Search

Yapay zekâ hemen her alanda olduğu gibi tasarım alanındaki varlığını giderek artırmaktadır. Tasarım disiplininde ise tasarımcıların mesleki hayatında meydana getirdiği değişimler ile tasarım üretimini otomatikleştiren uygulamalar veya yazılımlarla adından söz ettirdiği görülmektedir. “Yapay zekâ bir tasarımı ürününü değerlendirebilir mi?” sorusundan hareketle, tasarım eğitiminde yapay zekânın potansiyeli üzerine fikir yürütmenin ve tartışmaya açmanın önemli olduğu düşünülmektedir. Bu çalışmada, gözetimli öğrenme kullanılarak görsel iletişim tasarımı ve grafik tasarımı bölümü öğrencilerinin logo tasarımlarının yer aldığı sınıflandırılmış veri seti ile CoreML uzantılı bir yapay zekâ modeli hazırlanmıştır. Veri setinde bulunmayan, sınıflandırılmamış logo örneklerinin yer aldığı bir kontrol grubu oluşturularak model test edilmiş ve yapılan deney sonucunda ortaya çıkan çıktılar aktarılmıştır. Yapay zekânın tasarım ilkelerini öğrenerek estetik çıkarımlarda bulunma potansiyeli ve tasarım eğitimindeki ölçme-değerlendirme süreçlerinde alabileceği role ilişkin öneriler getirilmiştir.

Ulusal grafik tasarım tarihimizin birçok bilinmeyeni bulunmaktadır. Özellikle yereldeki sanatkârlar, bu bilinmeyenin büyük ve önemli parçasını oluştururlar. Grafik tasarımın bilgisayar öncesi döneminde üretilmiş yereldeki ticari sanat ürünleri olan resimlemeler ve harfleme çalışmaları, kentlerin hızlı dönüşüm sürecinde kayıt altına alınmadıklarından dolayı kolayca yok olabilmektedir. Oysa grafik tasarımının öncüleri olarak nitelendirebileceğimiz ve kendilerini ressam olarak adlandıran sanatkârların elinden çıkan bu ürün-ler, kaybolmaya yüz tutmuş kültürel mirasımızın örnekleri olup bölgeye özgü özellikler taşıması, bölgenin görsel kültürünü yansıtması bakımından önemlidir. 1916 yılında Adapazarı’nda tarımsal üretimi desteklemek amacıyla kurulan, araba fabrikası olarak da bilinen Türkiye Zirai Donatım Kurumu Anonim Şirketi, ilerleyen yıllarda kentin grafik tasarım tarihini de etkiler. Halk sanatının yetkin bir uygulayıcısı olarak fabrikanın ürettiği at arabalarının resimlenmesi için Bursa’dan çağrılan ticari ressam Numan Balıca, hem kendisi hem de yetiştirdiği çıraklar ile kentin görsel kültürüne katkı sağlayan bir ömür geçirir. Böylece herhangi formal eğitimi olmadan eğitici görevini üstlenen ve mesleki hayatı boyunca onlarca sanatkâr yetiştiren Balıca, kentin görsel kültüründe ve grafik tasarım tarihinde rol oynar. Yetiştirdiği çıraklar, yalnız resimleme yap-makla kalmaz; fırça ile unvan levhaları, dükkân tabelaları, cam yazıları, apartman isimlikleri yazarlar. Bilgisayarın grafik tasarım üretim sürecine girmesi ile reklamcılık alanında etkin olurlar. Balıca, çırakları ve onların yetiştirdikleri ile kuşaklar arası aktarım açıkça Adapazarı örneğinde görülebilmekte ve belgenebil-mektedir. 1949 yılından başlayıp vefat ettiği yıl olan 1976’ya kadar Adapazarı’nda faaliyet gösteren Numan Balıca başta oğulları Münir Balıca, Mesut Balıca daha sonra Şevki Akarca, Necati Hüdaverdi, Mustafa Karapınar, Erol Nurcan, Enver Ertaban gibi isimleri yetiştirir. Balıca’dan sonra resimleme ve fırça tabela yazımında ustalığı ile adından söz ettiren Alaaddin Kolçak ise Kabil Arslan, Rüstem Arslan, Hüsmen Arslan, Ali Uzavcı, Mehmet Yılmaz ve Recep Bahar’a öncülük eder. Balıca’nın oğullarından Mesut Balıca ise, günümüzde hâlâ Adapazarı’nda reklamcılık alanında faaliyet gösteren şirketleri kuran Veysel Önder, Cihat Önder, Nejdet Hız, Tuncay Dinçer, Lütfi Sezgin ve Murat Sarıçiçek’i yetiştirir. Böylelikle yazıda, resimlemeyle başlayıp çağdaş grafik tasarım ürünlerine evrilen bir süreç üzerinden kuşaklar arası formal olmayan eğitim ile yetişen sanatkârların yerel resimleme, grafik tasarım ve reklam tarihinde yerlerini alma-ları için gereken bilgi ve bulgular sunulmaktadır. Bu çalışma, yerelle kurduğu güçlü ilişki bakımından görsel kültürü ve görsel belleği şekillendiren ürünleri üreten bu sanatkârların kayda geçirilmelerini, ilerleyen yıllarda yapılacak kültürel, etnografik, folklorik araştırmalara da katkı sağlamayı amaçlar.

Başlarda mimarlık alanında kullanılmaya başlanan vernaküler kavramı, günümüzde edebiyat, tarih, kültürel çalışmalar, arkeoloji gibi alanlarda geniş kullanıma sahiptir. Bu kavram, görsel iletişim tasarımı disiplininde de kendine yer bulur. Görsel iletişim tasarımında vernaküler, bölgede tasarım okullarının tedrisatından geçmemiş yerel zanaatkârların hünerleriyle bölgenin görsel kültürüne uygun olarak üretilmiş grafik ürünlere işaret eder. Bu özellikleriyle yerelin görsel kültürüyle ilişkili olan vernaküler, genelde bilinmeyen kişilerce yapıldığından dolayı anonim ve otantik sözcükleriyle nitelenir. Tasarımcılar nezdinde ise önceleri keşif yöntemi ile yalnız ilham alınan ögeler iken daha sonraları bir düşünme biçimine ve mesleki disiplin içerisinde etik bir tutuma dönüştüğü görülür.Vernaküler kavramının genel özelliklerinin açıklandığı bu çalışmada, görsel iletişim tasarımında vernakülerin izlediği süreç ve disiplin içerisindeki konumu üzerinde durulmuş, örnekler ile açıklanmaya çalışılmıştır., At the beginning, the concept of vernacular, which has been used in the field of architecture, has been widely used in the fields of literature, history, cultural studies and archeology. This concept finds its own place in the discipline of visual communication design. In the field of visual communication design, vernacular that refers to the graphic products produced in accordance with the visual culture of the region with the skills of the craftsman who have not educated in the design schools. These attributes are associated with the visual culture of the locals, usually made by unknown people due to they are characterized by the words of anonymous and authentic. In terms of the designers, it was seen that the subjects were inspired by discovery and later turned into a way of thinking method and an ethical attitude within the professional discipline. In this study which is explained the general characteristics of the concept of vernacular is mentioned, and it is discussed the process, which vernacular follows, and its position in the discipline of visual communication design. It is tried to explain the subject with examples that reflect the attitude of the designers.

Bu çalışmanın amacı, pilates egzersizlerinin postmenopoz dönemdeki kadınlar üzerindeki etkisinin araştırılmasıdır. Bu doğrultuda yaşları 48 ile 59 arasında değişen 46 postmenopoz kadına, haftada 3 gün ve 60'ar dakikadan 12 haftalık bir pilates programı uygulanmıştır. Çalışmada metot olarak ise çalışma başlamadan önce gerçekleştirilen ölçüm sonuçları ile program bitiminde gerçekleştirilen ölçüm sonuçlarının kıyaslanması yöntemi tercih edilmiştir. Bu kıyaslama ise Eşleştirilmiş t-Test yöntemi ile gerçekleştirilmiştir. Yapılan ölçümler sonucunda çalışmada kullanılan tüm test ve anketlerde, pilates programının katılımcılara olumlu katkı sağladığı, yani program sonundaki ölçümlerin, çalışma başındaki ölçümlerden istatistiki olarak anlamlı bir şekilde daha başarılı olduğu tespit edilmiştir. Dolayısıyla çalışmada pilatesin, postmenopoz dönemdeki kadınların yaşam kalitesini arttırdığı, fiziksel özellik ve uygunluklarını iyileştirdiği, klimakterium dönem semptomlarının gözlenme sıklığını azalttığı ve genel sağlık profilini iyileştirdiği sonucuna varılmıştır. Anahtar Kelimeler: Menopoz, Postmenopoz, Pilates, Fiziksel Özellik The purpose of this study is to investigate the effect of pilates exercises on postmenopausal women. In this direction, a pilates program which lasts 12 weeks (each week consists of 3 days repeat, and each of them is 60 minutes long) has conducted with the participation of 46 postmenopausal women between 48 and 59 years old. As a method of study, it is preferred to compare `the measurement results obtained before the start of the study` with `the measurement results at the end of the program`. This comparison is carried out by the Paired t-Test method. As a result of the measurements made, all the tests and surveys used in the study shows that the pilates program contributed positively to the participants, that is, the measurements at the end of the program were statistically more successful than the measurements at the beginning of the study. Thus, in the study, it is concluded that pilates increases the quality of life, improve the physical features and fitness, decreases the frequency of climacteric symptoms and improves the general health profile of postmenopausal women. Key words: Menopause, Postmenopause, Pilates, Physical 66

Mühendislik projelerinde (Açık maden işletmesi, baraj, köprü, hava limanı vb.) gerçekleştirilen kazı çalışmalarında doğa ile mücadele zorunlu olmaktadır. Son derece zor olan bu mücadelelerde yeni teknolojilere başvurulmakta, büyük ve ağır devasa iş makinelerinin kullanımı gerekebilmektedir. Kullanılan araçların büyüklüğü ve insanların içinde bulunduğu ortam nedeniyle herhangi bir araç hareketi, söz konusu sahalarda belirgin risk oluşturabilmektedir. Kazı çalışmalarında iş makinelerinin hareketlerinden kaynaklanabilecek iş kazaları iş sağlığı ve güvenliği yönünden tehdit oluşturmakta ve iş kazalarının artmasında önemli rol oynamaktadır.Bu nedenle trafik yönetimi alanında kullanılan simülasyon teknikleri, risk analizinin farklı bir yönünü temsil etmesiyle sektöre yeni bir soluk getirme beklentisi oluşmaktadır. Simülasyon modelleme, matematiksel formül ve algoritmalar bu tezin temel parametreleridir. Excavation works in engineering projects (Opencast mining, barrages, bridges, airports etc.) challenge against nature is compulsory. Hi-tech applications must be consulted and heavy machinery equipments must be used. The size of the vehicles and the environment people has to be found may cause some risks in the working areas. Becouse of the heavy vehicles movements, occupational accidents may occur and inevitably becomes a big threat in work safety and security.For this reason, the simulation techniques used in the field of traffic management represent a different aspect of the risk analysis and thus an expectation to bring a new breath to the sector. Simulation modeling, mathematical formulas and algorithms are the main parameters of this thesis. 163

In the design and advertising industry, ethic isobservable anywhere from business relationship between designer, client andadvertising agency to the potential impacts of the project on which thedesigner takes part. In addition to issues such as plagiarism and copyrightinfringements, which are often encountered today,the individual ethicalattitude of the designer and a responsible design approach is determinant inthe value that the designer creates with the product and its effect to societyand nature. In this respect, in order to able to develop an individual ethicalattitude, it is important that the students in the education programs ofgraphic design and visual communication designhave a minimum ethical knowledge.Within this study, it is mentioned the importance ofthe concept of responsibility in the development of student designers’ ethicalattitudes. Related associate degree, undergraduate and graduate programs inTurkey are examined and brought forward some proposals concerning ethicaleducation., ÖZTasarım ve reklam endüstrisinde etik, tasarımcı,müşteri, reklam ajansı arasındaki iş ilişkisinden tasarımcının rol aldığıprojelerin potansiyel etkilerine kadar birçok yerde görünür. Günümüzde sıklıklakarşılaşılan aşırma, telif hakkı ihlallerinin yanı sıra, tasarımcınıntasarladığı ürün ile yaratacağı değer ve bu değerin topluma ve doğaya etkisindesorumlu tasarım anlayışı ve tasarımcının bireysel etik tavrı belirleyicidir.Bireysel bir etik tavrın geliştirilebilmesi için, grafik tasarım ve görseliletişim tasarımı eğitimi veren programlardaki öğrencilerin asgari bir etikbilgisine sahip olması önemlidir. Bu çalışmada, öğrenci tasarımcıların etik tavırlarınıngeliştirilebilmesine sorumluluk kavramı üzerinden değinilmiştir. Türkiye’denseçkisiz olarak seçilen ilgili ön lisans, lisans ve lisansüstü programlarincelenerek etik eğitimine yönelik çeşitli önerilerde bulunulmuştur.

İletişim teknolojilerindeki gelişmeler günlük hayatı değiştirmekle kalmayıp aralarında iletişim tasarımının da bulunduğu mevcut disiplinleri dönüştürmekte, yeni kavramların, alanların ortaya çıkmasına neden olmaktadır. Dijital yayıncılık da bu disiplinlerden biridir. Okurların günlük hayatında daha fazla ekran ile etkileşime geçmesi ve mobil cihazların kullanımındaki artış gibi etkenler, dijital yayıncılık ürünlerine olan ilgiyi arttırmış; dijital yayıncılık, kısa sürede grafik tasarım/görsel iletişim tasarımının alt disiplini olarak kendine yer bulmuştur.Bu araştırmanın birinci amacı, kısa sayılabilecek geçmişe sahip olan dijital yayıncılık disiplinine ait derli toplu bir bilgi adası oluşturmak; ilgili okur, eğitimci ve tasarımcılara sunmaktır. Bu nedenle, çalışmanın ilk üç bölümünde dijital yayıncılığın teorik ve pratik altyapısına ilişkin bilgilere değinilmiştir. Çalışmanın diğer amacı da Sakarya Üniversitesi'nin tanıtımına yönelik tablet ve akıllı telefon cihazlarında görüntülenebilir bir dijital yayın tasarımı hazırlamaktır. Bu amaçla dördüncü bölümde, uygulama çalışmasının tasarımına ilişkin yöntem ve süreçlere yer verilmiştir. Ayrıca ortak bir terminoloji oluşturmak amacıyla 'Dijital Yayıncılık Sözlükçesi' de son bölüme eklenmiştir.Anahtar SözcüklerYayıncılık, Dijital Yayıncılık, Elektronik Yayıncılık, Grafik Tasarım, Görsel İletişim Tasarımı, Yayın Tasarımı, Mobil Araç Developments in communication technology not only change daily life but also convert current disciplines including communication design and causes to the appearance of new concepts and areas. Digital publishing is one of these disciplines. The fact that readers interact more and more with screens in their daily lives and factors such as the increase in the use of mobile devices have increased the interest in digital publishing; and so, digital publishing has taken place as a sub-discipline of graphic design/visual communication design.The main purpose of this research is to gather a data island related to digital publishing which has a very relatively short history and to present it to the readers, educators and designers. Therefore, the first three chapters of this research refer to the theoretical and practical structure of digital publishing. Another purpose of this study is the preparation of a viewable digital publication design in Tablet PCs and smart phones in respect with the promotion of the Sakarya University. In this respect, the forth chapter mentions the methods and processes of the application studies. Further, a 'Digital Publishing Glossary' is added to the final chapter in order to create a common terminology.KeywordsPublishing, Digital Publishing, Electronic Publishing, Graphic Design, Visual Communication Design,Editorial Design, Mobil Device 240

Using complete orthonormal sets of Ψα-exponential type orbitals in single exponent approximation the new approach has been suggested for construction of different kinds of functions which can be useful in the theory of linear combination of atomic orbitals. These functions can be chosen properly according to the nature of the problems under consideration. This is rather important because the choice of the basis set may be play a crucial role in applications to atomic and molecular problems. As an example of application, different atomic orbitals for the ground states of the neutral and the first ten cationic members of the isoelectronic series of He atom are constructed by the solution of Hartree—Fock—Roothaan equations using Ψ1, Ψ0 and Ψ−1 basis sets. The calculated results are close to the numerical Hartree-Fock values. The total energy, expansion coefficients, orbital exponents and virial ratio for each atom are presented.

Bu çalışmanın amacı, Tekirdağ İli’nde hayvan dışkı atıklarından elde edilecek olan biyogazdanelektrik enerjisi üretim potansiyelinin belirlenmesi ve gerekli yatırımların uygulanabilirliğininirdelenmesidir. Çalışmada 2013 yılı verilerine dayanarak Tekirdağ İli’ndeki büyükbaş, küçükbaş vekanatlı hayvan varlığı saptanmış ve bu kaynaklardan elde edilebilecek biyogaz potansiyelilaboratuarda yapılan analizlerle belirlenmiştir. Öncelikle hayvan sayılarına bağlı olarak yıllıkerişilebilecek atık miktarları ve atıkların toplam uçucu katı madde miktarları hesaplanarak analizsonuçlarından elde edilen birim metan potansiyeli (m3 CH4/ ton UKM) değerlerinden üretilebilecekmetan gazı belirlenmiştir. Yıllık elde edilebilecek metan miktarından net üretilebilecek elektrik ve ısıenerjisi hesaplanarak kurulabilecek tesislerin fizibilitesi çıkarılmıştır. Fizibilite çalışmalarına esasolarak ise enerji üretim tesisinin ilk yatırım maliyeti, yıllık işletme ve bakım maliyetleri ile enerji vegübre üretimi ile elde edilebilecek gelirler dikkate alınmış ve kurulabilecek olan tesisin optimum yerseçimine göre geri ödeme süresi hesaplanmıştır. Araştırma sonuçlarına göre, Tekirdağ İli hayvansaldışkı atık toplamından yaklaşık olarak yılda 30 milyon m3 metan gazı ve bu metan gazından yıldayaklaşık 119 milyon kWh elektrik enerjisi elde edilebilmesi mümkündür. Tekirdağ İli için elektrikenerjisi eldesine yönelik böyle bir tesisin kurulu toplam gücü yaklaşık 13 MW olarak hesaplanmıştır.Kurulu güç potansiyelleri ve nakliye mesafesi kriterleri göz önünde bulundurulduğunda Tekirdağİlinde ilk etapta toplam 3 tesisin kurulabileceği tespit edilmiştir. Potansiyelin en yüksek olduğuilçeler sırası ile Malkara (5 MW), Hayrabolu (2,5 MW) ve Merkez (2 MW) olarak belirlenmiştir.

Bir öğretim programının başarılı olup olmadığının belirlenmesi söz konusu olduğunda, program ile onun başlıca uygulayıcıları olan öğretmenlerin programı benimsemeleri arasında bir doğru orantı olduğu söylenebilir. Bu açıdan Görsel Sanatlar dersi öğretmenlerinin görüşleri, Görsel Sanatlar dersi öğretim programının geleceği açısından önem taşımaktadır. Araştırmanın konusunu, ilköğretim ikinci kademedeki Görsel Sanatlar dersi öğretmenlerinin, 2006 yılından itibaren uygulanan öğretim programına ilişkin görüşleri oluşturmaktadır. Bu çalışma içerisinde değerlendirmeye alınan bulgular, 2009-2010 eğitim-öğretim yılında, Bursa İli merkez üç ilçeye bağlı (Osmangazi, Nilüfer, Yıldırım) resmi 30 ilköğretim okulunda görev yapan 39 Görsel Sanatlar dersi öğretmeni ile yapılan anket sonucunda elde edilen bulguların bir bölümünü oluşturmaktadır. Araştırma sonucunda elde edilen bulgulara göre, Görsel Sanatlar dersi öğretmenlerinin yeni programı eskisine kıyasla daha iyi buldukları fakat uygulama sırasında sıkıntı yaşadıkları belirlenmiştir. Yaşanan sıkıntıların öncelikle fiziki altyapının yetersizliğine dayandığı görülmüştür. Ayrıca öğretmenler, hizmet içi eğitimlerin yetersiz olması, değerlendirme formlarının işlevini yerine getirememesi, dört sanat disiplininde yer alan etkinliklerin uygulanamaması gibi sorunları belirtmişlerdir. Elde edilen bulgular doğrultusunda belirlenen alanlarda programın geliştirilmesine katkı sağlayacağı düşünülen önerilerde bulunulmuştur., When it comes to determining the success of a curriculum, there is perhaps direct correlation between the curriculum and the teachers who are the primary practitioners; and whether or not they would adopt the new curriculum. In this respect, the views of Visual Arts teachers have great importance for the future of Visual Arts Education curriculum. This research study focused on the Elementary Second-Grade-Level Visual Arts teachers‟ views and reflections on the new standards set by the curriculum taken effect in 2006 by the State Department of Education (MEB). Findings in this study constitute the partial findings collected through a survey questionnaire, applied at 30 public elementary schools in three central districts- Osmangazi, Yıldırım, Nilüfer- of Bursa, Turkey in 2009-2010 School-Year with 39 Visual Arts teachers. The problems encountered were primarily about the lack of physical, environmental facilities at schools. In addition, the teachers also reported problems such as lack of in-service training; nonfunctional evaluation forms; and not having chance to include activities and lessons of four areas of Discipline-Based Art Education. Based on the findings new strategies were suggested to improve effectiveness in certain areas, this may also help to further-develop the new art education curriculum content.

Bir öğretim programının başarılı olup olmadığının belirlenmesi söz konusu olduğunda, program ile onun başlıca uygulayıcıları olan öğretmenlerin programı benimsemeleri arasında bir doğru orantı olduğu söylenebilir. Bu açıdan Görsel Sanatlar dersi öğretmenlerinin görüşleri, Görsel Sanatlar dersi öğretim programının geleceği açısından önem taşımaktadır. Araştırmanın konusunu, ilköğretim ikinci kademedeki Görsel Sanatlar dersi öğretmenlerinin, 2006 yılından itibaren uygulanan öğretim programına ilişkin görüşleri oluşturmaktadır. Bu çalışma içerisinde değerlendirmeye alınan bulgular, 2009-2010 eğitim-öğretim yılında, Bursa İli merkez üç ilçeye bağlı (Osmangazi, Nilüfer, Yıldırım) resmi 30 ilköğretim okulunda görev yapan 39 Görsel Sanatlar dersi öğretmeni ile yapılan anket sonucunda elde edilen bulguların bir bölümünü oluşturmaktadır. Araştırma sonucunda elde edilen bulgulara göre, Görsel Sanatlar dersi öğretmenlerinin yeni programı eskisine kıyasla daha iyi buldukları fakat uygulama sırasında sıkıntı yaşadıkları belirlenmiştir. Yaşanan sıkıntıların öncelikle fiziki altyapının yetersizliğine dayandığı görülmüştür. Ayrıca öğretmenler, hizmet içi eğitimlerin yetersiz olması, değerlendirme formlarının işlevini yerine getirememesi, dört sanat disiplininde yer alan etkinliklerin uygulanamaması gibi sorunları belirtmişlerdir. Elde edilen bulgular doğrultusunda belirlenen alanlarda programın geliştirilmesine katkı sağlayacağı düşünülen önerilerde bulunulmuştur, When it comes to determining the success of a curriculum, there is perhaps direct correlation between the curriculum and the teachers who are the primary practitioners; and whether or not they would adopt the new curriculum. In this respect, the views of Visual Arts teachers have great importance for the future of Visual Arts Education curriculum. This research study focused on the Elementary Second-Grade-Level Visual Arts teachers‟ views and reflections on the new standards set by the curriculum taken effect in 2006 by the State Department of Education (MEB). Findings in this study constitute the partial findings collected through a survey questionnaire, applied at 30 public elementary schools in three central districts- Osmangazi, Yıldırım, Nilüfer- of Bursa, Turkey in 2009-2010 School-Year with 39 Visual Arts teachers. The problems encountered were primarily about the lack of physical, environmental facilities at schools. In addition, the teachers also reported problems such as lack of in-service training; nonfunctional evaluation forms; and not having chance to include activities and lessons of four areas of Discipline-Based Art Education. Based on the findings new strategies were suggested to improve effectiveness in certain areas, this may also help to further-develop the new art education curriculum content.

Algler gerek oksijen üreterek, gerekse besin maddelerinin çevrimindeki rolleri nedeniyle sucul ekosistemlerde biyolojik çeşitliliğin devamını sağlarlar. Alglerin çevredeki rollerine kıyasla, fenoller gibi birçok organik kirleticilere ait alg toksisite verisi oldukça sınırlıdır. Öte yandan, bütün kimyasallara ait alg toksisite verisini laboratuvar deneyleriyle elde etmek neredeyse imkansızdır. Bu nedenle, kantitatif yapı-aktivite/toksisite ilişkileri (KYAİ/KYTİ) gibi laboratuvar deneylerine alternatif yöntemler alg ekotoksisite verisindeki boşluğun doldurulmasına katkı sağlayabilir.Bu çalışmada, fenollerin bir tuzlu su alg türü olan Dunaliella tertiolecta ve bir tatlı su alg türü olan Chlorella vulgaris üzerindeki toksik etkileri belirlenmiş ve elde edilen veriler KYTİ yöntemiyle analiz edilmiştir. Toksisite değerlendirmesi için seçilen fenoller polar narkotik, enerji metabolizmasını hedefleyen ve reaktif fenoller olmak üzere çeşitli mekanizmalarla toksik etki gösterdikleri için endüstriyel kimyasalların minyatür bir modelini temsil etmekte, dolayısıyla da KYTİ analizleri için gerçekçi bir temel teşkil etmektedirler. Çoklu doğrusal regresyon ve tersine yayılmalı yapay sinir ağları teknikleri kullanılarak içsel ve harici olarak geçerliliği test edilen çeşitli KYTİ modelleri elde edilmiştir. Geliştirilen modellerin çoğunda, çok sayıda tanımlayıcı arasında, hidrofobisite ve elektrofilisite bazlı parametrelerin önemi dikkat çekmiştir. Diğer yandan, pirogalol, hidrokinon ve katekol gibi reaktif türlere yükseltgenebilen fenollerin alg toksisiteleri hidrofobisitenin tahmin ettiğinden daha fazla bulunmuştur. Bu reaktif fenollerin toksisiteleri elektrofilisite parametresi ile daha iyi açıklanmıştır. Modellerin harici geçerliliği, fenol ve anilin türevlerinin bir tatlı su alg türü olan Pseudokirchneriella subcapitata üzerindeki literatür toksisite verisi ile de doğrulanmıştır. Dolayısıyla, geliştirilen modellerin farklı bir alg türüne ve en azından farklı bir organik kirletici grubuna da uygulanabilir olduğu gösterilmiştir.KYTİ modellerinin yanı sıra, algler ile bakteri, protozoa, su piresi ve balık gibi sucul türler arasında yapılan toksisite korelasyonlarından çıkan sonuç, sucul organizmaların fenolere verdiği tepkilerin polar narkotik mekanizmanın üzerinde farklılaşmaya başladığıdır. Sonuç olarak, bu çalışmada geliştirilen KYTİ modelleri, modellerin uygulanabilirlik alanında kalması şartıyla, farklı toksik mekanizmalar uyarınca etki gösteren ve deneysel verisi olmayan çeşitli kimyasalların toksisitesini tahmin etmek için kullanılabilir. Algae sustain biodiversity in aquatic ecosystems by producing oxygen and recycling nutrients. In contrast to their key role in the environment, toxicity data of many organic pollutants, such as phenols, on algae, especially for marine algae, are severely limited. On the other hand, the data requirement in algal toxicity is almost impossible to be supplied through exhaustive laboratory testing considering the huge number of chemicals to be assessed. Therefore, the use of alternative methods to laboratory testing, such as the quantitative structure-activity/toxicity relationships (QSARs/QSTRs), can help reduce the data gap in algal ecotoxicity.In this study, novel toxicity data of phenols on marine alga Dunaliella tertiolecta and freshwater alga Chlorella vulgaris were generated and subjected to QSAR analysis. The phenols selected for toxicological assessment are known to elicit toxicity through different modes of toxic action including polar narcosis, respiratory uncoupling and reactive mechanisms; as such, the data set was regarded as a miniature model of industrial chemical space and provided a realistic basis upon which to explore the development of algal QSTRs. Multiple linear regression and counter propagation artificial neural network techniques were used to build internally and externally validated QSTR models. Most of the QSTRs highlighted the importance of hydrophobicity and electrophilicity related parameters among numerous descriptors. Hydrophobicity was found to underpin the toxicity of phenols to algae. On the other hand, pyrogallol, hydroquinones and catechols, which are potentially capable of being oxidized to reactive species, displayed algal toxicity in excess of that predicted by hydrophobicity. The toxicity of these reactive phenols was better described by electrophilicity parameters. The external validation of the models was also verified using a data set obtained from literature comprising the toxicity of phenols and anilines to another freshwater alga, Pseudokirchneriella subcapitata. Consequently, the developed QSTRs were shown to be applicable to data from another algal test system and at least for another class of organic compounds.Apart from the QSTRs, investigation of inter-algal and inter-species toxicity correlations between algae and other aquatic organisms such as bacteria, protozoa, daphnia and fish revealed that the response of aquatic organisms to phenols differentiated above the level of polar narcosis. As a result, for a heterogeneous set of compounds acting through different modes of toxic action, the models developed in this study can be used to predict the toxicity of untested compounds provided that the new chemicals are within the applicability domain of the respective model. 202

Cıvata bağlantılarında dinamik yüklerin etkisiyle meydana gelen kendiliğinden gevşemeyi önlemek için birçok yöntem kullanılmaktadır. Bu çalışmada bu yöntemlerden biri olan anaerobik yapıştırıcı kullanılarak cıvata bağlantısının cıvata boyutuna, kaplama türüne ve diş tipine göre kendiliğinden gevşemeye karşı dayanımı incelenmiştir. Deneylerde üç farklı kaplanmamış, çinko ve çinko fosfat kaplı 8.8 kalite M10, M12 ve M16 normal ve ince diş cıvata kullanılmıştır. Deneyler pnömatik sistem ile çalışan test makinesinde yapılmıştır. Deneyler sırasında belirli zamanlarda makine durdurularak ultrasonik ölçüm cihazı ile cıvatadaki uzama değişimleri ölçülmüş ve ölçülen değerlerin çevrim sayısına göre değişimleri incelenmiştir.Deneysel çalışmalar sonucunda boyut etkisine göre en iyi dayanım M10 cıvatalarda, en kötü dayanım M16 cıvatalarda elde edilmiştir. Kaplama türüne göre en iyi dayanım çinko fosfat kaplı cıvatalarda, en kötü dayanım çinko kaplı cıvatalarda elde edilmiştir. Diş tipine göre ince diş cıvatalar normal diş cıvatalardan daha iyi dayanım göstermiştir. In bolted joints many methods used to prevent self-loosening which caused by dynamic loads. In this study, strength of bolted joints were investigated against to self-loosening according to the bolt size, the type of coating and pitch using an anaerobic adhesive which is one of these methods. In experiments three different uncoated, zinc and zinc phosphate coated 8.8 grade M10, M12 and M16 coarse and fine pitch steel bolts were used. Experiments were made on test machine which works as pneumatic. Test machine was stopped at certain times during experiments and elongation changes measured by ultrasonic bolt meter and measured values were investigated by the number of cycles.As a result of experimental studies, for bolt size effect the best strength was obtained M10 bolts, the worst strength was obtained M16 bolts. For coating type, the best strength was obtained zinc phosphated bolts, the worst strength was obtained zinc coated bolts. According to pitch type, fine pitch bolts showed good resistant than coarse pitch bolts. 99

Bu çalışma perlitik küresel dökme demirin düşük karbonlu çelik ile kaynak yolu ile birleştirilmesine ve bu birleşmenin mikroyapı ve mekanik özelliklerinin incelenmesine odaklanmıştır. Bu amaç için, metal E355 çeliği ve GJS600-3 dökme demir G3Si1 dolgu malzemesi ile metal aktif gaz (MAG) kaynağı kullanılarak birleştirilmiştir. Birleştirme işlemi genel olarak dökme demirin düşük kaynaklanabilirliğinden kaynaklanan sorunlara göre şekillendirilmiştir. Soğuma çatlamalarının önlenmesi için ön ısıtma uygulanmış, kaynak sonrası ısıl işlemin etkileri incelenmiştir. Mikroyapı incelemeleri ve mikro sertlik testleri uygulanarak kaynağın genel mikroyapısı sınıflandırılmış ve çelik parça için tane boyutu ölçümleri yapılmıştır. Mekanik testler ile kaynağın sertlik profilleri, çekme ve darbe özellikleri belirlenmiştir. Yorulma davranışları belirlenmiş ve tarama elektron mikroskobu kullanılarak kırılma karakterleri belirlenmiştir.Uygun ön ısıtma uygulanarak iki malzemenin başarı ile birbirine kaynaklanabilmiştir. Dökme demirin ısıdan etkilenmiş bölgesinde ledebüritik beyaz dökme demir ve martensit oluşumuna rastlanmıştır. Bu fazların sebep olduğu yüksek sertlik değerleri kaynak sonrası ısıl işlem sıcaklıkları arttırılarak aşama aşama düşürülebilmiştir. Çekme ve yorulma deneylerinde kaynak birleştirmesi ana malzemelerden daha üstün mekanik davranışlar sergilemiştir. Çekme testlerinde kırılma E355 ana malzemesinde oluşurken yorulma testleri GJS600-3 ana malzemesinde kırılmaya neden olmuştur. İki malzeme arasında ciddi darbe tokluğu farklılığına rastlanmıştır. Isıl işlemlerin sertlik dışındaki mekanik test sonuçlarına etkisi olmadığı görülmüştür. Çalışma, iki malzeme arasında kullanılabilir bir eritme kaynağı birleştirmesinin oluşturulabileceği ile sonuçlandırılmıştır. This study focuses on joining pearlitic ductile cast iron with low carbon steel by welding and investigation of this joint in microstructural and mechanical viewpoints. For this purpose E355 steel and GJS600-3 cast iron were joined using metal active gas (MAG) welding process by G3Si1 filler wire. The joining process is shaped mainly by the problems related to the low weldability of cast. Preheating was applied to prevent formation of cooling cracks and effects of post weld heat treatments (PWHT) were surveyed. Micro examination and micro hardness tests were applied to characterize the general microstructure. Grain size measurements were done for E355. Hardness profiles, tension and impact toughness properties were designated via mechanical tests. Fatigue behavior was surveyed and general fracture characteristics were determined via scanning electron microscopy (SEM) examinations.According to study it was concluded that successful weld joint could be formed between the materials by suitable preheating. Formation of ledeburitic white cast iron and martensite in heat affected zone of cast piece was witnessed. It was possible to lower high hardness values of these phases gradually by increasing post weld heat treatment temperatures. The weld joint behaved superior to the base metals under tension and fatigue tests. In tension tests failure occurred at E355 base metal whereas fatigue loading resulted failure at GJS600-3. A great impact toughness variation was determined between two pieces. It is seen that heat treatments had minor effect on mechanical test results except hardness. The study was concluded that a useful fusion weld joint between these materials can be built. 103

Bu araştırma, ilköğretim ikinci kademedeki Görsel Sanatlar dersi öğretmenlerinin, 2006 yılından itibaren uygulamaya geçen öğretim programının getirdiği yeni yaklaşımlara ilişkin genel görüşlerinin belirlenmesini içermektedir. Araştırma sürecinde öğretmenlerin programı nasıl karşıladıkları, öğrencilere öğrenme alanlarının kazanımlarını ne kadar edindirebildikleri, derslere nasıl hazırlandıkları ve yeni yaklaşımlara ilişkin görüşleri belirlenmeye çalışılmıştır.Araştırma 2009-2010 eğitim-öğretim yılında, Bursa İli merkez üç ilçeye bağlı (Osmangazi, Nilüfer, Yıldırım) resmi 30 ilköğretim okulunda yapılan anket ve görüşme çalışmaları ile gerçekleştirilmiştir. Araştırma sürecinde ilköğretim ikinci kademedeki Görsel Sanatlar dersine giren öğretmenlere uygulanmak üzere 38 önermenin bulunduğu bir anket formu ve 5 sorunun bulunduğu bir görüşme formu hazırlanmış ve bu formlar veri toplama aracı olarak kullanılmıştır. Elde edilen bilgiler, frekans ve % kullanılarak analiz edilmiş, hazırlanan tablolarda bu sonuçlar gösterilerek gerekli yorumlarla desteklenmiştir.Araştırma sonucunda elde edilen bulgulara göre, Görsel Sanatlar dersi öğretmenlerinin çoğunluğunun yapılandırmacı yaklaşım anlayışıyla hazırlanan yeni öğretim programını olumlu karşıladıkları, fakat uygulama aşamasında sıkıntı yaşadıkları belirlenmiştir. Yaşanan sıkıntıların öncelikle Görsel Sanatlar dersine uygun atölye eksikliği ve öğrenci fazlalılığından meydana geldiği gözlenmektedir. Programa ilişkin sıkıntıların ise hizmet içi eğitimlerin yeterli ve uygulamaya dönük olmaması sebebiyle öğretmenler tarafından benimsenememesi, öğretmenlerin eski alışkanlıklarını devam ettirmesi şeklinde ortaya çıkmaktadır. Öğretmenlerin uygulamada yaşadıkları sıkıntılar nedeniyle programı uygulanabilir bulmadıkları anlaşılmaktadır. Ortaya çıkan bu sonuçlara göre, araştırmanın ilgili bölümünde programın geliştirilmesi açısından katkı sağlanacak önerilerde bulunulmuştur. This study includes the investigation of the general opinions of Visual Arts teachers at primary school, on the new approaches which the educational program put into effect in 2006 came up with. Research period consists of the investigation of Visual Arts teachers? perceptions, to what degree they can make students acquire the gains of learning fields, how they get prepared for the lessons and their opinions on the new approaches.The research was carried out in 30 public primary schools within the three central districts (Osmangazi, Nilüfer, Yıldırım) of province Bursa, with survey studies and interviews. In the survey process, the forms containing 38 statements and the interview forms containing 5 questions were prepared and these forms were used as data collection tools. The information gathered from the research was analyzed using the frequency and the percentage factors by which the tables were created. The results were demonstrated and supported with required comments.The findings show that most Visual Arts teachers have favourable opinions on the new educational program which was developed with a constructive approach, but they have trouble in the implementation phases. The troubles encountered were observed to result from the fact that there are not sufficient numbers of workshops designed considering the needs of Visual Art lessons and that there are more students than the actual capacity can meet. The problems concerning the program itself found out to be that the teachers are not able to adopt the new program since there are not sufficient numbers of in-service trainings and even if there are some, those ones are not practice-oriented and that teacher cannot leave their past habits. It was understood that teachers do not consider this program practical since they have problems in the implementation phases. In the relevant chapter of the study, suggestions which may contribute to improvement of the program were stated in accordance with these results revealed by the study. 80

Bu çalışmada, bazı çok elektronlu atomların temel durum enerjisi, orbital enerjileri, virial oranı gibi özellikleri, Hartree-Fock-Roothaan kuramının yeni önerilen denklemlerine dayalı olarak, hiperbolik kosinüs ve genelleştirilmiş üstel tipli fonksiyonların birleşiminden oluşan baş kuantum sayısı kesir değerli yeni baz fonksiyonları kullanılarak hesaplandı.Tez çalışması iki bölüme ayrılarak yapıldı. Birinci bölümde, Hartree-Fock-Roothaan yönteminde yeni önerilen denklemlerin atomlar için analitik formülleri elde edildi. Bu formüller kullanılarak açık ve kapalı kabuklu atomlar için Hartree-Fock-Roothaan denklemlerinin genel programı yapılmıştır. Bu program kullanılarak atomların elektronik özellikleri için hesaplamalar yapıldı. Bu hesaplamalarda, baş kuantum sayısı kesir değerli baz fonksiyonları atom numaralarına göre incelendi.İkinci bölüm çalışmalarında, literatürde bulunan baz fonksiyonları incelenerek daha etkin iki yeni baz fonksiyonu önerildi. Bu fonksiyonlar kullanılarak atomlar için toplam enerji hesaplama sonuçları elde edilip, literatürdeki benzer fonksiyonların sonuçları ile karşılaştırıldı. Yeni önerilen baş kuantum sayısı kesir değerli baz fonksiyonları kullanılarak denklemlerin analitik çözümü yapıldı ve bu fonksiyonların atomik hesaplamalardaki etkinlikleri literatürdeki diğer benzer çalışmalarla karşılaştırılarak incelendi.Atom özelliklerinin belirlenmesindeki en önemli problemlerden biri de kullanılan baz fonksiyonlarındaki ?en uygun? parametrelerin belirlenmesidir. Yapılan programlar aracılığıyla, toplam enerjinin minimum olması şartına bağlı olarak optimizasyon ile tüm parametreler elde edildi.Elde edilen tüm sonuçlar, literatürde bulunan diğer sonuçlarla karşılaştırılarak Hartree-Fock-Roothaan yönteminde yeni denklemlerinin kullanılabileceği durumlar gösterilmiş ve önerilen baz fonksiyonlarının etkinliği belirlenmiştir. In this study, properties of some multi-electron atoms, like the ground state energy, orbital energy and virial ratio, have been calculated on the suggested new equations of Hartree-Fock-Roothaan theory using new basis functions constructed from hyperbolic cosine and generalized exponential type orbitals with noninteger principal quantum numbers.This thesis is divided into two parts. In the first part, the formulae of suggested new equations in Hartree-Fock-Roothaan theory were obtained. Using these formulae, the general programs for Hartree-Fock-Roothaan equations were written for the closed and open shell atoms. Electronic properties of atoms have been calculated by the use of these programs. In these calculations, the relationship between optimized parameters of basis functions with noninteger principal quantum numbers and atomic number was investigated.In the second part of work, by examining the basis functions available in literature, two new more efficient basis functions are proposed. The results of total energy calculation have been obtained for atoms and compared with results of similar basis functions. The equations have been solved analytically using new basis functions and the efficiencies of these functions in atomic calculations were examined by comparing the similar works in literature.One of the most important problems in the determination of atomic properties is determination of the optimum parameters. On the basis of minimum total energy requirement, the optimum parameters in the basis functions used have been obtained by employing the optimization process.Usefulness of new equations in Hartree-Fock-Roothaan theory were demonstrated and efficiency of proposed basis functions have been determined by comparing the results obtained from this work and literature. 164

Tez (Yüksek Lisans) -- İstanbul Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, 2010, Thesis (M.Sc.) -- İstanbul Technical University, Institute of Science and Technology, 2010, Ülkemizde katı atık hizmetleriyle ilgili önemli bir finansman ihtiyacı bulunmaktadır. Bu ihtiyacın sürdürülebilir bir temelde yapılandırılması için, söz konusu hizmetlerin mali sürekliliği esas alan bir yaklaşımla uygulanması gerekmektedir. Katı atık hizmetlerinin ağırlıklı kamusal niteliği ile özel sektörün bu alandaki girişimleri, çok yönlü bir yerel yönetim problemini beraberinde getirmektedir. Bu tez çalışmasında söz konusu yönetim problemi etraflıca değerlendirilmiş ve yorumlanmıştır. Çalışmada, yerel yönetimlerin katı atık hizmetleri için gerekli finansman seçenekleri incelenmiştir. Mevcut finansman olanakları ve öngörülen stratejiler dikkate alınarak, atık yönetiminde kullanılan ekonomik gelir araçlarının uygulanabilirliği araştırılmıştır. Ülkemizde 1994 yılından bu yana uygulanan Çevre Temizlik Vergisi, katı atık hizmetlerinin finansmanında kullanılan yegane araç olma özelliğini sürdürmektedir. Katı atık hizmetlerinin sürdürülebilir bir finansal yapıya kavuşturulması için bu verginin maliyetleri karşılayabilecek seviyede olması gerekmektedir. Maliyete dayalı ücretlendirme sonucu hanehalkı üzerindeki fiyatlandırma baskısının dengelenebilmesi amacıyla gelir dağılımına dayalı tarifelendirme yoluna gidilmiştir. Haneler üzerinde gelir sınıflandırmasının uygulanabilmesi için gelir düzeyleri, emlak bedelleri ile ilişkilendirilmiştir. Tam maliyetin gelir gruplarına kademeli olarak dağıtılmasıyla elde edilen tarifeler için hanehalkı gelirleri üzerinden karşılanabilirlik analiz yapılmıştır. Sonuç olarak gelir gruplarına dayalı ücretlendirme modeli ile katı atık hizmet maliyetlerinin karşılanabileceği gözlenmiştir. Bu çalışmayla ülkemizin mevcut ve gelecek atık yönetimi gereksinimlerine katkı verileceği düşünülmektedir., There is a need of financing in our country in the area of solid waste services. In order to configure this need on a sustainable basis, the services should be evaluated with a continuity based approach. Mainly public characteristic of solid waste services and the investment attempts of the private sector bring out a multi dimensional local administration problem. In this thesis study relevant problem is evaluated and interpreted. In this study, financial options for solid waste services available to local authorities are investigated. Taking the available financial resources and strategies into account, the applicability of the economic income tools are evaluated. In our country environmental tax in effect since 1994 is the sole tool for financing the solid waste services. The obtained income from environmental taxation must be sufficient to afford the costs in order to obtain the financial sustainability of solid waste services As a result of pricing based on costs, tariffs are adjusted according to the household income in order to adjust the repression on households. The income classes are associated with estate prices for the application of tariffs based on household income. Affordability analysis was performed based on household income for the tariffs obtained by grading the full cost to the income classes. As a result it is observed that, costs of the solid waste services can be covered by pricing based on income classes It is considered that this study will contribute the present and future waste management needs of our country., Yüksek Lisans, M.Sc.

ÖZ Çok elektronlu atomların-iyonların özellikleri çeşitli yaklaşım yöntemleri kullanılarak incelenir. Bunlardan, günümüzde yaygın olarak kullanılanı Hartree-Fock yöntemidir. Bu yöntemde 'serbest parçacıklar' modelinden faydalanılır. Bu modelde çok elektronlu atomların veya iyonların dalga fonksiyonu Slater determinantlarından oluşur. Determinantı oluşturan tek elektronlu dalga fonksiyonları, enerji formülünde determinant dalga fonksiyonlarına göre varyasyon hesabı yapılarak bulunur. Çok elektronlu atomların veya iyonların multiplet terimlerinin enerjisi için determinant dalga fonksiyonlarına göre matris elemanları hesaplanmaktadır. Multiplet terim eneıjilerinin belirlenmesinde Guseinov (1998a) tarafından önerilen yöntem kullanılarak çiftlenim-izdüşüm katsayıları hesaplanmıştır. Anahtar kelimeler; Perdelenmiş Alan Yaklaşımı, Determinant Dalga Fonksiyonu, Çok Elektronlu Operatörler ve Matris Elemanları, Hartree-Fock Yöntemi, Çiftlenim- izdüşüm Katsayıları, Multiplet Terimlerin Enerjisi. ABSTRACT The properties of multielectron atoms and ions are usually investigated by various approximation procedures. Nowadays, most commonly used approach is Hartree-Fock method. This method benefits from 'free particles' model. The total wave function of multielectron atoms or ions is constructed as Slater determinants. One- electron wave functions formed by determinants are obtained by calculating the variation in the energy formula according to determinantal wave function. Multiplet terms energy of multielectron atoms or ions are calculated by determinantal wave functions. According to new method which is proposed by LI. Guseinov (1998a), for determinations of multiplet terms energy, coupling-projection coefficients calculated. Key Words: Screened Field Approach, Determinantal Wave Function, Multi Electron Operators and Matrix Elements, Hartree-Fock Method, Coupling-Projection Coefficients, Multiplet Terms Energy. n 73

63 ÖZET: CABG ameliyatı sonrası erken dönemde klinik çalışmamızda %33 sıklığında tespit ettiğimiz hipertansiyon, ciddi problemlerden birisidir. Planladığımız bu randomize ve prospektif çalışmada, hipertansiyon tedavisinde son zamanlarda popüler olan yeni dihydropiridine türevi olan isradipine, eskiden beri sık olarak kullandığımız sodium nitroprusside ile karşılaştırılmıştır. Tüm olgulara aynı anestezi ve ameliyat tekniği uygulanmıştır. Randomize ve prospektif olarak seçilen 40 olguda, her iki ilaç için çeşitli hemodinamik parametreler üzerindeki olumlu veya olumsuz etkileri incelenmiştir. Postoperatif dönemde ölçülen değerlere göre ISR'in SNP'den farklı olarak refleks taşikardi etkisinin olmaması ve sol kalp fonksiyonlarını arttırıcı etkisi yanında, sağ ventrikül fonksiyonlarında etkisinin olmaması nedeniyle, CABG sonrası oluşan hipertansiyon kontrolünde daha güvenilir ve SNP kadar etkili olduğunu düşünmekteyiz. 71