Search

У артыкуле на матэрыяле тэкстаў беларускіх народных казак праведзена даследаванне анамастычных найменняў у этналінгвістычным аспекце. = The article on the material of the texts of Belarusian folk tales conducted a study of anomastic names in the ethno-linguistic aspect.

У артыкуле на фактычным матэрыяле разглядаюцца асаблівасці айканіміі Бешанковіцкага раёна Віцебскай вобласці ў намінатыўным аспекце. = The article uses factual material to examine the features of the aikonymy of the Beshenkovichi district of the Vitebsk region in the nominative aspect.

У артыкуле разглядаюцца ўжытыя ў гістарычнай аповесці "За морем Хвалынским" і апавяданнях Вольгі Іпатавай паэтонімы, якія з'яўляюцца носьбітамі каштоўнай інфармацыі аб матэрыяльнай і духоўнай культуры славянскіх і цюркскіх народнасцей у XI стагоддзі. Антрапонімы (уласныя асабістыя імёны, мянушкі) разгледжаны як значныя інфарматыўныя адзінкі, у семантычную структуру якіх уключаюцца прагматычны складнік, стылістычныя, эмацыйныя, ацэначныя, экспрэсіўныя, сацыяльныя адценні значэння, асацыяцыі і іншая інфармацыя экстралінгвістычнага характару. Разгледжана культурна-гістарычная інфармацыя перыферыйных онімаў. = The article views poetonyms, which are used in the historical novel by Olga Ipatova "Across the Khvalynsky sea" and in the stories by the same writer, and contain valuable information about material and spiritual culture of Slavic and Turkic peoples living in the XI century. Anthroponyms (personal proper names, nicknames) are analyzed as meaningful informative units, the semantic structure of which includes the pragmatic component, as well as stylistic, emotional, evaluative, expressive, social shades of meaning, associations and other types of information of extralinguistic character. The author of the article also considers cultural and historical information of peripheral onyms.

У артыкуле разглядаюцца ўжытыя ў гістарычнай аповесці "За морем Хвалынским" і апавяданнях Вольгі Іпатавай паэтонімы, якія з'яўляюцца носьбітамі каштоўнай інфармацыі аб матэрыяльнай і духоўнай культуры славянскіх і цюркскіх народнасцей у XI стагоддзі. Антрапонімы (уласныя асабістыя імёны, мянушкі) разгледжаны як значныя інфарматыўныя адзінкі, у семантычную структуру якіх уключаюцца прагматычны складнік, стылістычныя, эмацыйныя, ацэначныя, экспрэсіўныя, сацыяльныя адценні значэння, асацыяцыі і іншая інфармацыя экстралінгвістычнага характару. Разгледжана культурна-гістарычная інфармацыя перыферыйных онімаў. = The article views poetonyms, which are used in the historical novel by Olga Ipatova "Across the Khvalynsky sea" and in the stories by the same writer, and contain valuable information about material and spiritual culture of Slavic and Turkic peoples living in the XI century. Anthroponyms (personal proper names, nicknames) are analyzed as meaningful informative units, the semantic structure of which includes the pragmatic component, as well as stylistic, emotional, evaluative, expressive, social shades of meaning, associations and other types of information of extralinguistic character. The author of the article also considers cultural and historical information of peripheral onyms.

Вучні Бароўскай сярэдняй школы даследуюць тапонімы сваёй мясцовасці ўжо не першы год. Мэта работы - сістэматызацыя звестак аб айконімах (назвах населеных пунктаў) Каменскага сельсавета Лепельскага раёна Віцебскай вобласці.

У артыкуле на прыкладах мясцовых гаворак, гістарычнай, мастацкай літаратуры, фальклору прасочваецца ўзаемадзеянне беларускіх анамастычных сістэм з суседнімі рускай, польскай, літоўскай, латышскай і інш., тлумачацца прычыны ўзаемадзеянняў, указаны рэгіёны, у якіх узаемаўплыў у сістэмах анамастыкі праяўлены найбольш пераканаўча і паслядоўна. = Using the examples of local dialects, historical, fiction, folklore, the article traces the interaction of Belarusian onomastic systems with neighboring Russian, Polish, Lithuanian, Latvian, etc., explains the reasons for interactions, indicates the regions in which mutual influence in onomastic systems is shown most convincingly and consistently.

Настаўнікі беларускай мовы і літаратуры на уроках і ў пазаўрочнай дзейнасці пастаянна выкарыстоўваюць краязнаўчы (у тым ліку тапамінічны) матэрыял у вучэбнай дзейнасці такім чынам, каб дзеці зразумелі, што беларуская мова і літаратура - гэта неад'емная частка нашага жыцця і жывы сродак зносін.

У артыкуле на прыкладах мясцовых гаворак, гістарычнай, мастацкай літаратуры, фальклору прасочваецца ўзаемадзеянне беларускіх анамастычных сістэм з суседнімі рускай, польскай, літоўскай, латышскай і інш., тлумачацца прычыны ўзаемадзеянняў, указаны рэгіёны, у якіх узаемаўплыў у сістэмах анамастыкі праяўлены найбольш пераканаўча і паслядоўна. = Using the examples of local dialects, historical, fiction, folklore, the article traces the interaction of Belarusian onomastic systems with neighboring Russian, Polish, Lithuanian, Latvian, etc., explains the reasons for interactions, indicates the regions in which mutual influence in onomastic systems is shown most convincingly and consistently.

Практычная значнасць гісторыі геаграфічных назваў населеных пунктаў накіравана на паглыбленне ведаў па гісторыі малой радзімы, тапаніміцы, для выкарыстання на ўроках гісторыі, літаратуры, факультатыўных занятках і занятках у аб’яднаннях па інтарэсах краязнаўчага профілю. Мэта работы: даследаванне значэння і паходжання назваў населеных пунктаў і прыродных аб’ектаў Ханявіцкага сельскага Савета.

Мезенка, Г. М. Найменні тапаграфічных аб’ектаў у межах паселішча як адзінкі беларускай тапанімічнай тэрміналогіі: праблемы драбнення і інтэграцыі / Г. М. Мезенка // Ze studiów nad nazwami własnymi. Terminologia – Teoria i metodologia badań – Zagadnienia nazwotwórstwa. – Lublin : Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, 2020. – S. 79–86.

Беларуская мова і літаратура ў славянскім этнакультурным кантэксце : матэрыялы III Рэспубліканскай навукова-практычнай канферэнцыі, Віцебск, 20-21 лістапада 2019 г.. - Віцебск : ВДУ імя П. М. Машэрава, 2019. - С. 3-6. - Бібліягр.: с. 6 (10 назваў)., Разгледжаныя ў артыкуле апелятывы ніз, яма, мачула/мачулішча, дол/даліна, глыб, падзь і інш., актывізаваныя ў складзе тапонімаў Заходнягя Палесся (Беларусь) і Сумшчыны (Украіна), дазваляюць меркаваць агульныя традыцыі ў тапанімічнай намінацыі адзначаных рэгіёнаў у адносінах да ландшафтнай мадэлі прасторы ў тапаніміі. Прааналізаваны матэрыял можна з упэўненасцю класіфікаваць як моўныя/тапанімічныя ўніверсаліі для абазначэння аб'ектаў геаграфічнага асяроддзя на розных тэрыторыях.

Беларуская мова і літаратура ў славянскім этнакультурным кантэксце : матэрыялы III Рэспубліканскай навукова-практычнай канферэнцыі, Віцебск, 20-21 лістапада 2019 г.. - Віцебск : ВДУ імя П. М. Машэрава, 2019. - С. 59-61. - Бібліягр.: с. 61 (3 назвы)., Назвы беларускіх перыядычных выданняў падпарадкоўваюцца агульным для онiмаўтварэння прынцыпам. Так, адным са спосабаў утварэння беларускіх прэсонімаў з'яўляецца трансанiмiзацыя. Пры трансанiмiзацыi прэсонiмаў утваральнай базай служаць у асноўным эргонiмы. Некалькi радзей сустракаюцца найменнi перыядычных выданняў, асновай для утварэння якіх з'яўляюцца тапонімы i антрапонiмы.

Мэта артыкула – апісанне і абагульненне навуковай дзейнасці прафесара, доктара філалагічных навук, загадчыка кафедры агульнага і рускага мовазнаўства ўстановы адукацыі “Віцебскі дзяржаўны ўніверсітэт імя П. М. Машэрава” Ганны Міхайлаўны Мезенка, вядомага ў свеце вучонага-лінгвіста, даследчыка новага навуковага напрамку ў анамастыцы. = The objective of the article is to describe and analyze Anna Mikhailovna Mezenka’s scientific activities, the activities of Professor, Dr.Sc., Head of General and Russian Linguistics Department of the educational establishment “Vitebsk State P.M. Masherov University”, a well-known linguist, the founder of the new scientific branch in onomastics.

Артыкул прысвечаны аналізу стану даследавання тапанімічнай прасторы Брэсцкай вобласці. = The goal of the article is to observe and analyze the works on toponyms of Brest region.

Витебский государственный университет имени П. М. Машерова. Ученые записки УО "ВГУ им. П. М. Машерова" : сборник научных трудов. - Витебск : ВГУ имени П. М. Машерова, 2018. - Т. 25. - С. 211-215. - Бібліягр.: с. 215 (2 назв.)., Мэта артыкула – апісанне і абагульненне навуковай дзейнасці прафесара, доктара філалагічных навук, загадчыка кафедры агульнага і рускага мовазнаўства ўстановы адукацыі “Віцебскі дзяржаўны ўніверсітэт імя П. М. Машэрава” Ганны Міхайлаўны Мезенка, вядомага ў свеце вучонага-лінгвіста, даследчыка новага навуковага напрамку ў анамастыцы. = The objective of the article is to describe and analyze Anna Mikhailovna Mezenka’s scientific activities, the activities of Professor, Dr.Sc., Head of General and Russian Linguistics Department of the educational establishment “Vitebsk State P.M. Masherov University”, a well-known linguist, the founder of the new scientific branch in onomastics.

Региональная ономастика: проблемы и перспективы исследования : сб. науч. статей. - Витебск : ВГУ имени П. М. Машерова, 2018. - С. 230-232. - Бібліягр.: с. 232 (5 назв.)., У артыкуле разглядаюцца асаблівасці ўжывання анамастычных адзінак у творах Івана Навуменкі. = This article deals with the usage of named units in the works by I. Naumenko. They play a significant part in the reflection of autobiographical units his works and of regional colour of Polessie, its originality and uniqueness.

Витебский государственный университет имени П. М. Машерова. Ученые записки УО "ВГУ им. П. М. Машерова" : сборник научных трудов. - Витебск : ВГУ имени П. М. Машерова, 2018. - Т. 25. - С. 129-136. - Бібліягр.: с. 132-136 (121 назв.)., Артыкул прысвечаны аналізу стану даследавання тапанімічнай прасторы Брэсцкай вобласці. = The goal of the article is to observe and analyze the works on toponyms of Brest region.

Беларуская мова і літаратура ў славянскім этнакультурным кантэксце : матэрыялы II Рэспубліканскай навукова-практычнай канферэнцыі, Віцебск, 19-20 лістапада 2015 г. - Віцебск : ВДУ імя П. М. Машэрава, 2015. - С. 25-30. - Бібліягр.: с. 30 (2 назв.)., Шматлікія ландшафтныя аб’екты традыцыйна служылі чалавеку арыенцірамі ў прасторы, а іх назвы актыўна выступалі ў якасці матывавальных асноў для тапонімаў.

Мэта даследавання заключаецца ў вызначэнні сучаснага стану беларускай тапанімікі. = The purpose of the study is to determine the present state of Belarusian place names.

Беларуская мова і літаратура ў славянскім этнакультурным кантэксце : матэрыялы II Рэспубліканскай навукова-практычнай канферэнцыі, Віцебск, 19-20 лістапада 2015 г. - Віцебск : ВДУ імя П. М. Машэрава, 2015. - С. 20-22. - Бібліягр.: с. 22 (3 назв.)., Пра сродкі стварэння хранатопу ў творах.

Ученые записки УО "ВГУ им. П. М. Машерова" : сборник научных трудов. - Витебск : ВГУ имени П. М. Машерова, 2015. - Т. 20. - С. 147-158. - Бібліягр.: с. 153-158 (62 назв.)., Мэта даследавання заключаецца ў вызначэнні сучаснага стану беларускай тапанімікі. = The purpose of the study is to determine the present state of Belarusian place names.

Лінгвастылістычны аналіз мастацкага тэксту дазваляе выявіць маўленчыя асаблівасці ідыястылю аўтара – Івана Пташнікава, а таксама спецыфіку літаратурнай мовы ў пэўны перыяд яе развіцця. Фактычны матэрыял эскіза сведчыць, што самымі прадуктыўнымі сродкамі, якія забяспечваюць яго вобразнасць і выразнасць, з’яўляюцца маўленчыя адзінкі лексічнага і сінтаксічнага ўзроўняў, адпаведна – тропы (метафара, параўнанне, эпітэт) і фігуры (інверсія, умоўчванне), а таксама розныя тыпы паўтораў – сінанімічны, таўталогія, паліптот, падхват, рэфрэн. Асаблівая эмфатычная інтанацыя эскіза, яго маўленчае багацце забяспечваюцца шматлікімі радамі аднародных членаў сказа. Вобразныя сродкі мовы, тэматычна абумоўленая лексіка, а таксама тапонімы выяўляюць адметнасць аўтарскага светабачання, забяспечваюць стварэнне высокамастацкіх вобразаў, заключаюць у сабе глыбокі падтэкст, важны для раскрыцця ідэйна-эмацыянальнага зместу. = Linguo-stylistic analysis of art text reveals speech features of individual style of the author – Ivan Ptashni-kov, as well as the peculiarity of the literary language in the specified period of its development. Actual ma-terial of the sketch shows that the most productive methods, which provide its figurativeness and expres-siveness, are speech units of lexical and syntactic level, respectively – tropes (metaphor, comparison, epithet), figures (preterition, inversion) as well as different types of repetition – synonymous, tautological, poliptot, podhvat, refrain. Particular emphatic tone of the sketch, its verbal richness is created by numerous homogeneous parts of the sentence. Figurative language facilities, thematically specified vocabulary as well as toponyms show peculiarities of the author's world outlook, provide the creation of the highly artistic images, contain deep implication, which is important for the disclosure of the ideological and emotional content.

Ученые записки УО "ВГУ им. П. М. Машерова". - 2012. - Т. 14. - С. 170-176., Лінгвастылістычны аналіз мастацкага тэксту дазваляе выявіць маўленчыя асаблівасці ідыястылю аўтара – Івана Пташнікава, а таксама спецыфіку літаратурнай мовы ў пэўны перыяд яе развіцця. Фактычны матэрыял эскіза сведчыць, што самымі прадуктыўнымі сродкамі, якія забяспечваюць яго вобразнасць і выразнасць, з’яўляюцца маўленчыя адзінкі лексічнага і сінтаксічнага ўзроўняў, адпаведна – тропы (метафара, параўнанне, эпітэт) і фігуры (інверсія, умоўчванне), а таксама розныя тыпы паўтораў – сінанімічны, таўталогія, паліптот, падхват, рэфрэн. Асаблівая эмфатычная інтанацыя эскіза, яго маўленчае багацце забяспечваюцца шматлікімі радамі аднародных членаў сказа. Вобразныя сродкі мовы, тэматычна абумоўленая лексіка, а таксама тапонімы выяўляюць адметнасць аўтарскага светабачання, забяспечваюць стварэнне высокамастацкіх вобразаў, заключаюць у сабе глыбокі падтэкст, важны для раскрыцця ідэйна-эмацыянальнага зместу. = Linguo-stylistic analysis of art text reveals speech features of individual style of the author – Ivan Ptashni-kov, as well as the peculiarity of the literary language in the specified period of its development. Actual ma-terial of the sketch shows that the most productive methods, which provide its figurativeness and expres-siveness, are speech units of lexical and syntactic level, respectively – tropes (metaphor, comparison, epithet), figures (preterition, inversion) as well as different types of repetition – synonymous, tautological, poliptot, podhvat, refrain. Particular emphatic tone of the sketch, its verbal richness is created by numerous homogeneous parts of the sentence. Figurative language facilities, thematically specified vocabulary as well as toponyms show peculiarities of the author's world outlook, provide the creation of the highly artistic images, contain deep implication, which is important for the disclosure of the ideological and emotional content.