Search

Er is een roep om verdere professionalisering van klantmanagers. Als onderzoekers willen we bijdragen aan een betere uitvoeringspraktijk Maar hoe komt het toch dat onze kennis zo moeizaam landt in de praktijk. Dit artikel is met toestemming van de redactie overgenomen uit Sociaal Bestek, 2012,nr.4.

Met medewerking van dr. M.L. van Emmerik

De regeling brugbanen herbeoordeelden, sinds 1-3-2008 van kracht, beoogt gesubsidieerde banen te creëren. De regeling liep vooruit op een bredere toepassing van het instrument loonkostensubsidie (LKS) in de regeling stimulering arbeidsparticipatie (STAP) met ingang van 1-1-2009. Doel van een TNO-onderzoek hieromtrent is het signaleren van verbeterpunten en bijdragen aan optimale inzet van het instrument brugbanen aan de arbeidsparticipatie van herbeoordeelden. Dit is uitgewerkt in vragen en thema's voor reïntegratiebedrijven, werkgevers, ‘brugbaners' en overige geïndiceerden naar de indicatiestelling, begeleiding en plaatsing, bekendheid met de regeling en tevredenheid over de regeling, bereidheid om een herbeoordeelde aan te nemen op een brugbaan. De regeling is met ingang van 1 januari 2009 geïntrigeerd in de regeling STAP. Daarbij is een van de gesignaleerde knelpunten, namelijk dat een herbeoordeelde niet in aanmerking komt voor de regeling als hij/zij in de afgelopen 5 jaar een proefplaatsing heeft gehad, aangepast en is de periode teruggebracht tot 6 maanden. Het grootste knelpunt in de regeling lijkt vooralsnog het beperkte bereik van de regeling en dus ook de beperkte bijdrage van de regeling aan het vergroten van de arbeidsparticipatie van herbeoordeelden. Over de regeling zelf en de uitvoering ervan worden door werkgevers en herbeoordeelden weinig knelpunten genoemd en overheerst de tevredenheid.

Dit katern handelt over de omvang, de oorzaken en de aanpak van arbeidsongeschiktheid. In talloze publicaties is gezocht naar oorzaken van het grote aantal arbeidsongeschiktheidsuitkeringen en geregeld worden er 'schuldigen' aangewezen. De politiek zou door interne tegenstellingen niet bij machte zijn dit probleem effectief aan te pakken. Deze publicatie wijst een aantal oorzaken aan: de neiging om werknemers met een verminderde arbeidsproductiviteit uit het arbeidsproces te stoten; de mate waarin bepaalde risicovolle werkkenmerken voorkomen; de instroom die relatief vaak voorkomt in sectoren als de reiniging, de overheidsdiensten, de uitzendbureaus, de industrie, het bouwbedrijf, de zorg en de detailhandel en ambachten. Verder kan het probleem niet los worden gezien van de complexe regelgeving rondom arbeidsongeschiktheid, waarop behalve de overheid ook de sociale partners veel invloed uitoefenen. Er is een mentaliteitsverandering nodig van werkgevers en werknemers, maar ook van de arbeidsgehandicapten zelf. Zij zullen moeten afrekenen met de gedachte dat voor arbeidsgehandicapten slechts een marginale positie op de arbeidsmarkt is weggelegd.

Young handicapped citizens in the Netherlands have increasingly been receiving social benefits or special services during the last five years. Dutch governmental departments have therefore commissioned an applied social policy research. We analyzed six benefits (for example special education, psychological healthcare, and Wajong benefits for young disabled). The usage of all these provisions is increasing. In particular we focus on "Wajong" (a sort of pension for Dutch young disabled people) and its social consequences. The number of Wajong benefits is growing strongly. In 2006 every 22nd person aged 18 (4.5%) claimed and received this disability benefit. Also, the statistical trend is that people with a handicap are less often employed and are more often unemployed. So there is an ongoing political discussion about these provisions with special attention to Wajong. © Georg Thieme Verlag KG.

TNO Arbeid deed literatuuronderzoek naar de kenmerken van buitenlandse netto-effectiviteitsmetingen van instrumenten op het terrein van re-integratie. Het inzicht in deze ervaringen kan worden benut om de effectiviteit van het re-integratiebeleid voor arbeidsgehandicapten te verbeteren. In dit artikel komen enkele bevindingen aan de orde. Zo blijkt dat het bij een sociale effectmaat gaat om een maatstaf voor de gezondheid of het geluksniveau van de deelnemers. Van de 23 onderzochte studies stellen er 18 dat de interventie effectief is. Net als in het buitenland is het meten van effectiviteit in Nederland sterk in ontwikkeling. Zie bijvoorbeeld het door het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid uitgegeven "Handboek voor meetmethoden voor effectiviteit van activerend arbeidsmarktbeleid op persoonsniveau".

Changes in marital status may be linked with consecutive data on absenteeism from the occupational health services in the Netherlands. According to a recent study by TNO Work and Employment, it appears that divorce has an impact on absenteeism levels among employees. After a certain period following the divorce, absenteeism among employees in this position declined to the level of absence among those employees who were already divorced at the start of the study.

Het doel van dit onderzoek is meer inzicht krijgen in een mogelijk causaal verband tussen echtscheiding en ziekteverzuim. Daarvoor is een (inter)nationale literatuuranalyse gedaan en statistisch onderzoek met gegevens van het CBS. De literatuurstudie wijst in een richting van een mogelijke samenhang tussen echtscheiding en (hoger) ziekteverzuim. Daarbij lijken mannen wat meer in het nadeel te zijn dan vrouwen. Wat betreft het effect van de aanwezigheid van kinderen en het effect van leeftijd in een echtscheidingssituatie, is lastig een uitspraak te doen vanwege inconsistent(er)e bewijsvoering. Ook uit het statistisch onderzoek komt naar voren dat bij echtscheiding het ziekteverzuim toeneemt. In de periode na echtscheiding daalt het ziekteverzuim. Er is ook inzichtelijk gemaakt dat de hoogte van het verzuim samenhangt met enkele achtergrondkenmerken. Van met name een jonge leeftijd bij vrouwen en/of een niet-westers allochtone afkomst bij vrouwen lijkt een ‘eigen' sterk verzuimverhogend effect uit te gaan voorafgaand aan de echtscheiding.

Perceel 2 van de evaluatie SUWI 2006 heeft de beoordeling van twee hoofddoelen van de Wet SUWI tot onderwerp: "Werk boven uitkering" en "De klant centraal". Het onderzoek beoogt duidelijkheid te verschaffen over de Wet SUWI en de uitvoering ervan door de SUWI-organisaties aan de realisatie van de 2 hoofddoelen. Bij het realiseren van 'Werk boven uitkering" gaat het om het beperken van de instroom (preventie); het bevorderen van de reïntegratie én het bevorderen van een tijdige en juiste uitkeringsverstrekking. Met betrekking tot beide hoofddoelen heeft de opdrachtgever verschillende evaluatiebehoeften vastgesteld. Deze zijn te herleiden tot 3 centrale vragen: in hoeverre zijn "Werk boven uitkering" en "De klant centraal" gerealiseerd; in hoeverre hebben de wijzigingen in de uitvoeringsstructuur bijgedragen aan het realiseren van beide SUWI-doelen én in hoeverre zijn de SUWI-organisaties erin geslaagd om de uitvoering van belangrijke wets- en beleidswijzigingen te regelen? Daarnaast dient dit evaluatie-onderzoek inzicht te geven in de knelpunten bij het realiseren van de hoofddoelen. Het onderzoek start met een historische analyse van onder meer de omstandigheden waaronder de wetgeving tot stand is gekomen, de problemen waarvooreen oplossing gevonden moest worden en de oplossingsrichtingen die de wet zijn meegegeven. Vervolgens worden de rol van SUWI-partners CWI, UWV, Sociale Verzekeringsbank en het Bureau Keteninformatisering Werk en Inkomen geëvalueerd.

Bijlage 11 in het advies van de Commissie Het Werkend Perspectief van 5 mei 2004.

De voorstellen van het kabinet voor een nieuwe WAO zullen gevolgen hebben voor het werk van de verzekeringsarts. Zo zal de uiteindelijke beslissing genomen worden door een onafhankelijk medewerker of een beoordelingsteam. Ook staat in de adviesaanvraag nadrukkelijk dat een attest van de behandelend specialist onderdeel is van de aanvraag om een uitkering. De verzekeringsarts zal ook vaker met schriftelijke stukken in aanvulling op het spreekuurcontact moeten werken en andere artsen en experts moeten raadplegen. Het kabinet introduceert ook een nieuw hulpmiddel: een negatieve lijst van ziekten. Deze lijst bevat ziekten die in beginsel geen recht kunnen geven op een WAO-uitkering, omdat of de cliënt binnen twee jaar genezen zou moeten zijn of de ziekten voor de cliënt het werken niet in de weg staan.

TNO heeft onder de titel 'ICT en Sociaal beleid' onderzoek verricht naar de mogelijkheden van gebruik van informatie- en communicatietechnologie (ICT) in de sociale zekerheid en met name voor het proces van reïntegratie. In dit rapport worden aan de hand van een casestudie naar de Reïntegratie Monitor (Remon) kritieke succesfactoren voor het opzetten, implementeren en evalueren van een (beleids)monitor voor reïntegratie benoemd. De analyse is gestructureerd volgens zeven onderling gerelateerde aandachtspunten van een onderzoeksmodel.

Dit rapport is voor TNO Arbeid de afronding van het project 'geleidelijke werkhervatting', waarvoor het Lisv in 2001 subsidie had toegekend. Geleidelijke werkhervatting is een succesvol reïntegratietraject voor werkhervatting bij de eigen werkgever. Betwijfeld werd, onder andere door het Lisv, of de populariteit van dit instrument in verhouding staat tot de bedoeling ervan, zowel in termen van het gehele reïntegratie-instrumentarium als in termen van handhaving en regels van de WAO-claimbeoordeling. Het Lisv wilde door onderzoek tot een éénduidige afbakening en normering komen van geleidelijke werkhervatting, deze delen met deskundigen in het veld en zicht krijgen op de manier waarop de uitvoering ermee omgaat. Door verwikkelingen rondom het ontstaan van het UWV is het onderzoek echter gestagneerd en nu voortijdig afgerond met deze rapportage. Als bijlagen zijn diverse artikelen over arbeidongeschiktheid opgenomen en een besluit tot subsidieverlening door het Lisv aan TNO Arbeid.

In opdracht van ZonMW heeft TNO Arbeid, in samenwerking met Astri, onderzoek gedaan naar de gevolgen van de diverse WAO-voorstellen (advies van de Commissie Donner, het SER-advies, kabinetsstandpunt van het kabinet Kok II) voor chronisch zieken en gehandicapten. Binnen de huidige potentiële beroepsbevolking bedraagt het aantal chronisch zieken en gehandicapten ruim 2 miljoen. Voor 15% van de chronisch zieken is de arbeidsongeschiktheidsuitkering de belangrijkste inkomensbron. De recente WAO-plannen hebben grote gevolgen voor deze groep mensen uit de Nederlandse samenleving. Bij dit proces zijn cliëntenorganisaties van chronisch zieken en gehandicapten niet of nauwelijks geraadpleegd. In algemene zin vinden cliëntenorganisaties de noodzaak van een stelselwijziging van de WAO onvoldoende onderbouwd. In dit rapport worden bouwstenen aangedragen voor de standpuntbepaling ten aanzien van WAO-voorstellen van cliëntenorganisaties voor chronisch zieken en gehandicapten.

In het kader van het doelfinancieringsprogramma ICT & sociaal beleid heeft TNO Arbeid de ketenstructuur van de nieuwe uitvoeringsopzet voor de sociale zekerheid (SUWI) theoretisch verkend vanuit een bestuurskundig perspectief. In dit onderzoeksrapport wordt nader ingegaan op enkele succes- en faalfactoren voor samenwerking binnen een ketenstructuur en wordt beschreven in hoeverre deze factoren zijn terug te vinden in de SUWI-beleidsnota's over de reïntegratieketen van (ontslag)werklozen. Het concept van ketens is een besturingsvorm die in het bedrijfsleven al geruime ingezet wordt als antwoord op de vraag naar kwalitatief hoogwaardige diensten en producten in een tijd die wordt gekenmerkt door een toenemende professionalisering, globalisering en informatisering. Gedreven door een organisatieoverstijgend doel voert elke partij in een keten die taken uit waarin zij het beste is om uiteindelijk gezamenlijk aan de hoge eisen van de klant tegemoet te kunnen komen. De laatste jaren doet het bedrijfsmatige ketenconcept ook voorzichtig haar intrede in het publieke domein.

In het kader van het doelfinancieringsprogramma 'ICT en Sociaal Beleid', is in 2001 door TNO Arbeid een onderzoek uitgevoerd naar 'Beslissingsondersteuning bij reïntegratieplannen voor arbeidsgehandicapten'. Een belangrijke aanleiding voor dit onderzoek zijn de veranderingen in de sociale zekerheid. In het kader van de SUWI-wetgeving is er gekozen voor de private uitvoering van de reïntegratie van onder meer arbeidsgehandicapten. Door deze privatisering worden er nieuwe eisen gesteld aan de reïntegratie van arbeidsgehandicapten. Bovendien zijn private partijen expliciet belast met een deel van de reïntegratieverantwoordelijkheid. Als gevolg van deze nieuwe wet- en regelgeving zijn er mogelijk nieuwe behoeften en wensen op het terrein van beslissingsondersteuning bij reïntegratie van arbeidsgehandicapten. Het doel van het onderzoek is daarom: "Het nagaan van de haalbaarheid en wenselijkheid van een beslissingsondersteunend systeem ten behoeve van het opstellen van reïntegratieplannen".

Het GUO, in 2002 opgegaan in het UWV, wilde weten in hoeverre clienten uit de huidige arbeidsongeschiktheidsbestanden nog bemiddelbaar zijn. Dit heeft het GUO onderzocht in de vorm van een pilot waarin is nagegaan hoeveel clienten met een WAO- of WAZ-uitkering zonder WW-uitkering mogelijk in aanmerking zouden kunnen komen voor bemiddeling. Dit rapport doet verslag van de uitvoering van het pilotonderzoek en de uitkomsten van het onderzoek naar de mogelijke bemiddelbaarheid van arbeidsongeschikten van het GUO. TNO Arbeid heeft aan het onderzoek een bijdrage geleverd in de vorm van het geven van onderzoekstechnische adviezen bij het opzetten en uitvoeren van de pilot en de evaluatie ervan door middel van deze rapportage.

Het ziekteverzuim bij de overheid is hoger dan in de marktsector. Voor het onderzoek dat daaruit is voortgevloeid zijn interviews gehouden met sleutelpersonen bij de Algemene Rekenkamer, de Raad van State, de Belastingdienst, Rijkswaterstaat en de ministeries van Algemene Zaken; BZK; Buitenlandse Zaken; Economische Zaken; Financiën; Justitie; Landbouw, Natuur en Visserij; Onderwijs, Cultuur en Wetenschappen; Sociale Zaken en Werkgelegenheid; Verkeer en Waterstaat; Volksgezondheid, Welzijn en Sport ; en Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Milieubeheer. Van elke overheidssector zijn cultuur, ontwikkelingen, verzuim(oorzaken), personeelsbeleid, inzet van maatregelen tot nu toe, verloop proces van in- en uitvoering van maatregelen, succes van genomen maatregelen en andere effecten, belangrijke succesfactoren, noodzakelijke voorwaarden voor effectieve implementatie van beleid, behoefte aan aanvullende maatregelen in kaart gebracht. Elk hoofdstuk wordt met een conclusie afgesloten.

In het kader van de Wet Rea is de arbeidsgehandicaptentoets ontwikkeld. Met dit in het Arbeidsgehandicaptenbesluit omschreven instrument kan worden vastgesteld of iemand arbeidsgehandicapt is. In dit artikel wordt nagegaan op welke wijze de uitvoeringsinstellingen en Arbodiensten invulling geven aan de arbeidsgehandicaptentoets en het Arbeidsgehandicaptenbesluit. De toets blijkt op een aantal punten niet aan de gestelde verwachtingen te voldoen. Door de veelheid aan criteria wat betreft de vaststelling van de arbeidshandicap is er slechts een gering onderscheidend vermogen. Daarnaast bevat het Arbeidsgehandicaptenbesluit geen duidelijke richtlijnen met betrekking tot de verantwoordelijkheidsverdeling tussen betrokken partijen (werkgever, Arbodienst, uvi). Aanpassing van dit besluit verdient dan ook overweging.

Deze rapportage evalueert de overheidsinitiatieven uit de Jaren 90 om de WAO-instroom en het ziekteverzuim en arbeidsongeschiktheidsvolume in het algemeen te verkleinen. In de periode 1994-1996 is inderdaad sprake van een sterke afname met daarna een lichte stijging. In absolute aantallen kan gezegd worden dar bijna 1 miljoen arbeidsongeschikten werkloos langs de kant staan: velen verrichten betaald werk. De toename van het ziekteverzuim in 1994/1995 is voor een belangrijk deel verbonden met de algemene stijging van de arbeidsdeelname. Het onderzoek gaat verder in op de effecten van afzonderlijke wettelijke maatregelen (TBA, TZ/Arbo, Wajong, Pemba, Wulbz e.d.) op de ontwikkeling van de arbeidsongeschiktheid. Hoewel de maatregelen een eenmalig structureel effect hebben gehad, hebben ze op het denken mogelijk een duurzamer effect gehad. Niet langer wordt arbeidsongeschiktheid gezien als een collectief abstract probleem, maar als een concreet probleem waar sociale partners gezamenlijk aan moeten werken. Een belangrijke constatering is dat arbeidsonrust a.g.v. de maatregelen uitgebleven is. De arbeidsverhoudingen rond ziekte zijn misschien enigszins verzakelijkt, maar niet verhard.

Rapport waarin de resultaten worden gepresenteerd van een aantal evaluatie-studies over de Wet op de (re)integratie arbeidsgehandicapten (Wet Rea). Uit de evaluatie blijkt dat het nog te vroeg is om het effect van de wet goed te kunnen beoordelen. Op basis van vergelijking van verschillende bronnen kan worden vastgesteld dat er sinds de invoering van de wet circa 40.000 trajecten zijn gestart waarvan er iets meer dan 19.000 zijn geëindigd, met een plaatsingsresultaat van 34 procent (6.490). Momenteel lopen bijna 21.000 trajecten die nog tot plaatsing kunnen leiden. Daarnaast hebben bijna 17.000 arbeidsgehandicapten zelf werk gevonden of behouden met behulp van reïntegratiesubsidies. Het aantal werkhervattingen van arbeidsgehandicapten zonder toepassing van de wet is evenwel fors hoger geweest. Het gaat hierbij om circa 68.000 mensen. De totale uitgaven in het kader van de reïntegratiewet bedragen naar schatting 1,1 miljard gulden in 2001. Uit de evaluatie blijkt dat een deel van de uitgaven wordt ingezet waar dit niet noodzakelijk is voor een geslaagde reïntegratie. Per saldo is het waarschijnlijk dat de financiële baten van de wet op dit moment achterblijven bij de kosten.

Uitgangspunt van het TNO Arbeid-onderzoeksproject 'ICT en Sociaal Beleid' is dat de inzet van een beslissingsondersteunend systeem kan leiden tot optimale beslissingen bij de inzet van reïntegratieactiviteiten voor arbeidsgehandicapten en kan leiden tot betere beleidsinformatie. Bij deze 'informatisering van de reïntegratie' staan twee perspectieven centraal die iIn deze paper worden besproken. Enerzijds wordt ingaan op de beschikbare beleidsinformatie en de bestaande lacunes en inconsistentie. Anderzijds worden de mogelijkheden behandeld om het werkproces van de reïntegratie van arbeidsgehandicapten te 'ICT-en' zodat én het primaire proces efficiënter verloopt en betere beleidsinformatie gegeneerd kan worden. In de uitwerking wordt eerst kort aangegeven hoe de verantwoordelijkheden voor de reïntegratie van arbeidsgehandicapten in minder dan 10 jaar ingrijpend zijn veranderd en nog gaan veranderen. Daarna volgt een cijfermatig overzicht van de reïntegratie en de wijze waarop de informatie gegenereerd wordt. Vervolgens worden de lijnen doorgetrokken naar informatisering van reïntegratie in de huidige en toekomstige organisatie in de tweede eeuw van sociale zekerheid.

In het kader van de wet REA is half november 1999 in Twente een reïntegratietraject gestart om 40 arbeidsgehandicapten met een relevante achtergrond in de bouw en/of metaal middels een omscholingstraject van een jaar op te leiden tot bouwkundig Cad-tekenaar. Personen die voor het traject in aanmerking kwamen waren fase 2/3 cliënten uit het zittende WAO-bestand (Gak, Sfb) die een dusdanige afstand tot de arbeidsmarkt hebben dat zij aanvullende dienstverlening nodig hebben om deze afstand te overbruggen. Vrijwel alle deelnemers zijn duidelijk sterker uit het project gekomen. De opleiding werd door de deelnemers wel als behoorlijk zwaar ervaren. De reacties van de werkgevers over de kwaliteit van de deelnemers zijn overwegend positief. Op dit moment heeft 66% van de deelnemers de opleiding succesvol afgerond en een functie als Cad-tekenaar gevonden. Of het slagingspercentage van 75% dat als norm is gesteld ook inderdaad gehaald wordt, moet de tijd nog leren. In ieder geval kan het reïntegratietraject Cad-tekenaars te Twente als een succesvolle reïntegratiepilot worden beschouwd.

Hoofdlijnen van de in 1999 verschenen studie "Van TAV tot REA: bedrijfsbeleid en verzuim: een verkenning naar de relatie tussen arbo- en verzuimbeleid van bedrijven en de relatie met ziekteverzuim in de jaren 1996-1998". Centrale vraag in deze studie: hebben de wetten die bedoeld zijn om het ziekteverzuim en de arbeidsongeschiktheid tegen te gaan - TZ, TAV, wijziging Arbowet, Wulbz, Pemba en Wet REA - daadwerkelijk effect gehad?

Sinds enkele jaren wordt in het kader van het doelfinancieringsprogramma "Activering en Reïntegratie" door TNO Arbeid actuele literatuur bijgehouden in een apart bestand. Dit ter ondersteuning van de andere programmaonderdelen en als informatiebron voor de betrokken onderzoekers en beleidsambtenaren. In dit bestand wordt zowel de officiële onderzoeks- en beleidsliteratuur als de "grijze" en opiniërende literatuur uit vakbladen en rapporten bijgehouden. In totaal bevat het bestand momenteel ruim 2300 referenties, waarvan er meer dan 600 in 1999 zijn geselecteerd en ingevoerd. Jaarlijks wordt over de aanvullingen in het bestand gerapporteerd aan SZW in een "State of the Art" rapportage. Dit is de eindrapportage over 1999.

In opdracht van het Lisv heeft TNO Arbeid in de periode van oktober 1999 tot en met mei 2000 een kwalitatieve evaluatie uitgevoerd van uitvoeringsprocessen die de Wet REA met zich meebrengt. Doel van het onderzoek is zicht geven op de wijze waarop de uitvoeringsinstellingen de aan hun in de Wet REA opgedragen verantwoordelijkheden invullen. Kernonderwerpen daarbij zijn: het verloop van de arbeidsgehandicaptentoets in het eerste ziektejaar; de benutting van REA-instrumenten voor de juiste doelgroepen en de uitvoeringstechnische aspecten hiervan; de inkoop van toeleidingstrajecten en de invulling van het casemanagement door de uvi's. De belangrijkste conclusie van het onderzoek is dat arbeidsdeskundigen weliswaar ervaren dat het procedures met betrekking tot reïntegratie met de Wet REA zijn vereenvoudigd, maar dat het in dienst houden van arbeidsgehandicapten (nog) niet voldoende wordt bevorderd met het REA-instrumentarium.

In opdracht van de Stichting Arbeidsmarkt-, Werkgelegenheids- en Opleidingsfonds voor de sector zorg en welzijn heeft TNO Arbeid een onderzoek uitgevoerd naar behoud van werk en reïntegratie van gedeeltelijk arbeidsgeschikten binnen de sector Welzijn en Jeugdhulpverlening. Hierin is speciaal aandacht besteed aan praktijkvoorbeelden van geslaagd reïntegratiebeleid op instellingsniveau, van preventieve activiteiten en van instellingsoverschrijdende voorbeeldprojecten. Deze 'best practices' in de sector zijn aangevuld met succesfactoren welke in andere sectoren zijn gevonden. Verder is er een quick scan verricht naar de beschikbare WAO-cijfers van de welzijnssector en de jeugdhulpverlening.

Het Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid (SZW) ziet aantoonbaar effect van haar beleid. Volgens onderzoek realiseren werkgevers zich dat, sinds de invoering van de Wet terugdringing arbeidsongeschiktheidsvolume, verzuim geld kost. En dus zetten zij zich meer in voor goede arbeidsomstandigheden en reductie van ziekteverzuim, aldus het ministerie. TNO Arbeid, dat het onderzoek voor SZW uitvoerde, is voorzichtiger in zijn conclusie: de genomen arbomaatregelen komen meestal neer op herverzekering van risico's, weinig op preventie. De WAO-instroom neemt nauwelijks af en het verzuim stijgt weer. Prijst de overheid zichzelf rijk?

In dit rapport wordt onderzocht of de wetten die bedoeld zijn om ziekteverzuim en arbeidsongeschiktheid tegen te gaan, daadwerkelijk effect hebben gehad. Het gaat hierbij om de TZ, de TAV, de wijziging Arbowet, de Wulbz, de Pemba en de Wet Rea. Uit het rapport blijkt dat deze wetten hebben geleid tot een cultuuromslag. Werkgevers zijn zich gaan realiseren dat verzuim geld kost en proberen daarom meer dan in het verleden een goed arbeidsomstandighedenbeleid te voeren en ziekteverzuim te voorkomen. Zowel bedrijven die zich hebben herverzekerd als bedrijven die eigen-risicodrager zijn, hebben hun verzuim- en arbobeleid aangescherpt als gevolg van maatregelen om ziekteverzuim en instroom in de WAO te beperken. De daling van het ziekteverzuim in 1994 is hoofdzakelijk tot stand gekomen door een verhoging van de verzuimdrempel zoals aangescherpte procedures en een groter financieel risico voor de werknemer bij langdurig verzuim. De recente stijgende tendens in het ziekteverzuim wordt niet veroorzaakt door het gevoerde verzuim- en arbobeleid in bedrijven. Debet hieraan zijn factoren als de gespannen arbeidsmarkt en de veranderende samenstelling van de beroepsbevolking.

Dit rapport betreft een onderzoek naar significante verschillen in kennis, houding en gedrag van werkgevers ten aanzien van arbeidsgehandicapten als effect door de Campagne Reïntegratie. Het is in opdracht van het Lisv uitgevoerd door TNO Arbeid te Hoofddorp. Het doel van de campagne was werkgevers kennis te laten maken omtrent de belangrijkste punten uit de wet en de reïntegratieinstrumenten. Verder werd met de campagne getracht de houding van de werkgevers in positieve zin te veranderen, en hen tot actie aan te zetten. De eerste twee doelstellingen zijn in beperkte mate behaald. Het kennen van en het rekening houden met subsidiemogelijkheden en het inzien van financiële voordelen bij het in dienst nemen` van gedeeltelijk arbeidsgeschikten zijn substantieel toegenomen en zijn herleidbaar als effecten van de campagne. Wat betreft de derde doelstelling blijkt dat de campagne niet of nauwelijks heeft geleid tot concrete acties aan de zijde van de werkgevers. De cijfers uit dit onderzoek impliceren dat er een ontwikkeling gaande is in positieve richting.