Search

Langs de oevers van grote rivieren, zoals de Maas en de Waal, worden regelmatig kiemplanten en jonge boompjes van de populier aangetroffen. Natuurontwikkelingsprojecten in het rivierengebied, zoals het project langs de Gemeenschappelijke Maas, creëren nog meer geschikte kiemplaatsen voor de populier. Deze jonge populieren vormen de aanzet voor spontaan herstel van rivierbos. Maar hoe zit het met hun identiteit? Zijn ze afkomstig van de Europese zwarte populier, van de alom aangeplante cultuurpopulier of van een vermenging tussen beiden? Op basis van morfologische kenmerken is dit moeilijk te achterhalen. DNA-technieken laten toe om de genetische identiteit van de jonge populieren te ontrafelen en processen, zoals kruisen en genetische vervuiling of introgressie, te bestuderen. Via inzicht in deze processen kunnen we ons een beeld vormen van hoe spontaan ontwikkeld rivierbos er in de toekomst zou kunnen uitzien.

Sinds begin jaren negentig is er geïnvesteerd in natuurontwikkeling in het Maasdal. Het areaal natuurgebied is tussen 1990 en 2006 toegenomen van minder dan 100 ha tot ruim 1500 ha. Als onderdeel van het project 'Maas in Beeld' is onderzocht hoe de flora hierop heeft gereageerd. Uit de analyse van trends en standplaatsonderzoek in het veld zijn succes- en faalfactoren afgeleid voor verder ecologisch herstel in de toekomst. Dit is kennis die goed kan worden benut bij de lopende en geplande inrichtingsprojecten in het Maasdal, maar ook bij rivierinrichtingsprojecten elders.

De belangstelling voor ruimtelijke ontwikkelingen buitendijks neemt toe. In die gebieden bouwen is niet zonder risico's. Om die inzichtelijk te maken en te beperken, hebben Gedeputeerde Staten van Zuid-Holland en betrokken organisaties afspraken gemaakt over het buitendijks veiligheidsbeleid. Ze zijn op 16 februari 2011 in Rotterdam ondertekend.

De waterschappen Groot Salland en Veluwe hebben alle gronden ter beschikking, die ze nodig hebben voor de uitvoering van de 'Ruimte voor de Rivier'-projecten bij Deventer. In totaal gaat het om ruim 300 hectare, verspreid over de Keizers-, Stobben- en Olsterwaarden en de Bolwerksplas, Worp en Ossenwaard. Concreet betekent dit dat komend najaar de eerste schop de grond in kan. Uiterlijk in 2015 moeten de projecten zijn afgerond. Naast bescherming tegen overstromingen bieden de maatregelen ook de mogelijkheid om de omgeving van de IJssel mooier te maken.

Het project 'Maas in Beeld' heeft een goed inzicht gegeven in de ontwikkeling van de stroomdalflora langs de Maas. Opvallend is de vooruitgang van veel soorten in de laatste 15 jaar, Andere soorten laten nog geen herstel zien of kenden onder invloed van de grote hoogwaters in de jaren 1990 slechts een tijdelijke opleving. In dit artikel wordt ingegaan op de belangrijkste factoren voor hervestiging van stroomdalplanten in het Maasdal of juist het uitbijven van herkolonisatie. Deze worden vertaald naar relaties met de inrichting van het Maasdal en het beheer van natuurgebieden.

Natuur in de uiterwaarden leidt tot gevaarlijk hoge waterstanden. Alterra : plannen zullen nooit worden gerealiseerd. Makaske en collega's hebben het proces voor het eerst in kaart gebracht

Een deel van het Nederlandse energieverbruik moet in 2020 duurzaam zijn opgewekt, veertien procent volgens het huidige kabinet. De Dienst Landelijk Gebied (DLG) moet in zijn gebiedsprojecten ook een bijdrage gaan leveren aan deze doelstelling. Om DLG op weg te helpen maakte Carla Roghair, senior medewerker gebiedsontwikkeling bij DLG Centraal, gebruik van de Helpdesk.

Zinkvegetatie komt in Nederland enkel in de overstromingsvlakte van de Geul voor in Zuid-Limburg. Deze vegetatie bestaat uit half-natuurlijke graslanden op droge, kalkarme en niet te voedselrijke bodems en heeft een flora die is aangepast aan een hoge beschikbaarheid van zink. Zinkvegetatie is sinds de tweede helft van de vorige eeuw zo sterk achteruitgegaan, dat deze nagenoeg is verdwenen en daarom is opgenomen in de Europese Habitatrichtlijn. Dit artikel gaat in op de herstelmaatregelen, de gevolgen van overstroming in 2010 en de mogelijke gevolgen van overstromingen voor de duurzaamheid van te nemen maatregelen. Weergave van het OBN rapport Herstelbeheer en herontwikkeling van zinkvegetaties

Begroeiing op de uiterwaarden van rivieren stuwt het water op en belemmert zo de afstroming van rivierwater, concludeerden onderzoekers van Alterra en Duurzame Rivierkunde. Om de hoogwaterveiligheid te blijven waarborgen zijn dan ook extra compenserende maatregelen nodig. Op dit onderzoek en de conclusies is echter een en ander aan te merken.

Deze rapportage schetst in hoeverre het mogelijk is om het beheer van uiterwaarden doelmatiger te maken. Doelmatigheid heeft een inhoudelijke kant en een financiële kant. Gestelde doelen moeten zo goed mogelijk worden bereikt tegen zo laag mogelijke kosten. Bij de inhoudelijke kant van dit vraagstuk concentreren we ons op doelen op het vlak van natuurbeheer en rivierbeheer. Natuurbeheer en rivierbeheer zijn goed te combineren. Dat wordt bevestigd met deze verkenning. Sterker nog: zowel op het vlak van natuurbeheer als op het vlak van rivierbeheer is winst te boeken bij gelijkblijvende of lagere kosten. De doelmatigheid van het uiterwaardbeheer kan op verschillende manieren worden vergroot. Daarbij geldt zoals altijd: de kost gaat voor de baat uit.

Dit is het collectieve beheerplan 2011 voor het weidevogelgebied "Gelderse Waard". De Gelderse Waard is één van de 28 in Gelderland aangewezen gebieden met het beheertype "weidevogelgebied". De Gelderse Waard is een Natura 2000 gebied en is nu nog steeds een rijk weidevogelgebied. Echter de laatste jaren worden er zware aanslagen' met voor weidevogels negatieve gevolgen op de Gelderse Waard gepleegd. Het beheerplan behandelt onder andere de trends in 2010, het beheerplan en de uitvoering daarvan, de inrichting van het weidevogelgebied en ook planning en ambities.

Dit is het collectieve beheerplan 2011 voor het weidevogelgebied "Aersoltweerde". Dit collectieve beheerplan is een beheerplan volgens artikel 4.4 van het Natuurbeheerplan van de provincie Gelderland (vastgesteld door Gedeputeerde Staten op 5 oktober 2010). De Aersoltweerde is één van de 28 in Gelderland aangewezen gebieden met het beheertype "weidevogelgebied". De Aersoltweerde wordt door de provincie Gelderland als één weidevogelgebied, samen met de Gelderse Waard als "Gelderse Waard" genoemd. De Aersoltweerde is een Natura 2000 gebied en is een zeer gunstig weidevogelgebied: laag land en voedselrijk. Helaas is in het gebied het merendeel van de weidevogels verdwenen door predatie van vossen.

Dit is het collectieve beheerplan 2011 voor het weidevogelgebied "Wapenveldsebroek". Dit collectieve beheerplan is een beheerplan volgens artikel 4.4 van het Natuurbeheerplan van de provincie Gelderland (vastgesteld door Gedeputeerde Staten op 5 oktober 2010). Het Wapenveldsebroek is één van de 28 in Gelderland aangewezen gebieden met het beheertype "weidevogelgebied". Het Wapenveidsebroek is van oudsher een gebied, dat rijk is aan weidevogels.

Dit is het collectieve beheerplan 2011 voor het weidevogelgebied "Hoenwaard". Dit collectieve beheerplan is een beheerplan volgens artikel 4.4 van het Natuurbeheerplan van de provincie Gelderland (vastgesteld door Gedeputeerde Staten op S oktober 2010). De Hoenwaard is één van de 28 in Gelderland aangewezen gebieden met het beheertype "weidevogelgebied". In potentie is het gebied dus gunstig voor weidevogels. Mondjesmaat komen in het hele gebied nog weidevogels voor. Maar helaas zijn de grotere aantallen weidevogels verdwenen door predatie van vossen.

De Wilpse Klei is een uiterwaardengebied van de IJssel. Het beheerplan voor 2011 is opgesteld door de Agrarische Natuurvereniging VeluweIJsselzoom. In de bijlagen zijn beschreven de betreffende percelen en de SNL beheerpakketten.

De nieuwe Waterwet en het Nationaal Waterplan veranderen maar weinig aan de feiten. Miljoenen mensen in ons land wonen en leven in een delta beneden de zeespiegel. Een delta die steeds daalt en een zeespiegel die met toenemende snelheid stijgt. Voor de dijken in ons land betekent dit dat er de komende decennia vele kilometers dijk moeten worden verhoogd. Hiervoor is klei nodig: veel klei.

Glanshaverhooiland bevat hooilanden met (zeer) bloemrijke vegetaties van het glanshaververbond. Het komt voor op van matig vochtige tot periodiek overstroomde uiterwaarden, op zeekleigronden en en op löss of krijtafzettingen. Dominantie van glanshaver komt vaak voor, maar soms zijn andere hoge grassen, bijvoorbeeld, goudhaver, zachte haver of grote vossestaart dominant. Grote vossestaart graslanden, vaak met echte koekoeksbloem of veldgerst, vormen overgangen naar vochtig hooiland en komen ondermeer voor in afgestuwde riviertrajecten. Graslanden van een goede kwaliteit kennen een grote kruidenrijkdom. Ten opzichte van andere graslanden zijn opvallend veel schermbloemigen te vinden. Ook de inwendige structuur van deze graslanden is rijk, de hoge grassen vormen een open scherm de kruiden komen minder hoog en vormen soms zelfs twee onderlagen. Voorbeeldgebieden: Velperwaarden, Rammelwaard, Cortenoever, Amerongse Bovenpolder, uiterwaarden langs de Lek bij Ameide, uiterwaarden langs de Waal bij Zaltbommel en bij Druten, oevers van het Beatrixkanaal nabij Eindhoven en Putberg.

Demissioniair staatssecretaris Huizinga van Verkeer en Waterstaat stemde onlangs in met het inrichtingsplan voor rivierverruiming, dat door de Provincie Overijssel samen met de gemeente Deventer is opgesteld. Het gaat om de aanleg van nevengeulen in de circa tien kilometer lange uiterwaarden bij Deventer, zodat de IJssel bij extreem hoogwater alle ruimte krijgt.

De veldwerkplaats heeft een wat andere opzet dan gebruikelijk. De inleidingen vinden pas plaats in het veld zelf, op de boot om precies te zijn. Excursieleider Weeda wil namelijk vooral ter plaatse laten zien wat een zachthoutooibos is. Hij wil in het veld laten zien hoe een ontwikkeld ooibos er uit kan zien en welke stadia je vanuit de nulsituatie zult doorlopen om uiteindelijk dat mooie ooibos te krijgen.

Waar uiterwaarden momenteel ingericht zijn in het kader van natuurverruiming en natuurontwikkeling, dient aandacht besteed te worden aan de veranderde vegetatie. Omdat de begroeiing hoger is dan eerder het gras, neemt de afvoersnelheid (bij hoog water) drastisch af. Wil de thans bestede 2,2 miljard euro goed besteed blijven, dan moeten terreinbeheerders aandacht besteden aan de hydraulische eigenschappen van de nieuwe vegetatie in uiterwaarden

Rivier- en beekbegeleidend bos omvat bossen welke periodiek overstroomd worden onder invloed van hoge rivier- of beekwaterstanden, zoals ooibossen en beekbossen of onder directe invloed staan van vrijwel permanent uittredend grondwater, zoals bronbos. Vegetatiekundig behoren deze bossen tot het Wilgenverbond, Iepenrijke Eiken-Essenverbond en Verbond van Els en Es. Rivier- en beekbegeleidend bos is op diverse bodems te vinden, zowel op rivierklei als op de meer (lemige) zandbodems langs de beken. Rivier- en beekbegeleidend bos is te vinden in de landschapstypen Rivierengebied (buitendijkse gronden grote rivieren, Biesbosch en Oude Maas) en in Beekdalen binnen het overstromingsbereik van beken. Voorbeeldgebieden: Millingerwaard, Geul, Biesbosch, Zalkerbos, Oude Maas, Bekendelle, Lage Kavik, Hemelse Berg, Duivelsberg, boven-Geuldal

In een kleine zaal van congrescentrum Hof van Wageningen hangen drie posters van een Tielse uiterwaard. Nog even en dan worden ze door een groep studenten van Van Hall Larenstein Velp gepresenteerd aan wetenschappers die deelnemen aan de conferentie Scaling and Governance. Die gaat over het probleem dat ruimtelijke projecten vaak op verschillende schaalniveau’s gevolgen hebben.

Sinds 2008 vindt een uniek hydrologisch experiment plaats in de Buiten Ooij bij Nijmegen. Hoogwater dat over de zomerkade komt, wordt hier niet kunstmatig uitgelaten, maar vastgehouden zodat het op natuurlijke wijze kan wegzijgen richting de rivier. Dit levert langdurig natte plasdrassituaties op, die momenteel vrijwel nergens meer in het rivierengebied voorkomen. Dit ondiepe water leverde een hoge diversiteit aan water- en moerasvogels op. Naar verwachting komen de vogels af op een enorme biomassa aan macrofauna, vissen en amfibieën in de natte overstromingsvlakte. In dit onderzoek staat de vraag centraal welke soorten precies aan de basis staan van deze voedselketen.

Het uitgangspunt voor de Ruimte voor de Rivier projecten is dat het water meer ruimte gegeven wordt tijdens hoogwater, en op deze manier de waterstand in de rivier verlaagd wordt. De nevengeul draagt hier aan bij door in tijden van hoogwater mee te stromen en zo een deel van de totale afvoer over te nemen. Onderdeel is het bepalen van de relatie tussen de rivierwaterstanden en de nevengeulafvoer voor de nevengeulen Gamerensche Waard en de Klompenwaard (beiden in de Waal), de Bakenhof (Nederrijn) en de Vreugderijkerwaard (IJssel)

Deze presentatie laat verschillende voorbeelden zien van ontworpen nevengeulen en hoe de realisatie van deze nevengeulen is opgelost. Aan het eind geeft de presentatie een aantal vuistregels voor het realiseren van nevengeulen.

Dit document is het collectief beheerplan voor het weidevogelgebied "Hoenwaard". Dit collectief beheerplan is opgesteld volgens artikel 4.4 van het Natuurbeheerplan van de provincie Gelderland (vastgesteld door Gedeputeerde Staten op 29 september 2009). De Hoenwaard is een van de 26 aangewezen gebieden met het beheertype "weidevogelgebied".

Dit is het collectieve beheerplan voor het weidevogelgebied "Wapenveldsebroek". Dit collectieve beheerplan is een beheerplan volgens artikel 4.4 van het Natuurbeheerplan van de provincie Gelderland (vastgesteld door Gedeputeerde Staten op 29 september 2009). Het Wapenveldsebroek is één van de 26 aangewezen gebieden met het beheertype "weidevogelgebied".

Het OBN-deskundigenteam rivierenlandschap heeft nog maar een korte geschiedenis, maar kan een vliegende start maken door diverse lopende initiatieven op te pakken. Dit artikel beschrijft welke eerste resultaten tot nu toe zijn behaald en welke knelpunten nog resteren. Bovendien zijn twee belangrijke thema's voor natuurherstel van rivieruiterwaardsystemen nader uitgewerkt. Op basis hiervan wordt aangegeven welke kansen en uitdagingen het deskundigenteam in de komende jaren wil gaan oppakken.

In dit proefschrift staan Dehaloccoides spp. centraal vanwege hun vermogen één van deze gechloreerde verbindingen, hexachloorbenzeen (HCB), af te breken tot een verbinding met minder chlooratomen. HCB werd tot voor kort voornamelijk toegepast als fungicide en pesticide en kan bijvoorbeeld vrijkomen bij de productie van synthetisch rubber. Daarnaast wordt het gevormd als bijproduct tijdens de productie van oplosmiddelen en pesticiden. HCB is kankerverwekkend, giftig en hoopt zich op in ecosystemen. Tegenwoordig is het gebruik ervan binnen de E.U. dan ook verboden, maar omdat de stof erg moeilijk afbreekbaar is zal deze nog gedurende lange tijd worden teruggevonden in het milieu. Grootschalig onderzoek is gedaan naar de aanwezigheid, activiteit en het dechlorinerende vermogen van Dehalococcoides spp. in riviersedimenten en de bodems in uiterwaarden van verschillende Europese rivieren (Elbe, Donau, Maas, Ebro, Brevilles).

Wereldwijd richten extreme overstromingen jaarlijks enorme schade aan. Toch vindt er nog steeds stedelijke ontwikkeling plaats in uiterwaarden. Daarvoor moeten dijken worden gebouwd. Door deze dijken en de stedelijke ontwikkeling is er uiteindelijk steeds minder ruimte over voor rivieren, waardoor de risico's toenemen. In de theorie van de polyrationaliteit wordt uitgelegd hoe deze ontwikkeling door verschillende principes wordt geleid. In dit artikel wordt een concept voorgesteld om te voorkomen dat rivieren steeds verder worden ingesloten: een bijdrage vanuit Technische Universiteit Dortmund

Uit onderzoek van de Mollusken Studiegroep Limburg blijkt dat de Linnerweerd een rijke landslakkenfauna herbergt. Het gebied is met 36 soorten landslakken, waaronder enkele zeldzame, van provinciaal belang. De voor slakken belangrijkste locatie is het terrein waar zich de met ruigtekruiden begroeide steenhopen bevinden van de voormalige Villa Betula. Verplaatsing van de stenen ter plekke kan leiden tot het verdwijnen van deze kwetsbare, zeldzame soorten.

Uit een eerdere analyse van de effecten van natuurontwikkeling op broedvogels bleek dat het merendeel van de algemene soorten een positieve respons laat zien. Het is echter de vraag of trekkende en overwinterende watervogels net zo positief reageren. De verwachtiong is dat de functie van het rivierengebied als foerageergebied voor graseters door natuurontwikkeling afneemt. Immers, voedselrijk productiegrasland wordt omgezet in extensief natuurgrasland of ruigte. Dit artikel van SOVON presenteert de resultaten van systematische watervogeltellingen in de periode 1987-2005

Op de grens tussen België en Nederland wordt de Maas de komende jaren grondig herschapen. Over een lengte van 50 kilometer krijgt de rivier weer meer ruimte en worden de oevers natuurlijk ingericht. Of de natuur even snel zal reageren als verwacht, hangt af van de mogelijkheden die soorten hebben om vanuit de huidige, vaak ongunstige, omstandigheden te reageren op de veranderingen. Genetisch onderzoek biedt mogelijkheden om inzicht te krijgen in dit vraagstuk

Verslag van vegetatiewaarnemingen bedoeld om het uiterwaardengebied te leren kennen: ze zijn namelijk voorgedragen als Habitatrichtlijn van het habitattype 'hooilanden met Alopecurus pratensis en Sanguisorba officinalis. Nu komt deze laatste soort er niet voor, maar niettemin bevatten deze gebieden mooie voorbeelden van glanshaverhooilanden op oorspronkelijke groeplaatsen (namelijk op natuurlijke oeverwallen) langs de Waal

Sinds het doorsteken van de zomerdijk in 1992 heeft de natuur weer min of meer vrij spel. In plaats van intensief agrarisch gebruikte uiterwaard is het nu een door koniks en galloways begraasd rivieroeverreservaat met stroomdalgrasland. Het gebied staat volop in de belangstelling bij zowel vogelaars als botanisten. Een eerste mosseninventarisatie in 1995 leverde weinig bijzonderheden op. De ontwikkelingen zijn sindsdien snel gegaan

In deze nieuwsbrief een uitleg over de plannen voor herinrichting van de Gendtse Waard. De hoofddoelen zijn scherp geformuleerd: 8 cm waterstandsverlaging bij maatgevend hoogwater, 250 hectare grootschalige nieuwe riviernatuur en een bijdrage aan het verbeteren van de ruimtelijke kwaliteit in het rivierengebied. Het inrichtingsplan is m.e.r.-plichtig. Dit houdt in dat er een milieueffect-rapportage moet worden gemaakt. De eerste stap in de m.e.r.-procedure is de Startnotitiel. Ter voorbereiding van het uiteindelijke inrichtingsplan zijn in de Startnotitie verschillende alternatieven met inrichtingsmaatregelen opgesteld. Op de publicatie van de Startnotitie volgt een inspraakprocedure waarbij iedere burger kan aangeven of het onderzoeksvoorstel volledig is. Deze nieuwsbrief geeft een samenvatting van de inhoud van de Startnotitie en zet de procedure rond inspraak uiteen.

In dit memo zijn op basis van een voor rivierfuncties beheerste morfodynamiek in uiterwaard en zomerbed ontwerpregels en functie-eisen afgeleid voor het ontwerp van natuurvriendelijke oevers in de Rijntakken. Doel hiervan is om voor uitvoering van het KRW Programma een visie op haalbare natuurvriendelijke oevers te ontwikkelen en functie-eisen voor ontwerp en toetsing af te leiden. In dit memo zijn empirische kentallen gebruikt en ontbreken uitgangspunten van optimaal beheer. Beide aspecten zijn aanleiding om het voorstel intern en extern RWS verder te bespreken voordat visie en functie-eisen definitief kunnen worden vastgesteld

Dit is het collectieve beheerplan voor het weidevogelgebied "Wilpse Klei". Dit collectieve beheerplan is een beheerplan volgens artikel 4.4 van het Natuurbeheerplan van de provincie Gelderland (vastgesteld door Gedeputeerde Staten op 29 september 2009). De Wilpse Klei is één van de 26 aangewezen gebieden met het beheertype "weidevogelgebied".

Dit document is het collectief beheerplan voor het weidevogelgebied "Gelderse Waard". Dit collectief beheerplan is opgesteld volgens artikel 4.4 van het Natuurbeheerplan van de provincie Gelderland (vastgesteld door Gedeputeerde Staten op 29 september 2009). De Gelderse Waard is een van de 26 aangewezen gebieden met het beheertype "weidevogelgebied".

Dit document is het collectief beheerplan voor het weidevogelgebied "Aersoltweerde" in de gemeente Hattem. Dit collectief beheerplan is opgesteld volgens artikel 4.4 van het Natuurbeheerplan van de provincie Gelderland, vastgesteld door Gedeputeerde Staten op 29 september 2009. De Aersoltweerde is één van de 26 aangewezen gebieden met het beheertype weidevogelgebied.