Search

Bu araştırma ile nomofobi konusu üzerine yazılmış lisansüstü tezlerin yapısal olarak incelenmesi amaçlanmıştır. Çalışma doküman analizi yöntemiyle gerçekleştirilmiştir. Araştırmanın evreni olarak Türkiye’deki üniversitelerde lisansüstü düzeyde çalışılan ve Yüksek Öğretim Kurumunun internet ortamındaki resmi sayfasının “Tez Merkezi” bölümünde yayınlanmış tezlerden “nomofobi” konusunu içeren tüm tezler alınmıştır. Konu ile ilgili olarak çalışılan yirmi yedi tez yayımlandıkları yıl, yayımlandıkları üniversite, yayımlandıkları enstitü, akademik seviyesi, araştırmaların yöntemi, araştırmaların modeli, örneklemelerin türü, çalışma grubu ya da evren/örneklem tanımı, veri toplama araçları ve veri analiz yöntemleri bakımından incelemeye tabi tutulmuştur. Çalışmanın sonucu olarak son iki yılda nomofobi konusu üzerine çalışılan tez sayısının arttığı tespit edilmiştir. Nomofobi konusu üzerine çalışılan tezler daha çok sosyal bilimler enstitülerinde ve yüksek lisans seviyesinde nicel araştırma yöntemiyle yapılmıştır. Tezler çalışma grubu ya da evren/örneklem bakımından incelendiğinde çoğunlukla “basit rastgele” örneklemenin kullanıldığı ve yükseköğretim ve ortaöğretim öğrencilerinin çalışma grubu olarak seçildiği tespit edilmiştir. Veri analiz yöntemi olarak da en fazla ANOVA’nın kullanıldığı tespit edilmiştir., With this research, it is aimed to structurally examine the postgraduate theses written on nomophobia. The study was carried out using document analysis method. As a universe all theses including the subject of "nomophobia" were taken from the theses published in the "Thesis Center" section of the official web page of the Education Institution. Theses studied on the subject were examined in terms of the year they were published, the university they were published, the institute they were published in, their academic level, the research method, the research model, the type of the sampling, the study group or the population/sample definition, data collection tools and data analysis methods. As a result of the study, it has been determined that the number of theses on nomophobia has increased in the last two years. Theses on nomophobia were mostly done in social sciences institutes and graduate level by quantitative research method. When the theses were examined in terms of study group or population / sample, it was found that mostly "simple random" sampling was used and higher education and secondary education students were selected as the study group. It has been determined that ANOVA is mostly used as a data analysis method.

Bu araştırmanın amacı, akıllı telefon bağımlılığı ve oyun bağımlılığı arasındaki ilişkinin cinsiyet, internet kullanım süresi, anne-baba eğitim düzeyi, anne-baba ayrı olma durumu ve sınıf düzeyi değişkenleri açısından incelenmesidir. Araştırmaya katılan bireyleri belirlemek amacıyla, 2018- 2019 eğitim öğretim yılında Mersin Akdeniz bölgesi devlet okullarında lise düzeyinde okuyan gönüllü olarak seçilen 151’i kız 120’si erkek olmak üzere toplam 271 öğrenciye araştırmada kullanılan ölçme araçları uygulanmıştır. Araştırmada öğrencilerin cinsiyetleri ve sınıf düzeyleriyle ilgili bilgi toplamak amacıyla Kişisel Bilgi Formu; akıllı telefon bağımlılığı düzeylerini belirlemek amacıyla Şar, Ayas ve Horzum tarafından geliştirilen Akıllı Telefon Kullanma Düzeyi Ölçeği; oyun bağımlılığı düzeylerini tespit etmek amacıyla Çocuklar için Bilgisayar Oyun Bağımlılığı Ölçeği kullanılmıştır. İstatistiksel analizler SPSS/WINDOWS 25.0 programı kullanılarak; Pearson Momentler Çarpımı Korelasyon Katsayısı, ANOVA ve t testi yöntemiyle analiz edilmiştir. Araştırmadan elde edilen bulgular sonucunda, bilgisayar oyun bağımlılığı düzeyi ile akıllı telefon bağımlılığı düzeyi arasında anlamlı bir ilişki olduğu; bilgisayar oyunu bağımlılığı düzeyi ile akıllı telefon bağımlılığı düzeyi açısından cinsiyet değişkenine göre anlamlı farklılık gösterdiği bulunulmuştur., The aim ofthis study is to investigate the relationship between smartphone addiction andgaming addiction in terms of gender, internet usage time, parent educationlevel, parental separation and class level variables. In order to determine theindividuals participating in the study, in Mersin Akdeniz public schoolsselected as volunteers studying at the high school level and a total of 271students, 151 of whom were girls and 120 of whom were male, measuring toolswere applied. In the study, Personal Information Form was applied to gatherinformation about the students' gender and class levels; The Smart Phone UsageLevel Scale developed by Sar, Ayas and Horzum was applied to determine thelevels of smartphone addiction; Computer Game Addiction Scale for Children wasapplied to determine game addiction levels. Statistical analyzes were performedby using SPSS / WINDOWS 21.0 program and Pearson Moments CorrelationCoefficient, ANOVA and t test method. As a result of the findings of theresearch, it can be said that here was a significant relationship between thelevel of computer game addiction and the level of smartphone addiction; interms of the level of computer game addiction with the level of smartphoneaddiction, the level of dependence in terms of gender a significant differenceit was found.

Bu araştırmanın amacı din ve psikoloji eğitimialan öğrencilerin psikolojik sağlamlık ve affedicilik düzeylerini incelemektir.Bunun yanında bu iki kavramarasındaki ilişkinin cinsiyet, devlet-vakıf üniversitelerinde öğrenim görme,öğrenim gördükleri program, algılanan gelir düzeyi, ebeveyn tutumları, kardeşsayısı, anne-babanın birlikte ya da ayrı oluşu, anne-babanın yaşamsal durumudemografik değişkenleri açısından anlamlı farklılıklar gösterip göstermediğiniincelemektir.Araştırmanın çalışmagrubunu 2015-2016 eğitim-öğretim yılında İstanbul’da vakıf ve devletüniversitelerinde Psikoloji, İlahiyat, Psikolojik Danışmanlık ve Rehberlikbölümlerinde okuyan 423 öğrenci oluşturmaktadır. Araştırma sonucunda, din ve psikoloji eğitimialan öğrencilerin psikolojik sağlamlık ile affedicilik düzeyleri arasında pozitif yönde anlamlıilişkiler olduğu tespit edilmiştir. Din ve psikoloji eğitimi alan öğrencilerin psikolojik sağlamlık düzeylerinin cinsiyet, devlet- vakıf üniversitelerindeöğrenim görme, öğrenim gördükleri program, algılanan gelir düzeyi, ebeveyntutumları, kardeş sayısı, anne-babanın birlikte ya da ayrı oluşu, anne-babanın yaşamsaldurumu açısından farklılıkgöstermediği bulunmuştur. Din ve psikoloji eğitimi alan öğrencilerinaffedicilik düzeylerinin öğrenim gördükleri program ve cinsiyet açısındanfarklılık gösterdiği; devlet-vakıf üniversitelerinde öğrenim görme, algılanan gelir düzeyi, ebeveyntutumları, kardeş sayısı, anne-babanın birlikte ya da ayrı oluşu, anne-babanınyaşamsal durumu açısından anlamlı farklılıklar göstermediği bulunmuştur.

Ankara ilinde bir ilköğretim okulu 8. sınıfa devam eden 12 (6 erkek 6 kız) öğrenci ile bu çalışma yürütülmüştür. Gruba katılan öğrencilerin yaşları 14 ile 16 arasında değişmektedir. Çalışmaya katılan öğrenciler, okul rehber öğretmenin yapılacak çalışma hakkında bilgi vermesi sonucunda gönüllü olarak katılmışlardır. Oturumlar altı haftalık bir sürede tamamlanmıştır. Programın etkililiğini değerlendirmek amacıyla Kuzgun ve Bacanlı (2005) tarafından hazırlanan Mesleki Olgunluk Ölçeği grup üyelerine ön-test ve son-test uygulanarak belirlenmeye çalışılmıştır. Ön-teste ki grup üyelerinin 6 sının (143 puandan aşağı olanlar) mesleki olgunluk düzeyine ulaşmamış yani mesleki olgunluk düzeyi düşük olduğu görülmektedir. 3 grup üyesinin (143-155 puanları arasında olanlar) kendilerinden beklenen mesleki olgunluk seviyesine ulaştıkları ancak daha isabetli mesleki seçim yapabilmeleri için mesleki olgunluk düzeylerini geliştirmeye ihtiyaçları vardı. 3 grup üyesinin (155 puandan yukarı) kendilerinden beklenen mesleki olgunluk düzeyine ulaşmış öğrencilerdir. Son-testte grup üyelerinin 2 sinin mesleki olgunluk düzeyine ulaşmadığı görülmektedir. Bu grup üyelerinden biri grup etkinliklerine pek katılmadıkları ve ilköğretim bittikten sonra babasının mesleği olan inşaat sektöründe hayatını sürdüreceğini ve mesleğini o boyutta düşündüğü için grup oturumları pek ilgisini çekmediği ve 2 grup oturumuna katılmadığı gözlemlenmiştir. Buda yapılan çalışmadan yararlanamamasının nedeni olarak düşünülebilir. Diğer grup üyesi, ilköğretim sonrası orta öğretime devam etmeyecek olması, grup oturumlarındaki çalışmalara istekli katılmaması, yapılan çalışmaların etkili olmamasına etken olduğu düşünülebilir. Uygulanan program sonrasında öntest ve sontest arasında anlamlı bir fark olduğu görülmektedir. Grup üyelerinin uygulama öncesi MOÖ puan ortalamaları 145.83 iken uygulanan program sonrasında bu ortalamalar 153.25‟e yükselmiştir. Bu bulgu yapılan çalışmanın grup üyelerinin MOÖ puanlarini yükselterek mesleki olgunluklarini artirmada önemli bir etkiye sahip olduğunu gösterir

Buaraştırmanın amacı sanal zorbalık ile ilgili yapılan lisansüstü tezlerinyapısal olarak incelenmesidir. Araştırmada doküman analizi yöntemi benimsenmiş ve sanal zorbalık, siber zorbalık,internette zorbalık konularını içeren Yüksek Öğretim Kurumu (YÖK)’nun internetsitesinde 2008’den 2016 yılının Kasım ayına kadar yayınlanmış 97 tez, zorbalıktürü, yayın yılı, yayınlandığı üniversite, yayınlandığı enstitü, yayın türü,araştırma yöntemleri, araştırma modelleri, örneklem türü, evren/örneklem/çalışma grubu tanımlaması, veri toplama araçları ve veri analiz yöntemleriaçısından incelenmiştir. Araştırma sonucunda son 4 yılda sanal zorbalık ileilgili yapılan tezlerin sayısının arttığı görülmüştür.Sanal zorbalıkile ilgiliyapılan tez çalışmaları daha çok eğitim bilimleri enstitülerinde, yüksek lisansdüzeyinde ve daha çok nicel yöntem kullanılarak yapılmıştır. Kullanılanevren/örneklem/çalışma grubu açısından incelendiğinde tezlerin daha çok basitrasgele örnekleme yoluyla ve ortaöğretim öğrencileri üzerinde yoğunlaştığıgörülmüştür. Tezlerde en fazla kullanılan ölçme aracı olarak ölçeklerinkullanıldığı ve elde edilen verileri analiz etmek için en fazla ANOVA/KruskalWallis H testi kullanıldığı bulunmuştur.

The aim of current study was to examine the studies conducted on cyberbullying which has been published in scientific journals in Turkey for lasteight years based on their published years, the published journals, basicresearch method and design, population-sample and participants, the sampleselection methods, data collection tools and their data analysis methods. For this aim document analysis as aqualitative research method was used. The study included fifty relatedarticles, which conducted between 2007 to 2015. The results of the examinationof these cyber bullying articles showed that most of studies published in OnlineJournal of Technology Addiction & Cyberbullying (OJTAC), the quantitativeresearch methodology more preferred than qualitative, and most studiespublished in 2012. In addition, these studies mostly used survey method, theycollected their data mostly from students by using different scales, and t-testwas used frequently as an example of parametric tests while Mann Whitney U test was frequently used as anexample of non-parametric tests., Bu çalışmada, Türkiye’dekibilimsel dergilerde son sekiz yılda sanal zorbalıkla ilgili yayınlananmakaleler yayınlandığı yıllar, yayınlandığı dergi, temel alındığı araştırmayöntemi, araştırmanın deseni, evren-örneklem ve çalışma grubu, örneklemedekullanılan yöntem, veri toplama araçları ve verilerin analiz yöntemlerininincelenmesi amaçlanmıştır. Araştırmada nitel araştırma yöntemlerinden dokümaninceleme kullanılmıştır. Bu çalışmada Türkiye’de 2007-2015 yılları arasındasanal zorbalıkla ilgili yayınlanan toplam 50 makale doküman analizine tabitutulmuştur. Sanalzorbalıkla ilgili makalelerin incelenmesinde elde edilen bulgular sonucunda, Sanalzorbalıkla ilgili en çok yayın yapan derginin Online Journal of TechnologyAddiction & Cyberbullying (OJTAC) dergisinin olduğu, nicelparadigmaya dayalı araştırma yöntemlerinin çok fazla tercih edildiği, 2012 yılıen çok yayın yapılan yıl olduğu,makalelerdetarama modelinin tercih edildiği,Katılımcı türüincelemesinde makalelerin öğrencilerle gerçekleştirildiği, veritoplamada ölçeklerin kullanıldığı,Parametrikistatistiklerin kullanıldığı makalelerde en çok t-testinin kullanıldığı, Non-parametriktestlerde ise Mann Whitney U istatistiğinin kullanıldığı bulunmuştur.

* İbrahim Taş. İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi, Eğitim Fakültesi, Eğitim Bilimleri Bölümü, İstanbul, Türkiye. ibrahimtas34@gmail.com * Tuncay Ayas. Sakarya Üniversitesi, Eğitim Fakültesi, Eğitim Bilimleri Bölümü, Sakarya, Türkiye. tayas@sakarya.edu.tr * Bu makale İbrahim Taş'ın Tuncay Ayas danışmanlığında yürüttüğü "Psikolojik belirtileri azaltmaya yönelik psiko - eğitim programının ergenlerde internet bağımlılığına etkisi" başlıklı doktora tezinden üretilmiştir. Bu çalışmanın amacı araştırmacı tarafından hazırlanan psikolojik belirtileri azaltmaya yönelik psiko-eğitim programının ergenlerde internet bağımlılığına etkisini incelemektir. Araştırma 2014-2015 eğitim-öğretim yılında İstanbul ili Üsküdar ilçesinde bulunan bir Anadolu Lisesinde eğitim gören 9. 10. ve 11. sınıf öğrencilerinden oluşan toplam 506 kişi ile yapılmıştır. Çalışma grubunun seçimi için İnternet Bağımlılığı Ölçeği ve Kısa Semptom Envanteri kullanılmıştır. Her iki ölçekten ortalamanın üstünde puan alan 33 öğrenci arasından kura çekilerek 24 kişilik çalışma grubu oluşturulmuştur. Araştırma gruplarına (deney n= 12, kontrol n= 12) seçkisiz atama yapılmıştır. Deney grubuna araştırmacı tarafından hazırlanan psiko-eğitim programı uygulanırken kontrol grubuna herhangi bir program uygulanmamıştır. Çalışmada 2x3’lük (deney/kontrol grupları X ön-test/son-test/izleme testi) split plot deseni kullanılmıştır. Verilerin analizinde ölçümler ve gruplar arasındaki farkın anlamlı olup olmadığını belirlemek için tek faktör üzerinde tekrarlı ölçümler için iki faktörlü varyans analizi tekniği kullanılmıştır. Gruplar arası farklılığın kaynağını belirlemek amacıyla çoklu karşılaştırma testlerinden Bonferroni testi kullanılmıştır. Araştırma bulgularına göre araştırmanın bağımlı değişkenlerini oluşturan psikolojik belirtiler ve internet bağımlılığı değişkenlerinin tümü için müdahale x zaman etkisinin anlamlı olduğu görülmüştür (p

This studywas conducted in order to investigate the tendencies of playing digital gamesof high school students in Sakarya. The study was carried out in the surveymodel and a questionnaire developed by the researchers, which measuresdemographic information, general media usage tendencies and digital gameplaying tendencies, was used as data collection tool. The sample of the studyconsisted of 302 high school students from three provinces with low, medium andhigh socio-economic level profile in center of Sakarya province. According tothe results, the daily usage rate of digital media and tools from high to lowwas like that; using mobile phone (170 min), using internet (162 min), usingsocial media (131 min), playing digital games (90 min), watching TV (80 min). 54.4%of whom were online and 40.4% of whom were playing offline digital games. They mostlyplay digital games on mobile phones (59.6%) and desktop computers (37.5%). Itwas seen that the types of digital games most preferred by students wereviolent games. In addition, the proportion of those who prefer violent andaggressive digital types was 44.7%; the rate of those who prefer war and terrorismtype was 31.5%. However, men weremore likely to play both digital games and violent digital games than girls. Moreover,with the increase of academic achievement, it was seen that digital play time wasalso decreased. Therate of playing computer games was the lowest in families which a mother orfather dies than others. It was also seen that the lowest rate of play is inthe group with a family income level of 1400TL and below. The results of thestudy showed that 70.2% of high school students played digital games at least 1hour a day and 44.7% preferred violent content digital games., Bu çalışmada Sakarya ilindeki lise öğrencilerinin dijitaloyun oynama eğilimlerinin incelenmesi amacıyla gerçekleştirilmiştir. Çalışmatarama modelinde yürütülmüş olup veri toplama aracı olarak demografikbilgileri, genel medya kullanım eğilimleri ve dijital oyun oynama eğilimleriniölçen, araştırmacılar tarafından geliştirilen bir anket formu kullanılmıştır. Çalışmanınörneklemi Sakarya il merkezindeki düşük, orta ve yüksek sosyo-ekonomik düzeyprofiline sahip üç liseden 302 lise öğrencisi oluşturmuştur. Analiz sonuçlarınagöre, öğrencilerin günlük dijital medya ve araçları kullanım oranları çoktanaza doğru şöyledir; cep telefonu (170 dk.), Internet kullanma (162 dk.), sosyalmedya kullanma (131 dk.), dijital oyun oynama (90 dk.), televizyon izleme (80dk.). Öğrencilerin %54.4’ünün çevrimiçi ve %40.4’ünün çevrimdışı dijital oyunoynadığı, çoğunlukla cep telefonundan (%59.6) ve masaüstü bilgisayarlardan (%37.5)oyun oynadıkları görülmüştür. Öğrencilerinen çok tercih ettikleri dijital oyunlar türlerinin şiddet içerikli oyunlarolduğu görülmektedir. Buna ilave olarakşiddet ve saldırganlık içeren dijital türleri tercih edenlerin oranı %44.7;savaş ve terör içerikli türleri tercih edenlerin oranı ise %31,5’tir. Bununlabirlikte erkeklerin kızlara oranla hem dijital oyun oynama hem de şiddetiçerikli dijital oyun oynama oranları daha yüksektir. Ayrıca akademik başarınınartması ile birlikte dijital oyun oynama sürelerinde de azalma olduğugörülmektedir. Anne ya da babadan birinin vefat ettiği ailelerde bilgisayaroyunu oynamanın diğer aile türlerine göre daha düşük olduğu gözlenmiştir. Bunailave olarak en düşük oyun oynama oranının aile gelir düzeyinin 1400TL ve altıolduğu grupta olduğu görülmüştür. Çalışma sonuçları lise öğrencilerinin %70.2’iningünde en az 1 saat dijital oyun oynadığını ve %44.7’sinin şiddet içeriklidijital oyun tercih ettiklerini göstermiştir.

The aim of this study is to determine the relationship between parental style and internet parental style and find out whether student's parental style and parental internet style differ according to various variables. In this study, survey model was used. The study was performed with 296 students, attending at an elementary school in the second period of 2011-2012 academic years in Sakarya, Turkey. Parental style and parental internet style scales were used. Results indicated that there is a significant relationship between students' parental style and their family's parental internet style. It was also found that students' gender is a significant variable in their parental style and parental internet style. Moreover, it was determined that there is a significant relationship between students' family's parental internet style and their grade at school. Keywords: Parental style, Parental internet style, Gender, Grade, Internet use.

Cyber bullying, which takes place by misusing information and communication technologies to harm individuals, has become one of the leading problems of our time. This scale development study was carried out in order to determine to what extent students are aware of cyber bulling events that take place at schools. The participants consisted of 300 students studying in a high school in Sakarya. 108 (36%) participants were female and 192 participants (64%) were male. During the scale development process, a survey on cyber bullying awareness was initially conducted and an item pool was created with the convenient items. After necessary adjustments were made according to expert opinions, factorial and construct validity and reliability analyses were conducted by implementing the scale on the target sample. The scale’s factorl validity was determined according to exploratory and confirmatory factor analyses, construct validity was determined according to convergent and discriminant validity, and reliability was determined according to Cronbach’s Alpha internal consistency and composite reliability coefficients. As a result, a valid and reliable cyber bullying awareness scale consisting of 26 items and 3 factors was developed., Bilgi ve iletişim teknolojilerinin bireylere zarar vermek amacıyla kullanılması ile birlikte ortaya çıkan sanal zorbalık olayları günümüzde önemli problemlerin başında gelmeye başlamıştır. Okullarda yaşanan sanal zorbalık olaylarının öğrenciler tarafından ne kadar farkında olunduğunu belirlemek için bu ölçek geliştirme çalışması yapılmıştır. Sakarya ilinde bir lisede öğrenim gören 300 öğrenci araştırmanın katılımcılarını oluşturmuştur. Katılımcılardan 108’i (%36) bayan, 192’si (%64) erkektir. Ölçek geliştirme sürecinde öncelikle sanal zorbalık farkındalığı ile ilgili tarama yapılarak uygun maddelerden madde havuzu oluşturulmuştur. Uzman görüşleri doğrultusunda ölçeğin düzeltmeleri yapıldıktan sonra ölçek hedef kitleye uygulanarak ölçeğin faktöriyel ve yapı geçerlikleri ile güvenirlik analizleri yapılmıştır. Ölçeğin analizlerinde faktöriyel geçerlik için açımlayıcı ve doğrulayıcı faktör analizi, yapı geçerliği için yakınsama ve ayırt edici geçerlik ve güvenirlik içinse Cronbach alfa iç tutarlılık ve kompozit güvenirlik katsayılarına bakılmıştır. Tüm bu işlemler sonucunda 26 madde ve 3 faktörden oluşan geçerli ve güvenilir bir sanal zorbalık farkındalığı ölçeği elde edilmiştir.

The purpose of this research is to develop the smart phone addiction scale and conduct the studies of its validity and reliability. In accordance with this purpose, a literature review was performed and an item pool was generated while developing the Scale and expert view was received for face and content validity and the scale was pilot-applied to the target group. The scale was corrected in line with the pilot application and expert views, and then it was applied to the participants and the studies were performed for factorial and structure validity and reliability. The participants of the research were categorized into two separate groups for two different studies in developing the smart phone addiction scale. The first study was composed of 234 students who study at different high schools in the city center in Sakarya for the exploratory factor analysis. The second study comprised of 228 students who study at ninth grade of different high schools in the city center in Sakarya for the confirmatory factor analysis. For the factorial validity, the scale was firstly analyzed with the exploratory factor analysis and a confirmatory factor analysis was performed to confirm this structure. Convergent and discriminant validity was applied for the structure validity of the scale. As a result, a valid and reliable smart phone addiction scale was obtained., Bu araştırmanın amacı akıllı telefon bağımlılığı ölçeğinin geliştirilmesi, geçerlik ve güvenirlik çalışmalarının yapılmasıdır. Bu amaç doğrultusunda Ölçek geliştilirken öncelikle literatür taraması ile madde havuzu oluşturulmuş, oluşturulan madde havuzuna yönelik görünüş ve kapsam geçerliği için uzman görüşü alınmış ve ölçek hedef kitleye pilot olarak uygulanmıştır. Pilot uygulama ve uzman görüşleri doğrultusunda ölçeğin düzeltmeleri yapılıp ardından hedef kitleye ölçek uygulanarak faktöriyel ve yapı geçerliği ile güvenirlik çalışmaları gerçekleştirilmiştir. Akıllı telefon bağımlılığı ölçeğinin geliştirilmesinde araştırmanın katılımcıları iki farklı çalışma için iki ayrı grup olarak ele alınmıştır. İlk çalışmada açımlayıcı faktör analizi için Sakarya ili merkezinde yer alan farklı liselerde öğrenim gören 234 öğrenci oluşmuştur. İkinci çalışmada doğrulayıcı faktör analizi için Sakarya ili merkezinde yer alan farklı liselerde öğrenim gören 228 dokuzuncu sınıf öğrencisinden oluşmuştur. Ölçeğin faktöriyel geçerliğinde öncelikle açımlayıcı faktör analizi ile yapısı incelenmiş ve bu yapıyı doğrulamak içinse doğrulayıcı faktör analizi uygulanmıştır. Ölçeğin yapı geçerliği yakınsama ve ayırt edici geçerlik uygulanmıştır. Tüm bu işlemler sonucunda geçerli ve güvenilir bir akıllı telefon bağımlılığı ölçeği elde edilmiştir.

Araştırmanın amacı, okullarda ergen akran grupları arasında görülen zorbalık olaylarını yapan zorba ve bu tür olaylara maruz kalan kurban öğrencileri belirlemek amacıyla geçerlik ve güvenirlik çalışmaları yapılan bir ölçek geliştirmektir. Araştırmanın örneklemini Ankara ilinde farklı sosyo ekonomik düzeylerdeki ilköğretim ve orta öğretim okullarının 6, 7, 8, 9, 10 ve 11. Sınıflarına devam eden 1900 öğrenci üzerinde gerçekleştirilmiştir. Araştırmaya katılanların 1023ü erkek 877si kız öğrencilerden oluşmaktadır. Araştırmaya katılanların sınıf düzeylerine bakıldığında 398i 6. sınıf, 375i 7. Sınıf, 532si 8. Sınıf, 188i 9.sınıf, 258i 10. Sınıf ve 150si 11. Sınıf öğrencilerinden oluşmaktadır. Ölçeğin geçerlik çalışmalarında yüz görünüm geçerliliği ve kapsam geçerliliği için uzman görüşüne başvurulmuştur. Yapı geçerliliği için doğrulayıcı faktör analizi yapılmıştır. Yapılan doğrulayıcı faktör analizi sonucunda 53 madde ve altı faktörden oluşan model kuramsal ve istatistiksel olarak uygun olduğu bulunmuştur. Ölçeğin güvenirliği için Cronbach Alfa iç tutarlık katsayıları hesaplanmıştır. Ölçeğin kurban boyutunun iç tutarlık kat sayısı .93 olarak bulunmuştur. Ölçeğin zorba boyutunun iç tutarlık kat sayısı ise .92 olarak bulunmuştur. Bulunan bu değerler ölçeğin psikometrik niteliklerinin kabul edilebilir sınırlar içinde olduğunu göstermektedir, The aim of the research is to develop a valid and reliable scale to define the word bully" meaning he who bullies among adolescent peer groups in schools, and define the word "victim" as he who is exposed to such events. The sample of the study consists of 1900 grade 6, 7, 8, 9, 10 and 11. students from different socio-economic levels in primary and secondary schools in Ankara. The study comprised 1023 male and 877 female students. As for the grade levels of the participants, the study was composed of 398 from grade 6, 375 from grade 7, 532 from Grade 8, 188 from grade 9, 258 from grade 10 and 150 from grade 11. For validity studies of the scale, expert view was referred to for the face and content validity. The confirmatory factor analysis was conducted for construct validity. The results of the confirmatory factor analysis revealed that the 53 items and six factors were found theoretically and statistically appropriate. Cronbach's alpha for internal consistency reliability coefficients were calculated. The internal consistency coefficient of the scale for "victim" was found as .93. The internal consistency of the scale for "bully" was found as .92. These values show that the scale is within acceptable psychometric properties.

The purpose of this study is to investigate guidance counselors' awareness level of cyber bullying regarding their gender, seniority, age and make comparisons with other teachers' awareness level of cyber bullying. The sample of this study was composed of 180 guidance counselors working at Ministry of Education in spring semester of 2009-2010 academic year. "Teachers' Awareness of Cyber Bullying Scale" developed by Ayas and Horzum (2011) was used to measure guidance counselors' cyber bullying awareness level. The results indicated that female guidance counselors' cyber bullying awareness level was significantly higher than the male guidance counselors' awareness level. In addition, it was found that there was a significant, negative and slight relationship between the age of guidance counselors and their cyber bullying awareness level. However, their cyber bullying awareness level did not differ with respect to their seniorities. In addition, it was found that cyber bullying awareness level of guidance counselors' was significantly higher than the other teachers.

Bilişim teknojilerinin hızla gelişmesi ve bu teknolojik gelişmeleri yakinen takip eden gençler bazan bu teknolojileri amaçlarının dışında diğer kişilere zarar vermek amacıyla kullanabilmektedirler. Başkalarına zarar vermek amacıyla yaptıkları olumsuz davranışlardan biride sanal zorbalıktır. Sanal zorbalık, internet ve diğer dijital teknolojiler kullanılarak diğerlerine bilinçli ve kasıtlı olarak zarar vermek olarak tanımlanabilir. Bu çalışmada orta öğretim öğrencilerinin psikolojik belirtilere göre sanal zorbalık ve sanal mağduriyet düzeyinin yordanması amaçlanmıştır. Araştırmanın çalışma grubunu, Ordu ili fatsa ilçesinde 2013 -2014 eğitim öğretim yılının ikinci döneminde orta öğretime devam eden 156 si kız 129’u erkek olmak üzere toplam 285 kişi oluşturmaktadır. Araştırmada veri toplama aracı olarak Sanal Zorba/Kurban Ölçeği ve Kısa Semptom Envanteri kullanılmıştır. Sanal zorbalık ve sanal mağdur düzeyinin psikolojik belirtiler arasındaki korelasyon incelendiğinde, sanal zorbalık düzeyi ile somatizasyon psikolojik belirtisi ve sanal mağduriyette de somatizasyon arasında pozitif ve anlamlı bir korelasyon olduğu görülmektedir.

This is conducted to determine the relationship between the internet and computer games addiction level and the shyness among high school students. The participants of the study consist of 365 students attending high schools in Giresun city centre during 2009-2010 academic year. As a result of the study a positive, meaningful, and high correlation between the internet addiction and the computer games addiction level was found. When the relationship between the shyness and the internet addiction and computer games addiction level is studied, another positive correlation is found, as wall. In this study, fit indices obtained from the structural equation model which was established to determine the relationships among internet addiction, computer game addiction and shyness showed that the model was confirmed.

Problem Statement: Cyber bullying has been occurred as a new kind of bullying among students as a result of misusing technological developments. Cyber bullying has serious negative effects in psychological, emotional and social areas. The findings of the researches states that suffering from bullying behaviors causes physical and mental illnesses after a while and in case these bullying behaviors continue for a long time and the victim cannot get support from the environment, this causes these illnesses to be felt more severelyPurpose of Study: The aim of this study was to investigate the levels of the students’ being cyber victim with respect to depression, anxiety and gender.Methods: The sample of this study was composed of the 261 students attending two different high schools in the second term of 2009-2010 education year in Osmaniye city center. 22 of these students were excluded from the scope of the research since their scales were not completely filled. In conclusion, 239 students were included in the study since their scales were found practicable. Three means were used to collect data in the research. These are virtual victim questionnaire, permanent anxiety inventory and Beck depression inventory.Findings and Result: Results indicated that there were positive significant correlations among cyber victim, depression and anxiety. Also, there were negative and low level correlations between cyber victim and gender. This finding showed that girls were exposed to cyber bullying more than boys.Conclusions and Recommendations: With the rapid increase of technological improvements and use of technological means by the students more commonly, this problem which is experienced in schools leads to the thought that it will become a more important issue in the following years. It was found that the students included in the bullying incidents (both as bully and victim) are more inclined to psychological problems than the ones not involved. Since cyber bullying incidents are done using technological means, they will not be limited to a specific area (school, schoolyard, class, roundtrip to school). Considering the possibility that such incidents will happen also at home, parents should undertake important duties and responsibilities for preventive actions. For this purpose, school staff should raise awareness regarding the use of technology in not only students but also the parents., Problem durumu: Teknolojik gelişmeleri yakından takip eden öğrencilerin bu teknolojik gelişmeleri amacının dışında kullanmaları sonucu öğrenciler arasında yeni bir zorbalık türü olan sanal zorbalık görülmeye başlanmıştır. Sanal zorbalığın, psikolojik, duygusal ve sosyal alanlarda ciddi olumsuz etkileri vardır. Araştırma bulguları, zorbaca davranışlara maruz kalma durumunun bir süre sonra fiziksel ve ruhsal rahatsızlıklara neden olduğunu ve zorbaca davranışların uzun süre devam etmesi ve kurbanın çevreden destek görememesi durumunda yaşanan bu rahatsızlıkların daha da şiddetli hissedilmesine neden olmaktadır.Araştırmanın Amacı: Bu çalışmada ortaöğretim öğrencilerinin sanal zorbalığa maruz kalma düzeylerini yordamada; depresyon, anksiyete ve cinsiyetin etkilerinin incelenmesi amaçlanmıştır.Araştırmanın Yöntemi: Araştırma, tarama modeline uygun olarak planlanmış ve gerçekleştirilmiştir. Araştırmanın çalışma grubu 2009-2010 öğretim yılının ikinci döneminde Osmaniye ili merkezde bulunan iki farklı orta öğretime devam eden 261 öğrenciden oluşmaktadır. Bu öğrencilerden 22’si ölçekleri tam olarak doldurmadığı için araştırmanın kapsamı dışında tutulmuştur. Sonuçta 239 öğrencinin ölçekleri kullanılabilir bulunarak araştırmaya dahil edilmiştir. Araştırmada veri toplamak amacıyla üç araç kullanılmıştır. Bunlar sanal kurban ölçeği, sürekli anksiyete ölçeği ve Beck depresyon ölçeğidir. Bu ölçeklerin yanında kişisel bilgi elde etmek amacıyla iki sorudan oluşan (cinsiyet ve sınıf) bilgi toplama formu kullanılmıştır.Araştırmada öğrencilerin sanal zorbalığa maruz kalma düzeylerini belirlemek amacıyla Ayas ve Horzum (2010) tarafından geliştirilen “Sanal Zorba/Kurban Ölçeği” kullanılmıştır. Sanal Zorba/ Kurban ölçeği, biri “ Sanal Zorba Ölçeği” diğeri “ Sanal Kurban ölçeği” olarak adlandırılan ve aynı maddelerin farklı biçimde sorulmasından oluşan paralel iki ölçekten oluşmaktadır. Öğrencilerin sanal zorba ölçeğinde yer alan söz ve eylemleri ne sıklıkla yaptıklarını, kurban ölçeğinde ise bu söz ve eylemlere ne sıklıkla uğradıklarını işaretlemeleri beklenmektedir. Bu araştırmada öğrencilerin sanal zorbalığa maruz kalma düzeylerini belirlemeye yönelik bir araştırma olduğundan sadece sanal kurban boyutu kullanılmıştır. Ölçeğin orijinali ilköğretimde okuyan öğrencilere yönelik geliştirildiğinden, ölçeğin orta öğretim öğrencilerinde de kullanılabilmesi için ölçeğin geçerlik ve güvenirlik çalışmaları yapılmıştır. Ölçek için yapılan geçerlik ve güvenirlik çalışmalarında araştırma için toplanan veriler kullanılmıştır. Ölçeğin geçerlik çalışmalarında öncelikle yapı geçerliliği amacıyla doğrulayıcı faktör analizi yapılmıştır.Ölçme araçları öğrencilere elden dağıtılarak sanal kurban ve zorba olma durumunun ne olduğunu ifade eden bilgiler, ölçekteki ön bilgilerde yer almasına rağmen ayrıca araştırmacı tarafından örneklerle öğrencilere anlatılmıştır. Ölçme araçları her bir öğrencide farklı sırada gelecek şekilde fotokopi çektirilerek zımbalanmıştır. Verilerin analizi için öncelikle sanal kurban, depresyon, anksiyete ölçeklerinden elde edilen puanların çoklu doğrusal regresyon analizinin varsayımını karşılayıp karşılamadıklarına bakılmıştır. Varsayımların karşılanmasından sonra doğrusal çoklu regresyon yöntemlerinden standart (enter) yaklaşım tercih edilmiştir.Araştırmanın Bulguları: Analiz sonuçlarında öncelikle sanal zorbalığa maruz kalma düzeyi değişkeni ile bağımlı değişkeni yordayacak değişkenler arasındaki ikili ve kısmi korelasyon sonuçları incelenecektir. sanal zorbalığa maruz kalma düzeyleri ile depresyon arasında pozitif ve orta düzeyde bir ikili ilişki (r= .35) olduğu ancak anksiyete ve cinsiyet değişkeni kontrol edildiğinde iki değişken arasındaki kısmi korelasyonun pozitif ve düşük bir ilişki (r= .21) olarak hesaplandığı görülmektedir.Sanal zorbalığa maruz kalma düzeyi ile anksiyete değişkeni arasında pozitif ve orta düzeyde bir ikili ilişki (r= .33) olduğu, depresyon ve cinsiyet değişkeni kontrol edildiğinde iki değişken arasındaki kısmi korelasyonun pozitif ve düşük bir ilişki (r= .19) olarak hesaplandığı görülmektedir.Sanal zorbalığa maruz kalma düzeyi ile cinsiyet değişkeni arasında negatif ve düşük düzeyde bir ikili ilişki (r= -.13) olduğu, depresyon ve anksiyete değişkeni kontrol edildiğinde iki değişken arasındaki kısmi korelasyonun negatif ve düşük bir ilişki (r= -.19) olarak hesaplandığı görülmektedir.Depresyon, anksiyete ve cinsiyet değişkenleri birlikte ele alındığında sanal zorbalığa maruz kalma düzeyi ile pozitif, orta düzeyde ve anlamlı bir ilişki ortaya çıkarmaktadır (R= .42, p< .01). Depresyon, anksiyete ve cinsiyet değişkenleri birlikte ele alındığında sanal zorbalığa maruz kalma düzeyi toplam varyansının %18’ini açıklamaktadır. Standardize edilmiş regresyon katsayısına (β) göre yordayıcı değişkenlerin sanal zorbalığa maruz kalma düzeyi üzerindeki göreli önem sırası; depresyon, anksiyete ve cinsiyettir. Regresyon katsayılarının anlamlılığına ilişkin t-testi sonuçları incelendiğinde ise depresyon, anksiyete ve cinsiyet değişkenlerinin sanal zorbalığa maruz kalma düzeyi üzerinde anlamlı bir yordayıcı olduğu görülmektedir.Sonuç ve Öneriler: Teknoloji öğrenciler tarafından amacının dışında kullanılmaya başlanmasıyla birlikte okullarda sanal zorba/kurban olma durumları önemli bir sorun haline gelmeye başlamıştır. Türkiye’de sanal zorba ve kurbanlarla ilgili çalışmalar 2007 yılında yapılmaya başlanmasına rağmen yapılan çalışmalarda bu sorunun hiçte küçümsenmeyecek boyutlarda olduğu görülmektedir. Teknoloji alanındaki gelişmelerin hızlı bir şekilde artması ve teknolojik araçların öğrenciler tarafından daha yaygın kullanılmaya başlanmasıyla okullarda yaşanan bu sorun ilerleyen yıllarda daha da önemli bir sorun haline geleceği düşüncesinin oluşmasına neden olmaktadır. Zorbalık olaylarına dahil olan öğrencilerin (hem zorba hem de kurban) dahil olmayan öğrencilere göre daha çok psikolojik sorunlara eğilimli oldukları bulunmuştur. Yapılan bu çalışmada sanal zorbalığa maruz kalma düzeyiyle depresyon ve anksiyete arasında pozitif yönlü ve orta düzeyde bir ilişki olduğu bulunmuştur. Sanal zorbalığa maruz kalma düzeyinin cinsiyete göre karşılaştırıldığında, araştırmaya katılan kız öğrencilerin erkek öğrencilerden daha fazla sanal zorbalığa maruz kaldığı bulunmuştur.Sanal zorbalığa maruz kalma sadece zorbaca davranışlara maruz kalan öğrencileri ilgilendirmeyip tüm öğrencileri ilgilendiren bir sorun olarak değerlendirilmelidir. Bu sorunu görmezden gelerek çözüm önerileri geliştirmemek, sonraki dönemlerde oluşacak daha büyük sıkıntılara seyirci kalmak anlamına gelecektir. Okul personeli ve velilerin sanal zorba/kurban olaylarıyla mücadele etmeleri için sanal zorbalık olaylarının öğrenciler üzerinde oluşturduğu psikolojik etkilerini bilmesi gerekir. Sanal zorbalık olaylarının bu tür olaylara maruz kalanları olumsuz şekilde etkilediği ve bu tür olayların daha fazla olumsuz etkilere neden olmaması için gerekli önleyici çalışmaların yapılması gerektiğini göstermektedir. Sanal zorbalık olaylarını ortadan kaldırmaya yönelik önleme programlarının planlanması ve uygulanması, ancak mevcut tablonun bilimsel bakış açıları ve araştırmalar ile gözler önüne serilmesiyle mümkün olacaktır.Sanal zorba/kurban olayları teknolojik imkanlar kullanılarak gerçekleştirildiği için belli bir alanla (okul, okul bahçesi, sınıf, okula gidiş geliş yolu) sınırlı kalmayacaktır. Sanal zorbalık olayları evde de gerçekleşme olasılığının olduğu düşünüldüğünde önlemeye yönelik çalışmalarda velilere özellikle görev ve sorumluluklar düşecektir. Bu amaçla okul personeli öğrencileri teknoloji kullanımı konusunda bilinçlendirirken velileri de teknoloji kullanımı konusunda bilinçlendirmeleri gerekmektedir.Sanal zorba/kurban olayları sanal zorbalığa maruz kalanları psikolojik anlamda olumsuz şekilde etkilediği alan yazın incelemesinde ve bu araştırma sonucunda görülmektedir. Bu nedenle okullardaki psikolojik danışmanların bu tür olaylara maruz kalanları tespit ederek psikolojik destek vermesi gerekmektedir.

As a result of misuse of technological improvements by the students who follow these improvements, cyber bullying, a new bullying type among students, has started to be seen. Cyber bullying can be defined as harming other people in a conscious and deliberate way by using internet and other digital technologies. It was aimed to predict the cyber bullying levels of students in second stage of primary education according to psychological symptoms. The study group of this research consists of 407 people, 192 females and 215 males, studying in primary school in the second term of 2011-2012 education year in Hendek county of Sakarya province. Cyber Bully/Victim Questionnaire and Brief Symptom Inventory were used as data collecting instruments in the research. When the correlation between cyber bullying level and psychological symptoms is examined, it is seen that there is a positive correlation between cyber bullying level and psychological symptoms of anger hostility, depression, interpersonal sensitivity and psychoticism., Teknolojik gelişmeleri yakından takip eden öğrencilerin bu teknolojik gelişmeleri amacının dışında kullanmaları sonucu öğrenciler arasında yeni bir zorbalık türü olan sanal zorbalık görülmeye başlanmıştır. Sanal zorbalık, internet ve diğer dijital teknolojiler kullanılarak diğerlerine bilinçli ve kasıtlı olarak zarar vermek olarak tanımlanabilir. Bu çalışmada ilköğretim ikinci kademedeki öğrencilerinin psikolojik belirtilere göre sanal zorbalık düzeyinin yordanması amaçlanmıştır. Araştırmanın çalışma grubunu, Sakarya ili hendek ilçesinde 2011-2012 eğitim öğretim yılının ikinci döneminde ilköğretime devam eden 192 si kız 215’i erkek olmak üzere toplam 407 kişi oluşturmaktadır. Araştırmada veri toplama aracı olarak Sanal Zorba/Kurban Ölçeği ve Kısa Semptom Envanteri kullanılmıştır. Sanal zorbalık düzeyi psikolojik belirtiler arasındaki korelasyon incelendiğinde, sanal zorbalık düzeyi ile öfke düşmanlık, depresyon, kişiler arası duyarlılık ve psikotizm psikolojik belirtileri arasında pozitif bir korelasyon olduğu görülmektedir

Araştırmada üniversite öğrencilerinin grup çalışmalarında görevi ihmal davranışları ve grup çalışmalarında paylaşıma uygunluklarının belirlenmesi amaçlanmıştır. Bu amaç doğrultusunda araştırmanın çalışma grubunu Eğitim fakültesinde öğrenim görmekte olan 414 öğrenci oluşturmuştur. Araştırma kapsamında görevi ihmal etmeyi ölçmek üzere bir anket ve Yamaguchi tarafından geliştirilmiş olan öğrencilerin grup çalışmalarında paylaşmaya uygunluk ölçeği kullanılmıştır. Araştırma sonucunda çalışma grubunda yer alan üniversite öğrencilerinin büyük çoğunluğunun grup çalışmalarında görevi ihmal davranışını daha önce gerçekleştirmediği bulunmuştur. Bunun yanında öğrencilerden kızların ve daha önce bir görevi ihmal etmeyenlerin grup çalışmasında paylaşıma daha yatkın olduğu bulunmuştur. Araştırmaya katılan öğrencilere grup çalışmalarında görevin, grubun, öğreticinin, yapılan değerlendirmenin ve dersin niteliğinin görevi ihmal etmeye etkisi sorulduğunda görev nitelikleri ile ilgili olarak görev net olarak belli olmadığında ve bireysel yeteneklere uygun olmadığında görev ihmalinin gerçekleştiği ifade edilmiştir. Araştırmaya katılan öğrenciler grup çalışmalarında grubun niteliği ile ilgili olarak grup içinde görüşleri ciddiye alınmadığında ya da gruptaki diğer kişiler çalışmadığında görevi ihmal ettiğini ifade etmiştir., The purpose of study was to determine social loafing behavior of university students working in groups and eligibility for working in groups to share. For this purpose, 414 university students constitute the research working group. The scope of the research, social loafing to a questionnaire to measure and the scale of eligibility of students working in groups to share was developed by Yamaguchi. As a result, the vast majority of university students working in groups in the study group previously found to not perform the behavior of social loafing. Girls and students who do not already have a social loafer, was found to be more likely to share in group work.When the students were asked about the effect of group, instructor, the evaluation and quality in the group studies on neglecting duty, it was stated that duty neglecting occurred when the duty was not clear in terms of nature of the duty and when it did not conform to the personal skills. The students stated that they neglected duty when their opinions regarding the nature of the group were not taken seriously or when others in the group did not work.

This study was conducted on 12 (6 male 6 female) 8th grade students of a primary school in Ankara. The age of the students varied between 14 and 16. Students participated in the study valuntarily after the school counsellor had informed them about it. Sessions were completed in six weeks. Vocational maturity inventory which was developed by Kuzgun and Bacanlı (2005) was administered to group member before and after the program in order to assess the effectiveness of the program. It was found that 6 of the group members did not reach due level of vocational maturity in the pretest, in other words their vocational maturity was low (below 143 points). Three (those between 143-155 points) reached the expected vocational maturity level, yet they needed to increase it in order to make a more appropriate vocational decision. The other three group members (those above 155 points) were the ones who had reached the expected vocational maturity.Posttest results showed that two of the group members had not reached the targeted vocational maturity. One of these students stated that since he would work at the building sector in which his father was working the sessions had not picked up much of his interest and it was observed that he had not attended to two of the group activies. This may be considered as the reason why he did not benefitted from group works.Lack of improvement in other group member's maturity level may be the result of the fact that he will not continue his education after primary school and his reluctance to attend to activities in group sessions. After the implementation of the program, a significant difference was observed between pretest and posttest scores. Mean vocational maturity inventory scores before the program was 145.83 while it increased to 153.25. This finding shows that the study had an important influence on the improvement of vocational maturity by raising group members' vocational maturity inventory scores., Ankara ilinde bir ilköğretim okulu 8. sınıfa devam eden 12 (6 erkek 6 kız) öğrenci ile bu çalışma yürütülmüştür. Gruba katılan öğrencilerin yaşları 14 ile 16 arasında değişmektedir. Çalışmaya katılan öğrenciler, okul rehber öğretmenin yapılacak çalışma hakkında bilgi vermesi sonucunda gönüllü olarak katılmışlardır. Oturumlar altı haftalık bir sürede tamamlanmıştır.Programın etkililiğini değerlendirmek amacıyla Kuzgun ve Bacanlı (2005) tarafından hazırlanan Mesleki Olgunluk Ölçeği grup üyelerine ön-test ve son-test uygulanarak belirlenmeye çalışılmıştır. Ön-teste ki grup üyelerinin 6 sının (143 puandan aşağı olanlar) mesleki olgunluk düzeyine ulaşmamış yani mesleki olgunluk düzeyi düşük olduğu görülmektedir. 3 grup üyesinin (143-155 puanları arasında olanlar) kendilerinden beklenen mesleki olgunluk seviyesine ulaştıkları ancak daha isabetli mesleki seçim yapabilmeleri için mesleki olgunluk düzeylerini geliştirmeye ihtiyaçları vardı. 3 grup üyesinin (155 puandan yukarı) kendilerinden beklenen mesleki olgunluk düzeyine ulaşmış öğrencilerdir.Son-testte grup üyelerinin 2 sinin mesleki olgunluk düzeyine ulaşmadığı görülmektedir. Bu grup üyelerinden biri grup etkinliklerine pek katılmadıkları ve ilköğretim bittikten sonra babasının mesleği olan inşaat sektöründe hayatını sürdüreceğini ve mesleğini o boyutta düşündüğü için grup oturumları pek ilgisini çekmediği ve 2 grup oturumuna katılmadığı gözlemlenmiştir. Buda yapılan çalışmadan yararlanamamasının nedeni olarak düşünülebilir.Diğer grup üyesi, ilköğretim sonrası orta öğretime devam etmeyecek olması, grup oturumlarındaki çalışmalara istekli katılmaması, yapılan çalışmaların etkili olmamasına etken olduğu düşünülebilir.Uygulanan program sonrasında öntest ve sontest arasında anlamlı bir fark olduğu görülmektedir. Grup üyelerinin uygulama öncesi MOÖ puan ortalamaları 145.83 iken uygulanan program sonrasında bu ortalamalar 153.25’e yükselmiştir. Bu bulgu yapılan çalışmanın grup üyelerinin MOÖ puanlarini yükselterek mesleki olgunluklarini artirmada önemli bir etkiye sahip olduğunu gösterir.