Search

To study the possible environmental impact of hydraulic cockle-dredging on macrobenthic communities and the environment, a fishing experiment was executed on a tidal mudflat in the Oosterschelde (SW Netherlands) according to a BACI (before-after-control-impact) design. Following the characterization of the initial situation, a part of the mudflat was commercially fished, after which dredged and undredged areas were compared on the basis of macrofauna descriptors and sediment constitution approximately 2 months (short term) and 1 year (mid-long term) after fishing. Whereas a clear reduction of the larger Cerastoderma edule cockles (>23 mm) in the fished areas was found, no effect of dredging on total macrofauna densities or median grain size was observed. No negative effect of fishing on total macrofauna biomass was found; in contrast, an increase of the biomass of the non-target species almost compensated for the loss in weight due to the extraction of the larger cockles. No significant effect of dredging on species diversity, richness or evenness was found in the short or mid-long term, these descriptors tending to have increased rather than decreased in the dredged plots after 1 year. The selective fishing for larger cockles reduced the average cockle size, but 1 year after fishing the average size had returned to the initial values in the dredged area. However, compared to the control area, the average size might still be reduced, as the size of the cockles in the control area also increased during the year. Local environmental conditions, with their specific macrobenthic communities, seem to be crucial for the type of effects and the impact of dredging. It is therefore of eminent importance to follow a research design with pre-defined environmental conditions, rather than a comparison of different areas that are open or closed to fisheries. The present study based on a BACI approach indicates that mechanical cockle fisheries had no overall negative impact in our study area.

Met de aanleg van Maasvlakte 2 is de haven van Rotterdam uitgebreid. Maasvlakte 2 ligt in de Voordelta, een Natura 2000-gebied. In de Passende Beoordeling die in 2007 is uitgevoerd, is een aantal effecten van de aanwezigheid van Maasvlakte als significant negatief beoordeeld. Ter compensatie van deze effecten is binnen de Voordelta een aantal maatregelen getroffen, onder meer een bodembeschermingsgebied. In het bodembeschermingsgebied worden beperkingen opgelegd aan vormen van visserij die de zeebodem beroeren. De boomkorvisserij met wekkerkettingen door schepen met een motorvermogen groter dan 260 pk (191 kW) (Eurokotters) is niet toegestaan. Om het effect van de instelling van het bodembeschermingsgebied te kunnen evalueren, zijn in de periode 2004-2007 metingen verricht om de nulsituatie vast te leggen, en is vanaf 2009 het monitoringsprogramma voor de natuurcompensatie gestart.

Als onderdeel van het Monitoring Programma Natuurcompensatie Voordelta is in de periode 2010-2012 een experiment uitgevoerd waarbij specifiek de mogelijke effecten van de garnalenvisserij op het bodemleven worden onderzocht. Het gaat daarbij zowel om de in, als op de bodem levende ongewervelde dieren (schelpdieren, wormen, krabben en kreeftachtigen, stekelhuidigen)

De hoofdvraag van dit onderzoek is: wat is de ruimtelijke en temporele dynamiek van de bodemdiergemeenschap van de Zeeuwse Banken in relatie tot de zandwinning activiteiten. Na zandwinning zal de bodemdiergemeenschap zich weer herstellen. In theorie is het herstel compleet als er geen significante verschillen zijn in bodemdiersamenstelling en biomassa in het gewonnen gebied en hetzelfde gebied als er niet was gewonnen. In de praktijk wordt het herstel in het gewonnen gebied vergeleken met een referentiegebied in de buurt waar geen zand is gewonnen.

Op de Zeeuwse Banken worden de relatief hogere concentraties aan schelpdieren, gastropoden en bivalven, aangetroffen in de diepere troggen (b.v. Middeldiep) tussen de banken. Deze zijn daarmee niet interessant voor schelpdier etende zeevogels, in het bijzonder zee-eenden die een voorkeur hebben voor ondieper water. De hoogste dichtheid aan schelpdieren (Abra alba) is aangetroffen op de locaties 63 en 35 in het Middeldiep (respectievelijk 122 en 125 individuen m-2). De hoogste dichtheid aan Ensis is aangetroffen aan de noordrand van de Rabsbank (23 individuen per m2). Op alle andere bemonsterde locaties was de dichtheid aan schelpdieren minder dan 6 individuen per m2. Op de toppen van de banken zijn de dichtheden van schelpdieren zeer laag. Gezien de lage dichtheden van schelpdieren en/of de grote dieptes van het gebied is het onwaarschijnlijk dat het gebied van betekenis is als foerageergebied voor schelpdier etende vogels.

IMARES heeft een monitoringsplan opgesteld voor de begintoestand bepaling (T0) van bodemdieren kenmerkend voor de habitattypen H1110 (subtypen A-C) en H1170 binnen de Natura 2000 gebieden Noordzeekustzone, Voordelta, Vlakte van de Raan, Doggersbank en Klaverbank op het Nederlandse deel van de Noordzee. Statistisch is berekend hoeveel stations er in de verschillende gebieden nodig zijn om met 95% zekerheid te kunnen concluderen of ‘typische’ soorten aan- of afwezig zijn.

Op de Zeeuwse Banken worden schelpdieren, gastropoden en bivalven, in lage dichtheden aangetroffen in de diepere dalen tussen de banken en zijn daarmee op de grens van of buiten bereik van schelpdier etende zeevogels, in het bijzonder zee-eenden. Op de toppen van de banken zijn de dichtheden van schelpdieren zeer laag waarmee het gebied als foerageergebied niet van betekenis is. Gezien de bestaande natuurlijke dynamiek van de Zeeuwse Banken is de verwachting dat het gebied ook niet van belang is voor schelpdierbanken. De grote overeenkomst in resultaten tussen 2009 en 2010 bevestigen de conclusies in de rapportage van 2009.

Mogelijke effecten van zandwinning op bodemfauna. Ten behoeve van de aanleg van de Tweede Maasvlakte zal zand gewonnen worden uit de Noordzee. Om te kunnen bepalen in hoeverre deze werkzaamheden van invloed zijn op de bodemfauna is onderzoek uitgevoerd naar de structuur en samenstelling van de bodemfaunagemeenschappen in het zandwingebied, de directe omgeving ervan en niet-beïnvloede referentiegebieden. De meetpunten bevinden zich voor de kust.

Het Project Mainportontwikkeling Rotterdam (PMR) is opgericht om een oplossing te bieden aan het dreigende ruimtetekort in de haven van Rotterdam, middels de aanleg van een nieuw havengebied, Maasvlakte 2. De bijbehorende natuurcompensatie (EU-verplichting) zal o.a. bestaan uit en zeereservaat in de voordelta. Om na te gaan of de effecten van de uitbreiding van de Maasvlakte op de flora en fauna voldoende gecompenseerd worden door de voorziene natuurcompensaties is het Monitoring- en Evaluatieprogramma Maasvlakte 2 (MEP-MV2) ingesteld. Het eerste luik van MEP-MV2, heeft 2 hoofddoelen: i. vaststellen van de t0-situatie, ii. nagaan of de ingewonnen gegevens toereikend zijn voor de bepaling van effecten in vervolgstudies (mbt onderscheidingsvermogen). De onderliggende rapportage beschrijft de huidige situatie van benthos in de voordelta.

In het kader van het Monitoring- en Evalutieprogramma Maasvlakte 2 (MEP-MV2) is in het najaar 2004 gestart met een studie naar de huidige situatie met betrekking tot de bodemfauna in de Voordelta. In een aantal deelgebieden zijn monsters genomen met box-corer en bodemschaaf om een beeld te hebben over de huidige situatie van de macrobenthische infauna wat betreft de verspreiding, de gemiddelde dichtheid en biomassa en de diversiteit van zowel de macrobenthische infauna als van een aantal specifieke soorten (soorten die vanuit het oogpunt van natuurbescherming speciale aandacht vergen). Dit rapport is een verslag van het uitgevoerde veldwerk in het najaar van 2005.

In het kader van het Monitoring- en Evalutieprogramma Maasvlakte 2 (MEP-MV2) is in het najaar 2004 gestart met een studie naar de huidige situatie met betrekking tot de bodemfauna in de Voordelta. In een aantal deelgebieden zijn monsters genomen met box-corer en bodemschaaf om een beeld te hebben over de huidige situatie van de macrobenthische infauna wat betreft de verspreiding, de gemiddelde dichtheid en biomassa en de diversiteit van zowel de macrobenthische infauna als van een aantal specifieke soorten (soorten die vanuit het oogpunt van natuurbescherming speciale aandacht vergen). Dit rapport geeft de eerste resultaten van de inventarisatie in het najaar van 2004. Tevens wordt de gekozen opzet geëvalueerd met als doel de volgende campagne (najaar 2005) te optimaliseren.

In het kader van het Monitoring- en Evalutieprogramma Maasvlakte 2 (MEP-MV2) is in het najaar 2004 gestart met een studie naar de huidige situatie met betrekking tot de bodemfauna in de Voordelta. In een aantal deelgebieden zijn monsters genomen met box-corer en bodemschaaf om een beeld te hebben over de huidige situatie vande macrobenthische infauna wat betreft de verspreiding, de gemiddelde dichtheid en biomassa en de diversiteit van zowel de macrobenthische infauna als van een aantal specifieke soorten (soorten die vanuit het oogpunt van natuurbescherming speciale aandacht vergen). Dit rapport is een verslag van het uitgevoerde veldwerk.

Eurytemora affinis (Poppe) (Copepoda : Calanoida) development is studied through cultures supplied with naturally occurring particulate matter (Western Schelde estuary) and kept at six constant temperatures in the range 2-20-degrees-C. At 2-degrees-C the copepods do not reach the copepodite stages and at 5-degrees-C, do not develop further than the fourth copepodite stage. A field production estimate is given combining the biomass present in the field and weight specific growth rates derived from the culture experiment. The P/B obtained are very close with those measured for the same species in other estuaries.