Search

Door klimaatverandering, zeespiegelstijging, bodemdaling en veranderingen in het waterbeleid zal verzilting van grond- en oppervlaktewater toenemen. Vormt zilt water een bedreiging of biedt het mogelijkheden voor hoogwaardige natuur? Dit artikel geeft de resultaten weer van een verkennende studie naar de gevoeligheid voor verzilting van natuur in laag-Nederland. Gegevens over zouttolerantie van soorten en levensgemeenschappen blijken schaars. Vaak gaat het om (kwalitatief) deskundigenoordeel. Een robuuste normering voor het water- en natuurbeheer, die rekening houdt met de gevoeligheid van levensgemeenschappen voor verzilting, is wenselijk. Het systeem van zoutgetallen volgens Ellenberg biedt een basis om de gevoeligheid van vegetatietypen voor verzilting te kwantificeren en chloridenormen voor natuurdoeltypen af te leiden

Veel uitgangspunten van de EU kaderrichtlijn bodem sluiten aan op het Nederlandse bodembeleid, aldus het Milieu- en Natuurplanbureau. De brede kaders van de kaderrichtlijn bodem bieden flexibiliteit, maar ook vraagtekens over de mogelijke doorwerking van de richtlijn in concrete praktijksituaties rond bodemafdekking, verlies van organische stof en verzilting door zeespiegelstijging

The EU thematic strategy for soil protection recognizes that soil degradation through erosion, soil organic matter decline, compaction, salinization and landslides occurs in specific areas, and that these areas must be identified in an unequivocal way. Currently, there are various risk assessment methodologies (RAMs) and the question has risen to what extent these RAMs yield similar outcome and, if not, whether the outcome can be harmonized, i.e. whether the results of the various RAMs can be made compatible or comparable. In this study i) the current status of RAMs for erosion, soil organic matter decline, compaction, and salinization in the European Union (EU27) is reviewed, and ii) the need and the options for harmonization are assessed. The need for harmonization was defined as the likelihood of achieving different outcomes when using different RAMs, whereas the options for harmonization refer to the efforts that are required to harmonize soil RAMs. The current status of RAMSs in EU-27 was assessed on the basis of questionnaires, which were sent out to soil specialists and policy officers in all Member States. We received more than 100 (response rate >50%) completed questionnaires. It turned out that many of the so called RAMs are still incomplete; they are ‘process (or threat) quantifications’ rather than methodologies that assess the risk of a soil threat. Moreover, there were significant differences between RAMs for a soil threat in terms of (i) the notion of the threat, (ii) data collection, (iii) data processing, (iv) data interpretation, and (v) risk perception. The need for harmonization appeared highest for erosion and salinization, whereas the options for harmonization were best for SOM decline. Harmonization of soil RAMs may be very complex and for that reason not always feasible. We suggest two options that may facilitate unequivocal identification of risk (or priority) areas for soil threats, i) a two Tiered approach based on data availability and spatial scale and ii) generic harmonization, i.e. combining standardization and harmonization in a rather pragmatic way

Droogteperioden zullen in de komende decennia wellicht frequenter optreden. Ook wordt een verdere stijging van de zeespiegel verwacht. Deze fenomenen betekenen voor de Zuidwestelijke Delta: meer invloed van droogte en zout op de binnendijkse natuur. In deze studie is onderzocht waar in de Zuidwestelijke Delta droogte en verzilting wellicht nu al knelpunten vormen voor binnendijkse natuur en waar en wanneer dergelijke knelpunten in de toekomst kunnen ontstaan. Voor de toekomst wordt hierbij enerzijds uitgegaan van autonome ontwikkeling en anderzijds van de vier deltascenario’s.

The EU thematic strategy for soil protection recognizes that soil degradation through erosion, soil organic matter decline, compaction, salinization and landslides occurs in specific areas, and that these areas must be identified in an unequivocal way. Currently, there are various risk assessment methodologies (RAMs) and the question has risen to what extent these RAMs yield similar outcome and, if not, whether the outcome can be harmonized, i.e. whether the results of the various RAMs can be made compatible or comparable. In this study i) the current status of RAMs for erosion, soil organic matter decline, compaction, and salinization in the European Union (EU27) is reviewed, and ii) the need and the options for harmonization are assessed. The need for harmonization was defined as the likelihood of achieving different outcomes when using different RAMs, whereas the options for harmonization refer to the efforts that are required to harmonize soil RAMs. The current status of RAMSs in EU-27 was assessed on the basis of questionnaires, which were sent out to soil specialists and policy officers in all Member States. We received more than 100 (response rate >50%) completed questionnaires. It turned out that many of the so called RAMs are still incomplete; they are ‘process (or threat) quantifications’ rather than methodologies that assess the risk of a soil threat. Moreover, there were significant differences between RAMs for a soil threat in terms of (i) the notion of the threat, (ii) data collection, (iii) data processing, (iv) data interpretation, and (v) risk perception. The need for harmonization appeared highest for erosion and salinization, whereas the options for harmonization were best for SOM decline. Harmonization of soil RAMs may be very complex and for that reason not always feasible. We suggest two options that may facilitate unequivocal identification of risk (or priority) areas for soil threats, i) a two Tiered approach based on data availability and spatial scale and ii) generic harmonization, i.e. combining standardization and harmonization in a rather pragmatic way

Klimaatverandering, zeespiegelstijging, autonome verzilting en de toenemende watervraag maken de zoetwatervoorziening in Nederland in de toekomst complexer, ondanks dat er, onder normale omstandigheden, zoet water in overvloed is. De kans op extremere perioden van droogte neemt toe en daarmee ook de risico’s op zout- en droogteschade voor landbouw, natuur en drinkwatervoorziening. Het wordt daarmee steeds moeilijker om de juiste hoeveelheid zoetwater met de gewenste chlorideconcentratie op de juiste tijd en plaats beschikbaar te hebben.

Het doel van het deelproject ‘Sociaal Economisch Spoor’ is om de effecten van verzilting in sociaal economische zin op landbouw inzichtelijk te maken voor Noord-Nederland. Hierbij wordt onderscheid gemaakt in directe gevolgen voor de interne agrarische bedrijfsvoering en externe factoren. Inzicht in interne bedrijfsvoering omvat zaken als het beheersen van waterkwaliteit op perceelsniveau door waterbeheersmaatregelen. Belangrijke externe factoren zijn vestigingsklimaat, markt, regelgeving en kredietverlening.

Droogteperioden zullen in de komende decennia wellicht frequenter optreden. Ook wordt een verdere stijging van de zeespiegel verwacht. Deze fenomenen betekenen voor de Zuidwestelijke Delta: meer invloed van droogte en zout op de binnendijkse natuur. In deze studie is onderzocht waar in de Zuidwestelijke Delta droogte en verzilting wellicht nu al knelpunten vormen voor binnendijkse natuur en waar en wanneer dergelijke knelpunten in de toekomst kunnen ontstaan. Voor de toekomst wordt hierbij enerzijds uitgegaan van autonome ontwikkeling en anderzijds van de vier deltascenario’s.

Klimaatverandering, zeespiegelstijging, autonome verzilting en de toenemende watervraag maken de zoetwatervoorziening in Nederland in de toekomst complexer, ondanks dat er, onder normale omstandigheden, zoet water in overvloed is. De kans op extremere perioden van droogte neemt toe en daarmee ook de risico’s op zout- en droogteschade voor landbouw, natuur en drinkwatervoorziening. Het wordt daarmee steeds moeilijker om de juiste hoeveelheid zoetwater met de gewenste chlorideconcentratie op de juiste tijd en plaats beschikbaar te hebben.

Deze knelpuntenanalyse is een eerste stap in een verkenning van de zoetwaterproblematiek. Doel van de landelijke knelpuntenanalyse is om vast te stellen waar de toekomstige watervraag groter is dan de waterbeschikbaarheid, hetzij qua hoeveelheid, hetzij qua kwaliteit. Daartoe is de watervraag van diverse gebruikers in beeld gebracht, evenals de waterbeschikbaarheid, nu en in de toekomst. Voor het verkennen van de toekomst is gebruik gemaakt van deltascenario's.

Dit onderzoek is uitgevoerd om antwoord te vinden op de volgende vraag: Welke gevolgen heeft klimaatverandering op eutrofiëring, verdroging en verzilting in acht Natura 2000 gebieden in het Groene Hart? De hydrologische gegevens zijn ontleend aan de acht gebieden: Naardermeer, Botshol, Oostelijke Binnenpolder van Tienhoven, Molenpolder, Groot Wilnis Vinkeveen, Nieuwkoop en Noorden, Oukoop en Krimpenerwaard

'Op de vraag hoe gevoelig de Nederlandse natuur is voor verzilting, bestaat geen eenduidig antwoord', zegt Maurice Paulissen, onderzoeker bij Alterra. 'Zo'n vraag is te algemeen en de Nederlandse context van een kunstmatig gereguleerd systeem is bovendien niet maatgevend voor wat diverse typen natuur kunnen hebben.' Niettemin is het globale beeld dat uit Wagenings onderzoek oprijst, dat het risico van verzilting voor de natuur in laag Nederland beperkt lijkt.

Het landbouwkundig grondgebruik in Nederlandse kustregio's wordt in toenemende mate geconfronteerd met verzilting. Over de urgentie en prognose van dit probleem bestaat structureel onduidelijkheid. Het zoetwaterbeheer dat voor de landbouw door twaalf kustnabije waterschappen in de loop van de decennia is ontwikkeld, is daarom geïnventariseerd, gerapporteerd en zo goed mogelijk in kaart gebracht, onder meer in een set landsdekkende, thematische serviceniveaukaarten. Het serviceniveau wordt hier gedefinieerd als de chlorideconcentratie in het oppervlaktewater waaruit water geleverd wordt aan de gebruikers. Het draagvlak voor de ontwikkelde ‘eerste generatie’ Serviceniveau kaarten lijkt vooralsnog gering. De kaarten suggereren eenduidigheid, maar dat is schijn. Beheerders sturen op meer criteria dan chloride. Het project heeft niettemin waardevolle discussies op gang gebracht over zeer relevante zaken als zoetwaternormering. De verzamelde informatie vormt een goede basis voor nadere precisering van de werkelijke urgenties op dit dossier, in nauwe samenspraak de geïnterviewde waterbeheerders. Dat zijn: Hunze en Aa's; Noorderzijlvest; Fryslan; Zuiderzeeland; Hollands Noorderkwartier; AGV-Waternet; Rijnland; Delfland; Brabantse Delta; Schieland-Krimpenerwaard; Hollandse Delta en Scheldestromen.

Het landbouwkundig grondgebruik in Nederlandse kustregio's wordt in toenemende mate geconfronteerd met verzilting. Over de urgentie en prognose van dit probleem bestaat structureel onduidelijkheid. Het zoetwaterbeheer dat voor de landbouw door twaalf kustnabije waterschappen in de loop van de decennia is ontwikkeld, is daarom geïnventariseerd, gerapporteerd en zo goed mogelijk in kaart gebracht, onder meer in een set landsdekkende, thematische serviceniveaukaarten. Het serviceniveau wordt hier gedefinieerd als de chlorideconcentratie in het oppervlaktewater waaruit water geleverd wordt aan de gebruikers. Het draagvlak voor de ontwikkelde ‘eerste generatie’ Serviceniveau kaarten lijkt vooralsnog gering. De kaarten suggereren eenduidigheid, maar dat is schijn. Beheerders sturen op meer criteria dan chloride. Het project heeft niettemin waardevolle discussies op gang gebracht over zeer relevante zaken als zoetwaternormering. De verzamelde informatie vormt een goede basis voor nadere precisering van de werkelijke urgenties op dit dossier, in nauwe samenspraak de geïnterviewde waterbeheerders. Dat zijn: Hunze en Aa's; Noorderzijlvest; Fryslan; Zuiderzeeland; Hollands Noorderkwartier; AGV-Waternet; Rijnland; Delfland; Brabantse Delta; Schieland-Krimpenerwaard; Hollandse Delta en Scheldestromen.

Dit onderzoek is uitgevoerd om antwoord te vinden op de volgende vraag: Welke gevolgen heeft klimaatverandering op eutrofiëring, verdroging en verzilting in acht Natura 2000 gebieden in het Groene Hart? De hydrologische gegevens zijn ontleend aan de acht gebieden: Naardermeer, Botshol, Oostelijke Binnenpolder van Tienhoven, Molenpolder, Groot Wilnis Vinkeveen, Nieuwkoop en Noorden, Oukoop en Krimpenerwaard

'Op de vraag hoe gevoelig de Nederlandse natuur is voor verzilting, bestaat geen eenduidig antwoord', zegt Maurice Paulissen, onderzoeker bij Alterra. 'Zo'n vraag is te algemeen en de Nederlandse context van een kunstmatig gereguleerd systeem is bovendien niet maatgevend voor wat diverse typen natuur kunnen hebben.' Niettemin is het globale beeld dat uit Wagenings onderzoek oprijst, dat het risico van verzilting voor de natuur in laag Nederland beperkt lijkt.

Deze knelpuntenanalyse is een eerste stap in een verkenning van de zoetwaterproblematiek. Doel van de landelijke knelpuntenanalyse is om vast te stellen waar de toekomstige watervraag groter is dan de waterbeschikbaarheid, hetzij qua hoeveelheid, hetzij qua kwaliteit. Daartoe is de watervraag van diverse gebruikers in beeld gebracht, evenals de waterbeschikbaarheid, nu en in de toekomst. Voor het verkennen van de toekomst is gebruik gemaakt van deltascenario's.

De directe en indirecte gevolgen van klimaatextremen voor de landbouw in de provincies Friesland, Groningen, Drenthe en Flevoland zijn verkend voor de scenario’s G+ en W+. Circa 13% van het areaal ondervindt nauwelijks nadelige gevolgen van klimaatverandering. Meer dan de helft van het areaal krijgt in toenemende mate te maken met verdroging, al of niet in combinatie met verzilting en vernatting terwijl circa 40% van het areaal te maken krijgt met vernatting. In die gebieden ontkomen de ondernemers niet aan maatregelen. Die kunnen op veld/gewas, bedrijf, regio of nationaal niveau opgepakt worden door ondernemers, waterschappen, overheden en bedrijfsleven. Afstemming van maatregelen tussen de verschillende niveaus is nodig voor een maximaal effect.

Natuurmonumenten heeft Alterra gevraagd ruimtelijk in beeld te brengen in hoeverre haar natuurgebieden in laag Nederland nu en in de toekomst risico lopen door klimaatgedreven verzilting. Om deze vraag te kunnen beantwoorden is een generiek stroomschema ontwikkeld, waarmee kansen op, gevoeligheden voor en (daaruit voortvloeiend) risico’s van interne en externe verzilting op een eenduidige manier konden worden vastgesteld voor natuurgebieden in laag Nederland. Na ruimtelijke vaststelling van de risico’s van verzilting is per beschouwd natuurgebied nagegaan wat het versterkend of dempend effect van twee mogelijke toekomstige zoetwatervoorzieningsstrategieën (‘technische aanpassingen aan het hoofdwatersysteem’ en ‘regionale zelfvoorziening zoetwatervraag’) op deze risico’s zou kunnen zijn. Tenslotte is nagegaan via welke adaptatiestrategieën op gebiedsniveau op deze risico’s kan worden ingespeeld. In het bijzonder is hierbij gedacht aan mogelijkheden voor de ontwikkeling van zogenaamde zilte klimaatbuffers.

Voor een drietal gebieden (Kop van Noord-Holland, Zuidwest-Friesland met Noordwest-Overijssel) en Oostelijk Noord-Brabant worden gebiedskarakteristieken beschreven: fysisch-geografische karakterisering, landbouw, natuur, bos, groenblauwe dooradering, intensieve veehouderij (voor Noord-Brabant) en ruimtelijke knelpunten: droogte, wateroverlast, verzilting, kortdurende weersextremen, ziekten en plagen, risico van verandering klimaatzones voor doelsoorten

De kansen, belemmeringen en aandachtspunten van zilte aquacultuur en hun onderlinge verbanden worden in een uitgebreide analyse op een rij gezet. Zij worden bepaald door economie, regelgeving, technologie en imago. De technologie is volop in ontwikkeling. Regelgeving, gebrekkige samenwerking in productieketens en het ontbreken van een eenduidige definitie van ‘aquacultuur’ werken echter belemmerend. Ontwikkeling en export van technologie biedt Nederland veel kansen; die van nicheproducten lijken gering. Bulkproductie biedt wegens gebrek aan ruimte en hoge arbeidskosten nauwelijks perspectief. Veel aanbevelingen bestaan al langer en worden inmiddels via diverse kanalen geregeld herhaald. Er is daarom behoefte aan regie om aanbevelingen in harmonie met betrokkenen in concrete projecten te vertalen en deze daadwerkelijk uit te voeren

Voor een drietal gebieden (Kop van Noord-Holland, Zuidwest-Friesland met Noordwest-Overijssel) en Oostelijk Noord-Brabant worden gebiedskarakteristieken beschreven: fysisch-geografische karakterisering, landbouw, natuur, bos, groenblauwe dooradering, intensieve veehouderij (voor Noord-Brabant) en ruimtelijke knelpunten: droogte, wateroverlast, verzilting, kortdurende weersextremen, ziekten en plagen, risico van verandering klimaatzones voor doelsoorten

De kansen, belemmeringen en aandachtspunten van zilte aquacultuur en hun onderlinge verbanden worden in een uitgebreide analyse op een rij gezet. Zij worden bepaald door economie, regelgeving, technologie en imago. Veel aanbevelingen bestaan al langer en worden inmiddels via diverse kanalen geregeld herhaald. Er is daarom behoefte aan regie om aanbevelingen in harmonie me betrokkenen in concrete projecten te vertalen en deze daadwerkelijk uit te voeren.

SWAP 3.2 simulates transport of water, solutes and heat in the vadose zone. It describes a domain from the top of canopy into the groundwater which may be in interaction with a surface water system. The program has been developed by Alterra and Wageningen University, and is designed to simulate transport processes at field scale and during whole growing seasons. This is a new release with special emphasis on numerical stability, macro pore flow, and options for detailed meteorological input and linkage to other models. This manual describes the theoretical background, model use, input requirements and output tables

SWAP 3.2 simulates transport of water, solutes and heat in the vadose zone. It describes a domain from the top of canopy into the groundwater which may be in interaction with a surface water system. The program has been developed by Alterra and Wageningen University, and is designed to simulate transport processes at field scale and during whole growing seasons. This is a new release with special emphasis on numerical stability, macro pore flow, and options for detailed meteorological input and linkage to other models. This manual describes the theoretical background, model use, input requirements and output tables

Overzicht van de zouttolerantie van zoetwaterafhankelijke natuurdoeltypen en habitatrichtlijnsoorten in Laag Nederland. Er zijn kennistabellen opgesteld over chlorideranges en gevoeligheid voor verzilting. Voor bijna alle onderzochte natuurdoeltypen ligt de optimale chlorideconcentratie in het zeer zoete en de norm in het zoete tot licht brakke bereik. Dit geldt ook voor de beschouwde plantensoorten. Voor de fauna zijn de resultaten variabeler. Hoe natter een natuurdoeltype, hoe meer zoutindicerende plantensoorten er in voorkomen. De resultaten voor chloriderange contrasteren met die voor gevoeligheid voor verzilting. Vooral op laatstgenoemd gebied is veel gewerkt met aannamen. Een lage gevoeligheid betekent niet automatisch dat de hersteltijd na het optreden van zoutschade kort is. De meeste onderzochte habitatrichtlijnsoorten zijn relatief ongevoelig voor verzilting. Er zijn kennislacunes en oplossingsrichtingen geformuleerd

Overzicht van de zouttolerantie van zoetwaterafhankelijke natuurdoeltypen en habitatrichtlijnsoorten in Laag Nederland. Er zijn kennistabellen opgesteld over chlorideranges en gevoeligheid voor verzilting. Voor bijna alle onderzochte natuurdoeltypen ligt de optimale chlorideconcentratie in het zeer zoete en de norm in het zoete tot licht brakke bereik. Dit geldt ook voor de beschouwde plantensoorten. Voor de fauna zijn de resultaten variabeler. Hoe natter een natuurdoeltype, hoe meer zoutindicerende plantensoorten er in voorkomen. De resultaten voor chloriderange contrasteren met die voor gevoeligheid voor verzilting. Vooral op laatstgenoemd gebied is veel gewerkt met aannamen. Een lage gevoeligheid betekent niet automatisch dat de hersteltijd na het optreden van zoutschade kort is. De meeste onderzochte habitatrichtlijnsoorten zijn relatief ongevoelig voor verzilting. Er zijn kennislacunes en oplossingsrichtingen geformuleerd

Door klimaatverandering, zeespiegelstijging, bodemdaling en veranderingen in het waterbeleid zal verzilting van grond- en oppervlaktewater toenemen. Vormt zilt water een bedreiging of biedt het mogelijkheden voor hoogwaardige natuur? Dit artikel geeft de resultaten weer van een verkennende studie naar de gevoeligheid voor verzilting van natuur in laag-Nederland. Gegevens over zouttolerantie van soorten en levensgemeenschappen blijken schaars. Vaak gaat het om (kwalitatief) deskundigenoordeel. Een robuuste normering voor het water- en natuurbeheer, die rekening houdt met de gevoeligheid van levensgemeenschappen voor verzilting, is wenselijk. Het systeem van zoutgetallen volgens Ellenberg biedt een basis om de gevoeligheid van vegetatietypen voor verzilting te kwantificeren en chloridenormen voor natuurdoeltypen af te leiden

De kansen, belemmeringen en aandachtspunten van zilte aquacultuur en hun onderlinge verbanden worden in een uitgebreide analyse op een rij gezet. Zij worden bepaald door economie, regelgeving, technologie en imago. De technologie is volop in ontwikkeling. Regelgeving, gebrekkige samenwerking in productieketens en het ontbreken van een eenduidige definitie van ‘aquacultuur’ werken echter belemmerend. Ontwikkeling en export van technologie biedt Nederland veel kansen; die van nicheproducten lijken gering. Bulkproductie biedt wegens gebrek aan ruimte en hoge arbeidskosten nauwelijks perspectief. Veel aanbevelingen bestaan al langer en worden inmiddels via diverse kanalen geregeld herhaald. Er is daarom behoefte aan regie om aanbevelingen in harmonie met betrokkenen in concrete projecten te vertalen en deze daadwerkelijk uit te voeren

Dit rapport bevat de resultaten van een studie naar herstel van estuariene dynamiek in de Delta. In deze studie wordt beschreven wat estuariene dynamiek is, worden opties voor herstel onderzocht en wordt bekeken wat de consequenties zijn voor natuur en gebruiksfuncties. De hierin gepresenteerde varianten voor herstel richten zich op de lange termijn en zijn projecties voor het jaar 2100

Overzicht van de zouttolerantie van natuurdoeltypen en habitatrichtlijnsoorten. Er zijn kennistabellen opgesteld over chlorideranges en gevoeligheid voor verzilting. Voor bijna alle onderzochte natuurdoeltypen ligt de optimale chlorideconcentratie in het zeer zoete en de norm in het zoete tot licht brakke bereik. Dit geldt ook voor de beschouwde plantensoorten. Voor de fauna zijn de resultaten variabeler. Hoe natter een natuurdoeltype, hoe meer zoutindicerende plantensoorten er in voorkomen. De resultaten voor chloriderange contrasteren met die voor gevoeligheid voor verzilting. Vooral op laatstgenoemd gebied is veel gewerkt met aannamen. Een lage gevoeligheid betekent niet automatisch dat de hersteltijd na het optreden van zoutschade kort is. De meeste onderzochte habitatrichtlijnsoorten zijn relatief ongevoelig voor verzilting. Er zijn kennislacunes en oplossingsrichtingen geformuleerd

Overzicht van de zouttolerantie van natuurdoeltypen en habitatrichtlijnsoorten. Er zijn kennistabellen opgesteld over chlorideranges en gevoeligheid voor verzilting. Voor bijna alle onderzochte natuurdoeltypen ligt de optimale chlorideconcentratie in het zeer zoete en de norm in het zoete tot licht brakke bereik. Dit geldt ook voor de beschouwde plantensoorten. Voor de fauna zijn de resultaten variabeler. Hoe natter een natuurdoeltype, hoe meer zoutindicerende plantensoorten er in voorkomen. De resultaten voor chloriderange contrasteren met die voor gevoeligheid voor verzilting. Vooral op laatstgenoemd gebied is veel gewerkt met aannamen. Een lage gevoeligheid betekent niet automatisch dat de hersteltijd na het optreden van zoutschade kort is. De meeste onderzochte habitatrichtlijnsoorten zijn relatief ongevoelig voor verzilting. Er zijn kennislacunes en oplossingsrichtingen geformuleerd

Dit rapport bevat de resultaten van een studie naar herstel van estuariene dynamiek in de Delta. In deze studie wordt beschreven wat estuariene dynamiek is, worden opties voor herstel onderzocht en wordt bekeken wat de consequenties zijn voor natuur en gebruiksfuncties. De hierin gepresenteerde varianten voor herstel richten zich op de lange termijn en zijn projecties voor het jaar 2100

Veel uitgangspunten van de EU kaderrichtlijn bodem sluiten aan op het Nederlandse bodembeleid, aldus het Milieu- en Natuurplanbureau. De brede kaders van de kaderrichtlijn bodem bieden flexibiliteit, maar ook vraagtekens over de mogelijke doorwerking van de richtlijn in concrete praktijksituaties rond bodemafdekking, verlies van organische stof en verzilting door zeespiegelstijging

De landbouwsector in Zuidwest-Nederland staat onder druk. In opdracht van LNV is door LEI, PRI, PPO en Alterra een strategische verkenning uitgevoerd naar de perspectieven voor land- en tuinbouw. Per deelgebied zijn de ontwikkelingen en mogelijkheden beschreven: zoutindringing, zoetwatervoorziening, mogelijkheden voor beregening, verschuivingen in gewassenteelt (o.a. aardappel, suikerbiet, tuinbouw, bloembollen, grasland). Kansen voor de teelt van zilte groenten op Tholen zijn apart beschreven. Per deelgebied zijn situaties verschillend

De zoutwinning ten noorden van Harlingen in de provincie Frysland veroorzaakt bodemdaling, heeft effecten op de zoute kwel (en geeft verzilting) en zorgt voor maatschappelijke onrust. Naar de mogelijke effecten van de zoutwinning is in het recente verleden veel onderzoek verricht, maar er bestaat onduidelijkheid over de kwaliteit van dit onderzoek. Provinciale Staten van de provincie Frysland hebben Alterra verzocht de bestaande onderzoeksresultaten te beoordelen aan de hand van 34 vragen rond de thema’s waterhuishouding, bodemdaling en schaderegeling. Op deze vragen zijn de commentaren van de voornaamste betrokkenen weergegeven, gevolgd door analyses van Alterra en het Instituut voor Agrarisch Recht (IAR) te Wageningen

De zoutwinning ten noorden van Harlingen in de provincie Frysland veroorzaakt bodemdaling, heeft effecten op de zoute kwel (en geeft verzilting) en zorgt voor maatschappelijke onrust. Naar de mogelijke effecten van de zoutwinning is in het recente verleden veel onderzoek verricht, maar er bestaat onduidelijkheid over de kwaliteit van dit onderzoek. Provinciale Staten van de provincie Frysland hebben Alterra verzocht de bestaande onderzoeksresultaten te beoordelen aan de hand van 34 vragen rond de thema’s waterhuishouding, bodemdaling en schaderegeling. Op deze vragen zijn de commentaren van de voornaamste betrokkenen weergegeven, gevolgd door analyses van Alterra en het Instituut voor Agrarisch Recht (IAR) te Wageningen

De landbouwsector in Zuidwest-Nederland staat onder druk. In opdracht van LNV is door LEI, PRI, PPO en Alterra een strategische verkenning uitgevoerd naar de perspectieven voor land- en tuinbouw. Per deelgebied zijn de ontwikkelingen en mogelijkheden beschreven: zoutindringing, zoetwatervoorziening, mogelijkheden voor beregening, verschuivingen in gewassenteelt (o.a. aardappel, suikerbiet, tuinbouw, bloembollen, grasland). Kansen voor de teelt van zilte groenten op Tholen zijn apart beschreven. Per deelgebied zijn situaties verschillend

SWAP simulates vertical transport of water, solutes and heat in variably saturated, cultivated soils. The program has been developed by Alterra and Wageningen University, and is designed to simulate transport processes at field scale level and during whole growing seasons. This manual describes the theoretical background and modeling concepts that were used for soil water flow, solute transport, heat flow, evapotranspiration, crop growth, multi-level drainage and interaction between field water balance and surface water management. An overview is given of model use, input requirements and output tables

SWAP simulates vertical transport of water, solutes and heat in variably saturated, cultivated soils. The program has been developed by Alterra and Wageningen University, and is designed to simulate transport processes at field scale level and during whole growing seasons. This manual describes the theoretical background and modeling concepts that were used for soil water flow, solute transport, heat flow, evapotranspiration, crop growth, multi-level drainage and interaction between field water balance and surface water management. An overview is given of model use, input requirements and output tables

This manual describes how the numerical model SWAP version 2.0.9d can be used to simulate vertical transport of water, solutes and heat in variably saturated, cultivated soils. A brief theoretical description is followed by a technical description of model structure and general data flow. An extensive explanation is given of program inputs and outputs based on ASCII text files. The manual ends with examples using important features of the model.

In irrigated areas with drainage and an important interaction with the groundwater system, it is often difficult to predict effects of measures to control salinity. Therefore, in order to evaluate measures to control salinity the SIMGRO integrated regional hydrological model was extended with a module for conservative matter. This modified model was applied to an irrigated area of 2650 ha in the province of Mendoza, Argentina, after being calibrated with data on groundwater levels, evapotranspiration and salinity. The differences between calculated and observed salinity were generally small, except in the root zone, where observed values varied considerably in time and over short distances. Runs with four scenarios revealed that using more groundwater would be a very effective measure for controlling salinity. In subregions with shallow groundwater, improving the drainage system would also be beneficial and has the advantage that there is no risk of overexploiting the aquifers, which are a finite source of good quality water.

This manual describes how the numerical model SWAP version 2.0.9d can be used to simulate vertical transport of water, solutes and heat in variably saturated, cultivated soils. A brief theoretical description is followed by a technical description of model structure and general data flow. An extensive explanation is given of program inputs and outputs based on ASCII text files. The manual ends with examples using important features of the model.