Search

Studies attempting to improve episodic memory performance with strategy instructions and training have had limited success in older adults: their training gains are limited in comparison to those of younger adults and do not generalize to untrained tasks and contexts. This limited success has been partly attributed to age-related impairments in associative binding of information into coherent episodes. We therefore investigated potential training and transfer effects of process-based associative memory training (i.e., repeated practice). Thirty-nine older adults (Mage = 68.8) underwent 6 weeks of either adaptive associative memory training or item recognition training. Both groups improved performance in item memory, spatial memory (object-context binding) and reasoning. A disproportionate effect of associative memory training was only observed for item memory, whereas no training-related performance changes were observed for associative memory. Self-reported strategies showed no signs of spontaneous development of memory-enhancing associative memory strategies. Hence, the results do not support the hypothesis that process-based associative memory training leads to higher associative memory performance in older adults., Frontiers in Aging Neuroscience, 8, ISSN:1663-4365

« Comme toutes les sciences, les sciences cognitives sont confrontées à la variabilité des phénomènes qu'elles étudient, et cherchent à dégager de cette variabilité un ensemble de régularités, d'invariants, sur lesquels ancrer les connaissances. Cette quête d'invariance implique des choix quant aux formes de variabilité à prendre en considération. Certaines, jugées pertinentes pour l'objet d'étude, sont utilisées ou manipulées pour en extraire des invariants, tandis que d'autres, jugées sans importance, sont négligées ou neutralisées. Concernant ces choix, les opinions et les pratiques sont changeantes selon les époques, l'état d'avancement des disciplines ou les courants théoriques au sein d'une même discipline. Des formes de variabilité ignorées à une époque peuvent devenir intéressantes un peu plus tard. Il semble précisément que nous soyons à une époque où le regard porté sur la variabilité évolue, notamment dans les sciences cognitives. La recherche d'universaux a souvent conduit à centrer l'analyse sur les tendances moyennes et à attribuer la variabilité observée autour de ces tendances aux erreurs de mesure ou à des bruits parasites sans grande importance. Or, dans beaucoup de disciplines concernées par la cognition, le rôle reconnu à la variabilité dans les mécanismes adaptatifs et, plus particulièrement, dans les processus d'auto-organisation, conduit à reconsidérer son statut. Cette évolution des idées suscite un regain d'intérêt pour l'étude des différentes formes de variabilité - intra-individuelle, interindividuelle, intergroupes, inter-langues, interculturelles, etc. - et conduit souvent à questionner, repenser, les invariants dans le domaine de la cognition. La recherche de nouvelles formes d'articulation entre les variabilités et les invariants apparaît donc comme un des thèmes émergents autour desquels peuvent se nouer - entre les sciences cognitives - des échanges fructueux aux plans épistémologique, théorique et méthodologique. »

Une propriété fondamentale du vieillissement comportemental est la variabilité inter-et intra-individuelle (Lindenberger & Baltes, 1994). Certaines personnes semblent jeunes pour leur âge, d'autres paraissent âgées. Une excellente illustration de cette variabilité est donnée par des personnages tels que Johann Wolfgang von Goethe ou Sophocle, dont les capacités intellectuelles exceptionnelles sont restées préservées jusqu'à un âge très avancé alors que certains individus voient leurs capacité...

The goal of the present study was to select a set of highly imaginable and concrete words that can be used in age-comparable memory research. The selection process included two steps. First, 10 children aged 7-9 years rated 400 high-imagery, concrete, and meaningful words selected from an existing corpus of 1082 spoken words (Singer et al., 2003) on a three-point scale of comprehensibility. Second, two independent raters further selected words to reduce the likelihood of lexical error during recall. As a result, 413 words were retained as stimulus materials for age-comparative investigations of episodic memory performance.

Onderzoeksvraag De focus van het onderzoek ligt op het vergroten van kennis over de onderlinge samenhang van motorische en cognitieve stoornissen na een CVA, met als onderliggende vraag: kan meer kennis over de relatie tussen motorische en cognitieve stoornissen bijdragen aan het eerder herkennen van patiënten met cognitieve stoornissen? Belang van het onderzoek Een CVA is de op een na meest voorkomende oorzaak van overlijden. Zowel motorische als cognitieve beperkingen komen veel voor, zijn veelal blijvend en kunnen een negatieve invloed hebben op het persoonlijk en maatschappelijk functioneren, maar ook op de ervaren kwaliteit van leven. Het bevorderen van herstel na een CVA en het (h)erkennen van de beperkingen is dan ook belangrijk. Hierbij dient aandacht besteed te worden aan zowel de motorische als cognitieve gevolgen van een CVA. In de eerste periode na het doormaken van een CVA ligt de focus doorgaans op lichamelijk herstel en worden problemen in het cognitieve functioneren vaak (nog) niet herkend. Onderzoeksmethode Aan de hand van data van twee onderzoeksprotocollen (‘COMPlaints After Stroke’, COMPAS en ‘Motor and Cognitive Impairment after Stroke’, MoCIS) waarin CVA-patiënten twee jaar werden gevolgd werd de relatie tussen motorische en cognitieve stoornissen onderzocht en werd tevens bekeken of motorische stoornissen problemen in het cognitieve functioneren kunnen voorspellen. Conclusie Concluderend kan gesteld worden dat de methoden die momenteel in de dagelijkse praktijk gebruikt worden om zicht te krijgen op het cognitieve functioneren (door te vragen naar cognitieve klachten of het gebruik van beoordelingsschalen die een inschatting geven van de gevolgen van het CVA) onvoldoende zijn. Het huidige onderzoek toont een relatief consistent verband aan tussen motorisch en cognitief functioneren en geeft tevens aanwijzingen dat het motorisch functioneren het cognitief functioneren kan voorspellen. Aanbevelingen Geadviseerd wordt om kort na het doormaken van het CVA het motorische functioneren in kaart te brengen met objectieve taken en deze resultaten te gebruiken om CVA patiënten met cognitieve problemen eerder te herkennen, zodat de juiste zorg op tijd kan worden ingezet. Hierbij kan gedacht worden aan extra uitleg over de mogelijke cognitieve gevolgen van een CVA en het geven van tips en adviezen over hoe hier het best mee omgegaan kan worden.

Terug naar de tekentafel: Mogelijke aanwijzingen voor hoogbegaafdheid in kindertekeningen Mogelijke talenten van kinderen worden niet altijd gezien in het onderwijs. Dat is jammer, omdat deze kinderen dan niet het onderwijs krijgen dat zij nodig hebben om deze talenten tot bloei te laten komen. Als kinderen geen passend onderwijs krijgen, kunnen zij ongelukkig worden en hun talenten niet goed ontwikkelen. Bij kinderen met kenmerken van hoogbegaafdheid is soms onduidelijk wat er precies nodig is. Om dat uit te zoeken, wordt vaak psychologisch onderzoek gedaan, maar dat is erg tijdrovend, duur en niet voor iedereen mogelijk. Daarom is met dit promotieonderzoek nagegaan of er aanwijzingen voor hoogbegaafdheid in kindertekeningen te vinden zijn. Kinderen tekenen namelijk uit zichzelf al van jongs af aan mensfiguren en deinzen daarom niet snel terug voor een tekenopdracht. Daarnaast kost het laten maken van een menstekening weinig tijd en geld. Een menstekening kan mogelijk als screeningsinstrument voor hoogbegaafdheid dienen. Een goede screening werkt namelijk als een soort trechter. In dit geval: alle kinderen in een klas kunnen een tekening maken en opvallende tekeningen kunnen een aanwijzing zijn voor hoogbegaafdheid. Dat zegt nog niet wat die kinderen nodig hebben, maar het kan wel het signaal afgeven dat het ‘normale’ reguliere onderwijs niet past bij deze kinderen. Daarna kan breder worden gekeken (bijvoorbeeld met psychologisch onderzoek), om na te gaan wat zij precies nodig hebben op school. In dit promotieonderzoek zijn de menstekeningen van twee groepen kinderen vergeleken: kinderen van regulier onderwijs en kinderen van hoogbegaafdenonderwijs. Eerst zijn de zogenaamde teken-IQ’s van deze kinderen vergeleken. Sommige onderzoekers stellen: hoe meer kenmerken in een tekening, hoe hoger het teken-IQ en hoe slimmer het kind. De teken-IQ’s van de twee groepen kinderen in het eerste onderzoek verschilden echter niet. Een hoog teken-IQ leek daarom geen aanwijzing te zijn voor hoogbegaafdheid. Wel viel op dat de groep kinderen die hoogbegaafdenonderwijs kregen kenmerken tekenden die de andere groep niet tekende. In een vervolgonderzoek is daarom ingezoomd op ‘bijzondere kenmerken’: kenmerken die alleen of vaker werden getekend door hoogbegaafde kinderen. Ruim 200 kinderen van 4 tot en met 6 jaar oud maakten een menstekening. Zij volgden allemaal regulier onderwijs. Twee jaar later is aan de ouders gevraagd of hun kinderen onderwijsaanpassingen hadden gekregen. Kinderen die aanpassingen gericht op hoogbegaafdheid kregen werden ingedeeld in de groep ‘mogelijk hoogbegaafd’. Hun tekeningen zijn vergeleken met de kinderen die regulier onderwijs bleven volgen. Uit het onderzoek bleek dat het tekenen van één of meer van die bijzondere kenmerken inderdaad een voorspeller was voor het behoren tot de ‘mogelijk hoogbegaafd’ groep. Dat gold wel alleen voor 4- en 5-jarigen; voor 6-jarigen bleken er geen voorspellende bijzondere kenmerken te zijn. De bijzondere kenmerken verschilden voor 4- en 5-jarigen. Wat overeenkwam is dat het ging om kenmerken die aantonen wat er is getekend (zoals irissen in de ogen of meerdere mensfiguren) of onrealistische groottes (zoals hele kleine hoofden of hele grote handen). Deze kenmerken hoefden niet per se mooi getekend te zijn. Juist kenmerken die een tekening realistisch maken (zoals juiste groottes en stevige lijnen) bleken geen voorspellers van hoogbegaafdheid te zijn. Voor de praktijk is voorzichtigheid nog wel geboden, want er is nog meer onderzoek nodig. Maar het betekent wel dat menstekeningen kunnen helpen bij het vroegtijdig signaleren van kinderen wiens talenten mogelijk niet volledig tot bloei zouden komen in het reguliere onderwijs. Om na te gaan wat een kind nodig heeft, is vaak een brede kijk nodig. Dat is niet altijd mogelijk om te doen voor álle kinderen. Maar als er bijzondere kenmerken in een menstekening worden gezien, kan dat wél een reden zijn om tijd en geld te investeren en na te gaan wat een kind nodig heeft op school. Op deze manier kunnen menstekeningen een belangrijke bijdrage leveren aan een goede schoolontwikkeling en emotionele ontwikkeling van jonge kinderen met kenmerken van hoogbegaafdheid Back to the drawing board: Potential indicators of giftedness in children’s drawings Potential talents of children are not always seen in education. That is unfortunate, because then these children will not receive the education they need to let their talents flourish. If children do not receive appropriate education, they may become unhappy and their talents may not develop properly. For children with high abilities, it is not always clear what is needed. To investigate this, psychological evaluation is often conducted, but this is time-consuming, costly, and not possible for everyone. Therefore, this doctoral research investigated whether indicators of giftedness might be identified from children’s drawings. Children draw human figures from a very early age and therefore do not quickly back down from a drawing task. In addition, letting children draw a human figure does not cost a lot of time and money. A human figure drawing may serve as a screening instrument for giftedness. A good screening tool functions like a funnel. In this case: all children in a classroom can make a drawing and exceptionalities in drawings might be indicators of giftedness. This does not give information about what those children need, but they may indicate that the ‘normal’ regular curriculum does not fit the needs of these children. To determine what these children need in school, further investigation can be done, for example through psychological evaluation. In this doctoral research, the human figure drawings of two groups of children are compared: children who received regular education and children who received gifted education. First, the so-called drawing IQs of children were compared. Some researchers state: the more drawn items, the higher the drawing IQ, and the smarter the child. However, the drawing IQs of the two groups in the first study did not differ. A high drawing IQ therefore did not seem to be an indicator for giftedness. Remarkably, children who received gifted education drew some items that were not drawn by the other group. In a follow-up study, the focus was on ‘exceptional items’: items that were drawn only or more often by children with high abilities. Over 200 children aged 4 to 6 years made a human figure drawing. They all received regular education. Two years later, the parents were asked if any adaptations were made to the curriculum of their children. Children who received adaptations aimed at giftedness were divided into the group ‘potentially gifted’. Their drawings were compared to children who received regular education. The findings suggested that drawing one or more of those exceptional items indeed was a predictor of belonging to the ‘potentially gifted’ group. This only applied to 4 and 5-year-olds, though. For 6-year-olds there appeared to be no predictive exceptional items. The exceptional items differed between 4 and 5-year-olds. However, in both age groups these involved items that indicated what was drawn (such as irises in the eyes or multiple human figures) or unrealistic sizes (such as very small heads or very large hands). These items did not necessarily have to look good. In particular items that make the drawing look realistic (such as correct proportions and firm lines) turned out to be no indicators of giftedness. For the practical field, caution is still advised, because follow-up research is needed. However, the findings imply that human figure drawings may contribute to early identification of children whose talents may not fully flourish in regular education. To determine what a child needs, a broad view is required. Seeing every child from a broad point of view is not always possible. However, if exceptional items in human figure drawings are observed, this might be a reason to invest time and money to investigate what a child needs in school. This way, human figure drawings can make an important contribution to the school development and emotional development of young children with high abilities.