Search

Balıkesir Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Biyoloji Eğitimi Ana Bilim Dalı, Bu çalışma 1998-1999 yıllarında Susurluk (Balıkesir)- Akhisar (Manisa) karayolu çevresinde toplanan makrofunguslar üzerinde yapılmıştır. Makrofungus örnekleri yola yakın (0-200 m) ve yola uzak (200-2000 m) olmak üzere iki farklı alandan toplanmıştır. Bu örneklerin teşhisleri yapılarak ağır metal içerikleri araştırılmıştır. Arazi ve laboratuvar çalışmaları sonucunda 15 familyaya ait 46 tafcson saptanmış olup bunlar: Rhizopogon luteolus, Geastrum sessile, Lycoperdon perlatum, Vascetfum pratense, Laetiporus sulphureus, Suillus bellimi, S. collinitus, Omphalotus olearius, Chroogomphus rutilus, Hygrophorus hedrychii, H. hypothejus, Clitocybe alexandri, C. dealbata, C. flaccida, C. subspadicae, Coltybia butyracea var. asema, C. butyracea var. butyracea, Laccaria laccata, Lepista irtversa, Marasmius oreades, M. ramealis, Melanoleuca excissa, Tricholoma auratum, T. batschii, T. starts, T. terrevm, Votvariella speciosa, Lepiota alba, L. clypeolaria, L. ignfvolyata, Leucoagaricus cinerascens, L. macrorhizus, L. pudicus, Agaricus placomyces, A. pseudopratensis, A. subperonatus, Hyphotoma fascicutare, Hebeloma sinapizans, Inocybe geophylla var. violacea, Lactarius deliciosus, L. porninsis, L. sanguifluus, L. semisanguifluus, Russula delica, Rfoetens, R. vinosd'dvc. Çalışmada 46 taksona ait yola yakın alandan 255, yola uzak alandan 244 olmak üzere toplam 499 örnek toplanmıştır. Bu örneklerdeki sekiz elementin (Cu, Fe, Mn, Zn, Cd, Co, Ni, Pb) miktarları mg/kg kuru ağırlık (KA) olarak tespit edilmiştir. Cu, Fe, Mn, Zn elementlerinin analizi 929 P unicam model alev atomik absorbsiyon spektrofotometresi (FAAS) ile Cd, Co, Ni, Pb elementleri ise Perkin Elmer SIM AA600 model grafit fırın atomik absorbsiyon spektrofotometresi (GFAAS) ile tayin edilmiştir. Sekiz ağır metale ait en yüksek değerleri içeren mantarlar ve ortalama miktarları şöyledir; Cu, Marasmius oreades (275 mg/kg KA) Fe, Omphalotus olearius (9518 mg/kg KA) ııMn ve Co, Lactarius sanguifluus (63.6 mg/kg KA, 6.03 mg/kg KA) Zn, Lycoperdon per latum (274 mg/kg KA) Ni, Clitocybeftaccida (19.4 mg/kg KA) Cd, Agaricus pseudopratensis (6.24 mg/kg KA) ve Pb, Leucoagaricus cmerascens (10.38 mg/kg KA) dir. Çalışmada yöreden teşhis edilen taksonların deskripsiyonlan fotoğraf ve spor çizimleriyle desteklenerek verilmiştir. Bu taksonlara ait ağır metal içerikleri çizelgeler halinde sunulmuştur., This study was based on macrofimgi collected around Susurluk (Balıkesir)- Akhisar (Manisa) highway in 1998-1999. Macrofungi specimens were collected from two different areas ; near road (0-200 m) and far away from road (200-2000 m). The specimens were identified and then their heavy metal contents were investigated. As a result of field and laboratory studies, 46 taxa belong to 15 families were determined. Those are; Rhizopogon luteotus, Geastrum sessile, Lycoperdon perlatum, Vascellitm pratense, Laetiporus sulphureus, Suillus bellimi, S. collinitus, Omphalotus olearius, Chroogomphus rutilus, Hygrophorus hedrychii, H. hypothejus, Ctitocybe atexandri, C. dealbata, C. flaccida, C. subspadicae, Colfybia butyracea var. asema, C. butyracea var. butyracea, Laccaria toccata, Lepista inversa, Marasmius oreades, M. ramealis, Melanoleuca excissa, Tricholoma auratum, T. batschii, T. starts, T. terreum, Volvariella speciosa, Lepiota alba, L. clypeolaria, L. ignivolvata, Leucoagaricus cinerascens, L. macrorhizus, L. pudicus, Agaricus placomyces, A. pseudopratensis, A. subperonatus, Hypholoma fasciculare, Hebetoma sinapizans, Inocybe geophylla var. violacea, Lactarius deliciosus, L. porninsis, L. sanguifluus, L. semisanguifluus, Russula detica, Rfoetens, R vinosa. In this study, 255 near and 244 away from the road, totally 499 samples belong to 46 taxa have been collected. Contents of eight elements (Cu, Fe, Mn, Zn, Cd, Co, Ni, Pb) in those specimens were determined as mg/kg dry weight (KA). The analyses of Cu, Fe, Mn, Zn were made with 929 P unicam model flame atomic absorption spectrophotometer (FAAS). Cd, Co, Ni, Pb elements were determined with graphite furnace atomic absorption spectrophotometer (GFAAS). Macrofungi having the highest level of content of eight heavy metal elements and the amounts of the elements were given; Cu, Marasmius oreades (275 mg/kg KA) Fe, Omphalotus olearius (9518 mg/kg KA) Mn and Co, Lactarius sanguifluus (63.6 mg/kg KA, 6.03 mg/kg KA) Zn, Lycoperdon perlatum (274 mg/kg KA) IVNi, Clitocybeflaccida (19.4 mg/kg KA) Cd, Agaricus pseudopratewis (6.24 mg/kg KA) and Pb, Leucoagaricus cinerascens (10.38 mg/kg KA). In this study, the descriptions of the taxa collected from the area were supported with their photographs and drawings of the spores. The heavy metals contents belong to the taxa were presented with tables.

Escherichia coli K12 susunda, bazı ağır metallerin ve organometalik fungusitlerden maneb ve mankozebin, indüklenebilir enzim olan fî-galaktozidazın de novo biyosentezi ve çoğalması üzerine olan inhibisyon etkisi araştırıldı. Ağır metallerin bakteri çoğalması üzerine olan inhibisyon etkisi, en etkili olandan en az etkili olana doğru sıralanışı şöyledir Hg>Ag>Cd>Zn> Mn>Co>Cu. Organometalik fiıngusit olan maneb ve mankozebin 250 ppm'de bakteri çoğalmasını sırası ile % 42 ve % 46 inhibe ettiği bulunmuştur. Civa (Hg) ve kadmiyumun (Cd) enzim biyosentezinin inhibisyonu üzerinde en etkili metaller oldukları görülmüştür. Hg enzim biyosentezini 25 ppm'de %95 oranında inhibe ederken, Cd'un 50 ppm'de %99 oranında inhibe ettiği bulunmuştur. Mangan (Mn) ise 200 ppm'de bile P galaktosidaz biyosentezini çok az oranda inhibe ettiği görülmüştür (%8.2). Ağır metallerin çoğalma ve enzim biyosentezi üzerine olan inhibisyon etkileri mukayese edildiğinde, enzim biyosentezinin, çoğalma inhibisyonuna oranla, çok düşük metal konsantrasyonlarında inhibe olduğu bulunmuştur. Kurşun (Pb) enzim biyosentezini 50 ppm'de inhibe ederken, bakteri çoğalması 150 ppm'de bile etkilenmemektedir. Mangan tek başına enzim biyosentezini inhibe edememesine rağmen, Mn içeren (%14) maneb ve mankozebin, enzim biyosentezi üzerine olan inhibisyon etkisi araştırılmaya değerdir. Bu çalışmada, kontrol grubu ile Cd ilave edilen bakterilerin enzim miktarları ölçüldü. İndüklenmiş ve indüklenmemiş bakterilerdeki enzim miktarı sırası ile 1035 ve 36 ünite/gr olarak bulundu. Bu elde edilen sonuç, test için gerekli indüklenmenin gerçekleştiğini göstermektedir. Summary The effects of some heavy metals and organometallic fungucides, maneb and mancozeb on the de novo biosynthesis of inducible enzyme P-galactosidase and on the growth inhibition of Escherichia coli K12 strain were investigated. The degree of growth inhibition by heavy metals from the most effective to the least in order is as follows; Hg>Ag>Cd>Zn> Mn>Co>Cu. The organometallic fungucides, Maneb and Mancozeb (at 2S0 ppm) inhibit the bacteria growth by % 42 and % 46, respectively. The results on the inhibition of enzyme biosynthesis by heavy metals showed that Hg and Cd were the most effective metals, as Hg inhibited the enzyme biosynthesis at 25 ppm by % 95, while Cd (at 50 ppm) inhibited the enzyme biosynthensis by % 99. However, Mn even at 200 ppm had a low effect on P-galactosidase biosynthesis (%8.2). The comparison of growth inhibition and inhibition of enzyme biosynthesis by heavy metals showed that the enzyme biosynthesis is inhibited by heavy metals at lower concentrations compared to growth inhibition. Pb inhibits the enzyme biosynthesis at 50 ppm, whereas it does not effect growth inhibition even at 150 ppm. The effects of Mn-containing (%14) Maneb and Mancozeb on enzyme biosynthesis are of importace, as Mn alone does not inhibit enzyme biosynthesis. In this study, the enzyme levels were also measured both in controls and in induced bacteria exposed to Cd. The enzyme levels in the induced and uninduced bacteria were found as 1035 and 36 units/gr, respectively, showing that the levels of induction are good enough for testing.

Bu çalışmada Nottingham Üniversitesi Tıp Fakültesi Mikrobiyoloji Bölümü'nden ve Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Gıda Mühendisliği Bölümü'nden temin edilen B. subtilis kullanıldı. Bakterilerin Nutrient Broth (NB) ve Starch Beef (SB) ortamında daha iyi üreme gösterdiği saptanarak, bu besi ortamlarında a-amilaz sekresyonunun hangi sürede maksimuma ulaştığı aktivite tayin yöntemi ile tespit edilip elektroforez ile teyit edildi. Bakteri, SB sıvı besi yerinde çeşitli kalsiyum kanal blokörleri ile kontrol eşliğinde etkileştirilerek, bu blokörlerin, üreme, a-amilaz üretimi ve bakteri plazmitleri üzerine etkileri araştırıldı. Blokörlerin üreme ve a-amilaz sekresyonunu inhibe ettiği saptandı. Kalsiyum kanal blokörlerinin a-amilaz enzimi üzerine in vitro etkisinin olmadığı gözlendi. Bakteri, SB sıvı besi yerinde ağır metaller ile beraber kalsiyum kanal blokörü olan Diltiazem ile kontrol eşliğinde etkileştirilerek, üreme, a-amilaz üretimi ve bakteri plazmitleri üzerine etkileri araştırıldı. HgCk'nin üreme ve a-amilaz sekresyonunu inhibe ettiği saptandı. ZnC^'nin üreme ve amilaz sekresyonu üzerinde etkili olmadığı, Diltiazem' in yalmz başına plazmit üzerine bir etkisinin olmadığı, ancak her iki ağır metalin Diltiazem eşliğinde plazmit amplifikasyonuna neden olduğu saptandı. NB sıvı besi yerinde bakteri üretiminin belirlenen zaman diliminde ortama ilave edilen Chloramphenicol ile protein sentezi durdurularak, membrandaki ve salgılanmış enzim aktivitelerine göre a-amilazm sentez ve olgun hale geliş süreleri belirlendi. İnhibisyonun tamamlanıp ribozom üzerinden membrandan çıkış süresi 70-80 dakika olarak tespit edildi. pH etkisine maruz bırakılan nötral proteaz enziminin, aktivitesinde meydana gelen değişiklikler belirlendi. Enzimin maksimum aktiviteyi pH 7'de gösterdiği ve ı/y dializ ile prostetik grubu olan Zn 'nin enzimden ayrılmadığı saptandı. Optimal dışındaki pH'larda enzimin üç boyutlu yapısının pH'ya bağımlı bozulması ile aktivitesini kaybettiği saptandı. In this study, B. subtilis was used, obtained from Nottingham University, Medical School in Microbiology Department and Ankara University, Agriculture Faculty, Food Engineering Department. It has been established that Nutrient Broth (NB) and Starch Beef (SB) are more convenient media in terms of the growth of the bacteria. The maximum activity time for a-amylase secretion was determined by the activity determination method. These results were confirmed by electrophoresis. Bacteria was interacted with various calcium canal blockers in the SB liquid medium. The effects of blockers on the bacterial growth, a-amylase production and bacterial plasmids were investigated. It has been established that bacterial growth and a-amylase secretion were inhibited by blockers. Calcium canal blockers had no effect on the a-amylase in in vitro. Bacteria was interacted with Diltiazem, a calcium canal blocker, along control experiment in the SB liquid medium in the presence of heavy metals, and their effects on bacterial growth, a-amylase production and bacterial plasmids were investigated. Bacterial growth and a-amylase secretion were inhibated by HgCİ2, but not by ZnCk. Diltiazem alone did not show any effect on the plasmid, however, both heavy metals caused plasmid amplification in the presence of Diltiazem. The protein synthesis was blocked by adding Chloramphenicol in the NB liquid medium at a certain period of the bacterial bacterial growth. The durations of a- amylase synthesis and of its maturation in terms of the enzyme activity on membrane and of the secreted enzyme activity were determined. The time for the excretion through membrane along ribosome following completed inhibition was measured as a 70-80 minutes. The effect of pH on the neutral protease activity was determined. The enzyme showed maximum activity at pH 7. It was observed that Zn2+, its prostetic group, was not removed during dialysis. The enzyme loses its activity because of the degeneration of its three dimensional structure at pH's deviated from optimal range. Bu çalışma (DÜAP-96-FF-322) finansman açısından Dicle Üniversitesi Araştırma Fonu tarafından desteklenmiştir.

Bu çalışmada, sulu çözeltiden bazı ağır metallerin (MnS04.H20, FeS04.7H20, NİSO4.7H2O ve CuS04.5H20) çeşitli adsorplayıcılarla uzaklaştırılması incelendi. M- 2514, chitosan ve agar adsorplayıcılar olarak kullanıldı. M-2514 ile ağır metallerin denge temas süreleri sırasıyla 4 gün, 2 gün, 2 gün ve 1.5 gün ve adsorpsiyon hız sabitleri sırasıyla 0.0017 s"1, 0.0209 s"1, 0.0308 s"1 ve 0.0395 s"1 olarak bulundu. Bu ağır metallerin adsorpsiyon izotermlerinin Freundlich adsorpsiyon izotermine uydukları görüldü. Freundlich den Meminin k sabitleri sırasıyla 0.0574, 0.9052, 0.5256 ve 2.3940 ve n sabitleri sırasıyla 1.3393, 1.3934, 2.2573 ve 2.5786 olarak bulundu. Ayrıca, M-2514, chitosan ve agar ağır metallerin yüzde uzaklaştırılma verimlerine göre karşılaştırıldı. 24 saat ve 200 ppm sırasıyla her bir ağır metal iyonunun temas süresi ve başlangıç konsantrasyonu olarak seçildi. Bu karşılaştırmada aşağıdaki sıra elde edildi; mangan için agar > aktif karbon > chitosan, demir için chitosan > aktif karbon > agar, nikel için chitosan > aktif karbon > agar ve bakır için chitosan > aktif karbon > agar. In this study, removal of some heavy metals (MnS04.H20, FeS04.7H20, NÎSO4.7H2O and CuS04.5H20) from aqueous solution by different adsorbents was investigated. M-2514, chitosan and agar were used as adsorbents. Equilibrium contact times and adsorption rate constants of the heavy metals by M-2514 were determined as 4 days, 2 days, 2 days and 1.5 days and as 0.0017 h"1, 0.0209 h"1, 0.0308 h"1 and 0.0395 h"1 respectively. It was seen that adsorption isotherms of this heavy metals were fitted to Freundlich adsorption isotherm, k and n constants of the Freundlich equation were found as 0.0574, 0.9052, 0.5256, and 2.3940 and as 1.3393, 1.3934, 2.2573 and 2.5786, respectively. Besides, M-2514, chitosan and agar were compared according to the percent of removal outputs of the heavy metals. 24 hours and 200 ppm were chosen as a contact time and an initial concentration of each heavy metal ion, respectively. In this comparison, the following order was obtained; agar > activated carbon S chitosan for manganese, chitosan > activated carbon > agar for iron, chitosan > activated carbon > agar for nickel and chitosan > activated carbon > agar for copper.

IV ÖZET Bu çalışmada Atatürk Baraj Göl'ünde yaşayan ve ekonomik öneme sahip olan Acanthobrama marmid Heckel, 1843, Liza abu Heckel, 1843 Chalcalbunus mossulensis (Heckel, 1843), Chondrostoma reqium (Heckel, 1843), Carasobarbus luteus (Heckel, 1843), Capoetta trutta (Heckel, 1843), Cyprinion macrostomus Heckel, 1843, Cyprinus carpio Linnaeus, 1758 'nun, kas, karaciğer ve solungaçlarında Cd, Co, Cu, Fe, Mn, Ni, Pb, ve Zn gibi bazı ağır metal konsantrasyonları belirlenmeye çalışılmıştır. Mikroadalga çözünürleştirme yöntemini izleyen Atomik Absorpsiyon Spektrofotometresi ile yapılan analiz sonuçlarına göre Co, Cd, Pb, Mo ve Ni Spektrofotometrenin tayin sınırlan arasında belirlenememiştir. İncelenen balıkların karaciğer ve solungaçlarında, kasa oranla daha yüksek Cu, Fe, Zn ve Mn bulunmuştur. Atatürk Baraj Göl'ündeki balıkların kaslarından elde edilen sonuçlar, Cu, Fe ve Zn değerleri Tarım Orman ve Köyişleri Bakanlığının 1991 yılı ve 20884 sayılı Resmi Gazetenin 5 sayfasında yayınlandığı ve balık ile yumuşakçalar için önerdiği kabul edilebilir ağır metal değerlerinin altında bulunmuştur. Atatürk Baraj 'ında çalıştığımız balıkların organ ve dokularındaki Fe, Cu ve Zn karaciğerde, Mn ise solungaçlarda yüksek değerde belirlenmiştir. Vücudunda en yüksek metal akümülasyonu Cyprinion macrostomus' ta, en düşük akümülasyon ise Acanthobrama marmid'de olduğu gözlenmiştir. Liza abu'mın karaciğerindeki Cu birikimi diğer balıklara oranla daha yüksek saptanmıştır. İncelediğimiz balık türlerinde ağır metal konsantrasyonları kabul edilebilir değerlerdedir. Ancak bölge için önemli bir su ürünleri potansiyeline sahip olan Atatürk Baraj Göl'ünde ağır metal değerlerinin düşük olmasına rağmen, bu değerleri artırabilecek olası tehlikelere karşı bazı tedbirlerin alınması gerektiği kanısını taşımaktayız. V SUMMARY In this study, the heavy metal concentrations of Cd, Co, Cu, Fe, Mn, Ni, Pb and Zn in the muscles, livers and gills of economically important species, Acanthobrama marmid Heckel, 1843, Liza dbu Heckel, 1843 Chalcalbunus mossulensis (Heckel,1843), Chondrostoma reqium (Heckel, 1843), Carasobarbus luteus (Heckel, 1843), Capoetta trutta (Heckel, 1843), Cyprinion macrostomus Heckel, 1843, Cyprinus carpio Linnaeus, 1758, caught from Atatürk Dam Lake, have been determined. Microwave digestion method followed by Atomic Absorption Spectrophotometry analaysis showed that Co, Cd, Pb, Mo and Ni were at undetectable levels. The livers and gills of fish species examined were found to contain higher concentrations of Cu, Fe, Zn and Mn, compared to the muscles. The results obtained from the metal analaysis of muscles from fish caught from Atatürk Dam Lake indicate that the levels of Cu, Fe and Zn were found to be acceptable for the fish and mollusks, authorised by Turkish Agricultural Ministry (20884 Act, 1991). The high levels of Fe, Cu and Zn were found in livers, whereas Mn was found high in gills from the studied fish species caught in Atatürk Dam Lake. The highest metal accumulation in the whole body was observed in Cyprinion macrostomus, whereas the lowest accumulation was observed in Acanthobrama marmid. The Cu accumulation in the liver of Liza dbu were found higher compared to other fish species. The heavy metal levels in fish examined were found to be at acceptable. However, although the heavy metal levels in Atatürk Dam Lake which is potantially important lake for aquatic products are low, we suggest that some precautions have to be taken for possible dangers from many sources. 72

ÖZET Bu çalışmada Ketaldeki (Liza abu) Cr, Co, Cu, Mn, Ni ve Zn gibi bazı ağır metal birikimi incelenerek tehlike boyutlarının belirlenmesi amaçlanmıştır. Liza abu/nun kas, karaciğer, gonad, solungaç ve barsaklarında yüksek düzeyde Cu, Mn, Ni ve Zn' biriktiği saptanmıştır. Kastaki Cu 23.77-55.63 ppm; Cr 18.89-25-96 ppm; Mn 4.94-14.76 ppm; Ni 1.90-106.20 ppm ve Zn 11.10- 61.35 ppm arasında dağılım göstermiştir. Kaslardan elde edilen sonuçlarda Liza abu'daki Cu ve Zn değerleri Tarım Orman ve Köyişleri Bakanlığnın 1991 yılı ve 20884 sayılı Resmi Gazetenin 5 sayfasında yayınladığı ve balık ile yumuşakçalar için önerdiği kabul edilebilir ağır metal değerlerinin üzerinde bulunmaktadır. Uza abı/nun organ ve dokularındaki metal birikimi incelendiğinde, bakır ve çinko en yüksek karaciğerde, kobalt, mangan ve nikel en yüksek solungaçta, belirlenmiştir. Kobalt yalnız barsak örneklerinde ölçülmüştür. Meta! konsantrasyonu ile vücut ağırlığı arasındaki en iyi ilişki(korelasyon) pozitif olarak gonadtaki Nikelde görülmüştür. Kas, karaciğer, solungaç ve barsak örneklerinde Cu ve Zn ile vücut ağırlığı arasında az da olsa negatif bir ilişki görülmektedir. Kas ve solungaçtaki Ni ile vücut ağırlığı ilişkisi pozitif olarak bulunmuştur. Metaller arası en iyi korelasyonlar solungaç, gonad ve barsaktaki Cu ile Zn arasında hesaplanmıştır. Kas ve karaciğerde metaller arası korelasyon çok zayıf görülmektedir. Karaciğerdeki Cu-Ni, Cu-Ni ile Ni-Zn arasında ve barsaktaki Cu-Ni, Ni-Zn arasında istatistiksel olarak anlamlı görülmeyen negatif bir korelasyon bulunmaktadır. 39

ÖZET Bu çalışmada, Güney Marmara Bölgesi ' ndeki Nilüfer Çayı ve Kocasu'da Nisan 1991- Nisan 1993 döneminde mevsimsel aralıklarla Geçit, Göbelye, Hayırlar ve Ekmekçi istasyonlarından alınan örneklerde bazı anorganik kirletici derişimleri ile ağır metallerin kirlilik düzeyleri belirlenmiştir. Ayrıca belirlenen bu kirletici derişimleri, Su Kirliliği Kontrolü yönetmeliği sınır değerleri ve Türkiye'nin bazı yüzey sularındaki eşdeğer kirletici parametrelerine ait değerler ile karşılaştırılarak sonuçlar açıklanmıştır. ABSTRACT In this study, the concentrations of some inorganic pollutants and heavy metals have been measured in the samples; which vere taken between April 1991- April 1993, on relation with seasonal intervals, Cro;n four stations; namely, Geçit, Göbelye, Hayırlar and :'.!;'iekçi; on Nilüfer and Kocasu streams which are in the South Marmara Region. We have also compared our results with boundary values of the Water Resources Pollution Constitution and the concentrations of related pollutants which were measured in some Turkey surface waters; then the results have been explained. 72