Search

128

ÖZETYüksek lisans tezim üç bölümden oluşmaktadır. Birinci bölümde vakıflar hakkında genel bir değerlendirme ele alınmıştır. İkinci bölümde vakfın çeşitleri ile Osmanlı Devletinde gördüğü hizmetler açısından incelenmiştir. Üçüncü bölümde ise Derviş Mehmed Paşa vakfının incelenmesine yer verilmiştir.Padişah İkinci Mahmut döneminde iki sene sadrazâmlık yapan ve diğer üst sancaklarda görevlerde bulunan Derviş Mehmet Paşa (M.1819-H.1235) yılında Çanakkale'de vakıf kurmuştur. Bu vakıf senedi onaltı varaktan oluşmaktadır. Derviş Mehmed Paşa hayır ve gönül almak aynı zamanda halkına yararlı olmak için, üç adet çiftlik, bir adet bostanlık ile ellidört adet tarla olmak üzere yaklaşık 6.858 kîl /tohum isti'ab eden, gayrimenkul vakfetmiştir. Yine Çanakkele Bahr-i Sefid'de cami, medrese, İstanbul Topkapı dışında bulunan Takyeci Cami bitiğindeki Kevser-i Redîf çeşmesi, Zeyrek yakınında Lâtîf Çeşmesi ile Topkapı Maltepe civarında iki tatlı suyun birleştirdiği yerde üç adet içice kuyu hayratlar yaptırmıştır. Her sene yedi mütevelli tarafından çiftliklerinin kiraya verilerek hasılat v.s. gibi sağlanan paralar vakfın gelir kaynağıdır. Bu vakıfta 27 kişi değişik ücret kategorisinde çalışmaktadır. Çiftliklerin kiraya verilmesi işi için zikredilen Mütevelli, Âlim, Hatm-i Hâce, İmamet, Kayyum, Ferraş, Tedris, Öğrenci, Temizlikçi, Abrahi, ve çeşmenin su tasını saklama işi içinde Mutemed unvanlarıyla kişilere yevmiye olarak akçe ödenmektedir. Bir günde Vakıf bütçesinden kişilere ödenen yevmiye Toplamı 1,466 akçedir.Bu vakıf sadece dini amaç için kurulmamıştır. Sosyal ve eğitim hizmetleri de vermektedir. Sosyal hizmetler olarak, mahalle halkının su ihtiyacını gidermek için iki adet çeşme yaptırmıştır. Yapılmış hayratların zamanın icaplarına göre bakım onarımların yapılması vakfın gelirlerinden karşılanmaktadır. Eğitim Hizmetleri için, öğrencilere ders vermek üzere Tedris ve Alim görevlendirilmiştir. Medresede eğitim gören on öğrenciye, her birine oturmaları için oda tahsis edilmiş ve eğitim burs niteliğinde bu öğrencilere kişi başına günlük 20 akçe yardım verilmektedir. Ayrıca cami ve medresenin aydınlatılması için balmumu, şamandıra, fitil gibi malzemelerin alınması vakfiyenin şartları arasında belirtilmiştir. Vakıf senedinde, çiftliklerin kiraya verilmesi ve kira gelirlerinin kimlere, nelere ve ne şekilde harcanacağı açıkça belirtilmekte sonra vakıf mütevellisinin kimlerin olması gerektiği Derviş Mehmed Paşa tarafından izah edilmektedir. Vakıfnamenin son kısmında da yedi kişiden oluşan şahitlerin isimleri yer almaktadır.ABSTRACTMy master thesis consists of three parts.In the first part, general knowledge about foundations has been given.İn the second part, foundations has been examined by regarding their kinds and their services in the Ottoman Impire.In the final part,the foundation of the Dervis Mehmet Pasha has been examined specificly.The Dervis Mehmet Pasha who has worked two years as a grand vizier in the term of Padishah Second Mahmut and has worked for the other high sanjak has founded a foundation in the Canakkale city in 1819 the gragorian calendar,in1235 the muslim calendar.The promissory note of this foundation consists of sixsteen sheets.Dervis Mehmet Pasha has donated three farms,one garden and fifty four field where crops are grown to receive his people`s blessing and to be useful for his people.In addition, at Bahr-I Sefid, in Canakkale, mosque,religious school, Kevser-i Redif fountain for water near the Takyeci mosque and at the outside of the Topkapi,in Istanbul,Latif fountain near the Zeyrek,three well which lie one inside the other near the Maltepe,Topkapı, and at which two sweet water becomes uited are founded by him as a donatinon.Every year his farms was being rent to people by trustee of the foundation and the money was going to the foundation.Twenty seven people was working at this foundation at different wage groups.The positions on the permanent staff were, trustees,colluquial teacher, Hatmi Hace,emirate, caretaker of a mosque, Ferraş, Teacher, student, cleaner,abrahi, paymaster and keeper of the metal bowl of the fountain.These staffs were paid daily by akce,the money of the Ottoman İmpire and total daily wages were 1,466 akçe.This foundation was found not only for religious purpose.It also provided social and educational services.As a social services, it constructed two fountations for to go to meet necessities of the people.Cost of the care and repairement of the foundations were paid by the wakf.Also for the educational services,lecturer and colloquial teacher were hiring to teach students.Twenty students of the religious school were given scholarship.Each of them was given special room and 20 akce as a daily.İn addition, buying some enlightening material such as candle,nautical buoy and wick to enlighten the moques and religious schools was the conditions for the charter of the foundation.In the promissory note,renting farms,who the renting income will be given,where the renting income will be given and how the renting income will be spent have been stated clearly and who the trustees should be has been explained by Dervis Mehmet Pasha. Names of the muslims who have died for islam are located in the end of of the promissory note.