Search

In 2011-2013 heeft IMARES als onderaannemer van RAVON, in opdracht van het toenmalige Ministerie van Economie, Landbouw en Innovatie (het hedendaagse Ministerie van Economische Zaken), meegewerkt aan het uitvoeren van analyses om tot een voorstel te komen voor een nieuwe Rode Lijst Vissen. Deze analyses zijn uitgevoerd op basis van een door de Nederlandse overheid vastgestelde methodiek om de mate waarin soorten bedreigd zijn vast te stellen. Hierbij zijn door IMARES 59 zoutwatervissoorten onderzocht die gevangen worden in de wetenschappelijke bemonsteringsprogramma’s IBTS, BTS en DFS. De wetenschappelijke bemonsteringsprogramma’s van IMARES zijn programma’s waarin jaarlijks volgens een vaste methode met boomkortuigen wordt gevist om gegevens te verzamelen over de toestand van Noordzeevisbestanden. Het voorliggende rapport bevat de beschrijving en uitkomst van de analyses zoals uitgevoerd in 2011 en 2012 door IMARES. De tekst is grotendeels in 2011-2013 geschreven, door IMARES en RAVON. Op basis van deze analyses, en de analyses van RAVON (zoetwatersoorten) en stichting ANEMOON en Ecosub (zoutwatersoorten) is een nieuwe Rode Lijst Vissen opgesteld welke sinds 2016 van kracht is.

In 2011-2013 heeft IMARES als onderaannemer van RAVON, in opdracht van het toenmalige Ministerie van Economie, Landbouw en Innovatie (het hedendaagse Ministerie van Economische Zaken), meegewerkt aan het uitvoeren van analyses om tot een voorstel te komen voor een nieuwe Rode Lijst Vissen. Deze analyses zijn uitgevoerd op basis van een door de Nederlandse overheid vastgestelde methodiek om de mate waarin soorten bedreigd zijn vast te stellen. Hierbij zijn door IMARES 59 zoutwatervissoorten onderzocht die gevangen worden in de wetenschappelijke bemonsteringsprogramma’s IBTS, BTS en DFS. De wetenschappelijke bemonsteringsprogramma’s van IMARES zijn programma’s waarin jaarlijks volgens een vaste methode met boomkortuigen wordt gevist om gegevens te verzamelen over de toestand van Noordzeevisbestanden. Het voorliggende rapport bevat de beschrijving en uitkomst van de analyses zoals uitgevoerd in 2011 en 2012 door IMARES. De tekst is grotendeels in 2011-2013 geschreven, door IMARES en RAVON. Op basis van deze analyses, en de analyses van RAVON (zoetwatersoorten) en stichting ANEMOON en Ecosub (zoutwatersoorten) is een nieuwe Rode Lijst Vissen opgesteld welke sinds 2016 van kracht is.

Er zijn plannen om in zes van de tien spuikokers van het spuisluiscomplex van Kornwerderzand in totaal 18 Tocardo getijturbines turbines te installeren. Deze turbines zullen energie winnen uit de sterke stroming die bij het spuien van overtollig water vanuit het IJsselmeer naar de Waddenzee in de spuikokers ontstaat. Deze turbines vormen door potentieel botsingsgevaar en verstoring mogelijk een risico voor vissen, vogels en zeezoogdieren en zouden wellicht een verandering in het habitat teweeg kunnen brengen. De risico’s en belemmeringen voor vissen worden groter ingeschat dan die voor vogels en zeezoogdieren. Sterfte (direct) door de turbines kan zowel stroomopwaarts als stroomafwaarts optreden door fenomenen als: botsing met de bladen en structuren, drukverschillen, cavitatie, turbulentie en ‘shear stress’. In stroomopwaartse richting vormen de turbines voor de sterkere zwemmers, zalm, zeeforel, zeeprik, rivierprik, fint en houting een risico of belemmering.

Binnen het monitoringprogramma dat is ingesteld om de compensatie opgave voor de aanleg van de Tweede Maasvlakte te onderzoeken is er in 2014 geen specifiek visprogramma uitgevoerd. In plaats daarvan is een analyse uitgevoerd van de data uit de lange termijn monitoring in het kader van de Demersal Fish Survey (DFS) met een tweeledig doel: 1. in het jaar waarin er geen vismonitoring plaatsvond, toch een ‘vinger aan de pols’ te houden. 2. om de ontwikkeling van vis in de Voordelta in breder kader te plaatsen: door recente ontwikkelingen in de visstand in de Voordelta te relateren aan lange termijn veranderingen en door de trends in vis in de Voordelta te contrasteren met die in andere gebieden in de Nederlandse zoute wateren.

In this study we present a fishery independent survey of the finfish populations at depths ranging from 5-30 m in the shallow reef habitats around the island of St. Eustatius.

Dit rapport bevat een overzicht van de gegevens verzameld tijdens de vismonitoringen in de zoete rijkswateren. Het omvat de volgende bemonsteringen: - Open water vismonitoring IJssel- en Markermeer met actieve vistuigen - Oever vismonitoring IJssel- en Markermeer met actieve vistuigen - Vismonitoring in IJssel- en Markermeer met kieuwnetten - Diadrome vis Kornwerderzand Waddenzee op basis van fuikregistraties - Vismonitoring grote rivieren met actieve vistuigen - Vismonitoring zoete rijkswateren op basis van vangstregistratie aalvissers - Diadrome vismonitoring zoete rijkswateren op basis van fuikregistraties (sinds najaar 2012) - Vismonitoring grote rivieren op basis van zalmsteekregistraties - Vismonitoring randmeren met actieve vistuigen - Monitoring glasaal op intreklocaties.

In de rapportage zijn trendanalyses voor de verschillende commercieel benutte vissoorten en habitatrichtlijn vissoorten gemaakt aan de hand van de beschikbare monitoringsgegevens. Van acht commercieel benutte vissoorten (aal, baars, blankvoorn, brasem, kolblei, snoekbaars, spiering en bot) is waar mogelijk een trendanalyse uitgevoerd. Omdat in de zoete Rijkswateren de visstand wordt beheerd op visstandbeheercommissie (VBC) niveau (behalve aal), zijn de trendanalyses uitgevoerd per VBC gebied.

In de rapportage zijn trendanalyses voor de verschillende commercieel benutte vissoorten en habitatrichtlijn vissoorten gemaakt aan de hand van de beschikbare monitoringsgegevens. Van acht commercieel benutte vissoorten (aal, baars, blankvoorn, brasem, kolblei, snoekbaars, spiering en bot) is waar mogelijk een trendanalyse uitgevoerd. Omdat in de zoete Rijkswateren de visstand wordt beheerd op visstandbeheercommissie (VBC) niveau (behalve aal), zijn de trendanalyses uitgevoerd per VBC gebied.

Dit rapport bevat een overzicht van de gegevens verzameld tijdens de vismonitoringen in de zoete rijkswateren. Het omvat de volgende bemonsteringen: - Open water vismonitoring IJssel- en Markermeer met actieve vistuigen - Oever vismonitoring IJssel- en Markermeer met actieve vistuigen - Vismonitoring in IJssel- en Markermeer met kieuwnetten - Diadrome vis Kornwerderzand Waddenzee op basis van fuikregistraties - Vismonitoring grote rivieren met actieve vistuigen - Vismonitoring zoete rijkswateren op basis van vangstregistratie aalvissers - Diadrome vismonitoring zoete rijkswateren op basis van fuikregistraties (sinds najaar 2012) - Vismonitoring grote rivieren op basis van zalmsteekregistraties - Vismonitoring randmeren met actieve vistuigen - Monitoring glasaal op intreklocaties.

IMARES geeft visserij-advies (vangst-/inspanningsadvies) voor de schubvisbestanden snoekbaars, baars, blankvoorn en brasem op het IJsselmeer en Markermeer. Gezien de lage kwantiteit en kwaliteit van gegevens over de visbestanden en met name de visserij erop, wordt momenteel het advies gebaseerd op een methodiek binnen het ICES-raamwerk, welke is ontwikkeld voor data-gelimiteerde bestanden (‘DLS’). Het ministerie van Economische Zaken (EZ) wil toewerken naar nauwkeuriger advies en wil de relatie tussen beheer en bestandsontwikkelingen kunnen kwantificeren (Kaderbrief 2015). Dit rapport bevat een overzicht van de mogelijkheden en beperkingen voor verbeteringen in de adviezen. Het tijdsgewricht voor deze ontwikkelingen is met name 2017-2019 maar met een doorkijk naar de jaren erna. Dit rapport beschrijft drie aspecten van het advies voor de schubvisbestanden: (1) langetermijn verbeteringen in de toegepaste modellen, (2) beschrijving van hoe de referentieperiode te kiezen in de komende jaren, en (3) beschrijving van mogelijke problemen rond toestaan van verhuur en verkoop van visserijrechten tussen vergunninghouders in de komende jaren.

De Nederlandse overheid is verplichtingen opgelegd door de Europese Commissie met betrekking tot het rapporteren van vangsten door recreatieve vissers. Deze regelingen verplichten Nederland tot het verzamelen van gegevens over de omvang van de vangsten in de recreatieve visserij op kabeljauw, aal, haaien en roggen. Sinds 2009 verricht IMARES onderzoek en het wordt uitgevoerd in samenwerking met Sportvisserij Nederland en recreatieve vissers. Dit rapport geeft een overzicht van de vangstschattingen van de meest gevangen zout en zoetwatersoorten uit de logboek survey van 2012-2013.

Er zijn plannen om in zes van de tien spuikokers van het spuisluiscomplex van Kornwerderzand in totaal 18 Tocardo getijturbines turbines te installeren. Deze turbines zullen energie winnen uit de sterke stroming die bij het spuien van overtollig water vanuit het IJsselmeer naar de Waddenzee in de spuikokers ontstaat. Deze turbines vormen door potentieel botsingsgevaar en verstoring mogelijk een risico voor vissen, vogels en zeezoogdieren en zouden wellicht een verandering in het habitat teweeg kunnen brengen. De risico’s en belemmeringen voor vissen worden groter ingeschat dan die voor vogels en zeezoogdieren. Sterfte (direct) door de turbines kan zowel stroomopwaarts als stroomafwaarts optreden door fenomenen als: botsing met de bladen en structuren, drukverschillen, cavitatie, turbulentie en ‘shear stress’. In stroomopwaartse richting vormen de turbines voor de sterkere zwemmers, zalm, zeeforel, zeeprik, rivierprik, fint en houting een risico of belemmering.

Dit rapport beschrijft de resultaten van onderzoek dat is uitgevoerd binnen het project "Analysemethoden voor de bepaling van authenticiteit in visketens". Het project heeft als doel om methoden te ontwikkelen waarmee de authenticiteit (soort, geografische herkomst en productiewijze) van Noordzeevissen kan worden vastgesteld. In dit project is gewerkt aan vier deelprojecten: Ketenanalyse naar vermenging van schol (Pleuronectes platessa) uit de Noordzee met andere vissoorten, ontwikkeling en initiële validatie van een moleculaire barcoding methode om Noordzeevissoorten in gemengde monsters te identificeren, bepaling van de geografische herkomst van schol en productiemethode van tarbot met behulp van isotoopratio's en chemische fingerprint en toepassing van de ontwikkelde analytische methoden in Noordzeevisketens. De resultaten van deze onderzoeken zijn in dit rapport weergegeven.

One of the most endangered fish species worldwide is the European sturgeon Acipenser sturio. The River Rhine was home to an important sturgeon population that went locally extinct in the first half of the 20th century. In recent decades, many improvements of the ecological quality of the Rhine have taken place. Because the last remaining wild population of European sturgeon in the Gironde basin is very small and at considerable distance, it appears unlikely that rapid recolonization will take place if the Rhine is suitable again. That is why Stichting ARK, World Wildlife Fund (WWF) and the Dutch Anglers Association (Sportvisserij Nederland) have started a trajectory with the eventual reintroduction of the European sturgeon in the Rhine basin as the ultimate goal.

Het rapport “Toestand Vis en Visserij in de Zoete Rijkswateren” bestaat uit drie delen. Dit rapport (Deel II) is een achtergronddocument waarin de gebruikte monitoringsmethodieken in de verschillende vis-monitoringen in de zoete Rijkswateren in detail worden beschreven. Meer informatie over trends en vangsten is te vinden in rapportages Deel I: Trends visbestanden, vangsten en ecologische kwaliteit ratio’s en Deel III: Data).

Binnen het monitoringprogramma dat is ingesteld om de compensatie opgave voor de aanleg van de Tweede Maasvlakte te onderzoeken is er in 2014 geen specifiek visprogramma uitgevoerd. In plaats daarvan is een analyse uitgevoerd van de data uit de lange termijn monitoring in het kader van de Demersal Fish Survey (DFS) met een tweeledig doel: 1. in het jaar waarin er geen vismonitoring plaatsvond, toch een ‘vinger aan de pols’ te houden. 2. om de ontwikkeling van vis in de Voordelta in breder kader te plaatsen: door recente ontwikkelingen in de visstand in de Voordelta te relateren aan lange termijn veranderingen en door de trends in vis in de Voordelta te contrasteren met die in andere gebieden in de Nederlandse zoute wateren.

In 2014 zijn in het kader van het monitoringsprogramma "Monitoring contaminanten ten behoeve van de Nederlandse sportvisserij" 17 zoetwaterlocaties in Nederland bemonsterd. Van de gevangen rode alen zijn mengmonsters samengesteld voor de lengteklassen 30-40 cm en >45 cm en geanalyseerd op de aanwezigheid van dioxines, dioxineachtige- en nietdioxineachtige PCB's. De gevonden gehaltes sluiten goed aan bij de resultaten van 2013. Mengmonsters van kleine alen zijn onderzocht op 12 locaties en in 3 gevallen werden één of meerdere normen overschreden. De mengmonsters van grotere alen (>45 cm) voldeden op 9 van de onderzochte locaties niet aan één of meerdere normen. Naast aal uit de gesloten gebieden betrof dat ook aal uit het open gebied Amsterdam-Rijnkanaal bij Diemen. Per 1-1- 2015 behoort het Amsterdam-Rijnkanaal ook tot de gesloten gebieden. Anderzijds waren er ook locaties binnen de gesloten gebieden waar de mengmonsters aal wel voldeden aan de normen. Dit betrof beide locaties van het Volkerak.

On Bonaire visual surveys were conducted at 17 different sites between 7 and 16 March 2015. The selection of sites was largely based on the water quality study of Slijkerman et al. (2014), resulting in a selection of sites known to vary in water quality (e.g. City-Salt locations versus northern locations). Some sites were added to the ‘quick scan’ as a reference based on assumed good water quality (e.g. east coast with minimal human influence) or as additional sites potential eutrophic sites based on the presence of deep-water cyanobacterial mats. In total 16040 coral reef fish were visually inspected for the presence of dermal parasites.

In this study we present a fishery independent survey of the finfish populations at depths ranging from 5-30 m in the shallow reef habitats around the island of St. Eustatius.

In 2014 zijn in het kader van het monitoringsprogramma "Monitoring contaminanten ten behoeve van de Nederlandse sportvisserij" 17 zoetwaterlocaties in Nederland bemonsterd. Van de gevangen rode alen zijn mengmonsters samengesteld voor de lengteklassen 30-40 cm en >45 cm en geanalyseerd op de aanwezigheid van dioxines, dioxineachtige- en nietdioxineachtige PCB's. De gevonden gehaltes sluiten goed aan bij de resultaten van 2013. Mengmonsters van kleine alen zijn onderzocht op 12 locaties en in 3 gevallen werden één of meerdere normen overschreden. De mengmonsters van grotere alen (>45 cm) voldeden op 9 van de onderzochte locaties niet aan één of meerdere normen. Naast aal uit de gesloten gebieden betrof dat ook aal uit het open gebied Amsterdam-Rijnkanaal bij Diemen. Per 1-1- 2015 behoort het Amsterdam-Rijnkanaal ook tot de gesloten gebieden. Anderzijds waren er ook locaties binnen de gesloten gebieden waar de mengmonsters aal wel voldeden aan de normen. Dit betrof beide locaties van het Volkerak.

One of the most endangered fish species worldwide is the European sturgeon Acipenser sturio. The River Rhine was home to an important sturgeon population that went locally extinct in the first half of the 20th century. In recent decades, many improvements of the ecological quality of the Rhine have taken place. Because the last remaining wild population of European sturgeon in the Gironde basin is very small and at considerable distance, it appears unlikely that rapid recolonization will take place if the Rhine is suitable again. That is why Stichting ARK, World Wildlife Fund (WWF) and the Dutch Anglers Association (Sportvisserij Nederland) have started a trajectory with the eventual reintroduction of the European sturgeon in the Rhine basin as the ultimate goal.

IMARES geeft visserij-advies (vangst-/inspanningsadvies) voor de schubvisbestanden snoekbaars, baars, blankvoorn en brasem op het IJsselmeer en Markermeer. Gezien de lage kwantiteit en kwaliteit van gegevens over de visbestanden en met name de visserij erop, wordt momenteel het advies gebaseerd op een methodiek binnen het ICES-raamwerk, welke is ontwikkeld voor data-gelimiteerde bestanden (‘DLS’). Het ministerie van Economische Zaken (EZ) wil toewerken naar nauwkeuriger advies en wil de relatie tussen beheer en bestandsontwikkelingen kunnen kwantificeren (Kaderbrief 2015). Dit rapport bevat een overzicht van de mogelijkheden en beperkingen voor verbeteringen in de adviezen. Het tijdsgewricht voor deze ontwikkelingen is met name 2017-2019 maar met een doorkijk naar de jaren erna. Dit rapport beschrijft drie aspecten van het advies voor de schubvisbestanden: (1) langetermijn verbeteringen in de toegepaste modellen, (2) beschrijving van hoe de referentieperiode te kiezen in de komende jaren, en (3) beschrijving van mogelijke problemen rond toestaan van verhuur en verkoop van visserijrechten tussen vergunninghouders in de komende jaren.

Het rapport “Toestand Vis en Visserij in de Zoete Rijkswateren” bestaat uit drie delen. Dit rapport (Deel II) is een achtergronddocument waarin de gebruikte monitoringsmethodieken in de verschillende vis-monitoringen in de zoete Rijkswateren in detail worden beschreven. Meer informatie over trends en vangsten is te vinden in rapportages Deel I: Trends visbestanden, vangsten en ecologische kwaliteit ratio’s en Deel III: Data).

Dit rapport beschrijft de resultaten van onderzoek dat is uitgevoerd binnen het project "Analysemethoden voor de bepaling van authenticiteit in visketens". Het project heeft als doel om methoden te ontwikkelen waarmee de authenticiteit (soort, geografische herkomst en productiewijze) van Noordzeevissen kan worden vastgesteld. In dit project is gewerkt aan vier deelprojecten: Ketenanalyse naar vermenging van schol (Pleuronectes platessa) uit de Noordzee met andere vissoorten, ontwikkeling en initiële validatie van een moleculaire barcoding methode om Noordzeevissoorten in gemengde monsters te identificeren, bepaling van de geografische herkomst van schol en productiemethode van tarbot met behulp van isotoopratio's en chemische fingerprint en toepassing van de ontwikkelde analytische methoden in Noordzeevisketens. De resultaten van deze onderzoeken zijn in dit rapport weergegeven.

De Nederlandse overheid is verplichtingen opgelegd door de Europese Commissie met betrekking tot het rapporteren van vangsten door recreatieve vissers. Deze regelingen verplichten Nederland tot het verzamelen van gegevens over de omvang van de vangsten in de recreatieve visserij op kabeljauw, aal, haaien en roggen. Sinds 2009 verricht IMARES onderzoek en het wordt uitgevoerd in samenwerking met Sportvisserij Nederland en recreatieve vissers. Dit rapport geeft een overzicht van de vangstschattingen van de meest gevangen zout en zoetwatersoorten uit de logboek survey van 2012-2013.

On Bonaire visual surveys were conducted at 17 different sites between 7 and 16 March 2015. The selection of sites was largely based on the water quality study of Slijkerman et al. (2014), resulting in a selection of sites known to vary in water quality (e.g. City-Salt locations versus northern locations). Some sites were added to the ‘quick scan’ as a reference based on assumed good water quality (e.g. east coast with minimal human influence) or as additional sites potential eutrophic sites based on the presence of deep-water cyanobacterial mats. In total 16040 coral reef fish were visually inspected for the presence of dermal parasites.

Zeewaarts migrerende schieralen laten een gedragsverandering zien wanneer zij geconfronteerd worden met een lozingspluim van rwzi-effluent. Ruim de helft van de vissen verandert van zwemrichting en tracht langs de rand van de pluim te passeren. Het risico dat een permanente migratiebarrière ontstaat is bij de meeste rwzi's niet groot door het dynamische karakter van de lozingspluim. Bij rwzi's die lozen op wateren met een beperkt afvoerdebiet, kunnen wel migratiebarrières ontstaan, maar met relatief eenvoudige aanpassingen kan de kans daarop worden verkleind. De onderzoeksresultaten geven aan dat rwzi-effluentpluimen potentie hebben om te worden ingezet voor de geleiding van stroomafwaarts migrerende vissen naar een veilige route langs gevaarlijke situaties zoals koelwaterinlaten, gemalen en waterkrachtcentrales.

Voor het berekenen van het aalbestand in Nederland op basis van onder andere Kaderrichtlijn Water gegevens, is het noodzakelijk aanvullende gegevens te verzamelen over de aanwezigheid van aal in kleine poldersloten. Tijdens polderbemonstering (juni 2014) werden 22 vissoorten gevangen, waarvan de meest voorkomende vissoorten blankvoorn en baars waren. In totaal werden 139 alen gevangen in 33 trekken. De betrokken waterschappen waren: Wetterskip Fryslan, Hoogheemraadschap Rijnland en Waterschap Scheldestromen.

De sluiting van de 32 km lange Afsluitdijk in 1932 heeft grote gevolgen gehad voor de migratie van vis tussen de Zuiderzee en de aangrenzende rivieren. Waar eerst een natuurlijke overgang bestond van zoet en zout water, is nu een harde scheiding tussen het IJsselmeer en de Waddenzee ontstaan. Jaarlijks bieden zich, afhankelijk van de soort, enkele tientallen tot honderden miljoenen vissen aan bij het spuicomplex bij Kornwerderzand. Deze vissen willen tijdens hun stroomopwaartse migratie het IJsselmeer bereiken richting paai of opgroeigebieden, maar de Afsluitdijk vormt een barrière en veroorzaakt daarmee vertraging en of blokkering tijdens de stroomopwaartse migratie. Om deze reden zijn er plannen om een vispassage of een VismigratieRivier (VMR) te bouwen naast het spuicomplex te Kornwerderzand met als doel om de ecologische barrière, die de Afsluitdijk voor trekvissen vormt, te verzachten. Deze rapportage gaat in op de ruimtelijke verspreidingsdynamiek van kleine vis (driedoornige stekelbaars, spiering, botlarven en glasaal), het zoekgedrag en passagesucces van grotere vis (houting, zeeprik en zeeforel) en de aanwezigheid van diadrome vis buiten de spuikom.

De “Vismigratierivier Afsluitdijk” is een uniek project om het Nederlandse icoon de Afsluitdijk te vernieuwen. Het project heeft als doel om de ecologische barrière, die de Afsluitdijk voor trekvissen is, te verzachten. De Vismigratierivier (VMR) zorgt er voor dat een brede groep trekvissen, zoals de spiering, houting, aal (paling) en zalm, weer de ruimte krijgt om hun paai-, leef- en opgroeigebieden in het IJsselmeer, de Friese Meren, de Overijsselse Vecht, de IJssel en verder te bereiken. Voordat er een gedetailleerd werkplan voor de uitvoering van de Vismigratierivier bij Kornwerderzand kan worden uitgevoerd, moeten er een aantal cruciale vismigratieprocessen onderzocht worden. Voor dit programma worden zeven fuiken in het voor- en najaar twee keer per week gelicht. Deze monitoring heeft als doel jaarlijkse trends waar te nemen van diadrome vissen.

Sinds 2013 worden al deze monitoringprogramma’s jaarlijks in één rapportage gebundeld. Dit rapport bevat de gebruikte methodieken van de verschillende vis-monitoringsprogramma’s in de zoete Rijkswateren

De monitoringen in de zoete Rijkswateren zijn opgezet ten behoeve van het monitoren van de visstand en worden tegenwoordig ook uitgevoerd om de ecologische toestand van de zoete Rijkswateren in kaart te kunnen brengen.

De visstand bemonsteringen die in opdracht van RWS Waterdienst plaatsvinden maken deel uit van een uitgebreider programma: de Monitoring van de Waterstaatkundige Toestand des Lands (MWTL). In de loop der tijd is uit pragmatische overwegingen de uitvoering en financiering van de visstand bemonsteringen verdeeld over RWS en Min EZ, waarbij grofweg RWS de vismonitoring in de rivieren en delta uitvoert en Min EZ de vismonitoring in het IJsselmeer en Markermeer

Het doel van dit onderzoek is om de interpretatie van de fuikvangsten die sinds 2001 worden uitgevoerd bij Kornwerderzand te verbeteren. Fuik vangsten zijn altijd een resultante van aanbod van vis en gedrag, met als gevolg dat dezelfde resultaten een verschillend onderliggend patroon in visgedrag en voorkomen van vis kunnen hebben. Voorafgaand aan het onderzoek zijn twee vragen geformuleerd: Worden er in de fuikvangsten terugvangsten gedaan van individuele vissen? Op welke schaal vindt er rondzwem-/zoekgedrag van rivierprik plaats?

Vanuit de Kader Richtlijn Water (KRW) wordt informatie vereist over de bestandsopbouw van onder andere snoekbaars en baars op het IJsselmeer en het Markermeer. In het IJsselmeer worden de visbestanden jaarlijkst bemonsterd. Deze reguliere bemonstering is echter niet geschikt om karakteristieken van de bestandsopbouw, zoals verhouding maatse en ondermaatse vis, mee te monitoren. Het doel van dit onderzoek is vooral om na te gaan of door het gebruik van staand want met verschillende maaswijdtes beter inzicht kan worden verkregen in de verhouding maatse en ondermaatse snoekbaars en baars.

Vanuit de Kader Richtlijn Water (KRW) wordt informatie vereist over de bestandsopbouw van onder andere snoekbaars en baars op het IJsselmeer en het Markermeer. In het IJsselmeer worden de visbestanden jaarlijkst bemonsterd. Deze reguliere bemonstering is echter niet geschikt om karakteristieken van de bestandsopbouw, zoals verhouding maatse en ondermaatse vis, mee te monitoren. Het doel van dit onderzoek is vooral om na te gaan of door het gebruik van staand want met verschillende maaswijdtes beter inzicht kan worden verkregen in de verhouding maatse en ondermaatse snoekbaars en baars.

Het rapport “Toestand Vis en Visserij in de Zoete Rijkswateren” bestaat uit drie delen. Dit rapport bevat de resultaten van de vismonitoringen in de zoete Rijkswateren. Het omvat de volgende bemonsteringen: - Open water monitoring IJssel- en Markermeer - Oeverbemonstering IJssel- en Markermeer - Bemonstering zeldzame vis IJssel- en Markermeer - Bemonstering diadrome vis Kornwerderzand - Actieve monitoring grote rivieren en delta - Passieve monitoring grote rivieren en delta - Zalmsteekmonitoring grote rivieren De monitoringen in en rond het IJssel- en Markermeer worden gefinancierd door het ministerie van EZ, de monitoringen op de rivieren door Rijkswaterstaat.

Sinds 2013 worden al deze monitoringprogramma’s jaarlijks in één rapportage gebundeld. Dit rapport bevat de gebruikte methodieken van de verschillende vis-monitoringsprogramma’s in de zoete Rijkswateren

Voor het berekenen van het aalbestand in Nederland op basis van onder andere Kaderrichtlijn Water gegevens, is het noodzakelijk aanvullende gegevens te verzamelen over de aanwezigheid van aal in kleine poldersloten. Tijdens polderbemonstering (juni 2014) werden 22 vissoorten gevangen, waarvan de meest voorkomende vissoorten blankvoorn en baars waren. In totaal werden 139 alen gevangen in 33 trekken. De betrokken waterschappen waren: Wetterskip Fryslan, Hoogheemraadschap Rijnland en Waterschap Scheldestromen.

De visstand bemonsteringen die in opdracht van RWS Waterdienst plaatsvinden maken deel uit van een uitgebreider programma: de Monitoring van de Waterstaatkundige Toestand des Lands (MWTL). In de loop der tijd is uit pragmatische overwegingen de uitvoering en financiering van de visstand bemonsteringen verdeeld over RWS en Min EZ, waarbij grofweg RWS de vismonitoring in de rivieren en delta uitvoert en Min EZ de vismonitoring in het IJsselmeer en Markermeer

Het rapport “Toestand Vis en Visserij in de Zoete Rijkswateren” bestaat uit drie delen. Dit rapport bevat de resultaten van de vismonitoringen in de zoete Rijkswateren. Het omvat de volgende bemonsteringen: - Open water monitoring IJssel- en Markermeer - Oeverbemonstering IJssel- en Markermeer - Bemonstering zeldzame vis IJssel- en Markermeer - Bemonstering diadrome vis Kornwerderzand - Actieve monitoring grote rivieren en delta - Passieve monitoring grote rivieren en delta - Zalmsteekmonitoring grote rivieren De monitoringen in en rond het IJssel- en Markermeer worden gefinancierd door het ministerie van EZ, de monitoringen op de rivieren door Rijkswaterstaat.

Het doel van dit onderzoek is om de interpretatie van de fuikvangsten die sinds 2001 worden uitgevoerd bij Kornwerderzand te verbeteren. Fuik vangsten zijn altijd een resultante van aanbod van vis en gedrag, met als gevolg dat dezelfde resultaten een verschillend onderliggend patroon in visgedrag en voorkomen van vis kunnen hebben. Voorafgaand aan het onderzoek zijn twee vragen geformuleerd: Worden er in de fuikvangsten terugvangsten gedaan van individuele vissen? Op welke schaal vindt er rondzwem-/zoekgedrag van rivierprik plaats?

Inventarisatie in het kader van het Joint Assessment and Monitoring Program van de OSPARCOM. Van monsters van de vissoort bot werden biologische parameters bepaald. Tevens werden in deze botten milieukritische stoffen geanalyseerd. Kustzone Noordwijk, de Westerschelde en de Eems-Dollard werden bemonsterd voor chemisch onderzoek en de Westerschelde en de Eems-Dollard voor visziekten

Dit rapport beschrijft de data die verzameld zijn tijdens het onderzoek naar juveniele vis en enkele epibenthos soorten in en rond de Zandmotor in het voorjaar en de zomer van 2013. De data is verzameld in 7 dagen verspreid over de periode mei tot en met augustus. De bemonstering is uitgevoerd met een rubberboot met een 2 meter boomkor tuig met maaswijdte van 10 mm en 20mm. Er zijn vistrekken uitgevoerd in de lagune en op 3 plekken rond de Zandmotor. Van iedere vistrek zijn alle vissen per soort gemeten en is al het epibenthos per soort geteld.