Search

XIX. yüzyılın ikinci yarısından itibaren dinler tasnifi teşebbüslerinin artarak çoğalması ve ortaya çıkan tasniflerin dini araştırmalarda kullanılmasının sonucunda dinleri tasnif etme yaklaşımları ön plana çıkmıştır. Dinler Tarihinde coğrafi yaklaşımın yaygınlığına rağmen morfolojik yaklaşımın yadsınamaz şekilde cezp ediciliğe sahip olduğu ve konunun ilk defa bu bağlamda belli bir sistematiğe kavuştuğu ve dinamik hale geldiği belirtilmektedir. XIX. Yüzyılın ikinci yarısında hâkim olan ve XX. Yüzyılın ortalarına kadar Batı’daki dini araştırmalarda kullanılan dinin kaynağına ilişkin teoriler morfolojik dinler tasnifinin ilk tezahürleri niteliğindedir. Morfolojik dinler tasnifini sistematize eden din bilimcisi olma payesini ise Din Fenomenolojisinin mimarlarından Cornelius Petrus Tiele hak etmiştir. Çünkü Tiele’nin dinleri ahlaki dinler olarak kategorize edip evrensel dinlere/dünya dinlerine alt kategoride yer vermesi morfolojik dinler tasnifi açısından bir dönüm noktası olmuş ve yapılan morfolojik dinler tasniflerini etkilemiştir. Tiele’nin dünya dinleri kavramını İngilizceye kazandırması akademik ve popüler Dinler Tarihi çalışmalarının, Hıristiyanlık, Budizm, İslam, Hinduizm ve Yahudilik dinlerinin daimî üye olduğu; Konfüçyanizm, Taoizm, Şintoizm, Caynizm, Sihizm ve Zerdüştilik dinlerinin ise sıklıkla kullanıldığı bir dinler listesi ekseninde şekillenmesine kadar uzanmıştır. Jonathan Z. Smith ve Tomoko Masuzawa gibi din bilimcilerinin politik ve teolojik varsayımlara dayandığı gerekçesiyle eleştirdikleri bu durum, James L. Cox tarafından dünya dinleri paradigması şeklinde nitelendirilmiş ve dinleri daha iyi anlamak ve yerli dinleri de araştırmalara dâhil etmek için aşılması gereken bir problem olarak görülmüştür. Günümüzde özellikle batılı Dinler Tarihi çalışmaları incelendiğinde dünya dinleri kavramının üst bir kategori olarak kullanılmakta olduğunu ve belli başlı dinleri kapsayan bir dinler listesi sunduğunu görmek ve bu durumun alandaki pek çok çalışmayı kapsadığını söylemek mümkündür. The origins of researching the religious beliefs of others by modern historians of history, it is based to the 5th centuries BC. Therefore, evolving and expanding data about religious beliefs and practices in the historical process made it necessary to use different methods and approaches that will enable to understand and analyze this data in a correct, systematic and comprehensively way. In this context, the method of classifying religions according to certain categories within in the framework of the religious materials obtained has been formed and has been used by updating by many Eastern and Western religious researchers from the past to the present. From the second half of the nineteenth century, approaches of classification of religions have take over with increasing the number of classification of religions attempts and their using in religious studies.

Judaism is a religion introduced, practiced, and identified with Jerusalem especially since King David’s period. According to Jews, the religious and political life in Jerusalem during the time of David and his son Suleiman is an ideal that requires not to be forgotten in their memory and to be experienced again. The prayers, which are an indispensable part of the religious life of the Jews and settled in the focus of religion with the collapse of the Temple, clearly reveal the meaning of Jerusalem that expressed for them and are considered as a summary of the history of Jewish faith. In general, the emphasis on Jerusalem in Jewish prayers, made regularly, on holidays and in transition periods and in some special cases, is that God is glorifying himself, that peace and salvation are demanded, salvation comes from the coming of Christ, the construction of temple, and peace in Jerusalem. In this direction Amidah prayer is regarded as a symbol of Jerusalem citizenship, that is to be Jewish, because of its emphasis on the fulfilment of salvation as a result of the coming of Christ, the gathering of the Jews in Jerusalem and the provision of justice. Therefore, in the memory of Jews, Jerusalem appears as need to be remembered and always maintains its importance and value as “a Jewish Hope” in the form of “Rebuild Jerusalem” in their language. In this work, by focusing on Jewish prayers made in various times and shapes, it is tried to be understood and revealed how Jerusalem takes place in Jewish prayers and what it means to them through the phenomenological method.SummaryJerusalem, which dates back to ancient times, has a special meaning and holiness for Judaism, Christianity and Islam because of the sacred sites it contains. As a matter of fact, the relations of the Jews with Jerusalem have been based on ancient times and in Jewish history it is noted that there have been much destruction and re-standing due to many important events such as the collapse of the Temple which was built in the process twice and experiencing various exiles. For this reason, there is always a sense of hope and duty in the minds of the Jews, which comes to the fore as return to Jerusalem and rebuilding here and it is also based on the various doctrines of religion. There are many emphasis on this hope and the meaning of Jerusalem for Jews in Jewish prayers made in individual or community.Judaism is a religion introduced, practiced, and identified with Jerusalem especially since King David’s period. According to Jews, the religious and political life in Jerusalem during the time of David and his son Suleiman is an ideal that requires not to be forgotten in their memory and to be experienced again. This understanding is so integrated into Jewish religious life that becomes the key features of Jewish rituals and prayers. In this respect, the prayers, which are an indispensable part of the religious life of the Jews and settled in the focus of religion with the collapse of the Temple, clearly reveal the meaning of Jerusalem that expressed for them and are considered as a summary of the history of Jewish faith. It is possible to evaluate the prayers that give a map of the Jewish faith under the categories of prayers made regularly on holidays and in transition periods and in some special cases. In these prayers, Jerusalem is touched on the axis of Christ, Temple and Salvation, and it is considered the city of God. Accordingly, Amidah prayer which is one of the regular prayers has a special place among Jewish prayers because of its emphasis on Jerusalem. It is regarded as a symbol of Jerusalem citizenship, that is to be Jewish, because of its emphasis on the fulfillment of salvation as a result of the coming of Christ, the gathering of the Jews in Jerusalem and the provision of justice. Therefore, this prayer has a feature that can reveal the perceptions of Jews towards Jerusalem alone. Furthermore, being one of the most common prayer in Jewish religious life and performing to Jerusalem also support this situation.Prayers made during the Jewish holidays have important emphasis on Jerusalem as in Amidah prayer. In the closing prayers of Yom Kippur and Passover, the phrase “Next year in Jerusalem” summarizes the approach adopted in these prayers and helps Jews keep their hope for Jerusalem ideals alive. Therefore, it seems possible to consider this prayer as a slogan for Jews who are subject to various exiles, repression and disintegration that reveals their hopes for their rise again.The prayers of the Jews in the transition period, Jerusalem emerges as an essential element of Jewish identity, joy and sorrow. In this direction, while the prayers made during adolescence period have an effort to teach Jerusalem ideal to those who step into adulthood, the happiness experienced in the marriage ceremonies is identified with happiness experienced in the realization of Jerusalem ideal, it is stated that happiness lack from this ideal is deficient. In the prayers about death, the emphasis on Jerusalem serves to calm the sorrowful ones. In prayer for the Jews in some special cases, Jerusalem takes part as need to be remembered, and even special sections of prayer for Jerusalem attract attention.Emphasis on Jerusalem in Jewish prayers in general has a view that points to desire peace and salvation from God with glorified him, the salvation will take place through the coming of the Messiah, the construction of the Temple and the peace prevailing on Jerusalem. Although there are some differences about the approaches and interpretations of Jewish sects to Jerusalem ideal, in the memory of all Jews, Jerusalem appears as need to be remembered and always maintains its importance and value as “a Jewish Hope” in the form of “Rebuild Jerusalem” in their language., Yahudilik, özellikle Kral Davutdöneminden itibaren Kudüs ile kimlik bulan, yaşanılabilen ve özdeşleştirilenbir dindir. Yahudilere göre Kudüs’te Davut ve oğlu Süleyman zamanında yaşanılandini ve siyasi hayat, belleklerinde unutulmaması ve yeniden yaşanılması gerekenbir idealdir. Yahudilerin dinî hayatının vazgeçilmez bir parçası olan veözellikle II. Mabed’in yıkılmasıyla dinin odağına yerleşen dualar, Kudüs’ünonlar için ifade ettiği anlamı açık bir şekilde ortaya koymakta ve Yahudi inançtarihinin birer özeti olarak kabul edilmektedir. Düzenli olarak, bayramlarda vegeçiş dönemleri ve bazı özel durumlarda yapılan Yahudi dualarında Kudüs’eyönelik vurgular, Tanrı’nın yüceltilerek kendisinden barışın ve kurtuluşunistenildiği, kurtuluşun Mesih’in gelişi, Mabed’in inşası ve Kudüs’e barışınhâkim olmasıyla gerçekleşeceğine işaret eden bir görünüm arz etmektedir. Bubağlamda Amida duası, Mesih’in gelişi, Yahudilerin Kudüs’te toplanması veadaletin sağlanması neticesinde kurtuluşun gerçekleşmesine yönelik vurgularınedeniyle Kudüs vatandaşlığının yani Yahudi olmanın bir simgesi olarak kabuledilmektedir. Dolayısıyla Yahudilerin belleğinde Kudüs unutulmaması gerekenolarak tezahür etmekte ve dillerinde “Kudüs’ü yeniden inşa et” şeklinde yeralan bir “Yahudi Ümidi” olarak her zaman önemini ve değerini korumaktadır. Bu çalışmadaçeşitli zamanlarda ve şekillerde yapılan Yahudi dualarına odaklanmak suretiyle,Kudüs’ün Yahudi dualarında ne şekilde yer aldığı ve onlar için ne anlam ifadeettiği fenomenolojik yöntem aracılığıyla anlaşılmaya ve ortaya konulmaya gayretedilmektedir.

Bu çalışmada İngiliz Din Fenomenolojisi Ekolünün önemli temsilcilerindenolan Eric J. Sharpe’ın, dinin tek yönden incelenmesi karşısında bütüncül birdin anlayışına ulaşmak amacıyla ortaya koyduğu dört modlu din modeli elealınmaktadır. Sharpe’ın modeli, iman ekseninde dinî tecrübeyi içerenvaroluşsal, dinlerin inanç ilkelerini ele alan zihinsel, inananlarınoluşturduğu sosyal yapılara temas eden organizasyonel ve dinlerin ahlakiyapılarına işaret eden ahlaki modlardan oluşmaktadır. Bu modele göre her dininmerkezinde farklı bir mod yer alabilmekte ve dinler arasındaki farklılıklar buçerçevede değerlendirilebilmektedir. Bu model özellikle aynı ekolün önemlitemsilcilerinden olan Ninian Smart’a ait yedi boyutlu din modeline yönelikeleştirilere dayanmaktadır. Sharpe’ın temel eleştirisi, dinî tecrübeninvurgulanarak dinin diğer boyutlarının ikinci plana itilmesidir. Çünkü ona göredin, dini tecrübe aracılığıyla yalnızca vicdanlara hapsedilebilecek bir fenomendeğildir. Ancak Sharpe’ın modeli, dinin çok yönlü tarzda incelenmesine yönelikihtiyacı ve farkındalığı vurgulamasına rağmen, modların oldukça soyut olması vedinin bütün alanlarını kapsamaması gibi nedenlerle gelişim aşamasında kalmışgörünmektedir., This study examinesthe four-mode religion model that Eric J. Sharpe, one of the most importantrepresentatives of the English School of Phenomenology of Religion, has putforward in order to attain a holistic understanding of religion in over againstone-sided examination of religion. Sharpe's model consists of modes which areexistential including religious experience on the axis of faith, intellectualdealing with religious beliefs, organizational that contact with socialconstructs created by believers and ethical that points to the moral structuresof religions. According to this model, there might be a different mode in thecenter of each religion and the differences between the religions might beevaluated in this frame. This model is based on criticism of theseven-dimensional religion model of Ninian Smart, one of the most importantrepresentatives of the same school. The main criticism of Sharpe is that theother dimensions of religion are pushed into the background by emphasizingreligious experience. Since, according to him, religion is not a phenomenonthat can only be confined to conscience through religious experience. However,although Sharpe’s model emphasizes that need and awareness of the need to studyreligion in a multifaceted way, the model appears to have remained in thedevelopmental stage due to the fact that the modes are highly abstract and donot cover up all areas of religion.

It is possible to say that altruism, a fundamentalfeature in the world religions, is regardedas “the golden rule” and formulated as “treat others as you would like them to treatyou” in positive form or “do not do unto others what you would not like them todo unto yourself” in negative form. Therefore, the religions do not excludealtruism, on the contrary, they highly value it through commanding or advisingtheir followers to perform. Thus, altruism is a moral virtue which is stronglypromoted by the religions. The present study primarily focuses on the generalfeatures of the emphasis laid on altruism by the major world religions, namelyHinduism, Buddhism, Judaism, Christianity and Islam, as seen both in their holyscriptures and doctrines, and in the lives of their prophets. It also discussesthe similarities and differences among the religions in question in that regard., Dünya dinlerinde diğerkâmlığın temelbir özellik olarak temayüz ettiğini, “altın kural” olarak nitelendirildiğini vepozitif formda “Kendine davranılmasını istediğin gibi başkalarına öyle davran”veya negatif formda “Kendine yapılmasını istemediğin şeyi başkalarına yapma”şeklinde formüle edildiğini söylemek mümkündür. Dolayısıyla dinler diğerkâmlığıdışlayan veya törpüleyen değil aksine bu ahlaki erdemin, öne çıkarılması,vurgulanması ve desteklenmesi gerektiği yönünde mensuplarına kimi zaman emirkimi zaman öğüt veren bir hassasiyete sahiptir. Bu çalışmada Hinduizm, Budizm,Yahudilik, Hıristiyanlık ve İslam gibi çeşitli dinlerin hem ana kaynaklarındave doktrinlerinde hem de din kurucularının ya da peygamberlerin sözlerinde veyaşamlarında diğerkâmlığa yönelik vurguların genel özellikleri, benzerliklerive farklılıkları dikkate alınarak incelenmektedir.

Bu çalışmada İngiliz Din Fenomenolojisi Ekolünün önemli temsilcilerinden olan Eric J. Sharpe’ın, dinin tek yönden incelenmesi karşısında bütüncül bir din anlayışına ulaşmak amacıyla ortaya koyduğu dört modlu din modeli ele alınmaktadır. Sharpe’ın modeli, iman ekseninde dinî tecrübeyi içeren varoluşsal, dinlerin inanç ilkelerini ele alan zihinsel, inananların oluşturduğu sosyal yapılara temas eden organizasyonel ve dinlerin ahlaki yapılarına işaret eden ahlaki modlardan oluşmaktadır. Bu modele göre her dinin merkezinde farklı bir mod yer alabilmekte ve dinler arasındaki farklılıklar bu çerçevede değerlendirilebilmektedir. Bu model özellikle aynı ekolün önemli temsilcilerinden olan Ninian Smart’a ait yedi boyutlu din modeline yönelik eleştirilere dayanmaktadır. Sharpe’ın temel eleştirisi, dinî tecrübenin vurgulanarak dinin diğer boyutlarının ikinci plana itilmesidir. Çünkü ona göre din, dini tecrübe aracılığıyla yalnızca vicdanlara hapsedilebilecek bir fenomen değildir. Ancak Sharpe’ın modeli, dinin çok yönlü tarzda incelenmesine yönelik ihtiyacı ve farkındalığı vurgulamasına rağmen, modların oldukça soyut olması ve dinin bütün alanlarını kapsamaması gibi nedenlerle gelişim aşamasında kalmış görünmektedir. This study examines the four-mode religion model that Eric J. Sharpe, one of the most important representatives of the English School of Phenomenology of Religion, has put forward in order to attain a holistic understanding of religion in over against one-sided examination of religion. Sharpe's model consists of modes which are existential including religious experience on the axis of faith, intellectual dealing with religious beliefs, organizational that contact with social constructs created by believers and ethical that points to the moral structures of religions. According to this model, there might be a different mode in the center of each religion and the differences between the religions might be evaluated in this frame. This model is based on criticism of the seven-dimensional religion model of Ninian Smart, one of the most important representatives of the same school. The main criticism of Sharpe is that the other dimensions of religion are pushed into the background by emphasizing religious experience. Since, according to him, religion is not a phenomenon that can only be confined to conscience through religious experience. However, although Sharpe’s model emphasizes that need and awareness of the need to study religion in a multifaceted way, the model appears to have remained in the developmental stage due to the fact that the modes are highly abstract and do not cover up all areas of religion.

Diniyedi boyutlu bir organizma olarak tanımlayan Ninian Smart, din araştırmalarındaözellikle dinin/dinlerin doktrinel yönüne aşırı derecede vurgu yapılmasınıeleştirerek, dinin çok yönlü/boyutlu bir fenomen olarak incelenmesiningerekliliğini vurgular. Bu doğrultuda dinin/dinlerin yedi boyutlu din modelibağlamında analiz edilmesini teklif eder. Bu model, pratik-ritüel, tecrübi-duygusal,hikayesel-mitolojik, doktrinel-felsefi, ahlaki-yasal, sosyal-organizasyonel vemateryal-sanatsal boyutlardan oluşur. Smart’ı takibenİngiliz din bilimcilerinden Frank Whaling, toplum, ritüel, ahlak,toplumsal bağlılık, kutsal metin/mit, kavramlar/doktrinler, estetik vemaneviyat boyutlarından oluşan sekiz boyutlu; Bryan Rennie tecrübe, yanıt, bilgi, ahlak, cemaat ve ifade boyutlarındanoluşan altı boyutlu din modelleri ortaya koymuştur. Bu makalede Smart’ın modeli ve onu takip ederek ortaya konan modeller, genelözellikleri, benzerlikleri ve farklılıkları yönünden incelenmektedir.

Geçmişten günümüze Türk toplulukları arasında,İslam dışında Budizm, Maniheizm, Yahudilik ve Hıristiyanlık gibiçeşitli dinleryayılma imkânına sahip olmuştur. Ancak Türkler arasında bu dinlerden önce, HikmetTanyu ve onun ekolünü takip eden bilim adamlarının “Geleneksel Türk Dini” olarakisimlendirdiği inançlar ve pratikler bütününün yaygın olduğu kabul edilir. Tarihisüreçte Türklerden bir kısmı geleneksel inanışlarını muhafaza etmiş, hatta buinanışları başka bir dini kabul etmiş olmalarına rağmen yeni biçimlerle kısmendevam ettirmişlerdir.

Ninian Smart has been among the most important phenomenologists of religion/researchers especially in the late period of twenty century. Smart offers to analize and identify of religion as multidimensional, dynamic and dialectical, by pointing to the one-sidedness of the methods used to analysis religion and present the definitions of religion. In this regard, he argues that religion must be examinated and analized in the context of seven-dimensional model of religion, defining it as a seven-dimensional organisms. Seven-dimensional model of religion that he named the dual mode consists of dimensions practice-ritual, experience-emotional, narrative-mythic, doctrinal-philosophical, ethical-legal, social-institutional and material-artistic. Smart who thinks that these dimensions are more or less all religions, points that dimensions, each religion gives more or less importance by itself, are available and may be available. He aims to provide a picture of the general characteristics of religion and religions through this model. Smart who adopts phenomenological approach and tries to practice the principle of value-freedom in religious studies, recognizing Islam among the major world religions, expresses that the religion can be examined in the context of seven-dimensional model. In this regard, he propounds important analyzes and opinions about Islam in his various works. In this article, it has been discussed ideas of Ninian Smart about Islam in the context of seven-dimensional model., Ninian Smart, özellikleyirminci yüzyılın son döneminin en önemli din araştırmacıları arasında yeralır. O, mevcut din tanımlarının ve dini analiz etmede kullanılan yöntemlerin tekyönlülüğüne işaret ederek, dinin çok boyutlu, dinamik ve diyalektik olarak tanımlanmasınıve analiz edilmesini önerir. Bu doğrultuda dini yedi boyutlu bir organizmaşeklinde tanımlayarak, dinin yedi boyutlu din modeli bağlamında incelenmesi veanaliz edilmesi gerektiğini söyler. Onun ikili tarzda isimlendirdiği yediboyutlu din modeli; pratik-ritüel, tecrübi-duygusal, hikayesel-mitolojik,doktrinel-felsefi, ahlaki-yasal, sosyal-organizasyonel ve materyal-sanatsal boyutlardan oluşur. O, bu model aracılığıyla dinin ve dinleringenel özelliklerinin bir resmini sunmayı amaçlar. Din araştırmalarında fenomenolojikanlayışı benimseyen ve “değer yargısızlık” ilkesini uygulamaya çalışan Smart, İslam’ıbüyük dünya dinleri arasında kabul ederek yedi boyutlu din modeli bağlamındaincelenebileceğini ifade eder. Bu doğrultuda çeşitli eserlerinde İslam’lailgili önemli analizler ve görüşler ortaya koyar. Bu makalede Ninian Smart’ın yediboyutlu din modeli bağlamında İslam’la ilgili görüşleri ele alınmaktadır.

Modern döneminönemli din bilimcilerinden birisi olarak kabul edilen Ninian Smart’ın DinFenomenolojisi’nin parametrelerini ortaya koymak tezin temel amacıdır. Bubağlamda özellikle Smart’ın eserlerine müracat edilerek Din Fenomenolojisianlayışı ortaya konulmaya gayret edilmiştir. Tez giriş, üç bölüm ve sonuçtanoluşmaktadır. Giriş kısmındakonunun önemi, amacı, sınırları, kullanılan metot ve kaynaklar ele alınmışıtr.Birinci bölümde;genel anlamda Din Fenomenolojisi’nin ortaya çıkışı ve temel özellikleri, bellibaşlı din fenomenologlarının ortaya koyduğu temel kavramlar ve DinFenomenolojisi’nin bilimsel konumu ile ona yönelik temel eleştirilere yerverilmiştir. İkinci bölümde; Smart’ın hayatı, ilmi kişiliği ve eserleri ele alındıktan sonra fenomenolojiyinasıl uyguladığı üzerinde durulmuştur. Bu doğrultuda onun dini/dinlerifenomenolojik olarak tanımlama ve inceleme yaklaşımı olan yedi boyutlu dinmodeli ve bu modele dayanarak din/dinlerle ilgili yaptığı fenomenolojikincelemeler ortaya konulmaya çalışılmıştır. Bölüm sonunda özellikle yediboyutlu din modeline yönelik değerlendirmelere yer verilmiştir.Üçüncü bölümde; Smart’ın Din Fenomenolojisiyöntemi ve din fenomenologlarına yönelik eleştirileri üzerinde durulmuştur.Smart’a göre din fenomenolojisinin anlamı ve görevi ele alındıktan sonrafenomenolojik anlayışının başlıca özellikleri ve Din Fenomenolojisi’ndekullandığı kavramlar ve yöntemler incelenmiştir. Ayrıca Gerardus van der Leeuw,Rudolf Otto, Joachim Wach, Mircea Eliade ve Wilfred Cantwell Smith gibi dinfenomenologlarına yönelik temel eleştirileri ele alınmıştır. Bölüm sonunda iseSmart’ın fenomenolojik anlayışına yönelik değerlendirmelere yer verilmiştir.Sonuç bölümünde; ortaya konulan temelvarsayımlar çerçevesinde Smart’ın Din Fenomenolojisi anlayışının genel anlamdaDinler Tarihi ve Din Fenomenolojisi alanına katkıları ve önemi deskriptif birşekilde belirtilmeye çalışılmıştır., The main aim of thedissertation is profounding theparameters of Phenomenology of Religion of Ninian Smart, who is accepted as themost important religious scholars of the modern era. In this regard, especiallyby applying to the Smart’s works, it has been tried to bring his understandingof Phenomenology of Religion. The dissertation consists of anintroduction, three chapters and a conclusion.In the introduction part; the importance,purpose and limits of the subject, methods used and resources have been discussed.In the first part; in general the emergenceand basic features of Phenomenology of Religion, basic concepts put forward bythe major religious phenomenologists and scientific position of Phenomenologyof Religion and fundamental criticisms of it have been given a place.In the second part; the life, the scientificpersonality and works of Smart then discussed, focused on how to applyphenomenology. In this regard, the seven-dimensional model of religion that his religion/religionsfenomenological defining and investigation aproach and based on this model,concerning religion/religions his phenomenological investigations has tried toput forward. At the end of this part, especially evaluations for his seven-dimensional model of religion have been given.In the third part; we have focused on methodsused by Smart in Phenomenology of Religion and his criticisms for phenomenologists of religion. After discussed the meaningand mission of Phenomenology of Religion by Smart, basic features of hisfenomenological understanding and used concepts and methods in hisPhenomenology of Religion have been analysed. Also, his basis criticisms ofphenomenologist of religion such as Gerardus van der Leeuw, Rudolf Otto,Joachim Wach, Mircea Eliade and Wilfred Cantwell Smith have been mentioned. Atthe end of the part, evaluations for his fenomenological understanding have been given.In the conclusion part; in the framework ofthe basic assumptions which has been set out in this study, Smart’sphenomenological understanding contributions, in general, to the field ofHistory of Religion and Phenomenology of Religion and its importance have beenstated in a descriptive way.

Phenomenology of Religion refers to a discipline in which researcher seeks to understand the religious practice and experience of the believer by taking the broad prejudices in brackets and focusing in the perspective of the believer or using the method of empathy. Dutch scientist Chantepie de la Saussaye (1848-1920) is seen as the founder of a particular discipline of Phenomenology of Religion. Recently, Phenomenology of Religion has been perceived as an independent and original discipline from the History of Religions and is perceived as a discipline that categorizes all the phenomena that emerged in the system in a systematic and comparative way, to “understand” and “interpret” them. However, it is difficult to put forward the basic features of Phenomenology of Religion. Because the general view that Phenomenology of Religion is as much as phenomenologist of religion until today is accepted by religious scholars. On the other hand, it can be said that there are some features of Phenomenology Religion, such as epoche, empathy and the use of eidetic vision methods, which are largely allied with religious scholars. In this respect, this article deals with the paradigmatic features of the Phenomenology of Religion., Din Fenomenolojisi, araştırmacının/fenomenoloğun ön yargılarını paranteze alarak ve inananın bakış açısına odaklanarak veya empati yöntemini kullanarak, inananın dini pratik ve tecrübesini anlamayı amaçladığı ve bu doğrultuda hareket ettiği bir disiplini ifade eder. Din Fenomenolojisinin özel bir disiplin anlamında kurucusu, Hollandalı bilim adamı Chantepie de la Saussaye (1848-1920) kabul edilir. Son dönemlerde Din Fenomenolojisi, Dinler Tarihinden bağımsız ve özgün bir disiplin olarak anlaşılmakta ve dinde ortaya çıkan tüm fenomenleri sistematik ve karşılaştırmalı bir şekilde kategorize eden, onları “anlamaya” ve “yorumlamaya” çalışan bir disiplin olarak algılanmaktadır. Ancak Din Fenomenolojisinin temel özelliklerini ortaya koymak oldukça zordur. Çünkü ortaya çıkışından günümüze din fenomenoloğu kadar Din Fenomenolojisi olduğu genel kanaati din bilimcilerince kabul edilir. Ancak Din Fenomenolojisinin din bilimcilerinin üzerinde büyük ölçüde ittifak ettiği epoche, empati ve eidetik vizyon yöntemlerini kullanmak gibi bazı özelliklerinin mevcut olduğu söylenebilir. Bu doğrultuda bu makalede, Din Fenomenolojisinin paradigmatik özellikleri ele alınmaktadır.

Modern dönemin önemli din bilimcilerinden birisi olarak kabul edilen Ni-nian Smart'ın Din Fenomenolojisi'nin parametrelerini ortaya koymak tezin te-mel amacıdır. Bu bağlamda özellikle Smart'ın eserlerine müracat edilerek Din Fenomenolojisi anlayışı ortaya konulmaya gayret edilmiştir. Tez giriş, üç bölüm ve sonuçtan oluşmaktadır. Giriş kısmında konunun önemi, amacı, sınırları, kullanılan metot ve kay-naklar ele alınmışıtr.Birinci bölümde; genel anlamda DinFenomenolojisi'nin ortaya çıkışı ve temel özellikleri, belli başlı din fenomenologlarının ortaya koyduğu temel kav-ramlar ve Din Fenomenolojisi'nin bilimsel konumu ile ona yönelik temel eleşti-rilere yer verilmiştir. İkinci bölümde;Smart'ın hayatı, ilmi kişiliği ve eserleri ele alındıktan sonra fenomenolojiyi nasıl uyguladığı üzerinde durulmuştur. Bu doğrultuda onun dini/dinleri fenomenolojik olarak tanımlama ve inceleme yaklaşımı olan yedi boyutlu din modeli ve bu modele dayanarak din/dinlerle ilgili yaptığı feno-menolojik incelemeler ortaya konulmaya çalışılmıştır. Bölüm sonunda özellikle yedi boyutlu din modeline yönelik değerlendirmelere yer verilmiştir.Üçüncü bölümde; Smart'ın Din Fenomenolojisi yöntemi ve din fenome-nologlarına yönelik eleştirileri üzerinde durulmuştur. Smart'a göre din fenome-nolojisinin anlamı ve görevi ele alındıktan sonra fenomenolojik anlayışının baş-lıca özellikleri ve Din Fenomenolojisi'nde kullandığı kavramlar ve yöntemler in-celenmiştir. Ayrıca Gerardus van der Leeuw, Rudolf Otto,Joachim Wach, Mircea Eliade ve Wilfred Cantwell Smith gibi din fenomenologlarına yönelik temel eleş-tirileri ele alınmıştır. Bölüm sonunda ise Smart'ın fenomenolojik anlayışına yö-nelik değerlendirmelere yer verilmiştir.Sonuç bölümünde; ortaya konulan temel varsayımlar çerçevesinde Smart'ın Din Fenomenolojisi anlayışının genel anlamda Dinler Tarihi ve Din Fe-nomenolojisi alanına katkıları ve önemi deskriptif bir şekilde belirtilmeye çalı-şılmıştır. The main aim of the dissertation is profounding the parameters of Phenomenology of Religion of Ninian Smart, who is accepted as the most important religious scholars of the modern era. In this regard, especially by applying to the Smart's works, it has been tried to bring his understanding of Phenomenology of Religion. The dissertation consists of an introduction, three chapters and a conclusion. In the introduction part; the importance, purpose and limits of the subject, methods used and resources have been discussed. In the first part; in general the emergence and basic features of Phenomenology of Religion, basic concepts put forward by the major religious phenomenologists and scientific position of Phenomenology of Religion and fundamental criticisms of it have been given a place. Ninian Smart ve Din Fenomenolojisi 751 In the second part; the life, the scientific personality and works of Smart then discussed, focused on how to apply phenomenology. In this regard, the seven-dimensional model of religion that his religion/religions fenomenological defining and investigation aproach and based on this model, concerning religion/religions his phenomenological investigations has tried to put forward. At the end of this part, especially evaluations for his seven-dimensional model of religion have been given. In the third part; we have focused on methods used by Smart in Phenomenology of Religion and his criticisms for phenomenologists of religion. After discussed the meaning and mission of Phenomenology of Religion by Smart, basic features of his fenomenological understanding and used concepts and methods in his Phenomenology of Religion have been analysed. Also, his basis criticisms of phenomenologist of religion such as Gerardus van der Leeuw, Rudolf Otto, Joachim Wach, Mircea Eliade and Wilfred Cantwell Smith have been mentioned. At the end of the part, evaluations for his fenomenological understanding have been given. In the conclusion part; in the framework of the basic assumptions which has been set out in this study, Smart's phenomenological understanding contributions, in general, to the field of History of Religion and Phenomenology of Religion and its importance have been stated in a descriptive way

Bu çalışmada dört kol mekanizmasına sahip bagaj kapağı menteşeleri için tasarım algoritması geliştirilmesine odaklanılmıştır. Çalışmanın amacı, bagaj kapağı menteşesi tasarımında geleneksel tasarım yöntemlerinde ortaya çıkan deneme yanılma çalışmalarını ortadan kaldırarak tasarım süresini ve maliyetleri minimize etmektir. Çalışma kapsamında bagaj kapağının önceden tanımlanan bir dizi pozisyondan geçecek şekilde hareket etmesini sağlamak amacıyla mekanizmaların boyut sentezi başlığı altında konum sentezi problemi ele alınmıştır. Akabinde, bagaj kapağının elle açılma kuvvetini tespit etmek için menteşe sisteminin konum ve statik kuvvet analizlerinin denklemleri ortaya çıkarılmıştır. Elde edilen denklemler ve oluşturulan matematiksel modeller kullanılarak Hypermath programında tasarım algoritmasının kodları geliştirilmiştir. Sisteme ait tasarım parametrelerinin optimum değerlerini elde etmek amacıyla geliştirilen tasarım algoritmasının kodları kullanılarak Hyperstudy programında optimizasyon çalışması yapılmıştır. Çalışmanın son aşamasında, ortaya çıkarılan matematiksel modellerin, algoritma kodlarının ve optimizasyon çalışmasının doğrulanması amacıyla Motionsolve programında sistemin kinematik analizi gerçekleştirilmiştir. Kinematik analiz sonuçları optimizasyon çalışması neticesinde ortaya çıkan sonuçların doğruluğunu kanıtlamıştır. This study is focused on development of a design algorithm for trunk lid hinges with four-bar linkage. The aim of the study is to minimize design time and costs by eliminating trial and error procedures in traditional design process of trunk lid hinges. In the study, under a task of dimensional synthesis of mechanisms, motion generation problem has been solved for realizing the movement of the trunk lid to a set of positions respectively. In order to obtain the required manual opening force of the trunk lid, the equations of position and static force analysis of the four-bar hinged system have been derived. Using the equations and mathematical models so obtained, design algorithm codes have been developed in Hypermath program. For determining the optimum values of parameters of the system, an optimization study was carried out in Hyperstudy program by using the developed algorithm codes. At the last stage, kinematic analysis of the system was performed in Motionsolve program to validate the mathematical models, algorithm codes and optimization study. At the end of the study, the results obtained from optimization study were found to be accurate and valid according to kinematic analysis. Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı 01557. STZ. 2012-2 TOKSAN A.Ş.

Özcan, Şevket, Ninian Smart ve Din Fenomenolojisi, Doktora Tezi, Danışman: Prof. Dr. Durmuş ARIK, VIII+400 s.Modern dönemin önemli din bilimcilerinden birisi olarak kabul edilen Ninian Smart'ın Din Fenomenolojisi'nin parametrelerini ortaya koymak tezin temel amacıdır. Tez giriş, üç bölüm ve sonuçtan oluşmaktadır. Giriş kısmında konunun önemi, amacı, sınırları, kullanılan metot ve kaynaklar ele alınmışıtr.Birinci bölümde; genel anlamda Din Fenomenolojisi'nin ortaya çıkışı ve temel özellikleri, belli başlı din fenomenologlarının ortaya koyduğu temel kavramlar ve Din Fenomenolojisi'nin bilimsel konumu ile ona yönelik temel eleştirilere yer verilmiştir. İkinci bölümde; Smart'ın hayatı, ilmi kişiliği ve eserleri ele alındıktan sonra fenomenolojiyi nasıl uyguladığı üzerinde durulmuştur. Bu doğrultuda onun dini/dinleri fenomenolojik olarak tanımlama ve inceleme yaklaşımı olan yedi boyutlu din modeli ve bu modele dayanarak din/dinlerle ilgili yaptığı fenomenolojik incelemeler ortaya konulmaya çalışılmıştır. Bölüm sonunda özellikle yedi boyutlu din modeline yönelik değerlendirmelere yer verilmiştir.Üçüncü bölümde; Smart'ın Din Fenomenolojisi yöntemi ve din fenomenologlarına yönelik eleştirileri üzerinde durulmuştur. Smart'a göre din fenomenolojisinin anlamı ve görevi ele alındıktan sonra fenomenolojik anlayışının başlıca özellikleri ve Din Fenomenolojisi'nde kullandığı kavramlar ve yöntemler incelenmiştir. Ayrıca Gerardus van der Leeuw, Rudolf Otto, Joachim Wach, Mircea Eliade ve Wilfred Cantwell Smith gibi din fenomenologlarına yönelik temel eleştirileri ele alınmıştır. Bölüm sonunda ise Smart'ın fenomenolojik anlayışına yönelik değerlendirmelere yer verilmiştir.Sonuç bölümünde; ortaya konulan temel varsayımlar çerçevesinde Smart'ın Din Fenomenolojisi anlayışının genel anlamda Dinler Tarihi ve Din Fenomenolojisi alanına katkıları ve önemi deskriptif bir şekilde belirtilmeye çalışılmıştır. Özcan, Şevket, Ninian Smart and his Phenomenology of Religion, PhD Dissertation, Advisor: Prof. Dr. Durmuş Arık, VIII+400 p.The main aim of the dissertation is profounding the parameters of Phenomenology of Religion of Ninian Smart, who is accepted as the most important religious scholars of the modern era. The dissertation consists of an introduction, three chapters and a conclusion.In the introduction part; the importance, purpose and limits of the subject, methods used and resources have been discussed.In the first part; in general the emergence and basic features of Phenomenology of Religion, basic concepts put forward by the major religious phenomenologists and scientific position of Phenomenology of Religion and fundamental criticisms of it have been given a place.In the second part; the life, the scientific personality and works of Smart then discussed, focused on how to apply phenomenology. In this regard, the seven-dimensional model of religion that his religion/religions fenomenological defining and investigation aproach and based on this model, concerning religion/religions his phenomenological investigations has tried to put forward. At the end of this part, especially evaluations for his seven-dimensional model of religion have been given.In the third part; we have focused on methods used by Smart in Phenomenology of Religion and his criticisms for phenomenologists of religion. After discussed the meaning and mission of Phenomenology of Religion by Smart, basic features of his fenomenological understanding and used concepts and methods in his Phenomenology of Religion have been analysed. Also, his basis criticisms of phenomenologist of religion such as Gerardus van der Leeuw, Rudolf Otto, Joachim Wach, Mircea Eliade and Wilfred Cantwell Smith have been mentioned. At the end of the part, evaluations for his fenomenological understanding have been given.In the conclusion part; in the framework of the basic assumptions which has been set out in this study, Smart's phenomenological understanding contributions, in general, to the field of History of Religion and Phenomenology of Religion and its importance have been stated in a descriptive way. 412

Dinlerin (Yahudilik, Hıristiyanlık ve İslam) insana bakışını tespit etmek ve bu dinlerin insana verdiği değeri göstermek tezin başlıca amacıdır. Bu bağlamda tezde Yahudilik, Hıristiyanlık ve İslam kaynaklarına göre insanın sahip olduğu temel haklar ile bu temel hakları tehdit eden uygulamalar incelenerek, bu dinlerin insana verdiği değer deskriptif bir şekilde ortaya konulmaya gayret edilmiştir.Tez giriş ve iki bölümden oluşmaktadır. Tezin giriş kısmında; Türk ve Yunan mitolojilerinde, Hint, Çin ve Japon Dinlerinde, Sabiilik'te ve Eski İran Dinlerinde insanın değeri ortaya konulmaya çalışılmıştır.Birinci bölümde; üç dinin insana bakışını tespit edebilmek için, insanların atası, ilk insan ve ilk peygamber olarak kabul edilen Hz.Adem prototip kabul edilerek, insanın biyolojik-psikolojik özellikleri ile yaratılış amacına yer verilmiştir. İkinci bölümde ise; üç dinin insana verdiği değerin göstergesi kabul edilen ve bu dinlerin insana verdiği temel hakları oluşturan can, akıl, mal, namus ve dinin korunmasıyla ilgili haklar ve bu hakları tehdit eden uygulamalar incelenmiştir. Bölüm sonlarında, verilen bilgiler ışığında karşılaştırmalar yapılmıştır. Sonuç kısmında; Yahudilik, Hıristiyanlık ve İslam?da insanın biyolojik ve psikolojik özellikleriyle en üstün bir varlık kabul edildiği ve kendisine verilen temel hakların bunun bir göstergesi olduğu tespit edilmiştir. Anahtar Kelimeler: Yahudilik, Hıristiyanlık, İslam, İnsan, Temel Haklar. The main aim of this thesis is identifying the point of view of the religions (Judaism, Christianity and Islam) to the human beings. In this context in this thesis, according to Judaism, Christianity and Islam resources, basic rights that human beings have and practices that threaten those rights are being examined. Also, the value that these religions grant to the human beings is aimed to be introduced descriptively.Thesis consists of introduction and two parts. In the introduction part the value of human being in Turkish and Greek mythology, Indian, Chinese and Japanese Religion, in Sabianism and Old Iran Religions was tried to be presented. In the first part; in order to be able to identify three religions point of view towards human beings, the ancestor of the people, who is considered to be the first man and first prophet Adam was accepted as prototype and biological and psychological characteristics of people and the purpose of the creation is mentioned. In the second part, three religions faiths accepted as the indicator of the value of peoples basic rights that make up human intellect, property, life, honor and religion were examined for the protection of the rights and practices that threaten these rights.At the end of the parts, comparisons were made in the light of the given informations. At the conclusion, in Judaism, Christianity and Islam it was confirmed that human being is accepted as supreme being with his biological and psychological characteristics and the fundamental rights granted him was found to be an indication.Keywords: Judaism, Christianity, Islam, Human Being, Fundamental Rights. 235