Search

Copyright of Quarterly of the History of Material Culture / Kwartalnik Historii Kultury Materialnej is the property of Instytut Archeologii i Etnologii Polskiej Akademii Nauk and its content may not be copied or emailed to multiple sites or posted to a listserv without the copyright holder's express written permission. However, users may print, download, or email articles for individual use. This abstract may be abridged. No warranty is given about the accuracy of the copy. Users should refer to the original published version of the material for the full abstract. (Copyright applies to all Abstracts.)

Zasadniczym celem rozważań w tym artykule jest omówienie powieści Utopek Leszka Libery w przekładzie Sławy Lisieckiej, której akcja zlokalizowana jest w stronach rodzinnych pisarza i profesora akademickiego (w Raciborzu na Górnym Śląsku), nie mniej ważna pozostaje także próba objaśnienia estetycznych i ideowych znaczeń tego utworu. Istotnym wątkiem pozostaje również przywołanie dość skromnej, względem rozmachu i oryginalności powieści, recepcji książki Libery. Punktem wyjścia jest motyw bezwstydu (anaideia) funkcjonujący jako strategia pisarska charakterystyczna dla głównego bohatera i narratora zarazem. Ten rodzaj dykcji i przedstawienia jest częścią dyspozycji narratora pikarejskiego. Autsajdera wywodzącego się z nizin, innego, który ze względu na swoją pozycję może powiedzieć więcej niewygodnych prawd niż bohaterowie osadzeni w hierarchii wyżej. Libera w swej książce sięga po motyw sakralizacji obiektów, powieściowych artefaktów, dzięki czemu nabierają one wielowymiarowego sensu (ekskrementy, beczka, pulok, drewno, miód). W tekście zostają przywołane i krytycznie skomentowane fragmenty unaoczniające te procesy. Prowadzą one do skrytej pod tkanką trudnego, obrazoburczego tekstu refleksji na temat opowieści w opowieści. Historii i literackości, które pozostają wartością bezwzględną przy względności waśni narodowych, aktów bohaterstwa, wyzwań umundurowanego świata. W artykule przedstawiono dekonstrukcje, interpretacje, analizy pokazujące, że książka Libery ma potencjał do odkrycia i otwarta jest na różne nowoczesne odczytania. Nade wszystko jest jednak triumfem literatury samej w sobie.

W artykule przeanalizowano akt ostatniej woli nyskiego plebana i wrocławskiego kanonika Joachima Czirisa (zm. 1541). Dokument ten jest warty uwagi zarówno ze względu na treść, jak i formę. Odnotowany w nim obieg przedmiotów ukazuje więzy instytucjonalne i towarzyskie członka elity kościelnej XVI w, a także rytuały i symboliczne gesty funkcjonujące w tym środowisku. Omawiany akt dobrze ilustruje też typowe wówczas praktyki duchowieństwa, jak protekcja krewnych czy utrzymywanie konkubin.

W artykule przeanalizowano treść i okoliczności powstania zeznań wydobytych od przesłuchiwanego w 1500 r. w Krapkowicach rozbójnika na temat rzekomego opłacenia przez wysokiego polskiego urzędnika pieniędzmi otrzymanymi od władcy Turków podpalaczy działających w miastach śląskich.

Artykuł dotyczy księgi zmarłych członków bractwa modlitewnego cieśli, młynarzy i przedstawicieli innych rzemiosł, które w drugiej połowie XV i początku XVI w. działało pod patronatem dominikanów z wrocławskiego klasztoru św. Wojciecha. Analiza zawartości tej księgi została uzupełniona jej edycją w Aneksie. Prezentowana praca ma znaczenie dla odtworzenia praktyk duszpasterskich wrocławskich dominikanów i społecznego zaplecza ich konwentu, a także prozopografii mieszkańców Wrocławia u schyłku średniowiecza.

Tytuł filmu Adama Sikory odsyła do jednego z najważniejszych świąt katolickich. Lipiny (Śląsk, nieopodal Katowic), gdzie został nakręcony, słyną z barwnej i spektakularnej procesji, która odbywa się w Boże Ciało. Jednak film koncentruje się raczej na idiomie życia codziennego, życiu w miejscu, gdzie na skutek transformacji przemysłowej wiele rodzin i osób dotknęła skrajna bieda. Autor zauważa, że film Sikory jest bliski dokumentowi etnograficznemu: pokazuje biedę, ale nie egzotyzuje. Pokazuje trudną rzeczywistość, ale jednocześnie sprawczość, sposoby „radzenia sobie” i solidarność w trudnej sytuacji. Siłą filmu jest nie tylko nacisk na „znaczenia” („opis gęsty”), ale również na – ignorowany często przez antropologów – „opis rzadki”: to, co można by też za Eelco Runią i Hansem Ulrichem Gumbrechtem nazwać „obecnością”. Dzięki ukazaniu mise-en-scène w filmie pojawia się wielu „pasażerów na gapę” – wyrażenie Runii, który postuluje większą metonimiczność opisów. W swoim wywodzie na temat filmu Sikory autor polemizuje z twierdzeniem Jill Godmilow postulującej zerwanie z tradycyjnym dokumentem (Kill the Documentary as We Know It).

The article presents the results of research conducted as part of the ENTRANCES project (financed by the Horizon 2020 program), which focused on the analysis of sociological conditions in the transformation process involving the abandonment of coal production. The Polish research area in this project was the Silesian region. The research concerned the problems that will inevitably affect the region’s community as the transformation towards the abandonment of coal becomes increasingly profound. The article identifies the main challenges facing this region in the context of adaptation to profound changes resulting from the liquidation of basic jobs in the region, which are coal mines. Moreover, the authors of the article propose strategies that can be used to effectively deal with these challenges. These strategy proposals include both actions at the public policy level and initiatives undertaken by the private sector and the local community. The research method used included a broad analysis of many dimensions to which the region’s society is subjected in transitional conditions within five components: socio-cultural, socio-psychological, socio-political, socio-economic, and socio-ecological-technical. The identified challenges and developed applicable strategies summarize this broad research. The obtained results allow for a deeper understanding of social processes during the energy transformation in coal regions, as well as the formulation of practical solutions for the Silesian region and other similar areas. [ABSTRACT FROM AUTHOR]

Copyright of Forum Lingwistyczne is the property of Wydawnictwo Uniwersytetu Slaskiego and its content may not be copied or emailed to multiple sites or posted to a listserv without the copyright holder's express written permission. However, users may print, download, or email articles for individual use. This abstract may be abridged. No warranty is given about the accuracy of the copy. Users should refer to the original published version of the material for the full abstract. (Copyright applies to all Abstracts.)

W swoim artykule autor scharakteryzował Szlak Śląskiego Bluesa w kontekście kulturowej pamięci o bluesie. Szlak ten stanowi unikatowy w skali międzynarodowej projekt multimedialny oraz interkulturowy, który pozwala poznać dzieje śląskiego bluesa. Można zapoznać się z historią śląskich klubów muzycznych funkcjonujących przez ostatnie pięćdziesiąt lat (m.in. Akant, Blus, Kocynder, Kwadraty, Marchołt) oraz Hali Parkowej i Spodka, o których opowiadają Irek Dudek, Jan Chojnacki, Beno Otręba, Sebastian Riedel, Leszek Winder i in.,a także z sylwetkami muzyków. Szlak można zwiedzać, wykorzystując specjalna aplikację, która pozwala zaplanować trasę zwiedzania, przeczytać historię wybranego miejsca, obejrzeć różnorodne materiały multimedialne (fotografie, materiały wideo) oraz posłuchać wspomnień artystów i dziennikarzy. Pozwala to na lepsze zrozumienie dziedzictwa kulturowego Śląska w zakresie współczesnej kultury muzycznej.

Copyright of Quarterly of the History of Material Culture / Kwartalnik Historii Kultury Materialnej is the property of Instytut Archeologii i Etnologii Polskiej Akademii Nauk and its content may not be copied or emailed to multiple sites or posted to a listserv without the copyright holder's express written permission. However, users may print, download, or email articles for individual use. This abstract may be abridged. No warranty is given about the accuracy of the copy. Users should refer to the original published version of the material for the full abstract. (Copyright applies to all Abstracts.)

Copyright of Culture Context / Konteksty Kultury is the property of Jagiellonian University Press and its content may not be copied or emailed to multiple sites or posted to a listserv without the copyright holder's express written permission. However, users may print, download, or email articles for individual use. This abstract may be abridged. No warranty is given about the accuracy of the copy. Users should refer to the original published version of the material for the full abstract. (Copyright applies to all Abstracts.)

Celem tekstu jest usystematyzowanie i uzupełnienie wiedzy na temat wiejskich przymiarków (namiarków, zbytków, napłatków), czyli działek gruntu wymierzanych poza podstawowym areałem pól poszczególnych miejscowości, na podstawie publikowanych dokumentów śląskich z XIII i XIV w. Omówiono szczegółowo sposoby powstawania przymiarków poprzez pomiary i przewłaszczenia działek. Zwrócono uwagę na ich status prawny, dewolucję do dominiów, biskupie roszczenia do pobierania z nich dziesięciny, a także powody, które mogły skłaniać podmioty sprawujące władztwo gruntowe do kwalifikowania gruntów jako przymiarków. Dzięki zachowanym mapom dla wsi Pakosławice i Górzec udało się też skonfrontować dane z dokumentów średniowiecznych z topografią i rozmierzeniem tych miejscowości przed przeprowadzeniem separacji i nowego podziału pól w latach dwudziestych XIX w.

W artykule podjęto temat pomników i innych miejsc pamięci na terenie zachodniej części Śląska Opolskiego poświęconych poległym w I wojnie światowej. Autorzy przeprowadzili badania terenowe oraz dokonali kwerendy w źródłach archiwalnych, kartograficznych, ikonograficznych oraz egodokumentach. W pracy przedstawiono różne formy komemoratywne oraz podano ich przykłady, a także wskazano na czynniki kształtujące przedwojenne i powojenne praktyki związane z tymi miejscami. Opisano także zmiany zachodzące w lokalnych społecznościach i ich stosunek do krajobrazu pamięci. Studium dopełnia katalog upamiętnień zidentyfikowanych w trakcie przeprowadzonych badań.

Artykuł dotyczy pochodzących z ok. 1530-1535 r. wykazów członków bractwa różańcowego, działającego pod patronatem klasztoru dominikanów w Świdnicy. Analiza zawartości tych rejestrów została uzupełniona edycją źródła zawartą w Aneksie. Wykazy te przynoszą istotne dane do badań nad działalnością duszpasterską świdnickiego konwentu oraz studiów nad antroponimią ludności zamieszkującej okolice Świdnicy w późnym średniowieczu.

Artykuł poświęcony jest gramatyce języka polskiego Polnische SprachᵙKunst (1734), autorstwa Jerzego Schlaga, Niemca uczącego języka polskiego na Śląsku. Podręcznik Schlaga wyróżnia się spośród współczesnych mu gramatyk poprzez zamierzoną przez autora rezygnację z terminologii gramatycznej oraz odejście od schematu opisu języka przejętego z tradycji łacińskiej. Artykuł przedstawia, na czym polega nowatorstwo opisu systemu języka zaproponowanego przez Schlaga oraz w jakim stopniu zrealizował autor zamiar odrzucenia terminologii.

Professor Joachim Glensk was one of the outstanding specialists in Polish media studies but it was the collecting and editing of aphorisms that became his true passion. He was also held in high regard for his astrological expertise. In the last phase of his life he turned most of his attention to Silesian and German themes, a shift which coincided with his social and educational activity in the Joseph-von-Eichendorff-Konversatorium in Opole. [ABSTRACT FROM AUTHOR]

This article presents the results of a study of the determinants of energy transformation of coal-dependent regions. The case study was on the region of Silesia. This region is the main producer of hard coal and coking coal in Poland, with nineteen mines and numerous coal-fired power plants. Silesia is highly industrialized and urbanized, contributing significantly to Poland’s GDP. However, it is also a leader in terms of methane and carbon dioxide emissions. The study used an approach based on Alvin L. Bertrand’s ‘stress-strain’ theory, to investigate the socio-cultural stresses emerging as a result of the interaction of external factors and internal process dynamics within the region itself. Then, using Marc Wolfram’s systems-based analytical framework approach, the current transformative capacity of Silesia was analyzed. The theoretical framework adopted assumes that socio-cultural stress can be inferred from past situations of tension, influencing the social structure of the region and shaping accepted patterns of adaptation to change. Socio-cultural stress emerges as a key determinant of a region’s coping strategy and shapes its ability to transform in the long term. The research approach presented in this article adopts a comprehensive framework that integrates socio-cultural, socio-ecological and technological dimensions, providing a holistic view of a region’s transformation challenges and opportunities. The research was conducted using focus group interviews and a structured interview questionnaire. Participants in the research were individuals representing a diverse community of experts and activists involved in the energy transition process in Silesia, including local government officials, businesses, professional associations and social activists. [ABSTRACT FROM AUTHOR]

Copyright of Quarterly of the History of Material Culture / Kwartalnik Historii Kultury Materialnej is the property of Instytut Archeologii i Etnologii Polskiej Akademii Nauk and its content may not be copied or emailed to multiple sites or posted to a listserv without the copyright holder's express written permission. However, users may print, download, or email articles for individual use. This abstract may be abridged. No warranty is given about the accuracy of the copy. Users should refer to the original published version of the material for the full abstract. (Copyright applies to all Abstracts.)

Copyright of Architectus is the property of Oficyna Wydawnicza Politechniki Wroclawskiej and its content may not be copied or emailed to multiple sites or posted to a listserv without the copyright holder's express written permission. However, users may print, download, or email articles for individual use. This abstract may be abridged. No warranty is given about the accuracy of the copy. Users should refer to the original published version of the material for the full abstract. (Copyright applies to all Abstracts.)

Copyright of Architectus is the property of Oficyna Wydawnicza Politechniki Wroclawskiej and its content may not be copied or emailed to multiple sites or posted to a listserv without the copyright holder's express written permission. However, users may print, download, or email articles for individual use. This abstract may be abridged. No warranty is given about the accuracy of the copy. Users should refer to the original published version of the material for the full abstract. (Copyright applies to all Abstracts.)

Copyright of Architectus is the property of Oficyna Wydawnicza Politechniki Wroclawskiej and its content may not be copied or emailed to multiple sites or posted to a listserv without the copyright holder's express written permission. However, users may print, download, or email articles for individual use. This abstract may be abridged. No warranty is given about the accuracy of the copy. Users should refer to the original published version of the material for the full abstract. (Copyright applies to all Abstracts.)

Copyright of Zeszyty Wiejskie is the property of Wydawnictwo Uniwersytetu Lodzkiego and its content may not be copied or emailed to multiple sites or posted to a listserv without the copyright holder's express written permission. However, users may print, download, or email articles for individual use. This abstract may be abridged. No warranty is given about the accuracy of the copy. Users should refer to the original published version of the material for the full abstract. (Copyright applies to all Abstracts.)

Copyright of Res Historica is the property of Maria Curie-Sklodowska University in Lublin and its content may not be copied or emailed to multiple sites or posted to a listserv without the copyright holder's express written permission. However, users may print, download, or email articles for individual use. This abstract may be abridged. No warranty is given about the accuracy of the copy. Users should refer to the original published version of the material for the full abstract. (Copyright applies to all Abstracts.)

Copyright of Średniowiecze Polskie i Powszechne is the property of Wydawnictwo Uniwersytetu Slaskiego and its content may not be copied or emailed to multiple sites or posted to a listserv without the copyright holder's express written permission. However, users may print, download, or email articles for individual use. This abstract may be abridged. No warranty is given about the accuracy of the copy. Users should refer to the original published version of the material for the full abstract. (Copyright applies to all Abstracts.)

Copyright of Średniowiecze Polskie i Powszechne is the property of Wydawnictwo Uniwersytetu Slaskiego and its content may not be copied or emailed to multiple sites or posted to a listserv without the copyright holder's express written permission. However, users may print, download, or email articles for individual use. This abstract may be abridged. No warranty is given about the accuracy of the copy. Users should refer to the original published version of the material for the full abstract. (Copyright applies to all Abstracts.)

Zarys biografii Sebalda IV Sauermanna. Podróż edukacyjna po Europie w latach 1578–1586. Krąg znajomych i przyjaciół w świetle sztambucha. Dekoracja malarska sztambucha. Księgozbiór Sebalda IV Sauermanna.

Klasztor Dominikanów pw. Świętego Krzyża w Świdnicy powstał pod koniec XIII wieku. W okresie poprzedzającym reformację bracia działali aktywnie zarówno na terenie miasta, jak i w jego okolicy. Dokładny zasięg ich wpływów był dotąd nieznany; wiadomo było tylko, że w bezpośrednim sąsiedztwie klasztoru świdnickiego znajdowało się kilka innych domów zakonnych braci kaznodziejów (Wrocław, Brzeg, Ząbkowice, Legnica). Wypowiedzianą przed wielu laty przez Jerzego Kłoczowskiego opinię, iż nie da się wyznaczyć dokładnych granic okręgów klasztornych śląskich dominikanów, można zweryfikować dzięki informacjom z księgi rachunkowej konwentu w Świdnicy, która została założona w latach 30. XVI wieku przez jego ówczesnego przeora, brata Jerzego Leopoldiego. Do księgi tej został wpisany wykaz miejscowości, w których świdniccy dominikanie prowadzili kwestę, a także spis ośrodków, w których pod ich patronatem działały konfraternie różańcowe. Naniesienie na mapę tych miejscowości pozwoliło wyznaczyć granice okręgu klasztoru Krzyża Świętego. Terytorium tego okręgu było rozległe: na osi północ-południe jego średnica sięgała około 60 km, zaś na linii wschód-zachód przekraczała 70 km. Uwzględniając położenie klasztoru świdnickiego wobec innych fundacji dominikańskich na Śląsku oraz wyniki wcześniejszych badań nad okręgiem klasztoru Braci Kaznodziejów w Brzegu, można wyznaczyć dokładny zasięg okręgów klasztornych w Świdnicy, Ząbkowicach oraz Brzegu, a także przybliżony przebieg granic okręgów klasztorów z Wrocławia oraz Legnicy. Prezentowane w artykule wyniki badań mają istotne znaczenie dla studiów nad działalnością dominikanów z kontraty śląskiej u schyłku średniowiecza i pozwalają wyznaczyć granice duszpasterskiego oraz ekonomicznego oddziaływania poszczególnych konwentów.

Artykuł poświęcony jest pracownikom zatrudnionym w kancelarii Bernarda świdnickiego. Zestawiono wszystkich kancelistów tego księcia, odwołując się także do analizy paleograficznej zachowanych oryginalnych dokumentów.

Celem poniższego artykułu jest naszkicowanie przebiegu działań kasacyjnych Towarzystwa Jezusowego na Śląsku Austriackim na tle mało znanego w Polsce zespołu archiwalnego zgromadzonego przez Archiwum Ziemskie w Opawie (Zemský archiv v Opavě). Podział Śląska pomiędzy Prusy i monarchię habsburską, dokonany w wyniku I wojny śląskiej w 1742 roku, odbił się na strukturze organizacyjnej Towarzystwa Jezusowego na Śląsku. Kolegium jezuickie w Opawie oraz rezydencja w Cieszynie wraz z przynależnymi ośrodkami misyjnymi należały do Prowincji Czeskiej (Provincia Bohemiae), podległy zatem likwidacji bezpośrednio w 1773 roku – w przeciwieństwie do placówek jezuickich na Śląsku Pruskim, należących do odrębnej Prowincji Śląskiej (Provincia Silesiae). Działania kasacyjne dotknęły również częściowo nyskie kolegium jezuickie, które posiadało kilka wsi po stronie austriackiej. Głównym zamierzeniem poniższego opracowania jest przedstawienie charakterystyki działań centralnej austriackiej administracji nadwornej, zastosowanej nie tylko w ramach kasaty Towarzystwa Jezusowego na ziemiach austriackich, lecz również w tzw. kasatach józefińskich przeprowadzonych dekadę później, w latach 80. XVIII wieku. Sposób funkcjonowania biurokracji nadwornej w kwestii koordynacji prac przybliżono na podstawie opawskich dokumentów archiwalnych powstałych w bezpośrednim okresie kasaty. Historię omawianych placówek (do kasaty) naszkicowano jedynie pokrótce, ze względu na fakt, iż została ona już opracowana w literaturze. Zaprezentowano tabelaryczny wykaz archiwaliów zbioru Urzędu Królewskiego w Opawie oraz spis personalny jezuitów dotkniętych kasatą. Publikacja nie jest wyczerpującą analizą źródeł archiwalnych, lecz przyczynkiem do dalszych badań historii działalności Towarzystwa Jezusowego na Śląsku.

Copyright of Bohemistyka is the property of Instytut Filologii Slowianskiej Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu and its content may not be copied or emailed to multiple sites or posted to a listserv without the copyright holder's express written permission. However, users may print, download, or email articles for individual use. This abstract may be abridged. No warranty is given about the accuracy of the copy. Users should refer to the original published version of the material for the full abstract. (Copyright applies to all Abstracts.)

Copyright of Architectus is the property of Oficyna Wydawnicza Politechniki Wroclawskiej and its content may not be copied or emailed to multiple sites or posted to a listserv without the copyright holder's express written permission. However, users may print, download, or email articles for individual use. This abstract may be abridged. No warranty is given about the accuracy of the copy. Users should refer to the original published version of the material for the full abstract. (Copyright applies to all Abstracts.)

Copyright of Przegląd Archiwalno-Historyczny is the property of Jagiellonian University Press and its content may not be copied or emailed to multiple sites or posted to a listserv without the copyright holder's express written permission. However, users may print, download, or email articles for individual use. This abstract may be abridged. No warranty is given about the accuracy of the copy. Users should refer to the original published version of the material for the full abstract. (Copyright applies to all Abstracts.)

Copyright of Wieki Stare i Nowe is the property of Wydawnictwo Uniwersytetu Slaskiego and its content may not be copied or emailed to multiple sites or posted to a listserv without the copyright holder's express written permission. However, users may print, download, or email articles for individual use. This abstract may be abridged. No warranty is given about the accuracy of the copy. Users should refer to the original published version of the material for the full abstract. (Copyright applies to all Abstracts.)

Copyright of Wielogłos is the property of Jagiellonian University Press and its content may not be copied or emailed to multiple sites or posted to a listserv without the copyright holder's express written permission. However, users may print, download, or email articles for individual use. This abstract may be abridged. No warranty is given about the accuracy of the copy. Users should refer to the original published version of the material for the full abstract. (Copyright applies to all Abstracts.)

Copyright of Studia Polonijne is the property of Towarzystwo Naukowe Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawla II and its content may not be copied or emailed to multiple sites or posted to a listserv without the copyright holder's express written permission. However, users may print, download, or email articles for individual use. This abstract may be abridged. No warranty is given about the accuracy of the copy. Users should refer to the original published version of the material for the full abstract. (Copyright applies to all Abstracts.)

Copyright of Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne is the property of Ksiegarnia Swietego Jacka and its content may not be copied or emailed to multiple sites or posted to a listserv without the copyright holder's express written permission. However, users may print, download, or email articles for individual use. This abstract may be abridged. No warranty is given about the accuracy of the copy. Users should refer to the original published version of the material for the full abstract. (Copyright applies to all Abstracts.)

Copyright of Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne is the property of Ksiegarnia Swietego Jacka and its content may not be copied or emailed to multiple sites or posted to a listserv without the copyright holder's express written permission. However, users may print, download, or email articles for individual use. This abstract may be abridged. No warranty is given about the accuracy of the copy. Users should refer to the original published version of the material for the full abstract. (Copyright applies to all Abstracts.)

Copyright of Balcanica Posnaniensia. Acta et Studia is the property of Sciendo and its content may not be copied or emailed to multiple sites or posted to a listserv without the copyright holder's express written permission. However, users may print, download, or email articles for individual use. This abstract may be abridged. No warranty is given about the accuracy of the copy. Users should refer to the original published version of the material for the full abstract. (Copyright applies to all Abstracts.)

Dominikanie z klasztoru w Brzegu prowadzili intensywną działalność kwestarską w mieście i innych miejscowościach na Śląsku położonych w granicach należącego do nich okręgu. Praktyki kwestarskie zakonników można odtworzyć na podstawie wykazów dochodów oraz wydatków konwentu zachowanych w Oddziale Rękopisów Biblioteki Uniwersyteckiej we Wrocławiu. Ich lektura pokazuje, że dominikańska kwesta była intensywna, dobrze zorganizowana i prowadzona przez zakonników wyspecjalizowanych w pozyskiwaniu datków pieniężnych oraz naturaliów.

This article attempts to address the specificities of the Silesia on the example of selected poems by contemporary female and male authors who feel connected to this corner in the center of Europe and searching for their own identity. The research methodology revolves around biographical threads related to the turbulent history of Silesia, which has shaped the destiny of these writers. The national aspects of Silesia’s historical past are reflected in the subject matter of the lyrical works presented. At the same time, the regional perspective is broken by themes and threads relating to poetic reflections on human existence. It should be emphasized that the poems presented hardly belong to the highest category of fiction. These works show how a particular region with its volatile and often tragic history inspires artistically sensitive individual and enables them to experience the aesthetics captured in poetic images.

The subject of this article is the Polish-German “double biography” of Countess Joanna von Schaffgotsch as portrayed in the novel Zink wird Gold by Georg Zivier and Hans Nowak and in Gustaw Morcinek’s Pokład Joanny. The comparative analysis focuses on the dominant narrative threads and the approaches to represent this historical figure, with the portrayal of the countess as the “Silesian Cinderella” existing as a point of reference in the public consciousness. The analyses conducted in this context lead to the conclusion that Nowak/Zivier’s biography of the countess generally corresponds to historical truth and is realistic in this sense, while the ideological aspect dominates in Morcinek’s narration. The two ‘biographies’ do not take into account the regional specificity of the Countess figure.

Przyznane Polsce po II wojnie światowej ziemie poniemieckie, wśród nich wydzielony z archidiecezji wrocławskiej obszar administracji apostolskiej Śląska Opolskiego, Stolica Apostolska już w 1945 r. poddała pod zarząd prymasa Polski: najpierw Augusta Hlonda, a po jego śmierci w 1948 r. – Stefana Wyszyńskiego, który objął oficjalnie swój urząd na początku 1949 r. Troska o lud Boży na Opolszczyźnie była zatem częścią szerszej misji prymasa wobec Kościoła na Ziemiach Zachodnich. S. Wyszyński w latach 1949-1967 przybył do opolskiej administracji osiem razy. Jesienią 1949 r. zwizytował nowo utworzone seminarium duchowne w Opolu oraz wziął udział jako prelegent w specjalnym kursie dla księży, którego celem była integracja duchowieństwa. W 1951 r., przybył aby zapobiec schizmie wywołanej bezprawną ingerencją władz państwowych w nominacje legalnych rządców kościelnych na Ziemiach Odzyskanych. W kolejnych latach witano prymasa na Śląsku Opolskim m.in. jako szafarza sakramentów i konsekratora biskupów. Wizyty te były dla S. Wyszyńskiego okazją do umocnienia wiary śląskich katolików i ich jedność z Kościołem oraz podkreślić o trwałej przynależnośćci Śląska do Polski. Kardynał podejmował również wysiłki w celu utworzenia na Ziemiach Odzyskanych stałej kościelnej administracji. Jego rola na Śląsku Opolskim, jak i w pozostałych administraturach apostolskich, najpierw została zmniejszeniu w 1956 r., kiedy to władze państwowe wyraziły zgodę na objęcie rządów kościelnych przez wyznaczonych przez Stolicę Apostolską biskupów – na Opolszczyźnie został nim Franciszek Jop. Zwieńczeniem działań S. Wyszyńskiego było poddanie bezpośrednio Stolicy Apostolskiej opolskiej administratury w 1967 r.

Copyright of Architectus is the property of Oficyna Wydawnicza Politechniki Wroclawskiej and its content may not be copied or emailed to multiple sites or posted to a listserv without the copyright holder's express written permission. However, users may print, download, or email articles for individual use. This abstract may be abridged. No warranty is given about the accuracy of the copy. Users should refer to the original published version of the material for the full abstract. (Copyright applies to all Abstracts.)

Copyright of Porównania / Comparisons. A Journal on Comparative Literature & Interdisciplinary Studies is the property of Adam Mickiewicz University Poznao, Press of "Poznanskie Studia Polonistyczne" and its content may not be copied or emailed to multiple sites or posted to a listserv without the copyright holder's express written permission. However, users may print, download, or email articles for individual use. This abstract may be abridged. No warranty is given about the accuracy of the copy. Users should refer to the original published version of the material for the full abstract. (Copyright applies to all Abstracts.)

The subject of the article is the name of an old dish made of water and bread, registered in the Silesian dialects as warmuszka. The purpose of the article is to discuss the etymology of the name and to show how the name functioned in comparison with other terms for bread soup in the old general Polish lanquage and the dialects. Material research revealed that the most likely source of the name warmuszka is Middle Upper German form warmuos adopted through the Czech language in various forms (farmuszka,framuszka, faramuszka, warmuz) and adapted to the Polish language, eventually. [ABSTRACT FROM AUTHOR]