Search

Doğru yoldan saptırma, azdırma ve isyana sürükleme gibi manalara gelen iğvâ, önemli Kur’ânî bir terimdir. Bu lafız Kur’ân’da genellikle şeytanla ilişkili olarak kullanılmıştır. Ancak el-A’râf 7/16, Hûd 11/34 ve elHicr 15/39 ayeti olmak üzere üç yerde ise Yüce Allah’a izafe edilerek kullanılmıştır. Bu yönüyle mezkûr üç ayet, kelâmın mühim konulardan olan kader, irade hürriyeti, insanın fiilleri, hidayet-dalâlet açısından farklı şekillerde yorumlanmaya müsaittir. Bu durum, ilgili ayetler bağlamında müfessirlerin çeşitli yorumlar yapmasına neden olmuştur. Bu çalışmada, öncelikle “iğvâ” lafzının anlamı tespit edilmeye çalışılmış ve bu lafzın Kur’ân’da kullanımı incelenmiştir. Ardından Taberî, Zemahşerî ve Râzî’nin tefsirleri özelinde, zikredilen üç ayetin bağlamında, iğvâ ile ilgili yaptıkları yorumlar irdelenmiştir. Bu müfessirlerden Taberî ve Râzî, Ehl-i Sünnet’i temsil ederken; Zemahşerî de Mu‘tezile’yi temsil etmektedir. Bu çalışmada, mezkûr ayetlerin tefsiri bağlamında yapılan yorumlarda mezhebî mensubiyetin etkisi tespit edilmeye çalışılmış; diğer mezheplere yönelik tavır ve eleştirilerin tefsire yansıması incelenmiştir., Igva, which means to deviate from the right path, to deprave and to lead to rebellion, is an important Qur'anic term. This word is generally used in relation to the devil in the Qur'an. However, it was used in three verses, al-A'raf 7/16, Hud 11/34, and al-Hijr 15/39, attributing it to Almighty Allah. In this respect, the aforementioned three verses can be interpreted in different ways in terms of destiny, freedom of will, human actions, searching for the right way-aberration, which are important issues of theology. This case has led the commentators to make various comments in the context of the relevant verses. In this study, first of all, the meaning of the word "igva" was tried to be determined and the use of this word in the Qur'an was examined. Then, the interpretations of Tabari, Zamakhshari and Razi, in the context of the three verses mentioned, were examined. In our study, while Tabari and Razi, who are among those commentators, represent Ahl as-Sunna; Zamakhshari represents Mu'tazila. In this study, the effect of madhhab affiliation on the interpretations of the aforesaid verses has been tried to be determined and the reflection of the attitudes and criticisms towards other sects on the interpretation has been examined.