Search

Webinar 20 maart 2024 bij Fam. Alders, Overloon.

In het project ‘Bio bemestingspraktijk borgt goede waterkwaliteit’ willen we biologische boeren handvaten bieden om de stikstofefficiëntie van hun bedrijfssysteem verder te optimaliseren met als dubbele win: zowel een stabielere opbrengst als een lager nitraatstikstofresidu in het najaar. Een proef door Inagro demonstreerde een opvallend resultaat. Bij toepassen van diverse stalmesttypes verschilde de stikstofdynamiek en de knolselderopbrengst niet, zelfs niet in verhouding tot een nulbemesting.

In de Nutriënten-Verontreinigde gebieden (NV-gebieden), die Nederland in het kader van de derogatiebeschikking heeft aangewezen, wordt de stikstofgebruiksnorm in 2025 met 20% verlaagd. Dit geldt ook voor de NV-gebieden die zijn aangewezen vanuit het oppervlaktewater met een verontreiniging met alleen fosfor en waarbij de biologie niet voldoet aan de ecologische doelstelling. De verwachting is dat het verlagen van de stikstofgebruiksnorm in de NV-gebieden voor fosfor meestal niet leidt tot een lagere fosforbelasting van het oppervlaktewater. Het ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit (LNV) is voornemens om na te gaan of per 2025, na afstemming met de Europese Commissie, specifieke maatregelen getroffen kunnen worden waarmee de fosforbelasting van het oppervlaktewater wordt verminderd. Deze maatregelen zouden dan als alternatief voor de verlaging van stikstofgebruiksnorm toegepast kunnen worden. Het Ministerie van LNV heeft de Commissie van Deskundigen Meststoffenwet (CDM) om advies gevraagd over maatregelen die genomen kunnen worden om de fosforconcentraties van het oppervlaktewater in deze NV-gebieden te verminderen.

Webinar 26 april 2024.

Het Nederlandse bedrijf Bomech groeit hard en bouwt jaarlijks duizend bemesters met honderd mensen. De bemesters tot 30 meter breed vinden hun weg in heel Europa, behalve in Nederland. Hier zijn ze niet toegestaan.

PowerPoint-presentatie met factsheets bij webinar Circulaire precisiebemesting in een stroomversnelling : renure in de aardappelteelt : webinar 16 augustus 2024.

Recente initiatieven aan de aanbod- en vraagzijde van de markt voor plantenvoeding zullen de adoptie van de circulaire precisiebemesting aanzienlijk versnellen. Dit webinar infrormeert u over de majeure consequenties daarvan voor de bemestingspraktijk en over de positieve effecten daarvan op emissiereductie door de landbouw, of het nu gaat om CO2, om nitraat of om de stikstofdeken. Het webinar vond plaats op vrijdag 16 augustus van 13.30 uur tot 15.00 uur onder auspiciën van De Boer aan het Roer.

Met de afschaffing van de derogatie en de daaruit voortvloeiende verlaagde stikstof gebruiksnormen, ligt er een uitdaging voor de veehouder en akkerbouwer om de hectare- opbrengsten te behouden. Dit vraagt onder andere om vernieuwde bodem- en bemestingsstrategieën. Denk bijvoorbeeld aan kunstmestvervangers. Precisiebemesting met de 4 juistheden is meer dan ook van belang. De vier juistheden zijn: juiste plaats, juiste meststof, juiste moment en juiste dosering. Met behulp van deze opdracht leer je hier meer over. Ook maak je kennis met voorbeelden uit de praktijk.

De bemestingsnormen voor mais worden steeds scherper. Precisiebemesting kan helpen om met minder mestgift toch voldoende opbrengst van een perceel te halen en duurzaamheidsdoelen te halen. Mest goed doseren naar gewasbehoefte is essentieel: niet te weinig, maar ook niet te veel.

Maak voor het bemesten van niet-beteeld bouwland gebruik van een emissiearme toepassing. Dat heeft voordelen voor de werking van de mest en voor de omgeving. Tegelijkertijd voorkomt dit boetes. De NVWA maakt namelijk bekend de controle hierop uit te breiden. Dit in reactie op de ontdekking van een verkeerde toepassing op een groot areaal niet-beteeld bouwland.

Tijdens een demonstratie van het programma ‘Bemest op z’n Best’ ligt de nadruk op maximale stikstofbenutting door netjes te bemesten en nieuwe technieken te proberen. Een daarvan is het afdekken van de mest met een krijtsuspensie.

De meeste landbouwgronden leveren veel meer stikstof dan gebruikers zich realiseren. Door te zorgen voor ideale condities, kan de bodem het grootste deel van de stikstofbehoefte van veel gewassen leveren. Van belang is om als boer zelf de situatie goed in beeld te hebben.

Dit hoofdstuk gaat in op gebiedsontwikkelingen die in verschillende delen van ons land plaatsvinden waarin natuurinclusieve landbouw een rol speelt. Want voor het in stand houden van dier- en plantensoorten is het belangrijk dat er verbindingen bestaan tussen natuurgebieden en dat er geleidelijke overgangen ontstaan tussen natuur- en landbouwgebieden. Het realiseren van betere natuurverbindingen of meer ruimte voor natuur is niet eenvoudig in een dichtbevolkt land als Nederland, waar de druk op grond hoog is. Ondanks deze moeilijkheid bestaan er tal van voorbeelden waarin het gelukt is om natuurverbindingen of een goede regionale verbinding tussen natuur en landbouw te realiseren. Enkele voorbeelden worden in dit hoofdstuk uitgelicht.

Voorgenomen plan van aanpak om een mogelijke mestcrisis het hoofd te bieden.

Tijdens de demonstratie van Bemest op z’n Best ligt de focus op het optimaal benutten van de in de mest aanwezige stikstof. En het zoveel mogelijk voorkomen van ammoniakemissie tijdens het toedienen. Dit om als boer met de steeds scherper wordende aanwendingsnorm te zorgen voor een optimale benutting van de mest. Met als doel maximale grasgroei.

Een afnemende beschikbaarheid van fosfaat uit de bodem en een gestage afname van de fosforgehalten in graskuilen. De impact van strengere bemestingsnormen is nu al merkbaar, maar zal na afloop van derogatie verder ingrijpen. Met in extreme gevallen gezondheidsrisico’s voor het rundvee.

In deze aflevering zijn we te gast bij Gert-Jan van Dongen, akkerbouwer nabij Zeewolde in Flevoland. Daarnaast schuift ook Anna Zwijnenburg, onafhankelijk bodemkundige, van Van Tafel naar Kavel aan om haar kennis en ervaring te delen. In de aflevering staat de bedrijfsvoering van Gert-Jan centraal. Gert-Jan is een betrokken akkerbouwer die in zijn bodem investeert en hier bewust mee bezig is. In de podcast gaan we in hoe Gert-Jan zijn samenwerking met collega’s vormgeeft en wat dit hem oplevert. Daarnaast gaat het ook over praktische zaken als het optimaliseren van de meststromen, vlasteelt en hoe je keuzes maakt en flexibel kan blijven onder veranderende omstandigheden (bijvoorbeeld tijdens het natte najaar van 2023).

Boeren weten als geen ander dat de grond waarmee ze werken de basis is van hun bestaan. De ene bodem is de andere niet, het kan zware of lichte grond zijn, het kan wel of niet vruchtbaar zijn, meer of minder draagkracht hebben, makkelijke grond zijn of juist moeilijk te bewerken, het kan een ‘bonte grond’ zijn of uniform van samenstelling. Tal van fysische, chemische en biologische eigenschappen spelen een rol en het maakt dan ook nog uit hoe er in het verleden mee is omgegaan.

Zes boeren en een loonwerker leggen in dit hoofdstuk uit waarom en hoe zij natuurinclusieve landbouw in de praktijk brengen. Ze passen allerlei maatregelen toe, die ook in de voorgaande hoofdstukken zijn beschreven.

Het bemesten van grasland is volop aan de gang. Nu is dus ook de tijd om nieuwe innovaties in de praktijk te testen. In hoeverre kunnen zij de ammoniakemissies verlagen? En kan de kwaliteit en de opbrengst van het gras nog verbeterd worden?

De Versnellingsaanpak Emissiearme Landbouw (kort: Versnellingsaanpak) is een activiteit van het samenwerkingsverband van (Zand)provincies en veehouderijsectoren (kort: samenwerkingsverband). Deze Versnellingsaanpak is in 2023 opgestart met als doel innovatietrajecten op basis van nieuwe combinaties van technieken en managementmaatregelen gericht op verduurzaming van de veehouderij te versnellen. Daartoe worden ontwikkelde innovaties langs de meetlat gelegd van vier criteria: technisch haalbaar, versterking van het verdienvermogen, juridisch geborgd en aandacht voor maatschappelijk draagvlak. Het samenwerkingsverband werkt nauw samen met het Rijk en het nieuwe Regieorgaan Versnellen Emissiereductie Mest en Stallen (kort: ‘Regieorgaan’). Vanaf 2024 zijn de overige zes provincies (met klei- en veen/weidegronden) aangesloten bij de Versnellingsaanpak. Ook zal de samenwerking worden uitgebreid naar de plantaardige sectoren, zodat ook innovaties in de akkerbouw en vollegrondstuinbouw kunnen worden meegenomen, waar het gaat om het beter benutten van mestproducten uit de veehouderij. In maart 2023 is de te volgen koers (doelstellingen, vier programmalijnen) vastgesteld door de zandprovincies, de sectoren en het Ministerie van LNV. De Koers is NIET gewijzigd. Deze notitie geeft een overzicht van de huidige stand van zaken.

In de praktijk komen we meer en meer zodenbemesters tegen van TBL Techniek. Reden voor een ritje naar Bornerbroek om te horen wat dit bedrijf anders doet dan andere. Engineers Paul te Boekhorst en Stephan Thijert blijken duidelijke ideeën te hebben over hoe je een zodenbemester bouwt: degelijk en toch licht.

Het bemestingsadvies voor sporenelementen in het Handboekbodemenbemesting.nl heeft ten doel om op basis van bodemonderzoek te voorspellen of er een tekort aan sporenelementen verwacht mag worden bij het telen van een bepaald gewas en zo ja, hoe dit met bemesting voorkomen kan worden. De huidige adviezen zijn gebaseerd op oude analysemethodes die deels achterhaald zijn en er worden inmiddels nieuwere methoden toegepast. Voor het onderbouwen van de adviezen voor sporenelementen voor de nieuwere analysemethoden is data verzameld van 83 praktijkpercelen. Doelstelling van het onderzoek is om relaties tussen micronutriëntgehalten in de bodem, micronutriëntenaanvoer via bemesting en gewasrespons nader te onderzoeken. Resultaten dienen als bouwsteen om bemestingsadviezen voor borium, mangaan, koper en zink voor de ‘nieuwe’ analysemethoden voor het bepalen van micronutriëntgehalten in de bodem nader te onderbouwen.

Neem grondanalyses per perceel, voer deze in en creëer op basis daarvan de precies passende vloeibare ureummeststof voor het volgende groeiseizoen. En dan niet voor hoeveelheden van minimaal 30 ton, maar afgemeten op de benodigde hoeveelheid tegen een passende kostprijs. Het klinkt te mooi om waar te zijn en toch realiseren we dat hier in Leeuwarden vanaf komend voorjaar', zegt Camiel Hoogland.

Innovatieve ideeën die een impuls geven aan de melkveehouderij. Vanuit de Dutch Dairy Challenge worden deze verder uitgewerkt en op een hoger plan gebracht. In de editie van 2024 waren er opvallend veel zienswijzen voor oplossingen rond het thema mest. In totaal worden negen ideeën uitgewerkt, die vier weken in een serie worden toegelicht in Nieuwe Oogst. Dit is het derde deel van de serie. Met deze keer: Cor de Groot uit Rossum die het mestprobleem wil beperken en bodemkwaliteit verbeteren, en Harm en Maartje van Kessel uit Mill die fosfaat willen winnen uit mest in de vorm van struviet.

Waar laat je tien miljard liter mest? We kampen in Nederland plots met een overschot van 300.000 tankwagens vol mest. Boeren mogen door nieuwe regels veel minder uitrijden op hun eigen land, en dus moeten zij op zoek naar andere oplossingen. Maar welke zijn dat? Verwerken is duur, vergisten kan beperkt. En zo ontstaat er een harde, emotionele strijd om de laatste stukjes grond van Nederland die we kunnen bemesten, tegen hoge kosten. Wie niet meer mee kan doen, gaat ten onder. Tegelijk staan andere landen juist te springen om onze mest. Waarom kan het daar niet heen?

Op het melkveebedrijf van de familie Kesters uit het Limburgse Bree is rood de hoofdkleur van de 150-koppige melkveestapel. Daar ziet de familie tal van voordelen in. Naast koeien is de familie ook actief in groenten. Daarnaast deelt Dominique Kesters graag zijn doordachte visie, bijvoorbeeld op het gebied van bemesting.

De prachtig rood en geel gekleurde wasplaten zijn kenmerkend voor een goed ontwikkeld graslandhabitat met vaak vele paddenstoelen van de Rode Lijst. In Noord-Holland vinden we deze bijzondere biotopen op kleidijken.

De waterkwaliteit kan verbeteren door het aanbod van nutriënten en de vraag vanuit gewas beter op elkaar af te stemmen. Daarvoor is een goed begrip van bemesting- en bodemprocessen nodig. Wat er in de bodem gebeurt met stikstof is sterk sturend voor de mogelijke uitspoeling van stikstof naar water. Een bodemstikstofmodel helpt om de risico’s voor uitspoeling en betere benutting van stikstof door gewassen inzichtelijk te maken. Het is daarmee een waardevolle aanvulling in de gereedschapskist van een waterbeheerder om bijvoorbeeld te gebruiken in gebiedsprocessen.

In het project 'Winnen zonder Verliezen' is een groep veehouders samen gekomen om hun kennis over mestbewerking en benutting te delen. Deze veehouders zijn allemaal al op hun eigen manier bezig om mest te bewerken, zodat de mineralen uit mest beter benut kunnen worden. (Co-productie DLV Advies & FrieslandCampina).

De presentatie van Daniël de Jong, projectleider van de PPS Betere Stal, Betere Mest, Betere Oogst tijdens het NCM-symposium op 18 januari 2024.

De presentatie die Koos Verloop, projectleider van Bemest op z'n Best, heeft gegeven op het NCM-symposium op 18 januari 2024 in Zwolle. ‘Bemest op z’n best’ is een meerjarig programma gericht op het halveren van de uitstoot van ammoniak bij het toedienen van mest op grasland. Hoe deze halvering bereikt kan worden, moet het werkveld bedenken en - met ondersteuning vanuit het programma - ook realiseren.

Bij de Dairy Campus is op donderdagmiddag 7 september een velddemo georganiseerd voor boeren, waarin demonstraties werden gegeven van onder andere precisiebemesting en verschillende doorzaaitechnieken. Aan de hand van deze velddemo’s kunnen agrariërs hun kennis verbreden wat betreft de mogelijkheden van verschillende landbouwmachines.

Het opbrengen van mest of compost in het voorjaar kan een waardevolle bijdrage leveren in de weerbaarheid van diverse gewassen, het stimuleren van bodemleven en tegelijk de inzet van kunstmest beperken. Hoe strooi je mest of compost in het voorjaar met zo min mogelijk schade aan de bodemstructuur? We lieten het zien tijdens de velddemo georganiseerd door het Deltaplan Agrarisch Waterbeheer (DAW).

Uit het nieuwste Mestrapport van de Vlaamse Landmaatschappij blijkt dat de Europese norm van 50 milligram nitraat per liter in Vlaanderen vorig jaar bij 25% van de meetpunten overschreden werd. In vergelijking met 2022 betekent dat een stijging met 3 procentpunten. Er zijn grote regionale verschillen, met West-Vlaanderen en het noorden van de provincies Antwerpen en Limburg als slechtst scorende regio’s en de bekkens van de IJzer, Leie en Maas als slechtst scorende bekkens.

Het is sinds de jaren ’90 verplicht om drijfmest emissiearm aan te wenden. Naast emissiereductie kan zodenbemesting (drijfmestinjectie) resulteren in een hogere stikstofbenutting en daarmee meer grasgroei. Er zijn ook (potentiële) nadelen t.o.v. bovengrondse mestaanwending, zoals scheurvorming en uitdroging van de bodem (= snellere bodemafbraak -> meer CO₂-emissie), en zorgen over negatieve effecten op de beschikbaarheid van regenwormen voor weidevogels.

Het doel van dit onderzoek was het in kaart brengen van het effect van zodenbemesting en bovengrondse drijfmestaanwending (sleepvoetbemesting) op bodemvochtgehalte en scheurvorming, beschikbaarheid van regenwormen voor weidevogels en grasopbrengst en N opname in grasland op (klei op) veen.

Het doel van dit onderzoek was het in kaart brengen van het effect van zodenbemesting (drijfmestinjectie) en bovengrondse drijfmestaanwending op uitdroging en scheurvorming in de bodem op zand, klei en veen.

Minister Adema (LNV) informeert de Tweede Kamer over de voortgang van enkele onderwerpen betreffende het mestbeleid.

Sinds de jaren negentig is het verplicht om drijfmest emissiearm aan te wenden. Dat lijdt tot minder emissie en een hogere stikstofbenutting en meer grasgroei. Er zijn ook nadelen ten opzichte van bovengronds bemesten, zoals scheurvorming en uitdroging van de bodem. Ook zijn er zorgen over negatieve effecten op de beschikbaarheid van regenwormen voor weidevogels.

Biologische landbouw scoort algemeen significant beter inzake nitraatstikstofresidu dan de gangbare teelt. Deze erkenning is echter geen vrijgeleide, maar stelt de biologische sector des te meer voor een belangrijke verantwoordelijkheid. Via het demoproject willen we biologische boeren handvaten aanbieden om de N-efficiëntie van hun bedrijfssysteem verder te optimaliseren met als dubbele win: een stabielere opbrengst én een lager nitraatstikstofresidu in het najaar. In dit nieuwsbericht geven we graag wat meer info over de natuurlijke mechanismen achter plantenvoeding en stikstofbeschikbaarheid en de huidige stand van zaken van het project.

Wat begon als idee is tastbaar geworden: een bodemkrant met o.a. belangrijk nieuws, leuke feitjes én een paar ludieke rubrieken. Allemaal over de bodem natuurlijk. Het is het slotproduct van de PPS Beter Bodembeheer omdat het project stopt.

Een demoveld met veertig aardappelrassen in het Zuid-Hollandse Westmaas laat duidelijke verschillen zien in gewasontwikkeling na verlaagde bemestingsgiften en zonder beregening.

Om een soortenrijke vegetatie te ontwikkelen vanuit een nutriëntrijke situatie is het eerst nodig om de overdaad aan nutriënten kwijt te raken via verschraling of uitmijning. Na de verschralingsfase is bemesting een sturingsfactor om de bodemkwaliteit te verbeteren, het bodemleven te voeden en een goede balans in nutriënten te bereiken. Bemesting kan via beweiding of door het aanbrengen van ruige stalmest. In sommige situaties is bekalken of kalibemesting gewenst. Deze handleiding gaat over bemesting en hoe ruige stalmest, natuurcompost, bekalken en kali-bemesting kan helpen bij het verkrijgen van de juiste bodemomstandigheden.

Op verzoek van ZuivelNL heeft CLM voor bovengronds mest uitrijden een analyse uitgevoerd naar de strenghts, weaknesses, opportunities en threats (een zogenaamde SWOT-analyse). Het doel van deze SWOT-analyse is een objectief overzicht van sterke en zwakke punten (‘strengths and weaknesses’) en kansen en bedreigingen (‘opportunities and threats’) van het bovengronds aanwenden van drijfmest, in vergelijking met emissiearm aanwenden van mest. De aangepaste bedrijfsomstandigheden die met bovengronds mest aanwenden gepaard gaan (zie hieronder) worden meegenomen in de analyse. De vergelijking met emissiearme toepassing beperkt zich tot drijfmest; vaste mest wordt buiten beschouwing gelaten

Dit rapport is het resultaat van een opdracht van het ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit, naar aanleiding van een eerder opgeleverd rapport over kennislacunes omtrent de residuen van gewasbeschermingsmiddelen in mest en de effecten hiervan op mestfauna. Omdat uit dat onderzoek bleek dat er weinig bekend was over concentraties van gewasbeschermingsmiddelen in weidemest, heeft het ministerie van LNV het Louis Bolk Instituut gevraagd hier een oriënterend onderzoek naar uit te voeren.

Begrazing zorgt voor het openhouden van de vegetatie en voor bemesting, waardoor grassen en kruiden weer ruimte en voedingsstoffen krijgen om te groeien. Afhankelijk van de diersoort, de graasdruk en het type beweiding, ontstaan er veel of weinig open plekken en is er veel of weinig bemesting op een perceel. Deze handreiking gaat in op beweiding en het effect op kruidenrijke graslanden.

Na het meten en beoordelen van de veldsituatie is de volgende stap om de juiste (herstel)beheermaatregelen te kiezen. Hiervoor is een tabel ontwikkeld. Voor ieder knelpunt zijn beheeropties weergegeven die de ontwikkeling van kruiden- en faunarijk grasland bevorderen. Uiteraard moeten knelpunten in samenhang worden bekeken. Wanneer in de beoordeling geen knelpunten worden gesignaleerd, dan is geen herstelbeheer nodig. Deze handreiking bevat een adviezen ter bevordering van de kruidendiversiteit bij verschillende knelpunten.

Organische en minerale meststoffen en bodemverbeteraars vullen de bodem weer aan met wat de landbouw eraan onttrekt. Welke keuzes zijn verstandig voor de boer om de bodem in balans te houden? Om die keuzes te maken heeft de boer kennis nodig van bodem en bemesting.