PAV 12 proeven uitgevoerd naar het effect van de fosfaattoestand en de fosfaatbemesting op de groei van vijf vollegrondsgroentegewassen

Veehouders in een relatienotagebied kunnen een beheersovereenkomst sluiten. Hiermee kunnen in de bedrijfsvoering maatregelen genomen worden die een positief effect hebben op natuur- en landschapswaarden. Dat leidt in de meeste gevallen tot een verhoging van het fosfaatoverschot. Maar stikstof- en fosfaatoverschotten zijn door MINAS aan maxima gebonden.

Veehouders in een relatienotagebied kunnen een beheersovereenkomst sluiten. Hiermee kunnen in de bedrijfsvoering maatregelen genomen worden die een positief effect hebben op natuur- en landschapswaarden. Dat leidt in de meeste gevallen tot een verhoging van het fosfaatoverschot. Maar stikstof- en fosfaatoverschotten zijn door MINAS aan maxima gebonden.

De benutting van fosfaat kan wellicht nog verbeteren door extra aandacht voor de verdeling van de dierlijke mest.

De benutting van fosfaat kan wellicht nog verbeteren door extra aandacht voor de verdeling van de dierlijke mest.

De grote variatie binnen de bedrijven en het nog vrij grote percentage percelen met hoge P-AL-getallen toont aan dat er is nog ruimte is voor verbetering van het bemestingsregime, met name de verdeling van dierlijke mest.

De grote variatie binnen de bedrijven en het nog vrij grote percentage percelen met hoge P-AL-getallen toont aan dat er is nog ruimte is voor verbetering van het bemestingsregime, met name de verdeling van dierlijke mest.

Uit onderzoek blijkt dat met uiteenlopende fosfaatoverschotten op grasland, het P-AL-getal op veel proefveldjes is gedaald.