Search

Onder praktijkomstandigheden is, van in een eerder project "Verbetering bedrijfszekerheid van productie van geënt uitgangsmateriaal" ontwikkelde Certigraft-toepassing bij machinaal enten van grote partijen (> 10 000 stuks) tomaten- en komkommerplantjes. Uit eerder onderzoek werd bij enkele groentegewassen waargenomen dat het risico op uitval tijdens enten significant verminderd kan worden door voorbehandeling van de onderstam met een binnen dat project uitontwikkeld, duurzaam product “Certigraft”. In tegenspraak met eerdere waarnemingen bleek Certigraft bij machinale enting van tomaat geen significant effect te hebben op een uitvalpercentage van 10%. Hoewel relatief hoge uitval weliswaar substantiëel verlaagd kan worden door Certigraft-toepassing, wijzen de wisselende resultaten er op dat één of meer onbekende factoren in het entproces hierbij een kennelijk controlerende rol vervullen. Dit betekent voor de praktijk dat het lastig te voorspellen is wanneer toepassing van Certigraft effectief en dus zinvol is.

Verslag van een onderzoek naar de mogelijkheden om het risico bij uitval bij enten te verminderen door voorbehandling van de onderstam met een duurzaam product (Certigraft) dat eerder bij komkommer en tomaat onder praktijkcondities tot significant minder uitval leidde.

Verslag van een onderzoek naar de mogelijkheden om het risico bij uitval bij enten te verminderen door voorbehandling van de onderstam met een duurzaam product (Certigraft) dat eerder bij komkommer en tomaat onder praktijkcondities tot significant minder uitval leidde.

Onderzoek naar de lokstoffen van witte-vlieg heeft geresulteerd in een lijst van stoffen van plantaardige oorsprong en meerdere witte-vlieg specifieke stoffen die mogelijk een rol spelen bij het zoeken naar waardplanten en soortgenoten (seksferomonen). De invloed van deze stoffen op het gedrag van witte-vlieg is nog onbekend. Voor zowel de kas witte-vlieg (Trialeurodes vaporariorum) als de tabaks witte-vlieg (Bemisia tabaci) is headspace (het geurbouquet) ingevangen met drie verschillende media/methoden (SuperQ, Tenax, SPME) en een methode van directe extractie in hexaan. Zowel de headspace van witte-vlieg (mannetjes en vrouwtjes samen en apart) zonder plant als witte-vlieg op tomaat en aubergine zijn ingevangen. Voor de kas witte-vlieg (Trialeurodes vaporariorum) is een uitgebreide analyse van tomaat met/zonder witte-vlieg uitgevoerd. Voor aubergine is deze vanwege de aanzienlijke hoeveelheid arbeid en diverse complicaties (technieken/invangen/verontreinigingen) niet doorgevoerd. De verzamelde aubergine headspace is wel bewaard voor mogelijk toekomstige analyse. Er zijn 7 stoffen gevonden in de headspace van tomaat waarop mannetjes en vrouwtjes van deze soort samen zitten die niet voorkomen op tomaat zonder witte-vlieg. Van deze stoffen is er 1 stof alleen gevonden in de headspace met tomaat en alleen vrouwtjes en 1 stof in de headspace van tomaat met alleen mannetjes. Tomaat geïnfecteerd met witte-vlieg leidt tot verhoging en/of specifieke afgifte van 7 plantenstoffen. Analyse van headspace van de kas wittevlieg zonder tomaat in vergelijk tot headspace met tomaat laat een vergelijkbaar beeld van witte-vlieg specifieke stoffen zien naast een groot aantal andere stoffen die niet of niet aantoonbaar gevonden worden via headspace plant+insect. Extract van mannetjes en vrouwtjes van kas witte-vlieg levert na filtering (om grote hoeveelheid niet-vluchtige stoffen te verwijderen) vrijwel niets op. Herhaling van de extractie en afpipetteren van de bovenlaag van het extract na bezinking i.p.v. filtering leverde een beperkte verbetering van het resultaat op. Er worden hierbij een twintigtal stoffen gevonden bij zowel mannetjes als vrouwtjes. De identificatie van de kleine pieken was door de geringe opbrengst niet mogelijk. Hoewel niet verschillend kunnen één of meer van deze stoffen wel een rol spelen als feromoon. Dat kan echter alleen door gedragsproeven worden bepaald.

Onderzoek naar de lokstoffen van witte-vlieg heeft geresulteerd in een lijst van stoffen van plantaardige oorsprong en meerdere witte-vlieg specifieke stoffen die mogelijk een rol spelen bij het zoeken naar waardplanten en soortgenoten (seksferomonen). De invloed van deze stoffen op het gedrag van witte-vlieg is nog onbekend. Voor zowel de kas witte-vlieg (Trialeurodes vaporariorum) als de tabaks witte-vlieg (Bemisia tabaci) is headspace (het geurbouquet) ingevangen met drie verschillende media/methoden (SuperQ, Tenax, SPME) en een methode van directe extractie in hexaan. Zowel de headspace van witte-vlieg (mannetjes en vrouwtjes samen en apart) zonder plant als witte-vlieg op tomaat en aubergine zijn ingevangen. Voor de kas witte-vlieg (Trialeurodes vaporariorum) is een uitgebreide analyse van tomaat met/zonder witte-vlieg uitgevoerd. Voor aubergine is deze vanwege de aanzienlijke hoeveelheid arbeid en diverse complicaties (technieken/invangen/verontreinigingen) niet doorgevoerd. De verzamelde aubergine headspace is wel bewaard voor mogelijk toekomstige analyse. Er zijn 7 stoffen gevonden in de headspace van tomaat waarop mannetjes en vrouwtjes van deze soort samen zitten die niet voorkomen op tomaat zonder witte-vlieg. Van deze stoffen is er 1 stof alleen gevonden in de headspace met tomaat en alleen vrouwtjes en 1 stof in de headspace van tomaat met alleen mannetjes. Tomaat geïnfecteerd met witte-vlieg leidt tot verhoging en/of specifieke afgifte van 7 plantenstoffen. Analyse van headspace van de kas wittevlieg zonder tomaat in vergelijk tot headspace met tomaat laat een vergelijkbaar beeld van witte-vlieg specifieke stoffen zien naast een groot aantal andere stoffen die niet of niet aantoonbaar gevonden worden via headspace plant+insect. Extract van mannetjes en vrouwtjes van kas witte-vlieg levert na filtering (om grote hoeveelheid niet-vluchtige stoffen te verwijderen) vrijwel niets op. Herhaling van de extractie en afpipetteren van de bovenlaag van het extract na bezinking i.p.v. filtering leverde een beperkte verbetering van het resultaat op. Er worden hierbij een twintigtal stoffen gevonden bij zowel mannetjes als vrouwtjes. De identificatie van de kleine pieken was door de geringe opbrengst niet mogelijk. Hoewel niet verschillend kunnen één of meer van deze stoffen wel een rol spelen als feromoon. Dat kan echter alleen door gedragsproeven worden bepaald.

Apple scab caused by Venturia inaequalis is a major disease in apple production. Scab epidemics during summer are driven by conidia produced only on apple leaves. In this situation, antagonists present in the phyllosphere may interfere with conidia of the pathogen during sporulation or infection. Within the EU-funded project REPCO, more than one hundred fungi were isolated from sporulating scab colonies and tested on apple seedlings for their potential to reduce sporulation of the pathogen. Since the aim of the study was to contribute to the development of a biocontrol product, only candidates were selected which fulfilled a range of additional criteria: those considered as major constraints in the development of biocontrol products. The best antagonists were applied under orchard conditions during two growing seasons. The antagonist Cladosporium cladosporioides H39 significantly reduced sporulation of V. inaequalis after most applications. However, in a few cases no effect was found. Protocols for production, down streaming and formulation have been developed for the antagonist. A new formulation as a wettable powder is now available for further orchard testing.

Apple scab caused by Venturia inaequalis is a major disease in apple production. Scab epidemics during summer are driven by conidia produced only on apple leaves. In this situation, antagonists present in the phyllosphere may interfere with conidia of the pathogen during sporulation or infection. Within the EU-funded project REPCO, more than one hundred fungi were isolated from sporulating scab colonies and tested on apple seedlings for their potential to reduce sporulation of the pathogen. Since the aim of the study was to contribute to the development of a biocontrol product, only candidates were selected which fulfilled a range of additional criteria: those considered as major constraints in the development of biocontrol products. The best antagonists were applied under orchard conditions during two growing seasons. The antagonist Cladosporium cladosporioides H39 significantly reduced sporulation of V. inaequalis after most applications. However, in a few cases no effect was found. Protocols for production, down streaming and formulation have been developed for the antagonist. A new formulation as a wettable powder is now available for further orchard testing.

Stuifmeel van paprika veroorzaakt veel allergische klachten. Het is een typisch voorbeeld van een beroepsallergie. De klachten zijn jeuk, niezen en loopneuzen, terwijl ook een trend naar een verminderde longfunctie is geconstateerd. In eerder onderzoek verminderde de inzet van honingbijen in de kas de blootstelling van de medewerkers aan het stuifmeel. Dat resulteerde in minder klachten. Nu is onderzocht of dit weghalen ook door hommels kan worden gedaan. Dit onderzoek is gefinancierd door het Productschap Tuinbouw (PT) en het ministerie van Landbouw Natuurbeheer en Voedselkwaliteit (LNV). Syngenta Bioline Bees sponsorde de hommels. De proef is uitgevoerd op het paprikabedrijf 4 evergreen in Steenbergen (NB). Uit het onderzoek blijkt dat het weghalen van stuifmeel zelfs beter gaat met hommels dan met honingbijen. Tien volkjes per hectare is voldoende.

Stuifmeel van paprika veroorzaakt veel allergische klachten. Het is een typisch voorbeeld van een beroepsallergie. De klachten zijn jeuk, niezen en loopneuzen, terwijl ook een trend naar een verminderde longfunctie is geconstateerd. In eerder onderzoek verminderde de inzet van honingbijen in de kas de blootstelling van de medewerkers aan het stuifmeel. Dat resulteerde in minder klachten. Nu is onderzocht of dit weghalen ook door hommels kan worden gedaan. Dit onderzoek is gefinancierd door het Productschap Tuinbouw (PT) en het ministerie van Landbouw Natuurbeheer en Voedselkwaliteit (LNV). Syngenta Bioline Bees sponsorde de hommels. De proef is uitgevoerd op het paprikabedrijf 4 evergreen in Steenbergen (NB). Uit het onderzoek blijkt dat het weghalen van stuifmeel zelfs beter gaat met hommels dan met honingbijen. Tien volkjes per hectare is voldoende.

A summary is provided of recent advances in the natural science evidence base concerning the effects of neonicotinoid insecticides on insect pollinators in a format (a ‘restatement') intended to be accessible to informed but not expert policymakers and stakeholders. Important new studies have been published since our recent review of this field (Godfray et al. 2014 Proc. R. Soc. B 281, 20140558. ( doi:10.1098/rspb.2014.0558 )) and the subject continues to be an area of very active research and high policy relevance.

In October 2006, tomato plants with torrado disease were sampled in Spain. In a sample of cv. Mariana, originating from Gran Canaria, Tomato torrado virus (ToTV, genus Torradovirus) was detected (isolate GCN06; Alfaro-Fernández et al., 2010). In 2013, the sample was further analysed using next-generation sequencing (NGS). Total RNA, extracted from ca. 150 mg of leaf tissues, was used for an RNA library suitable for Illumina HiSeq paired end sequencing. A de novo assembly (using CLC Genomic Workbench v.6.5) resulted in 1380 sequence contigs. BLAST searches revealed the presence of ToTV and Tomato chlorosis virus (ToCV, genus Crinivirus). One contig (3427 nts, 8901 reads), showed 99.85% identity with Southern tomato virus (STV, genus Amalgavirus), isolate Mexico-1 (GenBank accession No. EF442780), a dsRNA seed-transmitted virus (Sabanadzovic et al., 2009). Reference assembly with the Mexico-1 sequence resulted in a partial sequence of 3420 nts (GenBank KJ174690). The presence of STV in sample GCN06 was verified in RT-PCR using the specific primers STV-fw and STV-rev (Candresse et al., 2013) and sequencing of the obtained amplicon. A new sampling in May 2014 in Gran Canaria revealed the presence of STV in six out of seven tomato samples of cv Mariana. All these samples were co-infected with Pepino mosaic virus (PepMV, genus Potexvirus), Tomato spotted wilt virus (TSWV, genus Tospovirus), and Tomato yellow leaf curl virus (TYLCV, genus Begomovirus). Because STV was generally found in samples co-infected with other viruses, its symptomatology in tomato remains unclear. To our knowledge, this is the first report of STV in the Canary Islands and Spain.

Dit artikel omvat de jaarverslagen van de volgende KNPV-werkgroepen over 2014: Bodempathogenen en bodemmicrobiologie; Fusarium; Oömyceten; Nematoden; Onkruidbeheersing; Middelenresistentie; Fytobacteriologie; Gewasbescherming en Maatschappelijk Debat; Jongeren; Fytobacteriologie; Graanziekten.

Gewasbescherming staat de laatste tijd weer volop in de belangstelling, helaas niet in positieve zin. Belangengroeperingen rollen over elkaar heen en neonicotinoïden halen het 8 uur journaal. Maken we er dan echt zo’n zooitje van in de professionele gewasbescherming in Nederland? Het LTO actieplan gewasbescherming 2015 – 2020 stelt dat agrarisch Nederland wereldwijd toonaangevend is en dat Nederland een kraamkamer is voor agrarische innovatie. Tegelijkertijd komt LTO met de haast tegenstrijdige oproep om gewassen “schoner, groener en beter” te beschermen

Huub Schepers van het PPO in Lelystad “Het is nog koffiedik kijken en de weersomstandigheden zijn allesbepalend voor het risico op phytophthora, maar ik wil akkerbouwers aanbevelen oplettend te zijn.” Geert Jan Kessel, phytophthoradeskundige van PRI, verwacht volgende week al de eerste aantastingen in het veld.

Jaarlijks vormt de oculatiegalmug een bedreiging voor jonge veredelingen in met name het Malus sortiment. De aantasting op onbehandelde percelen in probleemgebieden (gebieden met fruitteelt) varieert van 25- 50%. Uitval van meer dan 5% is ontoelaatbaar voor producenten. Alleen preventieve bestrijding is een optie om schade te voorkomen. De afgelopen onderzoeksjaren zijn succesvol geweest. Er is een repellent gevonden dat gecoat aan entelastiek de aantasting beperkt tot maximaal 2,5%. De fabrikant van entelastieken (Fleischhauer) heeft interesse getoond in het ontwikkelde product en de wens geuit dit in samenwerking met het onderzoek (PPO/PRI) te vermarkten. Het doel van het vervolgonderzoek ‘Implementatie van geurelastiek’ omvat twee onderdelen nl. (a) het het ontwikkelen en testen van commercieel vervaardigd entelastiek met repellent en (b) implementatie in de praktijk en opstarten productielijn voor verkoop.

Jaarlijks vormt de oculatiegalmug een bedreiging voor jonge veredelingen in met name het Malus sortiment. De aantasting op onbehandelde percelen in probleemgebieden (gebieden met fruitteelt) varieert van 25- 50%. Uitval van meer dan 5% is ontoelaatbaar voor producenten. Alleen preventieve bestrijding is een optie om schade te voorkomen. De afgelopen onderzoeksjaren zijn succesvol geweest. Er is een repellent gevonden dat gecoat aan entelastiek de aantasting beperkt tot maximaal 2,5%. De fabrikant van entelastieken (Fleischhauer) heeft interesse getoond in het ontwikkelde product en de wens geuit dit in samenwerking met het onderzoek (PPO/PRI) te vermarkten. Het doel van het vervolgonderzoek ‘Implementatie van geurelastiek’ omvat twee onderdelen nl. (a) het het ontwikkelen en testen van commercieel vervaardigd entelastiek met repellent en (b) implementatie in de praktijk en opstarten productielijn voor verkoop.

In dit project is een nieuwe immunologische detectietechniek voor het virus ontwikkeld. Tot op heden was slechts een visuele beoordeling van ziek materiaal mogelijk en konden latente infecties niet worden aangetoond. Er is samengewerkt met de afdeling virologie van Plant Research International, onderdeel van Wageningen UR. Dit project heeft duidelijkheid gebracht in het freesiabladnecrosecomplex. Hoewel de freesia-ophiovirus toets de symptomen van freesiabladnecrose niet geheel dekt, biedt de detectiemethode een handvat voor het aanpakken van problemen in de praktijk. Zelfs áls er nog een onbekend virus naast freesia ophiovirus een rol speelt in de symptoomontwikkeling van freesiabladnecrose, zal toetsing op freesia ophiovirus aangeven dat de partij recent of in het verleden geïnfecteerde is geweest met Olpidium brassicae, de overbrenger van freesia ophiovirus en een aantal andere virussen. Vanaf 1 januari 2007 is de toetsing op freesia-ophiovirus opgenomen in het Select Plant® freesiatoetsingsschema. Door de combinatie van visuele waarnemingen en toetsresultaten zal meer kennis en ervaring worden opgebouwd over de ontwikkeling van freesiabladnecrose

In dit project worden enkele veelbelovende bacteriestammen gescreend op hun parasitaire werking tegen trips (Frankliniella occidentalis) en spint (Tetranychus urticae). In de loop van het onderzoek zijn verschillende bacterie-isolaten onderzocht en steeds is getoetst of deze isolaten qua werking en veiligheid voldoende perspectief boden als mogelijk nieuw bestrijdingsmiddel. Uiteindelijk zijn de onderzochte bacterie-isolaten om verschillende redenen allemaal afgevallen. Wat deze studie wel heeft opgeleverd is het inzicht dat verschillende soorten bacteriën die in of op de plant kunnen voorkomen een dodend effect op insecten en mijten kunnen hebben. Hoewel het hier beschreven onderzoek niet geresulteerd heeft in een nieuw bestrijdingsmiddel heeft het wel laten zien dat bacteriën in en op de plant in potentie grote effecten op gewasbelagers kunnen hebben.

In dit project worden enkele veelbelovende bacteriestammen gescreend op hun parasitaire werking tegen trips (Frankliniella occidentalis) en spint (Tetranychus urticae). In de loop van het onderzoek zijn verschillende bacterie-isolaten onderzocht en steeds is getoetst of deze isolaten qua werking en veiligheid voldoende perspectief boden als mogelijk nieuw bestrijdingsmiddel. Uiteindelijk zijn de onderzochte bacterie-isolaten om verschillende redenen allemaal afgevallen. Wat deze studie wel heeft opgeleverd is het inzicht dat verschillende soorten bacteriën die in of op de plant kunnen voorkomen een dodend effect op insecten en mijten kunnen hebben. Hoewel het hier beschreven onderzoek niet geresulteerd heeft in een nieuw bestrijdingsmiddel heeft het wel laten zien dat bacteriën in en op de plant in potentie grote effecten op gewasbelagers kunnen hebben.

De vruchtzetting van de blauwe bessencultivar 'Brigitta Blue' laat vaak te wensen over. Omdat ‘Brigitta Blue’ echter aan hoge kwaliteitseisen voldoet willen de telers deze cultivar graag aanplanten. Ook zijn er vruchtzettingsproblemen met de cultivar 'Duke' in kassen. Doel van dit onderzoek was meer inzicht te verkrijgen in de oorzaken van de bestuivings en zettingsproblemen van ‘Duke’ in kassen en ‘Brigitta Blue’ zowel in kassen als buiten. Omdat door ervaringen uit de praktijk de indruk bestaat dat nachtvorst invloed heeft op bestuiving en vruchtzetting van ‘Brigitta Blue’ werd de invloed van nachtvorst op de kiemkracht van het stuifmeel onderzocht. Voor zowel ‘Duke’ als ‘Brigitta Blue’ werd de cultivar ‘Bluecrop’ als referentie gebruikt in het onderzoek. ‘Bluecrop’ heeft wel een goede zetting.

De vruchtzetting van de blauwe bessencultivar 'Brigitta Blue' laat vaak te wensen over. Omdat ‘Brigitta Blue’ echter aan hoge kwaliteitseisen voldoet willen de telers deze cultivar graag aanplanten. Ook zijn er vruchtzettingsproblemen met de cultivar 'Duke' in kassen. Doel van dit onderzoek was meer inzicht te verkrijgen in de oorzaken van de bestuivings en zettingsproblemen van ‘Duke’ in kassen en ‘Brigitta Blue’ zowel in kassen als buiten. Omdat door ervaringen uit de praktijk de indruk bestaat dat nachtvorst invloed heeft op bestuiving en vruchtzetting van ‘Brigitta Blue’ werd de invloed van nachtvorst op de kiemkracht van het stuifmeel onderzocht. Voor zowel ‘Duke’ als ‘Brigitta Blue’ werd de cultivar ‘Bluecrop’ als referentie gebruikt in het onderzoek. ‘Bluecrop’ heeft wel een goede zetting.

Het, door honigbijen verzameld, stuifmeel dat in de hommelteelt gebruikt als eiwit, vet en mineralen voeding heeft een duidelijke invloed op de fysiologie van individuele hommels en op de ontwikkeling van hommelvolken. In de hommelteelt bestaat behoefte aan voedsel van een meer constante kwaliteit dan door honingbijen verzameld stuifmeel. Hierdoor kunnen schommelingen in de hommelteelt, met name de aanvang van de ovipositie en de grootte van het broednest, voorkomen worden. Een tweede, minstens zo belangrijk aspect is dat de alternatieven voor stuifmeel, net als goed stuifmeel, de weerstand van hommels tegen ziekten en parasieten in stand moeten houden of verbeteren. Daarom is dit onderzoek uitgevoerd waarbij effecten van diëten, bestaand uit stuifmeel en bijmengingen met (uit de bijenteelt) bekende stuifmeelvervangingsmiddelen, op ovipositie, ontwikkeling van broednest en het eiwitgehalte in het haemolymphe van werksters werd bepaald. Het dieet “stuifmeel” was het ijkpunt. Het bijmengen van stuifmeel met 30% Bee Pol bleek geen afbreuk te doen aan de kwaliteit van het voedsel, uitgedrukt in grootte van broednest en eiwitgehalte in het haemolymphe van werksters. Het voordeel van een dergelijke bijmenging is een meer constante kwaliteit van het hommelvoedsel.

Het, door honigbijen verzameld, stuifmeel dat in de hommelteelt gebruikt als eiwit, vet en mineralen voeding heeft een duidelijke invloed op de fysiologie van individuele hommels en op de ontwikkeling van hommelvolken. In de hommelteelt bestaat behoefte aan voedsel van een meer constante kwaliteit dan door honingbijen verzameld stuifmeel. Hierdoor kunnen schommelingen in de hommelteelt, met name de aanvang van de ovipositie en de grootte van het broednest, voorkomen worden. Een tweede, minstens zo belangrijk aspect is dat de alternatieven voor stuifmeel, net als goed stuifmeel, de weerstand van hommels tegen ziekten en parasieten in stand moeten houden of verbeteren. Daarom is dit onderzoek uitgevoerd waarbij effecten van diëten, bestaand uit stuifmeel en bijmengingen met (uit de bijenteelt) bekende stuifmeelvervangingsmiddelen, op ovipositie, ontwikkeling van broednest en het eiwitgehalte in het haemolymphe van werksters werd bepaald. Het dieet “stuifmeel” was het ijkpunt. Het bijmengen van stuifmeel met 30% Bee Pol bleek geen afbreuk te doen aan de kwaliteit van het voedsel, uitgedrukt in grootte van broednest en eiwitgehalte in het haemolymphe van werksters. Het voordeel van een dergelijke bijmenging is een meer constante kwaliteit van het hommelvoedsel.

Verslag van veldonderzoek door verschillende partijen voor beheersing van Pseudomonas syringae pathovar porri.

Verslag van veldonderzoek door verschillende partijen voor beheersing van Pseudomonas syringae pathovar porri.

Een oriënterende proef toonde aan dat bloemkoolpraktijkgronden verschillen in hun natuurlijke bodemweerbaarheid. Bekend is dat teeltmaatregelen en voorvruchten die weerbaarheid kunnen versterken of verzwakken. Eerder onderzoek op Zwaagdijk wees eveneens op een invloed van het type voorvrucht op de mate van R. solani aantasting in een volggewas bloemkool. Het is van belang te weten waarom er perceelsverschillen zijn in bodemweerbaarheid, of schade vooraf in te schatten is, of er bestrijding mogelijk is en of zaadcoating/pillering met biologische en/of chemische middelen schade door R. solani kan verminderen.

Een oriënterende proef toonde aan dat bloemkoolpraktijkgronden verschillen in hun natuurlijke bodemweerbaarheid. Bekend is dat teeltmaatregelen en voorvruchten die weerbaarheid kunnen versterken of verzwakken. Eerder onderzoek op Zwaagdijk wees eveneens op een invloed van het type voorvrucht op de mate van R. solani aantasting in een volggewas bloemkool. Het is van belang te weten waarom er perceelsverschillen zijn in bodemweerbaarheid, of schade vooraf in te schatten is, of er bestrijding mogelijk is en of zaadcoating/pillering met biologische en/of chemische middelen schade door R. solani kan verminderen.

Het noordelijk wortelknobbelaaltje, Meloidogyne hapla, wordt de laatste jaren steeds vaker aangetroffen in substraatteelten van roos. Onderzoek naar de schadelijkheid en populatieontwikkeling van dit wortelaaltje bij roos op substraat vereist de aanwezigheid van een vatbare cultivar of onderstam en een M. hapla-isolaat dat tot aantasting in staat is. Omdat uit het eerste onderzoek bleek dat niet elke roos en isolaat een geschikte combinatie is, is een potproef uitgevoerd om geschikte roos/isolaat-combinaties te vinden. In de proef zijn zes rozencultivars, Black Beauty, Indian Femma!, Queensday, Red Berlin, Sunbeam en Vendela en de onderstam Natal Briar opgenomen in combinatie met zeven verschillende M. hapla-isolaten: Has, Haw, Hbz, Hby, Hh, Hj en RZ. Alle isolaten zijn getest in een zilverzand/perliet grof-substraat (2 : 1). Alleen het isolaat RZ is ook in kokos en perliet fijn beproefd. De planten zijn geïnoculeerd met 10.000 J2 van M. hapla per plant en negen weken later beoordeeld op aantallen eimassa’s per plant. Het tomatenras Moneymaker diende als zeer vatbare controle om de vitaliteit van de isolaten te controleren. In tegenstelling tot het tomatenras Moneymaker, waarop gemiddeld over alle M. hapla-isolaten 638 eimassa’s per plant aanwezig waren, waren de rozen met gemiddeld bijna 8 eimassa’s per plant beduidend minder vatbaar voor de geteste M. hapla-isolaten. Van de rozen zijn de onderstam Natal Briar en de cultivar Vendela het meest vatbaar, wat met name geldt voor de isolaten Hbz en Hh. Deze roos/isolaat-combinaties leverden 43 tot 58 eimassa’s per plant op. In combinatie met de andere cultivars varieerde het aantal eimassa’s voor Hbz en Hh van 0,2 tot 23,8 per plant. De isolaten Has, Haw, Hby, Hj en RZ, leverden bij alle onderzochte rozen geen of slechts weinig eimassa’s op, variërend van 0 tot 15,5 eimassa’s per plant. Dit onderzoek heeft vier roos/isolaat-combinaties opgeleverd waarmee de schade- en bestrijdingsproeven kunnen worden uitgevoerd, namelijk Natal Briar en Vendela in combinatie met de isolaten Hbz en Hh.

Wageningen UR test op aardappelen die via cisgenese zijn voorzien van een of meer genen, die ze beter bestand maken tegen phytophthora. Bij cisgenese worden soorteigen genen uit wilde aardappelplanten gebruikt. (Bij transgenese gaat het om soortvreemde genen.)

Voor imkers onderzoekt bijen@wur al jaren bijen- en broedmonsters op een aantal veel voorkomende ziekten. In de laatste 20 jaar zijn bijna 3000 monsters onderzocht. Het herkennen van de symptomen van ziekten blijft een expertise van Bijen@wur, terwijl het beter zou zijn als bijenhouders dat zelf zouden kunnen. Om deze kennis beschikbaar te maken voor bijenhouders, is er dit jaar voor een andere opzet gekozen

Ieder jaar gaan er ook vanuitNederland een aantal geïnteresseerdennaar het Duitse werkcongresvan bijenonderzoekers,steeds door een ander instituutgeorganiseerd. Johan Calis,Willem Boot en Tjeerd Blacquière,wetend dat de bijen thuis het algoed deden, konden een paardagen weg, om te snuffelen aande stand van het onderzoek inDuitsland.

The trend in glasshouse horticulture has always been to start culture systems as aseptic as possible. However, several root diseases still cause problems under these conditions. The present paper shows the importance of the microflora to suppress Pythium aphanidermatum, a fungal root pathogen which is a serious threat in cucumber. Introduced single antagonists as well as the indigenous microflora suppressed pythium root and crown rot. Pseudomonas fluorescens, Streptomyces griseoviridis, Pythium oligandrum, and 2 isolates of Trichoderma harzianum reduced the disease occurrence by 60 ␘r more in several, but not all, of the experiments. The indigenous microflora showed a very constant disease suppression of 50 to 100 &Eth;This was tested in experiments where P. aphanidermatum was added to sterilised and non-sterilised rockwool, and to sterilised rockwool that had been recolonised with the original microflora. Suppressiveness correlated with the number of filamentous actinomycetes present in the nutrient solution in the rockwool slabs. If a beneficial microflora is present in the cropping system, it should not be disturbed or eradicated by treatments such as disinfection of the recirculated nutrient solution. Therefore, the effects of different disinfection procedures on the composition of the microflora were compared. Numbers of filamentous actinomycetes in the nutrient solution in the tank after the disinfection treatment were highest without disinfection, intermediate after slow filtration, and lowest after UV treatment. Numbers of actinomycetes in the slabs, i.e. around the roots, were not distinctly different between the treatments. The implication of potential shifts in the microbial populations due to certain treatments for the disease development is not known. Increased knowledge on the beneficial microflora and the treatments that influence the composition of such a microflora, will stimulate the exploitation of microbially balanced and optimised soilless culture systems.