Search

Anahtar Kelimeler : Aydınlar, Yahudiler, TürkiyeÖZETTÜRKİYE’DE YAHUDİ AYDINLARI Avrupa’da ulus devletlerin kurulmaya başlamasıyla beraber gözlenen bir olgu modern anlamda aydınların ortaya çıkmasıdır. Aydınlar içinde yaşadıkları toplumu temsil edici, yönlendirici ve değişen sosyal ve siyasi koşullara adapte olmalarını kolaylaştırıcı işlevler üstlenmektedir. Bu çalışmada aydınların söz konusu işlevleri Türkiye Yahudi cemaatine mensup aydınlar model alınarak analiz edilmeye çalışılmıştır. Bu bağlamda Türkiye’deki Yahudi aydınlarının cemaatlerine yönelik faaliyetleri, bu faaliyetleri şekillendiren toplumsal ve siyasi etkenler dahilinde incelenmiştir. Bu çalışma sözkonusu aydınların yazılı eserlerine ve günümüzde Yahudi cemaatinin önde gelen aydınlarıyla yapılmış olan görüşmelere dayanan niteliksel bir çalışmadır. Bu çalışmada elde edilen bulguları şu şekilde özetlemek mümkündür. Türkiye’de modern anlamda aydınların ortaya çıkışı Osmanlı Devleti’nin son dönemlerine tekabül etmektedir. Bu dönemdeki söz konusu aydın kitlenin içinde yer alan birinci kuşak Yahudi aydınlarının en temel amaçları cemaatlerinin, iç ve dış siyasi gelişmelere bağlı olarak çöküşün eşiğinde olan imparatorlukta sosyal ve ekonomik varlıklarını sürdürebilmeleri olmuştur. Osmanlı Devleti’nin sona ermesinin ardından kurulan Türkiye Cumhuriyeti’nin erken dönemlerinde uygulanan ulusal burjuvazi yaratma ve azınlıklara yönelik Türkleştirme politikaları Yahudi cemaatini olumsuz etkilemiştir. Bu süreçte Yahudi aydınları yaptıkları çalışmalarla ait oldukları cemaati Türkleşmeye yönlendirirken bir yandan da Yahudilerin yeni ulus-devlette toplum ve resmi makamlar nezdinde sosyal kabul görmesi amacıyla çeşitli temalar kullanmışlardır. Söz konusu temalar Yahudilerin tarih boyunca Türklere sadık kaldığı, Türklere minnet borçlu olduğu ve çeşitli açılardan Türklere faydalı olduklarıdır. Bu temalar özellikle seksenli yıllardan itibaren cemaatin ikinci kuşak aydınları tarafından da kullanılmaya başlamış ve buna ilaveten cemaat yönetimi ve aydınları Türkiye yararına dış politika alanında lobi çalışmalarına başlamışlardır. Dünyada antisemitizmin yükselişte olduğu bu dönemde bu çalışmalar sayesinde Yahudi cemaatine topluluk dışından gelebilecek tepkilerin önüne geçilmesi ve cemaatin iktisadi ve sosyal varlığını sorunsuz biçimde sürdürebilmesi hedeflenmiştir. Aynı dönemde cemaat içinde bu stratejiyi eleştiren bir başka aydın grubu ortaya çıkmıştır. Birinci kuşak aydınların geleneklerini sürdüren aydınlar ve onları eleştiren grup arasındaki çekişme halen sürekliliğini korumaktadır. Keywords : Intellectuals, Jews, TurkeyABSTRACTJEWISH INTELLECTUALS IN TURKEY A phenomenon observed within the rise of nation-states in Europe is the emergence of intellectuals in a modern sense. Intellectuals undertake functions whereby they represent and guide the societies they live within and enable the adaptation of these societies to the changing social and political conditions. In this study, these functions of intellectuals have been attempted to be analysed by taking the Jewish intellectuals in Turkey as a model. In this context, the activities of Jewish intellectuals in Turkey towards their community have been examined within the political and social factors which shape them. This is a quantitative study based on the literary works by these intellectuals and interviews held with the leading intellectuals of today’s Turkish Jewish community. It is possible to summarize the findings of this study as follows. The emergence of intellectuals in Turkey in a modern sense dates back to the latest decades of the Ottoman Empire. The ultimate aim of the first generation Jewish intellectuals who were a part of this intellectual group, was the social and economic survival of the Jewish community within the empire which was at the edge of a downfall due to political developments at the internal and external levels. The policies of building a national bourgeoisie and Turkification of minorities which were employed in the early decades of the Turkish Republic founded after the collapse of the Ottoman Empire, had negative effects on the Jewish community. In this process Jewish intellectuals, while orienting their community towards Turkification, also used certain themes in order to acquire a social acceptance for the Jewish community in the eyes of the general public and the authorities of the new nation-state. These themes are namely that Jews have been loyal to the Turks throughout history, that Jews owe a graditude towards the Turks; and that Jews proved to be useful for the Turks in certain aspects. These themes have been re-used by the second generation intellectuals of the Jewish community especially after the 1980’s and in addition to that, community leadership and intellectuals have initiated lobby activities in favor of Turkey in the arena of foreign politics. By means of such initiatives in this period which marked the rise of antisemitism throughout the world, it’s been aimed to overcome possible reactions towards the Jewish community by the outer group and to ensure the social and economic existence of the community. In the same period, another group of intellectuals within the Jewish community critical of this strategy has emerged. The conflict between the intellectuals who carry on the traditions of the first generation intellectuals and this critical group has been continuing.

ÖZETTÜRK YAZILI BASININDA YAHUDİ VE İSRAİLLİ KİMLİKLERİNİNFARKLI TEMSİLLERİ: HÜRRİYET VE VAKİT (YENİ AKİT) GAZETELERİÖRNEĞİ (2009-2011)Kimlik farklılıklar üzerine inşa edilir. Kimlik kavramı irdelendiğindefarklılıkların hangi unsurlar üzerinden belirlendiği görülür. Kimliğin tanınması ötekininve kendiliğin tarihsel gelişimini okumayı kolaylaştırmaktadır. Kimlik bir aidiyet bilincioluşumudur. Aidiyet bilinci kolektif bir geçmişten gelmekte fakat hayatın pratikleriiçinde anlam değişikliğine maruz kalmaktadır. Yahudi ve İsrailli kimlikleri bu durumaörnek verilebilir. Yahudilik ve İsrailli olmak da anlam kaymasına uğramış iki farklıkimliktir. Bu çalışmada İsrailli kimliği ile Yahudi kimliğinin yazılı basında temsil edilişşekilleri incelenmiştir. Öncelikle Yahudilerin Osmanlı Devleti’nde ve TürkiyeCumhuriyeti’ndeki sosyolojik konumları, ardından İsrail Devleti’nin kuruluşundansonra sosyolojik konumları ele alınmıştır. Bu inceleme yapılırken kimliğin soyut birkavram oluşu dikkate alınarak dilde kullanımı üzerinde durulmuştur. Medya da dilegetirmenin, seslendirmenin pratik araçlarından biridir. Medya tarafından üretilensöylemler toplumsal bilinci yönlendirmede ve algı üretiminde önemli rol oynamaktadır.Haber dilinde kullanılan ifadeler öğretici, eleştirel niteliktedir. Okuyucuda bıraktığıetkiler tavır ve davranışları etkilemektedir. Bu çalışmada medya araçlarının dilaracılığıyla toplumsal düşünceleri şekillendirme işlevi üzerinde durulmuş, öne sürüleniddianın analizi için Hürriyet ve Vakit gazetelerinin haberleri incelenmiştir. Haberlerincelenirken Teun Van Dijk’ın eleştirel söylem analizi tekniği kullanılmıştır. Analizboyunca bir kimlik olarak Yahudilik ile İsrail vatandaşlığı arasında nasıl bir bağkurulduğu irdelenmiştir. Haberlerde kullanılan dilin Türk vatandaşı Yahudiler üzerindeiiyarattığı algının ne gibi etkileri olacağı araştırılmıştır. İncelemesi yapılan gazeteler ikifarklı görüşü temsil etmektedir. Görüş temelli algı oluşumunda medyanın ve oluşturulansöylemin gücü öne çıkmaktadır. Gazete haberlerinde kimlik konusunun ele alınışı vevurgulanışı Türkiye’de yaşayan Yahudilerin varlıklarına yönelik olumsuz tutumlarındoğmasına yol açma potansiyelini de diri tutmaktadır.İÇİNDEKİLERSayfa No.ÖZET ............................................................................................................................................... iABSTRACT ...................................................................................................................................... iiiİÇİNDEKİLER ................................................................................................................................... viSayfa No. ....................................................................................................................................... viGİRİŞ .............................................................................................................................................. 1a. Araştırmanın Problemi ...................................................................................................... 2b. Araştırmanın Amaç ve Önemi ........................................................................................... 3c. Araştırmanın Sınırlılıkları ................................................................................................... 3d. Araştırmanın Yöntemi ....................................................................................................... 41. AİDİYETİN KAVRAMSAL BOYUTU: KİMLİK ............................................................................. 51.1. Sosyal Bilimlerde Kimlik Kavramı ....................................................................................... 51.1.1. Benlik ........................................................................................................................... 81.1.2. Ötekilik ...................................................................................................................... 101.1.3. ‘Ben’de ve ‘Öteki’nde ‘Algı’nın İşlevi ......................................................................... 131.2. Kimlik Çeşitleri .................................................................................................................. 161.2.1 Toplumsal Kimlik ........................................................................................................ 161.2.2 Kültürel Kimlik ............................................................................................................ 181.2.3. Etnik Kimlik ................................................................................................................ 201.2.4. Ulusal Kimlik .............................................................................................................. 231.2.5. Dini Kimlik.................................................................................................................. 262. YAHUDİ’NİN “KİM”LİĞİ ........................................................................................................ 282.1. Osmanlı’dan Günümüze Kimlikler .................................................................................... 292.1.1. Gayrimüslim Gruplar Arasında Yahudi Cemaati ........................................................ 332.2. Milliyetçilik Akımlarının Osmanlı Devleti’ne Yansımaları ................................................. 352.3. Türkiye Cumhuriyeti’nde “Kimlik” Olgusu ....................................................................... 412.3.1. Türkiye Cumhuriyeti’nde Yahudilerin Konumu ......................................................... 432.3.1.1. Anti-semitizm’in Kısa Analizi .............................................................................. 452.3.2. Türkiye Cumhuriyetinde Anti-semitik Hareketler ..................................................... 492.4. İsrail Devleti’nin Kuruluşu ve Yahudi Kimliği .................................................................... 513. YAZILI BASINDA İSRAİL ve YAHUDİ KİMLİKLERİNİN KULLANIMI .............................................. 573.1. Söylem Kavramı ................................................................................................................ 57vii3.1.1. Dil ve Söylem Arasındaki Bağ .................................................................................... 593.1.2. Söylemin ve Algının Medyada Kullanımı ................................................................... 633.1.3. Eleştirel Söylem Analizi ............................................................................................. 673.1.3.1. Norman Fairclough’un Eleştirel Söylem Analizi ................................................. 703.1.3.2. Teun Van Dijk’ın Eleştirel Söylem Analizi ........................................................... 723.1.4. Vakit Gazetesi ve Hürriyet Gazetesi 2009-2011 Yılları Arası Haber MetinlerindeEleştirel Söylem Analizi ....................................................................................................... 743.1.4.1. Vakit Gazetesi 2009-2011 Arası Yayımlanan Haber Metinleri ........................... 743.1.4.1.1. Makro Yapı .................................................................................................. 743.1.4.1.1.1. Tematik Yapı İncelemesi....................................................................... 743.1.4.1.1.1.1 Başlıklar .......................................................................................... 743.1.4.1.1.1.2. Spotlar ........................................................................................... 773.1.4.1.1.1.3. Fotoğraflar ..................................................................................... 833.1.4.1.1.2. Şematik Yapı İncelemesi ....................................................................... 873.1.4.1.1.2.1. Ana Olayın Sunumu ....................................................................... 873.1.4.1.1.2.2. Ardalan ve Bağlam ........................................................................ 873.1.4.1.2. Mikro Yapı İncelemesi ................................................................................. 883.1.4.1.2.1. Sentaktik Çözümleme........................................................................... 883.1.4.1.2.2. Sözcük Seçimleri ................................................................................... 893.1.4.2. Hürriyet Gazetesi 2009-2011 Arası Yayımlanan Haber Metinleri ...................... 893.1.4.2.1.Makro Yapı ................................................................................................... 893.1.4.2.1.1. Tematik Yapı İncelemesi....................................................................... 893.1.4.2.1.1.1. Başlıklar ......................................................................................... 893.1.4.2.1.1.2. Spotlar ........................................................................................... 913.1.4.2.1.1.3. Fotoğraflar ..................................................................................... 953.1.4.2.1.2. Şematik Yapı İncelemesi ....................................................................... 983.1.4.2.1.2.1. Ana Olayın Sunumu ....................................................................... 983.1.4.2.1.2.2. Ardalan ve Bağlam ........................................................................ 993.1.4.2.2. Mikro Yapı İncelemesi ................................................................................. 993.1.4.2.2.1. Sentaktik Çözümleme........................................................................... 993.1.4.2.2.2. Sözcük Seçimleri ................................................................................. 1003.1.4.3. Karşılaştırmalı Değerlendirme .......................................................................... 1003.1.4.3.1. Haber Başlıkları ..................................................................................... 1013.1.4.3.2. Haber Spotları ........................................................................................... 102viii3.1.4.3.3. Nefret İçerikli Başlıklar .............................................................................. 105SONUÇ VE DEĞERLENDİRME ..................................................................................................... 107KAYNAKÇA ................................................................................................................................. 111 ABSTRACTREPRESENTATION OF JEWISH AND ISRAELI IDENTITIES IN TURKISHPRESS: AN EXAMPLE OF HÜRRİYET AND VAKİT (YENİ AKİT)NEWSPAPERS (2009-2011)İdentification constructs on differences. Recognition of identity is to make easerof reading your self and others of historical developments. Sense of belonging comesfrom the collective past but be subjective to changes in practices of life.Judaism and tobe from Isreal are distorted identities and also they are two different identities.İn thisstudy ,The identification of Isreal and identification of Jewery examined by how theyrepresented in print media. First of all , Jewis contextualized by their location ofOtttoman Empire and Republic of Turkey then after established by state ofİsrael.İdentification is a abstract concept.İdeas and body has different identifications.İdentification Discourses size up the reality .Expressions used in news language areinstructive. Media is a practical tool of to articulate. Also the discourses which areproduced by the media ,plays an important role for to Orient conscioussness andperception of production. The effects it leaves on the reader affect attitudes andbehaviors.For the analyse the idea in this study ,two different newspaper searchedbetween specified date ranges.When reviewing the news ,The critical discourse technicof Teun Van Dijk is used. İn the all analyse ,the correlation between the state of Israeland Jewis are scrutunized.Also for Turkish Citizens and jewis ,the affects of languageof press searched. this two newspaper represents two other ideas. İn the perceptionconcept the power of media and the power of discourse stands out. İn the newspaperreports,there is a disregard of identity.And this causes to a negative attitude of existanceJewis who lives in Turkey.

Bu çalışmada Türkiye’ye göç eden Suriyeli mülteci kadınların ulusal basındaki temsil biçimleri incelenmiştir. Araştırmanın kuramsal kısmı medyada temsil ve söylem tartışmaları çerçevesinde yürütülmüştür. Hayatının birçok alanında ayrımcılığa maruz kalan Suriyeli mülteci kadınların medyada ne tür temsil ve söylemler üzerinden sunulduğunun anlaşılması için farklı ideolojik çizgiye sahip 8 ulusal gazetenin (Sözcü, Hürriyet, Sabah, Haber Türk, Yeni Şafak, Cumhuriyet, Birgün, Evrensel) haberleri ile çevrimiçi yayın portalı Bianet’in, Suriyeli mülteci kadın haberlerindeki temsil sunumlarına da bakılmış, söz konusu gazeteler ile farkları görülmeye çalışılmıştır. Toplumsal güç ilişkilerinin temsil ve söylem biçimlerini belirlediği iddiasını savunduğumuz bu araştırmada, Suriyeli mülteci kadınların haber metinlerinde hem mağdur hem de fail olarak temsil edildiği görülmüştür. Suriyeli kadınlar mağduriyetleri üzerinden haber konusu yapıldığı metinlerde sıklıkla ölüm, cinayet, şiddet, fuhuş, yoksulluk, kuma gibi başlıklar üzerinden kurbanlaştırılırken; fail olarak haber konusu oldukları metinlerde fuhuşa karışan, yuva yıkan, şiddetin faili, dolandırıcı gibi stereotipik (kalıpyargı) biçimler üzerinden temsil edildikleri saptanmıştır. Ayrıca Suriyeli mülteci kadınlara yönelik haberlerin genellikle ‘hak odaklı habercilik’ anlayışından yoksun olduğu anlaşılmış olup, bazı gazetelerin ise haber metinlerinde Suriyeli kadınları insani boyutlarda ele aldıklarını söyleyebiliriz.--------------------The subject matter of this thesis is the ways that Syrian female refugees are represented in national press. The theoretical perspective of the study is based upon the discussions on the matter of representation and discourse in the media. In order to understand how Syrian female refugees, who happen to experience all kinds of discrimination in life, are presented by the media, eight national newspapers different in their ideological perspectives have chosen to be analyzed. The newspapers are Sözcü, Hürriyet, Sabah, Haber Türk, Yeni Şafak, Cumhuriyet, Birgün, Evrensel and news portal Bianet are also analyzed and compared with the aformentioned newspapers. In this research, it is argued that power relations in the society determine the national discourse and ways of representation. In this regard, Syrian female refugees are represented in the news both as actors and victims. They are sometimes associated with death, murder, violance, adultery, poverty, being cowife as the victims. Other times they are represented as stereotypical actors and perpetrators as murderers, home wreckers, adulterers, and scammers. Furthermore, it is figured out that the news regarding Syrian refugee women are generally devoid of the concept of the "reporting focused on rights" and we may say that some newspapers covered Syrian women in humanitarian dimensions in their news.

Bu araştırma, literatürde kent yoksulları diye isimlendirilen ekonomik açıdan dezavantajlı kentli grupların refahın kapitalist dağılımı ile baş etme yöntemlerini, başvurdukları mekanizmaları, bu amaç doğrultusunda kurulan muhtemel enformel ekonomiyi ve dayanışma ağlarını irdelemek; yani dezavantajlılığın ve yoksulluğun insanların gündelik ekonomik ve sosyal pratiklerini nasıl etkilediğini tasvir etmek, bu pratiklerin kişilerin benliklerini vegelecek tahayyüllerini nasıl şekillendirdiğini anlamaya çalışmak ve bu çalışmaya konu olan mahalledeki özgül mekanizmaların Türkiye’nin refah rejimine dair ne tür ipuçları taşıdığını analiz etmek amacını taşımaktadır. Araştırmanın örneklemini oluşturan kişiler ekonomik açıdan alt sınıfa dahil olup Üsküdar’a bağlı fakat Üsküdar – Ümraniye – Beykoz üçgeninde yer alan ve oldukça merkezi bir mahalle sayılabilecek Yavuztürk mahallesi’nde yaşayan Türkiye vatandaşlarıdır.--------------------This study aims to examine the economically disadvantagous urban groups called the urban poor and their methods of dealing with capitalist distribution of welfare, mechanisms they employ, and the possible informal solidarity networks they adapt. This means, the study will first describe how poverty shapes people’s daily social and economic practices, second try to understand how these practices shape people’s self-reflections, and third analyze the spesific mechanisms in the Yavuztürk Neighborhood in the context of Turkey’s welfare distriubtion.The sample of the study consists of poor Turkish people living in Yavuztürk Neighborhood that is a part of Üsküdar District, but located in the triangle of Beykoz, Ümraniye and Üsküdar Districts.