Search

Bu çalışmada nitel araştırma yöntemlerinden derinlemesine mülakat ve gözlem tekniği kullanılarak Bursa’da yaşayan Caferilerin kimlik ve aidiyet duygusunu tespit etmek hedeflenmiştir. Bilindiği gibi Türkiye’de çeşitli etnik, dinî gruplar ve mezhepler yaşamaktadır. Bu gruplar inançsal açıdan farklı inanca sahip olmakla birlikte, ritüel açısından da farklı pratikleri ve kendine özgü kimlik ve aidiyet duyguları mevcuttur. Buradan yola çıkılarak Türkiye’de hem etnik hem de dinî topluluk olan Caferiler de kamusal alanda farklı ritüellerle görünür hale gelmektedirler. Tezin amacı Türkiye Caferilerinin kendi kimliklerini inşa etme ve sürdürme stratejisini ortaya çıkarmaktır. Araştırma, giriş ve beş bölümden ibarettir. Girişte araştırmanın konusu, amacı, yöntemi ve araştırmanın evreni, örneklemi ve Türkiye Caferiler üzerine yapılmış bazı çalışmalar hakkında kısaca bilgi verilmiştir. Birinci bölümde kavramsal çerçeve olarak kimlik ve aidiyet konusu üzerinde durulmuş, ayrıca Caferi mezhebi ve Caferiliğin kısa tarihi ele alınmıştır. İkinci bölümde genel olarak Türkiye Caferileri ve onların faaliyetleri ele alınarak Bursa’da yaşayan Caferiler ve onların camii ve dernekleri hakkında bilgi verilmiştir. Üçüncü bölümde inanç yönünden Caferilerin davranış ve tutumlarını etkileyen itikadî konulardan imamet, Mehdilik ve takıyye konusu üzerinde durulmuştur. Dördüncü bölümde sosyal ilişkiler ve ritüel açısından merci-i taklit, günlük ritüeller, ibadetler, Caferiler için önemli bir gün olan aşura ritüeli, muta nikâhı ve Sünnilerle olan ilişkilere yer verilmiştir. Beşinci bölümde ise Caferilerin kimlik ve aidiyet duygularının sosyal hayatta nasıl yansıttıkları üzerinde durulmuş, Caferileşme olgusu ve Diyanet hakkında görüşleri ele alınmıştır. In this study, it is aimed to determine the identity and sense of belonging of the Caferis living in Bursa by using in-depth interview and observation technique, which is one of the qualitative research methods. As it is known, various ethnic, religious groups and sects live in Turkey. Although these groups have different beliefs in terms of belief, they also have different practices and unique sense of identity and belonging in terms of ritual. From this point of view, the Caferis, who are both ethnic and religious communities in Turkey, also become visible in the public sphere with different rituals. The aim of the thesis is to reveal the strategy of Turkish Caferis to build and maintain their own identities. The research consists of an introduction and five chapters. In the introduction, information is given about the subject, purpose, method of the research and the universe and sample of the research, as well as brief information about some studies on the Turkish Jafaris. In the first chapter, identity and belonging as a conceptual framework are emphasized, and the Jafari sect and the brief history of Jafarism are discussed. In the second part, the Caferis of Turkey and their activities were discussed in general and information was given about the Caferis living in Bursa and their mosques and associations. In the third chapter, the subject of imamate, Mahdism and taqiyyah, which are the theological issues that affect the behavior and attitudes of the Jafaris in terms of belief, are emphasized. In the fourth chapter, in terms of social relations and ritual, merci-i imitation, daily rituals and worship are discussed, as well as the asura ritual, which is an important day for the Jafaris, the muta marriage and the relations with the Sunnis. In the fifth chapter, how the Caferis' sense of identity and belonging reflects in social life is emphasized, and the phenomenon of Caferization and their views on Diyanet are discussed. Türkiye Diyanet Vakfı

Marksist bir teorisyen olan Gramsci’nin din-ikitidar ilişkisine dair geliştirdiği teori, din sosyolojisi çalışmalarında az değinilmiş konulardan birisidir. Temelde politik bir teorisyen olarak kabul edilmesinin bunda etkisi olmakla beraber Marksist söylemin çoğunlukla tek tip olarak sunulması da etkin sebepler arasındadır. Ancak Gramsci’nin geliştirdiği teori çatışmacı kuram bağlamında din-iktidar ilişkisine yeni bir yorum getirmekle beraber, Marksist paradigmanın tek tipleştirici söyleminin revize edimesine de katkı sağlamaktadır. Gramsci’ye göre din, iktidarın etkin kaynaklarından birisidir. Onun modern demokratik devlet için geliştirdiği iktidar tipolojisi olan hegemonya, dinî ikidar tipolojisinin ortaya konulmasında oldukça işlevsel olabilir. Çünkü Gramsci, bu ifadenin kullanım alanını, siyasi anlam ve bağlamınıın yanında, neredeyse tüm dini geleneklerin sunduğu ahlaki ve entelektüel liderlik bağlamını da içerecek şekilde geniş tutmuştur. Nitel bir araştırma yöntemi takip edilen bu çalışmada araştırma tekniği olarak çoğunlukla doküman analizi kullanılarak Gramsci’ye ait ve onunla ilgili yazılı eserler karşılaştırmalı olarak ele alınmıştır. Sonuç olarak Gramsci’nin modern devlet için geliştirdiği teorinin, sosyal bir gerçeklik olarak dinin ortaya çıkış, yayılma ve iktidara gelme süreçlerini analiz etmede faydalı bir teori olarak kullanılabileceği sonucuna ulaşılmıştır. The theory developed by Gramsci, who is a Marxist theorist, on the relationship between religion and power is one of the less mentioned topics in the sociology of religion studies. Although his acceptance as a political theorist has an effect on this, the fact that Marxist discourse is mostly presented as a single type is also among the effective reasons. However, the theory developed by Gramsci not only brings a new interpretation to the religion-power relationship in the context of conflict theory, but also contributes to the revision of the standardizing discourse of the Marxist paradigm. According to Gramsci, religion is one of the effective sources of power. Hegemony, the power typology he developed for the modern democratic state, can be quite functional in revealing the religious power typology. Because he uses hegemony in the context of moral and intellectual leadership offered by almost all religions. Therefore, it is the most important result of the study that the theory he developed for the modern state can be used as a theory for the emergence, spread and coming to power of religion, which is a social reality. In this study, which we followed a qualitative research method, we mostly used document analysis as a research technique. Written works belonging to and about Gramsci were subjected to comparative analysis. As a result, it was concluded that Gramsci's theory for the modern state can be used as a useful theory in analyzing the emergence, spread and coming to power of religion as a social reality.

Bu çalışmada Ahmet Hamdi Tanpınar’ın din ve modernleşme kavramlarına yaklaşımı incelenmiştir. Osmanlı Devleti’yle başlayan modernleşme onun yıkılışı ve Cumhuriyet’in ilanıyla şekil değiştirerek devam etmiştir. Tanpınar bu modernleşme hareketlerini medeniyet değiştirme olarak görmüştür. Roman ve makalelerinde medeniyet değiştirmesinin toplumda ve bireyde ortaya çıkardığı ikilikleri konu edinmiştir. Doğu ve Batı medeniyetleri arasında kalan bireyin ikilemleri ve eski yeni arasındaki durumu Tanpınar’ın en önemli inceleme konuları olmuştur. Tanpınar yaşadığı dönemi ve bireyin ikilik sebeplerini analiz ederek dönem için oldukça önemli tespitlerde bulunmuştur. Dönemin ideolojik fikirlerine karşı eleştirilerini dile getirmiş ve kendisini entelektüel ve yalnız olarak nitelendirmiştir. This thesis examines the notions of religion and modernization their treatment in the works of Ahmet Hamdi Tanpınar. The modernization that started with the Ottoman Empire continued with the collapse of the Empire and the proclamation of the Republic. Tanpınar perceived it as a matter of civilization shifting. In his novels and articles, he looked into the dilemmas and depressions of the society and the individual, which were caused by civilization shifting. The dilemmas of the individual between the eastern and western and civilizations and the situation of the society between old and the new have been Tanpınar’s most important research subjects. By analyzing the period in which she lived and the reasons for the dilemmas of the individual, Tanpınar made very important determinations. Expressin his criticism of the ideological ideas of the period, he described himself as intellectual and lonely.

Modernite ile başlayan geleneksel dünyadan kopuşun sosyal hayatımızda birçok etkisi olmuştur. Hiç şüphesiz bu etkiden payını en çok alan dinin kendisi olmuştur. Bu tezde Zygmunt Bauman’ın sosyolojik yöntemi incelenmiş ve bir fenomen olarak dinin onun toplum kuramındaki yeri tartışılmıştır. Modern ve postmodern toplumsal yaşam biçimlerinde dinin nasıl şekil aldığı Bauman’ın akışkan modernite kavramsallaştırmasında çözümlenmektir. Akışkanlık kavramı, biçimsiz olmayı, içine dolunan kabın şeklini almayı ve kolaylıkla uyum sağlayabilmeyi imleyen bir benzetmedir. Bu doğrultuda, Bauman’ın hermeneutik sosyoloji yöntemi ve bu yöntemle geleneksel, modern, postmodern şeklindeki toplum türleri arasında yaptığı ayrım ele alınmıştır. Ardından, karşılaştırmalı olarak din alanındaki değişimlere dikkat çekilmiştir. Buna göre, geleneksel toplumda din, güçlü bir şekilde tüm toplumsal alanı belirlerken aydınlanma ve rasyonelleşme süreci ile bu rolünü yitirmiş ve toplumsal yaşamdan dışlanmıştır. Modernitenin eleştirilmeye başlandığı postmodern dönemde ise din yeniden toplumsal alanda kabul görmüş, fakat bu yeni durumda dine, geleneksel ve modern toplumdan farklı olarak, göreli hakikate sahip bir konum atfedilmiştir. Bu çalışma, dinin konumundaki söz konusu değişimlere ilişkin Bauman’ın bakış açısını, onun metinlerinin eleştirel bir değerlendirmesini içerecek şekilde, betimlemeyi hedeflemektedir. The break from traditional world, which had begun with Modernity, has exerted many influences upon our social life. Without question, it was religion itself that got more shares from this impact. In this thesis, Zygmunt Bauman’s sociological method was studied, and religion as a phonemenon in his social view was discussed. How religion takes shape in modern and postmodern ways of life was analyzed within his conceptualization of liquid modernity. The concept of liquidity is an analogy that implies being formless, taking the shape of the container in which one is filled and being able to be brought readily into conformity. In this direction, Bauman’s method of hermeneutic sociology and the distinction he made between the kinds of society as traditional, modern and postmodern society was initially addressed. Then, attention was comperatively drawn to the changes in the field of religion. Accordingly, whereas religion influentially determined whole social field in traditional society, it lost this role and exluded from social life with the process of enlightenment and rationalization. In the postmodern period, when modernity began to be criticized, religion was again recognized in social field, but in this new stiuation, a new position where religion possesses a relative truth has attributed to it by contrast with traditional or modern society. In sum, this study aims at the description of Bauman’s view on changes in question about the position of religion, including a critical assessment of his texts.

Ülkemizde yeni çağ inanışlarının bir uzantısı olan alternatif tedavi uygulamaları gün geçtikçe yaygınlaşmaktadır. Bu araştırmada alternatif tedavi uygulamalarını, uygulayıcıların din ile nasıl uzlaştırdığı, bu süreçte geçirdikleri dönüşüm ve bunun toplum üzerindeki etkisi konularına açıklık getirilmeye çalışılmıştır. Mevcut araştırmada bireylere “yeni bir sen” olmayı vaadeden EFT, theta healing, access bars adlı uygulamaların dindar uygulayıcılar tarafından din ile nasıl uzlaştırıldığı hakkında 16 kişilik çalışma grubu ile derinlemesine mülakat gerçekleştirilmiştir. Araştırma bulgularına göre çalışma grubu, din ve tekniği birbirinden ayrı tutanlar, tekniğin dine uygun olmadığını düşündüğü kısmı uygulamayanlar, tekniği kabul edip yorumlayanlar şeklinde üç kategori altında toplanmıştır. Sonuç olarak alternatif tedavi uygulamalarından sonra çoğu uygulayıcının bakış açısında bir değişim yaşandığı ve birçoğunun tekniği dinle uzlaştırma çabasında olduğu görülmektedir. Uygulayıcıların uyguladığı tekniğin içeriğine ve bakış açılarında yaşanan değişime baktığımızda yeni çağ inanışlarıyla aralarında kuvvetli bir bağ olduğu ortaya koyulmuştur. Modern dönemin spiritüel rehberi olarak görülen uygulayıcılar dönüşen bakış açılarıyla tüm toplumun düşünce dünyasını da etkilemektedir. Alternative treatment practices, which are an extension of new age beliefs, are becoming more common day by day in Türkiye. In this research, it has been tried to clarify the alternative treatment practices, how practitioners reconcile with religion, the transformation they went through in this process and its impact on society. In this research, in-depth interviews were conducted with 16 person working groups about how the practices called EFT, ThetaHealing, Access Bars, which promise individuals to be a “new you”, are reconciled with religion by religious practitioners. According to the research findings, the research group was grouped under three categories as those who keep religion and technique separate from each other, those who do not apply the part that they think the technique is contrary to religion, and those who accept and interpret the technique. As a result, after the alternative treatment practices, it is seen that there is a change in the perspective of most practitioners and that many of them try to reconcile the technique with religion. When I look at the content of the technique applied by the practitioners and the change in their perspectives, I revealed that there is a strong connection between them and the new age beliefs. Practitioners, who are seen as the spiritual guide of the modern era, also affect the world of thought of the whole society with their transforming perspectives.

Kentler, binlerce yıldır insanlık tarihinin önemli bir parçasıdır. Ancak 19. yüzyıl itibariyle kentler, önemli bir problem haline gelmiştir. Başta Sanayi Devrimi ve Fransız İhtilali olmak üzere yaşanan önemli olaylar, hızlı sosyal değişimlere sebep olmuştur. Kırsal bölgelerden ve kentlerin çeperlerinden kent merkezine yönelen yoğun göçler; bir yandan kentleri şekillendirirken diğer yandan kentler yaşanan toplumsal değişim üzerinde belirleyici olmuştur. Türkiye'de de özellikle 1970'li yıllarla birlikte kırdan kente doğru yoğun göçler yaşanmıştır. Bu süreç başta sosyal, ekonomik, kültürel ve dini olmak üzere pek çok değişime sebep olmuştur. Çalışmamız, Türkiye'deki kentlileşme sürecinde yaşanan sosyal, kültürel ve dini değişimi üç nesil üzerinde görmeyi amaçlamaktadır. Çalışma, Bursa'nın Keles ilçesine bağlı Belenören köylüsü olan 13 aileden toplam 42 katılımcıyla yapılan derinlemesine görüşmelerle şekillenmiştir. Katılımcı ailelerin ilk nesilleri, kentle ilişkiler kurmaya başlayarak kentlileşme sürecini başlatmışlardır. İkinci ve üçüncü nesilde ise kentle bütünleşme büyük oranda tamamlanmıştır. Bu süreçte yaşanan sosyal, kültürel ve dini değişimi görebilmek adına her ailenin üç nesliyle de görüşmeler yapılmıştır. Çalışmanın birinci bölümünde; sosyal değişme, dini değişme, kent, kentleşme, kentlileşme ve göçe dair kavramsal ve kuramsal bir çerçeve sunulmuştur. İkinci bölümde ise katılımcılara dair kişisel ve demografik bilgilere yer verilmiştir. Ayrıca katılımcıların sosyo-kültürel ve dini değişimlerinde etkili olan unsurlar ile katılımcıların kente göç süreçlerinin nasıl şekillendiği ele alınmıştır. Son olarak katılımcıların dindarlık düzeyleri inanç, ibadet, tecrübe, bilgi ve etkileme boyutları üzerinden ele alınmıştır. Üçüncü bölümde kentlileşme sürecinde; bir takım dini pratiklerde, kadın-erkek ilişkilerinde, aile yapısında ve düğün merasimlerinde bir değişim olup olmadığı varsa bu değişimin seyri anlaşılmaya çalışılmıştır. Nikahsız birliktelikler, flört, aile reisliği, akraba evliliği gibi bir dizi hususa bu kapsamda yer verilmiştir. Ayrıca katılımcıların dini otorite olarak gördükleri kişi, kurum ve kaynaklar ele alınarak kentlileşme sürecindeki seyir üç nesil üzerinden görülmeye çalışılmıştır. Dini otorite konusu kapsamında katılımcıların, dini gruplara nasıl baktıkları, anılan grupları dini bir otorite olarak görüp görmedikleri üzerinde durulmuştur. Kentler, kır toplumlarının aksine, farklı kültüre, inanca, dile ve yaşam tarzına sahip insanları bir araya getiren heterojen bir toplum yapısına sahiptir. Çalışmamızda kentlileşme sürecinde katılımcıların farklılıklarla karşılaşma durumları ve farklılıklar karşısında takındıkları tutumlar ele alınmıştır. Cities have been an important part of human history for thousands of years. However, as of the 19th century, cities became an important problem. Important events, especially the Industrial Revolution and the French Revolution, caused rapid social changes. Intense migrations from rural areas and the peripheries of cities to the city center; While shaping the cities on the one hand, on the other hand, the cities have been a determinant on the social change. In Turkey, especially with the 1970s, there has been intense migration from rural to urban areas. This process has led to many changes, especially social, economic, cultural and religious. Our research aims to see the social, cultural and religious change experienced in the urbanization process in Turkey over three generations. The research was shaped by in-depth interviews with a total of 42 participants from 13 families from Belenören villagers in Bursa's Keles district. The first generations of the participating families started the urbanization process by starting to establish relations with the city. In the second and third generations, the integration with the city has been completed to a large extent. In order to see the social, cultural and religious change experienced in this process, interviews were held with three generations of each family. In the first part of the study; a conceptual and theoretical framework on social change, religious change, the city, urbanization, urbanization and migration is presented. In the second part, personal and demographic information about the participants is given. In addition, the factors affecting the socio-cultural and religious changes of the participants and how the migration processes of the participants were shaped were discussed. Finally, the religiosity levels of the participants were discussed over the dimensions of belief, worship, experience, knowledge and influence. In the third part, in the urbanization process; If there is a change in some religious practices, male-female relations, family structure and wedding ceremonies, the course of this change has been tried to be understood. A number of issues such as common-law unions, dating, head of family, consanguineous marriage are included in this context. In addition, the course of the urbanization process has been tried to be seen over three generations by considering the people, institutions and resources that the participants see as religious authorities. Within the scope of religious authority, it was focused on how the participants viewed religious groups and whether they saw the aforementioned groups as a religious authority. Cities, unlike rural societies, have a heterogeneous social structure that brings together people of different cultures, beliefs, languages and lifestyles. In our study, the situation of the participants in the urbanization process and their attitudes towards the differences were discussed.

Şehitlik kavramı günümüzde, pek çok farklı olayda, farklı bağlamlarda, çeşitli nitelendirmelerle yer almaktadır. Esasında dinî bir terim olan şehitlik, dinî olduğu kadar politik ve ideolojik çatışmalarda da sıkça başvurulan bir kavram haline gelmiştir. Bu çalışmada şehitlik olgusunun bu geniş kullanım alanına yayılma süreci ele alınacaktır. Çalışmanın temel amacı, şehitlik olgusunun, belli bir zamana ve belli bir dinî ya da kültürel geleneğe özgü olmayıp, dinler ve kültürler üstü, insanî bir olgu olduğunu ortaya koymaktır. Bu amaçla, öncelikle monoteist gelenekte şehitliğin ortaya çıkışı, teolojik ve sosyo-kültürel inşası ele alınmıştır. Sonrasında Greko-Romen kültürde asil ölüm ideali incelenmiştir. Böylelikle bugün ulus-devletleşme sürecinde şehitliğin kazandığı yeni anlamların kök uzantıları işaret edilmiştir. Çalışmada, nitel araştırma paradigmasına dayanan deskriptif bir yöntem benimsenmiştir. Çalışmanın veri kaynaklarını şehitlikle ilgili birincil ve ikincil kaynaklar ile kutsal metinler, ilahiler, şarkılar, destanlar, hikayeler gibi kültürel unsurlar oluşturmaktadır. İlgili metinler, şehitlikle ilgili tarihsel kırılma niteliğindeki olaylar bağlamında incelenerek yorumlanmıştır. Elde edilen verilerden hareketle şehitlik olgusunun bir toplumun kuruluşunda, kriz zamanlarının üstesinden gelebilmesinde, birlik ve bütünlüğünün sağlanmasında önemli rol ve işlevlerinin olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Bunun yanında şehitlik olgusunun toplumsal hareketlerin vazgeçilmez bir unsuru olduğu anlaşılmıştır. Ayrıca şehitlik, dinî bir kavram olmasının yanı sıra, tarih boyunca farklı bağlamlarda politik olanla iç içe olmuştur. The concept of martyrdom is used in many different events, in different contexts and with various characterizations today. Martyrdom, which is essentially a religious term, has become a concept that is frequently used in political and ideological confrontations as well as religious ones. In this study, the process of the martyrdom phenomenon spreading to this wide area of use will be analyzed. The main purpose of the study is to demonstrate that the phenomenon of martyrdom is not specific even to a certain time and a certain religious or cultural tradition, but is a trans-religious and transcultural human phenomenon. For this purpose, the emergence of martyrdom in the monotheistic tradition and its theological and socio-cultural construction are examined. Then, the idea of noble death in Greco-Roman culture is analyzed. In this way, the root branches of the new meanings that martyrdom has gained in the process of nation-statization today are pointed out. The study adopts a descriptive method based on the qualitative research paradigm. The data sources of the study consist of primary and secondary sources on martyrdom and cultural materials such as sacred texts, hymns, songs, epics and stories. The relevant texts were analyzed and interpreted in the context of historical breaking events related to martyrdom. Based on the data it was concluded that the phenomenon of martyrdom has important roles and functions in the establishment of a society, overcoming times of crisis, and ensuring its unity and integrity. In addition, it was understood that the phenomenon of martyrdom is a structural element of social movements. In addition to being a religious concept, martyrdom has been intertwined with the political in different contexts throughout history.

Bu çalışma, İslamcılar için sembolik anlamı olan Ayasofya'yı önemli kılan hususları ortaya koymak ve sembollerin gruplar üzerindeki etkilerinin tespitini amaçlayan bir araştırmadır. Çalışma metodu olarak nitel araştırma yöntemi benimsenmiştir. Daha kapsamlı araştırma yapmak için içerik ve söylem analizi tekniği kullanılmıştır. Çalışmanın örneklem grubunu, İslamcı yazarlar oluşturmaktadır. Bu araştırma, Ayasofya'nın müze olduğu 1934 tarihinden sonraki söylemleri içermektedir. Çalışmanın birinci bölümünde Ayasofya'nın sembol olması sebebiyle kimlik ve toplumsal hafıza ile olan ilişkisi kavramsal bir çerçevede ortaya konulmuştur. Son bölümde ise İslamcı yazarların Ayasofya söylemleri ile ilgili sınıflandırmalar yapılarak analiz edilmiştir. Bu bölümde Ayasofya'nın sembolik gücünün kaynağının tespit edilmesi ve toplumu etkileyen önemli unsurların belirlenmesi amaçlanmıştır. This study is a research aimed at identifying the issues that make Hagia Sophia, which has a symbolic meaning for Islamists, important and determining the effects of symbols on groups. As a method of study, a qualitative research method was adopted. Content and discourse analysis techniques were used to conduct more comprehensive research. Islamist authors constitute the sample group of the study. This research includes discourses after 1934, when Hagia Sophia was a museum. In the first chapter, the relationship between identity and social memory due to the fact that Hagia Sophia is a symbol has been revealed in a conceptual framework. In the last section, classifications related to the Hagia Sophia discourses of Islamist authors have been made and analyzed. In this section, it is aimed to determine the source of the symbolic power of Hagia Sophia and to determine the important elements affecting the society.

Muhafazakârlık ve sosyal değişme olgularını ele alan bu çalışma, Muhafazakâr Düşünce dergisi kapsamında modernleşme sürecini ve karşısında gelişen muhafazakâr refleksi soyo-kültürel temalar zemininde incelemeyi, Türk toplumunda ve özellikle Cumhuriyet döneminde belirginleşen muhafazakâr-modern tartışmaların felsefi arka planını ortaya koymayı, bu süreçte ortaya çıkan sorunların anlaşılmasına katkı sağlamayı amaçlamaktadır ve üç bölümden oluşmaktadır. Giriş kısmında, araştırmanın konusu, amacı, önemi, problemi, araştırmanın soruları, kapsam ve sınırlıkları, yöntem ve teknikleri hakkında bilgi verilmiştir. Birinci bölümde, muhafazakârlık ve sosyal değişme kavramlarının literatürde ifade ettikleri anlamlardan söz edilmiştir. Bölümün ilk kısmında sosyal değişmenin ilerlemesi, çözülmesi ve bütünleşmesi gibi farklı anlamlarından bahsedilmiş, onu etkileyen faktörlerden ve onu tanımlayan sosyal değişme kuramları hakkında bilgi verilmiştir. İkinci kısmında ise muhafazakârlık kavramı ele alınmış, genel bir tanıma sahip olmadığı zamana, mekâna, topluma göre şekillenen farklı anlamları taşıdığı belirtilmiştir. İkinci bölümde ilk başta genel olarak süreli yayınlardan bahsedilmiş ve bu kapsamda Muhafazakâr Düşünce dergisinin niteliklerine, yazar kadrosuna ve barındırdığı çalışma türlerine değinilmiştir. Daha sonra ise dergide yayınlanan çalışmalar çerçevesinde sosyal değişmeye olumlu tepki veren değişim, akıl, birey, mülkiyet ve otorite gibi sosyo-kültürel temalar analiz edilmiştir. Üçüncü bölümde bünyesinde değişime uğrayan yönü barındırmakla birlikte statik ve değişmeyen tarafı içeren temalar ele alınmıştır. Bu bölümde dergi kapsamında din, gelenek, aile, toplum ve ahlak gibi temalar tahlil edilmiştir. Mezkûr temalara baktığımızda strüktürlerinde geçmişten gelen ve günümüzde de değişmeyen bir öz barındırdıkları anlaşılmaktadır. Aynı zamanda bu temaların diğer bir özelliği de değişmeyen özden farklı modern yorumlarının bulunmasıdır. Dolayısıyla statik temaların değişmeyen ve değişebilen iki yöne sahip olduklarına dikkat çekilmiştir. Sonuç kısmında ise, araştırma evrenini oluşturan Muhafazakâr Düşünce dergisi kapsamında muhafazakârlık ve sosyal değişme olgularının belirginleştiği ve sönük kaldığı sosyo-kültürel temalar bağlamında, zıt gibi görünen bu iki düşünce ekolünün düşünce tarihinde bir madalyonun iki yüzü olarak geliştikleri, ikisinin de Aydınlanma düşüncesinin ürünü oldukları dikkat çekilmiştir. Birbirine karşıt gibi görünen bu iki düşünce sisteminin mülkiyet teması konusunda uzlaşmacı, akıl ve değişim temaları konusunda kısmen uzlaşmacı tavır sergiledikleri, analiz edilen diğer temalarda ters düştükleri tespit edilmiştir. Türk toplumunda sosyal değişmenin modernleşme yanlısı ulusçu bir ideoloji olarak yansıdığı, muhafazakarlığın ise dini değerlere sahip çıkma ve devam ettirme eğilimi olarak anlaşıldığı belirtilmiştir. Devletin resmî ideolojisi haline gelen modernleşme zihniyetinin geçmişte muhafazakarlığa jakoben bir tutumla yaklaştığı, günümüzde ise muhafazakarlığa karşı uzlaşmacı bir eğilim sergilendiği, muhafazakarlığın ise Türk toplumunda ilk başta değişime karşı katı ve yenilikleri reddeden bir tavır sergilediği ancak zamanla bu tavrının yerini, özellikle teknoloji ve bilim alanlarında değişimi kabul eden, ahlak konusunda temkinli olunması gerektiği savunan yeni bir tutuma bıraktığı saptanmıştır. Bu doğrultuda Muhafazakâr Düşünce dergisinin değişim konusunda niçin, nasıl ve nereye sorularını sorduktan sonra değişimin kontrollü olması gerektiğini belirttiği ifade edilmiştir. This study, which deals with the concepts of conservatism and social change focuses, within the scope of the Case of Conservative Thought, on analyzing the modernization process and the conservative reflex that developed against it, on the grounds of socio-cultural themes, revealing the philosophical background of conservative-modern debates, which became evident in Turkish society especially during the republican period, contributing to the understanding of the problems arose during this period and it is composed of three parts. In the introduction part, information about the subject of the research, its purpose, importance, problem, research questions, scope and limitations, methods and techniques is given. In the first part, the concepts of conservatism’s and social change’s meanings in the literature are mentioned. In the first part of the chapter; different meanings such as progress, dissociation, coalescing of social change are mentioned and some ınformation about the factors effecting it and social change hypothesis defining it. In the second part, conservatism is dealt with and it is stated that it has different meanings which take form in line with the society when it does not have a general definition. In the second part, in the beginning, periodicals are mentioned in general, and in this context, the characteristics of the Case of Conservative Thought, its writer staff and the types of studies it includes are mentioned. Then, within the framework of the studies published in the journal, socio-cultural themes such as change, mind, individual, property and authority that respond positively to social change were analyzed. In the third chapter, the themes that include the static and unchanging side, as well as the changing aspect, are discussed. In this chapter, themes such as religion, tradition, family, society and morality are analyzed within the scope of the magazine. When we look at the aforementioned themes, it is understood that their structure contain an essence that comes from the past and does not change today. At the same time, another feature of these themes is the fact that they have modern interpretations in contrast to the unchanging essence. In the conclusion part, in the context of socio-cultural themes in which the phenomena of conservatism and social change became evident and faded within the scope of the Case of Conservative Thought, the fact that these two schools of thought, which seem to be opposite, have developed as two sides of a coin in the history of thought and both are the products of the thought of Enlightenment, the fact that these two thought systems, which seem to be completely opposite, exhibit a conciliatory attitude on the themes of property, and change and they confront in other themes analyzed, the fact that in Turkish society, social change is reflected as a pro-modern nationalist ideology, conservatism is expressed as a tendency to protect and maintain religious values, the fact that the modernization mindset, which has become the official ideology of the state, has approached conservatism with a Jacobin attitude in the past, and today it exhibits a conciliatory tendency against conservatism, while conservatism initially exhibited a strict and rejecting attitude towards change in Turkish society, but this attitude was replaced by a change in technology and science, especially in the fields of technology and science, the fact that the Case of Conservative Thought asked why, how and where questions about the subject of change, and stated that change should be controlled are stated. Türkiye Diyanet Vakfı

Bu çalışma helâl (muhafazakâr/İslami) turizm konseptine uyan deniz kenarındaki beş yıldızlı otel veya tatil köylerinde konaklayan müşterilerin helâl turizm uygulamaları hakkındaki tutum, düşünce ve tercih sebeplerini incelemektedir. Araştırma ile dindar tüketicilerin tatil anlayışı bağlamında ne gibi motivasyon kaynakları olduğu, ne gibi beklentilerle tatilini helâl konsept otellerinde geçirdiği ve dindarlıkla tatili ne ölçüde örtüştürdüğü incelenmiştir. Yaklaşık 20-25 yıl önce açıkça gözlemlenmeyen dindarların otellerde tatil yapma pratiğinin hangi değişim veya sebepler sonucu ortaya çıktığı da araştırılmıştır. Bu araştırmada nicel araştırma tekniği olarak anket, nitel veri toplama tekniği olarak mülakat ve gözlem metodu kullanılmıştır. Çalışmanın ana kütlesini Ege ve Akdeniz Bölgelerindeki deniz kenarında tatile olanak sağlayan ve helâl konseptte hizmet veren 39 tesis ve bu tesislerde bir gecelik konaklayan müşteriler oluşturmaktadır. Örneklem küçültme tekniği sonucu izni alınan bir 5-yıldızlı, üç 4-yıldızlı otel ve bir tatil köyü ve bu tesislerde 2015 yaz döneminde en az bir gece konaklayanlar çalışmaya dâhil edilmiştir. Otel müşterilerine gönüllülük esasına göre 514 anket uygulanmış, 50 kişi ve 4 tesis yöneticisi ile yarı yapılandırılmış soru formu kullanılarak yüz yüze görüşmeler yapılmış ve tesislerde kalınarak gözlem notları tutulmuştur. Araştırmanın bulgularına göre, helâl turizmin en önemli tercih sebebini dindarlık oluşturmaktadır. Dindar kesimin helâl turizm algısı, tekrar ziyaret niyeti ve helâl turizm tecrübesi dindarlık seviyesine göre anlamlı olarak farklılık göstermektedir. En yüksek korelasyon ilişkisi helâl turizm deneyim sayısı ile tekrar ziyaret niyeti arasındadır. Kur’an ve sünnette açıkça destekleyen veya yasaklayan bir ifade bulunmamasına rağmen dindar tatilciler yaşadıkları helâl turizm tecrübesini meşrulaştırma eğilimi göstermektedirler. Ayrıca, tatil kültürü dindar kesim tarafından kabullenilmiş ve içselleştirilmiştir. Yöneticiler bağlamında, muhafazakâr turizm sektörünün zorlukları dile getirilmiş olup gelecekte bir standartlaşma sağlanması durumunda sektörün gelişmeye açık olduğu ifade edilmiştir. This study investigates the religious consumers’ attitudes, opinions and reasons for preferring seaside Muslim-friendly hotels which have 5 stars or holiday village concept. It investigates the types of motives for a religious vacationer and whether there is a relation between religiosity and vacation destination It also analyses how a devotee integrates consumption culture and religion in terms of tourism practices. The reasons for the change of vacation habits of pious people in the last 20 to 30 years were also examined. This study investigates the religious consumers’ attitudes, opinions and reasons for preferring seaside Muslim-friendly hotels which have 5 stars or holiday village concept. It investigates the types of motives expectations of a religious vacationer and to what extent they legitimize vacation in terms of religion. The reasons for the change of vacation habits of pious people in the last 20 to 25 years were also examined. This study used a questionnaire form as a quantitative research technique, a semi-structured interview form for vacationers and managers of Muslim-friendly hotels and an observation form as a qualitative research method. The main sample of the study consisted of 39 Muslimfriendly hotels, located near Aegean and Mediterranean Sea, with their customers overnight. After sample reduction process, one 5-star, three 4-star hotels and one holiday village, which allowed to conduct the study, and their customers in 2015 tourism season were included in the study. A questionnaire about halal tourism experience and attitudes was conducted with 514 participants. A semi-structured customer interview form and another semi-structured manager interview form were conducted with 50 customers and 4 Muslim-friendly hotel managers. Additionally, observation notes were taken while staying at the Muslim-friendly hotels. Some of the findings revealed that religiosity is an important reason for choosing halal Muslim-friendly hotels. The participants’ perception of halal tourism, revisit intention, and the number of halal tourism experiences statistically differ according to participants’ level of religiosity. The highest positive correlation was between the number of halal tourism experiences and the intention of revisit. The findings also revealed that religious vacationers have a tendency to justify going on holiday, despite the lack of definitive support in the Quran and Sunnah. The finding that participants’ perception of vacations indicate that religious consumers have embraced a vacation or tourism culture. Muslimfriendly hotel managers indicated the difficulties of the halal tourism management and expressed their expectations about standardization, which will develop halal tourism sector.

Bu çalışmanın amacı ilk dönem İslam toplumunda var ise denetim uygulamalarını tespit edip değerlendirmektir. Bu bağlamda, Hz. Peygamber ve Râşid halifeler dönemindeki denetimle ilgili olan veriler doküman incelemesi yapılarak oluşturulmuştur. Toplanan veriler içerik analizi yoluyla yorumlanmıştır. Gözetim ve toplumsal denetimin etraflıca anlaşılabilmesi için kavram farklı açılardan ele alınarak genel çerçeve oluşturulmuştur. Araştırmada, denetimin sosyal, iktisadi ve idari alanlardaki uygulamaları irdelenmiş, elde edilen bulgular bu kapsamda ortaya konulmuştur. Hem modern öncesi hem de modern dönem pratikleri ile ilk İslam toplumundaki denetimin farklılaşan ve benzeşen noktalarına dikkat çekilmiştir. Çalışmada yer verilen uygulamalar, denetimin kavramsal çerçevesinin dışına çıkılmadan değerlendirilmiştir. Hz. Peygamber ile Hulefâ-i Râşidîn döneminde, zamanın ihtiyaçları ve şartlarıyla örtüşen, yönetici tarafından dahi olsa tecessüs sınırını aşmayan ve sistematik olmayan toplumsal denetim ve gözetim pratikleri görülmektedir. Elde edilen veriler neticesinde, ilk dönem İslam toplumunun hususi bir denetime sahip olduğu sonucuna ulaşılmıştır. This study aims to establish and evaluate social control practices in the first Islamic society, if there is any. Accordingly, documentation relevant to control practices at the periods of Prophet Mohammad and Rashidun was investigated and analyzed by employing descriptive analysis method. To fully define the scope, we established conceptual framework of surveillance and social control mechanism and discussed various aspects of the definitions. Findings of the study were reported within this framework by analyzing social, administrative, and economical aspects of social control practices. Similarities and differences of control practices in the first Islamic society to the pre-modern and modern practices were highlighted. The examples given in the study were analyzed in accordance with the conceptual framework of social control. Obtained findings indicated the presence of social control practices that are characteristic to the first Islamic society. Such practices that matched with the requirements of the time and conditions were observed during Prophet Mohammad and Rashidun. Even when practiced by ruling class, social control was not inquisitive and systematic.

Dünyamız, modern dönemle birlikte ulaşım, iletişim, kimya alanında yaşanan hızlı teknolojik gelişmelerle toplumsal değerler sistemi ve yaşam tarzlarında yaşanan köklü değişimlerin kesiştiği noktada gençler arasında giderek artan madde bağımlılığı olgusuyla karşı karşıya kalmıştır. Ülkemiz coğrafi konumu itibariyle Asya-Avrupa arası çift yönlü madde trafiğinin geçiş noktasında riskli bir bölgede yer almaktadır. Madde bağımlılığı bireyi, ailesini ve yaşadığı toplumu fizyolojik, psikolojik ve ekonomik açıdan yıpratan toplumsal bir problemdir. Ülkemizde madde bağımlılığıyla adli, tıbbi, klinik yaklaşımlarla çok yönlü mücadele verilmekte fakat maddeyle mücadelede istenilen sonuç elde edilememektedir. Son zamanlarda mevcut yaklaşımlara ek olarak denenen inanç odaklı yaklaşımlar dikkat çekmektedir. Bu çalışma, maddeyle mücadele zemininde kişilerin dinî tutumlarının maddeyi bırakma motivasyonlarına etkisini araştırmayı amaçlamaktadır. Araştırma, Bursa Büyükşehir Belediyesinin şehirdeki madde bağımlısı gençler ve aileleri için ücretsiz danışmanlık hizmeti sunduğu Gençlik ve Aile Destek Merkezinden maddeyi bırakmak için yardım ve destek alan 150 madde bağımlısı bireyle yapılan yüz yüze anket görüşmesi ve maddesiz yaşama adaptasyonda kritik nokta olan bir yılı aşmış bireylerle yapılan odak grup görüşmesinden elde edilen nicel ve nitel verilerin analizinden oluşmaktadır. Araştırmada genel olarak maddeyi bırakma ve temiz kalma motivasyonuyla dinî inanç ve duygu boyutu arasında pozitif bir ilişki olduğu saptanmıştır. The world has been come across the event that increasing drug addiction among young people at the junction of radical alterations of social values system and lifestyles because of the improvements in transportation, communication, chemistry and the rapid technological developments thanks to modern age. Considered its geographical location, our country is located in which the region has the high-risk for the two-way drug traffic between Asia and Europe. Drug addiction is a social problem that makes it to become wear in terms of physiological, psychological and economic for the individual, family and society they live in. In our country, by forensic, medical and clinical approaches it is dealt with drug addiction within all-round, yet the desired output couldn’t be achieved in the action. Lately, faithful oriented approaches tried in addition to existing ones draw attention. This study aims to investigate the effect of religious attitudes of people on their motivation to quit from drug abuse on the basis of fighting. The study comprises a faceto- face questionnaire with 150 drug addicts who received help and support from The Center of Youth and Family Support, where Bursa Metropolitan Municipality provides free counseling service for drug abused young people and their families in the city, and consists of the analysis of quantitative and qualitative data obtained from focus-group conversations with individuals who are over a year, which is a critical point in adapting to life without any drug. In this study, it was found that there is a positive relationship between the motivation to quit from drug abuse besides stay with no drug and religious belief and emotion. Bursa Büyükşehir Belediyesi Gençlik ve Aile Destek Merkezi

Din ve suç olguları arasında bir ilişkinin var olduğu, günümüzde hem kriminoloji hem de diğer birçok bilim dalında bilimsel olarak tespit edilmiştir. Dindarlık, birçok araştırma sonucuna göre suçlulukla negatif bir ilişki içindedir. Bazı araştırmalar ise dindarlığın suçlulukla pozitif veya kompleks ilişkisi olduğunu ya da suç türüne göre din-suç ilişkisinin değişebileceğini ortaya koymuştur.Araştırmamıza konu edilen din-suç ilişkisi, uyuşturucu madde suçları bağlamında incelenmiştir. Araştırma örneklemlerini hükümlüler, din eğitimcileri, din görevlileri ve hükümlü yakınları oluşturmaktadır. Bu çerçevede uyuşturucu maddeler ve özellikle esrar maddesinin örneklem gruplar nezdinde dini, sosyal algıları ve tutumları din ile suç arasındaki negatif ilişki bağlamında analiz edilmektedir.Toplam üç bölümden oluşan araştırmamızın birinci bölümü, konuyla ilgili kavram ve kuramları sunmaktadır. İkinci bölümde, araştırma evreni olan Bingöl ilinin ve araştırmamızdaki katılımcıların sosyo-demografik durumuna değinilmiştir. Üçüncü bölümde ise araştırma bulgularının analiz edildiği ve yorumlandığı verilere yer verilmiştir. Bulgular, nicel ve nitel veriler birlikte kullanılarak karma bir metotla analiz edilerek açıklanmıştır. Araştırma sonuçlarına göre, esrar maddesinin uyuşturucu maddeler içinde özellikle hükümlüler tarafından farklı konumlandırıldığı, birtakım gerekçelerle nötrleştirildiği ve çeşitli dini referanslarla meşrulaştırıldığı ortaya çıkmıştır. Bu bağlamda `ottur, günahı yoktur` algısı, araştırmamızdaki tüm katılımcıların dini ve sosyal tutumları ile ilişkilendirilerek bilimsel bir perspektifte ele alınmaya çalışılmıştır. Today, it has been scientifically determined that there is a relationship between religion and crime phenomena in both criminology and many other branches of science. Religiosity is in a negative relationship with criminality, according to many research results. Some studies have revealed that religiosity has a positive or complex relationship with criminality, or that the religion-crime relationship may change according to the type of crime.The relationship between religion and crime, which is the subject of our research, was examined in the context of drug crimes. The research samples are convicts, religious educators, religious officials and convict's relatives. In this context, the religion, social perceptions and attitudes of drugs and especially marijuana are analyzed in the context of the negative relationship between religion and crime.The first part of our research, which consists of three parts in total, presents concepts and theories on the subject. In the second part, the socio-demographic status of Bingol province, which is the research population, and the participants in our study are mentioned. In the third part, the data that the research findings are analyzed and interpreted are given. Findings are explained by analyzing with a mixed method using quantitative and qualitative data together. According to the results of the research, it has been revealed that cannabis is positioned differently among narcotic drugs, especially by convicts, neutralized for a number of reasons and legitimized by various religious references. In this context, the perception of `it is herb, it has no sin` has been attempted to be handled in a scientific perspective by associating it with the religious and social attitudes of all participants in our study. 372

Semberija bölgesinde bulunan Janja kasabası Bosna-Hersek’in kuzeydoğusunda 1992 yılında başlayan savaşta işgal edilmiş, sonrasında Boşnaklar tehcir edilmiştir. Belirli bir süre sonra Dayton Antlaşması gereğince tüm göçmenlere evlerine geri dönme hakkı tanınmış ve böylece Boşnakların Janja’ya kitlesel tersine göçü başlamıştır. Janja kasabası, tersine göçün en yoğun yaşandığı yerleşim yerlerinden biridir. Savaşta yok olan dini ve sosyal yaşam bu göç hareketi ile yeniden canlanmıştır. Bu bağlamda çalışmada göç kavramı, göç kuramları ve göçün etkilerine yer verildikten sonra gözlem ve derinlenmesine görüşmeler yapılarak dini ve sosyal yapının göç öncesi ve sonrası durumu karşılaştırılmış ve tersine göçün etkileri tespit edilmeye çalışılmıştır The town of Janja, located in the Semberija region, was occupied in the war that started in the north-east of Bosnia-Herzegovina in 1992, after which the Bosniaks were deported. After a certain period of time, in accordance with the Dayton Agreement, all immigrants were given the right to return to their homes, and thus, the mass reverse migration movement of Bosniaks to Janja began. The town of Janja is one of the most intense settlements for reverse migration. The religious and social life that was destroyed in the war was revived with this migration movement. In this context, after the concept of migration, migration theories and the effects of migration are included in the study, the effects of reverse migration are determined by comparing the old religious and social structure with the reverse migration. Relevant literature review, observation, and in-depth interviews with Janja Bosniaks were conducted to determine the effect of reverse immigration on religious and social structure.

Bir ideoloji olarak liberalizmin içerisine aldığı tüm fikirleri kendisinin bir uzantısı haline getirdiği savunulur. Liberalizmin hakim ideoloji olduğu bir dönemde ortaya çıkan İslami Hareketler bu durum karşısında kendilerini ontolojik olarak konumlandırma problemi ile karşı karşıyadırlar. Yaşanan sorunlara çözüm arayan İslamcı Hareketler çeşitli konularda hakim söylemden hem etkilenmiş hem de onu etkilemiştir. Bu durum İslami bir söyleme sahip olduğu iddiasıyla ortaya çıkan hareketlerin önerilerinin ne kadar İslami olduğunu sorgulamaya açmıştır. Bunun bir örneği olarak, Tunus'ta Reform Hareketi ile tüm dünyanın ilgi ve alakasını üzerine toplayan Raşid el-Gannuşi ve lideri olduğu İslami hareket çizgisi liberalizmin bazı söylemlerini `Makasidü'ş-Şeria` kavramı üzerinden araçsallaştırarak İslami kılmaya çalışma iddiasındadır. Bu çalışma Gannuşi'nin İslami hareket söylemini merkeze alarak söyleminin liberalizmden etkilenip etkilenmediği sorusuna cevap aramaktadır. Gannuşi'yi diğer İslami hareket liderlerinden ayıran en önemli özelliklerden birisi Gannuşi'nin felsefe eğitimi alması dolayısıyla liberalizmi ve liberalizmin felsefi arka planını çok iyi tahlil edebilmesidir. Bir aksiyon adamı olarak 50 yıllık İslami Hareket çizgisinde çeşitli zamanlarda yüzleştiği sorunlar, fikri olarak Gannuşi'yi zor durumlarda bıraksa da fikirlerinde ve lideri olduğu İslamcı hareket çizgisinde bir dönüşüm görülmemiştir. O liberalizm gibi çeşitli ideolojileri bir araç olarak kullanıp İslami kimliğinin gerektirdiklerini yapmaya ve bu kimliğin yaşayabileceği bir zemin hazırlamaya çalışmaktadır. Çalışmamızın tespit edebildiği kadarıyla daha önce Şatibi ve bu alanda çalışanlar tarafından kavramsallaştırılan `Makasidü'ş-Şeria` kavramı üzerinden Gannuşi, İslam düşüncesine üçüncü yol olarak adlandırdığımız yeni bir fikri zemin sunmaktadır.Anahtar sözcükler: Liberalizm, Raşid el- Gannuşi, İslamcılık, Söylemin dönüşümü, Din It is argued that liberalism as a permit makes all the ideas it embraces as a stretch of liberalism. Islamic movements that emerged at a time when liberalism was the dominant ideology faced the problem of positioning themselves ontologically. Islamist movements seeking solutions to the problems experienced were both affected and influenced by the dominant discourse on various issues. This situation led to question how Islamic the suggestions of the movements that emerged with the claim of having an Islamic discourse. As an example of this, Rashid al- Ghannouchi, who gathered the attention and relevance of the world with the Reform Movement in Tunisia, and his Islamic movement line, which he led, claims to try to make Islamist by rhetoricizing some of the discourses of liberalism through the concept of `Makasdu'ş-Şeria`. In this study, answers to the question of whether Ghannouchi's discourse is affected by liberalism by centering the Islamic movement discourse is sought. One of the most important features that distinguishes Ghannouchi from other Islamic movement leaders is that due to his education in philosophy, he can analyze liberalism and the philosophical background of liberalism very well. Even though the problems he faced in the 50-year Islamic Movement line as an action man at various times left his mind in difficult situations, there was no transformation in his ideas and the Islamic movement line he led. He uses various ideologies such as liberalism as a tool and tries to do what he needs for his Islamic identity and to prepare a basis for this identity. As far as our study can determine, the concept of `Makasidü'ş-Şeria`, which was previously conceptualized by the Şatibi and those working in this field, provides a new idea ground that we call Ghannouchi the third way to Islamic thought.Key words: Liberalism, Raşid el- Ghannouchi, Islamism, Discourse Transformation, Religion 83

1960'lı yıllardan itibaren yaşam koçluğu ve kişisel gelişim adı altında Türkiye'de etkili olmaya başlayan ve `spiritüel süpermarket, kendin yap dini ve seküler kutsallıklar` olarak ifade edilen Yeni Çağ İnanışları, sekülerizmle etkisini yitiren tabiatüstünün, modernizmin söylemleriyle tekrar topluma dönüşünü sağlamıştır. Yeni Çağ Hareketi'nin bir parçası olarak kabul ettiğimiz ruhsal şifacılar, uyguladıkları tekniklerle insanlara sadece kaliteli ve sağlıklı bir yaşam sunduklarını vurgulasalar da onların, söz ve pratiklerindeinsanlara, Yeni Çağ Hareketi'ne ait öğretilerinempoze edildiği görülmektedir. Ayrıca şifa kavramı gibi dini terminolojiye ait pek çok kavramıuyguladıkları teknikte kullanarakmuhafazakâr kesimi; kadim öğretilerin modern yorumları ile de seküler kesimi cezp ettikleri ve içlerine çektikleri görülmektedir. Son olarak Yeni Çağ İnanışları, Türkiye de içinde olmak üzere dünya genelinde çok büyük bir dini pazar oluşturmaktadır. Her kesime hitap edecek dini paketleri burada bulmak, modern bireylere cazip gelmektedir.Çalışmamızda, modernleşme sürecine ve çağdaş bilim anlayışına zıt karakterdeki ruhsal şifacılığın toplumda nasıl yaygınlık kazandığına, bireylerin bu harekete ilgi duyma sebeplerine ve ilgi duyanların demografik özelliklerine; bireylerde yeniden inşa ettiği karakteristik yapı ve bu yapının topluma yansıyan yüzünün ne olduğu ile ilgili tüm meselelere açıklık getirilmiştir.Anahtar Sözcükler: New Age, inancın bireyselleşmesi, şifacılık, ruhsallık Since the 1960s, living under the name of coaching and personal development started to be influential in Turkey and `spiritual supermarket, do-it-yourself religious and secular holiness are` as named the New Age Beliefs, secularism is the effect that has losen and supernatural has provided to the return back to society with modernism discourse. Although the spiritual healers, that we have accepted as part of the New Age Movement, has been emphasized that they only serve a quality and healthy life to people with thete chniques they have applied, it is seen that the teachings of the New Age Movement have imposed on people in their Words and practices. In addition, the conservative group have many religious terminology concepts such as the concept of healing, using the technique they have applied, it has been seen that with the modern interpretations of the ancient teachings, they have attracted and absorbed the secular section. Finally, New Age Beliefs, including Turkey also the World wide, is a huge market of religious constitutes. Finding religious packages that appeals to every segment is attractive to modern individuals.In our study, how the spiritual healing that has a character opposite to the modernization process and the understanding of contemporary science has become widespread in the society, the reasons of the interest of individuals to this movement and the demographic characteristics of those interested, it has been clarified all the issues related to the characteristic structure reconstructed in individuals and what this structure reflects to society.Keywords: New Age, individualization of belief, healing, spirituality 198

Sezai Karakoç, İslam dünyasında yaşanan toplumsal değişme, çözülme ve krizlere İslami bakış açısıyla yaklaşarak `Diriliş Düşüncesi`ni çözüm önerisi olarak getiren bir düşünürdür. O, sürekli birlik-beraberlik vurgusu yaparak siyasi alanda da tüm İslam milletlerinin birleşmesi ve güç kazanmaları gerektiğine inanmıştır. Düşüncesinin merkezine İslam'ı alıp ideal toplumu ve ideal devleti oluşturmayı amaçlayan Karakoç, ısrarla `İslam Birliği Tezin` i savunmuştur.Sezai Karakoç'un `Diriliş Düşüncesi`nde din olgusunun mahiyet ve fonksiyonunu ele alarak sosyolojik bir analizini sunmayı amaçlayan bu çalışma iki bölümden oluşmaktadır. Birinci bölümde Sezai Karakoç'un entelektüel yaşamına dair genel bir çerçeve çizilmiştir. Bununla birlikte yaşamında din olgusunun şekillendiği yıllara ait açıklamalar yapılmıştır. Yine bu bölümde Sezai Karakoç'un `Diriliş Düşüncesi` ve bileşenleri tüm detayları ile açıklanmıştır. İkinci bölümde ise Sezai Karakoç'un Diriliş düşüncesinin din ile olan ilişkisi incelenmiştir. Öncelikle Diriliş sistematiğini ortaya çıkaran toplumsal faktörler üzerinde durulmuştur. Sonrasında Dirilişin dini boyutu ele alınmış ve İslamcılık bağlamında değerlendirilmiştir.Anahtar Sözcükler: Diriliş, Din, Toplum, Değişim, İslam, Diriliş Düşüncesi, Sezai Karakoç Sezai Karakoç is a philosopher who puts forward the `Revival Thought` as a solution proposal by approaching with the Islamic point of view to the social change, disintegration and crises in the Islamic world. He believed that all Islamic nations need to unite and gain the power in also political area with a continuous emphasis on unity and solidarity. Sezai Karakoç who purpose to create the ideal society and ideal state and by taking Islam at the center of his thought insistently defended the `Islamic Union Thesis`.This study which purpose to present a sociological analysis by handling nature and function of religion phenomenon which is in 'Revival' thoughts of Sezai Karakoç, has two parts. In the first part, it was formed a general frame about Sezai Karakoç's intellectual life. At the same time, explanations were made about years that his religion phenomenon was shaped. In this part, also all details of Sezai Karakoç's revival thought was explained with parts that composed of it. In the second part, relationship between Sezai Karakoç's Revival thought and religion was examined. Firstly it was dwelled on social factors that come up Revival systematic. Then it was handled religious aspect of Revival and it was evaluated in terms of Islamism.Key Words: Revival, Religion, Society, Change, Islam, Revival Thought, Sezai Karakoç 77

Bu tezin amacı 15 Temmuz Darbe girişiminde hayatını kaybeden şehitlerin sosyo-ekonomik ve dindarlık durumlarını ortaya koymaktır. Çalışmada şehitlik kavramı, diğer ilahi dinlerde ve İslam'da şehitlik açıklanmıştır. Akabinde Türkiye'de darbeler tarihi ve 15 Temmuz darbe girişimi hakkında teorik bilgiler verilmiştir. Araştırmada konu ile alakalı literatür incelenmiş ve derinlemesine mülakat yöntemi benimsenmiştir.Bu Çalışmada 15 Temmuz darbe girişiminde hayatını kaybeden şehitlerin sokağa çıkma motivasyonlarında etkili olan sosyal faktörler sosyolojik bir bakış açısıyla ele alınmış, 15 Temmuz şehit ve ailelerinin demografik yapıları ve dindarlık durumları incelenmiştir. Elde edilen veriler doğrultusunda şehit ve aileleri hakkında yorum ve bulgular ortaya konulmuştur.Araştırmanın sonucunda verilerden elde edilen bilgilere göre şehit ve ailelerinin birbirlerinden farklı demografik özellikler gösterse de milli ve manevi değerler konusunda hemfikir oldukları anlaşılmaktadır. Bu ortak değerlerin, 15 Temmuz akşamı halk tarafından darbeye karşı gelmenin en motive edici unsur olduğu anlaşılmıştır.Anahtar Sözcükler: Şehitlik, Darbeler, Sosyo-Ekonomik Yapı, Cihat, Din, Toplum, Dindarlık This aim to reveal the statues of socioeconomic and piety of the martyries who lost their lives at the coup attempt on the July 15. In the stud conception of martyrdom has been explainedin Islam and also other divine religions. Afterword , it enlightenes about the history of military coups in Turkey and theoritical knowledges about July 15 coup attempt. In the research the relevant literatüre has been viewed and in-depth interviews ……. has been applied.In this study the effective social factors at the motivation of taking streets of the martyries who lost their lives on July 15 coup attempt have been reviemed by sociological perspective and it has been analysed demographic structures and statues of prety of the martyries and their families of July 15 coup attempt. In line of the acquried data, it has been revealed some findings and remorks about martyries and their families.At the result of the research, according to the acquired knowledges from data, martyries and their families have same opinions about national and santimental values althhough they have different demographical features. It makes sense that these common values are the most motivation constituent to appose to the military coup by puplic in the evening of July 15.Keywords: Martyrdom, Coup Attempts, Socio-Economical Situation, Jihad, Religion, Society, Religiousness 115

Bu çalışmanın amacı Cihan Aktaş'ın eserlerinde ele aldığı `İslamcı kadın` olgusunun sosyolojik bir analizini yapmaktır.Birinci bölümde Osmanlı modernleşmesi ve bu bağlamda tartışılmaya başlanılan `kadın` konusu hakkında bilgi verilmiştir. Osmanlı modernleşmesiyle ortaya çıkan `İslamcı tipoloji` içinde yer alan ve modernleşme-batılılaşma ideolojisi arasında kalan `kadının durumu` mercek altına alınmıştır. Akabinde Cumhuriyet Dönemi'nde yeni bir imaj ve rol biçilen `çağdaş` kadın ve bu kadına sağlanan yasal haklar ele alınmıştır. Daha sonra `İslamcılık` ve `İslamcı kadın` kavramlarının Türkiye tarihindeki tanımlanma süreci irdelenmiştir.İkinci bölümde Cihan Aktaş'ın eserleri hakkında bilgi verilmiş ve müellife göre `İslamcı kadın` olgusu incelenmeye çalışılmıştır. `Müslüman kadın`ın konumu ve rolü, Aktaş'ın eserlerindeki değişim ve gerilim noktaları tespit edilerek `İslamcı kadının` politik bağlamı sosyolojik bir analize tâbi tutulmuştur. Ayrıca modernizasyon sürecindeki `İslamcı kadın`ın kamusal alandaki iz düşümleri, geçirdiği anlamsal değişim ve dönüşüm analiz edilmiştir. Bunun yanında Aktaş'ın kadın tipolojileri ele alınmış ve ideal kadın tipolojisi incelenmiştir.Anahtar Sözcükler: Müslüman Kadın, İslamcı Kadın, Cihan Aktaş, Kamusal Alan, İslamcılık, Modernleşme This thesis purports to make a sociological analysis of what is called `the Islamist woman` in Cihan Aktaş's works. The first chapter deals with `a debate on woman` in the context and as a part of Ottoman modernization. The woman who is a part of the Islamist typology can also be located in a mixture of modernized-westernized ideological context in the 19th. century and her position as such deserves to be closely studied. In the following Republican years the woman appears in the image and role of the `contemporary woman` together with the recently endowed rights to her is a part of this research. The research after that focuses on the definitions of the Islamist ideology and `the Islamist woman` in the sociological and political terminology.In the second chapter of this thesis the reader will find information and location of Cihan Aktaş with his presentation of the Islamist woman. In this context, the Islamist woman's place and role, thereby the political implications of her presentation in view of the changes and tensions in Cihan Aktaş's works are sociologically analyzed. Also, this chapter sets out to analyze Cihan Aktaş's concept of `the Islamist woman` as the writer describes her images in public, her transformation and changes she is subjected to. As a conclusion, this thesis tries to direct the reader's attention to the description of the ideal woman by the writer Cihan Aktaş, after writing out the typologies of many women types.Keywords: Cihan Aktaş, Islamist Woman, Muslim Woman, İslamism, Public Sphere, Modernization 121

Bu çalışmanın amacı, Bursa merkezinde yaşayan dindar kadınların sembolik tüketim davranışlarının sosyolojik bir analizini yapmaktır. Kadınların tüketimlerine etki eden faktörler araştırılmış, dinin sembolik tüketime olan etkisi incelenmiştir.Birinci bölümde tüketimin kavramsal boyutu, tüketim davranışları ele alınırken; özelde sembolik tüketim kavramı incelenmiştir. Sembolik tüketimin kavramsal ve sosyal teşekkülü açıklanmıştır. Modern ve postmodern tüketim dönemleri ele alınmış; tüketimin dönemsel olarak geçirdiği aşamalardan bahsedilmiştir.İkinci bölümde, Bursa'daki dindar kadınların sembolik tüketim davranışları incelenmiştir. Beş kategoride kadınların tüketimlerine etki eden unsurlar araştırılmıştır. Dinin tüketim üzerindeki etkisi ayrı bir başlık altında ele alınmıştır. Çalışmamızda nitel veri analiz türlerinden betimsel analiz tekniği kullanılarak, Bursa merkezinde ikamet eden kadınlarla derinlemesine yapılan mülakatların analizine yer verilmiştir.Anahtar Sözcükler: Din, Dindarlık, Tüketim, Sembolik Tüketim, Tüketim Davranışı, Modernizm, Postmodernizm The aim of this study is to conduct a sociological analysis of the symbolic consumption behaviors of religious women living in the center of Bursa. Factors affecting the women's consumption were investigated and the effect of religion on symbolic consumption was examined.In the first chapter, while the conceptual dimension of consumption and consumption behaviors are discussed; in particular the concept of symbolic consumption is examined. Conseptual and social formation of symbolic consumtion is explained. Modern and postmodern consumption periods are discussed; periodic stages of consumption are mentioned periodically.In the second chapter, symbolic consumption behaviors of religious women in Bursa are examined. The factors affecting the wpmen's consumption in five categories were investigated. The influence of religion on consumption is discussed under a seperate heading. In our study, the analysis of in-depth interviews with women residing in Bursa center isgiven by using descriptive analysis technique, which is one of the qualitative data analysis types.Keywords: Religion, Religious, Consumption, Symbolic Consumption, Consumption Behavior, Modernism, Postmodernism 123

Bu çalışmanın amacı, üst sosyo ekonomik tabakaya mensup dindar kadınların zihniyet dünyalarının ve günlük hayatının, tabakalaşma, toplumsal cinsiyet ve din ekseninde analizini yapmaktır. Birinci bölümde sosyal tabakalaşma teorileri, sınıf ve statü temelli genel sosyolojik eğilim ve barındırdığı yöntem sorunları dahil edilerek ele alınmıştır. Coğrafyacı görüşler; burjuvaziye dair tarihsel veriler ışığında zenginliğin bir kopuş olarak evlerde görünür olmasını, yerleşim temelli değerlendirmeler ise tabakalaşmanın bir başka boyutunu “kentsel ayrışma”yı örneklem evreninin oluşmasında açıklayıcı yapmaktadır. Toplumsal cinsiyet ve din; mekân ile bedeni, aile içi rolleri dönüştüren yönüyle gündelik hayata ve dindar kadına dair kamusal-özel alan ayrımına kaynaklık eden “mekânsal ayrışma”ya ilişkin açıklamalarda önemli iki referanstır. Yaşam biçimi analizleri, örneklem grubunun zihniyet çözümlemesi bağlamında ele alınmıştır. Gruba ait vasıfların tasvir ve tahlil edilmesinde kültür ve tüketim odaklı açıklamalar ve muhafazakarlaşma dünyevileşme ekseninde değerlendirmeler söz konusudur. İkinci bölümde örneklem evreni Bademli Mahallesi’nin fiziki özellikleri, örneklem grubu tercihleri ve Bursa’nın sosyo ekonomik yapısı içindeki konumunu borçlu olduğu “zenginlerin yaşadığı bir yerleşim yeri” olma vasıflarını kazanma süreci ele alınmıştır. Katılımcı gözlem ve derinlemesine mülakat yöntemiyle katılımcılardan elde edilen bulgularla; üst sosyo ekonomik tabaka içinde dindar kadınların aile, boş zaman, tüketim gibi sosyal kurumların alternatif görünümleri içindeki yeri ve zihniyet dünyalarının gelenek ve güncel referanslarla bağı ortaya koyularak yorumlanmıştır. The case study aims to analyze the worldview and daily life of women from the upper socio-economic class, in the context of stratification, gender and religion. The first chapter deals with the theories of stratification by addressing the general sociological tendency based on class and status, as well as some related methodological problems. In the formation of the sample universe, geographical views suggest that in the context of historical data on bourgeoisie the visibility of wealth inside homes as a rapture becomes explanatory, whereas settlement-based theories suggest that another dimension of stratification, namely “urban segregation” becomes explanatory. Gender and religion which transforms space and body as well as family roles are two key consepts that explains “spatial separation”. And, “spatial separation” clarifies the public-private dichotomy in daily life and in particular for religious women. Lifestyle analyses are handled within the context of the worldview analysis of the sample group. The qualifications of the study group are analyzed based on culture and consumption-oriented explanations as well in the context of secularization and conservatization. In the second part, the physical characteristics of the sample universe namely Bademli Neighborhood and its process of gaining the qualities of being a "settlement of rich people" as well as the preferences of the sample group are explained. In this case study, in-dept and participant observation interview methods are used. The findings of this study are then used to interpret the status of religous women in the upper socioeconomic class in alternative appearances of social instutions such as family, leisure time consumption and their worldview in connection with the traditional and modern references.

Modern siyasi düşünce, Batı dünyasının etkileşimsel koşullarında doğmuştur. Eski siyasi ve sosyal düzeni tepetaklak eden bu düşünce, yeni bir ahlaki düzen inşa etmiştir. Bu yeni ahlakta yönetim, meşruluğunu doğal olarak eşit özgürlüğe sahip bireylerin rızasına dayandırmış ve yönetimin temel amacı bireylerin özgürlüğünü, güvenliğini ve mülkiyet haklarını keyfi muamelelere karşı korumak olmuştur. Bu yeni ahlaki düzen Batı dışı toplumlar için hem yıkım hem de kurtuluş imkânı anlamına gelmiştir. İslam siyasi düşüncesinin inşa ettiği ahlaki düzen içindeki Türk dinî düşüncesi de, hem tehdit eden hem de umut veren modern siyasi düşünceyle yüzleşmek durumunda kalmıştır.Çalışmanın ilk bölümünde bilgi sosyolojisi bakış açısından bilgi-toplum ilişkileri tartışıldı. Ayrıca siyasi modernleşmenin felsefi, siyasi ve sosyal arka planı, ilgili literatür yardımıyla tartışıldı. Bu bölümde son olarak cumhuriyet, meşrutiyet, demokrasi, eşitlik ve özgürlük kavramlarının, antik Yunan'dan başlayan Batı dünyasındaki serüvenleri ele alındı.İkinci bölümde, Cumhuriyet'in ilanına kadarki dinî düşünceyi temsil eden düşünürlerin metinlerine yorumlayıcı bir yaklaşımla içerik analizi uygulandı. Dinî düşünürler, çökmekte olan Osmanlı Devleti'ni kurtarmak için modern siyasi kavramları, asimetrik bir tarzda dinî terimlerle dinîleştirip halkı seferber etmek istemiştir. Türk dinî düşüncesinin asıl amacı, korkuları olan ve çıkarını düşünmesi gereken eşit özgürlüğe sahip bireyleri toplumsal sözleşmeyle kendilerinin efendisi yapmak değildir. Dinî düşünce, halkı seferber ederek devleti kurtarmayı hedeflediği için modern siyasi kavramlara da araçsal bakmıştır.Üçüncü bölümde, 1950-1980 yılları arasında Türk dinî düşüncesini temsil eden isimler üzerinden modern siyasi kavramların nasıl dönüştüğü analiz edildi. Bu dönemde dinî düşüncenin gözünde modern siyasi kavramlar, daha çok `düşman` Batı'nın `hastalıklı` siyasi hayatının bir ürünüdür. Böylece 1950-1980 yılları arasında Türk dinî düşüncesinin, bu sefer de Batı'daki milliyetçi/nasyonal siyasi düşünceleri asimetrik bir şekilde dinîleştirmeye çalıştığını görmek mümkündür.Anahtar Kelimeler: Bilgi sosyolojisi, kavramlar, İslamcılık, dinî düşünce, siyasal modernite, hürriyet, meşrutiyet, cumhuriyet, demokrasi Modern political thought was born in the interactive conditions of the Western world. This idea, which upset the old political and social order, constructed a new moral system. In this new morality, management based its legitimacy on the consent of individuals naturally own equal freedom, and the main purpose of management was to protect the freedom, security and property rights of individuals against arbitrary treatment. This new moral order meant both destruction and opportunity for liberation for non-Western societies. Turkish religious thought, which is in the moral order built by Islamic political thought, had to face modern modern political thought, both threatening and promising.In the first part of the study, information-society relations were discussed from the perspective of knowledge sociology. Also, the philosophical, political and social background of political modernization has been tried to reveal with the help of related literature. In this section, the adventures of the concepts of republic, constitutionalism, democracy, equality and freedom in the Western world starting from ancient Greece were discussed.In the second part, content analysis has been applied with an interpretive approach to the texts of thinkers representing the religious thought up to the declaration of the Republic. Religious thinkers wanted to mobilize the people by religiousizing modern political concepts in an asymmetrical manner in religious terms to save the decadent Ottoman State. The main purpose of Turkish religious thought is not to make individuals with fears and equal liberties who should consider their interests their Owner and Lord by social contract. Since religious thought aimed to save the state by mobilizing the public, it also looked at modern political concepts instrumentally.In the third part, how modern political concepts were transformed were analyzed over the names representing Turkish religious thought between 1950 and 1980. In this period, modern political concepts in the eyes of religious thought are mostly a product of the `diseased` political life of the `enemy` West. Thus, it is possible to see that between 1950 and 1980 Turkish religious thought attempted trying asymmetrically religiousize nationalist political thoughts in the West, this time.Keywords: Sociology of knowledge, concepts, Islamism, religious thought, political modernity, liberty, constitutional monarchy, republic, democracy 285

Bu çalışmada Kur'an-ı Kerim'de; `en güzel kıssa` olarak tanıtılan Yusuf Kıssası'nın ve yer aldığı Yusuf suresinin sosyolojik analizi yapılmaya çalışıldı. Sure/kıssa içinde barındırdığı bireysel ve toplumsal veriler itibarıyla sosyolojik açıdan ele alınmaya uygun bulunmaktadır. Bu bağlamda, `kıssa`nın kavramsal ve tarihsel boyutu, Kur'an'da yer alan kıssalar ve sosyal fonksiyonları ortaya konulmaya çalışılarak Yusuf suresi/kıssası'nın önemi anlatılmıştır. Dönemin dinî, ahlaki, ailevi ilişkileri, çokeşlilik ve evlatlık kurumu araştırılmış aynı zamanda Hz. Yusuf'un bulunduğu bölgedeki ekonomik durum, uygulanan model, devlet yapısı ve siyasi otorite ortaya konulmaya çalışılmıştır. Sonuçta, yapılan analizlerden elde edilen tarihi ve evrensel sonuçlar, günümüz anlam ve kavram dünyasının verileriyle güncel bir okumaya tabi tutuldu.Anahtar kelimeler: Kur'an, kıssa, Yusuf suresi, Hz. Yusuf, aile, evlatlık, çok eşlilik, sosyoloji In this study a sociological analysis of Sura Yusuf, in which `the story of Yusuf` narrated and also accepted as the most beautiful story in the Qur'an, was done. In terms of the individual and social data it contains, Sura is suitable to be handled sociologically. In this regard, the concept and historical dimensions of the parable is revealed along with the social functions of other parables and Suras in the Qur'an to explain the importance of Surah Yusuf. Religious, moral, family relations, polygamy and adoption institutions of the period were investigated. At the same time, the economic situation in the region where Yusuf was located, the model applied, the state structure and the political authority were tried to be revealed. As a result, the historical and universal conclusions obtained from the analyses were tried to be read with today's notions and meanings.Keywords: Quran, Story, Surah Yusuf, Prophet Yusuf, family, adopted, polygamy, sociology 86

Dini gruba mensup bireylerde dini inanç tutum ve davranışlar açısından kuşak farklılaşmasını incelediğimiz alan araştırmamız sırasında ilk olarak içinde bulunduğumuz toplumun tarihsel gelişimine, siyasi geçmişine, ekonomik süreçlerine, kültürel kodlarına ve dini duyarlılıklarına uygun kapsamlı bir kuşaklama çalışmasının yapılmış olmadığını tespit ettik. İkinci olarak alan çalışmamız sırasında edindiğimiz veriler ve kaynak taraması neticesinde, 97 yıllık Türkiye Cumhuriyeti tarihini üç farklı dönem şeklinde tasnif ettik. (1) 1960 ve öncesinde doğanlar, (2) 1960 ve 1990 arası doğanlar ve (3) 1990 sonrası doğanlar. Bu tasnif doğrultusunda ülkemizdeki kuşak farklılaşmasına etki eden temel faktörleri Erenköy Cemaati üzerine yaptığımız alan araştırmamız çerçevesince tespit ettik. Kuşak farklılaşmasına etki eden faktörleri, siyasi konjonktür, ekonomik gelişmeler, eğitim düzeyinin artması, telekomünikasyonda yaşanan ilerlemeler, medya, popüler kültür, dini söylemlerin çeşitliliği ve bu söylemlerin kolay ulaşılabilirliği olarak belirledik. Çalışmanın sonuç kısmında bu faktörlerin birey üzerindeki etkileri sosyolojik bir analize tabi tutarak kuşaklar arası farklılaşmanın bireyin dini inanç tutum ve davranışları üzerindeki etkilerini tespit ettik. This study examines "inter-generational differentiation" affecting individuals who are the member of a religious groups, in terms of religious beliefs, attitudes and behaviours. First of all, it's clear that in the Turkish literature there has not been any periodisation study on "inter-generational differentiation" which is available to Turkish society's historical development, political past, economical processes, cultural codes and religious sensitivities. That's why, a new threefold periodization suitable for our gathered data and literatur review is reclaimed: 1) The first period includes the people born before 1960, 2) The second period includes born between 1960 and 1990 3) and last period contains the people born after 1990. In the light of this newly developed periodisation, basic factors influencing inter-generation differentiation has been detected within the framework of a field study on Erenköy congregation. These factors are as follows: Political conjuncture, economic developments, rising educational level, advances in telecommunication, media and popular culture and diversity of religious discourse. In the last part of the study, by sociologically analysing the effects of these factors, influences of inter-generational differantiation on individual's religious beliefs, attitudes and behaviours are determined.

Bu çalışma, Kıbrıs toplumundaki yerli Kıbrıslılar ile 1974 iskân politikası kapsamında adaya nakledilmiş Anadolu göçmenlerinin dini inanç ve uygulamalarını karşılıklı mukayese ederek analizlerde bulunmayı amaçlamaktadır. Çalışma Güzelyurt ilçesi ve köylerinde gerçekleştirilmiştir. Yaklaşık 46 yıldır aynı mekânsal alanı paylaşan bu iki topluluğun dini konulardaki inanç ve uygulamaları farklılık göstermektedir. Farklılıkların nedeni, etkileşimde bulunulan konular ve etkileşim önündeki engellerin tespiti çalışmanın temelini oluşturmaktadır. Birinci bölümde yerli Kıbrıslıların dini hafızalarına etki eden tarihsel süreç, göçmenlerin adaya nakli, göç sonrası toplumda meydana gelen çatışmalar ve dini farklılıkların nedenleri incelenmiştir. İkinci bölümde ise elde edilen bulgular doğrultusunda yerli ve göçmenlerin dini inanç ve uygulamaları, halk inançları tespit edilerek karşılaştırılmıştır. Ayrıca toplumların karşılıklı etkileşime geçtikleri konular ve etkileşimin bulunmadığı alanlar, etkileşimi engelleyen sebepler değerlendirilmiştir. This study aims to compare and analyse the religious beliefs and practices of native Cypriots in the Cypriot community and Anatolian Immigrants settled in Cyprus within the scope of 1974 Policy of Settlement. The study was conducted in Güzelyurt district and its villages. The religious beliefs and practices of individuals in the community, sharing the same settlement area for 46 years, show differences. The study is based on the detection of the reason of these difference, issues in interaction and the barriers preventing interaction. In chapter one, the study was conducted on the historical period affecting native Cypriots, the transfer of immigrants to the island, the conflicts on the island after the immigration and the reasons of religious differences. In chapter two, the religious beliefs and practices of natives and immigrants and public beliefs were found out and compared in accordance with the obtained findings. Moreover, the issues of interaction among communities, the fields which are not an issue of interaction, and the reasons of the prevention of interactions were evaluated.

Bu çalışmanın amacı kendisini İslamcı olarak tanımlayan Abdurrahman Arslan'ın İslamcılık düşüncesi etrafındaki görüşlerini ortaya koymaktır. Birinci bölümde Türkiye İslamcılığı; kavramın ortaya çıkışı, yapılan tanımlamalar ve adlandırmalar üzerinden ortaya konulmaya çalışılarak, İslamcı düşüncenin homojen bir yapı arz etmediği tespit edilmiştir. Ayrıca bu bölümde İslamcılığı ortaya çıkaran tarihi ve düşünsel arka plan ele alındıktan, böylece Türkiye İslamcılığının geçirdiği değişim ve dönüşüm ortaya konulduktan sonra İslamcılığın temel ilgi alanları ve tartışma konuları belirtilmiştir. İkinci bölümde Abdurrahman Arslan'ın İslamcılık üzerine görüşleri incelenmiş, Arslan'ın eserlerinde İslamcılık eleştirisinin, modernite olgusunun mahiyet ve fonksiyonunun hangi konular üzerinden, ne şekilde ele alındığının sosyolojik bir analizi yapılarak, süreç içerisinde görüşlerin değişip değişmediği tespit edilmeye çalışılmıştır. Burada öncelikle Arslan'ın İslamcılık düşüncesine tarihsel ve kavramsal olarak bakışı ortaya konulmuş, onun kendisini İslamcı olarak tanımlayıp İslamcılığa içeriden bir eleştiri getirdiği tespit edilmiştir. Akabinde Arslan'ın İslamcılık eleştirisi spesifik başlıklar altında ortaya konularak bu başlıklara dair düşünceleri incelenmiştir. The purpose of this thesis is to analyze Abdurrahman Arslan's critical of views, a self-declared Islamist, on Islamism (İslamcılık). The study is consisted of two chapters. Some of the major themes investigated in the first chapter include, the much-debated concept of Turkish Islamism, the origin, definition, and classification of the term. One important issue made clear in this chapter is that Islamist thought resist any attempt to be defined as a single unitary phenomenon. In doing so, the study this chapter examined the historical and intellectual background against which the term emerged with a view to determining the transformation and changes occurred in the conception of the term Islamism. In this chapter, main areas of interest and debatable themes of Islamism were also determined. In the second chapter, Arslan's views on Islamism were subjected to a sociological analysis, paying special attention to the way in which his criticism levelled against Islamist discourse. One of the objectives of this chapter was to analyze the nature and function of his criticism based upon modernity. In his context, first, Arslan's historical and conceptual understanding of Islamism was investigated; and it is determined that Arslan declares himself to be an Islamist, but differs greatly from other Islamist authors and intellectuals in many respects that he criticizes. Finally, after the specific areas, contents, and themes of contention in the Islamist discourse were determined, the study attempted to examine the ways in which Arslan criticized these issued based upon his own writings.

Türkiye Cumhuriyeti modern bir anlayış temelinde kurulmuştur. Osmanlı Devletinden devralınan kurumlarda saltanat ve hilafetin kaldırılması gibi çalışmalarla dinin siyaset alanı üzerindeki etkisi kırılmaya çalışılırken, Cumhuriyet tarihi boyunca tartışmalara konu olacak Diyanet İşleri Başkanlığı kurularak dini yaşantı üzerinde söz sahibi olmak amaçlanmıştır. Bu çalışmada kuruluşundan günümüze kadarki süreçte Diyanet İşleri Başkanlığı bünyesinde yer alan Din İşleri Yüksek Kurulu’nun almış aldığı kararlarda sosyal ve siyasi değişimlerin etkisi incelenmeye çalışılmıştır. 1929 ilâ 2015 arasında kurulun aldığı kararlar, arşiv çalışması bağlamında orijinal metinlerinden incelenmiş, kurulun aynı konu başlığı altında yıllara göre meydana gelen değişiklikler ve bu değişikliğe etki eden faktörler anlaşılmaya çalışılmıştır. Giriş kısmında çalışma boyunca kurul kararlarına etki ettiği düşünülen kavramlara yer verilmiş, sonraki bölümlerde kararlar metinleriyle birlikte kritiğe tabi tutulmuştur. Republic of Turkey has been established on a modern basis. In the institutions which have been taken over from Ottoman Empire, sultanate and caliphate have been removed and via these types of actions, effects of religion on the politics have been removed. Furthermore, by establishing religious affairs administration, it has been trying to affect religious life throughout the Republic’s history. In this work; from the beginning to the now, effects of social and political changes on the decisions of Religious affair high commission which are related to Religious Affairs Administration have been examined. Decisions which have been taken between 1929 and 2015 have been examined from original text with respect to archive works and differences between decisions in different years on the same topics and reasons of them have been trying to be understood. In the introduction, concepts that are thought to affect the commission’s decisions have been mentioned, in the later chapters, the decisions has been examined with texts.

Yemek, temizlik çamaşır, bulaşık, ütü, alışveriş, tamirat, çocuk bakımı, çocukla oyun oynama, çocuğu okula bırakma, okuldan alma, misafir ağırlama, akraba-arkadaş ilişkilerini dengede tutma gibi içeri ve dışarı alana ait olmak üzere çok geniş bir yelpazeye yayılan aileye ait sorumlulukların kim tarafından ne şekilde düzenlenip yapılacağı, karıkoca çalışan çiftlerin hayatlarının merkezinde yer almaktadır. Literatürde “ikinci vardiya” olarak adlandırılan mesai sonrası kısıtlı vaktin nasıl organize edildiği, eşlerin toplumsal cinsiyet tutumlarını ortaya koymak için oldukça elverişli bir zemin sunmaktadır. Çalışmamızda eşlerin toplumsal cinsiyet etkileşimini ve bunun duygusal boyutu da içeren sonuçlarını anlamaya en uygun olduğu düşünülen 0-6 yaş çocuğa sahip çiftlerle çalışılmıştır. Araştırmamızın örneklem grubunu yükseköğrenim görmüş, karı-koca çalışan, dindar ve 0-6 yaş çocuk sahibi 25 evli çift oluşturmuştur. Hem kadınlarla hem eşleriyle yapılan derinlemesine görüşmelerle, katılımcıların toplumsal cinsiyet inşa sürecinde ailenin, eğitiminin ve dinin etkileri ve bunun aile içi sorumluluk paylaşımına yansımaları anlaşılmaya çalışılmıştır. Çalışmamızın birinci bölümünde toplumsal cinsiyet ve ev işi kavramlarının kapsam ve içeriğinin kuramsal arka planına ve aile içi sorumluluk paylaşımına ilişkin sosyolojik yaklaşımlara yer verilmiştir. İkinci bölümde Türkiye’nin modernleşme sürecinin köşe taşlarından birisi olan Tanzimat Dönemi’nden günümüze kadar Türk aile yapısı, aile içi ilişkiler, aile içi sorumluluk paylaşımı ve kadının statüsünde meydana gelen değişimler ortaya konmaya çalışılmıştır. İlk iki bölümle ilişkilendirilerek ele alınmaya çalışılan saha çalışmaları bulguları ise iki bölümde değerlendirilmiştir. Bunlardan ilki olan üçüncü bölümde katılımcıların bugünkü toplumsal cinsiyet tutumlarının oluşmasında merkezî rol oynayan evlilik hayatından önceki aile, eğitim ve eğitim sonrası bekârlık sürecindeki deneyimlerine yer verilmiştir. Dördüncü bölümde ise katılımcıların şimdiki ailelerinde, eşlerin toplumsal cinsiyet etkileşimleri ve aile içi sorumluluk paylaşımın nasıl organize edildiği üzerinde durulmuştur. Aynı zamanda bu bölümde hamilelik, birinci çocuğun, ikinci çocuğun doğumu gibi aile döngüsünün çeşitli aşamalarında işbölümünün nasıl yeniden düzenlendiği ve sorumluluk paylaşımını etkileyen zaman-uygunluk, kaynaklar, tutum ve din gibi faktörlerin etkisi ile işbölümünün duygusal sonuçlarına yer verilmiştir. Sharing of Domestic Responsibilities in the Context of Gender Attitudes: The Case of Highly Educated-Employed-Religious Women and Their Husbands By whom and how the responsibilities such as cooking, house cleaining, laundry, ironing, shopping, repairing, child care, playing with children, dropping child to the school, picking up from school, hosting guests and keeping relatives-friends relationships in balance will be organized and carried out are at the heart of the lives of couples working together. The concept called “second shift” in the VIIamilya re, meaning how the post-working limited time is organized, provides a favorable basis for revealing the gender attitudes of the couples. In this work, couples, with 0-6 years of aged children, who were thought to be most appropriate to understand the gender interaction of the couples and their consequences including the emotional dimension have been studied. The sample group consists of 25 married couples who had higher education, husband and wife working, religious and 0-6 years old children. Through in-depth interviews with both women and their spouses, the effects of family, education and religion on the gender-building process of the participants and their impact on the sharing of responsibility within the family were tried to be understood. In the first part of our study, sociological approaches towards the theoretical background of the scope and content of the concepts of gender and housework regarding sharing of responsibility within the VIIamilya re given. The second part, which is one of the cornerstones of Turkey’s modernization process until today the Tanzimat Period Turkish family structure, family relations, family responsibility sharing and the status of women have been tried to reveal changes occurring. Field research findings are evalutated in two parts by linking with first two chapters. Firstly, in the third chapter, experiences of the family, education and premarriage process before marriage life which have central role in construction of current gender attitudes will be given. In the fourth part, gender interactions of spouses in the current families of the participants and how the sharing of responsibility in the VIIamilya re organized are emphasized. This chapter also includes how the division of labor is rearranged at various stages of the family cycle, such as pregnancy, the birth of the first VIII child and the birth of the second child, and the emotional consequences of the division of labor, as well as the influence of factors such as time-availability, resources, attitudes and religion that affect responsibility sharing. TÜBİTAK Bilim İnsanları Destek Programları Başkanlığı

19. yüzyıl sonu ve 20. yüzyıl başlarında neredeyse bütün klasik sosyal düşünürlerin modern yapılanmayla birlikte dinin ya zayıflayacağı ya da ortadan kalkacağına yönelik öngörülerinin sekülerleşme teziyle neticelenmesi ve istatiksel verilerle desteklenmesine rağmen dinin hiçbir yerde ortadan kalkmayan ama neredeyse her yerde değişen durumu, din üzerindeki tartışmaları daha da yoğunlaştırmıştır. Dinin modernite karşısında bireysel ve toplumsal önemini kaybedip kaybetmediği ve kaybettiyse hangi oranda kaybettiği, büyük ölçüde din ve sekülerleşmeyle ne kastedildiğine bağlıdır. Ancak ne dinin tanımı ne de sekülerleşmenin anlamı üzerinde genel bir uzlaşı söz konusu olmadığı için toplumların seküler olarak tanımlanmasında kriterin ne olduğunun cevabı farklılaşır. Batıda gerçekleşen modernleşme/sekülerleşme, farklı bir toplumsal yapı ve düşünsel dünyaya geçişte Hristiyanlık içinde çok radikal bir dönüşümü temsil eder. Aslî kaynağından koparılıp beşerî ifade biçimine dönüştürülen Hristiyanlığın batı insanının hayat tarzına uyarlanmasıyla sekülerleşme karşısında direnişi, başarısızlıkla sonuçlanır. Yüzyıldan fazla bir süreden beri İslâm toplumlarında ve ülkemizde, batı dünyasının birkaç yüzyıl önce yaşadığından farklı da olsa bir değişme süreci yaşanmaktadır. İslâm’ın dünyanın temel medeniyetleri arasında sekülerleşme tezine tümüyle ve etkili şekilde karşı koymasıyla tek ve istisna medeniyet oluşu, İslâm’ın tahriften uzak yegane varlığında tesadüfi değildir. Ancak İslâm’ın bu niteliğiyle sekülerleşmesinin imkânsızlığı, müntesiplerinin tarihsel süreç içerisinde dinî öğretilerde temellenmeyen özden yoksun formal hayat tarzında içsel sekülerleşmeyi yansıtan görünümünü ortadan kaldırmaz. Dinin ezelî ve ebedî geçerliliğinden sözetmek, her dönemde toplumsal ve bireysel bir ideal olarak otoritesini aynı şekilde koruduğu anlamına gelmez. Dinin geçerliliğinden maksat, ilkelerinin geçerliliğidir. Bu ilkelerin toplumsal ve bireysel bir ideal olarak ne ölçüde yaşadığı, dinin otantik söylemine dayalı geleneksel otoritesini koruyup korumadığı tartışması, doğrudan sekülerleşme konusu çerçevesinde yapılabilir. Tezimizde ülkemizin 1923’te Cumhuriyet’in ilanıyla başlayan ve bugüne kadar devam eden süreklilik ve kırılma noktalarını birlikte taşıyan, çok boyutlu değişim dönüşüm sürecini sekülerleşme odağında çözümledik. Cumhuriyet dönemiyle modernleştirme süreci olarak başlatılan toplumsal değişim süreci, sekülerleşme sürecine tekabül eder mi? Batı dışı vi toplumlarda toplumların kendi değişim dinamikleri dışında batı medeniyetinin modelliğinde başlatılan ve sürdürülen bu süreç, toplumun kendi tarihsel ve kültürel niteliklerinin özgünlüğünde ne tür farklılıklar gösterir? ortaya koymaya çalıştık. Türkiye’de Cumhuriyet döneminde dinî değişim sürecini bir bütün olarak ele alan bu tezin ilk bölümünde "Değişmeye Genel Bir Bakış" alt başlığı altında değişim olgusu ele alınmış ve değişimin moderniteyle yaşadığı anlam farklılığı üzerinde odaklanılarak bu yeni anlamın sekülerleşmede etkisi belirlenmiştir. İkinci bölümde seküler kavramının teorik arka planından hareketle, sekülerleşme teorilerine yer verilmiştir. Üçüncü Bölümde Cumhuriyet döneminde başlayan değişim ve dönüşüm süreci, üç farklı süreçte ele alınmıştır. (1923-1950 dönem “Dayatmacı Sekülerleşme” (Coercive Secularization), 1950-1980 dönem, “Dayatmacı Sekülerleşme”den (Coercive Secularization) “Küresel Sekülerleşme”ye (Diffused Secularization ), 1980 sonrası dönem “Yaygın Sekülerleşme” (Diffused Secularization) veya Eklektik Sekülerleşme(Areligious Secularization). Bu üç süreç; her zihniyetin ana parametreleri olan insan, zaman ve mekân unsurlarından hareketle aile, yaşlılık, gençlik, şehir/kent, eğitim, cemaat ve tarikat, siyaset, diyanet, tüketim olarak moda ve tatil, dindarlık alt başlıklarında analiz edilmiştir. Although the predictions on which almost all classical social thinkers at the beginning of the 19th and early 20th centuries anticipated that religion would either weaken or disappear with modern constructions concluded with the secularization thesis and this was supported with statistical data,the statue of religion that has not disappeare anywhere but changed everywhere, has intensified the debates on itself. Whether religion has lost its social significance in the face of modernity and if it has lost it, the extent to which it has lost depends largely on what it means by religion and secularization. However, since neither a religious definition nor a general consensus on the meaning of secularization is in question, the answer to what is the criteria for defining communities as secular becomes different. Modernization / secularization in the West represents a very radical transformation within Christianity into a different social structure and intellectual world. As Christianity that was cut off from its original source and transformed into human form, has been adapted to the the lifestyle of the western man, its resistance to secularization has resulted in failure. Since more than a century ago, there has been a process of change, though different from the way the Western world lived several centuries ago, in Islamic societies and in our country. İt is not accidental that İslam is the only religion that is the only and exceptional civilization, responds fully and effectively to the thesis of secularization the among the fundemental civilizations of the world and has remained far away from distortion. However, the impossibility of secularization of Islam with its this feature does not eliminate the view that the martensis reflects internal secularization in the form of a formal life style deprived of esence not based on religious teachings in the historical process. We will discuss n the focus of secularization multi-dimensional change process, carries the points of refraction and continuity. Religious is eternal. But this does not mean that it maintains its authority as a social and individual ideal in every period. The validity of religion is that the principles of religion are valid. the validity of principles of religion can be considered according to secularization. We will try to put forward in this study; "Does the process of social change initiated as a modernization process by the Republican era correspond to the secularization process?” What kind of differences does the process cause in-non- Western societies, initiated and maintained in the mode of Western civilization, apart from the societal change dynamics of their own, in the authenticity of their historical and cultural qualities? In the first part of this thesis studying the religious transformation process in Turkey in the Republican era, under Change and “Social Change” subtitle will be discussed and the impact of this new meaning on secularization focusing on the the change of its meaning with modernity Exchange will be determined. viii In the second part, the theories of secularization will be introduced by depending on the theoretical background of the secular concept. In the third section, we will discuss multi-dimensional change process in the Republican period in the third period: (1923-1950) Coercive secularization, (1950-1980) from Coercive secularization to Diffused secularization; (1980- 2018) Diffused secularization or Areligious sacularization, These three processes will be analyzed in the subheadings of family, old age, youth, city, education, community and sect, politics, religion, fashion and holiday as consumption, religiosity as the main parameters of every mentality, human, time and space elements. Social indicators of religious change in process of modernization in Turkey will be shown.

Bu çalışmanın amacı Frankfurt Okulu’nun Max Horkheimer’dan Jürgen Habermas’a dek dine bakışını ortaya koymaktır. Birinci bölümde Frankfurt Okulu’nun ilk kuşağı incelenmiştir. Bu bölümde Frankfurt Okulu’nu ortaya çıkaran tarihi ve düşünsel arka plan ele alındıktan sonra temel ilgi alanları ortaya konulmuştur. İkinci bölümde Habermas’ın din ve toplum üzerine görüşleri incelenmiştir. Burada öncelikle modernite savunusu ve İletişimsel Eylem Kuramı ele alınmıştır. Akabinde Frankfurt Okulu’ndan Habermas’a dinin konumu ve Habermas’ın dine dair düşünceleri incelenmiştir. The aim of this study is to indicate their point of views of the Frankfurt School's aspects of religion from Max Horkheimer to Jürgen Habermas. In the first chapter, the first generation of the Frankfurt School is analyzed. In this section, the Frankfurt School's main areas of interest are examined after the historical and intellectual background of the Frankfurt School have been discussed. In the second chapter, Habermas's views on religion and society are handled. Here, firstly, the defense of modernity and the theory of communicative action are discussed. Then the position of the religion from the Frankfurt School to Habermas and Habermas' thoughts on religion are investigated.

1990'lı yıllardan itibaren gelişme gösteren Güney Kore kültür endüstrisi,hükümetin uyguladığı yumuşak güç politikalarıyla birlikte çok kısa sürede küresel birbaşarı kazanmış ve Kore popüler kültür ürünleri, uluslararası düzeyde bir dalga halindeyayılmaya başlamıştır. Küreselleşme süreçleriyle birlikte Kore Dalgası (Hallyu) olarakisimlendirilen fenomenin en başat taşıyıcıları ise küresel hayran kitlesini oluşturanuluslararası genç nüfustur. Doğu-Batı arasındaki sınırları ve tüm farklılıkları bünyesindeeriten melez yapısıyla her geçen gün hayran kitlesini genişleten Hallyu, Türkiye'de onyılı aşkın bir süredir var olan ve sayısı gittikçe artan belli bir hayran kitlesine sahiptir.Kore Dalgası'nın geçmişi ve bugünüyle ilgili güncel bilgilere yer veren buçalışmanın içeriği; ilgili literatür ve internet kaynaklarının yardımıyla bu dalganınTürkiye'deki genel yansımaları ve Kore dizisi izleme alışkanlığının bir sonucu olarakküresel Hallyu hayran kültürüne katılan İmam Hatip Lisesi öğrencileri üzerine yapılanalan araştırmasına dair bulgulardan oluşmaktadır. Bu araştırmanın sonucunda, bütünürünleriyle birlikte Kore hayranlığı üreten Hallyu'nun gençler üzerinde düşünceleri,duyguları, gündelik hayatı ve hayalleri yöneten bir etkiye sahip olduğu tespit edilmiştir.Ayrıca Kore dizileri (K-drama) örnekliğinde görüldüğü üzere, içeriğinde İslami değerlereaykırı unsurlar bulunmasına rağmen duygu pazarlamacılığı teknikleri ve popüler imajüretimini başarılı bir şekilde yürüten Hallyu'nun, gelenek ve modernleşmenin yanındayeni bir psikolojik çatışma alanı oluşturarak Müslüman gençlerin küresel değerlere angajeolmalarını kolaylaştırdığı sonucuna ulaşılmıştır.Anahtar Sözcükler:Kore Dalgası (Hallyu), televizyon dizileri (K-drama), İmam Hatip Lisesi, küreselleşme,yumuşak güç, duygu pazarlamacılığı, popüler imaj, psikolojik çatışma. The South Korean cultural industry, which has been developing since the 1990s,has achieved global success in a very short time with the soft power policies implementedby the government and popular cultural products has started to spread in a wave at theinternational level. The most important carrier of the phenomenon, which is called theKorean Wave (Hallyu) with the globalization processes, is the international youngpopulation that forms the global Hallyu fan base. With the boundaries between East andWest and the hybrid structure that dissolves all differences within itself Hallyu thatexpands with each passing day with their fans has a certain fanbase which is long-standingmore than 10 years in Turkey and is a growing body of number.The content of this study, which includes up-to-date information about the pastand present of the Korean Wave; with the help of related literature and internet sourcesconsists of the general projections of this wave in Turkey and findings of the field studyconducted on the students of Imam Hatip High Schools who are participating in the globalHallyu fan culture as a result of the habit of watching Korean dramas. As a result of thisstudy, it was found that Hallyu, who initially produced Korean admiration with all hisproducts, evolved into a hegemonic structure by managing his thoughts, feelings, dailylife and dreams. In addition, as it is seen in the Korean TV series(K-dramas), Hallyusuccessfully carried out emotion marketing techniques and popular image productiondespite the contradictory elements of Islamic values, concluded that Muslim youthfacilitated the engagement of global values, which in addition to tradition andmodernization, creating a new field of psychological conflict.Keywords:Korean Wave (Hallyu), TV Series (K-drama), Imam Hatip High School,globalization, soft power, emotion marketing, popular image, psychological conflict. 244

Bu çalışmanın amacı, günümüzde varlığını sürdüren dört dini grubun kurumsal faaliyetlerini ve iletişim araçlarını kullanarak hedef kitlelerine ulaştırdıkları mesajlarının sosyolojik bir analizini yapmaktır.Birinci bölümde Antik Yunan'dan günümüze gelinceye kadar kullanılmış iletişim türleri, propagandanın tarihsel gelişimi ve propaganda teknikleri hakkında kuramsal bilgiler verilmiştir. Daha sonra faydalanılan iletişim araçlarının propagandadaki kullanımı, insanlar üzerindeki etkisi ortaya konulmaya çalışılmıştır. Bunun yanı sıra medya alanında gerçekleşen gelişmeler sonucunda kamusal alanda gözlenen değişimler ortaya konulmuştur.İkinci bölümde Menzil Cemaati, Erenköy Cemaati, Yeni Asya grubu ve Süleymancılık'ın basım-yayın, medya, eğitim, sağlık, turizm, inşaat, dernek, vakıf gibi pek çok farklı alanda kurumsallaşmaları sonucunda, kuruldukları günden bu yana gerçekleştirdikleri faaliyetler ve bu faaliyetler ile aktardıkları mesajlar değişen toplumsal yapı ile birlikte analiz edilmiştir. The aim of this study is to make a sociological analysis of the messages conveyed to the target masses by using the corporate activities and communication tools of four religious groups which are still in existence today.In the first chapter, theoretical information about the types of communication, the historical development of propaganda and the propaganda techniques have been given. Then, the effects of the communication tools used in propaganda and their effects on people were tried to be put forward. In addition, changes in the public sphere have been introduced as a result of developments in the media.In the second chapter, the activities of Menzil Group, Erenköy Group, New Asia Group and Suleymanism, as a result of their institutionalization in many different fields such as publishing, media, education, health, tourism, construction, association, foundation, etc. and the messages they transmitted through these activities were analyzed together with the changing social structure. 166

Bu çalışmada İlahiyat Fakültesi öğrencilerinin müzikle ilgili tutum ve davranışlarını etkileyen sosyo-kültürel ve dini faktörlerin belirlenmesi amaçlanmaktadır. Bunun için literatür araştırmalarının olduğu ilk bölümde dinin boş zaman, popüler kültür ve müzikle ilişkisi; dindar camianın popüler kültür ve müziğe bakışı; kültür ve müzik konusunda ülkemizdeki gelişmeler ele alınmıştır. İkinci bölümde ise nicel anket alan araştırması yöntemi kullanılmıştır. Müzikle ilgili tutum, davranış ve bunları etkileyen faktörleri ölçtüğümüz anket İzmir, Bursa, Ankara, Kayseri ve Diyarbakır'daki İlahiyat Fakültelerinin 1. ve 4. sınıf öğrencilerinden toplam 596 kişiye uygulanmış, analizler ve yorumları tablolarla beraber bu bölümde sunulmuştur. Öğrencilerin müzikle ilgili genellikle olumsuz tutum ve davranış sahibi olduğu yönündeki hipotezlerimizin aksine olumlu bulgular elde edilmiştir. This study aims to state socio-cultural and religious factors that affect attitudes and behaviors of the students of Faculty Theology. Therefore, in the first chapter, which literary studies take place, the relation between religion and leisure time, popular culture and also music; views of religious communirty to popular culture and music;culturel and musical development in our country are handled.In the second chapter, the method of quantitative areal questionnaire is used. The questionnaire which measures the attitudes, behaviors and the factors affecting those is conducted to totally 596 freshman and senior students of the Faculties of Theology in Izmir, Bursa, Ankara, Kayseri and Diyarbakır. The analyses and the interpretations of the questionnaire are shown with tablesin this part. Contrary to the hypotheses that students generally have negative attitudes towards music, positive findings werw obtained. 144

Bu tez; kadın, darbe, toplumsal direniş gibi olguları ve bu olgular arasındaki ilişkiyi 15 Temmuz bağlamında sistematik bir şekilde anlaşılır kılmayı amaçlayan bir çalışmadır. Bunun için öncelikle Türk siyasal hayatındaki darbeler literatürü incelenmiş ve araştırmaya en uygun olduğu düşünülen kuramsal ve emprik yaklaşım benimsenmiştir. Sosyal bir olay olan 15 Temmuz darbe girişiminin ele alındığı bu çalışmada katılımcıların darbeye karşı eylemleri din sosyolojisi perspektifi ile ele alınmıştır.Bu çalışmadaki amacımız 15 Temmuz gecesi sokağa çıkan kadınların darbeye karşı gelme eylemlerine neden olan motivasyonlarının incelenmesidir. Araştırmanın sonucu kadınların dini ve milli değerlerden motive edici olarak etkilendiklerini ortaya koymaktadır. Karşı tepki gösteren kadınların hangi tip roller üstlendiklerini alan araştırması çerçevesinde sosyolojik bakış açısıyla anlama ve açıklama hedeflenmiştir. This thesis aims to systematically make it understandable the facts such as women, coup, social resistance and the relationship between these phenomena in the context of 15 Temmuz. For this purpose, firstly the coups in Turkish political life literature were examined and the most appropriate theoretical approach was adopted.This study which discusses the 15 July coup attemp as a social event, the July 15 coup attempt was dealt with from the perspective of sociology of religion. This study aims to investigate the motivations which tempted women to go outside on the night of 15 July. The results of the study show that women's motivations were affected by religious and national values.Which types of roles women undertake during reaction is aimed to understand and explain from the sociological perspective within the scope of the field research. 135

Bu çalışmanın amacı, Refik Halid Karay'ın eserlerinde din olgusunun mahiyet ve fonksiyonunun hangi konular üzerinden ne şekilde ele alındığının sosyolojik bir analizini sunmaktır.Birinci bölümde Refik Halid Karay'ın hayatının bir panoraması çizilmiş, din olgusuna bakış açısının şekillendiği yıllara ait bilgiler verilmiştir. Bununla birlikte eserlerinde yansımasını bulan düşüncelerin altında yatan fenomenler de ortaya konul-maya çalışılmıştır. İkinci bölümde Refik Halid Karay'ın eserlerindeki temalar benzer ve farklı boyutlarıyla kıyaslanmış, moderniteyle birlikte değişen toplumsal kodlar karakter özellikleriyle analiz edilmiştir.Son bölüm olan üçüncü bölümde ise Refik Halid Karay'ın din olgusunu eserlerinde ne şekilde ele aldığı incelenmiştir. Bu amaçla öncelikle onun insana yüklediği anlam üzerinde durulmuş, ardından insanın değişen dünyaya adaptasyon sürecinde farklılaşan inanç, düşünce ve ahlaki değerleri irdelenmiş ve son olarak da Refik Halid Karay'ın insanın kaçınılmaz tecrübesi olan ölüm düşüncesine yaklaşımı değerlendirilmiştir. The purpose of this study is to present a sociological analysis of the subject in which the nature and function of the phenomenon of religion are addressed in the works of Refik Halid Karay. In the first chapter a view of the life of Refik Halid was drawn and information about the years in which the angle of view of religion was shaped was given. In addition to the phenomena of underlying the reflections of Refik Halid's works have been tried to be revealed.In the second chapter the themes in Refik Halid Karay's works are compared with their similar and different dimensions the social codes changing with modernity are analyzed wiht their character traits.In the third chapter which is the last chapter it is examined how Refik Halid Karay's deals with the works phenomenon of religion. For this purpose firstly the meaning that Refik Halid puts on human is emphasized then the values of faith, thought and moral which are different in the process of adaptation of man to the changing world are examined and finally the reflex of Refik Halid's approach to death thought which is the inevitable experience of man. 129

Bu çalışma, Bosna Hersek'in kuzeybatısında bulunan Krajina bölgesinden göç ederek, 1885 yılında Bursa'nın Kestel ilçesinde kurulan Turanköy köyüne yerleşen Boşnak göçmenlerin kültürel dönüşümlerini analiz etmeyi amaçlamaktadır. Boşnak göçmenlerin göçten 133 yıl sonra deneyimledikleri Türkiye yaşamına uyumları, kimlik oluşum süreçleri, geleneksel ve dinsel davranış örüntüleri ve sosyal bütünleşme boyutlarındaki deneyimlerine referansla, göçün mekân kaynaklı meydana getirdiği kültürel dönüşümler, çalışmanın odak noktasını oluşturmaktır. Göçmenlerin kültür değişmeleri ve Türk toplumuna uyum süreçleri nicel ve nitel araştırma yöntemleri kullanılarak tümevarım metoduyla incelenmeye çalışılmıştır. Göç, kültür ve kimlik kavramı ve kuramlarıyla ilgili teorik açıklamalara yer verilerek; göç, entegrasyon, asimilasyon, ikinci kuşak, arada kalmışlık gibi başlıklar altında araştırmanın teorik çerçevesi çizilmiştir. Turanköy'de yaşayan Boşnak göçmenler ile ilgili bir literatür taraması ve elde edilen verilerle durum analizleri yapılarak, kültür unsurlarının değişim ve topluma entegrasyon süreçleriyle ilgili alan araştırmasının bulguları değerlendirilmiştir. This study aims to analyze the cultural transformations of Bosnian immigrants who settled in Turankoy village, which was established in 1885 in the Kestel district of Bursa, by migrating from the Krajina region located in northwestern Bosnia and Herzegovina. Resarche undertook the analysis of Bosniak immigrants 133 years after migration, with sprecial reference to their integration to Turkish lifestyle, identity construction, traditional and religious behavior patterns, dimensions of social integration referring to living space-based cultural transformation. During the resarch of cultural changes and process of adaptation to the Turkish society, quantitative, qualitative and inductive research methods were used. The framework of the research was drawn by giving theoretical explanations about migration, culture and identity concepts and theories; also contention between immigration, integration, assimilation, second generation was mentioned. A survey of the literature on Bosnian immigrants living in Turanköy and the obtained situation analysis were carried out to evaluate the findings of field research related to cultural elements change and collective integration processes. 134

20.Yüzyılın ikinci yarısında, yarım asırlık bir süreçte tek partili komünist yönetime geçen Arnavutluk halkı din ve ifade özgürlüğü konusunda kısıtlamalarla karşı karşıya kalmıştır.1944 yılında iktidara gelen Enver Hoca'nın liderliğindeki Arnavutluk Emek Partisi dinlere karşıt tavır takınmış ve bunun sonucunda ülkenin resmi dini olarak ateizmi belirledikten sonra, radikal bir tutumla bütün dini yapıları yok etme yoluna doğru gitmiş-tir. Ulemanın sürgüne gönderilmesi, hapse atılması yahut fail-i meçhul bir şekilde öldürülmesi bu sürecin dramatik sonuçlarından birkaçıdır. Hafız Sabri Koçi bu dönemde dire-niş gösterdiği için kayıtlara geçen en önde gelen isimlerdendir. Kendisi aynı sebepten ötürü rejim tarafından hapse atılmış ve 20 yıl hapis hayatı yaşamıştır. Henüz komünizm dönemi tam anlamıyla bitmeden hapisten çıkan Hafız Sabri, 1990'dan sonra ülkenin resmi olarak demokratik sisteme geçmesiyle dini yapılarının yeniden faaliyete geçmesinde öncülük etmiş ve dolayısıyla ülkenin sadece dini değil, aynı zamanda sosyal yapısındaki değişim sürecinde de etkisi olmuştur. Bundan dolayı, bu dönem içerisinde yoğun mücade-lesiyle bilinen ve komünizmden sonra ülkenin ilk Müftüsü vasfıyla karşımıza çıkan Hafız Sabri Koçi toplumsal, kültürel ve dini bağlamlarda ön plana çıkmış olan bir figürdür.Bu çalışmada Hafız Sabri Koçi'nin bir dini lider olarak hizmetleri, mücadelesi ve özellikle bu hizmetlerinin Arnavutluk'un dini sosyal yapısına etkileri ele alınmıştır. Doğrudan konuyla alakalı olduğundan dolayı, tarihi ve siyasi açıdan komünist rejime giden aşamalar; komünist dönemi öncesi, komünist dönem ve sonrası Arnavutluk tarihi ve dini yapıları da kısaca konular arasında yer almaktadır. In the second part of the 20th century, Albanian people get exposed to one-part communist rule for a half-century period, will be seriously deprived of their expression and religious freedom. In 1944, with the came into power ofAlbanian Labor Party under the leadership of Enver Hoxha, government put on a stand against religions and after de-termining atheism as official religious ideology of the country, all the kind of propaganda against used to get a violent attitude in order to destroy every kind of religious structure. As a result of this process many religious leaders where prisioned, exiled or killed under unknown circumastances. Hafiz Sabri Koçi is one of the leading figures in this period. He was imprisoned by the regime for the same reason and spent 20 years in prison. Hafiz Sabri, who was set free during the last years of communist regime, has been one of the foremost leaders in the restructuring of religious structures after the country officially passed on to the democratic system after 1990. Thus, Hafiz Sabri Koçi, known as the first Mufti of Albania after communism and disinguished for his intense struggle in this period, constitutes a model personality.This study aims to present Hafiz Sabri Koçi's mission as a religious leader and es-pecially his impacts in Albania's not only religious, but also social structure. Since it is directly related to the issue it was also given a historical and background of Albania's pre-communist, communist and post-communist periods history and history of religions. 106

Modernlik veya modernitenin Batı'nın geçirdiği bir takım zihni süreçler sonrası oluştuğu ve bu süreçler sonucunda var olan yenidünyanın tüm yaşamları altüst ettiği bilinmektedir. Modernliğin orjininin Aydınlanma olduğu ve modernliğin de kendi içe-risinde geçirdiği değişimler sonucu farklı modernliklerin oluştuğu ifade edilmektedir.Türkiye de diğer ülkeler gibi modernitenin doğuşundan sonra oluşan gelişme-lerden etkilenerek bir modernleşme süreci yaşamıştır. Bu modernleşmenin tarzı zaman içerisinde farklılıklar arz etse de Türkiye modernleşirken toplum, kurumlar ve bireyler bu modernlik düşüncesinden şöyle veya böyle etkilenmişlerdir. Tarikat veya cemaat denen dini grupların ve bu gruplar içerisinde bulunanların modernleşme süreçlerine katıldıkları aşikardır. Bu dini gruplar içerisinde Nakşibendiliğe ayrı bir parantez açılmalıdır. Türki-ye'nin en yaygın ve etkin tarikatı olan Nakşibendilik bünyesinde faaliyet gösteren İs-kenderpaşa cemaati de modernleşmeden elbette nasibini almıştır. Modernliğin Türki-ye'ye sirayet etmeye başladığı Tanzimat süreçlerinde ve daha sonraki devirlerde M. Zahid Kotku'nun Fatih İskenderpaşa Camii'ne atanıp ardından İskenderpaşa Cemaati ismini almasından sonraki döneme gelinceye tarikat bünyesinde herhangi bir modern-leşme emarelerine rastlanmamaktadır. Kotku döneminde de modernleşmeden söz ede-meyiz. Kotku'dan sonra gelen ardılı Esad Coşan dönemi geleneksel ile modern olanın harmanlandığı bir duruma tekabül etmektedir. Ardından gelen oğlu Nureddin Coşan dönemi ise Türkiye'nin yaşadığı sürece paralel olarak, modern ve post modern unsurla-rın hâkim olduğu, geleneksel ilişki, örüntü, anlayış ve ritüellerin terk edildiği bir aşa-ma olarak görülebilir. Bir geri dönüşün yaşanmayacağını söyleyebiliriz. Fakat yeni dönemde tarikatın, insanların ruhî ihtiyaçlarının tatmini ve iyi insan yetiştirme görevlerini ifa edebileceği kendisine ait yeni bir form ve zihniyet oluşturup oluşturamayacağının belirsiz olduğu-nu da ifade edebiliriz. It is known that modernity has been formed after a series of mind processes of the West and that the resultant new generation has upset all lives. It is expressed that modernity is the origin of the Enlightenment, and that changes in the fashion of its own are the result of different modernities.it is known that modernity has been formed after a series of mind processes of the West and that the resultant new gene-ration has topsyturvy all lives. It is expressed that modernity is the origin of the En-lightenment, and that changes in the fashion of its own are the result of different modernities.Although the style of this modernization presents differences over time, Tur-key modernization in society, institutions and individuals from this modern thought are affected one way or another. It is apparent that religious groups such as sects and congregations and those within these groups are involved in the modernization pro-cess.Within these religious groups, a separate parenthesis should be opened for Naqshbandi. Turkey's most widespread and effective operating in the Naqshbandi sect, Of course, the Iskenderpaşa congregation, which operates in the Naqshbandi community, has also gotten grant from the modernization. Modernity began to infect the Tanzimat period in Turkey and in later eras within a certain period until sect do not experience any signs of modernization. till after the appointment of M. Zahid Kotku to the Fatih İskenderpaşa Mosque and then to the process after the İskenderpaşa Jamaat's reception. We can not talk about mo-dernization in the period of Kotku. The successor Esad Coşan period after Kotku corresponds to a blend of traditional and modern. Then came the son Nureddin Co-san period that Turkey experienced as parallel processes that dominate the modern and post modern elements, it can be seen as a stage where traditional relations, pat-tern, understanding and rituals are abandoned.We can say there will not be a return. But we can also state that it is unclear whether or not the order will create a new form and mentality of its own which the spiritual needs of the people can fulfill the duties of satisfying and good human de-velopment. 252