Search

RIVM rapport:Het Milieu- en Natuurplanbureau en de sector Milieu en Veiligheid van het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu presenteren met het boekje 'Fijn stof nader bekeken' de feiten over fijn stof in samenhang. Deze uitgave laat zien wat de stand van zaken is in het fijnstofdossier: wat weten we wel, wat weten we niet, waar zitten de onzekerheden? Aanleiding voor deze uitgave is het huidige maatschappelijke en politieke debat over de gevolgen van de implementatie van het Nederlandse Besluit Luchtkwaliteit, dat gestoeld is op richtlijnen van de Europese Unie. Overschrijdingen van de grenswaarden voor fijn stof komen op grote schaal voor in Nederland. De maatschappelijke gevolgen hiervan zijn ingrijpend, doordat nieuwe ruimtelijke ontwikkelingen, zoals woningbouw en infrastructuurprojecten, in het gedrang komen. Aan de andere kant zijn er belangrijke gezondheidseffecten door fijn stof. Het dossier fijn stof is complex en omvat bestuurlijke dilemma's, juridisch bindende grenswaarden, zorgen van burgers, wetenschappelijke onzekerheden en ruimtelijk-economische gevolgen. De vele vragen en de huidige discussies zijn redenen geweest om een wetenschappelijk overzichtsrapport op te stellen over het fijnstofdossier. Deze uitgave bevat geen nieuwe informatie, maar is een samenvatting van bestaande rapporten op het gebied van fijn stof., The summary in booklet form 'Fijn stof nader bekeken' (Particulate Matter: a closer look) , published in Dutch by the Netherlands Environmental Assessment Agency (MNP) and the Environment and Safety Division of the National Institute for Public Health and the Environment (RIVM), has been designed to present the facts on particulate matter in a coherent framework. Current knowledge on particulate matter is conveyed here under the headings: What is known? What is unknown? What are the uncertainties? The background to this publication is the current social and political debate on the consequences of the Netherlands air quality legislation, which, in turn, is based on European legislation. The fact that new spatial developments and infrastructural projects are at risk of not being realized due to the large-scale exceedances of limit values for particulate matter occurring in the Netherlands is leading to serious social effects. Moreover, airborne particulate matter poses serious risks to human health. The particulate matter subject is complicated and accompanied by administrative dilemmas, legally binding limit values, concerns of citizens, scientific uncertainties and spatial-economic consequences. Many questions and current discussions have provided reasons enough to compose this scientific summary on particulate matter. Although this booklet does not present new information, it has succeeded in bringing together all the published information on particulate matter referring to the situation in the Netherlands.

RIVM rapport:The summary in booklet form 'Fijn stof nader bekeken' (Particulate Matter: a closer look) , published in Dutch by the Netherlands Environmental Assessment Agency (MNP) and the Environment and Safety Division of the National Institute for Public Health and the Environment (RIVM), has been designed to present the facts on particulate matter in a coherent framework. Current knowledge on particulate matter is conveyed here under the headings: What is known? What is unknown? What are the uncertainties? The background to this publication is the current social and political debate on the consequences of the Netherlands air quality legislation, which, in turn, is based on European legislation. The fact that new spatial developments and infrastructural projects are at risk of not being realized due to the large-scale exceedances of limit values for particulate matter occurring in the Netherlands is leading to serious social effects. Moreover, airborne particulate matter poses serious risks to human health. The particulate matter subject is complicated and accompanied by administrative dilemmas, legally binding limit values, concerns of citizens, scientific uncertainties and spatial-economic consequences. Many questions and current discussions have provided reasons enough to compose this scientific summary on particulate matter. Although this booklet does not present new information, it has succeeded in bringing together all the published information on particulate matter referring to the situation in the Netherlands., Het Milieu- en Natuurplanbureau en de sector Milieu en Veiligheid van het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu presenteren met het boekje 'Fijn stof nader bekeken' de feiten over fijn stof in samenhang. Deze uitgave laat zien wat de stand van zaken is in het fijnstofdossier: wat weten we wel, wat weten we niet, waar zitten de onzekerheden? Aanleiding voor deze uitgave is het huidige maatschappelijke en politieke debat over de gevolgen van de implementatie van het Nederlandse Besluit Luchtkwaliteit, dat gestoeld is op richtlijnen van de Europese Unie. Overschrijdingen van de grenswaarden voor fijn stof komen op grote schaal voor in Nederland. De maatschappelijke gevolgen hiervan zijn ingrijpend, doordat nieuwe ruimtelijke ontwikkelingen, zoals woningbouw en infrastructuurprojecten, in het gedrang komen. Aan de andere kant zijn er belangrijke gezondheidseffecten door fijn stof. Het dossier fijn stof is complex en omvat bestuurlijke dilemma's, juridisch bindende grenswaarden, zorgen van burgers, wetenschappelijke onzekerheden en ruimtelijk-economische gevolgen. De vele vragen en de huidige discussies zijn redenen geweest om een wetenschappelijk overzichtsrapport op te stellen over het fijnstofdossier. Deze uitgave bevat geen nieuwe informatie, maar is een samenvatting van bestaande rapporten op het gebied van fijn stof.

RIVM rapport:The summary in booklet form 'Fijn stof nader bekeken' (Particulate Matter: a closer look) , published in Dutch by the Netherlands Environmental Assessment Agency (MNP) and the Environment and Safety Division of the National Institute for Public Health and the Environment (RIVM), has been designed to present the facts on particulate matter in a coherent framework. Current knowledge on particulate matter is conveyed here under the headings: What is known? What is unknown? What are the uncertainties? The background to this publication is the current social and political debate on the consequences of the Netherlands air quality legislation, which, in turn, is based on European legislation. The fact that new spatial developments and infrastructural projects are at risk of not being realized due to the large-scale exceedances of limit values for particulate matter occurring in the Netherlands is leading to serious social effects. Moreover, airborne particulate matter poses serious risks to human health. The particulate matter subject is complicated and accompanied by administrative dilemmas, legally binding limit values, concerns of citizens, scientific uncertainties and spatial-economic consequences. Many questions and current discussions have provided reasons enough to compose this scientific summary on particulate matter. Although this booklet does not present new information, it has succeeded in bringing together all the published information on particulate matter referring to the situation in the Netherlands., Het Milieu- en Natuurplanbureau en de sector Milieu en Veiligheid van het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu presenteren met het boekje 'Fijn stof nader bekeken' de feiten over fijn stof in samenhang. Deze uitgave laat zien wat de stand van zaken is in het fijnstofdossier: wat weten we wel, wat weten we niet, waar zitten de onzekerheden? Aanleiding voor deze uitgave is het huidige maatschappelijke en politieke debat over de gevolgen van de implementatie van het Nederlandse Besluit Luchtkwaliteit, dat gestoeld is op richtlijnen van de Europese Unie. Overschrijdingen van de grenswaarden voor fijn stof komen op grote schaal voor in Nederland. De maatschappelijke gevolgen hiervan zijn ingrijpend, doordat nieuwe ruimtelijke ontwikkelingen, zoals woningbouw en infrastructuurprojecten, in het gedrang komen. Aan de andere kant zijn er belangrijke gezondheidseffecten door fijn stof. Het dossier fijn stof is complex en omvat bestuurlijke dilemma's, juridisch bindende grenswaarden, zorgen van burgers, wetenschappelijke onzekerheden en ruimtelijk-economische gevolgen. De vele vragen en de huidige discussies zijn redenen geweest om een wetenschappelijk overzichtsrapport op te stellen over het fijnstofdossier. Deze uitgave bevat geen nieuwe informatie, maar is een samenvatting van bestaande rapporten op het gebied van fijn stof.

RIVM rapport:Op 19 december 2003 heeft het kabinet de Uitvoeringsnota verzuring en grootschalige luchtverontreiniging 2003 'Erop of eronder' gepubliceerd. Doelstelling van de Uitvoeringsnotitie is de realisatie van de nationale emissieplafonds voor SO2, NOx, NH3 en NMVOS uiterlijk in 2010. Ten behoeve van deze Uitvoeringsnotitie heeft het Milieu- en Natuurplanbureau van het RIVM de prognose voor de emissies in 2010 aangepast aan nieuwe inzichten en trends. De geactualiseerde emissieprognoses voor SO2, NOx, NH3 en NMVOS (en fijn stof) worden in dit rapport gepresenteerd. De ramingen houden rekening met het door de tweede kamer geaccordeerde beleid tot Juli 2003. De effecten van het nieuw aangekondigde in de Uitvoeringsnota 'Erop of Eronder' zijn niet verwerkt in de ramingen met uitzondering van NOx-emissiehandel. De aangepaste raming toont aan dat bij uitvoering van het geaccordeerde beleid de emissieplafonds voor SO2, NOx en NMVOS waarschijnlijk niet worden gehaald. Aanvullende maatregelen zijn nodig. Voor NH3 lijkt het plafond haalbaar, hoewel er een kans aanwezig is dat het plafond toch overschreden wordt. Na doorvoering van het afgesproken beleid worden de plafonds voor SO2, NOx en NMVOS met resp. circa 15, 28 en 15 miljoen kg overschreden. Het emissieplafond voor NH3 wordt naar verwachting met circa 7 miljoen kg onderschreden. In 2005 wordt een nieuwe referentieraming opgesteld door ECN en RIVM voor de periode tot 2020. Op dat moment worden ook de emissieprognoses voor 2010 bijgesteld., In december 2003 the Dutch Government has set down a national programme for the reduction of sulphur dioxide (SO2), nitrogen oxides (NOx), volatile organic compounds (NMVOC) and ammonia (NH3) in an implementation memorandum called 'Erop or Eronder'. For this memorandum, the Netherlands Environmental Assessment Agency (RIVM/MNP) took on the task of updating the emission projections according to the latest insights into emission sources, policies and trends up to 2010. The updated emission projections for SO2, NOX, NH3, NMVOC (and also PM10) will be presented in this report. The projection includes current policy decisions up to July 2003. Effects of new measures announced in the implementation memorandum 'Erop of Eronder' have not been considered in the projections with the exception of the Dutch NOx-emission trading system. Projections show that given current policies, the emission ceilings for SO2, NOX and NMVOC will probably not be met in 2010. Additional measures are needed. The emission ceiling for NH3 seems attainable, although there is still a chance that the ceiling will be exceeded. Results show that the ceiling for SO2, NOX and NMVOC will be exceeded by approximately 15, 28 and 15 million kg, respectively. Projected emissions for NH3 are ascertained at about 7 million kg below the emission ceiling. In 2005 the Netherlands Environmental Assessment Agency (RIVM/MNP) will publish new projections up to the year 2020 in cooperation with the Netherlands Energy Research Foundation (ECN). Emission projections for the year 2010 will then also be updated.

RIVM rapport:De Europese Commissie zet een strategie op voor de aanpak van luchtverontreiniging in het Clean Air for Europe (CAFE) programma. De strategie wordt gebaseerd op beoordelingen met het RAINS model van verschillende beleidsambities met het CAFE scenario en bestrijdingsstrategieen. Het Milieu- en Natuurplanbureau van het RIVM heeft de juistheid van gegevens in RAINS en het CAFE scenario gecontroleerd. Uit deze controle bleek dat voor de positiebepaling van Nederland in onderhandelingen over nieuw Europees luchtverontreinigingsbeleid het CAFE scenario niet volstaat. Er is een eigen nationaal scenario nodig om de Nederlandse toekomstverwachtingen goed in te brengen. Het RAINS model lijkt geschikt om beleidsscenario's uit te rekenen, maar contra expertise blijft nodig voor de beoordeling van verschillen in RAINS op berekende kosten en emissieniveaus in beleidsscenario's., The European Commission is constructing a strategy on air pollution within the Clean Air For Europe (CAFE) programme. This strategy will be based on assessments using the RAINS model for different policy ambitions where the CAFE baseline scenario and control strategies are employed. The Netherlands Environment Assessment Agency verified the data in RAINS and the CAFE baseline. In this verification the CAFE baseline was shown to be unsuitable for determining the Dutch position in negotiations for new European air pollution policy (like the NEC review). The Netherlands will have to introduce a national scenario of its own to bring forward the Dutch expectations on future developments. While the RAINS model would seem appropriate for calculating abatement scenarios, contra-expertise will still be necessary during the CAFE process to assess differences in RAINS on calculated abatement costs and emission levels.

RIVM rapport:In de Uitvoeringsnotitie 'Erop of eronder' geeft het kabinet invulling aan het nationale programma dat in het kader van de Europese richtlijn voor emissieplafonds (NEC-richtlijn) opgesteld moest worden. Op verzoek van het kabinet heeft het Milieu- en Natuurplanbureau van het RIVM de Uitvoeringsnotitie getoetst op doelbereiking en kosteneffectiviteit. Als belangrijkste conclusie komt naar voren dat het allerminst zeker is dat Nederland de uitstoot van zwaveldioxide (SO2), stikstofoxiden (NOx) en vluchtige koolwaterstoffen (NMVOS) kan terugbrengen tot onder het niveau van de plafonds. Veel beleidsvoornemens zijn onvoldoende geconcretiseerd en geinstrumenteerd. Het blijft onduidelijk welk aanvullend beleid de overheid de komende jaren wil gaan implementeren om de uitstoot te beperken. De keuze voor het vertalen van nationale plafonds naar sectorale taakstellingen heeft niet geleid tot acceptatie van deze taakstellingen door sectoren. Het geheel is risicovol omdat de resultaten van het beleid onzeker zijn en met het verstrijken van de tijd een deel van de benodigde reducties niet meer voor 2010 gerealiseerd zal kunnen worden. Een ingebrekestelling is daardoor niet uit te sluiten. Voor ammoniak (NH3) lijkt het doel bij uitvoering van het huidig beleid wel haalbaar, hoewel er gegeven de onzekerheidsmarges een kans aanwezig is dat het plafond toch overschreden wordt. Met de voorgenomen bestrijdingsmaatregelen voor NH3 wordt een doelonderschrijding verwacht. De kans op realisatie van het plafond neemt dan toe. De Uitvoeringsnotitie kan in 2006 worden geactualiseerd. In de tussenliggende jaren zal blijken of 'Erop of eronder' voor het halen van de NEC-doelen de juiste koers heeft uitgezet.

RIVM rapport:In de Uitvoeringsnotitie 'Erop of eronder' geeft het kabinet invulling aan het nationale programma dat in het kader van de Europese richtlijn voor emissieplafonds (NEC-richtlijn) opgesteld moest worden. Op verzoek van het kabinet heeft het Milieu- en Natuurplanbureau van het RIVM de Uitvoeringsnotitie getoetst op doelbereiking en kosteneffectiviteit. Als belangrijkste conclusie komt naar voren dat het allerminst zeker is dat Nederland de uitstoot van zwaveldioxide (SO2), stikstofoxiden (NOx) en vluchtige koolwaterstoffen (NMVOS) kan terugbrengen tot onder het niveau van de plafonds. Veel beleidsvoornemens zijn onvoldoende geconcretiseerd en geinstrumenteerd. Het blijft onduidelijk welk aanvullend beleid de overheid de komende jaren wil gaan implementeren om de uitstoot te beperken. De keuze voor het vertalen van nationale plafonds naar sectorale taakstellingen heeft niet geleid tot acceptatie van deze taakstellingen door sectoren. Het geheel is risicovol omdat de resultaten van het beleid onzeker zijn en met het verstrijken van de tijd een deel van de benodigde reducties niet meer voor 2010 gerealiseerd zal kunnen worden. Een ingebrekestelling is daardoor niet uit te sluiten. Voor ammoniak (NH3) lijkt het doel bij uitvoering van het huidig beleid wel haalbaar, hoewel er gegeven de onzekerheidsmarges een kans aanwezig is dat het plafond toch overschreden wordt. Met de voorgenomen bestrijdingsmaatregelen voor NH3 wordt een doelonderschrijding verwacht. De kans op realisatie van het plafond neemt dan toe. De Uitvoeringsnotitie kan in 2006 worden geactualiseerd. In de tussenliggende jaren zal blijken of 'Erop of eronder' voor het halen van de NEC-doelen de juiste koers heeft uitgezet., The Dutch Cabinet has set down a national programme, drawn up in the framework of the European Directive on national emission ceilings (the NEC Directive), in an Implementation Memorandum, 'Make it or break it'. On request of the Cabinet, the Netherlands Environmental Assessment Agency (MNP) - RIVM took on the evaluation of the objectives and cost-effectiveness of this programme for. Conclusions and recommendations are reported here. A major conclusion is the strong probability that the Netherlands will not meet its international emission obligations for 3 out of 4 NEC compounds, SO2, NOx and NMVOCs. Many of the measures and options for additional measures are not concrete and lack sufficient policy instruments for implementation. The choice made to translate national ceilings into sector targets has not been accepted by any of the sectors. This increases the risks surrounding implementation because of the uncertainty in the results of the policy package. Furthermore, the passage of time may mean that some of the reductions needed cannot be realised, making a declaration of default a very real possibility. In the case of ammonia, current policies may be sufficient to meet the target, although there is still a chance that the emission ceiling will be exceeded. Additional measures proposed are expected to bring the ammonia emissions under the ceiling. It will be possible to update the policy programme in 2006. In the meantime, it still remains to be seen whether 'Make it or break it' has set out the right implementation course for realising the Dutch national emission ceilings.

RIVM rapport:Dit rapport doet verslag van de doorrekening van drie emissieniveaus voor verzurende stoffen op het terrein van de depositie van zuur en stikstof, ozon, fijn stof en NO2 in 2010. De doorgerekende pakketten zijn de Referentieraming voor broeikasgassen, een variant met 12 aanvullende beleidsopties ten opzichte van de Referentieraming en de NMP4-inspanningsverplichtingen voor 2010. Er is verondersteld dat de buitenlandse emissies worden gereduceerd conform de NEC richtlijn voor de EU-lidstaten en volgens het Gotenburg protocol voor de overige landen. Het uitstootreductiepotentieel van de 12 beleidsopties lijkt voor SO2, NOx en NH3 voldoende om in 2010 aan de EU-verplichtingen te kunnen voldoen. Het verschil tussen de huidige situatie (2001) en de varianten in 2010 is aanzienlijk. Gegeven alle onzekerheden is er slechts een geringe kans dat het huidige beleid (Referentieraming) afdoende is om de nationale depositiedoelstellingen uit het NMP4 te halen. Met de 12 aanvullende maatregelen en met het NMP4 pakket is deze kans reeler. Het percentage landnatuur dat beschermd is (cq areaal onder de kritische depositieniveaus) tegen de invloed van depositie zal in 2010 ca 10 tot 30% bedragen. In 2010 worden geen overschrijdingen meer verwacht van de EU-doelstelling voor de bescherming van gezondheid en vegetatie tegen ozon. In 2005 lijkt de jaargemiddelde EU norm van 40 mug/m3 voor fijn stof in Nederland over het algemeen haalbaar. Lokale overschrijdingen op op 'hot spots' zijn echter niet uit te sluiten. In 2010 is de indicatieve jaargemiddelde waarde van 20 mug/m3 voor PM10 in Nederland niet haalbaar, zelfs niet tegen hoge kosten. De verbetering van de luchtkwaliteit voor NO2 zet met het bestaand beleid door, waardoor overschrijdingen steeds meer een lokaal fenomeen worden. In 2010 zal lokaal vooral langs snelwegen in stedelijk gebied de EU-norm nog worden overschreden bij zo'n 300 tot 30000 mensen., In this report the deposition and concentration levels of acidifying components, ozone, particulate matter and NO2 have been calculated for three emission variants for 2010. These emission variants consist of (1) the effect of current policies, (2) a package of 12 extra policy options in addition to current policies and (3) the emission levels as set in the Fourth National Environmental Policy Plan (NMP4). It is assumed that foreign countries will follow the European NEC-Directive or the UN-ECE protocol. For SO2, NOx and NH3 the emission reduction potential of the package of 12 measures seems to be sufficient to attain to the national EU emission obligations. Calculations show the environmental quality in 2010 to generally improve compared to the reference year of 2001. However, given all uncertainties there is only a small chance that current policies will be sufficient to meet the national deposition target for potential acid and nitrogen. In the case of the 12 measures and the NMP4 packages it is more likely that the national goals will be met. Then still critical loads are exceeded in 70 - 90% of the ecosystems. In the case of ozone no exceedances of the 2010 EU target value for the protection of human health is expected. Compliance with the annual average standard seems feasible for PM10 in the Netherlands in 2005, although local exceedances at 'hot spots' cannot be ruled out. Compliance with the 2010 annual average EU standard of 20 4g/m3 is not feasible, even at high cost. Air quality will continue to improve with respect to NO2. This causes exceedances of the yearly mean EU-NO2 limit value to become more and more local phenomena. We expect that exceedances occur mainly along motorways in urban areas and 300 to 30,000 people are expected to be exposed to these exceedances in 2010.

RIVM rapport:In recent years thresholds set by the current Council Directive 92/72/EEC on air pollution by ozone have been exceeded substantially in all Member States. The EU obligates all its Member States to carry out a principal investigation of the reduction potential of short-term measures for ozone maxima during episodes. In accordance with this request we conducted a model study and imposed five different short-term scenarios on a nation-wide scale for emissions from 1995 and 2003. The short-term measures solely concerned road traffic since other sectors appeared not very effective in reducing ozon precursor emissions and/or with considerable economic consequences. The nation-wide averaged results suggest an increase of a few percentage points in the ozone maxima in both 1995 and 2003 as a result of short-term measures. It appears that mainly the highly industrialised and populated areas clearly show increased ozone maxima (+5% in 2003), while in the less populated and industrialised areas the maxima vary between -1% and +1%. According to our model study the 10% minimum effectiveness of short-term abatement measures aimed at in the Ozone Position Paper will not be realised in the Netherlands. Permanent and large-scale measures appear to be the only means for realising substantial reductions in the ozone maxima., De afgelopen jaren werden de drempelwaarden voor ozon op grondniveau, zoals vastgelegd in de huidige Richtlijn 92/72/EEC, veelvuldig overschreden in alle landen van de Europese Unie. De EU verplicht alle deelnemende landen om een onderzoek te doen naar het ozon reductie potentieel van korte termijn maatregelen tijdens ozonepisoden. In navolging hiervan hebben wij een modelstudie uitgevoerd waarbij vijf reductiescenario's op nationale schaal werden toegepast voor emissies uit 1995 en 2003. De korte termijn maatregelen hebben alleen betrekking op wegverkeer omdat reducties binnen andere sectoren niet effectief blijken en/of leidden tot aanzienlijke economische consequenties. De nationaal gemiddelde ozonmaxima blijken een paar procent te stijgen in zowel 1995 als 2003 als gevolg van korte termijn maatregelen. Het blijkt dat met name in zwaar geindustrialiseerde- en dichtbevolkte gebieden een duidelijke toename plaatsvindt van de ozonpieken (+5% in 2003), terwijl in de minder geindustrialiseerde- en dichtbevolkte gebieden de waarden varieren tussen -1% en +1%. Onze modelstudie geeft aan dat de 10% minimum effectiviteit voor het reduceren van ozonpieken, waarnaar wordt gestreefd in het Ozone Position Paper, niet wordt gehaald met korte termijn maatregelen in Nederland. Het blijkt dat permanente en grootschalige maatregelen in de nabije toekomst de enige manier is om substantiele verlaging van ozonpieken te bereiken.

RIVM rapport:This report describes the methods, as used in the fifth National Environmental Outlook, to calculate acidification, eutrophication (1900-2030), transboundary air pollution (1980-2030) and effect indicators climate change (1950-2030), Het rapport geeft de achtergronden van hetgeen in het kader van de Nationale Milieuverkenningen Vijf is berekend met betrekking tot de ontwikkeling van verzuring en grootschalige luchtverontreiniging in de periode 1900-2030 en effect indicatoren klimaatverandering 1950-2030 op Europese en Nationale schaal.

RIVM rapport:Dit rapport levert bouwstenen voor de 'evaluatie van de verzuringsdoelstellingen' welke in het NMP3 is aangekondigd. Er is een aantal emissievarianten doorgerekend om inzicht te krijgen in de samenhang tussen emissies, milieukwaliteit en gezondheidsrisico's. Het verschil tussen de huidige situatie en de emissievarianten in 2010 is aanzienlijk, desondanks blijven er grote knelpunten bestaan. De 2010 depositiedoelstellingen uit het NMP3 worden de komende 10 jaar niet gehaald. Het percentage hectaren ecosysteem dat onbeschermd is voor de depositie van potentieel zuur en stikstof blijft de komende 10 jaar in alle varianten boven de 75%. Pas bij uitvoering van de emissiedoelen uit het NMP3, met soortgelijke inspanningen in het buitenland, komt realisatie van de depositiedoelstellingen voor 2010 in beeld. De langetermijn luchtkwaliteitsdoelstelling voor ozon ter bescherming van de gezondheid en vegetatie wordt in geen van de varianten gehaald. Wel worden de voorgestelde tussendoelstellingen voor 2010 mogelijk gehaald. Rekening houdend met vergrijzing, zal er tussen de huidige situatie en 2010 een toename zijn van het aantal extra ziekenhuisopnamen door ozon. Het verzuringsbeleid dringt de jaargemiddelde concentratie fijn stof in 2010 niet voldoende terug om de indicatieve doelstellingen voor dat jaar te realiseren. Ook voor NO2 worden in 2010 op enkele plaatsen overschrijdingen berekend., This report supports the evaluation of the Dutch targets for acidification which was announced in the 3th National Environmental Policy Plan (NMP3). The relation between emissions, environmental quality and health risks was studied using a number of emissions variants. The calculations show that the environmental quality in 2010 improves compared to the current situation. Despite this major bottlenecks remain. The deposition target for 2010 from the NMP3 will not be realized. During the next decade the percentage of hectares of ecosystems unprotected for deposition of potential acid and nitrogen is expected to be larger than 75%. Only realization of the NMP3 emission targets, with proportional reductions in other countries, provides achievement of the NMP3 targets for deposition. The long-term ozone target value for the protection of human health and vegetation will not be met in 2010. However, the 2010 limit values will possibly be met. The number of hospital admissions associated with ozone is expected to grow if one includes the increase of the ageing population. The policy on reduction of acidifying compounds will not sufficiently reduce the ambient concentration of particulate matter to comply with the 2010 indicative limit values for PM. Some exceedances of the NO2 annual limit value are calculated for 2010.

RIVM rapport:Het mondiale vliegverkeer is de laatste decennia sterk gestegen en groeit naar verwachting in de komende 20 jaar met 5-6% per jaar. De emissies van sporengassen door het vliegverkeer, zoals kooldioxide, stikstofoxiden, koolwaterstoffen, zwaveldioxide, waterdamp en roet kunnen effecten hebben op het milieu en direct en indirect bijdragen aan klimaatveranderingen. Het AIRFORCE project (Aircraft Influences and Radiative Forcing from Emissions) is een project van de drie onderzoeksinstituten (IMAU, KNMI en RIVM) die samen het Nederlands Centrum voor Klimaatonderzoek (CKO) vormen. De doelstellingen van AIRFORCE zijn: onderzoek naar het effect van vliegtuigemissies op de samenstelling van de atmosfeer en naar de directe en indirecte effecten van vliegtuigemissies via de stralings-forcering op het klimaat. De modelresultaten laten zien dat NOx emissies van het huidige vliegverkeer een toename veroorzaken van de NOx- en ozonconcentraties in de hoge troposfeer en lage stratosfeer, hetgeen leidt tot een positieve stralingsforcering. In het project is de dynamica en het chemisch mechanisme van enkele drie dimensionale chemie-transportmodellen (CTMK/TM3 en MOGUNTIA) sterk verbeterd. De resultaten van modelberekeningen zijn vergeleken met beschikbare metingen van de STREAM/AIRFORCE en POLINAT campagnes. In het kader van AIRFORCE is een pluimmodel ontwikkeld dat de chemische omzettingen in de pluim direct achter verkeersvliegtuigen beschrijft., Global air traffic has increased extensively during the last few decades and is expected to increase further over the next 20 years by about 5-6% per year. Emissions of trace gases such as carbon dioxide, nitrogen oxides, hydrocarbons, sulphur oxides, water vapour and soot from aircraft can have environmental effects and contribute directly or indirectly to global warming. The three institutes (IMAU, KNMI en RIVM) that form the Netherlands Centre for Climate Research (CKO) participated in the AIRFORCE project (Aircraft Influences and Radiative Forcing from Emissions). The goals of AIRFORCE are: Research on the effect of aircraft emissions on the composition of the atmosphere and on the direct and indirect effects of aircraft emissions on radiative forcing and climate. The model results indicate that NOx emissions from aircraft cause an increase in the NOx and ozone concentrations in the upper troposphere and lower stratosphere, and a positive radiative forcing. The dynamical and chemical mechanisms of several 3-dimensional chemical-transport models (CTMK/TM3 and MOGUNTIA) have been improved considerable in the project. The results have been compared with available measurements from the STREAM/AIRFORCE and POLINAT campaigns. To account for the chemical conversion and dispersion directly behind an aircraft, an aircraft plume model has been developed in the AIRFORCE project, to translate the aircraft NOx emissions into effective emissions that are used as input in the chemical transport models.

RIVM rapport:Een pluimmodel is ontwikkeld om de gasfase en heterogene chemische omzettingen in de pluim van een vliegtuig direct na de emissie van uitlaatgassen te kunnen bestuderen. De pluimmodelberekeningen resulteren in hoogte, breedtegraad en seizoensafhankelijke omzettingsfactoren waardoor de NOx (= NO + NO2) emissies van vliegtuigen kunnen worden vertaald in effectieve stikstofoxide emissies van de vliegtuigpluim. Uit deze omzettingsfactoren is een parameterisatie afgeleid die de subgrid effecten in de vliegtuigpluim verdisconteert. De parameterisatie kan direct gebruikt worden voor de emissiefactoren van vliegtuigen in mondiale 3D-modellen. In de pluimparameterisatie zijn geen corridor-effecten meegenomen. Pluimberekeningen laten zien dat de omzetting van NOx in andere stikstofoxiden sterk afhangt van de temperatuur en fotochemische activiteit. In the Noord Atlantische vliegcorridor wordt, afhankelijk van het seizoen, ongeveer 30 tot 70% van de ge-emitteerde NOx binnen twee dagen in de pluim omgezet in andere stikstofverbindingen. NOx wordt in de zomer veel sneller in andere stikstofverbindingen omgezet dat in de winter. De bijdrage van heterogene reacties op sulfaataerosolen, ijsdeeltjes en roetdeeltjes is bestudeerd. De heterogene reactie van N2O5 op sulfaataerosolen kan belangrijk zijn bij lage temperaturen aangezien hierdoor de HNO3 concentratie in de pluim een factor vijf groter kan worden. Onzekerheden in de achtergrond temperatuur hebben een groot effect op de omzetting van stikstofoxiden. Voorlopige gevoeligheidsstudies laten zien dat een variatie in temperatuur in de zomer op kruisvluchthoogte van 10% een variatie van 0.28 in de stikstofoxide fractie, t.o.v. de som van alle stikstofverbindingen, tot gevolg heeft. De onzekerheden in de achtergrond concentraties van stoffen rond de vliegtuigpluim kan ook een groot effect hebben. Variatie van 25% in de achtergrondconcentraties op kruisvluchthoogte in de zomer geeft een variatie van 0.20 in de stikstofoxide fracties, The gas-phase and heterogeneous chemical conversion of nitrogen compounds occurring in the plume of an aircraft in the first two days after emission were investigated with a newly developed aircraft plume model. A parameterization was developed for global chemical transport models to account for the subgrid chemical processes taking place in the plume of an aircraft. The role of different plume dynamics, heterogeneous chemistry, ambient temperatures and concentrations, and different aircraft types in the chemical conversions in the plume were studied. The calculated parameters, relating the aircraft emissions to effective emissions of the aircraft plume after two days, were found to be largely dependent on season, latitude and altitude. In the North Atlantic flight corridor approximately 30% to 70%, depending on the season, of the emitted nitrogen oxides are converted to other oxides of nitrogen in the plume within the first two days.

RIVM rapport:Het EUROTRAC-TOR programma is opgezet om chemische- en transportprocessen, die van belang zijn voor het optreden van foto-oxidantia in Europa te bestuderen. Kernvraag is: "welke rol spelen emissies in Europa en welke resultaten kunnen beleidsmatig maximaal behaald worden?". In het kader van TOR is een meetnet van kwalitatief hoogwaardige meetstations opgezet, enkele jaren intensief gemeten en heeft analyse van de metingen plaatsgevonden onder andere met behulp van modellen. Dit rapport geeft de technische en weten-schappelijke documentatie van het Nederlandse TOR station Kollumerwaard. Verder omvat het de documentatie van de TOR database, een evaluatie van de O3, NMVOC, CO, CO2, CH4 en PAN data, zowel van Kollumerwaard als van het internationale TOR netwerk, en een beschrijving van het O3-budget in Europa. Voor het laatste onderdeel zijn ook modellen toegepast., The Dutch activities contributing to the EUROTRAC-TOR programme were set up to study and quantify the underlying chemical and transport processes important to the occurrence of photochemical oxidants in Europe. The project involved establishing an advanced monitoring site at Kollumerwaard, monitoring for a number of years and evaluating the data, which included a modelling effort. This report contains the technical and scientific documentation of the observatory, a documentation of the TOR database, an evaluation of the O3, NMVOC, CO, CO2, CH4 and PAN data, both from Kollumerwaard and the international TOR network, and a description of the modelled European O3 budget.

RIVM rapport:In dit rapport is het resultaat van een vijftal scenario-runs met elkaar vergeleken. Het referentie-scenario wordt gevormd door het CPB European Renaissance scenario (ER0). Volgens dit scenario nemen de methaanemissies toe tot 639 Tg in 2015 (18% over een periode van 25 jaar), hetgeen leidt tot een toename in de concentraties van 1712 ppbv 2 in 1990 tot 2042 ppbv in 2015. Uitgedrukt in termen van klimaatforcering zien we dat deze stijging ongeveer een kwart bijdraagt aan de totale temperatuursstijging ten gevolge van de totale toename in broeikasgassen in dezelfde periode. Volgens het ER0-scenario is de relatieve groei in methaan-concentraties (19.3%) sterker dan de groei in emissies. Dit is het gevolg van het CH4-OH feedback-mechanisme. De effecten hiervan worden echter enigszins onderdrukt door de (in de scenarios veronderstelde) toename in NOx-emissies die het oxiderend vermogen van de troposfeer (OH) verhogen, zonder welke de toename in methaan-concentraties aanzienlijk meer zou bedragen. Verhoogde NOx concentraties leiden evenwel tot een toename in troposferisch ozon dat geldt als een ander broeikasgas. Een vergelijking tussen een Joint-Implementation scenario en een scenario waarbij de emissies van alle antropogene broncategorieen evenredig worden verminderd, maakt duidelijk dat het gezamenlijk nemen van maatregelen op basis van JI tot de mogelijkheden behoort, temeer daar de mogelijke doelen om een CH4-reductie te kunnen bewerkstelligen zich veelal in de niet-OECD landen bevinden., The 3 D global tropospheric model MOGUNTIA was used in a 25-year scenario study to analyse the effects of increasing methane emissions on the oxidising capacity of the atmosphere and methane's contribution to climate forcing. The CH4-emission-reducing measures were for efficiency compared to a continuation of the current trends. The feasibility of a Joint Implementation policy realising these reductions was also brought into focus. This report also gives background information on the methane chemistry and the sources of atmospheric methane.

RIVM rapport:In dit rapport worden de resultaten beschreven van een studie naar de effecten van vliegtuigemissies op de atmosfeer, met name de veranderingen in de hoge troposfeer. Deze studie is uitgevoerd in het kader van het project "Luchtverontreiniging en Luchtvaart" (LuLu). Het LuLu onderzoeks-programma is opgezet ten behoeve van de wetenschappelijke ondersteuning van de Parlementaire Nota LuLu. Hoofdvragen in deze studie waren: (1) Hoe groot is de toename van de stikstofoxide (NOx) concentraties ten gevolge van vliegtuigemissies op kruishoogte? (2) Wat zijn daarvan de effecten op de concentraties van ozon (O3) en verwante stoffen in de troposfeer? (3) Welke rol spelen processen in vliegcorridors? (4) Wat zijn de effecten van de emissies van toekomstig vliegverkeer? (5) Welke zijn de gevolgen van veranderingen veroorzaakt door vliegverkeer in relatie tot de NMP milieuthema's: het broeikaseffect, aantasting van de ozonlaag, zure depositie en ozontoename op leefniveau? De veranderingen in de concentraties van stikstofoxiden (NOx), salpeterzuur (HNO3), ozon (O3) en het hydroxyl radicaal (OH) veroorzaakt door vliegverkeer zijn berekend met behulp van het mondiale drie-dimensionale chemisch-transport model MOGUNTIA. De berekende relatieve toenames in de achtergrondconcentraties op kruisvluchthoogte (9-12 km) tussen 30-60 graden N, veroorzaakt door huidige vliegtuigemissies, is achtereenvolgens voor NOx: 20-70%, HNO3: 10-20%, O3: 1-4,5% en OH: 5-15%. Deze resultaten zijn consistent met andere studies. In de huidige modelstudies naar effecten van vliegtuigemissies wordt instantane grootschalige menging van de emissies verondersteld waarbij de kleinschalige processen in de uitlaatpluim en de vliegcorridors verwaarloosd worden. Deze processen zijn verdisconteerd in de emissievelden in de voorliggende studie met behulp van een eenvoudige parameterisatie van de zogenaamde sub-grid chemie, ontwikkeld met een vliegtuig-uitlaat-pluimmodel. Hierbij is uitgegaan van een gaussische pluimgro, This report describes the results of a study on the impact of aircraft exhaust emissions on the atmosphere. This study has been carried out within the framework of the Dutch national research programme 'Luchtverontreiniging en Luchtvaart' (Air Pollution and Aviation). This programme has been set up as a scientific contribution to the preparation of the bill on air pollution and aircraft, the 'Nota Luchtverontreiniging en Luchtvaart' (LuLu).The objectives of this study were to study the effects of emissions of nitrogen oxides (NOx) and other exhaust species from aircraft using the three dimensional (3D) model MOGUNTIA, in particular with respect to changes in the upper troposphere. The main questions were: (1) What are the increases of NOx concentrations due to aircraft emissions? (2) What are the effects of the emissions with respect to changes in the concentrations of ozone (O3) and related species? (3) How large are plume and corridor effects? (4) What are the effects of emissions of future air traffic? (5) What are the consequences of aircraft emissions with respect to the in the Netherlands so-called environmental themes: the enhanced greenhouse effect, the depletion of the stratospheric ozone layer, acid deposition and surface pollution by ozone? The changes due to aircraft emissions in the concentrations of NOx, nitric acid (HNO3), O3 and the hydroxyl radical (OH) have been calculated with the global 3D chemical-transport model MOGUNTIA. The calculated relative increases in the background concentrations of NOx, HNO3, O3 and OH at cruising heights (9-12 km) between 30-60 degrees N in 1990 due to aircraft emissions are for NOx: 20-70%, HNO3: 10-20%, O3: 1-4.5% and OH: 5-15%, respectively. These figures are consistent with other studies. However, it must be kept in mind that many uncertainties are left in tropospheric modelling. The chemical processes in an aircraft plume in the upper troposphere occurring before large-scale mixing were studied with an Aircraft E

RIVM rapport:The increase of anthropogenic activities is the main reason for the increase of methane emissions in the Netherlands. Methane is an important greenhouse gas. The most important sources in the Netherlands are landfills, cattle, manure and the exploration, transport and distribution of oil and gas. In this report the emissions of methane are calculated for 1989-1992 using IPCC methodology. Developments in the emissions for the years until 2015 are estimated. Scenario's are used of the Third National Environmental Outlook. The government aim to reduce methane emissions with 10% by the year 2000 will only be effectuated if policies in the oil and gas sector, the livestock sector and the landfill sector are successful. Additional policy measures are feasible in landfill gas recovery and prevention of venting in the oil and gas sector. Cattle reduction are especially effective.

RIVM rapport:Abstract niet beschikbaar, In 1989 the NASA High Speed Research Program (HSRP) started, brought on by an increasing commercial interest in supersonic civil aircraft. In the HSRP framework research on the effects of supersonic exhaust on the global atmosphere is performed. In particular the possible decline of the stratospheric ozone layer induced by NOx from aircraft is studied in a subproject entitled "the Atmospheric Effects of Stratospheric Aircraft (AESA)". The authors of this report visited the second annual meeting of the HSRP/AESA project in Virginia Beach, USA (17 to 22 May 1992). The current report presents the state - of the - art on research on effects of stratospheric aircraft emissions as presented during different sessions.

RIVM rapport:The increase of anthropogenic activities is the main reason for the increase of methane emissions in the Netherlands. Methane is an important greenhouse gas. The most important sources in the Netherlands are landfills, cattle, manure and the exploration, transport and distribution of oil and gas. In this report the emissions of methane are calculated for 1989-1992 using IPCC methodology. Developments in the emissions for the years until 2015 are estimated. Scenario's are used of the Third National Environmental Outlook. The government aim to reduce methane emissions with 10% by the year 2000 will only be effectuated if policies in the oil and gas sector, the livestock sector and the landfill sector are successful. Additional policy measures are feasible in landfill gas recovery and prevention of venting in the oil and gas sector. Cattle reduction are especially effective.

RIVM rapport:Abstract niet beschikbaar, This report summarises the main results presented during the most recent "Quadrennial Ozone Symposium", held in Charlottesville, Virginia, USA.At the symposium the knowledge on production, loss and transport of ozone in troposphere and stratosphere were highlighted. In the lower troposphere in the Northern Hemisphere ozone is increasing by 1 percent per year. Key questions are how this increase is connected with emissions of NOx, VOC, CH4, and CO, and the role of biomass burning in the tropics. Ozone is decreasing at a rate of 0.5 to 1.5% per year in the stratosphere. The research here is concentrated on the ozone loss in the Arctic regions and heterogeneous reactions on polar stratospheric clouds, background sulphate aerosols and the Pinatubo aerosols.

RIVM rapport:The effect of aircraft emissions on tropospheric ozone was studied using a 2-D zonal model, of longitude versus altitude. An emission inventory for the 1987 civil aircraft fleet was constructed based on fuel usage and civil aviation statistics. For the area covered by the model (30 - 60 degrees N) this resulted in emission rates of 2.0, 0.17, 0.43 and 2.5 Mtonnes/year of NO2, SO2, NMHCs and CO respectively. The addition of 1987 civil aircraft emissions to the modelled standard atmosphere caused increases in concentrations of O3 (12% ; 10ppbv), NOx (40%) ; 20 pptv) and OH (10%) between 8-12 km altitude. A doubling and tripling of the 1987 aircraft emissions corresponding to a present day inclusion of military aircraft emissions and a future scenario respectively caused the increase in 03 concentrations to double (19%) and almost triple (25%). Lightning a source of NOx in the natural atmosphere caused increases in concentrations of O3 (12% ; 10ppbv), NOx (40% ; 20 pptv) and OH (10%) between 8-12 km altitude. A doubling and tripling of the 1987 aircraft emissions and a future scenario respectively caused the increase in O3 concentrations to double (19%) and almost triple (25%). Lightning a source of NOx in the natural atmosphere was found to be an important parameter in this study. When this NOx source was omitted the change in O3 between 8-12 km altitude due to the 1987 civil aircraft was increased to 16%.

RIVM rapport:Op 4-13 augustus 1988 werd het "Quadrennial Ozone Symposium" en de workshop betreffende "Tropospheric Ozone" gehouden te Gottingen, West-Duitsland. In dit rapport is de stand van zaken op het gebied van onderzoek inzake de mondiale ozonproblematiek samengevat naar aanleiding van het bezoek aan het symposium en de workshop. Dit is gedaan aan de hand van een beschrijving van de verdeling van ozon in de atmosfeer, de verandering en mogelijke processen die hiervoor verantwoordelijk zijn., not available