Search

Direct nitrous oxide (N2O) emissions from fertilized soils are generally estimated using emission factors. However, the emission factors for N2O emission of applied slurry are not well quantified. The effect of slurry application technique on N2O emission was quantified in field experiments in the Netherlands in order to derive N2O emission factors for (shallow) injected and surface-applied cattle and pig slurries. Fluxes of N2O were measured using a closed flux chamber technique and a photo-acoustic infra-red gasmonitor. Fluxes of N2O were measured 64–83 times on grassland on sandy and clay soils and maize land on sandy soil, in the period 2007–2009. There were large differences in total N2O emission between the years, and differences between treatments were not consistent over the years and sites. The average emission factor of all treatments and years (n = 35) was 0.9% of the N applied, which is close to the default IPCC emission factor of 1%. However, the range in emission was large, i.e. from -0.2% to 7.0%. The average emission factor for grassland was 1.7% of the N applied for calcium ammonium nitrate (CAN), 0.4% for shallow injected cattle slurry, and 0.1% for surface-applied cattle slurry. For maize land, the average emission factor for CAN was 0.1% of the N applied, for injected cattle slurry 0.9% and for surface-applied cattle slurry 0.4%. The emission factors for pig slurry applied to maize land were higher than for cattle slurry; 3.6% for injected pig slurry and 0.9% for surface-applied pig slurry. Increasing the N application rate on maize land resulted in higher emission factors for CAN, injected cattle slurry, and injected pig slurry. Concluding, on both grassland and maize land (shallow) injection of slurry increased the average emission factor of N2O in comparison to surface application. Differentiation of N2O emission factors which takes specific factors into account, such as N type and rate and application technique, can improve the quantification of N2O emission from agricultural soils and is needed to derive most efficient options for mitigation. more...

Only 0·20–0·70 of the fertilizer-nitrogen (N) applied to grassland is taken up in herbage in the harvest directly following application. Residual effects at subsequent harvests can be large but are poorly quantified, and rarely taken into account in current management practices. An increased understanding of N-use efficiency per harvest can improve operational management. This study systematically assessed the residual effects of previously applied N fertilizer on N uptake, dry matter (DM) yield and soil mineral-N (SMN) during the whole of the growing season. It is based on field experiments conducted on peat and mineral soils in 1991–1994. Statistical models were derived for SMN, N uptake and DM yield as a function of previously and freshly applied N fertilizer. There were clear residual effects of previously applied N in later cuts. They were relatively greater at higher levels of N fertilizer. On peat soils, 0·15–0·25 of the N applied was recovered as SMN. On mineral soils the proportion was maximally 0·08. There was a clear relationship between SMN and N uptake in the subsequent cut on mineral soils but not on peat soils. The value of SMN as a tool to adjust fertilizer-N application rates was hence found to be limited. There were clear relationships between the amount of previously applied N and the N uptake in subsequent cuts, on both soil types and over the whole of the growing season. It was concluded that the total amount of previously applied N is a useful indicator for adjusting N-fertilizer application rates more...

Verschillende meetinstrumenten en technieken worden ingezet om de dynamiek van deze uitwisseling in ruimte en tijd in beeld te krijgen. De metingen moeten vertellen wat de netto broeikasgasbalans van het landschap is en hoe deze zal reageren op een veranderend klimaat more...

De landbouw is de belangrijkste bron van ammoniak (NH3) in Nederland. De ammoniakemissie in 2011 is berekend met het Nationaal Emissiemodel voor Ammoniak (NEMA). Deze rekenmethodiek gaat bij de berekening van emissie uit stallen en mestopslagen tijdens beweiding en bij mesttoediening uit van de hoeveelheid totaal ammoniakaal stikstof (TAN) in de mest. De ammoniakemissie is met het NEMA-model berekend voor de periode 1990-2011. De ammoniakemissie uit de landbouw bedroeg in 2011 ruim 100 miljoen kg NH3, bijna 5 miljoen kg minder dan in 2010. De belangrijkste oorzaken van deze daling zijn een lagere stikstofuitscheiding met dierlijke mest en een groter aandeel emissiearme huisvesting. Sinds 1990 is de ammoniakemissie uit de landbouw met 70% gedaald. Deze afname is in de eerste plaats het gevolg van een lagere stikstofuitscheiding door landbouwhuisdieren, waardoor emissies uit stallen en mestopslagen, tijdens beweiding en bij mesttoediening zijn verminderd. Daarnaast is de emissie bij mesttoediening fors gedaald door het gebruik van emissiearme technieken more...

De landbouw is de belangrijkste bron van ammoniak (NH3) in Nederland. De ammoniakemissie in 2011 is berekend met het Nationaal Emissiemodel voor Ammoniak (NEMA). Deze rekenmethodiek gaat bij de berekening van emissie uit stallen en mestopslagen tijdens beweiding en bij mesttoediening uit van de hoeveelheid totaal ammoniakaal stikstof (TAN) in de mest. De ammoniakemissie is met het NEMA-model berekend voor de periode 1990-2011. De ammoniakemissie uit de landbouw bedroeg in 2011 ruim 100 miljoen kg NH3, bijna 5 miljoen kg minder dan in 2010. De belangrijkste oorzaken van deze daling zijn een lagere stikstofuitscheiding met dierlijke mest en een groter aandeel emissiearme huisvesting. Sinds 1990 is de ammoniakemissie uit de landbouw met 70% gedaald. Deze afname is in de eerste plaats het gevolg van een lagere stikstofuitscheiding door landbouwhuisdieren, waardoor emissies uit stallen en mestopslagen, tijdens beweiding en bij mesttoediening zijn verminderd. Daarnaast is de emissie bij mesttoediening fors gedaald door het gebruik van emissiearme technieken more...

De landbouw is de belangrijkste bron van ammoniak (NH3) in Nederland. De ammoniakemissie in 2009 is berekend met het Nationaal Emissiemodel voor Ammoniak (NEMA). Deze rekenmethodiek gaat bij de berekening van emissie uit stallen en mestopslagen tijdens beweiding en bij mesttoediening uit van de hoeveelheid totaal ammoniakaal stikstof (TAN) in de mest. Met het NEMA-model is de ammoniakemissie berekend voor de periode 1990-2009. De ammoniakemissie in 2009 is vrijwel gelijk aan de emissie in 2008. Sinds 1990 is de ammoniakemissie uit de landbouw met tweederde gedaald. Deze afname is voor een groot deel het gevolg van de verminderde stikstofexcretie door landbouwhuisdieren, waardoor de emissies uit stallen, mestopslagen, beweiding en mestaanwending zijn verminderd. De emissie door aanwending van dierlijke mest is met bijna 80% verminderd in 2009 ten opzichte van 1990. more...

De provincie Gelderland is op zoek naar mogelijkheden tot kostenreductie van mestvergisting door middel van de verwerking van digestaat tot nieuwe (en waardevolle) producten. Hiervoor is een inventarisatie van beschikbare technieken voor digestaatverwerking uitgevoerd. Met ondernemers en overheden zijn drie verwerkingsopties verder uitgewerkt. Hierbij is gebleken er in de regio Achterhoek veel energie is om kansen te verzilveren. Om deze energie te benutten, wordt een aantal stappen aanbevolen: Zet in op het organiserend vermogen van regionale partners. Organiseer gezamenlijk fysieke faciliteiten, zoals geschikte locaties waar koppeling met ketenpartners kan plaatsvinden en waarvoor een vergunning beschikbaar is of komt. Het netwerk dat tijdens het project is ontstaan moet, om effectief te blijven, levend gehouden worden. Dit kan binnen een Community of Practice (CoP), waarin ondernemers, onderwijs, onderzoek en overheid samen optrekken, business cases uitwerken en voorgestelde vervolgstappen in samenhang met elkaar uit te voeren. more...

Aan de hand van de Triple-O benadering, die een goede en duurzame benutting van ecosysteemdiensten als startpunt voor gebiedsontwikkeling neemt, is het gebied onder de loep genomen. Doel was het aanreiken van nieuwe ideëen en concepten voor de inrichting van het westelijke veenweidegebied en het testen van de benadering. Hierbij zijn de stappen Ontdekken, Overeenkomen en Ontwikkelen gevolgd. De ervaringen met het toepassen van de Triple-O benadering zijn over het algemeen positief. Het heeft geleid tot andere ideëen en nieuwe inzichten, vooral bij de uitwerkingen van de twee business cases 'Waterboeren' en 'Rietteelt'. Het ruimtelijk verbinden van de diensten die het gebied kan leveren en de benutting ervan was ingewikkelder dan gedacht. Dit had veel te maken met het feit dat de schaal waarop ecosysteemdiensten worden geleverd per dienst verschilt en vaak anders is dan het schaalniveau waarop deze worden benut. De ecosysteemdienstenbenadering binnen het Triple-O concept lijkt zeker toepasbaar om beslissers bewust te maken van de potenties van het gebied en te helpen onderzoeken in hoeverre die potentie wordt benut. Het opschalen van de resultaten naar andere kansrijke gebieden lijkt niet zinvol. De ervaring is dat er juist zoveel meerwaarde te halen valt uit de lokale situatie en de verwachting is dat uitwerking van bedrijfssystemen met rietteelt of met water juist erg afhankelijk is van de lokale actoren (ondernemers, overheden). De uitwerkingen zijn daarom niet zo gemakkelijk naar elders de kopieren, de toepassing van de Triple-O benadering wel. more...

De landbouw is de belangrijkste bron van ammoniak (NH3) in Nederland. De ammoniakemissie in 2010 is berekend met het Nationaal Emissiemodel voor Ammoniak (NEMA). Deze rekenmethodiek gaat bij de berekening van emissie uit stallen en mestopslagen tijdens beweiding en bij mesttoediening uit van de hoeveelheid totaal ammoniakaal stikstof (TAN) in de mest. Met het NEMA-model is de ammoniakemissie berekend voor de periode 1990-2010. De ammoniakemissie in 2010 is iets gedaald ten opzichte van de emissie in 2008. Sinds 1990 is de ammoniakemissie uit de landbouw met tweederde gedaald. Deze afname is voor een groot deel het gevolg van de verminderde stikstofexcretie door landbouwhuisdieren, waardoor de emissies uit stallen, mestopslagen, beweiding en mestaanwending zijn verminderd. De emissie door aanwending van dierlijke mest is met bijna 80% verminderd in 2010 ten opzichte van 1990. more...

De landbouw is de belangrijkste bron van ammoniak (NH3) in Nederland. De ammoniakemissie in 2009 is berekend met het Nationaal Emissiemodel voor Ammoniak (NEMA). Deze rekenmethodiek gaat bij de berekening van emissie uit stallen en mestopslagen tijdens beweiding en bij mesttoediening uit van de hoeveelheid totaal ammoniakaal stikstof (TAN) in de mest. Met het NEMA-model is de ammoniakemissie berekend voor de periode 1990-2009. De ammoniakemissie in 2009 is vrijwel gelijk aan de emissie in 2008. Sinds 1990 is de ammoniakemissie uit de landbouw met tweederde gedaald. Deze afname is voor een groot deel het gevolg van de verminderde stikstofexcretie door landbouwhuisdieren, waardoor de emissies uit stallen, mestopslagen, beweiding en mestaanwending zijn verminderd. De emissie door aanwending van dierlijke mest is met bijna 80% verminderd in 2009 ten opzichte van 1990. more...

Deze uitgave geeft de meest actuele versie van de officiële bemestingsadviezen. De "Adviesbasis voor de bemesting van grasland en voedergewassen" is bedoeld voor laboratoria voor grondonderzoek ten behoeve van hun bemestingsadvisering, voorlichtingsdiensten, handel, industrie, onderwijs en onderzoek. Daarnaast is hij ook bedoeld voor de praktische boer die behoefte heeft aan meer achtergrondinformatie omtrent bemesting. De opgenomen bemestingsadviezen zijn vastgesteld door de Commissie Bemesting Grasland en Voedergewassen. Deze commissie is ingesteld door LTO-Nederland en bestaat uit vertegenwoordigers van onderzoek, voorlichting en bedrijfsleven. more...

Deze uitgave geeft de meest actuele versie van de officiële bemestingsadviezen. De "Adviesbasis voor de bemesting van grasland en voedergewassen" is bedoeld voor laboratoria voor grondonderzoek ten behoeve van hun bemestingsadvisering, voorlichtingsdiensten, handel, industrie, onderwijs en onderzoek. Daarnaast is hij ook bedoeld voor de praktische boer die behoefte heeft aan meer achtergrondinformatie omtrent bemesting. De opgenomen bemestingsadviezen zijn vastgesteld door de Commissie Bemesting Grasland en Voedergewassen. Deze commissie is ingesteld door LTO-Nederland en bestaat uit vertegenwoordigers van onderzoek, voorlichting en bedrijfsleven. more...

De provincie Gelderland is op zoek naar mogelijkheden tot kostenreductie van mestvergisting door middel van de verwerking van digestaat tot nieuwe (en waardevolle) producten. Hiervoor is een inventarisatie van beschikbare technieken voor digestaatverwerking uitgevoerd. Met ondernemers en overheden zijn drie verwerkingsopties verder uitgewerkt. Hierbij is gebleken er in de regio Achterhoek veel energie is om kansen te verzilveren. Om deze energie te benutten, wordt een aantal stappen aanbevolen: Zet in op het organiserend vermogen van regionale partners. Organiseer gezamenlijk fysieke faciliteiten, zoals geschikte locaties waar koppeling met ketenpartners kan plaatsvinden en waarvoor een vergunning beschikbaar is of komt. Het netwerk dat tijdens het project is ontstaan moet, om effectief te blijven, levend gehouden worden. Dit kan binnen een Community of Practice (CoP), waarin ondernemers, onderwijs, onderzoek en overheid samen optrekken, business cases uitwerken en voorgestelde vervolgstappen in samenhang met elkaar uit te voeren. more...

De landbouw is de belangrijkste bron van ammoniak (NH3) in Nederland. De ammoniakemissie in 2010 is berekend met het Nationaal Emissiemodel voor Ammoniak (NEMA). Deze rekenmethodiek gaat bij de berekening van emissie uit stallen en mestopslagen tijdens beweiding en bij mesttoediening uit van de hoeveelheid totaal ammoniakaal stikstof (TAN) in de mest. Met het NEMA-model is de ammoniakemissie berekend voor de periode 1990-2010. De ammoniakemissie in 2010 is iets gedaald ten opzichte van de emissie in 2008. Sinds 1990 is de ammoniakemissie uit de landbouw met tweederde gedaald. Deze afname is voor een groot deel het gevolg van de verminderde stikstofexcretie door landbouwhuisdieren, waardoor de emissies uit stallen, mestopslagen, beweiding en mestaanwending zijn verminderd. De emissie door aanwending van dierlijke mest is met bijna 80% verminderd in 2010 ten opzichte van 1990. more...

Agriculture is the major source of ammonia (NH3). Methodologies are needed to quantify national NH3 emissions and to identify the most effective options to mitigate NH3 emissions. Generally, NH3 emissions from agriculture are quantified using a nitrogen (N) flow approach, in which the NH3 emission is calculated from the N flows and NH3 emission factors. Because of the direct dependency between NH3 volatilization and Total Ammoniacal N (TAN; ammonium–N + N compounds readily broken down to ammonium) an approach based on TAN is preferred to calculate NH3 emission instead of an approach based on total N. A TAN-based NH3-inventory model was developed, called NEMA (National Emission Model for Ammonia). The total N excretion and the fraction of TAN in the excreted N are calculated from the feed composition and N digestibility of the components. TAN-based emission factors were derived or updated for housing systems, manure storage outside housing, manure application techniques, N fertilizer types, and grazing. The NEMA results show that the total NH3 emission from agriculture in the Netherlands in 2009 was 88.8 Gg NH3–N, of which 50% from housing, 37% from manure application, 9% from mineral N fertilizer, 3% from outside manure storage, and 1% from grazing. Cattle farming was the dominant source of NH3 in the Netherlands (about 50% of the total NH3 emission). The NH3 emission expressed as percentage of the excreted N was 22% of the excreted N for poultry, 20% for pigs, 15% for cattle, and 12% for other livestock, which is mainly related to differences in emissions from housing systems. The calculated ammonia emission was most sensitive to changes in the fraction of TAN in the excreted manure and to the emission factor of manure application. From 2011, NEMA will be used as official methodology to calculate the national NH3 emission from agriculture in the Netherlands more...

Aan de hand van de Triple-O benadering, die een goede en duurzame benutting van ecosysteemdiensten als startpunt voor gebiedsontwikkeling neemt, is het gebied onder de loep genomen. Doel was het aanreiken van nieuwe ideëen en concepten voor de inrichting van het westelijke veenweidegebied en het testen van de benadering. Hierbij zijn de stappen Ontdekken, Overeenkomen en Ontwikkelen gevolgd. De ervaringen met het toepassen van de Triple-O benadering zijn over het algemeen positief. Het heeft geleid tot andere ideëen en nieuwe inzichten, vooral bij de uitwerkingen van de twee business cases 'Waterboeren' en 'Rietteelt'. Het ruimtelijk verbinden van de diensten die het gebied kan leveren en de benutting ervan was ingewikkelder dan gedacht. Dit had veel te maken met het feit dat de schaal waarop ecosysteemdiensten worden geleverd per dienst verschilt en vaak anders is dan het schaalniveau waarop deze worden benut. De ecosysteemdienstenbenadering binnen het Triple-O concept lijkt zeker toepasbaar om beslissers bewust te maken van de potenties van het gebied en te helpen onderzoeken in hoeverre die potentie wordt benut. Het opschalen van de resultaten naar andere kansrijke gebieden lijkt niet zinvol. De ervaring is dat er juist zoveel meerwaarde te halen valt uit de lokale situatie en de verwachting is dat uitwerking van bedrijfssystemen met rietteelt of met water juist erg afhankelijk is van de lokale actoren (ondernemers, overheden). De uitwerkingen zijn daarom niet zo gemakkelijk naar elders de kopieren, de toepassing van de Triple-O benadering wel. more...

The need for mitigation of greenhouse gas (GHG) emissions from dairy farms has been widely acknowledged. However, there is barely any knowledge on GHG emissions and mitigation options on commercial dairy farms. Most of the farmers are not aware of the GHG emissions on their farms and their attitude towards suggested mitigation measures is largely unknown. This study aims to provide insight in the variation of GHG emissions on commercial dairy farms and in the farmers' preferences for mitigation options and to investigate the effects of these options on GHG emissions and farm economy. The average GHG emission on the commercial farms was 1.08 kg CO2-equivalents per kg milk. The variation in emissions could be attributed to a combination of factors as soil type, fertilizer input, grazing system and feeding management. The preferred mitigation options were an increase of the milk production per cow, replacement of concentrates with single by-products, the use of more maize in animal feeding, the use of a heat pump and heat re-use from milk and reduction of the fertilizer N input. Farmers tend to choose mitigation options that are relatively simple and either cost effective or with only relatively small additional costs. The most promising mitigation options with respect to cost effectiveness are less replacement of dairy cattle and replacement of concentrates by single by-products grown in the vicinity of the farm. Other mitigation options which lead to land use change might be less effective due to possible trade offs. Overall, a total mitigation of 310 to 360 g CO2-equivalents per kg milk is achievable. This is a reduction of 25 to 30% compared to 1990. It is expected that this reduction can be achieved with relatively little costs. more...

Various possible options to further decrease ammonia emissions from livestock manure were explored in a desk study. Techniques and their impact on the processes leading to NH3 production and volatilization are described. Research priorities are identified. more...

Various possible options to further decrease ammonia emissions from livestock manure were explored in a desk study. Techniques and their impact on the processes leading to NH3 production and volatilization are described. Research priorities are identified. more...

Processing of animal manure is considered as an opportunity to reduce the pressure on the manure market in the Netherlands. One of the options is to separate the slurry and to use the mineral concentrate, that is produced from the liquid phase by reverse osmosis, as a substitute for mineral fertilizer. Against this background the pilot mineral concentrates was started to study the agricultural, economic and environmental effects of the production and use of mineral concentrates. Within the framework of this pilot in 2009 and 2010 the participating manure processing plants were monitored. more...

A toolbox for peat meadows weighs the different interests in the area. This study shows the opportunities for such a toolbox. Het doel van deze studie is het verkennen van de mogelijkheden van een toolbox voor de melkveehouderij in het veenweidegebied. De melkveehouderij is een belangrijke speler in het veenweidegebied. Een toolbox zou de effecten van peilbeheer en van bedrijfsvoering van melkveehouders op de diverse belangen in beeld moeten brengen. Bij de afweging worden niet alleen de belangen van melkveehouders, maar ook de belangen van andere stakeholders in het veenweidegebied meegewogen. Dit rapport is een voorstudie en rapporteert of een dergelijke toolbox zin heeft en zo ja, hoe deze valt in te richten. In de toelichting wordt het effect van maatregelen op de emissie van broeikasgassen uitgelicht. more...

De landbouw is de belangrijkste bon van ammoniak (NH3) in Nederland. In 2009 heeft de CDM-werkgroep ‘Nationaal Emissiemodel voor Ammoniak’ (NEMA) een nieuwe methodiek ontwikkeld om de ammoniakemissie uit de landbouw te berekenen. De nieuwe rekenmethodiek gaat bij de berekening van emissie uit stallen en mestopslagen tijdens beweiding en bij mesttoediening uit van de hoeveelheid totaal ammoniakaal stikstof (TAN) in de mest. In 2010 heeft de Emissieregistratie (ER) besloten om deze methodiek te gaan gebruiken voor de jaarlijkse berekening van ammoniakemissie uit de landbouw. De tijdreeks is vanaf 1990 met de nieuwe methodiek herberekend. Bij de herberekening zijn ook waar mogelijk nieuwe inzichten verwerkt in de uitgangspunten. De resultaten van de nieuwe methodiek wijken vooral voor begin jaren negentig af van de oorspronkelijke resultaten in de ER-database. De NH3-emissie uit dierlijke mest in 1990 is met de nieuwe methodiek berekend op 319 miljoen kg. In de oorspronkelijke uitkomsten bedroeg de NH3-emissie uit dierlijke mest 224 miljoen kg. De belangrijkste oorzaken voor dit verschil zijn nieuwe emissiefactoren voor bovengronds toegediende mest op grasland en bouwland en het verschil in minerale stikstoffractie in de mest. De NH3-emissie uit dierlijke mest in 2008 is met de nieuwe methodiek vastgesteld op 99 miljoen kg tegen 108 miljoen volgens de oorspronkelijke reeks. Hoewel de verschillen tussen de resultaten van de nieuwe methodiek en de oorspronkelijke resultaten in recente jaren klein zijn, kunnen er wel duidelijke verschillen voorkomen tussen de afzonderlijke emissiebronnen. more...

De landbouw is de belangrijkste bron van ammoniak (NH3) in Nederland. De ammoniakemissie in 2009 is berekend met het Nationaal Emissiemodel voor Ammoniak (NEMA). Deze rekenmethodiek gaat bij de berekening van emissie uit stallen en mestopslagen tijdens beweiding en bij mesttoediening uit van de hoeveelheid totaal ammoniakaal stikstof (TAN) in de mest. Met het NEMA-model is de ammoniakemissie berekend voor de periode 1990-2009. De ammoniakemissie in 2009 is vrijwel gelijk aan de emissie in 2008. Sinds 1990 is de ammoniakemissie uit de landbouw met tweederde gedaald. Deze afname is voor een groot deel het gevolg van de verminderde stikstofexcretie door landbouwhuisdieren, waardoor de emissies uit stallen, mestopslagen, beweiding en mestaanwending zijn verminderd. De emissie door aanwending van dierlijke mest is met bijna 80% verminderd in 2009 ten opzichte van 1990. more...

De ecologische waterkwaliteit van veel oppervlaktewateren voldoet niet aan de norm door een hoge belasting met nutriënten. De grondwaterkwaliteit wordt op sommige plaatsen bedreigd door residuen van gewasbeschermingsmiddelen. Bodemverdichting van landbouwgronden, van zowel de bouwvoor als van de laag daaronder, is de mogelijke oorzaak van deze problematiek. Bodemverdichting is de directe oorzaak van verhoogde afspoeling van nutriënten en gewasbeschermingsmiddelen. Indirect is bodemverdichting de oorzaak van verhoogd gebruik van gewasbeschermingsmiddelen, voor het bestrijden van ziektes die aan natte omstandigheden zijn gerelateerd. Dit rapport beschrijft de bodemverdichting in de provincie Drenthe, de omvang, de oorzaken en de gevolgen daarvan voor zowel de landbouw als de waterkwaliteit en een aantal technieken om de problematiek op te lossen of, beter nog, te voorkomen. more...

Fermentation is a promising development in agriculture and beyond and anticipates to the desired availability of (locally produced) renewable sources of energy to replace fossil sources of energy. Vergisten is een perspectiefvolle ontwikkeling in de landbouw en daarbuiten en speelt in op de gewenste beschikbaarheid van (lokaal geproduceerde) hernieuwbare bronnen van energie ter vervanging van fossiele bronnen van energie. more...

Mineralenconcentraten als kunstmestvervanger is één van de oplossingsrichtingen om de druk op de mestmarkt te verlichten. De Rijksoverheid ondersteunt pilots die mineralenconcentraten maken uit varkens- en runderdrijfmest door middel van omgekeerde osmose. De deskstudie onderzoekt de landbouwkundige en milieukundige perspectieven van mineralenconcentraten en de dikke fractie. Mineralenconcentraten zijn in hoofdzaak oplossingen van minerale stikstof en kalium. Literatuurgegevens wijzen uit dat de werkingscoëfficiënt van stikstof op grond van de samenstelling gelijk is aan die van reguliere minerale stikstofoplossingen maar er zijn onzekerheden bij de bepaling van de werkelijke effectiviteit omdat de mate van ammoniakvervluchtiging, nitrificatie, denitrificatie en immobilisatie na toediening van een mineralenconcentraat niet vast staan. Kalium zal volledige beschikbaar zijn voor het gewas. Het gebruik van de dikke fractie wordt bepaald door fosfor. Bij verantwoord landbouwkundig gebruik binnen het stelsel van gebruiksnormen zijn de vrachten aan cadmium, chroom, koper, kwik, nikkel, lood en zink verantwoord laag. Deze contaminanten vormen geen aandachtpunt. more...

Mineralenconcentraten als kunstmestvervanger is één van de oplossingsrichtingen om de druk op de mestmarkt te verlichten. De Rijksoverheid ondersteunt pilots die mineralenconcentraten maken uit varkens- en runderdrijfmest door middel van omgekeerde osmose. De deskstudie onderzoekt de landbouwkundige en milieukundige perspectieven van mineralenconcentraten en de dikke fractie. Mineralenconcentraten zijn in hoofdzaak oplossingen van minerale stikstof en kalium. Literatuurgegevens wijzen uit dat de werkingscoëfficiënt van stikstof op grond van de samenstelling gelijk is aan die van reguliere minerale stikstofoplossingen maar er zijn onzekerheden bij de bepaling van de werkelijke effectiviteit omdat de mate van ammoniakvervluchtiging, nitrificatie, denitrificatie en immobilisatie na toediening van een mineralenconcentraat niet vast staan. Kalium zal volledige beschikbaar zijn voor het gewas. Het gebruik van de dikke fractie wordt bepaald door fosfor. Bij verantwoord landbouwkundig gebruik binnen het stelsel van gebruiksnormen zijn de vrachten aan cadmium, chroom, koper, kwik, nikkel, lood en zink verantwoord laag. Deze contaminanten vormen geen aandachtpunt. more...

Smit en Brouwer (2009) hebben bodems met een landbouwkundige handicap geselecteerd aan de hand van biofysische criteria. De relevante biofysische criteria waren gerelateerd aan bodemeigenschappen: drainage, textuur, aanwezigheid van stenen en chemische eigenschappen. Textuur en aanwezigheid van stenen zijn onderverdeeld in verschillende klassen: grof materiaal, grof en middelgrof zand, zware klei, veengronden, zwel en krimpverschijnselen en het opkomen van stenen uit de ondergrond. Verzilting is de enige chemische eigenschap die relevant is voor Nederland. Naast een selectie van gebieden op grond van biofysische eigenschappen, moet ook een verfijnde selectie worden uitgevoerd. Deze verfijnde selectie is gebaseerd op de verschillen in saldo per hectare tussen gebieden met en zonder de landbouwkundige gevolgen van de biofysische eigenschappen. De belangrijkste landbouwkundige gevolgen voor de verschillende categorieën waren de gevoeligheid voor winderosie bij grof en middelgrof zand; de beperkingen van de bewerkbaarheid van de grond en de beperkingen in het bouwplan op de zware kleigronden en lagere netto productie en de onmogelijkheid om maïs te verbouwen op veengronden more...

Op initiatief van LTO-Noord-afdeling Groot Waterland is in polder Zeevang onderzoek gedaan naar de praktijktoepassing van onderwaterdrains. Het doel was een veldexperiment op praktijkschaal naar het effect van onderwaterdrains op de zakking van veengrond en op de landbouwkundige productiemogelijkheden van grasland bij een slootpeil 60 cm –maaiveld (mv). In dit rapport ligt de nadruk op de invloed van onderwaterdrains op het verloop van de grondwaterstanden en op de grasproductie. De onderwaterdrains liggen onder het slootpeil en niet zoals gebruikelijk erboven. De hypothese is dat hierdoor de grondwaterstanden gedurende het jaar nivelleren: ’s winters lager en ’s zomers hoger more...

A study was conducted to update the NO2 emission factors for nitrogen (N) fertilizer and animal manures applied to soils, based on results of Dutch experiments, and to derive a country specific methodology to calculate nitrate leachting using a leaching fraction (FracLEACH). It is recommended to use different emission factors for livestock manure applied to grassland and arbale land and to upgrade the emission factors for peat soil in the Dutch protocol more...

A study was conducted to update the NO2 emission factors for nitrogen (N) fertilizer and animal manures applied to soils, based on results of Dutch experiments, and to derive a country specific methodology to calculate nitrate leachting using a leaching fraction (FracLEACH). It is recommended to use different emission factors for livestock manure applied to grassland and arbale land and to upgrade the emission factors for peat soil in the Dutch protocol more...

De landbouw is de belangrijkste bon van ammoniak (NH3) in Nederland. In 2009 heeft de CDM-werkgroep ‘Nationaal Emissiemodel voor Ammoniak’ (NEMA) een nieuwe methodiek ontwikkeld om de ammoniakemissie uit de landbouw te berekenen. De nieuwe rekenmethodiek gaat bij de berekening van emissie uit stallen en mestopslagen tijdens beweiding en bij mesttoediening uit van de hoeveelheid totaal ammoniakaal stikstof (TAN) in de mest. In 2010 heeft de Emissieregistratie (ER) besloten om deze methodiek te gaan gebruiken voor de jaarlijkse berekening van ammoniakemissie uit de landbouw. De tijdreeks is vanaf 1990 met de nieuwe methodiek herberekend. Bij de herberekening zijn ook waar mogelijk nieuwe inzichten verwerkt in de uitgangspunten. De resultaten van de nieuwe methodiek wijken vooral voor begin jaren negentig af van de oorspronkelijke resultaten in de ER-database. De NH3-emissie uit dierlijke mest in 1990 is met de nieuwe methodiek berekend op 319 miljoen kg. In de oorspronkelijke uitkomsten bedroeg de NH3-emissie uit dierlijke mest 224 miljoen kg. De belangrijkste oorzaken voor dit verschil zijn nieuwe emissiefactoren voor bovengronds toegediende mest op grasland en bouwland en het verschil in minerale stikstoffractie in de mest. De NH3-emissie uit dierlijke mest in 2008 is met de nieuwe methodiek vastgesteld op 99 miljoen kg tegen 108 miljoen volgens de oorspronkelijke reeks. Hoewel de verschillen tussen de resultaten van de nieuwe methodiek en de oorspronkelijke resultaten in recente jaren klein zijn, kunnen er wel duidelijke verschillen voorkomen tussen de afzonderlijke emissiebronnen. more...

De landbouw is de belangrijkste bron van ammoniak (NH3) in Nederland. De ammoniakemissie in 2009 is berekend met het Nationaal Emissiemodel voor Ammoniak (NEMA). Deze rekenmethodiek gaat bij de berekening van emissie uit stallen en mestopslagen tijdens beweiding en bij mesttoediening uit van de hoeveelheid totaal ammoniakaal stikstof (TAN) in de mest. Met het NEMA-model is de ammoniakemissie berekend voor de periode 1990-2009. De ammoniakemissie in 2009 is vrijwel gelijk aan de emissie in 2008. Sinds 1990 is de ammoniakemissie uit de landbouw met tweederde gedaald. Deze afname is voor een groot deel het gevolg van de verminderde stikstofexcretie door landbouwhuisdieren, waardoor de emissies uit stallen, mestopslagen, beweiding en mestaanwending zijn verminderd. De emissie door aanwending van dierlijke mest is met bijna 80% verminderd in 2009 ten opzichte van 1990. more...

Op initiatief van LTO-Noord-afdeling Groot Waterland is in polder Zeevang onderzoek gedaan naar de praktijktoepassing van onderwaterdrains. Het doel was een veldexperiment op praktijkschaal naar het effect van onderwaterdrains op de zakking van veengrond en op de landbouwkundige productiemogelijkheden van grasland bij een slootpeil 60 cm –maaiveld (mv). In dit rapport ligt de nadruk op de invloed van onderwaterdrains op het verloop van de grondwaterstanden en op de grasproductie. De onderwaterdrains liggen onder het slootpeil en niet zoals gebruikelijk erboven. De hypothese is dat hierdoor de grondwaterstanden gedurende het jaar nivelleren: ’s winters lager en ’s zomers hoger more...

Processing of animal manure is considered as an opportunity to reduce the pressure on the manure market in the Netherlands. One of the options is to separate the slurry and to use the mineral concentrate, that is produced from the liquid phase by reverse osmosis, as a substitute for mineral fertilizer. Against this background the pilot mineral concentrates was started to study the agricultural, economic and environmental effects of the production and use of mineral concentrates. Within the framework of this pilot in 2009 and 2010 the participating manure processing plants were monitored. Verwerking van dierlijke mest wordt gezien als een mogelijkheid om de druk op de mestmarkt in Nederland te verlichten. Een van de mogelijkheden is dat mest wordt gescheiden en dat het mineralenconcentraat, dat ontstaat uit omgekeerde osmose van de dunne fractie, gebruikt wordt als kunstmestvervanger. Tegen deze achtergrond is de pilot mineralenconentraten opgezet waarin de landbouwkundige, economische en milieukundige effecten van de productie en het gebruik van mineralenconcentraat zijn onderzocht. In het kader van deze pilot is in 2009 en 2010 een monitoring uitgevoerd van de deelnemende mestverwerkingsinstallaties. more...

A toolbox for peat meadows weighs the different interests in the area. This study shows the opportunities for such a toolbox.

Smit en Brouwer (2009) hebben bodems met een landbouwkundige handicap geselecteerd aan de hand van biofysische criteria. De relevante biofysische criteria waren gerelateerd aan bodemeigenschappen: drainage, textuur, aanwezigheid van stenen en chemische eigenschappen. Textuur en aanwezigheid van stenen zijn onderverdeeld in verschillende klassen: grof materiaal, grof en middelgrof zand, zware klei, veengronden, zwel en krimpverschijnselen en het opkomen van stenen uit de ondergrond. Verzilting is de enige chemische eigenschap die relevant is voor Nederland. Naast een selectie van gebieden op grond van biofysische eigenschappen, moet ook een verfijnde selectie worden uitgevoerd. Deze verfijnde selectie is gebaseerd op de verschillen in saldo per hectare tussen gebieden met en zonder de landbouwkundige gevolgen van de biofysische eigenschappen. De belangrijkste landbouwkundige gevolgen voor de verschillende categorieën waren de gevoeligheid voor winderosie bij grof en middelgrof zand; de beperkingen van de bewerkbaarheid van de grond en de beperkingen in het bouwplan op de zware kleigronden en lagere netto productie en de onmogelijkheid om maïs te verbouwen op veengronden more...

De ecologische waterkwaliteit van veel oppervlaktewateren voldoet niet aan de norm door een hoge belasting met nutriënten. De grondwaterkwaliteit wordt op sommige plaatsen bedreigd door residuen van gewasbeschermingsmiddelen. Bodemverdichting van landbouwgronden, van zowel de bouwvoor als van de laag daaronder, is de mogelijke oorzaak van deze problematiek. Bodemverdichting is de directe oorzaak van verhoogde afspoeling van nutriënten en gewasbeschermingsmiddelen. Indirect is bodemverdichting de oorzaak van verhoogd gebruik van gewasbeschermingsmiddelen, voor het bestrijden van ziektes die aan natte omstandigheden zijn gerelateerd. Dit rapport beschrijft de bodemverdichting in de provincie Drenthe, de omvang, de oorzaken en de gevolgen daarvan voor zowel de landbouw als de waterkwaliteit en een aantal technieken om de problematiek op te lossen of, beter nog, te voorkomen. more...

Fermentation is a promising development in agriculture and beyond and anticipates to the desired availability of (locally produced) renewable sources of energy to replace fossil sources of energy.

The study presents advantages and disadvantages of alternative forms of regulating the licensing of cofermentation products in manure fermentation. A comparison is also made with regulations in Germany and Belgium. The advantages and disadvantages of seven alternatives are subsequently discussed. The study indicates that there are possibilities for adjusting the policy in order to make manure fermentation with cofermentation products more profitable within the environmental limiting conditions. more...

De uitwisseling van broeikasgassen tussen het landschap en de atmosfeer laat zich niet zo gemakkelijk bepalen als de emissie uit een schoorsteen. Verschillende meetinstrumenten en technieken worden ingezet om de dynamiek van deze uitwisseling in ruimte en tijd in beeld te krijgen. De metingen moeten vertellen wat de netto broeikasgasbalans van het landschap is en hoe deze zal reageren op een veranderend klimaat. more...

De minister van LNV heeft Wageningen UR verzocht om inzichtelijk te maken welke technische innovaties er mogelijk zijn die aansluiten bij de ontwikkelingen in de markt om tot een betere mestverwerking te komen. De innovaties zijn gericht op het inbreken van de fosfaatkringloop in Nederland. more...

De minister van LNV heeft Wageningen UR verzocht om inzichtelijk te maken welke technische innovaties er mogelijk zijn die aansluiten bij de ontwikkelingen in de markt om tot een betere mestverwerking te komen. De innovaties zijn gericht op het inbreken van de fosfaatkringloop in Nederland. more...

It is expected that separation of animal slurry in the Netherlands in coming years will increase as a result of the manure legislation. Against this background the effect of slurry separation on the emission of greenhouse gasses and ammonia during storage and after field application was studied. It is expected that due to slurry separation in the Netherlands in 2020 the greenhouse gas emissions will be slightly lower than the current level. Slurry separation has no effect on the emission of ammonia. Mestscheiding zal de komende jaren naar verwachting toenemen als gevolg van het aanscherpen van de mestwetgeving. Tegen deze achtergrond is een studie bij melkvee- en varkensdrijfmest uitgevoerd naar het effect van mestscheiding op de emissie van methaan, lachgas en ammoniak tijdens opslag en na toediening. Verwacht wordt dat door mestscheiding in 2020 de broeikasgasemissie in Nederland een paar procent lager zal zijn dan het huidige niveau. Mestscheiding heeft weinig effect op de emissie van ammoniak. more...

It is expected that separation of animal slurry in the Netherlands in coming years will increase as a result of the manure legislation. Against this background the effect of slurry separation on the emission of greenhouse gasses and ammonia during storage and after field application was studied. It is expected that due to slurry separation in the Netherlands in 2020 the greenhouse gas emissions will be slightly lower than the current level. Slurry separation has no effect on the emission of ammonia. more...

Managed grasslands are occasionally ploughed up and reseeded in order to maintain or increase the sward productivity. It has been reported that this renovation of grassland is associated with a flush of soil organic nitrogen (N) mineralization and with a temporary increase in soil mineral N contents. Here, we report on the effects of method and time of grassland renovation on herbage yield, nitrate (NO3 -) leaching and nitrous oxide (N2O) emission. Field experiments were carried out at three sites (two sandy soils and a clay soil) in the Netherlands for three years. Renovation of grassland increased the percentage of Perennial ryegrass from 48–70% up to more than 90%. However, averaged over three years, dry matter yields were higher for the reference (not reseeded) swards (on average 13.6 Mg ha-1 for the highest N application rate) than for the renovated grasslands (12.2–13.1 Mg ha-1 dry matter). Grassland renovation in April did not increase N leaching in comparison to the reference. However, renovation in September increased the risk of leaching, because mineral N contents in the 0–90 cm were in November on average 46–77 kg N ha-1 higher than in the reference. Contents of dissolved organic N (DON) in the soil were not affected by renovation. Renovation increased N2O emissions by a factor of 1.8–3.0 relative to the reference grassland. Emissions of N2O were on average higher after renovation in April (8.2 kg N2O-N ha-1) than in September (5.8 kg N2O-N ha-1). Renovation without ploughing (i.e. only chemically destruction of the sward) resulted in a lower percentage of perennial ryegrass (60–84%) than with ploughing (>90%). Moreover, N2O emissions were higher after renovation without ploughing than with ploughing. Clearly, farmers need better recommendations and tools for determining when grassland renovation has beneficial agronomic effects. Losses of N via leaching and N2O emission after renovation can probably not be avoided, but renovation in spring in stead of autumn in combination with ploughing and proper timing of fertilizer application can minimize N losses. more...