Search

During the summer, elongation of the Cymbidium flower stem can be delayed or even stopped, which delays harvest. Research at Wageningen UR Greenhouse Horticulture (funded by the Horticulture Board) found that this delay is caused by too high temperature. A maximum of 26 oC gave better stem elongation, earlier production, no flower damage, more total harvested weight, and more shoots in the subsequent growing season, than the control without a maximum temperature. Quality and production often improved and the vase-life of ‘Esther’ was longer. A maximum of 26 oC with high humidity and maximal light gave better results for ‘Esther’ than a maximum of 26 oC with low humidity and normal light levels. For Earlysue ‘Paddy’ there was no advantage of high humidity and maximal light levels. A high RV without a maximum temperature gave no improvement in stem elongation and flower damage still occurred. Young flowering stems seem to be more sensitive to high temperature than older stems. Bij Cymbidium kan in sommige zomers de uitgroei van de bloemtak vertragen of zelfs stil gaan staan, waardoor het gewenste oogsttijdstip niet gehaald wordt. Onderzoek gefinancierd door het Productschap Tuinbouw en uitgevoerd door Wageningen UR Glastuinbouw heeft laten zien dat dit het gevolg is van een te hoge temperatuur. Maximaal 26 oC gaf een betere takstrekking, vroegere productie en nauwelijks bloemschade. Er was bovendien een trend naar meer totaal geoogst gewicht, meer scheuten in het 2e teeltjaar, veelal betere kwaliteit en/of productie en bij de cultivar ‘Esther’ was de houdbaarheid op de vaas beter. Maximaal 26 oC met hoge RV en maximaal licht toe laten gaf bij ‘Esther’ betere resultaten dan maximaal 26 oC met lage RV en een normaal gekrijtte kas, maar bij Earlysue ‘Paddy’ was er geen meerwaarde. Een hoge RV gaf bij gelijkblijvende hoge temperatuur weinig verbetering in de takstrekking en nog steeds veel bloemschade. De bloemtakken lijken vooral in een jong stadium gevoelig voor een te hoge temperatuur.

During the summer, elongation of the Cymbidium flower stem can be delayed or even stopped, which delays harvest. Research at Wageningen UR Greenhouse Horticulture (funded by the Horticulture Board) found that this delay is caused by too high temperature. A maximum of 26 oC gave better stem elongation, earlier production, no flower damage, more total harvested weight, and more shoots in the subsequent growing season, than the control without a maximum temperature. Quality and production often improved and the vase-life of ‘Esther’ was longer. A maximum of 26 oC with high humidity and maximal light gave better results for ‘Esther’ than a maximum of 26 oC with low humidity and normal light levels. For Earlysue ‘Paddy’ there was no advantage of high humidity and maximal light levels. A high RV without a maximum temperature gave no improvement in stem elongation and flower damage still occurred. Young flowering stems seem to be more sensitive to high temperature than older stems.

Kan de bodem negatieve gevolgen van klimaatverandering opvangen? Wat is de invloed van duurzaam bodembeheer op de vochthuishouding in de bodem? Hoe kan het functioneren van de bodem worden geoptimaliseerd om te anticiperen op droge of natte periodes? Deze vragen van provincie Utrecht en Waterschap Vallei & Veluwe waren aanleiding voor het SKB-project 'Kijk eens wat vaker onder de graszode'.

Als de verdamping van bossen wordt geschat met de tabel van de Studiecommissie Water Natuur Bos Landschap, kan er een relatieve fout in het neerslagoverschot optreden van 100 ten opzichte van een goed gekalibreerd model. Ook als de verdamping wordt berekend met een voor de interceptie aangepaste formulering van de verdamping volgens Makkink, geeft dat een grote onnauwkeurigheid. Aanbevolen wordt om de verdamping van bossen te berekenen met modellen, zoals het weerstandsmodel van Penman-Monteith.

Veen en klei onder wegen krimpen en rijpen doordat bomen vocht eraan onttrekken. Dit veroorzaakt ongelijkmatige zakkingen, waardoor de weg scheurt. Het ongemak en gevaar voor de weggebruiker en de herstelkosten zijn voor wegbeheerders reden de bomen te kappen en aanplant langs andere wegen te weren. Dit staat haaks op het algemeen beleid om meer bomen langs wegen te planten. Het artikel geeft aan hoe groot de kans op schade is en hoe die is te voorkomen door een juiste boomkeuze en door rekening te houden met de grondsoort en hydrologische toestand. Een kaart van Nederland met schaderisico's is gegeven en een methodiek om deze per locatie vast te stellen.

This study gives an overview on the impact of climatic conditions, e.g. moisture deficit and CO2, on the plant defense system in the greenhouse. Higher CO2 dosages or increased moisture levels have a strong influence on the pest control. Partly, by direct effects on biological control agents and partly through effects on the plant quality. The outcome depends on the prey-predator system.

De perkgoedsector pakt veel zaken die de kwaliteit betreffen goed aan. Er zijn alleen nog wat details die beter kunnen. Te denken valt aan licht geven tijdens tranport en lage luchtvochtigheid voorkomen.

Vochtregulering met aangezogen en verwarmde buitenlucht maakt opgang in de tulpenbroeierij op water. Wagemaker Flowers in Hoogkarspel deed er als eerste ervaring mee op. Bolbloementeler Jeffrey Wagemaker en klimaatspecialist Jouke Campen van Wageningen UR Glastuinbouw doen verslag van de ervaringen.

Vochtregulering met aangezogen en verwarmde buitenlucht maakt opgang in de tulpenbroeierij op water. Wagemaker Flowers in Hoogkarspel deed er als eerste ervaring mee op. Bolbloementeler Jeffrey Wagemaker en klimaatspecialist Jouke Campen van Wageningen UR Glastuinbouw doen verslag van de ervaringen.

This study gives an overview on the impact of climatic conditions, e.g. moisture deficit and CO2, on the plant defense system in the greenhouse. Higher CO2 dosages or increased moisture levels have a strong influence on the pest control. Partly, by direct effects on biological control agents and partly through effects on the plant quality. The outcome depends on the prey-predator system. Doel van het onderzoek was om in kaart te brengen wat de effecten zijn van veranderde klimaatfactoren (vochtdeficit en CO2) op de weerstand van de plant en het teeltsysteem. Hogere CO2-doseringen of vochtniveaus hebben een sterke invloed op de plaagbestrijding. Deels door directe effecten op biologische bestrijders en deels door effecten op de plantkwaliteit. Per systeem van prooi-belager kan het echter verschillend zijn of dit een bevorderende of remmende invloed is.

De invloed van het klimaat op o.a. kunstmatige inseminatie, kuikentransport, strooisel, droging van mest, stress en ammoniakemissie, worden middels meer en minder recente onderzoeksresultaten in het kort aangestipt

Het bewaren van Conference vraagt op allerlei vlakken om maatregelen. Een juiste vochthuishouding is daarbij zeer bepalend.

Fogging, misting, roof sprinklers, pad-and-fan and other techniques based on water evaporation are effective tools for improving the growing conditions in a greenhouse when humidity is low. They should be used wisely though.

Referaat Veel gescheurde radijs bij hoge RV tijdens knolvorming In de winter geeft een hoge luchtvochtigheid tijdens de knolvormingsfase duidelijk meer gescheurde radijsknollen. Dit gebeurt met name als de luchtvochtigheid in de eerste teeltfase juist laag is geweest. Dit bleek uit onderzoek bij Wageningen UR Glastuinbouw in Bleiswijk. Bij oogst in januari scheuren radijsknollen veel gemakkelijker dan bij oogst in februari of maart. Vooral bij een knoldiameter van circa 8 mm zijn radijsjes gevoelig voor een hoge luchtvochtigheid. Om in de wintermaanden gescheurde radijs te voorkomen is het dus gewenst dat telers proberen om de luchtvochtigheid tijdens de knolvormingsfase te verlagen door meer te ventileren en/of wat te verwarmen. Abstract High humidity causes more splitting of radish tubers In winter season, high humidity in the greenhouse causes more cracking or splitting of the tubers of radish. This happens especially when humidity in the first growing phase is low. This became clear in a research by Wageningen UR Greenhouse Horticulture in Bleiswijk. Harvesting in January gives far more splitting of radish tubers than harvesting in February or March. Especially tubers with a diameter around 8 mm seems susceptible for splitting at circumstances with a high humidity. Growers are being advised to try to decrease the humidity in glasshouses by ventilating and or heating.

Restriction of leaf water loss, by stomatal closure, is decisive for plant survival, especially under conditions of water deficit. This sensitivity of stomata to low water potential is attenuated by high relative air humidity (RH ≥ 85%) during growth, which impedes the plant’s ability to survive when subsequently exposed to lower humidities due to a negative water balance. This thesis focuses on the extent of the existing variation and the reasons underlying cultivar differences in their tolerance to high RH, as well as the rate and reversibility of stomatal adaptation to elevated RH in the course of leaf ontogeny. Cut rose was used as a model plant. An experiment on the postharvest water relations of three contrasting cultivars in their sensitivity to high RH showed that the sensitive cultivar (i.e. steepest decrease in the cut flower longevity) underwent a higher increase in the water loss compared to the tolerant cultivars. Preventing vascular occlusion considerably extended the time to wilting in the sensitive cultivar grown at high RH, showing that the high rate of water loss, as a result of plant growth at high RH, can only be detrimental for keeping quality under limiting water uptake conditions. Further investigation showed a large genotypic variation in the regulation of water loss, as a result of leaf development at high RH, and stomatal closing capacity was the key element in this process. The degree to which the stomatal anatomical features were affected and the extent that their functionality was impaired were not correlated. However, higher stomatal density, longer pore length and depth contributed to the higher water loss of high RH-grown leaves (16–30% of the effect depending on the cultivar). Reciprocal change in RH showed that stomatal functioning was no longer affected by the RH level after full leaf expansion. However, expanding leaves were always able to partly adapt to the new RH level. For leaves that started expanding at high RH but completed their expansion after transfer to moderate RH, the earlier this switch took place the better the regulation of leaf water loss. This behaviour of expanding leaves experiencing a shift from high to moderate RH was related with the increasing population of stomata exceeding a critical stomatal length. Contrary to this, leaves initially expanding at moderate RH and transferred to high RH exhibited poor stomatal functioning, even when this transfer occurred very late during leaf expansion. This suggests that stomata at various developmental stages were similarly prone to loss of closing ability, when these had been exposed to high RH prior to full leaf expansion. Key words: abscisic acid, cuticular permeability, heterogeneity, hydraulic conductivity, pore aperture, relative air humidity, Rosa hybrida, stomatal anatomy, stomatal conductance, stomatal growth, stomatal initiation, stomatal malfunctioning, stomatal population, stomatal proximity, vase life.

Referaat Veel gescheurde radijs bij hoge RV tijdens knolvorming In de winter geeft een hoge luchtvochtigheid tijdens de knolvormingsfase duidelijk meer gescheurde radijsknollen. Dit gebeurt met name als de luchtvochtigheid in de eerste teeltfase juist laag is geweest. Dit bleek uit onderzoek bij Wageningen UR Glastuinbouw in Bleiswijk. Bij oogst in januari scheuren radijsknollen veel gemakkelijker dan bij oogst in februari of maart. Vooral bij een knoldiameter van circa 8 mm zijn radijsjes gevoelig voor een hoge luchtvochtigheid. Om in de wintermaanden gescheurde radijs te voorkomen is het dus gewenst dat telers proberen om de luchtvochtigheid tijdens de knolvormingsfase te verlagen door meer te ventileren en/of wat te verwarmen. Abstract High humidity causes more splitting of radish tubers In winter season, high humidity in the greenhouse causes more cracking or splitting of the tubers of radish. This happens especially when humidity in the first growing phase is low. This became clear in a research by Wageningen UR Greenhouse Horticulture in Bleiswijk. Harvesting in January gives far more splitting of radish tubers than harvesting in February or March. Especially tubers with a diameter around 8 mm seems susceptible for splitting at circumstances with a high humidity. Growers are being advised to try to decrease the humidity in glasshouses by ventilating and or heating.

Het bewaren van Conference vraagt op allerlei vlakken om maatregelen. Een juiste vochthuishouding is daarbij zeer bepalend.

Restriction of leaf water loss, by stomatal closure, is decisive for plant survival, especially under conditions of water deficit. This sensitivity of stomata to low water potential is attenuated by high relative air humidity (RH ≥ 85%) during growth, which impedes the plant’s ability to survive when subsequently exposed to lower humidities due to a negative water balance. This thesis focuses on the extent of the existing variation and the reasons underlying cultivar differences in their tolerance to high RH, as well as the rate and reversibility of stomatal adaptation to elevated RH in the course of leaf ontogeny. Cut rose was used as a model plant. An experiment on the postharvest water relations of three contrasting cultivars in their sensitivity to high RH showed that the sensitive cultivar (i.e. steepest decrease in the cut flower longevity) underwent a higher increase in the water loss compared to the tolerant cultivars. Preventing vascular occlusion considerably extended the time to wilting in the sensitive cultivar grown at high RH, showing that the high rate of water loss, as a result of plant growth at high RH, can only be detrimental for keeping quality under limiting water uptake conditions. Further investigation showed a large genotypic variation in the regulation of water loss, as a result of leaf development at high RH, and stomatal closing capacity was the key element in this process. The degree to which the stomatal anatomical features were affected and the extent that their functionality was impaired were not correlated. However, higher stomatal density, longer pore length and depth contributed to the higher water loss of high RH-grown leaves (16–30% of the effect depending on the cultivar). Reciprocal change in RH showed that stomatal functioning was no longer affected by the RH level after full leaf expansion. However, expanding leaves were always able to partly adapt to the new RH level. For leaves that started expanding at high RH but completed their expansion after transfer to moderate RH, the earlier this switch took place the better the regulation of leaf water loss. This behaviour of expanding leaves experiencing a shift from high to moderate RH was related with the increasing population of stomata exceeding a critical stomatal length. Contrary to this, leaves initially expanding at moderate RH and transferred to high RH exhibited poor stomatal functioning, even when this transfer occurred very late during leaf expansion. This suggests that stomata at various developmental stages were similarly prone to loss of closing ability, when these had been exposed to high RH prior to full leaf expansion. Key words: abscisic acid, cuticular permeability, heterogeneity, hydraulic conductivity, pore aperture, relative air humidity, Rosa hybrida, stomatal anatomy, stomatal conductance, stomatal growth, stomatal initiation, stomatal malfunctioning, stomatal population, stomatal proximity, vase life.

Door op twaalf bedrijven in drie meetronden van zes weken wekelijks te oogsten en de gerealiseerde klimaatdata te analyseren bleek dat het microklimaat rond de plant van grote invloed was op het ontstaan van pokken in de naoogstfase. Hoe vochtiger het is, hoe groter de snelheid van Botrytisontwikkeling. Overdag moeten de omstandigheden rond de bloem zodanig zijn dat sporen òf doodgaan (lage vochtigheid, hoge temperatuur), òf niet kunnen hechten (lage vochtigheid) of verspreid worden. ‘s Nachts moet de vochtigheid tussen de bladeren niet te hoog oplopen om groei en ontwikkeling van de schimmel te remmen.

Laag opgaande gewassen zoals sla kampen met vochtproblemen. Dit wordt veroorzaakt door verschillende omstandigheden. Een volgroeid gewas bedekt de gehele bodem waardoor luchtuitwisseling onder het gewas en de kas niet meer mogelijk is. Er wordt meestal van boven af water gegeven bij deze teelten waardoor het gewas nat wordt en de bodem ook. Drogen van het gewas kost tijd en energie en verhoogt het energiegebruik. Het klimaat is relatief vochtig omdat de temperatuur in de kas laag wordt gehouden. Vooral in het najaar en het voorjaar wordt er nauwelijks verwarmd. Er worden relatief veel gewasbeschermingsmiddelen gebruikt om ziektes onder controle te houden ten gevolge van het vochtige klimaat. Verwarming bij grondgebonden laag opgaande energie-extensieve gewassen wordt meestal met luchtheaters die bovenin de kas hangen gedaan. Deze methode heeft een aantal nadelen. Alle verbrandingsgassen komen in de kas waardoor ventilatie nodig is om schadelijke gassen te verwijderen. De luchtbeweging nabij het gewas wordt nauwelijks gesimuleerd. De gehele kaslucht wordt op deze manier verwarmd terwijl alleen de lucht bij het gewas verwarmd hoeft te worden. Nabij de grond heeft de verwarming minder effect waardoor daar vaak ziektes worden gevormd. De waterdamp die vrijkomt bij de verbranding van het gas komt direct in de kas waardoor de behoefte aan ontvochtiging toeneemt. Een nieuw klimaatbeheerssysteem is wenselijk. In dit project wordt bekeken of verwarming met luchtslangen mogelijk is. Verwarmde lucht wordt via kleine luchtslangen die onder het gewas op de grond tussen het gewas liggen. Dit heeft als voordeel dat de warmte direct bij het gewas wordt gebracht en het klimaat tussen de planten kan worden geregeld. Het vochtgehalte van de ingeblazen lucht wordt geregeld door deels buitenlucht aan te zuigen. Om deze reden wordt met luchtslangen gewerkt. Het systeem moet economisch haalbaar zijn door verbetering van het klimaat rond de plant waardoor de kwaliteit en productie verbeteren en er minder gewasbeschermingsmiddelen nodig zijn.

Schade aan kasgewassen door Botrytisaantasting (smet) is één van de belangrijkste knelpunten in de kasteelt. Te hoge luchtvochtigheid en lokale koude plekken met condensvorming zijn de belangrijkste oorzaken van smet. Het instellen van een droog kasklimaat kost veel energie, maar door het gebruik van een waarschuwings- of sturingsmodel is het mogelijk om naast het vermijden van besmetting straks ook energiewinst te behalen ten opzichte van telen zonder model. Met verklarende computermodellen kunnen plantengroei, -kwaliteit en schimmelinfectie berekend worden. De modellen kunnen Botrytis helpen voorkomen door de juiste klimaatinstellingen en de inrichting van de kas.

Bij gerbera is aantasting door Botrytis cinerea het belangrijkste kwaliteitsprobleem in de afzetketen. In het kader van het Parapluplan Gerbera heeft Wageningen UR Food & Biobased Research onderzoek gedaan naar maatregelen in de keten om Botrytis-aantasting te beperken. Door gerbera’s in de afzetketen te koelen vermindert de Botrytis-aantasting, zelfs als door het koelen condensvorming optreedt. Gerbera’s verpakken in netten, in dozen met openingen, remt Botrytis eveneens. Chemische bestrijding na de oogst met Aquanox heeft in de praktijk een klein effect.

Vochtblaadjes in alstroemeria is een teelttechnisch probleem dat de laatste maanden de kop opsteekt. Er is nog geen oplossing bekend, maar vermoedelijk hangt het samen met een combinatie van luchtbeweging, schermen, vochtigheid en kasklimaat

Laag opgaande gewassen zoals sla kampen met vochtproblemen. Dit wordt veroorzaakt door verschillende omstandigheden. Een volgroeid gewas bedekt de gehele bodem waardoor luchtuitwisseling onder het gewas en de kas niet meer mogelijk is. Er wordt meestal van boven af water gegeven bij deze teelten waardoor het gewas nat wordt en de bodem ook. Drogen van het gewas kost tijd en energie en verhoogt het energiegebruik. Het klimaat is relatief vochtig omdat de temperatuur in de kas laag wordt gehouden. Vooral in het najaar en het voorjaar wordt er nauwelijks verwarmd. Er worden relatief veel gewasbeschermingsmiddelen gebruikt om ziektes onder controle te houden ten gevolge van het vochtige klimaat. Verwarming bij grondgebonden laag opgaande energie-extensieve gewassen wordt meestal met luchtheaters die bovenin de kas hangen gedaan. Deze methode heeft een aantal nadelen. Alle verbrandingsgassen komen in de kas waardoor ventilatie nodig is om schadelijke gassen te verwijderen. De luchtbeweging nabij het gewas wordt nauwelijks gesimuleerd. De gehele kaslucht wordt op deze manier verwarmd terwijl alleen de lucht bij het gewas verwarmd hoeft te worden. Nabij de grond heeft de verwarming minder effect waardoor daar vaak ziektes worden gevormd. De waterdamp die vrijkomt bij de verbranding van het gas komt direct in de kas waardoor de behoefte aan ontvochtiging toeneemt. Een nieuw klimaatbeheerssysteem is wenselijk. In dit project wordt bekeken of verwarming met luchtslangen mogelijk is. Verwarmde lucht wordt via kleine luchtslangen die onder het gewas op de grond tussen het gewas liggen. Dit heeft als voordeel dat de warmte direct bij het gewas wordt gebracht en het klimaat tussen de planten kan worden geregeld. Het vochtgehalte van de ingeblazen lucht wordt geregeld door deels buitenlucht aan te zuigen. Om deze reden wordt met luchtslangen gewerkt. Het systeem moet economisch haalbaar zijn door verbetering van het klimaat rond de plant waardoor de kwaliteit en productie verbeteren en er minder gewasbeschermingsmiddelen nodig zijn.

Beschrijving van de metingen bij praktijkbedrijven in verschillende seizoenen.

In deze proef, uitgevoerd in de klimaatstal van 'Het Spelderholt', is het effect van verschillende afmesttemperaturen (15, 20 en 25 °C) en van verschillende ventilatiehoeveelheden onderzocht op de technische resultaten, bevedering en uitstoot van kooldioxide en ammoniak van slachteenden.

De helft van de energie-inhoud van zonnestraling valt in het Nabij-Infra-Rood (NIR) golflengte gebied. Het draagt dus bij aan de verwarming van de kas, en aan de verdamping, maar niet aan de assimilatie. Een kasdek dat de NIRstraling reflecteert heeft de potentie om de koelbehoefte van een kas te verlagen en daarmee energieneutraal telen in termen van semi-gesloten eerder mogelijk te maken en de water use efficiency te verhogen. Een reductie van primair energieverbruik voor CO2-opwekking wordt gerealiseerd door een reductie van uitstoot van CO2 door vermindering van de ventilatie bij een vergelijkbare CO2-concentratie ten opzichte van de conventionele kas. Doelstelling van dit experiment was het bepalen van de effecten van een NIR-selectief beweegbaar scherm op kasklimaat en gewas.

Bij een teelt in geconditioneerde kassen is het klimaat beter te sturen dan in traditionele open kassen door het gebruik van koeling en verneveling. Vocht vernevelen is een goede manier om warmte af te voeren. Het voorkomt ziekten en heeft voor de productie geen negatieve gevolgen

In een experiment met Paprika is de teelt met veel en weinig luchtbevochtiging vergeleken samen met een volledig geconditioneerde kas met koeling en luchtbevochtiging. De klimaatregeling realiseerde goed de ingestelde waarden voor temperatuur en vocht. In de afdeling met zware bevochtiging is de temperatuur gemiddeld 0.15 oC hoger geweest dan in de afdeling met lichte bevochtiging. In de geconditioneerde afdeling is de temperatuur gemiddeld nog 0.13 oC hoger geweest. Ook de luchtvochtigheid en het CO2-gehalte waren in afdelingen met zware bevochtiging en de geconditioneerde afdeling met koeling hoger, waarbij in de geconditioneerde afdeling de hoogste waarden zijn gerealiseerd. De afdeling met veel verneveling levert een meer productie ten opzichte van de kas met weinig verneveling. De volledig geconditioneerde kas levert niet nog eens een extra productie op, maar zit tussen beide afdelingen in. De productiecijfers aan het eind van de teelt zijn in de afdeling met zware bevochtiging 30.6 kg/m2 en in de lichtbevochtigde afdeling 29.2 kg/m2, in de geconditioneerde afdeling 30 kg/m2. Bevochtiging had in deze proef een licht positief effect. Er werden meer, maar fijnere vruchten geoogst bij de zware bevochtiging. Door de iets hogere temperatuur en de lagere raamopening is bij de zware bevochtiging minder CO2 gedoseerd. De geconditioneerde kas bleef achter in productie ten opzichte van de verwachting. De oorzaak hiervan is een schade aan de plant mogelijk door te hoge CO2-concentratie begin mei in combinatie met veel licht. Gevolg is geweest dat er afbraak van eiwitten, waaronder chlorofyl is opgetreden. Deze afbraak kon niet meer worden hersteld. In wetenschappelijk literatuur wordt dit proces oxidatieve stress genoemd. Er wordt verder onderzoek naar dit verschijnsel bij paprika gedaan. De afdeling met zware luchtbevochtiging of de geconditioneerde kas had geen voordelen of nadelen voor de gewasbescherming, ten opzichte van lichte bevochtiging die het meeste overeenkomt met de huidige praktijksituatie.

Verticale ventilatie is een goede oplossing om te zorgen voor een actief klimaat als het energiedoek gesloten blijft en de ramen minder vaak en mider ver open gaan. Er zijn daarvoor twee systemen op de markt, de Aircobreeze of Kasnivolator en de Verti-Fan. De eerste zorgt voor een rustigere en homogenere luchtvermenging, de tweede brengt lucht beter onderin dichte gewassen.

Als de plant de verdamping niet bij kan houden of juist te weinig kan verdampen, onstaan fysiogene problemen met praktijknamen als broeikoppen, brandkoppen, bolrand, bladrand. Brandkoppen ontstaan als de top van de plant te warm wordt. De top kan afsterven, wat productiedaling en verlies van sierwaarde geeft. Broeikoppen ontstaan bij bedompt weer. De plant verdampt te weinig; daardoor krijgen toppen te weinig calcium toegevoerd. De cellen verzwakken en kunnen vervolgens bij grote worteldruk kapot worden gedrukt

Horticulture production in Malaysia is located mainly in the highlands. Further expansion in this area is not possible. Growers are having to move to the lowlands, but the particularly high temperatures and humidity make this area less favourable for greenhouse cultivation. A recent study by Wageningen UR Greenhoude Horticulture in the Netherlands however, demonstrated that greenhouse production is certainly possible in this area, if good use is made of technical possibilities. De tuinbouw in Maleisië is voornamelijk gesitueerd in de hooglanden. Verdere uitbreiding in dit gebied is niet mogelijk. Telers moeten zich verplaatsen naar de laaglanden, maar vooral de hoge temperaturen en luchtvochtigheid maken dit gebied minder geschikt voor glastuinbouw. Een recente studie van Wageningen UR Glastuinbouw laat echter zien dat glastuinbouw zeker wel mogelijk is in dit gebied, mits er goed gebruik gemaakt wordt van de technische mogelijkheden.

Als de plant de verdamping niet bij kan houden of juist te weinig kan verdampen, onstaan fysiogene problemen met praktijknamen als broeikoppen, brandkoppen, bolrand, bladrand. Brandkoppen ontstaan als de top van de plant te warm wordt. De top kan afsterven, wat productiedaling en verlies van sierwaarde geeft. Broeikoppen ontstaan bij bedompt weer. De plant verdampt te weinig; daardoor krijgen toppen te weinig calcium toegevoerd. De cellen verzwakken en kunnen vervolgens bij grote worteldruk kapot worden gedrukt

In een experiment met Paprika is de teelt met veel en weinig luchtbevochtiging vergeleken samen met een volledig geconditioneerde kas met koeling en luchtbevochtiging. De klimaatregeling realiseerde goed de ingestelde waarden voor temperatuur en vocht. In de afdeling met zware bevochtiging is de temperatuur gemiddeld 0.15 oC hoger geweest dan in de afdeling met lichte bevochtiging. In de geconditioneerde afdeling is de temperatuur gemiddeld nog 0.13 oC hoger geweest. Ook de luchtvochtigheid en het CO2-gehalte waren in afdelingen met zware bevochtiging en de geconditioneerde afdeling met koeling hoger, waarbij in de geconditioneerde afdeling de hoogste waarden zijn gerealiseerd. De afdeling met veel verneveling levert een meer productie ten opzichte van de kas met weinig verneveling. De volledig geconditioneerde kas levert niet nog eens een extra productie op, maar zit tussen beide afdelingen in. De productiecijfers aan het eind van de teelt zijn in de afdeling met zware bevochtiging 30.6 kg/m2 en in de lichtbevochtigde afdeling 29.2 kg/m2, in de geconditioneerde afdeling 30 kg/m2. Bevochtiging had in deze proef een licht positief effect. Er werden meer, maar fijnere vruchten geoogst bij de zware bevochtiging. Door de iets hogere temperatuur en de lagere raamopening is bij de zware bevochtiging minder CO2 gedoseerd. De geconditioneerde kas bleef achter in productie ten opzichte van de verwachting. De oorzaak hiervan is een schade aan de plant mogelijk door te hoge CO2-concentratie begin mei in combinatie met veel licht. Gevolg is geweest dat er afbraak van eiwitten, waaronder chlorofyl is opgetreden. Deze afbraak kon niet meer worden hersteld. In wetenschappelijk literatuur wordt dit proces oxidatieve stress genoemd. Er wordt verder onderzoek naar dit verschijnsel bij paprika gedaan. De afdeling met zware luchtbevochtiging of de geconditioneerde kas had geen voordelen of nadelen voor de gewasbescherming, ten opzichte van lichte bevochtiging die het meeste overeenkomt met de huidige praktijksituatie.

De Aircobreeze is een verticaal werkende ventilator die onder het spant is gemonteerd. Daarmee wordt in een gebied van 200-250m2 een verticale rondgaande luchtbeweging van ongeveer 5 cm/sec in stand gehouden. Er is geëxperimenteerd met een methode om door middel van de Aircobreeze in combinatie met een kleine kier in het schermdoek actief vocht af te voeren zonder gebruik van een minimum buis. Doel is om te proberen zo vaak als mogelijk één of twee energieschermen gesloten te houden zonder problemen met condensatie op het gewas.

De helft van de energie-inhoud van zonnestraling valt in het Nabij-Infra-Rood (NIR) golflengte gebied. Het draagt dus bij aan de verwarming van de kas, en aan de verdamping, maar niet aan de assimilatie. Een kasdek dat de NIRstraling reflecteert heeft de potentie om de koelbehoefte van een kas te verlagen en daarmee energieneutraal telen in termen van semi-gesloten eerder mogelijk te maken en de water use efficiency te verhogen. Een reductie van primair energieverbruik voor CO2-opwekking wordt gerealiseerd door een reductie van uitstoot van CO2 door vermindering van de ventilatie bij een vergelijkbare CO2-concentratie ten opzichte van de conventionele kas. Doelstelling van dit experiment was het bepalen van de effecten van een NIR-selectief beweegbaar scherm op kasklimaat en gewas.

De Aircobreeze is een verticaal werkende ventilator die onder het spant is gemonteerd. Daarmee wordt in een gebied van 200-250m2 een verticale rondgaande luchtbeweging van ongeveer 5 cm/sec in stand gehouden. Er is geëxperimenteerd met een methode om door middel van de Aircobreeze in combinatie met een kleine kier in het schermdoek actief vocht af te voeren zonder gebruik van een minimum buis. Doel is om te proberen zo vaak als mogelijk één of twee energieschermen gesloten te houden zonder problemen met condensatie op het gewas.

Het hoofddoel van het project was de ontwikkeling van een goedkoop en eenvoudig inzetbaar meetsysteem om horizontale en verticale verschillen in temperatuur en luchtvochtigheid on-line te meten, en dit is gedeeltelijk gerealiseerd. Voor de tuinderspraktijk betekent dit onderzoek dat een meetsysteem met meerdere sensoren commercieel te koop is, maar dat interpretatie van de meetdata nog ongewis is

Het hoofddoel van het project was de ontwikkeling van een goedkoop en eenvoudig inzetbaar meetsysteem om horizontale en verticale verschillen in temperatuur en luchtvochtigheid on-line te meten, en dit is gedeeltelijk gerealiseerd. Voor de tuinderspraktijk betekent dit onderzoek dat een meetsysteem met meerdere sensoren commercieel te koop is, maar dat interpretatie van de meetdata nog ongewis is

In de afgelopen jaren zijn nieuwe semi-gesloten kasconcepten ontwikkeld waarin een verbeterde sturing van het kasklimaat centraal staat. In deze kassen wordt veel minder geventileerd dan in een traditionele open kas. Door ontvochtiging via koeling en bevochtiging via vernevelingsinstallaties, is de luchtvochtigheid in deze kassen veel beter te sturen. Deze ontwikkelingen hebben geleid tot hernieuwde aandacht voor luchtvochtigheid als klimaatfactor in de kas