Search

oz ÇEVREYE DUYARLI TASARIM ANLAYIŞININ PROF. DR KEN YEANG'IN MİMARİ ÇALIŞMALARIYLA BİRLİKTE İNCELENMESİ Bozkurt, Eray Yüksek Lisans, Mimarlık Bölümü Tez Yöneticisi: Doç. Dr. Mualla Erkılıç Ortak Tez Yöneticisi: Doç. Dr. F.Nur Demirbilek Aralık 2000, 145 sayfa Bu tez çalışması, mimarlıkta çevreye duyarlı tasarım konusunu incelemektedir. Günümüzde doğal çevre ve enerji sorunları dolayısıyla gereklilik ve zorunluluk haline gelen bu tasarım anlayışı, onu oluşturan çeşitli yönleri iie araştırılmıştır. Kaynaklardan yararlanılarak, artan önemine rağmen henüz geniş bir kitleye ulaşamamış bu olgu teorik olarak açıklayıcı bir sistem oluşturularak incelenmiştir. Malezya' nın başkenti Kuala Lumpur` da, yanında bir süre çalıştığım Prof. Dr. Ken Yeang' in çevreye duyarlı tasarıma yönelik mimari çalışmaları mimarın tasarım aşamalarında bu tasarım yöntemini nerede ve nasıl kullanabileceğinin araştırılmasında yol gösterici olarak teze dahil edilmiştir. Bu çalışmanın esas amacı, mimarlıkta çevreye duyarlı tasarım konusunu bilimsel bir araştırma ile incelemek olduğu kadar, bu tasarım yöntemini akademik ortamda teorik olarak inceleyerek mimarlığın topluma hizmetine ve mimarlık mesleğininuygulanmasına katkıda bulunmak amacında olan diğer çalışmalara yeni yaklaşımlar ve bilgiler sunmaktır. Anahtar kelimeler: Çevreye duyarlı tasarım, çevre, enerji, metod, bilgi, uygulama. vı ABSTRACT ENVIRONMENTALLY RESPONSIVE DESIGN IN ARCHITECTURE WITH KEN YEANG'S DESIGN AGENDA UNDER FOCUS Bozkurt, Eray M.Arch., Department of Architecture Supervisor: Assoc. Prof. Dr. Mualla Erkılıç Co-Supervisor: Assoc. Prof. Dr. F. Nur Demirbilek December 2000, 145 pages This thesis analyses environmentally responsive design (er design) in architecture. The issue, being increasingly relevant and rather compulsory due to problems faced in the natural environment and in energy, is examined through its constituent parts. Though still not influentially present in collective global consciousness, er design is nevertheless evaluated through a theoretically explanatory system of thought with the aid of various references. The environmentally responsive architectural works of Prof. Dr. Ken Yeang, with whom I worked in Kuala Lumpur, Malaysia, for some time, are integrated into the thesis with the aim of guiding the investigation into where and how an architect could employ this design method throughout a design process. The primary aim of this thesis is to analyse er design in architecture in a specific manner, in addition to being a contributor to all other academic works which intend to examine this design method in order to enhance architecture at the service of il^ ¥Mis®eiiinM mmmsociety, and to participate in influencing the application of the profession by presenting fresh thoughts and knowledge. Keywords: er design, environment, energy, awareness, methodology, knowledge, practise. IV 145

oz TÜRK ISI YALITIM KURALLARINA GÖRE BİNALARIN DE?ERLENDİRİLMESİ İÇİN BİLGİSAYAR DESTEKLİ ARABİRİM UYGUR, İrfan Yüksek Lisans, Yapı Bilgisi Anabilim Dalı, Mimarlık Bölümü Tez Yöneticisi: Y.Doç. Dr. F.Nur DEMİRBİLEK Ortak Tez Yöneticisi: Öğr. Gör. Uğur G. YALÇINER Aralık 1996, 140 sayfa Bu çalışmanın amacı bilgisayar destekli grafik ortamında bir binanın Türk Isı Yalıtım Kurallarına göre uygun tasarlanıp tasarlanmadığını değerlendirebilen bir arabirim geliştirmektir. Tanımlanan yazılımın yardımı ile kullanıcılar programın içinden grafiksel bir ortamda ilgili bina bileşenlerini tanımlayabilmekte, onlara ısısal değerlerini atayabilmekte, gerekli hesapları yapıp, sonuçları kontrol edebilmektedir. Duvar katmanları, pencereler, kapılar gibi bina bileşenleri için önceden hazırlanmış veri tabanı değişebilmekte ve bu veri tabanına yeni malzeme tipleri eklenebilmektedir.Hesaplar yapıldıktan sonra, eğer bina bileşenlerinin özelliklerinde veya geometrisinde değişikliğe gidilmesi gerekiyorsa, değişiklikler programın içinden yapılabilmekte ve yeni hesaplamaların sonuçları program tarafından otomatik olarak güncellenebilmektedir. Anahtar Kelimeler: Isıl Analiz, Binalarda Isı Yalıtımı, Bilgisayar Destekli Termal Isı Programı vı ABSTRACT COMPUTER AIDED INTERFACE FOR EVALUATION OF BUILDINGS ACCORDING TO THE TURKISH THERMAL INSULATION REGULATION UYGUR, İrfan M.S., in Building Science, Architecture Supervisor: Assist. Prof. Dr. F.Nur DEMİRBİLEK Co-Supervisor: Uğur G. YALÇINER December 1996, 140 pages The aim of this study was to develop an interface capable of evaluating whether or not a building's design complies with Turkish Thermal Insulation Regulation in a computer aided graphical environment. The resulting software `Computer Aided Interface For Evaluation of Buildings According to the Turkish Thermal Insulation Regulation` was developed and implemented for this purpose. With the help of the described software, the users are able to identify the various pertinent building components, assign them their thermal attributes, perform the necessary calculations and check the results from agraphical environment within the program. The predefined material database for the building components, such as wall layers, windows, doors, etc. can be modified and new material types can be added to the predefined database. After performing the calculations, if the attributes or geometry of building components is found to require modification, the modifications can be done within the program itself, and the results of new calculations can be updated automatically. Keywords: Thermal Analysis, Thermal Insulation in Buildings, Computer Aided Thermal Analysis Program IV 157

Öz BİNALARIN GÖLGELEME ETKİSİNİN BİLGİSAYAR DESTEKLİ ANALİZİ Ataberk, Ece Yüksek Lisans, Mimarlık Bölümü Tez Yöneticisi: Y.Doç.Dr. F. Nur Demirbilek Ortak Tez Yöneticisi: Öğr.Gör. Uğur G. Yalçıner Ocak 1996, 93 sayfa Bu çalışmanın amacı, yenilenebilir enerji kaynaklarının öneminden yola çıkarak, kentsel mekan içerisinde her birimin maksimum güneşe ulaşabilmesi amacıyla ön tasarım aşamasında kullanılacak mimari bir araç oluşturmaktır. Tasarım sürecini hızlandırmak amacıyla, mevcut bir CAD programı altında çalışabilecek bir bilgisayar programı önerilmiştir. Program yapıların komşu binalar üzerindeki gölge etkisini ve karşılaştırmalı olarak yüzeydeki toplam radyasyon miktarının nasıl etkilendiğini hesaplamak üzere tasarlanmıştır. Çalışmada, güneş ve mekan ilişkisinin psikolojik boyutu yanında, yasal bir hak olarak güneşten yararlanmanın gerekliliği tartışılmıştır. Anahtar kelimeler: Güneş Etkileşimi, Güneşe Maruz Bina Kabuğu, Bilgisayar Destekli Tasarım, Gölgeleme. iv ABSTRACT COMPUTER AIDED SHADOWING EFFECT ANALYSIS OF BUELDINGS Ataberk, Ece Master of Science, Department of Architecture Supervisor: Assist.Prof.Dr. F. Nur Demirbilek Co-Supervisor: Inst. Uğur G. Yalçıner January 1996, 93 page This study aims at proposing a tool for architects to be used in preliminary design phase. The starting point of the thesis is to provide for each unit the maximum solar access as the sunlight is one of the most important renewable energy sources. A computer program is proposed in order to accelerate the design procedure. It will help to see the shading effect of a building on neighbor unit and calculate the total radiation that a surface receives for two cases: when there is the obstruction and when there is not. In the study besides the effect of sunlight on a space in terms of psychological impacts, the necessity of solar access as a constitutional right is discussed. Keywords: Solar Interaction, Solar Envelope, Computer Aided Design, Shadowing. in 109

ÖZ BİNALARDAKİ ISISAL PERFORMANSIN EKONOMİK ANALİZİ Baysal, Beril Yüksek Lisans, Yapı Bilgisi Anabilim Dalı, Mimarlık Bölümü Tez Yöneticisi: Y.Doç.Dr.F. Nur Demirbilek Ortak Tez Yöneticisi: Öğr.Gör.Uğur G. Yalçıner Ocak 1996, 160 sayfa Bir binanın ilk yatırım ve işletme giderlerini dikkate alarak ısısal performansına bağlı ekonomik analizi bu tezin ana amacıdır. Enerji kullanımı ve ekonomi arasında doğrudan bir ilişki vardır. Bu nedenle hem enerji kullanımı hem de maliyet açılarından, etkin, rasyonel ve optimize edilmiş tasarımlar yapmak çok önemlidir. Bu çalışmada, enerji etkin binaların ekonomisi tanımlanmakta ve kullanım süresi boyunca oluşan masraflar kavramı metodolojik bir kapsamda açıklanmaktadır. Daha sonra kullanım süresi boyunca oluşan masrafları içeren bir ekonomik analizde kullanılan finansal kavramlar sunulmaktadır. Ayrıca, bir ısısal analiz programı olan SUNCODE-PC'ye ek olarak çalışmak üzere bu çalışma çerçevesinde COST isimli bir bilgisayar programıgeliştirilmiştir. COST, SUNCODE-PC içerisinde bina dosyası şeklinde verileri olan herhangi bir binanın ilk masrafını ve enerji giderleri açısından yıllık işletim masraflarını belirleyebilmektedir. COST programının çıktıları, bina kullanımı süresince, ekonomik analiz metodları ile bir grup bina üzerinde analiz edilerek bir örnekleme çalışması yapılmıştır. Sonuçlar göstermiştir ki; enerji açısından en etkin bina aynı zamanda fiyat açısından da en etkin alternatif olarak ortaya çıkmamaktadır ve bu tip ekonomik analizler bir tasarımın başlangıç aşamalarında önemsenecek miktarlarda maddi kazançlar getirebilmektedir. Anahtar Kelimeler Enerji, Ekonomi, Kullanım Süresince Oluşacak Maliyet, Bilgisayar Destekli Bina Maliyetlerinin Belirlenmesi VI ABSTRACT THE ECONOMIC ANALYSIS OF THERMAL PERFORMANCE OF BUILDINGS Baysal, Beril M.S., in Building Science, Architecture Supervisor Assist. Prof. Dr. F. Nur Demirbilek Co-supervisor Part-time InstUğur G. Yalçıner January 1996, 160 pages The concept of the economic analysis of a building in relation to its thermal performance considering initial and operating costs is the main aim of this thesis. There is a direct relation between the usage of energy and the economy. So it is important to have rational and optimized designs which are both energy efficient and cost effective. In this study, the economy of energy-efficient buildings is defined and the concept of life-cycle costing is explained within a methodological framework. Then the financial concepts that are used in an economic analysis, which includes life-cycle costing, are presented. IIIMoreover, a computer program named COST is developed as an additional software for the thermal analysis program SUNCODE-PC in the scope of this study. COST is able to determine a building's initial cost and the annual operating costs regarding energy usage if that building has input data in the form of a building file of SUNCODE-PC. A sample case study on a group of buildings is made by analyzing the output data of COST with the methods of life-cycle costing. The results have shown that the most energy efficient building is not the most cost effective one at the same time and this type of an economic analysis can bring considerable amount of savings in monetary terms in the initial stages of a design. Keywords: Energy, Economy, Life-cycle Costing, Computer Aided Determination of Building Costs. IV 177

oz ISISAL ANALİZ YAZILIMLARINA BİLGİSAYAR DESTEKLİ BİNA VERİLERİ ARABİRİMİ HAZIRLANMASI ÖZGÜMÜŞ, Murat Yüksek Lisans Tezi, Bina Bilgisi Anabilim Dalı Tez Yöneticisi: Y.Doç.Dr. F.Nur DEMİRBİLEK Şubat, 1 995, 67 sayfa Bu çalışmanın amacı, mimarlara yönelik olarak, bir mimari projenin bina, malzeme ve yerleşim verilerinin bilgisayar destekli grafik ortamda hazırlanması ve bu verilerin binalarda ısı analizi yapan SUNCODE-PC yazılımının bir veri girdi dosyası olarak kullanıcıya sunulmasıdır. Bu iki yazılım birlikte kullanılarak, binalarda ısı korunumu ile ilgili kararların alınmasına yardımcı olacak değerlerin kolayca elde edilmesini sağlamaktadır. Bu amaçla, Is ısa I Analiz Yazılımlarına Bilgisayar Destekli Bina Verileri Arabirimi, isimli bir bilgisayar programı tanımlanmış, geliştirilmiş ve sunulmuştur. Bunu gerçekleştirmek için, Bilgisayar Destekli Tasarım ortamında yaratılmış bir mimari projeye kısa bir zamanda, bu çalışmada yapılan program modülünü uygulayarak sonuç elde edilecektir. Bu sonuca ulaşırken, bu çalışma çerçevesinde vıhazırlanmış bina yerleşimi ve malzeme verifabanları kullanılmıştır. Sadece, bina datası oluşturmak için bina elemanlarının malzemeleri girilmelidir. Sonuç olarak, mimarların tasarım aşamasında verecekleri kararlar binanın enerji korunumu açısından önemli değerler ortaya çıkarmaktadır. Anahtar Kelimeler: Bilgisayar Destekli Grafik Ortam, Bina Verisi, Bilgisayar Destekli Isısal Analiz Yazılımı. Bilim Dalı Sayısal Kodu: 601.02.02 VII ABSTRACT COMPUTER AIDED INTERFACE OF BUILDING DATA PREPARATION FOR THERMAL ANALYSIS PACKAGES ÖZGÜMÜŞ, Murat M.S. in Building Science Supervisor: Assist. Prof. Dr. F.Nur DEMİRBİLEK February, 1995, 67 pages The aim of this study is to prepare building, material and location data of an architectural project in a computer aided graphical environment and to present these data for users as an intermediate file for SUNCODE-PC that is a thermal analysis program. By using these Iwo together, it is easy to take decisions related with the thermal performance of buildings for the architects. An interactive computer program module named Computer Aided Interface of Building Data Preparation for Thermal Analysis Packages, has been described, developed and implemented with this purpose. To perform these, the result will be determined by applying the program module considered in this study to an architectural floor plan created in a Computer Aided Design environment, in a short time. The location and material database IVprepared within the framework of this study can be used for obtaining this result. Only the materials of the building elements have to be input to form the building data. Finally, decisions taken by architects at the design stage find out important values with respect to the thermal performance of the building. Keywords: Computer Aided Graphical Environment, Building Data, Computer Aided Thermal Analysis Program. Science Code: 601.02.02 67